OVER EINSTEIN EN KLUNEN PAGINA 20

Transcriptie

1 NIEUWE PERSONAL HEALTH COACH RUBRIEK! BELANGENVERENIGING MASSAGE EN SPORTVERZORGING APRIL 2006 SPORTSYMPOSIUM 2006 TEKST EN BEELDVERSLAG COLUMNA VARIALIS WIJZIG JE KOERS BMS MASSAGETEAM IN ACTIE IN UTRECHT EN EGMOND AAN ZEE HET ACCENT OP ROBIN AMMERLAAN PAGINA 8 OVER EINSTEIN EN KLUNEN PAGINA 20

2 U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën. Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en verantwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren. Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid. En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werkstoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen. Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis ( ). Chemodis B.V. Postbus 9160, 1800 GD Alkmaar. Telefoon (072) , fax (072)

3 MESSAGE JAARGANG 14, NUMMER 2 SAMENSTELLING BMS REDACTIE ADRES PASSIEBLOEM AK ROTTERDAM INFO@BMS-BELANGENVERENIGING.NL LEDEN ADMINISTRATIE POSTBUS AA SLIEDRECHT VORMGEVING ROMEC DESIGNS INFO@ROMEC-DESIGNS.CO.UK DRUK DRUKKERIJ DE POTTER WEG EN LAND DB BERGSCHENHOEK INFO@DEPOTTER.NL VERSCHIJNING KOPIJ FEBRUARI 13 JANUARI APRIL 10 MAART JUNI 19 MEI SEPTEMBER 4 AUGUSTUS OKTOBER 22 SEPTEMBER DECEMBER 3 NOVEMBER ADVERTENTIES TELEFOON: (078) INFO@BMS-BELANGENVERENIGING.NL ADVERTENTIE INDEX CHEMODIS...2 ZBB SIMONSE LOPHARM KEYS TOCO THOLIN JONGENENGEL MEERSPORT HEATHLOVE...23 PODIAMED...23 ZILVEREN KRUIS ACHMEA...24 BEDANKT VOOR HET WACHTEN Onze excuses voor de late verschijning van jullie Message. Dat komt niet omdat er niet hard gewerkt is hoor, integendeel zelfs. Onze vormgever is flink bezig geweest met een pufcursus om zijn vrouw te ondersteunen bij de bevalling van een op 23 maart geboren wolk van een baby. En juist die cursus stond bij ons nou net niet in het overzicht applicaties en vervolgopleidingen. Op het moment dat de Message naar de drukker zou moeten besloot baby dat het tijd was om de wereld te zien. Helaas ging het allemaal niet zoals je dat hoopt bij een bevalling en kwam er een ziekenhuisopname aan te pas. Dat vergt veel tijd, energie en geeft behoorlijke wallen onder je ogen. Zeker als je weet dat je in Engeland (want daar woont hij) geen kraamhulp krijgt zoals bij ons. Dus toen de baby er eindelijk was moesten alle beschuitjes ook nog eens door hem gesmeerd worden. Remco wij hebben begrip voor het late verschijnen van de Message en wensen jou en je nieuwe gezinnetje alle geluk toe! Ik had even wat meer tijd nodig en pappie moest daar bij zijn! 2006 BMS BELANGENVERENIGING INDEX COLUMNA VARIALIS 4 Wijzig je koers UIT DE PERS 5, 17, 21,23 BMS SPORTSYMPOSIUM 6 Tekst en beeldverslag van een succesvolle dag. ALTERNATIEF BEKEKEN 6 BMS OEFENDAGEN 8 HET ACCENT OP ROBIN AMMERLAAN 8 Nicolette Korthuis interviewt rolstoeltennisser Robin Ammerlaan. CODEX CIVICUS 11 Over belasting. APPLICATIES EN VERVOLGOPLEIDINGEN 12 Aankomende cursussen van de 1eNVVS, IVS Opleidingen en Amice. AFWIJKINGEN EN ONGEMAKKEN, DEEL 1 13 MASSAGETEAM 14 In actie in Utrecht en Egmond aan Zee. BOEKBESPREKING 14 VAN DISTAAL NAAR NORMAAL 15 De man met de hamer. NATUURLIJK! 18 Oh, oh, omega. ONDERWATERMASSAGE 19 PERSONAL HEALTH COACHING 21 Over Einstein en Klunen. HUISMIDDELTJES, DEEL 2 22

4 gestaan. De vuurtoren is niet het probleem, het probleem is de manier waarop deze kapitein zichzelf presenteert. Wat kan hij nu zelf doen om een aanvaring te voorkomen? Internaliseren De oplossing is even simpel als schijnbaar pijnlijk. Je eigen instelling veranderen. We noemen dit internaliseren. De beloning blijkt groot, een behouden vaart. Mensen die het vermogen hebben om te internaliseren zijn vaak gelukkiger en succesvoller. Je bent immers veel minder een speelbal van de omstandigheden. WIJZIG JE KOERS Twee oorlogsschepen maakten deel uit van een grote vloot. Al dagen waren zij aan het oefenen in zwaar weer met slecht zicht. Op de brug van het schip dat het eskader aanvoert, staat een matroos. In de verte ontwaart hij tussen flarden mist en duisternis door twee lichten. Wanneer de koers van zijn schip ongewijzigd blijft, bestaat er kans op een Hier doet zich wel een grappig fenomeen voor. Wanneer alles ons voor de wind gaat dan hebben we allemaal de neiging om het succes en geluk aan ons eigen handelen toe te schrijven. We internaliseren onze zeges. Loopt alles een keer wat minder dan ligt het opeens aan de buitenwereld. Falen wordt geëxternaliseerd. Wees echter principieel en richt juist je blik naar binnen op het moment dat het wat minder gaat. Cirkel van invloed In de psychologie is een mooi model gangbaar rondom het ex- en internaliseren. Gesproken wordt van de cirkel van invloed en cirkel van betrokkenheid. De cirkel van betrokkenheid hangt samen met alles in het leven dat je raakt. Waar je op de één of andere manier bij of in betrokken raakt. De cirkel van invloed gaat over wat je eigen aandeel in dit geheel is en wat je er zelf aan kunt doen. aanvaring. Hij zoekt contact met de kapitein op de brug: Kapitein, twee lichten vooruit aan stuurboord. COLUMNA VARIALIS CAREL SCHOTT Recht of niet vraagt de kapitein aan de matroos. Recht, meldt deze, met gevaar voor aanvaring. De kapitein seint naar de lichten: Wijzig uw koers twintig graden, aanvaring dreigt. Het schip in de verte seint terug: Advies aan u, wijzig uw eigen koers twintig graden. De kapitein bleek een man die op zijn strepen stond en seint terug: Ik ben kapitein en voer een oorlogseskader aan: wijzig uw koers twintig graden! Het antwoord van de andere kant bleek ook vasthoudend: Ik ben stuurman tweede klas, mijn advies aan u nogmaals: verander uw koers twintig graden. De kapitein ontstak ondertussen in woede: Dit is een oorlogsschip u dient nu uw koers nu twintig graden te wijzigen! Het ant- woord was: Dit is een vuurtoren. De kapitein veranderde van koers. Externaliseren Soms is het beter om even anders in te leven te staan om onheil te voorkomen. Een leuk leermoment voor deze kapitein. Wat deze kapitein aan het doen was, noemen we ook wel externaliseren. De oorzaak en oplossing voor een probleem wordt dan in de buitenwereld geplaatst. Die buitenwereld dient te veranderen om het ontstane probleem op te lossen. Wanneer hij vast zou blijven houden aan de oplossing buiten zichzelf, dan loopt dit uit op een ramp. De enige oplossing blijkt hier het veranderen van zijn eigen koers. Hij maakt dan het probleem intern. De situatie bestaat nu eenmaal, die vuurtoren heeft er waarschijnlijk al een tijdje Cirkel van invloed Cirkel van betrokkenheid Je cirkel van invloed hangt nauw samen met je eigen wereldmodel, de lens waardoor je naar de wereld kijkt. De wereld zien we niet zoals hij is, maar zoals we zelf zijn. Dit bepaalt je eigen werkelijkheid maar niet de werkelijkheid. Er bestaan dus vele werkelijkheden. De pijlers van je eigen wereldmodel bestaan uit paradigma s. Paradigma s vormen je principes. Enkele van deze basale principes kunnen zijn: eerlijkheid, redelijkheid, integriteit, waardigheid, kwaliteit, dienstbaarheid, geduld, koestering etc. Deze principes zetten wij om in eigenschappen. Wie zich goed bewust is van de plaats van deze principes in zijn 4

5 leven legt daarmee de basis voor geluk en succes. Of dacht je dat de basis van geluk bij de tegengestelde eigenschappen ligt? Je komt dan ongeveer uit bij: bedrog, onredelijkheid, waardeloosheid, egoïsme, onrust, uitbuiting etc. De Columna Varialis, een inkijk in mijn belevenissen, denkbeelden en ervaringen. Soms afwijkend, dan alledaags gewoon. Iets dat mij verbaast of wat me raakt; uit verleden, heden of de toekomst. Zijn het dwaze kronkels of juist heel herkenbare gedachten? Een plek in dit blad om de ogen te openen of sluiten. Principes gebouwd op positieve paradigma s blijken in de praktijk het meest effectief. Albert Einstein stelde al dat de meeste problemen niet kunnen worden opgelost binnen hetzelfde kader waarin ze zijn ontstaan. Wil je een probleem echt oplossen dan moet je dus je eigen kaders onderzoeken. Weg vanuit de cirkel van betrokkenheid, hup naar binnen met die blik, in je cirkel van invloed. Wat een bijzondere schijnbare tegenstelling roept dit op. De basis van een oplossing ligt dan in het ogenschijnlijk verkleinen van de wereld door wat te navelstaren. Maar daarna komt weer de beloning. Je cirkel van invloed wordt vergroot. Anders zien wordt anders zijn. Cirkel van invloed Cirkel van betrokkenheid De kapitein uit het begin van dit verhaal had ook en andere start kunnen maken. Hij heeft hier het principe van Ik ben de baas, mijn wil is wet, verandert in belangstelling in de ander. Soms schreeuwen we zo hard wie we menen te zijn, dat we niet meer horen wat de ander zegt. Wanneer je de oorzaak en oplossing voor problemen blijft zoeken in de grote boze buitenwereld dan blijf je jezelf ergeren. En maak je alles erger (en erger, en erger). UIT DE PERS Sportdrankjes helpen niks Water is voor de doorsnee sportrecreant beter dan een sportdrankje. Volgens een wetenschappelijk onderzoek van dr. Michiel van Nieuwenhoven, werkzaam in het Academisch Ziekenhuis Maastricht, presteren sporters die dit soort prijzige drankjes gebruiken, niet beter dan de sportievelingen die gewoon plat water drinken. Bovendien hebben consumenten van sportdrankjes meer maag- en darmklachten dan de sporters die hun dorst met water lessen. Het nut van sportdrankjes is hiermee discutabel geworden, zegt de onderzoeker, die de resultaten in het vakblad International Journal of Sports Medicine heeft gepubliceerd. Deze drankjes worden in grote hoeveelheden verkocht, omdat mensen denken dat ze hun prestaties bevorderen. In deze sector gaan miljoenen Euro s om. Voor het onderzoek liet van Nieuwenhoven 98 getrainde en recreatieve sporters in acht dagen driemaal twintig kilometer hardlopen, waarbij ze onderweg te drinken kregen. Ze nuttigden water, een sportdrankje of een soortgelijk drankje met toegevoegde cafeïne. Van Nieuwenhoven: Welk drankje ze ook binnenkregen, gemiddeld liepen de sporters geen seconde harder. Van de toegevoegde cafeïne gingen ze evenmin harder lopen. Verder klaagden de hardlopers die met sportdrankjes hun vochtgehalte op peil hielden, beduidend méér over oprispingen van maagzuur en winderigheid. De matroos ontwaart de twee lichten en zoekt contact met de kapitein op de brug. Kapitein, twee lichten vooruit aan stuurboord. Recht of niet vraagt de kapitein aan de matroos. Recht, meldt deze, met gevaar voor aanvaring. De kapitein seint naar de lichten: Goedendag, ik ben de kapitein van het aanvoerende schip van een oorlogseskader, ik koers op u aan, wie bent u? Het antwoord luidde: Ik ben de vuurtoren, het is beter om uw koers te wijzigen om een aanvaring te voorkomen. Dank u wel voor uw betrokkenheid, ik gooi hem twintig graden om. De kapitein veranderde van koers. REAGEREN CAREL@BMS-BELANGENVERENIGING.NL Van Nieuwenhoven verklaart dat zijn bevindingen van toepassing zijn voor de gewone recreatiesporter die onder normale weersomstandigheden presteert en die ongeveer anderhalf uur actief is. Voor zware sportprestaties als de marathonloop en triatlon en het beoefenen van sport onder extreme warmte maakt hij een uitzondering. Onder dergelijke omstandigheden kan een sportdrankje tekorten aanvullen. 5

6 ALTERNATIEF BEKEKEN Alexandertechniek De Alexandertechniek is tegen het eind van de negentiende eeuw ontwikkeld door de acteur Frederick Matthias Alexander ( ). Hij ontdekte dat hij bij het spreken, zijn hoofd en nekspieren op een manier bewoog die zijn stembanden niet vrij liet. Na jaren onderzoek slaagde hij er in zijn spieren op een betere manier te gebruiken. Als gevolg daarvan kreeg hij zijn stem terug, verbeterde zijn lichaamshouding en had hij een betere beheersing over zijn ademhaling. Naar aanleiding van zijn eigen positieve ervaringen begon Alexander vervolgens anderen te leren hoe zij bewust controle over hun eigen houding en bewegingen konden krijgen. Het principe van de Alexandertechniek is dat de relatie tussen het hoofd, de nek en de rug essentieel is voor onze gezondheid en ons geestelijk welzijn. In allerlei situaties trekken we onbewust, vaak het hoofd in de nek, waardoor we onze rug verkorten en meer spierspanning maken dan nodig is. De balans tussen het hoofd, de nek en de rug wordt op deze manier verstoord. NIEUWE OPZET BMS SPORTSYMPOSIUM GROOT SUCCES Op 4 maart was het zover. Na een afwezigheid van twee jaar had jullie belangenvereniging de draad weer opgepakt en een zeer actueel sportsymposium georganiseerd. De Alexandertechniek leer je bij een erkende leraar en kan iedereen bij zichzelf toepassen. Omdat het zich richt op fundamentele oorzaken van een groot aantal fysieke en mentale klachten kunnen mensen met bijvoorbeeld pijn- en spanningsklachten, problemen met RSI, ademhaling of stress baat hebben bij de toepassing van Alexandertechniek. In de lessen worden eerst de alledaagse handelingen behandeld, zoals zitten en staan. Wat doe je precies als je opstaat? Wat zijn je gedachten en hoe reageert je lichaam daar op? Hierdoor kun je veel over jezelf en de manier waarop je jezelf bestuurt, ontdekken. Het heeft heel wat jaren gekost om je lichaam te leren gebruiken op de manier waarop je dat nu doet. Het zal dus ook de nodige tijd kosten om die gewoontes te veranderen en jezelf een nieuwe manier van bewegen aan te leren. We leven in een tijd van druk druk druk en weinig tijd voor jezelf. Topsporters lopen op het randje van hun kunnen. Overal is al aan gedacht: trainingsschema s, voeding, aangepaste materialen. Momenteel worden de betere prestaties daarom gezocht in de mentale aspecten van de sporter. Het kan natuurlijk geen toeval zijn dat juist ons sportsymposium hierover over ging. Er was deze keer geen grote sponsor dus moest het bedrag opgehoest worden door 7 kleinere sponsors en een bijdrage van de leden zelf. Herbert dijkstra De opzet was anders de voorgaande 6 symposia. De organisatie had voor een intiem contact gezorgd en alles in 1 zaal georganiseerd. Uiteraard met voor en nadelen. Het symposium werd geopend door mysterie guest Herbert Dijkstra, sportverslaggever van de NOS. Hij had voor al onze sprekers een CD tje ingesproken in de stijl van een sportactiviteit behorende bij de spreker. Zo werd onze eerste spreker, sportpsycholoog Bram Bakker geïntroduceerd als marathonloper. De eerste opmerking was gelijk de vraag naar zijn gelopen tijd 2 uur 46 waarvoor hij een applaus van de zaal kreeg. Bram Bakker Het ijs was daarmee gebroken en Bram vertelde uit eigen werk een zeer leerzaam en begrijpbaar verhaal over mentale zaken bij een sporter. Na zijn lezing was er gelegenheid tot het kopen van zijn boeken. Nou dat heeft hij geweten, want halverwege moest hij naar zijn auto om een nieuwe voorraad te halen. Rien de Roon De tweede spreker was Rien de Roon een man met enorm veel topsport ervaring en niet alleen van zichzelf als marathonschaatser (uit de tijd van Dolle Dries) maar ook als topsportcoach van o.a. Ria Visser en Bart Veldkamp. De zaal hing aan zijn lippen, de ene anektote was nog leuker dan de andere. Alleen met Rien zouden wij al een dag kunnen vullen. Achteraf was het misschien beter geweest was om Rien als eerste spreker en Bram als tweede spreker zijn verhaal te laten doen. Praktijkervaring gevolgd door de psychologische onderbouwing. Wat nog wel leuk is om te vermelden dat Herbert Dijkstra (overigens ook psycholoog) bevriend is met Rien waardoor hij al onze CD tjes gratis heeft ingesproken, waarvoor nogmaals onze dank. 6

7 MIJN EERSTE SPORTSYMPOSIUM Toen ik tijdens het lezen van de Message de antwoordkaart voor het sportsymposium tegenkwam heb ik die meteen opgestuurd. Je hoefde er niet eens een postzegel op te plakken. Wel jammer dat niet meer mensen dat gedaan hebben. Ad Scheepbouwer opende het symposium met een voorwoord en ik dacht gelijk: wauw, wat zal deze dag mij brengen. Daarna vertelden Bram Bakker en Rien de Roon uitgebreid over hun levensloop als topsporter met uiteraard een belangrijke rol voor mentale en fysieke factoren. grootmeester Carlo Thuvis. Carlo was meer een doener en liet onze leden met diverse lichaamsbeheersende oefeningen controle over het lichaam krijgen, waarna mentale en fysieke aspecten gekoppeld werden. Soms een beetje herrie van die kant waardoor de andere workshops wat hinder hadden maar dat werd prima opgelost. Marita Versteeg De derde en laatste workshop werd door Marita Versteeg verzorgd. Zij legde ons hoe de sporter door middel van neurofeedback de ultieme ontspanning kan vinden om zich zo goed voor te bereiden op de komende prestatie. Na de lunch werden de deelnemers in 3 groepen opgesplitst voor de workshops. Dat dit gebeurde in een zaal was wel nadelig. Carlo Thuvis liet mensen in hun handen klappen etc. en maakte zo nogal herrie met zijn groepje. Dit maakte het wat moeilijker om je te concentreren wat Marita Versteeg en Jeffrey LaFlamme te vertellen hadden. Aan de afsluitende XCO-training heb ik niet meer meegedaan. Ik had die week al 4x gesport en bovendien een volle werkweek achter de rug als zelfstandige ondernemer. Zo n XCO-training kon ik dus even niet aan. Wat mij betreft tot volgend jaar! Jan Hermans Na al het mentale werk werd de dag afgesloten met een workout van Jan Hermans van de firma XCO uit Den Haag. Zijn nieuw uitgevonden tubes met vertragende vloeistof die het bindweefsel om de spieren versterkt, werden aan de deelnemers uitgereikt. Dankzij de opzwepende muziek en de enthousiaste presentatie was dit lichaamsslopende werk door vrijwel alle deelnemers goed vol te houden. Maar goed dat het hierna afgelopen was en men een heerlijke douche kon gaan opzoeken. Een geslaagde dag! Middagprogramma Terwijl de deelnemers nog wat standhouders bezochten was de organisatie inmiddels druk bezig om de zaal klaar te maken voor de workshops van het middagprogramma. Na een lunch die, vanwege de gezelligheid en de niet aan te slepen kroketten, iets uitliep werd om uur het programma herstart. Geoffrey LaFlamme Chiropracticer Geoffrey LaFlamme probeerde via een beamerpresentatie het een en ander duidelijk te maken over de chiropractie waarna BRON NICOLIEN HARTOG hij een aantal praktijkvoorbeelden uit de zaal haalde. Erg leuk dat een man met zoveel ervaring, ex-verzorger van het Canadese ijshockey team, met zoveel passie onze leden informeerde. Carlo Thuvis Onze tweede spreker van de middag was

8 SERVICE BMS Oefendagen De BMS biedt haar leden vanaf oktober tot en met mei van ieder cursusjaar de gelegenheid tot het bijwonen van oefendagen. Het grote voordeel is dat je, onder begeleiding van een docent, praktische aanwijzingen krijgt en daar waar nodig vakkundig gecorrigeerd wordt. Kortom, een ideale ondersteuning om goed voorbereid naar het examen toe te werken. Het is mogelijk, op vertoon van de carte d identite, de oefendagen in zowel Dordrecht als Rotterdam bij te wonen. De kosten bedragen 6 Euro, te voldoen op de dag zelf. HET ACCENT OP ROBIN AMMERLAAN Dordrecht (Spuiweg) 1 en 29 april, 6, 20 en 27 mei. Rotterdam (Mathenesserlaan) 1 april en iedere zaterdag in mei. Online aan- en afmelden BMS-leden die hun opleiding bij IVS Opleidingen volgen kunnen zich voor de oefendagen in Dordrecht ook online aan- of afmelden via de website van IVS Opleidingen: www. ivsopleidingen.nl/oefendagen. Rolstoeltennisser Robin Ammerlaan is geboren op 26 februari 1968 te Den Haag. In 2000 mocht Robin voor het eerst naar de Paralympische spelen. In Sydney werd aan de zijde van Rick Molier de gouden medaille in het heren dubbelspel binnengehaald. In 2004 behaalde hij op de Paralympische spelen in Athene de gouden medaille bij het heren enkelspel. HET ACCENT OP... NICOLETTE KORTHUIS Alleen al in 2005 won Robin de volgende toernooien: Sydney International, Nasdaq 100-Open, Dutch Open, Tsjechië Open, Bavarian Open, de Masters en de US Open in New York. Eind 2005 werd hij wederom officieus wereldkampioen tijdens de Masters in Amersfoort. Voor 2006 heeft Robin inmiddels de Classic 8 tijdens Austalian Open gewonnen. Robin staat op de wereldranglijst momenteel als 2e geplaatst. Hoe ben je tot (rolstoel)tennis gekomen en hoe oud was je toen? Ik ben op mijn 13e begonnen met tennis maar na een jeugd vol met sport (zwemmen, tafeltennis, judo, voetbal en tennis) bleek het lopen met de jaren steeds moeizamer te gaan. Twee voetoperaties verder en na vele malen mijn enkelbanden gescheurd te hebben werd op mijn 27ste vastgesteld dat ik geboren was met een spini bifida (open ruggetje). In 1997, ik was 28 jaar oud, ben ik hieraan geopereerd waarna ik helaas helemaal niet meer kon lopen. Na zes maanden in een revalidatiecentrum heb ik het tennis weer opgepakt, nu echter in een rolstoel. Vervolgens ging het snel, in 1998 speelde ik mijn eerste internationale toernooi en ik sloot dat jaar af als nummer 44 op de wereldranglijst. Eind 1999 werd ik als nummer 6 van de wereld toegelaten tot de masters in Eindhoven en won dit prestigieuze toernooi voor de eerste maal. Dat het sporten mij in het bloed zit, blijkt wel uit het feit dat ik al op mijn 13e een bruine band judo had en dat het de bedoeling was dat ik een opleiding op het CIOS zou gaan volgen. Mijn slechte enkels hebben echter roet in het eten gegooid want van de vele honderden aanmeldingen, werden er maar 60 mensen tot die opleiding 8

9 toegelaten. Je begrijpt wel dat dit mensen waren die geen lichamelijke gebreken hadden. Zijn de spelregels voor rolstoeltennis anders dan die van gewoon tennis? Het klopt in zoverre dat men bij rolstoeltennis de bal 2 maal mag laten stuiteren. Maar hoe hoger het niveau, hoe minder vaak de bal 2 maal stuitert. Ook hebben wij 2 toiletstops tijdens de wissel, dit in tegenstelling tot 1 toiletstop bij het valide tennis. Verder krijgen wij bij materiaalpech 20 minuten de tijd om voor ander materiaal zorgen of het materiaal te repareren. Voor de rest is alles hetzelfde. Hebben rolstoeltennissers andere rackets? Nee hoor, de rackets zijn hetzelfde alleen is het wel zo dat rolstoeltennissers vaak lichte rackets gebruiken omdat alle ballen die binnen een afstand van ongeveer een halve meter geslagen worden, als het ware vanuit de pols geslagen moeten worden (net als bij badminton). Wij zijn natuurlijk niet in de gelegenheid om op het laatste moment een klein stukje opzij te stappen om zo de bal terug te kunnen slaan. Met een zwaarder racket zijn de ballen op het lichaam moeilijker te verwerken. Heb je wel eens verloren door materiaalpech? Jammer genoeg wel. Vorige maand tijdens de Australian Open brak de stoel van mijn Oostenrijkse partner Matin Legner in het heren dubbelspel. Als de stoel breekt heb je niets aan de 20 minuten die je krijgt voor materiaalpech. Een stoel lenen kan maar werkt vaak niet omdat jouw stoel speciaal voor jou gemaakt is. Alles heeft namelijk te maken met balans. Ik weet precies wat ik van mijn stoel kan verwachten en hoe deze reageert op mijn bewegingen. Met mijn buikspieren zorg ik ervoor dat ik in balans blijf en dat ik niet val. Als je in een andere stoel zit en je maakt een gelijke beweging is het goed mogelijk dat je met stoel en al omvalt. Hoe is de toegankelijkheid voor rolstoelers bij de diverse accommodaties? In Zuid Europese landen zijn de voorzieningen voor gehandicapten soms verre van optimaal, maar ook in Nederland is het niet altijd optimaal hoor. Ik zeg altijd: de accommodaties hoeven niet te worden aangepast, als ze maar toegankelijk gemaakt worden. Hiermee bedoel ik dat er echt niet allerlei extra voorzieningen ten behoeve van gehandicapten getroffen hoeven te worden, maar als iemand er met een kinderwagen kan komen dan kan een rolstoel er ook komen. In Amerika en Australië is het heel anders. Daar zijn bijvoorbeeld in openbare gelegenheden 2 gewone wc s en 1 brede wc met beugels die ook voor rolstoelers toegankelijk is. In 1994 is in Amerika een wet aangepast waarna elke openbare gelegenheid aangepast moest worden. Wat dat betreft zijn ze daar dus verder dan in Nederland. Maar ik moet zeggen, overal waar ik uitgenodigd word, wordt er rekening gehouden met mijn handicap. De tennisparken en hotels zijn voor mij goed toegankelijk. Je bent vaak van huis, is dit te combineren met een baan en je privé leven? Mijn gezin is er aan gewend dat ik vaak weg ben voor mijn sport. Mijn zoontje weet zelfs niet beter. Dus wat dat betreft zijn er weinig problemen. Als ik maar niet overenthousiast word en teveel demonstraties/clinics etc. organiseer, want dan word ik door mijn partner vanzelf weer tot de orde geroepen. Aangezien ik het rolstoeltennis op hoog niveau niet mijn hele leven kan volhouden heb ik ernaast nog een baan. Ik werk als technisch adviseur bij de firma Emcart Sport. Dit houdt in dat ik mensen adviseer bij het zoeken naar de juiste rolstoelvoorziening, zowel voor in het dagelijkse leven als voor sport gebruik. Aangezien ik veel weg ben (circa 5 maanden per jaar) hangt alles af van een goede planning, Mijn assistente Margriet Grootoonk doet hierin voor mij haar uiterste best. Aan het begin van het jaar geef ik op wanneer ik toernooien speel en zij plant daar mijn afspraken om heen. Heb je een sponsor? Dunlop is mijn sponsor voor mijn rackets en kleding en mijn rolstoel wordt gesponsord door Invacare. Ook mijn rolstoel voor dagelijks gebruik wordt door Invacare gesponsord. Wanneer ik stop met sporten, zal ik dus gewoon bij de gemeente mijn rolstoel moeten aanvragen. Voor de maanden die ik 9

10 niet kan werken, omdat ik toernooien speel, krijg ik via NOC*NSF een uitkering van 70% van het minimumloon omdat ik de A status heb. Dit geld heb ik wel nodig omdat ik voor de uitkerende instanties 100% ben goedgekeurd om te werken. En mijn hypotheek moet natuurlijk ook gewoon iedere maand betaald worden. Hoeveel trainingsuren heb je en doe je nog andere sporten? Omdat ik gewoon 40 uur per week werk, blijft er niet erg veel tijd over om te trainen. Gemiddeld train ik ongeveer 5 uur per week. Tijdens toernooien train ik echter 4 tot 5 uur per dag. Ik train 3 uur per week met de selectie en 2 uur per week bij een privé trainer. Ik besef dat dit niet veel is voor een topsporter, maar gelukkig heb ik talent voor balsporten mede door mijn optimale hand/oog coördinatie. Mijn goede fysieke gesteldheid haal ik mede uit mijn werk. Als je dagelijks 5 of 6 rolstoelen in en uit een wagen moet laden om ze aan potentiële klanten te laten zien dan bouw je een behoorlijk goede fysieke conditie op. Hoe doet iemand in een rolstoel aan conditietraining? Conditietraining voor rolstoeltennissers is rondjes rijden. We trainen vaak ongeveer 20 minuten op verschillende snelheden rondjes rijden, daarna diverse sprint- en snelheidsoefeningen. Ook worden we nog getraind in rij-oefeningen door een bewegingstherapeut van de KNLTB. In landen zoals Japan en Frankrijk zijn er professionele rolstoeltennissers die 4 tot 5 uur per dag trainen, aan fitness doen en daarnaast ook nog eens ondersteund worden door een fysiotherapeut. Moet je iets extra s doen of laten om op dit niveau te presteren? Onder laten valt waarschijnlijk, zoals bij alle topsporters, zeker de sociale contacten met kennissen en familie. Onder doen valt natuurlijk de trainingsarbeid die je levert. Beide zijn geen onoverkomelijke hordes, al valt het soms tegen. Word je gemasseerd en zo ja hoe vaak? Op toernooien probeer ik mij iedere dag te laten masseren. In Sydney bijvoorbeeld zijn door de organisatoren contacten opgebouwd met opleidingsinstituten en daar worden we, onder supervisie van gediplomeerden en eventueel een fysiotherapeut, gemasseerd door masseurs in opleiding. Die mensen leren gelijk om topsporters te behandelen waarbij je soms met de handicap rekening dient te houden. In Melbourne zijn er altijd 2 masseurs, een fysiotherapeut en een chiropractor. In Nederland is er bij grote toernooien altijd een fysiotherapeut en soms ook masseur aanwezig, bij kleinere toernooien hoef je er geen rekening mee te houden. Buiten toernooien wordt ik helemaal niet gemasseerd. Waar moet ik de tijd vandaan halen? Wat doet een massage voor een tennisser? Door een massage worden vaak net die kleine knoopjes weggewerkt die, voornamelijk rond de schouderbladen, ontstaan tijdens een wedstrijd. Bij mij mag alleen de bovenkant van mijn lichaam gemasseerd worden en niet de regio rondom mijn litteken (L1-L4). Ik weet uit ervaring dat als ik daar gemasseerd wordt, dat ik ontzettende hoofdpijnen krijg. Dus dat is voor een masseur (bij mijn lichaam) verboden terrein. Wat zijn de meest voorkomende blessures bij rolstoeltennissers? Blessures aan de schouderkop en de onderarm. De onderarm omdat deze nooit rust krijgt, of je knijpt in je racket voor je slag of je knijpt in je hoepel om je voort te bewegen. De schouder, omdat je biceps zwaarder ontwikkeld is (door de grote krachten die je verzet) dan de schouderspieren. De meeste klachten bij rolstoelers komen voort uit het niet in balans zijn van het lichaam, de biceps worden bijvoorbeeld meer gebruikt en zijn dus zwaarder getraind dan de triceps. Deze onbalans levert ook regelmatig nekklachten op. Heb je wel eens een blessure gehad en wat is hieraan gedaan? Ja, het binnenste bandje van mijn rechter elleboog is voor 50% ingescheurd. Een gelijke blessure komt vaak voor bij speerwerpers. Ik kan hieraan geopereerd worden, maar iedereen die ik hierover heb gesproken heeft mij dit afgeraden. Het geeft geen garantie dat ik na een operatie geen last meer heb. Ook Richard Kraijcek en Kristie Boogert, die beiden door een zelfde probleem gestopt zijn, hebben mij een ingreep afgeraden. En zij weten waar zij het over hebben, nietwaar? Aan het begin van het seizoen had ik een verrekking van de trapezius maar dit is door middel van fricties verholpen. Waar moet een massage voor een topsporter aan voldoen? Ik vind dat een goede massage, naast behandelend ook relaxend zijn. De grootste fout in topsport is de verkramping en spanning die je opbouwt in het lichaam. Je moet het lichaam ook rust kunnen geven. Als dit door een massage kan, prima! Heb je zelf nog iets toe te voegen aan dit interview? Ja, sport is voor mij eigenlijk altijd een uiting van emotie geweest, ik denk dat sport voor veel mensen een uitlaatklep is. Ik heb altijd aan sport gedaan en nog steeds is het voor mij dé manier om te ontladen. Ik hoop dat ik deze positieve wijze van ontlading nog lang mag meemaken. REAGEREN NICOLETTE@BMS-BELANGENVERENIGING.NL LINKS 10

11 op een schadelijke prikkel. Dit gaat gepaard met de vijf specifieke, lokale symptomen: roodheid, zwelling, warmte, pijn en een gestoorde functie van de aangedane structuur. OVER BELASTING Gezondheidsproblemen kunnen zich, in het algemeen, op 2 manieren manifesteren. Het stellen van de diagnose is hier dan ook op gebaseerd. Acute pijn, waarbij bewegen de pijn provoceert wordt vaak gediagnosticeerd als een ontsteking (-itis). Wordt bijvoorbeeld een pees (tendo) geduid als de aangedane structuur, dan plak je daar -itis achter en dan krijg je dus tendinitis. Heb je chronische klachten die verbeteren met beweging dan wordt dat geduid als een degeneratie (-ose). Is het gewricht (arthros) aangedaan, plak je daar -ose achter en heb je dus artrose. Zo is doktertje spelen leuk, probeer het eens uit op een verjaardagsfeestje. CODEX CIVICUS PETER BURGER Veel patiënten krijgen van een (para)medicus te horen dat hun gezondheidsprobleem een ontsteking is en waarschijnlijk is ontstaan als gevolg van overbelasting. De termen ontsteking en overbelasting roepen bij mij nogal wat vragen op. Overbelasting en ontsteking Allereerst overbelasting; wat bedoelt men daarmee? Een patiënt weet zich toch meestal wel te herinneren dat hij/zij zich heeft overbelast? Waarom weet men dan in 90% van de gevallen geen oorzaak? Het blijkt dat het allergrootste deel van de gezondheidsproblemen spontaan ontstaat of er langzaam insluipt. Van absolute overbelasting is dan toch geen sprake? En wat is een ontsteking? Wat voor beeld heeft een patiënt bij bijvoorbeeld een peesontsteking, een etterende pees? Tijd om enige nuance aan te brengen met betrekking tot deze twee begrippen. Een ontsteking is een lokale reactie De Codex Medicus, het handschrift of handboek van de geneeskunde was de inspiratiebron voor het ontstaan van de naam Codex Civicus, het handschrift van een burger. In deze rubriek behandel ik diverse onderwerpen bekeken door een Westerse of door een Oosterse bril. Een prikkel die tot een ontstekingsreactie kan lijden kan van verschillende aard zijn; mechanisch (een trap of klap), thermisch (hitte of koude), chemisch (een bijtend zuur) of immunologisch (een wespensteek). Schadelijk wordt de prikkel als de belasting, qua tijd en/of intensiteit de grens van de belastbaarheid overschrijdt. Of een prikkel schadelijk is wordt dus bepaald door de grootte van de belasting, maar ook door de lokale belastbaarheid. Immers een normale prikkel kan al schadelijk zijn bij een afgenomen (lokale) belastbaarheid. Microschade en trauma Indien er sprake is van schade raakt de functionele en/of anatomische integriteit verstoord. Deze schade kan zich manifesteren op celniveau, weefselniveau of op het niveau van meerdere weefsels (orgaan). Betreft de schade uitsluitend individuele cellen of een enkel weefsel (bijvoorbeeld een aantal spiercellen) dan spreekt men van microschade, zoals te zien is na bijvoorbeeld een training. Is er sprake van schade in meerdere weefsels binnen een orgaan (spiercellen en bindweefsel binnen een spier) dan spreekt men van een trauma, bijvoorbeeld na een zweepslag. Ketenreactie In het geval van schade ontsteekt of ontvlamt (ontsteking is inflammation in het engels) er een keten van reacties. Uit de bij de schade betrokken cellen komen stoffen, bijvoorbeeld histamine, vrij die een ontstekingsreactie opstarten. Vrije zenuwuiteinden worden door deze stoffen geprikkeld en geven op hun beurt ook weer stoffen (tachykinines) af die de bloedvaten doen verwijden en de doorlaatbaarheid van de lokale bloedvaten verhogen. Er treedt dan vocht uit de vaten en er ontstaat oedeem in het weefsel. Dit vormt weer een prikkel voor de lymfecapillairen om zich te openen en het weefselvocht op te nemen in de lymfestroom. De lymfeklieren zuiveren vervolgens de aangeboden lymfe, zodat de schone lymfe weer kan worden aangeboden aan de bloedstroom in de venen onder de clavicula. Is de schade groot, dan treden witte bloedcellen het aangedane weefsel binnen en ruimen de rommel op (fagocytose). Wat dan verder gebeurt is afhankelijk van tal van factoren, onder andere van de grootte van de schade, de aard van het beschadigde weefsel en natuurlijk van het al dan niet aanwezig zijn van omstandigheden die optimaal herstel bewerkstelligen. 11

12 Gebruiksschade Iedereen die zich belast veroorzaakt daarmee een bepaalde mate van schade, je zou het gebruikschade kunnen noemen. De belastbaarheid neemt dan tijdelijk af, hetgeen zich meestal uit in vermoeidheid. Rust en dus een anabole afstemming geeft het weefsel de kans zich te herstellen en brengt de belastbaarheid terug op het oude, of zelfs een iets hoger niveau. Is de inspanning langdurig of van hoge intensiteit dan kost het herstel en dus de terugkeer naar een hoger belastbaarheidniveau wat meer tijd. Deze laatste vorm van belasting zou je overbelasting (surménage) kunnen noemen. Helaas voor de patiënt en voor degene die de diagnose moet stellen is dit in het geval van een gezondheidsprobleem dus meestal niet aan de orde. In de praktijk blijkt vaak dat normale belastingen, die jarenlang goed zijn gegaan en geen gezondheidsproblemen hebben veroorzaakt, opeens te veel zijn. Die belasting wordt dan aangeduid als overbelasting en dat is mijns inziens niet helemaal terecht. Jarenlang is de normale gebruikschade prima hersteld via de fysiologische bouwstofwisselingsprocessen. Bouwstoffen en de hoeveelheid benodigde energie voor het herstel waren blijkbaar voldoende voor handen. De omstandigheden voor herstel van die normale schade waren prima. Dus aan de belasting zelf ligt het niet. Misschien dan aan de omstandigheden? Chronisch We weten inmiddels zeker dat chronische stress of spanningen factoren zijn die de lokale omstandigheden negatief beïnvloeden. Ook hier treedt dan een keten van reacties op; verslechtering van de doorbloeding en van de voeding van het weefsel zijn het uiteindelijke gevolg. Er ontstaan regulatiestoornissen in het weefsel; de aanvoer van voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen, en dus de lokale homeostase, raken verstoord. De voeding van het weefsel wordt minder, het weefsel wordt zwakker, kwetsbaarder en dus minder belastbaar. De normale gebruikschade wordt niet of nauwelijks hersteld en iedere volgende, normale belasting leidt op microniveau tot vervolgschade. De ontstekingsreactie wordt weer gestart, maar schiet op den duur duidelijk tekort. Pijn en functiestoornissen zijn het gevolg en kunnen, bij voortdurende slechte omstandigheden (stress), dusdanige vormen gaan aannemen dat het slachtoffer hulp gaat zoeken bij een arts. De diagnose luidt: een -itis op basis van overbelasting. Nuance Ik hoop dat de, door ondergetekende aangebrachte nuance, betreffende ontsteking en overbelasting, heeft geleid tot een beeld van een tekortschieten van de normale, fysiologische herstelprocessen bij normale gebruikschade. Het beeld van een etterende pees als gevolg van een langdurige, intensieve, fysieke overbelasting, waar je je als patiënt niets meer van kunt herinneren kan overboord. Immers spontaan ontstane of langzaam ingeslopen klachten passen meer bij het hierboven beschreven beeld. Een ontsteking geeft de vonk voor het starten van de herstelreacties en is dus heel functioneel. Binnen maximaal 5 dagen is het -itis beeld verdwenen. Duurt het langer kijk dan eens of de omstandigheden voor herstel wel optimaal zijn, dat levert vele malen meer op dan de diagnose tendinitis. REAGEREN PETER@BMS-BELANGENVERENIGING.NL CURSUSSEN - 1E NVVS (ROTTERDAM) TELEFOON (010) / INFO@EERSTE-NVVS.NL WEBSITE NL STOELMASSAGE AANVANG ZATERDAG 10 JUNI DUUR 2 OCHTENDEN, UUR REFLEXZONEVOETMASSAGE AANVANG DONDERDAG 2 NOVEMBER DUUR 8 AVONDEN BINDWEEFSELMASSAGE AANVANG DONDERDAG 11 JANUARI DUUR 10 AVONDEN CURSUSSEN - IVS OPLEIDINGEN (DORDRECHT) TELEFOON (078) INFO@IVSOPLEIDINGEN.NL WEBSITE PATHOLOGIE VAN HET BEWEGINGSAPPARAAT AANVANG WOENSDAG 12 APRIL DUUR 8 AVONDEN VOETREFLEX MASSAGE AANVANG WOENSDAG 26 APRIL DUUR 8 AVONDEN ANAMNESTISCHE VAARDIGHEDEN AANVANG MAANDAG 8 MEI DUUR 4 AVONDEN CASUÏSTIEK AANVANG DINSDAG 16 MEI DUUR 4 AVONDEN PERSONAL HEALTH COACH AANVANG DINSDAG 6 SEPTEMBER DUUR 2 JAAR DAGOPLEIDING MASSAGETHERAPIE AANVANG DINSDAG 26 SEPTEMBER DUUR 2 JAAR MASTERCLASS MASSAGETHERAPIE AANVANG SEPTEMBER (VRIJDAG) DUUR 2 JAAR (DAGOPLEIDING) CURSUSSEN - AMICE (BARNEVELD) TELEFOON (0342) INFO@AMICE.NL WEBSITE SHIATSU VERVOLGOPLEIDING AANVANG WOENSDAG 19 APRILa DUUR 8 DAGEN DAGOPLEIDING MASSAGETHERAPIE AANVANG SEPTEMBER (MAANDAG) DUUR 2 JAAR 12

13 AFWIJKINGEN EN ONGEMAKKEN, DEEL 1 Op een dag verschijnt er zomaar een wratje op je hand. Of een moedervlek lijkt ineens groter te zijn geworden. Wanneer maak je je zorgen om niks, en wanneer is een bezoekje aan de huisarts raadzaam? Het goede nieuws: de meeste ongewenste woekeringen zijn onschuldig en heel goed te behandelen. Aambeien Aambeien zijn met bloed gevulde uitstulpingen in de endeldarm en de anus. De voornaamste oorzaak is verstopping. Iemand die last heeft van verstopping moet harder persen om ontlasting kwijt te raken. Hierdoor neemt de druk op de aderen toe, die daardoor plaatselijk slapper en wijder worden. Bij ouderen komen door slijtage van de bloedvaten aambeien relatief vaak voor. Bij zwangere vrouwen is tijdelijke verslapping van het weefsel de oorzaak. Inwendige aambeien kunnen vrij klein en onopgemerkt blijven. Ze kunnen ook groter worden en tijdens de stoelgang naar buiten stulpen en zelfs naar buiten blijven steken. Uitwendige aambeien zijn pijnlijke zwellingen of harde bobbels rond de anus. Meestal is het verhelpen van de verstopping voldoende om de aambeien weer te laten slinken. Alleen in extreme gevallen is chirurgie noodzakelijk. Cysten Een cyste is een zakje gevuld met vloeistof, kan voorkomen in elk lichaamsdeel en is meestal goedaardig. Ongeveer 7% van de vrouwen heeft cysten in de borsten. Vaak wordt voor de zekerheid een mammografie (borstfoto) gemaakt om er zeker van te zijn dat het om een onschuldige cyste gaat en niet om een kwaadaardig bobbeltje. Wanneer een cyste bloedt, is het raadzaam om naar de huisarts te gaan. In de meeste gevallen zal hij voorstellen een punctie of biopsie te laten doen. Bij een punctie wordt vocht weggezogen uit de cyste om dit te onderzoeken. Bij een biopsie wordt een klein stukje weefsel weggehaald en onderzocht. Bij het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) zijn de eierstokken van de vrouw vergroot door cysten langs de wand van de eierstok. Dit kan op een echo zichtbaar worden gemaakt. De cysten zijn eigenlijk onrijpe eiblaasjes, follikels genoemd. Normaal ontwikkelt zich eens per maand een follikel tot een rijpe eicel. Vervolgens vindt de eisprong plaats. Bij vrouwen met PCOS groeien de follikels niet of onregelmatig en blijven ze als cysten in de eierstok achter. Er vindt dus geen of een onregelmatige eisprong plaats. Hetzelfde geldt voor de menstruatie. Endometriose Bij endometriose bevindt slijmvlies dat de binnenkant van de baarmoeder bekleedt, zich ook buiten de baarmoeder in de bekkenholte. Deze slijmvliesplekjes reageren net als het baarmoederslijmvlies op de eisprong en bloeden tijdens de menstruatie. Endometriose is een goedaardige aandoening die alleen bij vrouwen in de vruchtbare levensfase voorkomt. Mogelijke klachten zijn een pijnlijke menstruatie, pijn bij de gemeenschap en langdurige buikpijn. Endometriose kan ook voorkomen in de eierstokken. Het bloed dat tijdens de menstruatie uit de endometrioseplekjes vrijkomt, hoopt zich dan in de eierstokken op. Zo ontstaan cysten die gevuld zijn met bloed. Omdat oud bloed op chocolade lijkt, spreekt men ook wel van chocolade-cysten. Endometriose kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid en verklevingen. Bij ernstige vormen kan daarom behandeling overwogen worden, met name als er een kinderwens is. De behandeling bestaat uit medicijnen, een operatie of een combinatie van beide. Wratten Wratten zijn huidkleurige of lichtbruine knobbelige bobbeltjes op de huid. Ze worden geleidelijk groter. De bekendste wratten zijn die op handen en voeten. Deze worden veroorzaakt door het humaan papilloma virus (HPV). Dit virus is van mens tot mens overdraagbaar. Zeventig procent van alle wratten verdwijnt vanzelf na hooguit twee jaar (bij kinderen kan het wat langer duren). Ons lichaam verwijdert het virus dan eigenhandig. Als een wrat lelijk is, in de weg zit of niet vanzelf verdwijnt, zijn er verschillende behandelmogelijkheden, variërend van zelf dokteren met een verwekende zalf tot bevriezing door de huis- of huidarts en laserbehandeling. Ouderdomswratten worden niet veroorzaakt door een virus. Het zijn ruwe en dikke vlekken op het gezicht en het bovenlichaam. De vlekken zijn geel, bruin of zwart en komen pas na het veertigste levensjaar voor. Hoewel de wratten er lelijk uitzien, zijn ze ongevaarlijk. Behandeling is dus niet noodzakelijk, maar wel mogelijk. Meestal wordt gekozen voor bevriezing. Poliepen Een darmpoliep is een paddestoelvormig uitgroeisel van het slijmvlies van het maag-darmkanaal. Hoewel de meeste darmpoliepen weinig of geen klachten geven en goedaardig zijn, worden ze bij ontdekking voor alle zekerheid verwijderd en nagekeken. Baarmoederpoliepen worden lang niet altijd opgemerkt. Ze kunnen echter een oorzaak zijn van menstruatieklachten. Tussen de menstruaties in kan een waterige, bloederige afscheiding uit de vagina komen. De meeste poliepen zijn goedaardig, maar de verschijnselen zijn moeilijk van baarmoederhalskanker te onderscheiden. Bovendien kunnen ze in sommige gevallen toch kwaadaardig worden. Daarom is het goed om bij klachten een arts of gynaecoloog te raadplegen. Neuspoliepen zijn gezwollen uitgroeisels van het neusslijmvlies in de neusholte. Ze kunnen ontstaan door een overproductie van vocht in het slijmvlies, bijvoorbeeld als gevolg van een allergische neusontsteking. Neuspoliepen zijn onschadelijk maar kunnen door hun grootte of aantal de neus verstoppen, waardoor ademhaling en reuk verstoord raken. Een chirurg kan de poliepen onder plaatselijke verdoving verwijderen. Stembandknobbeltje Een stemband- of zangknobbeltje is een kleine verdikking op de rand van de stemband. De oorzaak is meestal een verkeerde zang- of spraaktechniek. Stembandknobbeltjes veroorzaken een hees stemgeluid en snelle vermoeidheid van de stem. Door deze verkeerde techniek aan te pakken, kunnen bij vroege herkenning de knobbeltjes vanzelf verdwijnen. Anders kan de KNO-arts ze operatief verwijderen. Wild vlees Keloïd of wild vlees is littekenweefsel dat buiten de grenzen van een litteken groeit. Net als een litteken kan wild vlees behoorlijk jeuken. In dat geval kan laserbehandeling uitkomst bieden. Meestal is behandeling echter niet noodzakelijk. BRON HEALTH 13

14 BOEKBESPREKING MASSAGETEAM IN UTRECHT EN EGMOND AAN ZEE Op zondag 8 januari was het BMS massageteam actief tijdens de halve marathon van Egmond aan Zee. Ook was er een afvaardiging aanwezig op de motorbeurs in Utrecht. Twee verslagen. MASSAGETEAM IN ACTIE LIESBETH BEERENDONK EN PAUL HARDY Op zondag 8 januari was het BMS-massageteam op uitnodiging van Perskindol wederom aanwezig tijdens de halve marathon van Egmond aan Zee. De organisatie bood lopers de mogelijkheid om voor en na de wedstrijd gemasseerd te worden, en hier werd dankbaar gebruik gemaakt. Mooi zijn de verhalen die je hoort van de lopers die nog nooit gemasseerd zijn en op deze dag hun kans schoon zien om eens een keer een massage behandeling te ondergaan. Eén loper, die zowel voor als na de wedstrijd was gemasseerd, vertelde ons dat hij nog nooit zo goed gelopen had. Het allermooiste van deze evenementen is toch wel dat je mensen op de massagebank krijgt die nog nooit bij een masseur geweest zijn. En dàt is het doel van het BMS-massageteam; mensen over de streep te trekken die daarna wellicht in hun omgeving op zoek gaan naar een collega-masseur. Missie Zo timmert het BMS-massageteam hard aan de weg om sportmasseurs bij de diverse bonden bekend te maken. Een sportmasseur was vroeger het meest bekend bij de voetbal-, wieler- en atletiekbond. Maar het BMS-massageteam verleent inmiddels ook haar diensten in de aerobics- en fitnessbranche. Door het toenemen van het aantal evenementen zijn wij op zoek naar afgestudeerde sportmasseurs. Meer informatie kun je aanvragen via het adres onderaan de pagina. Motorbeurs Kortgeleden mocht het team aanwezig zijn bij de motorbeurs in Utrecht (zie ook het verslag van Paul Hardy; gezelligheid kent geen tijd). Ook daar zijn weer vele motorliefhebbers en ander belangstellenden over de streep getrokken. Zo ook de bodypainter; hij had veel schouder en nekklachten waardoor hij slecht kon slapen, Joop Wildt heeft deze man gemasseerd en de andere dag kwam hij weer naar ons toe voor een massage en vertelde dat hij afgelopen nacht heerlijk geslapen had. Gezelligheid kent geen tijd Elke zomer ga ik gezellig kamperen met mijn vrouw en kinderen. We huren de tent en na een gezellig ritje zie je de tenten dan in de verte staan. Kant en klaar, met een mooi puntdakje. Helaas kun je de auto niet naast de tent zetten, dus, na wat gezellig slepen met koffers ga we eerst alles uitpakken en dan pas de omgeving verkennen. De zondagmorgen op de motorbeurs verloopt niet anders. Enige drukte op de weg, een gezellig ritje naar Utrecht en dan in de verte meerdere kant en klare tenten. Na wat slepen met onze spullen gaan we eerst uitpakken voordat de omgeving verkend wordt. Samen met Riet Zijderveld, Lotte Simons, Marco van Deutekom en ondergetekende gaan we er een gezellige massage-dag van maken. Tussen het geweld van motoren, demonstraties, leren pakken, bodypaint en nog veel meer, staat één pagodetent die rust uit straalt en in de loop van een prachtige pitlane, staan wij te masseren. Dat motorrijders genieters zijn blijkt niet alleen uit de vele blikken die in onze tent geworpen worden tijdens het masseren van een pitspoes, ook zelf ondergaat men graag een ontspannende motormassage. In vier dagen tijd zijn er veel positieve reacties ontvangen op de aanwezigheid van het BMS- Massageteam op de beurs. En net zoals op een gezellige vakantie: Gezelligheid kent geen tijd. Voor je het weet is het voorbij en ben je met je handen vol spullen op zoek naar je auto. De motorbeurs, volgende keer gezellig weer! REAGEREN INFO@BMS-MASSAGETEAM.NL LINKS Handboek gezond reizen in risicogebieden Doordat mensen steeds mondialer reizen neemt de kans op ziekte toe. Niet alleen tropische landen maar ook hoogtegebieden gelden als risicogebied. Een handig zakboek voor reizigers, reisleiders en mensen die vaak in het buitenland verblijven. Tennis zonder blessures Tennisblessures, bijna elke tennisser krijgt er vroeg of laat mee te maken. Dit boek gaat uitgebreid in op blessures en de diverse ontstaansmechanismen. Aan bod komen onder meer: warming-up, cooling-down en de bouw en het functioneren van het bewegingsapparaat tijdens het spelen. Het boek beschrijft bovendien een logische trainingsopbouw na een blessure, compleet met praktische tips. Het boek is bestemd voor iedereen die betrokken is bij de begeleiding van tennissers. Door het vermijden van vakjargon is het ook uitstekend geschikt voor tennisspelers die de risico s van blessures tot een minimum willen beperken.. INFORMATIE HANDBOEK GEZOND REIZEN IN RISICOGEBIEDEN M. OLTHOF & H. PALSMA, ISBN , , 144 BLZ 144p TENNIS ZONDER BLESSURES T. KAMMINGA, X, 272 BLZ 14

15 DE MAN MET DE HAMER Op het moment van schrijven is het twee dagen na het sportsymposium. Helaas heb ik vanwege andere bezigheden alleen de eerste twee sprekers gehoord. Ik heb er erg van genoten en ook de rest van het programma zag er veel belovend uit. Omdat de eerste twee sprekers het hadden over mentale factoren en de vele stofjes die daarbij werkzaam zijn in de hersenen, zal ik ook iets in die richting schrijven. VAN DISTAAL NAAR NORMAAL HANS VAN DER WEIJDEN Mentaal staat vrijwel gelijk aan de psyche. Vroeger werden veel mensen al gauw als geestesziek bestempeld als ze in gedrag afweken van de rest. Steeds meer komt men erachter dat veel reacties in de hersenen een samenspel zijn van allerlei stofjes die fysiologische reacties met elkaar aangaan. Een deel van deze stoffen noemt men hormonen. Hormonen regelen via een soort netwerk heel veel processen in het lichaam. Helaas kunnen deze hormonen ook veel processen ontregelen. Klap tegen het hoofd De titel van dit artikel verwijst naar een symposium dat op 19 januari is gehouden. Dit symposium ging over mensen met allerlei ontregelingen in de hormoonhuishouding naar aanleiding van een klap tegen het hoofd. Mensen met een duidelijk trauma op het hoofd kunnen dus hormonaal in disbalans raken, maar ook lichtere trauma s is dit mogelijk. De termen commotio en contusio komen hierbij aan bod hetgeen respectievelijk hersenschudding en hersenkneuzing betekent. De onderzoekers spreken zelfs dat 20 tot 30 % van de mensen na een schedeltrauma op de een of andere manier hormonale problemen krijgt. Als sportmasseur is het daarom best iets om rekening mee te houden. In de korfbalsport waarin ik zelf werkzaam ben, heb ik regelmatig met sporters te maken die valpartijen doormaken of in een niet-zachte aanraking komen met hun directe tegenstander. Als iemand daar een duidelijke hersenschudding overhoudt en de klachten treden snel op, dan is de link nog wel te maken, maar als iemand pas na jaren klachten krijgt wordt de link vaak niet meer gelegd. Hypofyse Midden in het hoofd zit zoals sommige dit noemen de hoofdklier van het hormoonstelsel; de hypofyse. Op zich is de term hoofdklier niet helemaal juist gekozen, want de hypofyse wordt op zich weer gestuurd door de hypothalamus die er boven ligt en deze wordt op zijn beurt weer aangestuurd door de grote hersenen. De hypofyse maakt wel veel van de hormonen aan die andere klieren uit het hormoonstelsel aansturen, waardoor deze wel eens als leider beschreven wordt. De namen van al deze hormonen zal ik jullie besparen, de klieren noem ik hier wel even. Dit zijn de bijnieren, de schildklier en de geslachtsklieren. Tevens maakt de hypofyse het groeihormoon aan en een hormoon dat de melkproductie bij vrouwen regelt tijdens een zwangerschap. Ook verzorgt de hypofyse de opslag van een hormoon dat de vochthuishouding van de nieren regelt en een ander hormoon dat zich met onderdelen van de zwangerschap bezig houdt. Deze laatste twee hormonen worden door de hypothalamus gemaakt, waarbij de hypofyse als opslagplaats dient. Middels de aansturende hormonen worden de klieren dus aangestuurd welke op zichzelf vaak ook weer hormonen aanmaken om hun werkzaamheden verder te kunnen delegeren. Het meest interessante is hier de bijnier, een relatief klein orgaan waar wel 3 slagaders naar toe lopen en waar inmiddels al meer dan 40 hormonen van bekend zijn, waaronder het waarschijnlijk meest bekende hormoon adrenaline. Verband leggen Hans van der Weijden is van oorsprong radiodiagnostisch laborant. Na de opleiding sportmassage heeft hij zich gespecialiseerd in echografie. Zijn beroep als laborant heeft hij inmiddels ingeruild voor het docentschap. Hans is docent bij het Albeda College in Rotterdam en IVS Opleidingen in Tilburg en Den Bosch. Hij geeft les in de vakken anatomie, fysiologie, pathologie, EHBO en reanimatie. Met dit verhaal in het achterhoofd is de stap naar de pathologie wat makkelijker te maken, want als je anatomisch kijkt naar de hypofyse zit deze opgesloten in een benige structuur van de schedel en is het door middel van een steel verbonden met de hypothalamus. Dat er dus door een klap of trauma op de schedel een beschadiging aan de hypofyse kan ontstaan is niet ondenkbaar. Een verband is echter moeilijker te leggen, omdat het dus vaak vage klachten betreffen die zich soms pas na jaren presenteren. Denk hierbij aan klachten als vermoeidheid, depressie, traagheid van denken, onvruchtbaarheid, seksuele problemen, verminderde spierkracht, overgewicht en een verhoogde kans op hart en vaatziekten. 15

16 Stress preventie Verzuimbeleid Effectief communiceren Diverse bedrijfstrainingen op maat Training voor mens en bedrijf Postbus AH Zierikzee 16

17 UIT DE PERS Hypopitutarisme Uit onderzoek is gebleken dat het groeihormoon het eerste uitvalt hetgeen leidt tot afname van spiermassa, toename van buikvet, verminderde botdichtheid, verhoging van het schadelijke LDLcholesterol, depressies en labiliteit. Deels dus problemen die zich kunnen uiten in de algemene gezondheid en als ik als sportmasseur kijk zijn afname van spiermassa en botdichtheid van groot belang voor het ontstaan van sportblessures. Ook de geslachtshormonen vallen makkelijk uit, hetgeen zich kan uiten in een verminderd libido, erectiestoornissen en menstruatieproblemen. Mogelijk zit hierin ook de link met het feit dat vrouwen na een whiplash trauma problemen met de menstruatiecyclus kunnen krijgen. Het blijft overzichtelijk als er problemen zijn met één soort hormoon, maar de hypofyse kan zo beschadigd zijn dat er met meerdere hormonen problemen ontstaan. Men heet met een moeilijk woord hypopitutarisme. Bij hele extreme trauma s of tumoren zie je de hypofyse zelfs wel eens totaal uitvallen. Dit noemt heet dan pan-hypopitutarisme. Wanneer men het hierboven geschrevene onderkent is dit een gemiste kans, want de gevolgen zijn over het algemeen vrij goed te behandelen met hormooninjecties. De initiatiefnemers van het hormoon-symposium pleiten er zelfs voor om bij iedereen met een schedeltrauma routinematig de ontwikkeling van de hormonale functies te laten controleren. Wat heeft de sportmasseur hier aan Als sportmasseur heb je een grote kans om eventuele directe schedeltrauma s van sporters mee te maken tijdens trainingen en wedstrijden. Met dit waarschijnlijk nieuwe gegeven kun je sporters met een extra wakend oog in de gaten houden en misschien zelfs als een van de eerste mogelijke veranderingen signaleren. Sporters die je regelmatig begeleid en die klagen over de eerdergenoemde vage klachten kun je middels je anamnese vragen of ze in het verleden of in de privesfeer een klap tegen het hoofd hebben gehad. Zoals al vaak is gezegd moet je wat doen met de informatie die je via een anamnese vanuit je cliënt aangereikt krijgt. Stel je de juiste vragen en schep je vertrouwen dan kom je veel te weten en kun daardoor een belangrijke rol vervullen. Ik ben helaas zelf niet naar het hormoon-symposium geweest, omdat ik er te laat lucht van kreeg. Er zijn dus ook voor mij nog wel wat onbeantwoorde vragen. De belangrijkste vraag wat mij betreft is hoe je jaren na een trauma hormonale stoornissen met zekerheid kan herlijden naar die ene klap op het hoofd. Als ik zie op hoeveel manieren en door hoeveel omstandigheden het hormoonstelsel uit de ban kan springen, wil ik deze veronderstelling nog wel wat verder uitgediept zien. Dit neemt echter niet weg dat dit een interessant item is om als sportmasseur bij stil te staan en hoop dat jullie de man met de hamer zelf voorlopig nog niet tegenkomen. REAGEREN HANS@BMS-BELANGENVERENIGING.NL Winterdepressie Ieder jaar in de winter hebben naar schatting zo n 1,2 miljoen Nederlanders last van lusteloosheid, prikkelbaarheid, somberheid, meer behoefte aan slaap en meer eetlust. Allemaal symptomen van het verschijnsel winterdepressie. Als de dagen korter worden krijgen veel mensen te weinig daglicht om hun biologische klok goed te laten functioneren. Ontregeling leidt tot bovenstaande klachten. Er valt gelukkig wel wat aan te doen. Bijvoorbeeld door dagelijks een half uur in de buitenlucht te zijn (natuurlijk wel als het nog licht is) en veel koolhydraten en eiwitten te eten. Deze stimuleren de aanmaak van serotonine, een stof die er voor zorgt dat het humeur verbetert. Daarnaast is het, in ernstige gevallen, mogelijk om zogenaamde lichttherapie te krijgen. Hiervoor bestaan speciale apparaten. De huisarts kan hiervoor doorverwijzen naar een specialist. Hand voor je mond? Wie een keer in zijn hand niest en vervolgens de telefoon aanneemt, kan zo ongeveer 4600 volgende gebruikers een verkoudheid bezorgen. Hand voor je mond is dan ook zo ongeveer het smerigste wat je kunt doen, tenzij je consequent na iedere keer niezen of hoesten goed je handen wast, en de kraan dan met je andere hand opendraait. 17

18 OH, OH, OMEGA hersenen bestaan met name uit omega 3 vetzuren en om ervoor te zorgen dat onze hersenen gevoed worden moeten we ze dus voeden met de juiste vetzuren en de juiste hoeveelheid. Nu levert ons moderne eetpatroon onvoldoende omega 3 op en krijgen we vaak teveel omega 6 binnen. Er zou een 1:1 verhouding moeten zijn, maar de realiteit leert dat er eerder sprake is van een 1:20 verhouding (dus 20x meer omega 6 dan omega 3). Moderne mens Hoe komt dat nu? In de oertijd was de verhouding inderdaad 1:1. De mens toen voedde zich met een grote verscheidenheid aan plantensoorten, groene bladgroenten en wild, dat ook veel groene bladgroenten had gegeten. De verhouding omega 3 en 6 in wild is ongeveer 1:1. Is het je opgevallen, dat er steeds meer informatie komt over omega vetzuren? Laten we bij het begin beginnen, de onverzadigde vetzuren is waar het om draait. De moderne mens eet echter veel meer gevogelte, rund en varkensvlees dan wild. We gebruiken oliën als zonnebloem olie die meer omega 6 dan 3 bevatten en de moderne teelmethodes hebben ervoor gezorgd dat de bodem veel van zijn natuurlijke voedingswaarde heeft verloren en dat gewassen en granen nog nauwelijks omega 3 bevatten. NATUURLIJK! JEANINE VAN GREUNSVEN We kennen de mono onverzadigde vetzuren: oleïnezuur of omega 9, de meervoudig onverzadigde vetzuren: linolzuur of omega 6 en de super meervoudig onverzadigde vetzuren: alfalinoleenzuur of omega 3. Linolzuur wordt in het lichaam omgezet tot arachidonzuur, alfa-linoleenzuur tot eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). EPA en DHA De twee belangrijkste omega 3 vetzuren zijn EPA en DHA. Ze zijn onmisbaar voor de opbouw en vernieuwing van cellen en voor de gezondheid van cellen in het algemeen. Omdat ons hele lichaam uit cellen bestaat heeft een tekort aan EPA en DHA een grote invloed op onze (mentale) gezondheid. Onderzoek heeft uitgewezen dat depressies (sterk stijgend in de welvarende landen) te maken hebben met een tekort aan omega 3 vetzuren. Per dag heb je ongeveer 500 mg EPA en DHA nodig. Veel mensen leven in de overtuiging dat het eten van vette vis, goede bron van omega 3 vetzuren, voldoende is. In werkelijkheid is de meeste Essentiëel Essentiële vetzuren zijn de bouwstenen voor onze celmembranen omdat ze voor de aanmaak van hersen- en zenuwweefsel zorgen. Ze zijn belangrijk voor alle cellen, hun werking en herstellen de degeneratieve cellen. Aangezien ze de belangrijkste brandstof van ons lichaam zijn, zorgen ze voor een langdurige stabiele energieproductie. Bovendien zorgen ze ervoor dat ons immuunsysteem goed blijft werken en dat ons cholesterol gehalte op peil blijft. Essentiële vetzuren zijn ook uiterst belangrijk voor de hersenen, want onze hersenen bestaan uit 60% uit vetten, waarvan 20% uit de essentiële vetzuren EPA en DHA. Ze worden essentiële vetzuren genoemd omdat ze werkelijk onmisbaar zijn voor een goede gezondheid en voor ons lichaam. Voeding Ons lichaam kan zelf vetzuren maken met uitzondering van arachidonzuur en omega 3 en 6. We moeten dus voeding eten die deze vetzuren bevatten. Van vette vis is bekend dat ze veel omega 3 en 6 bevatten. Met name makreel, haring en wilde forel zijn belangrijke bronnen. Daarnaast leveren ansjovis, tonijn en zalm en sardines ook omega 3 en 6 vetzuren. Andere goede bronnen zijn: amandelen, walnoten, palmnoten en kokosnoten, zaden (zonnebloem, sesam, vlaszaad), bonen (pinda s en sojabonen), avocado s, olijven en olierijk fruit. Om gezond te blijven gaat het er niet om, om zoveel mogelijk van beide vetzuren binnen te krijgen. De juiste verhouding is belangrijk. De vis uit de supermarkt of vishandel afkomstig van kwekerijen, waar de vis kunstmatig wordt gevoed. En je raad het al, gekweekte vis bevat minder omega 3 vetzuren dan de wilde variant. Lastig Het wordt dus lastig om voldoende binnen te krijgen, helemaal als je weet dat omega 3 heel gemakkelijk afgebroken wordt door alcohol en koffie. Daarnaast is er sprake van afbraak door 18

19 ONDERWATERMASSAGE Onderwatermassage is een mooie aanvulling op een aanbod van behandelingen. De cliënt kan heerlijk ontspannen terwijl de spieren worden losgemaakt. De behandeling kan goed worden toegepast bij mensen met slijtageklachten van de gewrichten, reumatische klachten, spierpijnen en bij problemen rond de lymfeafvoer. Omdat de effecten van de behandeling afkomstig Uitvoering zijn van de waterstraal, is de temperatuur van Begin met de voorkant van het lichaam. Allereerst de voetzool: start met de buitenrand het water van ondergeschikt belang. Meestal ligt dat rond de 35 graden celsius. De temperatuur is van de voet met korte draaibewegingen, vervolg dan indifferent, wat wil zeggen dat het water niet via het midden van de voet naar de achillespees. als koud of warm wordt ervaren. Hoe meer vet Busser: Vaak is er een zwelling rond de achillespees. Cirkel met de straal voorzichtig eerst iemand heeft, hoe lager de temperatuur kan zijn. Een zeer tengere klant kan zelfs op 37 graden op de buitenenkel en dan op de binnenenkel. Celsius uitkomen. Ook bij reuma-patiënten zal de Op de bovenkant van de voet is ook dikwijls een watertemperatuur iets hoger liggen dan normaal. zwelling aanwezig. Masseer op de voetrug tussen Een korte draaibeweging met de waterslang de voetbeentjes naar boven. Na een onderwater kenmerkt de massage. Snelle bewegingen met effleurage niet over het behandelde gedeelte de klok mee werken stimulerend. Langzame teruggaan, maar buitenom. Ga vervolgens draaitjes tegen de klok in werken ontspanning via de buitenzijde van het onderbeen tot net in de hand. De totale massage duurt ongeveer onder het kniekopje. Vermijd contact met het 15 minuten. De ontspanning werkt het beste scheenbeen. Cirkel om de knieschijf. Geef de door als de cliënt na afloop nog een half uur (in banden een dwarse frictie om de stofwisseling badjas) op een ligbed rust. ter plekke te verbeteren. Ga langs de buitenkant van het bovenbeen tot aan het bekken. Vermijd de binnenkant ervan, want dat roept teveel spierspanning op. Ga nu naar de hand. Masseer die met kleine draaibewegingen. Dan de rugzijde van de arm tot aan de elleboog. Vermijd de elleboogholte. De binnenkant van de onderarm kan best gevoelig zijn, verlaag dan de druk of vergroot de afstand. Vervolg het traject tot de schouder, waarbij de behandeling doorgaat over het sleutelbeen tot het borstbeen. Geef op de aanhechting van de grote borstspier weer dwarse fricties. Bij mannen kan de grote borstspier met draaiende bewegingen gemasseerd worden. Begin bij het borstbeen en volg het verloop van de ribben. De buik kan licht gemasseerd worden met een lagere intensiteit. Volg het verloop van de dikke darm met een draaiende massagestraal in de richting van de klok. Zijkant Begin als de cliënt op de zij ligt weer met het bovenliggende been. Van de voeten naar het onderbeen, vermijd de knieholte en behandel dan het bovenbeen. Volg de rugstrekkers langs de wervelkolom omhoog, waarbij de nierregio overgeslagen moet worden. Blijf ook aan de bovenkant van de wervelkolom. Extra aandacht krijgen de bovenpunt van het schouderblad en de binnenpunt ervan. Deze punten zijn vaak pijnlijk. Behandel de nek niet of met uiterste voorzichtigheid in verband met mogelijke reflectoire reacties. Masseer tot slot de andere zijkant op dezelfde wijze. vervuiling, stress en gebruik van medicijnen. In tegenstelling tot omega 3 zit omega 6 wel veelvuldig in onze industriële voeding, daarnaast is omega 6 vetzuur te vinden in saffloer-, mais en zonnebloem olie. Bouwstenen Het belang van DHA en EPA, de omega 3 vetzuren, moet dus niet onderschat worden. DHA is een van de belangrijkste bouwstenen voor onze celmembranen. DHA is het basis materiaal, zoals de fundering van een huis. Als het beton niet sterk genoeg is, lijden alle onderdelen van het huis daar onder. Zijn de celmembranen zwak door een tekort aan DHA, dan heeft dat gevolgen voor ons hele functioneren. De celwanden zijn dan minder soepel en doorlatend. DHA komt via de bloedbanen in alle cellen terecht. De grootste hoeveelheid bevindt zich echter in de hersenen en dan met name daar waar de elektrische activiteit plaatsvindt, aan de zenuwuiteinden, in de retina (het netvlies), in de mitochondriën (celdeeltjes van de zenuwcellen). EPA zit gelijkmatiger verdeeld over het gehele lichaam. In de hersenen is de stof verantwoordelijk voor de regulatie van de hersenfuncties op elk denkbaar moment. EPA heeft invloed op ontstekingen, het immuunsysteem, de bloedvaten en de bloedtoevoer naar de hersenen. EPA is ook van belang voor onze hormoonhuishouding. Supplementeren Beide vetzuren zijn dus zeer belangrijk voor onze gezondheid en in de media verschijnen dan ook steeds meer artikelen over omega 3 en 6 vetzuren. Er komen ook steeds meer supplementen in de handel zoals visolie capsules, olierijke dranken en verrijkte levensmiddelen. Hoe kunnen we met dat aanbod het beste omgaan? Gebruik je verstand en je intuïtie! Eet zoveel mogelijk natuurlijke bronnen die EPA en DHA leveren (vis, noten, zaden en groene bladgroenten). Neem alleen supplementen die zuivere visolie bevatten (sommigen kunnen zware metalen bevatten) en vraag indien beschikbaar naar onderzoek en bewijzen van zuiverheid. Tot slot, er worden ook verrijkte voedingsmiddelen op de markt gebracht met toegevoegde omerag 3 vetzuren. Ik ben daar persoonlijk geen fan van, in mijn beleving is het manipuleren van voedsel en het toevoegen van stoffen die daar van nature niet in thuis horen, geen goede zaak. Natuurlijk dient ieder voor zich die keuze te maken. Met deze gegevens over omega 3 vetzuren hoop ik er in ieder geval aan te hebben bijgedragen dat je (nog) bewuster omgaat met je voeding en zorgt dat je ook deze toevoer van stoffen op peil houdt. REAGEREN JEANINE@BMS-BELANGENVERENIGING.NL 19

20 BMS LEDEN- AANBIEDING Zorgeloos op reis! We gaan steeds vaker op vakantie. Een aantal weken in winter en zomer, maar ook regelmatig een paar dagen tussendoor. Dan bent u al snel beter af met de Doorlopende Reisverzekering van Zilveren Kruis Achmea. Hiermee bent u het hele jaar door verzekerd. Ruime dekking en uitgebreide dienstverlening: een veilig gevoel! Een goede reisverzekering is geen overbodige luxe. Tijdens de vakantie ziek worden of betrokken raken bij een ongeval is al vervelend genoeg. Eén telefoontje naar de Achmea Alarmcentrale en u bent verzekerd van de hulpverlening die u nodig heeft. Zelfs uw bagage is verzekerd tegen diefstal, verlies, vermissing of beschadiging en uw geld en cheques zijn gemakkelijk mee te verzekeren. Desgewenst kunt u het basispakket uitbreiden met bijvoorbeeld automobilistenhulp en doorlopende annuleringskosten. Zo stemt u de reisverzekering helemaal af op uw wensen en reisbehoeften. Voordeel bij winteren onderwatersport Als u tijdens uw vakantie gaat skiën, snowboarden, langlaufen of duiken, hoeft u geen toeslag op de premie te betalen. Deze sporten zijn standaard opgenomen in de Doorlopende Reisverzekering van Zilveren Kruis Achmea. Meer informatie of direct afsluiten? Ga naar voor meer informatie over de pakketten en aanvullende dekkingen of bel (0,05 p/m) om de Doorlopende Reisverzekering direct af te sluiten. 10% korting Heeft u via BMS gekozen voor de collectieve zorgverzekering, de Beter Af Polis, van Zilveren Kruis Achmea? Dan ontvangt u nu 10% korting op de Collectieve Doorlopende Reisverzekering. OVER EINSTEIN EN KLUNEN De opleiding tot Personal Health Coach is voor mij een ontdekkingsreis. Een ontdekkingsreis om te kijken waar je talenten liggen, waar je goed in bent en wat je wilt. Voor mij is de vraag belangrijk wie ben ik, wat wil ik, en hoe ga ik dat bereiken. PERSONAL HEALTH COACHING HANS VAN PUTTEN Zo vraag me weleens af hoe het komt dat het aantal mensen met een burn-out zo enorm stijgt. Hoe het komt dat veel mensen iets anders zouden gaan doen als ze rijk waren. Hoeveel ervaring je moet hebben om echt te weten wat je wilt. Hoe je er achter komt wie je werkelijk bent. Klunen In het boek Ik, gezond egocentrisme meer effectiviteit beschrijft Remco Claassen hoe een groot gedeelte van de Nederlanders door het leven kluunt. Er zijn heel veel mensen die niet in lijn met zichzelf in het leven staan of er niet uithalen wat zij echt zouden willen. Wij noemen dat incongruentie: mensen die hun passie en hun talent niet of slechts gedeeltelijk in hun leven terugvinden of kwijt kunnen. In extreme gevallen gaan mensen volledig verdoofd door het werk en hun leven. Ze klunen tegen beter weten in maar door, gaan er figuurlijk en soms letterlijk onder gebukt of zijn gebroken omdat het al te lang niet ging. Ze worden ziek van te lang niet goed in hun vel zitten, fysiek, emotioneel en sociaal. De ziektebeelden zijn bekend: migraine, maag- en rugklachten, problemen met het hart, onzekerheid, faalangst, overmatige bezorgdheid, echtscheiding, slecht ouderschap en nooit echt thuis zijn. Je vraagt je af waarom we hier niets aan doen. Dit komt omdat we experts geworden zijn in het survivalen. We hebben voor onszelf verschillende technieken ontwikkeld om te overleven en we klunen verder door het leven. Meerdimensionaal model Tijdens de module Meerdimensionaal Belasting Belastbaarheids Model heeft Peter Burger het gehad over balans, homeostase, congruentie 20