Actief in de natuur. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Transcriptie

1 Actief in de natuur De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl Cert. no. CC /NL

2 cmyk rgb #48b170

3 Actief in de natuur

4 WEGWIJZER Deze module bestaat uit vijf hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel is herkenbaar aan een eigen kleur. In het onderdeel Theorie staat alle theorie van het hoofdstuk achter elkaar. Aan het eind van de meeste theorieparagrafen staat een verwijzing naar de bijbehorende opdracht of opdrachten. Je herkent dit op de volgende manier: Opdracht 6 Datzelfde geldt voor het onderdeel Opdrachten. Aan het begin van de meeste opdrachten staat een verwijzing naar de bijbehorende theorie. Je herkent dit op de volgende manier: Theorie 3.5 De meeste inhoud van deze module is voor alle leerlingen bedoeld. Soms is een paragraaf, stukje tekst of opdracht alleen voor leerlingen uit een bepaalde leerweg bedoeld. Bijvoorbeeld voor leerlingen die Basisberoepsgerichte (BB) of Kaderberoepsgerichte (KB) leerweg volgen. Dit kun je dan herkennen aan de letter BB of KB in de kantlijn. Bij dit leerwerkboek ontvang je een tweejarige licentie op de bijbehorende Servicepagina. Op de Servicepagina vind je interactieve extra s zoals video s, animaties, infographics, werkbladen en formulieren. In de module wordt regelmatig door middel van een computersymbool verwezen naar deze extra s. Meer informatie over het activeren van de Servicepagina vind je op de achterzijde van dit leerwerkboek. Wij wensen je veel succes bij het doorwerken van deze module. De auteurs. Colofon Auteur: Kay Weijtens, Helicon Opleidingen, Pieter Rutten, Helicon Opleidingen Redactie: Clazien Rodenburg, Tekstbureau RoMein Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. Eerste druk, Ontwikkelcentrum, Nederland info@ontwikkelcentrum.nl Internet: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.

5 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Voorbereiding Hoofdstuk 2 Op pad Hoofdstuk 3 Overnachten Hoofdstuk 4 Primitief koken Hoofdstuk 5 Buitengewoon beleven

6 6 Voorbereiding

7 ORIËNTATIE 8 THEORIE Recreatieve activiteiten Doelgroepen Regels zijn regels Werken in en aan de natuurlijke omgeving Het weer 16 OPDRACHTEN 18 1 Doelgroepen 18 2 Extra regels 19 TERUGBLIK 20 BEGRIPPENLIJST 21 7

8 1 Voorbereiding ORIËNTATIE Oriëntatie Als begeleider of instructeur kun je niet zomaar met een groep deelnemers een recreatieve activiteit gaan doen. Dat vraagt de nodige voorbereiding! Je bent immers verantwoordelijk voor het goede verloop van die activiteit. De volgende vragen zijn belangrijk voor de voorbereiding. Wat zijn de kenmerken van de doelgroep? Welke activiteit past goed bij die doelgroep? Wat zijn de uitdagingen en gedragsregels Afb. 1 Een recreatieve activiteit vraagt de nodige van de natuurlijke omgeving waarin de voorbereiding. activiteiten georganiseerd worden? Welke invloed heeft het actuele weer op de plannen? Hoe communiceer ik daarover met de deelnemers? WAT WEET JE AL? LEERDOELEN Je kunt op basis van de ontwikkelingsfasen van de mens doelgroepen benoemen. Je kunt van elke doelgroep de geestelijke, sociaal-emotionele en lichamelijke kenmerken noemen. Je kunt verschillende soorten recreatieve natuuractiviteiten onderscheiden. Je kunt Nederlandse natuurorganisaties noemen en hun regels over toegankelijkheid en recreatief gebruik van hun beheersgebieden. Je kunt voor elke activiteit benoemen wat de gevolgen van de factoren wind, neerslag, temperatuur en onweer zijn. Je kunt informatie van moderne weerapps interpreteren en vertalen naar de mogelijke effecten op de deelnemers aan de activiteit. Je kunt op grond van de weersverwachting over temperatuur, wind, neerslag en onweer de deelnemers een kledingadvies geven. Je kunt op het juiste moment het juiste medium gebruiken om de deelnemers te informeren. 8

9 1 Voorbereiding THEORIE 1.1 Recreatieve activiteiten SOORTEN ACTIVITEITEN De natuurlijke omgeving vormt een inspiratiebron en biedt ruimte voor allerlei activiteiten. Beleving speelt altijd een grote rol hierbij. Er zijn verschillende soorten recreatieve activiteiten, namelijk: sportieve activiteiten; creatieve activiteiten; educatieve activiteiten; ontspanningsactiviteiten. Afb. 1.1 Mountainbiken is een sportieve activiteit. SPORTIEVE ACTIVITEITEN Sportieve activiteiten zijn activiteiten waarbij je je lichamelijk in moet spannen. Bijvoorbeeld: mountainbiken; kajakken; sportklimmen; surfen; raften; wandelen; zwemmen. Afb. 1.2 Ook raften is een sportieve activiteit. CREATIEVE ACTIVITEITEN Creatieve activiteiten zijn activiteiten waarbij je uiteindelijk iets maakt of creëert. Bij voorkeur van natuurlijk materiaal. Voorbeelden van creatieve activiteiten zijn: het maken van houtsnijwerk; het maken van een natuurlijk onderkomen; het vlechten van wilgentenen. Afb. 1.3 Het maken van een schutting met wilgentenen is een creatieve activiteit. 9

10 1 Voorbereiding THEORIE EDUCATIEVE ACTIVITEITEN Educatieve activiteiten zijn activiteiten waarbij je iets leert, bijvoorbeeld over de natuur. Bijvoorbeeld: een natuurexcursie; het maken van een herbarium; een natuurworkshop (koken in en van de natuur). Afb. 1.4 Een natuurexcursie is een educatieve activiteit. ONTSPANNINGSACTIVITEITEN Activiteiten die weinig inspanning vragen en waarbij plezier en ontspanning vooral het doel is, worden ontspanningsactiviteiten genoemd. Bijvoorbeeld: een speurtocht; een bosspel; een picknick; een blotevoetenpad; in het water spelen. Afb. 1.5 Een speurtocht is een ontspanningsactiviteit. 1.1 Tot welk soort recreatieve activiteit hoort het maken van een natuurlijk onderkomen? creatieve activiteit educatieve activiteit ontspanningsactiviteit sportieve activiteit 10

11 1 Voorbereiding THEORIE 1.2 Doelgroepen ONTWIKKELINGSFASEN Niet alle activiteiten zijn voor iedereen geschikt. Sommige activiteiten passen bij een bepaalde leeftijdsgroep of een bepaalde interessegroep. Dit noem je een doelgroep. Doelgroepen kun je baseren op de menselijke ontwikkelingsfasen. Bij de keuze en voorbereiding van een activiteit hou je altijd rekening met de geestelijke, sociaal-emotionele en lichamelijke ontwikkeling van je doelgroep. In de tabel staan verschillende doelgroepen en hun kenmerken. Doelgroep Geestelijke ontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling Lichamelijke ontwikkeling Baby s en peuters halen fantasie en werkelijkheid door spelen alleen ontwikkelen grove motoriek elkaar ontwikkelen zelfbeeld peuterpuberteit begrijpen de wereld via zintuigen ontwikkelen basisveiligheid en hebben nog geen weten van binnenuit vertrouwen Kleuters halen fantasie en werkelijkheid door proberen emoties te beheersen ontwikkelen fijne motoriek elkaar zijn afhankelijk zijn beweeglijk maken zinnen, kunnen nog niet lezen leren samen te spelen groeien in de lengte ontwikkeling geweten door identificatie Schoolgaande logisch denken als iets aanschouwelijks zijn gericht op hetzelfde geslacht krijgen volwassener kinderen stellen waarom-vragen zijn gericht op leeftijdsgenoten lichaamshouding krijgen interesse in feiten leren sociale vaardigheden, maar ook krijgen betere fijne en leren lezen en schrijven pesten grove motoriek voelen zich veilig als ze erbij horen zijn beweeglijk en houden van competitie Pubers denken abstract en systematisch ontwikkelen referentiegroep groeien in de lengte ontwikkelen eigen normen en waarden zijn onevenwichtig en onzeker en bewegen stuntelig denken kritisch veranderen veel; meisjes willen zelfstandig zijn en zelf eerder dan jongens beslissingen nemen Jongvolwassenen kunnen intelligentie beter gebruiken hebben behoefte aan zelfwaardering worden volwassen kunnen zich beter concentreren worden sociaal cognitiever zijn volledig ontwikkeld zoeken naar eigen identiteit zijn krachtig en energiek Volwassenen krijgen verminderd geheugen nieuwe intimiteit veranderen vanaf 35 jaar krijgen meer inzicht vertonen grote onderlinge verschillen krijgen eerste ouderdomskwaaltjes Senioren krijgen nog meer verminderd kunnen minder scherp oordelen gaan achteruit geheugen verbitteren lichamelijke prestaties hebben meer tijd nodig voor hebben minder behoefte aan sociale nemen af informatieopname contacten houden van gezelligheid 11

12 1 Voorbereiding THEORIE VOLWASSENEN Volwassenen zijn bovendien verantwoordelijk voor de gevolgen van hun eigen keuzes en het organiseren van hun eigen leven. GEZIN Het gezin vormt een aparte doelgroep in de recreatie. De leeftijden binnen een gezin verschillen, maar het doel van het gezin is de recreatieve activiteiten samen beleven. Er is tijd voor elkaar. 1.2 Waarom heb je kennis nodig van de doelgroep bij het plannen van een activiteit? Dan kun je de veiligheidsregels aanpassen. Dan weet je hoeveel begeleiders je mee moet nemen. Dan weet je of de activiteit geschikt is voor de doelgroep. Opdracht 1 12