Toelichting op dashboard eerste kwartaal 2017

Transcriptie

1 Toelichting op dashboard eerste kwartaal 2017 Inhoud Landelijke context... 1 Arbeidsmarktpositie... 1 Taakstelling huisvesting vergunninghouders... 2 Regionale context... 2 De landelijke en regionale contexten naar Halte Werk vertaald... 3 Volume BUIG... 3 Instroomredenen... 4 Andere mogelijke oorzaken... 5 Bijzondere Bijstand en Minima Topic lijst Bijzondere bijstand lasten... 7 Schuldhulpverlening... 8 Landelijke context Ondanks de groei van de Nederlandse economie neemt de werkgelegenheid niet genoeg toe om iedereen die kan of wil werken een betaalde baan te bieden. Daarmee dreigt maatschappelijke uitsluiting voor groepen die in de crisis hun arbeidsmarktpositie zagen verslechteren, zoals laaggeschoolden, langdurig werklozen, arbeidsgehandicapten en niet-westerse migranten 1. Op macroniveau lijkt de Nederlandse economie stabiel en biedt de arbeidsmarkt goede perspectieven. De werkgelegenheid groeit de komende jaren echter te weinig om iedereen aan een betaalde baan te helpen. Daarmee blijft de werkloosheid naar verwachting hoger dan na vorige crises. Zo bedroeg het werkloosheidspercentage in 2008 gemiddeld slechts 3,7 procent, terwijl dit in 2016 gemiddeld 6,0 procent was. Arbeidsmarktpositie De arbeidsmarktanalyse van UWV laat zien dat groepen die voor de economische crisis al een slechte arbeidsmarktpositie hadden, extra hard zijn getroffen door de crisis. Het werkloosheidsniveau bij deze groepen ligt structureel hoger en de arbeidsdeelname structureel lager. Ook slaagt men er minder vaak in om vanuit werkloosheid weer werk te vinden. Werkhervatting vindt bovendien vaker plaats in een flexibele baan. Het gaat met name om laag opgeleide mannen en vrouwen, die veelal niet over een startkwalificatie beschikken, middelbaar opgeleide vrouwen in bijvoorbeeld administratieve beroepen, niet-westerse migranten, arbeidsgehandicapten en (oudere) langdurig werklozen. Oorzaak groei bijstand en meest ingezette maatregelen Door deze ontwikkelingen op de arbeidsmarkt blijft de bijstand groeien (in 2016 met 6 % 2 ). De meerderheid van de gemeenten (8 op de 10) heeft een tekort op het BUIG. Bron: Ministerie SZW, bewerking Divosa. De gegevens zijn voorlopig. Grote gemeenten:> inwoners, middelgrote gemeente: inwoners, kleine gemeenten: < inwoners. Bevolkingsgegevens van 1 januari Arbeidsmarktanalyse 2017, UWV 2 Divosa, factsheet Maatregelen om beroep op bijstand terug te dringen, 29 maart Meer informatie: 1

2 De landelijke groei van het bestand komt door: - Toestroom vluchtelingen met een status (taakstelling huisvesting vergunninghouders); - Toestroom nieuwe doelgroep die voorheen onder de Wajong viel; - Hoge doorstroom vanuit de WW of door einde bedrijf - Toestroom nieuwe doelgroep, voorheen Wsw; - Toestroom instroom door verhuizingen. Daarnaast zag een aantal gemeenten de bestanden stijgen doordat er meer mensen afhankelijk zijn van parttime werk en daar niet van kunnen rondkomen. Zij krijgen een aanvulling op hun loon tot bijstandsniveau. Ook zag een aantal gemeenten een toename van hun bestand door de extramuralisering in de zorg. Bovendien is een groot deel van het aantal bijstandsgerechtigden moeilijk bemiddelbaar naar werk; door: een te lage opleiding, te lang uit het arbeidsproces of een te hoge leeftijd of meervoudige problemen. Regionale context Volgens de nieuwste regionale werkloosheidscijfers 4 was de werkloosheid in Nederland gemiddeld 6 % in In Noord Holland Noord was het werkloosheidspercentage 5,0 %. Arbeidsmarktregio s zijn kleiner dan provincies en gaan soms over grenzen van provincies heen. De afname van de werkloosheid in de provincies is in lijn met de aansterkende economie. De Nederlandse economie groeide in 2016 gemiddeld met 2,2 %. De sterkste groei had Noord-Holland (2,8 %); de economische groei in Alkmaar en omgeving was in 2,3 % in Taakstelling huisvesting vergunninghouders In de maand maart hebben gemeenten vluchtelingen met een verblijfsvergunning (vergunninghouders) aan woonruimte geholpen. Daarmee ligt de huisvesting goed op schema. Afgelopen kwartaal hebben gemeenten in totaal vergunninghouders gehuisvest. Dat is meer dan de helft van de taakstelling van ruim voor de eerste helft van Gemeenten moeten in de tweede helft van vergunninghouders huisvesten. Dat is aanzienlijk lager dan in de voorgaande periodes. Door de lagere asielinstroom en de veranderde samenstelling van de instroom worden er minder asielvergunningen verleend. De verwachte taakstelling voor de eerste helft van 2018 is CBS, 26 april

3 De landelijke en regionale contexten naar Halte Werk vertaald Volume BUIG Toelichting: Geeft de groei van het aantal betalingen weer en wordt berekend door het aantal betalingen BUIG in de betreffende maand te delen door het aantal betalingen BUIG in december In formule: Volume BUIG index = (volume BUIG betreffende maand / volume BUIG referentie maand) x 100. Deze index geeft dus de groei of daling van het aantal betalingen weer. De referentiemaand is december 2015, deze maand heeft het indexcijfer 100. Berekend op basis van de BUS-statistiekcode 01, 02, 03 of 14. Toelichting: gemiddelde maandelijkse instroom bijstand is de totale instroom van de afgelopen 12 maanden tot en met de verslagmaand t.o.v. het totaal van de volumes bijstand van deze 12 maanden. De instroompercentage is 3,3 %. Op gemeenteniveau: Heerhugowaard: 3,7 ; Alkmaar 3,1: ; Langedijk: 3,7. Weergegeven benchmarkgemiddelden zijn ongewogen. Dat wil zeggen dat het gemiddelde van de scores per gemeente is genomen. Landelijk wil zeggen: alle deelnemers aan de Divosa benchmark De volume BUIG is met 6,1 % gestegen, wat overeenkomt met de landelijke groei (zie landelijke context). Op gemeenteniveau: Heerhugowaard 8,8; Alkmaar: 4,5; :Langedijk: 13,4. Een eerste direct aanwijsbare reden voor de afwijkende hoge index van Langedijk is dat deze gemeente de laatste maanden meer vergunninghouders heeft gehuisvest en daarop een inhaalslag heeft gemaakt. Een andere reden kan gevonden worden in het gemiddeld opleidingsniveau (zie: andere mogelijke oorzaken). 3

4 Instroomredenen De voornaamste instroomredenen zijn Halte Werk breed: 1. Instroom vanuit een COA (realisatie taakstelling huisvesting vergunninghouders); 2. Verhuizing uit andere gemeente; 3. Echtscheiding / beëindiging relatie. Gezien de landelijke context geen vreemd beeld. Realisatie huisvesting vergunninghouders, taakstelling eerste half van 2017: Gemeente Taakstelling Gerealiseerd Gerealiseerd in uitkering Nog te realiseren Heerhugowaard Alkmaar Langedijk % 71% 61% Toelichting: Het aantal betalingen bijstand dat in de afgelopen 12 maanden is gestopt t.o.v. het totaal van de volumes bijstand van deze maanden. Gestopte betalingen zijn betalingen die in de ene maand wel zijn waargenomen en in de daaropvolgende maand niet. De uitstroom percentage is 3 %. Op gemeenteniveau: Heerhugowaard:3,2; Alkmaar 2,9 ; Langedijk 2,8. Het verschil tussen de instroom en uitstroompercentages is gering, met uitzondering voor Langedijk. De instroom en uitstroom worden door de uitstroominspanningen van Halte Werk enigszins opgeheven; waarbij voor Langedijk minder resultaat wordt geboekt. Heerhugowaard Alkmaar Langedijk Bron: Land in beeld, Platform Opnieuw Thuis De cijfers zijn bijgewerkt tot 1 april Gemeenten die 50 % of meer hebben gerealiseerd liggen op schema. De interactieve kaart Land in beeld laat zien dat de regio Alkmaar, m.u.v. de gemeente Castricum een goede realisatie boekt op de huisvesting van vergunninghouders. Vorig 2016 heeft Heerhugowaard voor 88 %, Alkmaar voor 101 %, en Langedijk voor 48 % de taakstelling gerealiseerd 5. Langedijk maakt dus een inhaalslag in vergelijking tot het vierde kwartaal Dit heeft directe invloed op de prognose van een tekort op het BUIG van 10 % voor Langedijk. Ook de prognose voor het Participatiebudget Langedijk noopt tot nadere maatregelen. Door deze inhaalslag zijn de (verwachte) uitgaven bijzondere bijstand voor inrichtingskosten en overbruggingsuitkeringen ook hoger. Zie voor de financiële cijfers 5 bron: eindbeeld uit: kerncijfers huisvesting vergunninghouders per 1 januari

5 daarover de paragraaf Bijzondere Bijstand en Minima. In de tweede helft van 2017 is de taakstelling voor de huisvesting van vergunninghouders voor Heerhugowaard 32, Alkmaar 63, en Langedijk 16 vergunninghouders. Leeftijdsopbouw bestand Andere mogelijke oorzaken Onder arbeidsmarktpositie werden ook als andere oorzaken van de bestandsgroei genoemd: een te lage opleiding, te lang uit het arbeidsproces of een te hoge leeftijd. Op deze oorzaken is ook het bestand van Halte Werk bekeken. Wat opvalt is dat Alkmaar t.o.v. Heerhugowaard en Langedijk een hoger percentage ouderen (55 65 ) in haar bestand heeft. Langedijk heeft een hoger percentage jongere volwassenen in de leeftijd van Verder komt het algehele beeld overeen met de gemiddelde landelijke leeftijd van de 41- jarige bijstandsgerechtigde. Met de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd zal het aandeel van de oudere bijstandsgerechtigde groeien. Hierop moet op geanticipeerd worden. Ook geldt dit voor de jongere gehandicapte. Leeftijdsopbouw gemeenten t.o.v. landelijk 24,9 18,5 1,5 0,1 13,9 18,5 met leeftijd jonger dan 18 met leeftijd met leeftijd met leeftijd met leeftijd ,7 met leeftijd een beeindigde uitkering naar leeftijd met leeftijd met leeftijd met leeftijd met leeftijd met leeftijd met leeftijd 65 en ouder Landelijk 11,7 18,2 23,2 26,3 19,5 1,1 Alkmaar 13,6 18,2 21,3 25,2 20,0 1,6 Heerhugowaard 15,8 17,6 25,4 23,5 16,5 1,1 Langedijk 11,0 22,7 26,3 26,6 11,9 1,4 Uitkering beëindigd <21 (%) Uitkering beëindigd >65 (%) Uitkering beëindigd (%) Uitkering beëindigd (%) Uitkering beëindigd (%) Uitkering beëindigd (%) 2,0 2,1 0,9 2,1 4,6 6,9 10,3 7,6 12,8 13,4 12,0 15,1 Uitkering beëindigd (%) 59,4 55,0 Gemiddelde Halte Werk 5

6 Het gemiddelde geeft het percentage van deelnemers aan de Divosa benchmark weer. De jong volwassenen stromen het meest uit. Halte Werk scoort ook goed op de uitstroom en ouder. Opleidingsniveau bijstand 0-3 maanden (%) bijstand 3-6 maanden (%) bijstand 6-12 maanden (%) bijstand maanden (%) bijstand maanden (%) bijstand maanden (%) bijstand>60 maanden (%) Halte Werk 7,1 7,1 13,2 17,5 11,8 17,5 25,7 Landelijk 7,0 7,9 11,9 17,3 11,6 15,5 28,8 Regionale uitvoeringsorganisatie 7,0 8,7 12,7 17,6 12,7 17,9 23,4 Heerhugowaard 8,7 6,2 17,3 16,6 9,9 17,1 24,2 Alkmaar 6,3 7,1 12,0 17,9 12,4 18,0 26,3 Langedijk 8,9 10,3 12,3 16,9 12,6 13,9 25,2 Opleidingsniveau beroepsbevolking hoog 2014 (1000-tallen) (in %) Opleidingsniveau beroepsbevolking middelbaar 2014 (1000-tallen) (in %) Opleidingsniveau beroepsbevolking laag 2014 (1000-tallen) (in %) Halte Werk Landelijk Regionale uitvoerings organisatie Heerhugo waard Alkmaar Langedijk 36,0 31,2 26,4 32,1 38,6 33,3 43,0 44,8 47,3 46,4 42,1 40,0 21,0 24,0 26,4 21,4 19,3 26,7 De gemeenten binnen Halte Werk hebben tezamen een beroepsbevolking dat voor een groot deel middelbaar is opgeleid. Deze mensen komen vrij snel aan een baan. Het percentage laagopgeleiden in Langedijk is hoger dan in de gemeenten Heerhugowaard en Alkmaar. Dit kan ook meedragen aan de geringere uitstroom. Wat opvalt is dat Langedijk hoger scoort bij een korte verblijfsduur in de bijstand van 3 6 maanden. Heerhugowaard scoort hoog in de categorie 6-12 maanden, en heeft, zeer positief, een lager percentage in de bijstand voor de duur van maanden. In Alkmaar blijven de bijstandsgerechtigden wat langer in de bijstand. Over het geheel genomen blijft een kwart van de bijstandsgerechtigden langer dan 60 maanden. 6

7 Bijzondere Bijstand en Minima Heerhugowaard Realisatie 2016 Realisatie t/m mrt 17 Verschil realisatie 2016 Bijzondere bijstand Lasten Bijzondere bijstand Baten CZM Huygenpas De prognose voor 2017 wijkt weinig af t.o.v. de realisatie 2016 Alkmaar Realisatie 2016 Realisatie t/m mrt 17 Verschil Realisatie 2016 prognose 2017 Bijzondere bijstand lasten Bijzondere bijstand Baten CZM De prognose voor 2017 wijkt weinig af t.o.v. de realisatie 2016 Langedijk Topic lijst Bijzondere bijstand lasten Heerhugowaard Alkmaar Langedijk Inkomenstoeslag Inrichtingskosten Advocaatkosten Bewindvoeringskosten Mentor/curator Overbruggingsuitkering Nvt (levensonderhoud eenmalig) kinderopvang Overig Totaal Heerhugowaard Geen overbruggingsuitkering verstrekt. Dit is niet opgenomen in het beleid. Het betreft een uitkering voor de eerste kosten van levensonderhoud voor vergunninghouders De kosten van kinderopvang zijn hoog. Voornaamste oorzaak is dat de kinderopvang voor Sociaal Medische Indicatie verstrekt worden vanuit de bijzondere bijstand. Verwachting is dat dit in 2017 gaat wijzigen. Alkmaar Geen opmerkingen. Langedijk Realisatie 2016 Realisatie t/m mrt 17 Verschil realisatie 2016 prognose2017 Bijzondere bijstand lasten Bijzondere bijstand Baten CZM LangedijkerPas Verwacht wordt dat de uitgaven voor 2017 stijgen. Voornaamste oorzaak is dat er meer vergunninghouders zijn opgevangen. Inhaalslag wordt gemaakt in opvang vergunninghouders. Inrichtingskosten en overbruggingsuitkering zijn daarom hoog. 7

8 aanmeldingen aantallen aanmeldingem Schuldhulpverlening In het vierde kwartaal 2016 bleven de aanmeldingen in Langedijk achter. In de maand maart 2017 is er een stijging te zien. Het is nog niet echt met zekerheid aan te geven waar deze stijging door komt. Vanuit Halte Werk wordt deelgenomen aan het gezamenlijk overleg van Langedijk. Deelnemers zijn Woningbouw, Meldpunt Vangnet en Advies, WMO, Brijder, GGZ, Wijkagenten. Mede aan de hand van de daar besproken casussen wordt de rol van Halte Werk duidelijk en inzichtelijk. Door schulden komen veel mensen in sociaal isolement of geraken daarin. De aansluiting bij het project Eenzaamheid in Langedijk en Heerhugowaard leidt tot meer bekendheid bij zowel de ketenpartners als bij de vrijwilligers organisaties. Binnen dit project komen vrijwilligers en professionals bij elkaar om kennis te maken en van elkaar te leren. Aanmeldingen Heerhugowaard aanmeldingen uitval of beeindiging 2017 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec aanmeldingen Aanmeldingen Langedijk jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec aanmeldingen uitval of beeindiging Aanmeldingen Alkmaar jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec aanmeldingen uitval of beeindiging Aantal klanten Formulierenbrigade januari februari maart april mei juni juli aug sep okt nov dec