Art. 132, eerste lid, 7 en 8, en tweede lid, WIB 92. zoals gewijzigd door art. 2, W en van toepassing vanaf aj. 2006

Transcriptie

1 Algemene administratie van de FISCALITEIT - Centrale diensten Directie I/5C Circulaire nr. Ci.RH.331/ (AOIF Nr. 65/2010) dd Personenbelasting Berekening van de belasting Belastingvrije som Toeslag op de belastingvrije som Gezinslast Persoon ten laste Persoon van 65 jaar of ouder Nettobedrag van de bestaansmiddelen Voorwaarde van de bestaansmiddelen Commentaar op de Wet van tot wijziging van de artikelen 132 en 143, WIB 92, inzake de tenlasteneming van bepaalde personen ouder dan 65 jaar (BS ). Aan alle ambtenaren. I. INLEIDING 1. Deze circulaire bespreekt de wijzigingen die in de art. 132, eerste lid en 143, WIB 92, zijn aangebracht door de W tot wijziging van de artikelen 132 en 143, WIB 92, inzake de tenlasteneming van bepaalde personen ouder dan 65 jaar (BS ). II. WETTEKSTEN 2. Rekening houdend met de bovenvermelde wijzigingen, luiden art. 132, eerste lid, 7 en 8, en tweede lid, WIB 92, en art. 143, 3, WIB 92, als volgt (de gewijzigde teksten zijn in vetjes afgedrukt). Art. 132, eerste lid, 7 en 8, en tweede lid, WIB 92 zoals gewijzigd door art. 2, W en van toepassing vanaf aj Het bedrag dat krachtens artikel 131 wordt vrijgesteld, wordt verhoogd met de volgende toeslagen voor personen ten laste: ; 7 voor elke persoon ten laste die is bedoeld in artikel 136, 2 en 3, en die de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt: EUR; 8 voor iedere andere persoon ten laste: 870 EUR. Voor de toepassing van het eerste lid worden als gehandicapt aangemerkte kinderen en andere personen ten laste voor twee gerekend. Art. 143, 3, WIB 92 zoals hersteld door art. 3, W en van toepassing vanaf aj Voor het vaststellen van het nettobedrag van de bestaansmiddelen komen niet in aanmerking: ; 3 pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen als bedoeld in artikel 34 die zijn verkregen door in artikel 132, eerste lid, 7, bedoelde personen, tot beloop van EUR per jaar;.

2 III. ALGEMEEN 3. De W tot wijziging van de artikelen 132 en 143, WIB 92, inzake de tenlasteneming van bepaalde personen ouder dan 65 jaar, heeft een fiscale stimulans ingevoerd voor de belastingplichtigen die hun ascendenten of zijverwanten tot en met de tweede graad van 65 jaar of ouder in hun gezin opvangen, zelfs indien die personen eigen inkomsten verkrijgen. 4. Die stimulans bestaat in: - het optrekken van de toeslag op de belastingvrije som van 870 EUR tot EUR (te indexeren bedragen, zie nr. 18) voor de belastingplichtigen die een bejaarde verwant in hun gezin opnemen; - het niet in aanmerking nemen van een gedeelte van het pensioen van die verwant tot beloop van EUR (te indexeren bedrag, zie nr. 18), voor het vaststellen van het nettobedrag van zijn bestaansmiddelen. IV. VERHOGING VAN DE TOESLAG OP DE BELASTINGVRIJE SOM A. Algemeen 5. Art. 132, eerste lid, 7, WIB 92, zoals gewijzigd door art. 2, W , bepaalt dat het basisbedrag van de belastingvrije som wordt verhoogd met een toeslag van EUR, in plaats van 870 EUR (te indexeren bedragen, zie nr. 18), voor elke in art. 136, 2 en 3, WIB 92, vermelde persoon ten laste die de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. B. Belastingplichtige die aanspraak kan maken op de toeslag op de belastingvrije som voor personen ten laste 6. Overeenkomstig art. 140, eerste lid, WIB 92, worden, wanneer verscheidene afzonderlijk belastbare belastingplichten deel uitmaken van hetzelfde gezin, de in art. 136, WIB 92, vermelde personen die eveneens van dat gezin deel uitmaken, beschouwd als ten laste van de belastingplichtige die in feite aan het hoofd van dat gezin staat. De in de wet bedoelde belastingplichtige is dus diegene die de verantwoordelijkheid en de last van het gezin draagt, diegene die gezinshoofd is. 7. Uit die bepaling volgt onder meer: - dat personen die deel uitmaken van hetzelfde gezin elkaar niet wederzijds ten laste kunnen nemen. Zo kan bijvoorbeeld niet worden aangenomen dat twee zijverwanten van 65 jaar of ouder uit éénzelfde gezin elkaar wederzijds ten laste zouden nemen; - dat twee belastingplichtigen die niet samen worden belast, niet allebei eenzelfde persoon ten laste mogen nemen; - dat de kinderen, in een gezin bestaande uit een echtpaar van ascendenten en hun twee kinderen, niet allebei de twee ascendenten ten laste mogen nemen, noch elk van hen één van de ascendenten ten laste mag nemen. C. Bedoelde personen ten laste 8. Geven recht op de toeslag op de belastingvrije som van EUR (te indexeren bedrag, zie nr. 18): - de ascendenten (ouders, grootouders, enz.) van de belastingplichtigen; - hun zijverwanten tot en met de tweede graad (broers en zussen). 9. De in nr. 8 beoogde personen die als zwaar gehandicapt worden aangemerkt (zie ter zake de commentaar op art. 135, WIB 92), worden voor twee gerekend. 10. De toeslag op de belastingvrije som van EUR mag slechts worden

3 toegestaan indien de in nr.8 beoogde personen voldoen aan de voorwaarden om als ten laste te worden beschouwd en zij, op 1 januari van het aanslagjaar, de leeftijd van 65 jaar hebben bereikt (of zouden hebben bereikt; wat de personen betreft die in de loop van het belastbare tijdperk overleden zijn en die reeds voor het vorige aanslagjaar ten laste waren - cf. art. 139, WIB 92). 11. Uit het voorgaande volgt inzonderheid dat de bedoelde personen, die 65 jaar of ouder zijn op 1 januari van het aanslagjaar, deel moeten uitmaken van het gezin van de belastingplichtige op 1 januari van het aanslagjaar, d.w.z. werkelijk en op bestendige wijze met hem moeten samenwonen (voor meer details ter zake wordt verwezen naar de nrs. 136/6 tot 20, Com.IB 92). 12. De vraag of een in nr. 8 bedoelde persoon deel uitmaakt van het gezin van de belastingplichtige moet geval per geval worden beoordeeld aan de hand van het geheel van de feitelijke omstandigheden. Zo volstaat het feit dat de belastingplichtige eigenaar is van een volledig gebouw waaraan slechts één KI is toegekend, op zich niet om te besluiten dat zijn ouders, die het gebouw samen met hem en zijn echtgenote betrekken, deel uitmaken van zijn gezin. Als dat gebouw immers twee afzonderlijke verblijven bevat (waarbij de belastingplichtige en zijn echtgenote de eerste en de tweede verdieping betrekken, terwijl de ouders het gelijkvloers betrekken) met afzonderlijke brievenbussen en afzonderlijke tellers voor water, gas en elektriciteit, mag er daarentegen normaliter worden besloten dat de ouders van de belastingplichtige geen deel uitmaken van zijn gezin. 13. Wanneer een belastingplichtige met één van zijn ascendenten of zijverwanten tot en met de tweede graad een verklaring van wettelijke samenwoning aflegt, kan die ascendent of zijverwant niet als persoon ten laste van de belastingplichtige worden aangemerkt en heeft laatstgenoemde bijgevolg geen recht op de toeslag op de belastingvrije som van EUR, zelfs niet voor het jaar waarin de verklaring van wettelijke samenwoning is afgelegd. De gelijkschakeling van wettelijk samenwonenden met gehuwden overeenkomstig art. 2, 1, 2, WIB 92, impliceert immers dat wanneer personen die elkaars ascendent, descendent of zijverwant tot en met de tweede graad zijn, een verklaring van wettelijke samenwoning afleggen, zij voor de toepassing van de inkomstenbelastingen niet langer als elkaars ascendent, descendent of zijverwant kunnen worden aangemerkt. V. PENSIOENEN, RENTEN, ENZ. DIE NIET IN AANMERKING KOMEN VOOR HET VASTSTELLEN VAN HET BEDRAG VAN DE BESTAANSMIDDELEN 14. Overeenkomstig art. 143, 3, WIB 92, zoals hersteld door art. 3, W , wordt voor het vaststellen van het nettobedrag van de bestaansmiddelen geen rekening gehouden met de pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen als bedoeld in art. 34, WIB 92, die zijn verkregen door in nr. 8 bedoelde personen, tot beloop van EUR (te indexeren bedrag, zie nr. 18) per jaar. 15. Het bedrag van EUR is een brutobedrag. Om het nettobedrag van de bestaansmiddelen vast te stellen, wordt het (te indexeren) bedrag van EUR dus afgetrokken van het brutobedrag van de pensioenen, renten en als zodanig geldende toelagen (na aftrek van de persoonlijke sociale bijdragen die verschuldigd zijn ter uitvoering van de sociale wetgeving, met inbegrip van de zogenaamde solidariteitsbijdrage). Het saldo wordt vervolgens verminderd met de (andere) kosten die de belastingplichtige verantwoordt te hebben gedaan om die bestaansmiddelen te verkrijgen of te behouden (namelijk de kosten die verhoudingsgewijs betrekking hebben op het gedeelte van de pensioenen, renten, enz. die bestaansmiddelen uitmaken), of, bij gebrek aan bewijskrachtige gegevens, met een forfaitair bedrag aan kosten dat gelijk is aan 20% van dat saldo (cf. art. 142, WIB 92). 16. De uitsluiting van de eerste schijf van EUR uit de bestaansmiddelen is uitsluitend van toepassing voor het vaststellen van de bestaansmiddelen van de ascendenten en zijverwanten bedoeld in art. 132, eerste lid, 7, WIB 92 (zie nrs. 8 tot 13). Die uitsluiting is niet van toepassing voor het vaststellen van de bestaansmiddelen in het kader van de in art. 133, eerste lid, 2, WIB 92, vermelde toeslag op de belastingvrije som voor de belastingplichtige wiens echtgenoot of wettelijk samenwonende partner voor het jaar van huwelijk of verklaring van de wettelijke samenwoning geen be-

4 staansmiddelen heeft gehad van meer dan EUR (te indexeren bedrag) netto, zelfs niet wanneer, bij wettelijk samenwonenden, de partner tevens een ascendent of een zijverwant tot en met de tweede graad is die de leeftijd van 65 jaar heeft bereikt. VI. BIJZONDER GEVAL: ECHTPAAR VAN ASCENDENTEN 17. Wanneer een echtpaar van ascendenten deel uitmaakt van het gezin van de belastingplichtige, moet het bedrag van de pensioenen, enz. dat in voorkomend geval niet in aanmerking moet worden genomen voor het vaststellen van het bedrag van de nettobestaansmiddelen, voor elke ascendent afzonderlijk worden vastgesteld, rekening houdend met de pensioenen, enz. die hij persoonlijk heeft verkregen. Het aandeel van elke echtgenoot in een pensioen dat aan beide echtgenoten samen wordt toegekend, is datgene vastgesteld door de instelling die instaat voor de toekenning van de pensioenrechten. (cf. art. 35, WIB 92). De voorwaarde inzake het maximumbedrag van de nettobestaansmiddelen zelf moet beoordeeld worden rekening houdend met het geheel van de netttobestaansmiddelen van de twee ascendenten. Wanneer derhalve het totale bedrag van die nettobestaansmiddelen: 1 lager is dan of gelijk is aan EUR (te indexeren bedrag, zie nr. 18), worden beide ascendenten als ten laste beschouwd; 2 hoger is dan EUR, maar lager is dan of gelijk is aan 2 x EUR, wordt slechts één van beide ascendenten als ten laste van de belastingplichtige aangezien. Het behoort aan de belastingplichtige om te bepalen wie van de twee ascendenten hij ten laste neemt; 3 hoger is dan 2 x EUR, mag geen van beide ascendenten worden geacht ten laste te zijn van de belastingplichtige. (zie ook PV nr. 1408, , Volksv. Van der Maelen, Bull. V & A, Kamer, , nr , blz ). VII. GEINDEXEERDE BEDRAGEN 18. De hiernavolgende tabel vermeldt de in de art. 132, eerste lid, 7 en 8, 136 en 143, 3, WIB 92, bedoelde bedragen, zoals zij van toepassing zijn voor de aj tot Art. WIB 92 Omschrijving Basisbedrag Aj Aj Aj Toeslag op de belastingvrije som voor andere personen ten laste dan kinderen: 132, eerste lid, 7 - voor elke in art. 136, 2 en 3, WIB 92, vermelde persoon ten laste (1) van 65 jaar of ouder: EUR EUR EUR EUR 132, eerste lid, 8 - voor iedere andere persoon ten laste (1): 870 EUR EUR EUR EUR 136 Maximumbedrag van de nettobestaansmiddelen (algemene regel): EUR EUR EUR EUR 143, 3 Maximumbedrag van de pensioenen, enz. van de in art. 136, 2 en 3, WIB 92, vermelde personen ten laste van 65 jaar of ouder, die geen bestaansmiddelen zijn: EUR EUR EUR EUR (1) Zwaar gehandicapte personen ten laste worden voor twee gerekend. VIII. VOORBEELDEN (AJ. 2010)

5 Voorbeeld 1: 19. Inkomsten van het jaar 2009 van een ascendent die ouder is dan 65 jaar en die de andere voorwaarden vervult om als ten laste te worden aangemerkt: - woning (betrokken door het gezin), niet-geïndexeerd KI: EUR; - pensioenen, renten, enz.: EUR; - interest van een gewoon spaarboekje: 800 EUR. Er worden geen werkelijke kosten verantwoord. Vaststelling van de nettobestaansmiddelen Door het gezin betrokken woning: Nettobestaansmiddelen: EUR x 1,5461 (1) = 1.546,10 EUR, afgerond op: (dit bedrag is reeds een nettobedrag waarvan dus geen kosten meer mogen worden afgetrokken -zie ook nr. 136/35, A, 1, Com.IB 92) 1.546,00 EUR (1) Indexatiecoëfficiënt van de KI's voor aj. 2010: 1,5461. Pensioen: - brutobedrag: EUR - gedeelte van het pensioen dat geen bestaansmiddel is: EUR - verschil: 230,00 EUR Interest spaarboekje: Brutobestaansmiddelen: 800,00 EUR 1.030,00 EUR Aftrekbare kosten: 1.030,00 EUR x 20% = - 206,00 EUR Nettobestaansmiddelen: Totaal bedrag van de nettobestaansmiddelen: 824,00 EUR 2.370,00 EUR Vermits het totale bedrag van de nettobestaansmiddelen van die ascendent lager is dan het maximumbedrag van de nettobestaansmiddelen dat van toepassing is voor aj (2.830 EUR), mag de betrokkene als ten laste worden aangemerkt. Voorbeeld 2: 20. Inkomsten van het jaar 2009 van een echtpaar van ascendenten die de andere voorwaarden vervullen om als ten laste te worden aangemerkt: - pensioen van de man: EUR; - pensioen van de vrouw: EUR; - interest van een gewoon spaarboekje op naam van de vrouw: EUR. Er worden geen werkelijke kosten verantwoord. Op was de man ouder dan 65 jaar, terwijl de vrouw 64 jaar was. Vaststelling van de nettobestaansmiddelen van de echtgenoten Inkomsten van de man (pensioen): EUR

6 Gedeelte van het pensioen dat geen bestaansmiddel is: Brutobestaansmiddelen van de man: Aftrekbare kosten: EUR x 20% = EUR EUR EUR Nettobestaansmiddelen van de man: EUR Inkomsten van de vrouw: - pensioen: EUR - interest spaarboekje: EUR (art. 127, WIB 92, is niet van toepassing voor de vaststelling van de bestaansmiddelen; de inkomsten van het spaarboekje moeten beschouwd worden als bestaansmiddelen van de vrouw; het is daarbij zonder belang of die inkomsten volledig op naam van de vrouw belastbaar zijn, dan wel voor de helft op naam van elk van beide echtgenoten belastbaar zijn) Brutobestaansmiddelen van de vrouw: Aftrekbare kosten: EUR x 20% = EUR EUR Nettobestaansmiddelen van de vrouw: Totaal van de nettobestaansmiddelen van de twee ascendenten: EUR EUR Vermits het bedrag van de nettobestaansmiddelen van de twee ascendenten begrepen is tussen EUR en EUR (2 x EUR), mag de belastingplichtige de ascendent die ouder is dan 65 jaar als te zijnen laste aanmerken. Voorbeeld 3: 21. Zelfde gegevens als in voorbeeld 2, maar de vrouw heeft alleen een brugpensioen van EUR verkregen. Vaststelling van de nettobestaansmiddelen van de echtgenoten Nettobestaansmiddelen van de man (zie voorbeeld 2): EUR Brutobestaansmiddelen van de vrouw (brugpensioen): Aftrekbare kosten: EUR x 20% = EUR EUR Nettobestaansmiddelen van de vrouw: Totaal van de nettobestaansmiddelen van de twee ascendenten: EUR EUR Vermits het bedrag van de nettobestaansmiddelen van de twee ascendenten hoger is dan EUR (2 x EUR), mag geen enkele van de twee ascendenten als ten laste worden aangemerkt. IX. INWERKINGTREDING 22. De door de art. 2 en 3, W aangebrachte wijzigingen aan de art. 132, eerste lid, en 143, WIB 92, zijn in werking getreden met ingang van aj Voor de Administrateur-generaal van de fiscaliteit d.d.: De Directeur, S. QUINTENS