Datum 10 september 2014 Kenmerk. Voorgezet onderwijs vo Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie bvh

Transcriptie

1 Mededeling College voor Examens Voorlichtingspublicatie Datum Betreft de onderwijssector(en) Informatie DUO/ICO Voorgezet onderwijs vo Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie bvh Bestemd voor scholen voor voortgezet onderwijs; instellingen voor beroepsonderwijs en educatie (VAVO); de commissie staatsexamens van het College voor Examens. Datum inwerkingtreding n.v.t. Geldigheidsduur n.v.t. Juridische grondslag n.v.t. Officiële publicatie n.v.t. Relatie tot eerdere publicaties n.v.t. 1 / 31

2 I. Mededelingen van algemene aard I.0 CvE is het CvTE Het College voor Examens heeft er een nieuwe taak bij: de uitvoering van de centrale eindtoets in het primair onderwijs. Daarom heet het CvE vanaf 1 augustus 2014 het College voor Toetsen en Examens, het CvTE. Meer informatie vindt u op Het algemene adres van het CvTE is info@hetcvte.nl. Het CvTE wil u er met klem op wijzen om in de correspondentie met (medewerkers van) het CvTE de te gebruiken. Het weglaten van het woordje het kan tot gevolg hebben dat uw onbedoeld bij derden terechtkomt waardoor die kennis zouden kunnen nemen van de inhoud van uw . I.1 Recente wijzigingen en aandachtspunten voor het examen 2015 I.1.1 Examenloket Ook dit jaar kan het onderwijsveld met vragen over examens voortgezet onderwijs (vmbo, havo, vwo en vavo) terecht op één plek: het Examenloket. Het ministerie van OCW, de Inspectie van het Onderwijs, het College voor Toetsen en Examens en de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) hebben de handen ineen geslagen en besloten om de voorlichting aan de scholen over examens te bundelen. Scholen kunnen bij het Examenloket terecht voor vragen die betrekking hebben op de examens voortgezet onderwijs. Het Examenloket beantwoordt de vragen en draagt indien nodig vragen over aan eerdergenoemde instanties. Zo kunnen de scholen rekenen op een eenduidig en juist antwoord. Verdere informatie over de onderlinge werkwijze van Examenloket en partners en rol van de Examenlijn van het CvTE vindt u op I.1.2 Logistiek Wijze van bezorging Alle zendingen met examenpakketten worden door een koerier op de scholen bezorgd. Er worden geen zendingen meer per aangetekende post verstuurd. De zendingen vanuit DUO worden bezorgd door Mikropakket. De zendingen vanuit Cito worden door TNT-Express op de scholen afgeleverd. Voor de meeste zendingen geldt dat de chauffeur het pakket alleen overhandigt aan een schoolfunctionaris wiens naam op zijn lijstje voorkomt en die zich legitimeert door middel van een paspoort of een rijbewijs. De examensecretaris heeft deze namen van tevoren via Examenblad.nl doorgegeven. Zie I / 31

3 Na iedere zending wordt de examensecretaris via een mailing vanuit Examenblad.nl gevraagd de ontvangst van de examendocumenten en de wachtwoorden te bevestigen. Tevens verklaart de examensecretaris dan dat de examendocumenten op een veilige plaats zijn opgeborgen en dat de wachtwoorden op een andere, eveneens veilige plaats, zijn gelegd. Zie I.2.3. Tijdstip bezorging papieren centrale examens eerste tijdvak De examenfraude in mei 2013 heeft de noodzaak onderstreept om de examenpakketten zo kort mogelijk voor de afname op de scholen af te leveren. Voor het eerste tijdvak worden de examenpakketten afgeleverd op woensdag 6 of donderdag 7 of vrijdag 8 mei Maandag 11 mei starten de examens eerste tijdvak! Er is weinig tijd voor nabestellingen. Daarom vraagt DUO de aandacht van de examensecretaris voor het belang van het foutloos invullen van de formulieren opgave aantal examenkandidaten Bestelformulieren, wachtwoorden en erratumbladen via de beveiligde site van DUO De formulieren opgave aantal examenkandidaten 2015 worden in september via de beveiligde site van DUO digitaal (Excel-format) beschikbaar gesteld voor de scholen. De scholen worden per (via Examenblad.nl) uitgebreid door DUO/Examendiensten geïnformeerd. Erratumbladen op de opgaven worden via de beveiligde site van DUO verspreid. Als bij het erratum één of meer bladzijden met examenopgaven in kandidaataantallen moeten worden verstrekt, worden deze per koerier (niet meer per aangetekende post) afgeleverd. I.1.3 Rekentoets VO Rekentoetswijzers 2015 De rekentoetswijzers voor de rekentoets 2015 zijn gepubliceerd. U vindt de rekentoetswijzers via jaarring 2015 algemeen rekenen. De rekentoetswijzers voor 2015 zijn op enkele punten aangepast ten opzichte van de rekentoetswijzers voor Zie de paragraaf 'Vooraf'. Rekentoetswijzers 2F en 3F 2015 op Examenblad.nl Afnameperiodes 2015 Conform de mailing vanuit Examenblad.nl van 2 april 2014 gelden voor de rekentoets de volgende afnameperiodes: Eerste afnameperiode 2F: woensdag 4 maart t/m dinsdag 17 maart F: woensdag 11 maart t/m dinsdag 24 maart 2015 Naar verwachting zullen enkele dagen uit de eerste week van de eerste afnameperiode voor 2F worden aangewezen voor de afname van een pilot-rekentoets BB. Tweede afnameperiode 2F en 3F: donderdag 28 mei t/m dinsdag 9 juni 2015 Brochure Kaders Rekentoets VO 2015 en Activiteitenplanning Rekentoets VO 2015 Deze brochure en activiteitenplanning bevatten tezamen alle benodigde informatie over de rekentoets VO, voor zover in het begin van het schooljaar bekend. Sinds 1 augustus 2013 geldt artikel 46 van het Eindexamenbesluit VO. Het eerste lid van dit artikel luidt als volgt: Het College voor examens stelt regels voor de uitvoering van de rekentoets. 3 / 31

4 De regels bedoeld in artikel 46 lid 1 Eindexamenbesluit VO, zijn opgenomen in de brochure Kaders Rekentoets VO De brochure heeft hierdoor de status van regelgeving. Het CvTE streeft ernaar om de brochure en de activiteitenplanning voor 1 oktober uit te brengen. De examensecretaris ontvangt hierover een mailing vanuit Examenblad.nl. Omdat het CvTE zoveel mogelijk van de aanbevelingen van de commissie Bosker *) dit schooljaar al wil effectueren, kan de brochure niet gelijktijdig met deze Septembermededeling verschijnen. *) Zie de mailing vanuit Examenblad.nl van 26 juni 2014 aan de examensecretarissen. Brochure Kaders Rekentoets VO 2015 Activiteitenplanning rekentoets VO 2015 Flitsbijeenkomsten Evenals in 2013 organiseert het Steunpunt taal en rekenen VO in september/oktober 2014 flitsbijeenkomsten over de rekentoets VO. In de flitsbijeenkomsten zal met name worden ingegaan op de aanpassingen ten opzichte van het afgelopen schooljaar en op de stappen die naar aanleiding van het advies van de commissie Bosker worden gezet. De inschrijving verloopt via het Steunpunt. I.1.4 Gevolgen van de referentieniveaus taal voor de normering van de centrale examens Nederlands 2015 Als gevolg van de referentieniveaus Nederlandse taal zullen bij de centrale examens Nederlands BB en Nederlands vwo hogere prestatie-eisen gelden. Het CvTE zal het scholenveld hierover in september 2014 door middel van een brief informeren. I.1.5 Examenprogramma s en syllabi Voor de voorbereiding van kandidaten op het centraal examen is naast het examenprogramma de syllabus van het CvTE essentieel (zie ook hoofdstuk III van deze Septembermededeling). Voor het schoolexamen is het examenprogramma bindend, SLO publiceert handreikingen voor de uitwerking daarvan in het schoolexamen ( I.1.6 Toegestane hulpmiddelen Zie hiervoor ook de Regeling toegestane hulpmiddelen én de vakspecifieke informatie in deze Septembermededeling (hoofdstuk III): Voor het vmbo zijn bij de hulpmiddelen de volgende aandachtspunten: In 2015 is de 1 e editie van BINAS niet langer toegestaan bij nask1 en nask2. Wel toegestaan (en nodig) is de 2 e editie. Dit gold ook al in 2013 en 2014; Op verzoek van de examenkandidaat mag het bevoegd gezag van een school bij het vak Engels de examenkandidaat toestemming geven een woordenboek Engels-Engels te gebruiken in plaats van een woordenboek Engels-Nederlands. Voor het havo/vwo zijn er ten opzichte van 2014 bij de hulpmiddelen de volgende veranderingen: Op verzoek van de examenkandidaat mag het bevoegd gezag van een school bij het vak Engels de examenkandidaat toestemming geven om een woordenboek Engels- Engels te gebruiken in plaats van een woordenboek Engels-Nederlands. In 2015 is bij zowel het centraal examen aardrijkskunde havo als vwo alleen de 54e druk van de Bosatlas toegestaan. De grafische rekenmachine is voor M&O havo in 2015 NIET MEER toegestaan. De eenvoudige rekenmachine uit het basispakket uiteraard wel. Bij het centraal examen volgens het nieuwe examenprogramma economie vwo is de grafische rekenmachine NIET toegestaan, de eenvoudige rekenmachine uit het basispakket uiteraard wel. 4 / 31

5 I.1.7 Bij wiskunde A en B op havo en bij wiskunde A, B en C op vwo is de grafische rekenmachine een toegestaan hulpmiddel. Evenals in 2014 is het een kandidaat in 2015 niet toegestaan de applicatie ZoomMath op zijn grafische rekenmachine te hebben geïnstalleerd. Kijk voor meer informatie in de vakspecifieke informatie in deze Septembermededeling. In 2015 wordt op havo voor het eerst op alle scholen biologie, natuurkunde en scheikunde geëxamineerd volgens het nieuwe programma. Daarbij zijn andere hulpmiddelen toegestaan dan in het verleden het geval was bij deze vakken. Kijkt u hiervoor goed in de Regeling toegestane hulpmiddelen en/of de vakspecifieke informatie verderop in deze Septembermededeling (hoofdstuk III). Bij de bezemexamens volgens de oude examenprogramma s biologie, natuurkunde en scheikunde op havo zijn nog de hulpmiddelen toegestaan zoals in Bekendmaking N-termen Eerste tijdvak Zowel voor het vmbo als voor het havo/vwo worden de N-termen van het eerste tijdvak bekend gemaakt op donderdag 11 juni 2015 om 8.00 uur. Voor het vmbo is dit een dag later dan in de voorgaande jaren. De belangrijkste reden om de uitslag een dag later bekend te maken is het maximaliseren van zowel correctietijd voor docenten, waar de afgelopen jaren regelmatig klachten over waren, en ruimte voor normering uiteraard met in acht neming van het belang van de doelgroep: de leerlingen. De tijd tussen het afnemen van de centrale examens eerste en tweede tijdvak en het bekend maken van de normen is altijd al (te) kort, maar zeker in 2015, wanneer de meivakantie in week 19 is geprogrammeerd in plaats van in week 18. Bekendmaking normering beroepsgerichte vakken Het CvTE wil de mogelijkheid open laten om in 2015 evenals in voorgaande jaren voor de beroepsgerichte vakken in eerste instantie voorlopige N-termen bekend te maken en de definitieve N-termen gelijktijdig met de N-termen voor de algemene vakken vmbo te publiceren. In dat geval geldt: Het CvTE maakt op woensdag 3 juni 2015 om 8:00 uur uitsluitend voorlopige N- termen bekend voor de centrale examens beroepsgericht. Op basis van de voorlopige N-term kan het voorlopige CE-cijfer worden vastgesteld. De definitieve N-termen beroepsgericht worden, gelijktijdig met de N-termen voor de algemene vakken vmbo, op donderdag 11 juni 2015 om 8:00 uur gepubliceerd. De definitieve N-termen zullen niet lager zijn dan de voorlopige N-termen, zodat het definitieve CE-cijfer niet lager kan zijn dan het voorlopige. Tweede tijdvak De N-termen voor het tweede tijdvak worden bekend gemaakt op dinsdag 30 juni 2015 om 8:00 uur. Zie voor de gehele indeling van het tweede tijdvak 2015: paragraaf I.5.2 Rooster tweede tijdvak. I.1.8 s via Examenblad.nl De s via Examenblad.nl, met officiële mededelingen over het examen, worden aan de examensecretaris gericht. Ze worden verzonden naar het adres van de examensecretaris. Dit adres staat geregistreerd op de persoonlijke pagina op het Examenblad ( De directeur kan door middel van een naar examens@duo.nl verzoeken dit adres te wijzigen. Op de persoonlijke pagina zijn ook de hieronder opgesomde adressen geregistreerd. Deze kan de examensecretaris zelf op de pagina wijzigen c.q. aanvullen: 5 / 31

6 - de naam en het adres van de plaatsvervangend examensecretaris. Iedere via Examenblad.nl wordt (mits bekend) ook gestuurd naar de plaatsvervanger voor de examensecretaris; - de naam en het adres van de systeembeheerder in verband met eventuele technische mededelingen via Examenblad.nl over computerexamens - de naam en het adres van de directeur van de school. Dit adres wordt gebruikt om de directie van de school op de hoogte te stellen van een eventueel gebruik van het noodscenario (zie I.1.9). - namen en adressen van de functionarissen die de examenpakketten in ontvangst mogen nemen (zie I.2.2) I.1.9 Examendocumenten downloaden via de beveiligde site van DUO (noodscenario) De beveiligde site van DUO wordt gebruikt voor o.a. de uitwisseling van gegevens tussen scholen (leerling-administraties) en BRON (Basisregister Onderwijs). De beveiligde site kan tevens worden gebruikt voor het downloaden van examendocumenten. Het CvTE kan bij een calamiteit besluiten een noodscenario in werking te stellen waarbij in laatste instantie gebruik gemaakt kan worden van de beveiligde site van DUO. Eind januari 2015 zal de jaarlijkse landelijke test plaatsvinden met het downloaden van examendocumenten via de beveiligde site van DUO. Deze test, zoals ook in voorgaande schooljaren uitgevoerd, vindt plaats opdat er voor het examen van 2015 routine opgebouwd kan worden. Via Examenblad.nl wordt uiterlijk een week voor de test een mailing verstuurd met een vooraankondiging. Richtlijnen over de werkwijze m.b.t. te downloaden examendocumenten via de beveiligde site van DUO vindt u in onderstaand document in de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl. Richtlijnen examendocumenten downloaden via de beveiligde site van DUO I.1.10 Examen in het buitenland Bij de uitzonderlijke situatie waarin voorzien wordt dat een centraal examen in het buitenland wordt afgenomen, neemt de school voor 1 maart 2015 contact op via het Examenloket met de werkgroep examens van de Inspectie voor het Onderwijs. I.1.11 Aandachtspunt bij flexibele centrale examens: geheimhouding De digitale centrale examens BB en KB en de cspe s (centraal schriftelijk en praktisch examen in de beroepsgerichte vakken) worden door de school zelf ingeroosterd binnen een afnameperiode van 2½ maand en zijn daarmee in tijd flexibel. Anders dan bij de centrale examens die op een vast moment worden afgenomen, zijn de examendocumenten (opgaven, bijlagen, correctievoorschriften) van de flexibele centrale examens na de afname niet openbaar. Dat vergt extra voorzorgen van de school om de geheimhouding te waarborgen. De richtlijnen met betrekking tot de geheimhouding worden geëxpliciteerd in de brochure Kaders Flexibele en digitale centrale examens algemene vakken BB en KB 2015 en in de Instructie voor de Examinator (voor de cspe s, zie III.4.3). Voor BB- en KB-flex zijn de richtlijnen voor docenten sinds 2013/2014 aangescherpt: zie de vakspecifieke mededelingen in paragraaf III.3.3. De directeur is er verantwoordelijk voor dat de examinatoren deze richtlijnen in acht nemen. I.1.12 Correctie Het CvTE heeft de correctievoorschriften bij regeling vastgesteld. Het correctievoorschrift is een zogeheten algemeen verbindend voorschrift. Dit maakt deel uit van wet- en regelgeving die van overheidswege wordt verstrekt. De corrector mag dus niet afwijken van het correctievoorschrift. 6 / 31

7 Als de corrector van mening is dat het correctievoorschrift een onvolkomenheid bevat, neemt hij contact op met het Examenloket. Mocht het voor specifieke, inhoudelijke vragen noodzakelijk zijn, dan neemt de Examenlijn van het CvTE de beantwoording van de vraag over. Verdere informatie over de onderlinge werkwijze van Examenloket en partners en de rol van de Examenlijn van het CvTE vindt u op Enkele jaren geleden is het Eindexamenbesluit aangepast ter vergroting van de kwaliteit van de tweede correctie, waarbij de rol van het bevoegd gezag versterkt is. de tweede corrector voegt na integrale correctie een door hem opgestelde en ondertekende verklaring omtrent de verrichte correctie bij het gecorrigeerde werk. Integrale correctie houdt in dat de tweede corrector het werk van alle leerlingen geheel corrigeert; de genoemde verklaring wordt mede ondertekend door zijn bevoegd gezag; aanpassing van de procedure die moet worden gevolgd als de eerste en tweede corrector niet tot overeenstemming kunnen komen bij het vaststellen van de score, zie Eindexamenbesluit VO artikel 42. Zie ook 1.10 protocollen. I.1.13 Wijzigingen in vakspecifieke aandachtspunten De vakspecifieke informatie (zie hoofdstuk III - Mededelingen per schoolsoort en per vak) bevat wijzigingen waarvan zowel de docent als de examensecretaris op de hoogte moet zijn. I.2 Examenpakketten I.2.1 Aflevertijdstip eerste tijdvak Maandag 11 mei start het eerste tijdvak van het centraal examen De examenpakketten voor het eerste tijdvak worden afgeleverd op woensdag 6 of donderdag 7 of vrijdag 8 mei U ontvangt over de precieze datum tijdig bericht. De tijd tussen aflevering en afname is erg krap, zowel OCW als het CvTE zijn zich daarvan bewust. Naar aanleiding van de diefstal van examenopgaven in 2013 heeft de Tweede Kamer aangedrongen op meer veiligheidsmaatregelen bij de verpakking en distributie van de examens. De staatssecretaris heeft aan de Tweede Kamer gemeld dat het te vroeg bezorgen van examens aan de VO-scholen en zeker als er nog een vrije of verplichte vakantie tussen de bezorging en de aanvang van de examens ligt niet meer wenselijk is. Tevens moeten scholen de ontvangst van het examenmateriaal bevestigen. Voor 2015 is de verplichte meivakantie voor de leerlingen in week 19, precies een week voor de aanvang van de examens. Hoe spijtig ook: dit heeft tot gevolg dat één of twee medewerkers van de school op de aangekondigde bezorgdag van het examenmateriaal op de school aanwezig moeten zijn om de ontvangst te bevestigen. Van hen wordt ook verwacht dat ze de examens op een veilige plek opbergen. Het niet kunnen afleveren van de examenmaterialen op de aangekondigde bezorg dag kan grote consequenties hebben voor het afnemen van de examens. Nalevering als gevolg van foutieve of vergeten bestelling of niet aanwezig zijn op de aangekondigde bezorgdag is problematisch, juist omdat de tijdsspanne zo krap is. Zowel het aanwezig zijn als het van tevoren geheel juist invullen van de formulieren opgave aantal examenkandidaten 2015 is van groot belang. DUO vraagt de examensecretaris daarom nadrukkelijk op tijd en nauwkeurig de benodigde examenopgaven (papieren opgaven, Daisy audio CD s en CD s met PDF voor spraaksynthese) te bestellen. Scholen ontvangen na ieder geüploade opgaveformulier aantal examenkandidaten 2015 een terugkoppeling via met een overzicht van de bestelde opgaven. Scholen ontvangen daarom in december geen terugmelding op papier meer. 7 / 31

8 Op het opgaveformulier kan voor de verzending van de terugkoppeling per een (apart) adres worden opgegeven. De controle op de juistheid van deze aantallen is dit jaar extra belangrijk vanwege het late tijdstip waarop de papieren centrale examens voor het eerste tijdvak worden afgeleverd. I.2.2 Ontvangst van de examenpakketten Vanaf dit schooljaar worden alle zendingen met examenpakketten door een koerier op de scholen bezorgd. De zendingen vanuit DUO worden bezorgd door Mikropakket. De zendingen vanuit Cito worden door TNT-Express op de scholen afgeleverd. Voor de zendingen die examenopgaven bevatten, overhandigt de chauffeur het pakket alleen aan een bevoegde functionaris wiens naam op zijn lijstje voorkomt en die zich legitimeert door middel van een paspoort, identiteitskaart of een rijbewijs. De examensecretaris heeft deze namen van tevoren via Examenblad.nl ( persoonlijke pagina ) doorgegeven. Voor de overige verzendingen (vanuit Cito) zal de chauffeur een digitale handtekening voor ontvangst (laten) registreren. Hierbij volstaat een handtekening van een medewerker van de receptie/administratie. In het Tijdschema van werkzaamheden voor de eindexamens vwo, havo, vmbo, schooljaar 2014/2015 (zie hoofdstuk IV) is precies vermeld welke zendingen alleen worden overhandigd aan een bevoegde functionaris van wie de naam voorkomt op het lijstje van de koerier. Een beschrijving van de gang van zaken is in de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl opgenomen. Gang van zaken ontvangst examenpakketten I.2.3 Bevestiging van de ontvangst van de examenpakketten Na iedere zending wordt de examensecretaris via een mailing vanuit Examenblad.nl gevraagd de ontvangst van de examenpakketten en de wachtwoorden te bevestigen. De examensecretaris verklaart dan tevens dat de examenpakketen op een veilige plaats zijn opgeborgen en dat de wachtwoorden op een andere, eveneens veilige, plaats zijn gelegd. Indien dit niet (tijdig) bevestigd wordt, zal contact opgenomen worden met de directeur van de school. In het Tijdschema van werkzaamheden voor de eindexamens vwo, havo, vmbo, schooljaar 2014/2015 (zie hoofdstuk IV) is precies vermeld wanneer de examensecretaris een verzoek om de ontvangst te bevestigen tegemoet kan zien. I.2.4 Daisy audio CD en CD met PDF De Daisy audio CD met ingesproken tekst en de CD met PDF voor spraaksynthese kunnen in leerlingenaantallen worden geleverd conform de bestelling door de school. Voor de scholen die het bestand van de CD kopiëren en plaatsen op een andere geheugendrager of het beveiligde netwerk kan worden volstaan met het bestellen van twee exemplaren per schoolsoort per vak i.p.v. in kandidaataantallen. Levering Daisy In het eerste tijdvak wordt de Daisy (mits besteld) geleverd voor: alle papieren examens GL/TL, havo en vwo de papieren examens BB en KB van de talen. Daisy wordt in het eerste tijdvak dus niet geleverd voor: De papieren examens BB en KB wiskunde, nask1, economie, biologie, geschiedenis, aardrijkskunde en maatschappijleer 2. Digitale examens en de rekentoets. Ook van de examens in Autoplay wordt geen Daisy geleverd. Cspe s 8 / 31

9 In het tweede tijdvak wordt alleen de Daisy geleverd voor de schriftelijke examens Nederlands en Engels. Levering pdf ten behoeve van spraaksynthese of extra vergroting In het eerste tijdvak wordt de pdf (mits besteld) geleverd voor alle papieren examens. In het tweede tijdvak wordt de pdf van de examens die op de scholen worden afgenomen per schooltype op een CD in een enkel exemplaar meegeleverd. NB Als een kandidaat recht heeft op audio en NIET vertrouwd is met spraaksynthese, dan is een individuele voorleeshulp de adequate aanpassing bij het centraal examen. Deze aanpassing zal dus i.h.a. worden toegepast als een leerling in het eerste tijdvak Daisy gebruikte en in het tweede tijdvak een ander vak herkanst dan Nederlands of Engels. Ook als vanwege een calamiteit een ander examen wordt geleverd (zoals in 2013 gebeurde bij Frans vwo) wordt geen Daisy geleverd en heeft de Daisy-gebruiker recht op een individuele voorlezer. I.2.5 Lettergrootte De centrale examens 2015 worden geleverd in lettergrootte 12, op wit papier. Nadere toelichting over de nieuwe lettergrootte en de handelwijze bij het gebruik van aanvullende materialen voor leerlingen met een beperking is in de digitale versie van de Septembermededeling op Examenblad.nl opgenomen in het document centrale examens en kandidaten met een beperking nadere toelichting (paragraaf I.3 ). I.2.6 Vooraf openen van examenpakketten niet toegestaan Het openen van de gesealde examenpakketten is (in principe) niet toegestaan. De gesealde examenpakketten dienen intact te blijven tot in de examenruimte voor de start van de zitting. Dat geldt voor de examenpakketten met papieren opgaven voor de centraal schriftelijke examens en voor de verzegelde verpakking met Daisy audio CD - en de CD met PDF voor spraaksynthese. Het aantal exemplaren per examenpakket opgaven, wordt bepaald door sealingspecificaties (o.a. de toelaatbare dikte van het pakket), afgeronde aantallen (veelvoud van vijf), zwaarder papier. Alleen onder strikte voorwaarden kan een verzegelde verpakking kort voor de afname worden geopend. Zie de brochure over kandidaten met een beperking. I.3 Aangepaste examens voor kandidaten met een beperking De regelingen rondom aanpassing centrale examens en rekentoets voor leerlingen met een beperking zijn in 2015 ongewijzigd ten opzichte van het centraal examen In 2015 loopt voor het tweede jaar de pilot aangepaste rekentoets voor leerlingen met dyscalculie of ernstige rekenproblemen. In de administratieve uitvoering van de pilot zijn enkele zaken vereenvoudigd, zo hoeven de kandidaten niet meer via het CvTE te worden aangemeld, maar wordt de aangepaste toets besteld in samenhang met de totale examenbestelling. Ook dan nog geldt dat op een later moment kan worden besloten dat de kandidaat niet de aangepaste toets maakt maar de reguliere, of omgekeerd. Zie de brochure over de pilot Naar aanleiding van vragen van scholen: het is ook in 2015 NIET toegestaan om vanwege een beperking een hulpmiddel toe te staan dat de aard en doelstelling van het centraal examen aantast of kan aantasten. Digitale woordenboeken, eigen formulekaarten of spellings- en grammaticakaarten zijn niet toegestaan. Mocht daardoor naar het oordeel van de school een kandidaat geen recht worden gedaan, dan neemt de school contact op met het CvTE. 9 / 31

10 Op Examenblad is de informatie betreffende kandidaten met een beperking gebundeld. Daar vindt u ook de brochure. Middels een link op de homepage van Examenblad.nl kunt u de pagina bereiken, of via onderstaande links: I.3.1 Uitgangspunt Bij centrale examens wordt getoetst of een kandidaat voldoet aan de exameneisen (althans, aan het deel van de exameneisen dat in de centrale examens aan de orde is). Dat gebeurt met standaard toetsen en standaard voorschriften voor de afname, verwoord in o.a. Eindexamenbesluit artikel 55 en de uitwerking daarvan voor centrale toetsen en examens in regelingen van het CvTE. Het genoemde artikel en de regelingen van het CvTE bieden enige ruimte voor aanpassing van de wijze van examinering. Het CvTE levert ook via DUO op bestelling aangepaste examens. De (directeur van de) school weegt af of aanpassingen in de wijze van examinering, of zelfs een aangepast centraal examen noodzakelijk is. De school gaat na of de standaard regels en het aanbod van het CvTE het mogelijk maken doeltreffende aanpassingen te verrichten die de belemmeringen door een beperking wegnemen. De school is daartoe verplicht vanwege de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. Het woordje kan in onder andere artikel 55 van het Eindexamenbesluit betekent geen vrijblijvendheid. Als een school onvoldoende onderzoekt welke aanpassingen nodig en mogelijk zijn, kan de kandidaat zich wenden tot het College voor de Rechten van de Mens (voorheen tot de Commissie Gelijke Behandeling). Als naar het oordeel van de school voor de afname een aanpassing nodig is die mogelijk de inhoud van het examen raakt, neemt de school zo tijdig mogelijk contact op met het CvTE, via beperking@hetcvte.nl. Het kan dan gaan om bijvoorbeeld verlenging met meer dan een half uur, of het in gedeeltes afnemen van een centraal examen wegens beperkte belastbaarheid van de kandidaat. Het CvTE zal dan met de school nagaan of met inachtneming van de exameneisen een andere aanpassing van het examen of de afnamecondities mogelijk is. Als vanwege de ziekte of beperking van de kandidaat een aanpassing in de afname nodig is die niet standaard is en niet de inhoud van het examen raakt, dan neemt de school zo tijdig mogelijk contact op met de inspectie. Het kan hierbij gaan om bijvoorbeeld afname in het ziekenhuis, of op een ander dagdeel (met quarantaine). Alle aanpassingen, ook de aanpassingen waarvoor geen contact met inspectie of het CvTE vooraf nodig is (zoals het halve uur tijdverlenging), moeten worden gemeld aan de inspectie, ook de wijzigingen die vallen binnen de standaardregels (zoals het half uur tijdverlenging). De melding aan de inspectie gebeurt via het Internetschooldossier (ISD). De melding is geen verzoek om toestemming en dient slechts voor het toezicht. De school bepaalt welke aanpassingen in het schoolexamen nodig zijn om belemmeringen door de beperking weg te nemen. Wel dient de school zich ervan te vergewissen of aanpassingen in het schoolexamen leiden tot (onbedoelde) grotere belemmeringen bij het centraal examen. Het is daarom gewenst dat scholen, als zij vermoeden dat in het centraal examen verdergaande aanpassingen dan de standaard mogelijkheden vereist zijn, tijdig, en niet pas vlak voor het centraal examen, contact opnemen met het CvTE. I.3.2. Dyslexie Zie de brochure. I.3.3. Visuele beperking Bij kandidaten met een visuele beperking gaat de school eerst (via voorbeeldexamens) na of het standaard examen met eventueel hulpmiddelen voldoet. Is dat niet het geval, dan geeft de school in het kader van de opgave aantal examenkandidaten 2015 via een speciaal formulier, bij examens@duo.nl, aan dat een aangepast examen wellicht noodzakelijk is. Het CvTE neemt 10 / 31

11 contact op voor de gewenste aanpassingen. Dit geldt voor papieren en digitale examens en de rekentoets. De aanpassing kan enige inhoudelijke aanpassing betekenen (toelichting op afbeeldingen), andere afnametechniek (bijvoorbeeld bij digitale examens), of bijvoorbeeld bij kunst algemeen havo en vwo een mondelinge afname. De aanpassingen kunnen leiden tot aanpassingen in afnameduur en moment. Zie ook de brochure. I.3.4. Auditieve beperking Voor kandidaten met een auditieve beperking kan een aanpassing nodig zijn van digitale centrale examens, als die geluid bevatten. Dat geldt in ieder geval voor BB en KB examens talen, en kunst (algemeen) havo en vwo. Ook hiervoor geldt: melding via een speciaal formulier in het kader van de opgave aantal examenkandidaten De aanpassing kan een lichte aanpassing zijn in het digitaal examen (ondertiteling), of een mondeling examen (kunst algemeen). De rekentoets bevat geen geluid, aanpassing voor kandidaten met auditieve beperking is dus niet nodig. Zie ook de brochure. I.3.5. Dyscalculie Zie de brochure. I.3.6. Algemeen, overige beperkingen Voor overige beperkingen geldt: er worden geen specifieke aangepaste examens geleverd. De school kan afnamecondities aanpassen voor zover die geen verband hebben met de exameneisen (zorgen voor extra rust, extra voorlichting over wat mag worden verwacht, enzovoorts). Ook kan o.g.v. artikel 55 in veel gevallen een half uur tijdverlenging worden toegestaan. Dat geldt bijvoorbeeld ook bij diabetes. Aanpassing van de centrale examens (bijvoorbeeld mondeling), of extra informatiemateriaal is niet toegestaan. Als door een combinatie van beperkingen of de zwaarte van de beperking het aanbod niet adequaat is, zie I.3.1. I.4 Computer en examens In het examenjaar 2014 zijn de digitale centrale examens rustig verlopen. ExamenTester was zeer stabiel. Ook de pilots met de nieuwe examensoftware Facet verliepen goed Digitale examens in schooljaar In schooljaar wordt het aantal scholen dat Facet gebruikt, uitgebreid. Welke examens en toetsen in Facet worden aangeboden en hoe u zich voor Facet kunt aanmelden, is te lezen in het bericht dat op 4 september 2014 via Examenblad naar alle examensecretarissen is verzonden. In 2015 wordt de rekentoets VO zowel in ExamenTester als in Facet aangeboden. De flexibele en digitale examens in vmbo BB en KB worden alleen in ExamenTester aangeboden. In schooljaar wordt gewerkt met een licht aangepaste versie van ExamenTester, namelijk versie Meer informatie over het verloop van de digitale examens in 2014, de maatregelen en plannen voor 2015 en de implementatie van het nieuwe computerexamensysteem Facet kunt u vinden in de Brochure Duidelijk digitaal 7 (deze verschijnt eind september) 11 / 31

12 I.4.2 Flexibele en digitale centrale examens vmbo BB en KB 2015 alleen in ExamenTester In 2015 worden de flexibele en digitale examens in de algemene vakken vmbo BB en KB alleen aangeboden in ExamenTester. De afnameperiode zal zowel voor BB als KB beginnen op 30 maart Scholen kunnen daardoor rekening houden met een eventuele overstap naar papieren centrale examens door de digitale centrale examens te plannen vóór de vaste afnametijdstippen van de papieren centrale examens. BB- en KB-scholen maken hun keuze voor de flexibele en digitale examens in ExamenTester dan wel de papieren centrale examens bekend via het formulier Opgave aantal examenkandidaten waarmee de examensecretaris voor 14 oktober bij DUO de centrale examens bestelt. Overstappen / terugvallen naar papieren centrale examens BB en KB BB- en KB-scholen die voor 27 maart 2015 melden dat zij naar papieren centrale examens willen overstappen, ontvangen de papieren examens in kandidaat-aantallen. Alle overige scholen die meedoen aan de flexibele en digitale examens BB en KB ontvangen de examenbestanden voor de papieren centrale examens BB en KB op dvd. Deze terugval-dvd is bedoeld om scholen die zich ná 27 maart 2015 alsnog genoodzaakt zien terug te vallen naar papieren centrale examens, daartoe maximaal in de gelegenheid te stellen. Afname van papieren centrale examens is alleen toegestaan op de in het examenrooster gepubliceerde data (zie paragraaf 1.5) en kent tweede correctie. Gedetailleerde informatie over de flexibele en digitale centrale examens BB en KB in 2015 treft u aan in de Brochure en de Activiteitenplanning. Brochure Kaders flexibele en digitale centrale examens BB en KB Activiteitenplanning flexibele en digitale centrale examens BB en KB I.4.3 Minitoetsen in MiniTester en pilot met Facet In examenjaar 2014 is de pilot met minitoetsen in Facet goed verlopen. De minitoetsen worden in examenjaar 2015 daarom weer zowel in MiniTester als in Facet aangeboden. Scholen die deelnemen aan de pilot Facet (zie 1.4.1) nemen de minitoetsen af in Facet. De overige scholen nemen de minitoetsen af met MiniTester. Bij de profiel cspe s worden de minitoetsen alleen in Facet aangeboden. Minitoetsen beroepsgerichte profielen in Facet (pilot) De minitoetsen voor de beroepsgerichte profielen worden alleen aangeboden in Facet en niet in MiniTester. Mocht het voor een pilot-school niet mogelijk zijn om de profiel-cspe s met Facet af te nemen, dan kan de school contact opnemen met het CvTE via computerexamens@hetcvte.nl. De pilot-scholen ontvangen hierover meer informatie tijdens de bijeenkomst over de pilot-cspe s van 27 november. I.4.4 Rekentoets VO in ExamenTester en pilot met Facet In examenjaar 2014 is de pilot met de rekentoets in Facet goed verlopen. De rekentoets VO wordt daarom weer zowel in ExamenTester als in Facet aangeboden. Scholen die deelnemen aan de pilot Facet (zie 1.4.1) nemen de rekentoets af in Facet. De overige scholen nemen de rekentoets af met ExamenTester. Brochure Kaders rekentoets VO Activiteitenplanning rekentoets VO Brochure en Activiteitenplanning Facet (op 12 / 31

13 I 4.5 Kunstexamens in Autoplay De volgende examens worden net als vorig jaar afgenomen met behulp van het programma Autoplay: muziek GL/TL, dans GL/TL en drama GL/TL; muziek havo en vwo; kunst havo en vwo. Anders dan bij de examens 2014 wordt bij het starten van de examens 2015 naar een wachtwoord gevraagd. Over de wijze waarop dit wachtwoord per examen wordt verstrekt, informeren wij u in de maartmededeling In de handleiding Autoplay worden de volgende onderwerpen behandeld: - installatie van Autoplay - testen van de software en de examens - klaarzetten van de examens - afnames met Autoplay. Deze handleiding is te vinden op de website van Cito: onder handleidingen en systeembeheer. Daar vindt u ook de systeemeisen voor Autoplay. N.B. Autoplay draait alleen op Windows, zie voor specifieke informatie de systeemeisen. Voor meer informatie over deze examens zie de vakinhoudelijke mededelingen. I.4.6 Centrale examens waarbij de computer een noodzakelijk hulpmiddel is Bij de volgende centrale examens wordt NIET met ExamenTester, MiniTester of Facet gewerkt, maar is de computer WEL een noodzakelijk hulpmiddel: De praktijkopdrachten van de cspe s BB, KB en GL, als deze met behulp van de computer moeten worden uitgevoerd; Frans KB (vast afnametijdstip) in een presentatieprogramma in plaats van ExamenTester; muziek GL/TL, dans GL/TL en drama GL/TL in het programma Autoplay; muziek havo en vwo in het programma Autoplay; kunst havo en vwo in het programma Autoplay. I.4.7 Systeemeisen ExamenTester De systeemeisen voor ExamenTester staan vermeld op onder handleidingen en systeembeheer. I.4.8 Systeemeisen Facet De systeemeisen voor Facet staan vermeld op kies VO Computerexamensysteem Facet. In het bericht dat op 4 september 2014 via Examenblad naar alle examensecretarissen is verzonden, is meer informatie te vinden over de invoering van Facet in schooljaar I.5 Rooster Het rooster centraal examen 2015 is gepubliceerd met kenmerk CvE datum 18 juni 2013, Staatscourant 2013, nummer In het rooster 2015 is tevens de duur van de centrale examens bekendgemaakt. De duur van de centrale examens in het tweede tijdvak is gelijk aan de overeenkomstige examens in het eerste tijdvak. 13 / 31

14 I.5.1 Eerste tijdvak Afnameperiode BB en KB flexibel digitaal De afnameperiode voor de flexibele en digitale examens in de algemene vakken BB en KB loopt van 30 maart 2015 tot en met woensdag 17 juni Aardrijkskunde vmbo De centrale examens van 2015 zijn gebaseerd op het nieuwe examenprogramma en de nieuwe syllabus. Voor kandidaten die in 2014 niet geslaagd zijn voor hun eindexamen zijn er in 2015 bezemexamens aardrijkskunde vmbo beschikbaar. Deze bezemexamens zijn gebaseerd op de syllabus van Let wel: De bezemexamens voor aardrijkskunde vmbo zijn alleen beschikbaar als papieren cse. Deze examens mogen alleen op de afnamedagen volgens het rooster worden afgenomen. Zie Voor algemene informatie over bezemexamens kunt u terecht bij het Examenloket (examenloket@duo.nl). I.5.2 Tweede tijdvak De afgelopen examenjaren hebben diverse betrokkenen in de examenketen een aantal probleempunten ervaren. Zij hebben deze aan het CvTE voorgelegd: Scholen melden dat er te krappe tijd is voor begeleiden van leerlingen bij hun keuze voor het tweede tijdvak door de verplichte aanmeldingstijd bij DUO(BRON); Docenten melden dat er meer tijd nodig is voor de correctie; er is een toename te zien in de tijd die het overleg met de tweede corrector vraagt; De (voorbereiding voor de) normering vraagt meer tijd; Scholen melden dat ze de bekendmaking van de N-term liever niet achterin de laatste schoolweek krijgen. Daarbij moet rekening worden gehouden met het feit dat de afnamemogelijkheden voor Caribisch Nederland in het tweede tijdvak beperkt zijn door het tijdsverschil. De daar afgenomen vakken moeten veelal op de middag worden ingepland. Keuzes Om aan de meeste van deze vragen tegemoet te komen is als volgt geschoven: De uitslag van het eerste tijdvak voor het vmbo komt een dag later; DUO/Examendiensten/BRON heeft vervolgens in overleg met het CvTE de aanmelding voor het tweede tijdvak verschoven van maandag 15 juni uur naar uur. Dan heeft de leerling het weekend vrij om de overweging voor herkansing te doen. Door afname voor vwo en havo vanaf de eerste roosterdag (dinsdag 16 juni) en vmbo óók op de derde dag (donderdag 18 juni) in te plannen, is er meer ruimte ontstaan om vakken naast elkaar te plaatsen. Dit geldt zowel voor kandidaten die in het eerste tijdvak de centrale examens nog niet hebben afgerond als voor afname in Caribisch Nederland. De data voor het tweede tijdvak op scholen zijn in 2015: dinsdag 16, woensdag 17 en donderdag 18 juni, dit levert twee keuzemogelijkheden meer; Er is voor de docenten meer tijd vrijgekomen voor correctie en overleg; Er is meer tijd vrijgekomen voor normering; De N-term bekendmaking van het tweede tijdvak kan nu in week 27 op dinsdag 30 juni 2015 om 8.00 uur, vroeg in de laatste schoolweek. Het rooster tweede tijdvak wordt gepubliceerd in de Maartmededeling De centrale examens in het tweede tijdvak starten op 16 juni (schriftelijke examens). Op 19 juni vinden de examens plaats in de vakken die in het tweede tijdvak als aangewezen vakken door het 14 / 31

15 College voor Toetsen en Examens worden afgenomen. Welke vakken hiervoor worden aangewezen, wordt in maart 2015 gepubliceerd. Naar verwachting behoren alle papieren cse s voor de algemene vakken BB tot de aangewezen vakken. I.6 Gegevensverzameling via elektronische weg De normering van de examens wordt mede gebaseerd op door kandidaten behaalde scores. Scholen leveren hiervoor via het programma WOLF gegevens aan voor de schriftelijke examens. De gegevens van de toetsafnames in ExamenTester en MiniTester worden automatisch uitgewisseld nadat de examensecretaris op de knop dataretour aan Cito heeft gedrukt. De gegevens van de toetsafnames in Facet worden automatisch uitgewisseld als de afnameleider de afnamegroep afsluit. Voor alle examens is de afnamedatum bepalend voor de uiterste datum waarop de afnamegegevens met Cito worden uitgewisseld (zie hoofdstuk IV) Praktijkexamens en papieren examens Ook in 2015 zenden scholen afnamegegevens van de alfabetisch eerste vijf kandidaten (in sommige gevallen tien, of alle kandidaten) aan Cito. Voor de verzending van de gegevens zijn de scholen aangewezen op het programma WOLF. Voor meer informatie, zie Mijneindexamen.nl Vanaf dit schooljaar worden eindexamenkandidaten door het CvTE geïnformeerd via mijneindexamen.nl. Deze mobiele website/web-app biedt op maat informatie aan over het centraal examen. Voorbeelden hiervan zijn het gepersonaliseerde examenrooster, te gebruiken hulpmiddelen en correctiemodellen na afname. Ook algemene info, regels en tips zijn in de app te vinden. Mijneindexamen.nl is optimaal voor de smartphone, maar ook geschikt voor de laptop of een digitaal schoolbord zodat deze ook klassikaal door de mentor gebruikt kan worden. Met de komst van mijneindexamen.nl is de papieren examenkrant vanaf 2015 komen te vervallen. 1.8 Voorlichtingsfilm Het CvTE heeft een voorlichtingsfilm ontwikkeld die het proces rond de centrale examens in beeld brengt. Hierin wordt toegelicht hoe de centrale examens tot stand komen; van het bedenken van de vragen door Cito tot het bepalen van de normering door het CvTE. De film is te bekijken via 15 / 31

16 II. Publicaties van algemeen verbindende voorschriften en mededelingen II.1 Wetten en Algemene maatregelen van Bestuur Actuele versies* zijn te vinden op (wet- en regelgeving). Daarvoor kunt u de titels zoals hier aangegeven in het zoekvenster ( in de titel ) plakken. Wet op het voortgezet onderwijs Inrichtingsbesluit W.V.O. Eindexamenbesluit VO Staatsexamenbesluit VO Wet College voor toetsen en examens * Recente wijzigingen: Wet van 19 juni 2014 tot wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs en de Wet voortgezet onderwijs BES in verband met het vervangen van de verplichte maatschappelijke stage door een facultatief programmaonderdeel, het invoeren van de vakbenaming Latijnse en Griekse taal en cultuur en het schrappen van het verplichte vak algemene natuurwetenschappen uit het gemeenschappelijk deel van de vwo-profielen (Stb. 2014, 245). Besluit van 4 juli 2014, houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet van 19 juni 2014 tot wijziging van de Wet op het voortgezet onderwijs en de Wet voortgezet onderwijs BES in verband met het vervangen van de verplichte maatschappelijke stage door een facultatief programmaonderdeel, het invoeren van de vakbenaming Latijnse en Griekse taal en cultuur en het schrappen van het verplichte vak algemene natuurwetenschappen uit het gemeenschappelijk deel van de vwo-profielen (Stb. 2014, 245), Stb. 2014, 287. Besluit van 4 juli 2014 tot wijziging van enige besluiten op het terrein van onderwijs in verband met het vervangen van de verplichte maatschappelijke stage door een facultatief programmaonderdeel, het schrappen van het verplichte vak algemene natuurwetenschappen uit het gemeenschappelijk deel van de vwo-profielen en het invoeren van de vakbenaming Latijnse en Griekse taal en cultuur, Stb. 2014, 295, voor zover het betreft de afschaffing met ingang van het schooljaar van de wettelijk verplichte maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs (nader te bepalen inwerkingtredingsdatum). Besluit van 11 februari 2014, houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van Besluit van 23 april 2012 tot wijziging van het Eindexamenbesluit VO, het Staatsexamenbesluit VO en het Examen- en kwalificatiebesluit beroepsopleidingen WEB in verband met examinering referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen VO en mbo 2 en 3 en aanpassing examineringsvoorschriften voor mbo in verband met de beroepsgerichte kwalificatiestructuur (Stb. 2012, 217) in verband met het plaatsen van het cijfer voor de rekentoets op de cijferlijst, Stb. 2014, 94. Besluit van 23 april 2012 tot wijziging van het Eindexamenbesluit VO, het Staatsexamenbesluit VO en het Examen- en kwalificatiebesluit beroepsopleidingen WEB in verband met examinering referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen VO en mbo 2 en 3 en aanpassing examineringsvoorschriften voor mbo in verband met de beroepsgerichte kwalificatiestructuur, Stb. 2012, / 31

17 Met dit besluit wordt o.a. de rekentoets ingevoerd, maar dit besluit wijzigt ook de overgangsregeling zoals eerder opgenomen in het Besluit van 19 augustus 2010 tot wijziging van het Besluit staatsexamens vwo-havo-mavo 2000 en het Eindexamenbesluit v.w.o.- h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. in verband met aanscherping van de slaag/zakregeling in het voortgezet onderwijs (Stb. 2010, 332). In dit besluit van 23 april 2012 is tevens geregeld dat artikel 49 van het Eindexamenbesluit VO, waarin de uitslagbepaling was opgenomen, is gesplitst in artikel 49 (uitslagbepaling vmbo) en artikel 50 (uitslagbepaling havo/vwo) Eindexamenbesluit VO. Deze wijziging is in werking getreden met het Besluit van 4 juli 2013 (Stb. 2013, 301) met ingang van 1 augustus Let wel: voor de uitslagbepaling in 2015 is artikel VIII (overgangsrecht Eindexamenbesluit VO), zoals opgenomen in onderstaand besluit, van toepassing. Besluit van 19 juni 2013 tot wijziging van het besluit van 23 april 2012 in verband met examinering van de rekentoets als inspanningsverplichting in de invoeringsfase, Stb. 2013, 282, hetwelk in werking is getreden per 31 juli Met dit besluit wordt het overgangsrecht in het besluit van 23 april 2012 (Stb. 2012, 217) gewijzigd, waardoor de rekentoets de eerste twee jaar (dus in 2014 en 2015) wel een verplicht onderdeel van het examen is, maar het behaalde cijfer geen rol speelt bij de uitslagbepaling. II.2 Ministeriële regelingen, algemeen Regeling gegevenslevering onderwijsnummer VO, VO/B&B-2003/26032 van 13 juni 2003, Gele katern nr. 10 van 25 juni 2003 Regeling gegevenslevering onderwijsnummer voortgezet onderwijs (VO) voor VBO en MAVO in een agrarisch opleidingscentrum (AOC) en wijziging mutatiestop, VO/BenB- 2007/42054 van 29 november 2007, Staatscourant van 13 december 2007, nr. 242 Wijzigingsregeling aansluiting niet-bekostigde instellingen op bron, BVE/ van 17 december 2011, Staatscourant van 6 januari 2012, nr. 213 Wijzigingsregeling gegevenslevering onderwijsnummer VO in verband met de instelling van het diplomaregister en de stroomlijning van de informatievoorziening met betrekking tot het absoluut leerlingverzuim, VO/F/ van 23 mei 2012, Staatscourant van 7 juni 2012, nr Wijziging Regeling gegevenslevering onderwijsnummer vo, kenmerk: van 6 april 2014, Staatscourant van 16 april 2014, nummer 10625, in verband met de registratie van de cijfers voor de rekentoets en de beoordelingen voor de maatschappelijke stage in BRON Regeling gegevensverstrekking persoonsgebonden nummer BVE 2009, kenmerk: BVE/Stelsel/97923 van 15 december 2009, Staatscourant van 31 december 2009, nummer Wijziging Regeling gegevensverstrekking persoonsgebonden nummer BVE 2009, kenmerk: MBO/ van 12 december 2013, Staatscourant van 23 december 2013, nummer Regeling modellen diploma's v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o, kenmerk: VO/OK-2008/51284 datum: 10 juni 2008, gepubliceerd: Staatscourant 2008, nr Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 10 november 2009, nr. 2009/VO/165649, houdende vervanging van bijlagen bij de Regeling modellen diploma s v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o. in verband met vorming van het College voor examens, gepubliceerd: Staatscourant van 1 december 2009, nummer Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 6 april 2014, nr , houdende wijziging van de Regeling modellen diploma s v.w.o.- 17 / 31

18 h.a.v.o.-v.m.b.o. in verband met de invoering van de rekentoets in het voortgezet onderwijs, gepubliceerd: Staatscourant van 16 april 2014, nummer Regeling elementcodetabel voortgezet onderwijs VO, VSO , opleidingentabel volwasseneneducatie en vakcodetabel VO, VSO schooljaar , DUO/OND- 2014/19877 M, gepubliceerd: Staatscourant van 25 augustus 2014 nummer II.3 Ministeriële regelingen, examens vwo-havo Voor examenprogramma's wordt verwezen naar: Examenblad.nl ( Regeling vaststelling examenprogramma s v.w.o., h.a.v.o., m.a.v.o. en v.b.o. VO/OK- 2007/13731 van 4 juni 2007, gepubliceerd Staatscourant 2007, nr. 111 Vrijstellings- en overgangsregeling aanpassing profielen vwo/havo per 1 augustus 2007 van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 10 augustus 2007, VO/OK/2007/18980 (Vrijstellings- en overgangsregeling aanpassing profielen vwo/havo 2007), gepubliceerd: Staatscourant 2007, nr. 169 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 2 april 2010, nr. VO/OK/2010/187093, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van het examenprogramma economie havo, gepubliceerd: Staatscourant 2010, nr Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 29 mei 2010, nr. VO/OK/2010/210413, houdende vervanging van bijlagen bij de Regeling modellen diploma s v.w.o.-h.a.v.o.-v.m.b.o., in verband met de mogelijkheid van keuze van meer dan twee profielen, gepubliceerd: Staatscourant 2010, nr Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 7 april 2011, nr. VO-2011/287640, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van het examenprogramma economie vwo, gepubliceerd: Staatscourant 2011, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 29 juni 2011, nr. VO/309740, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het in acht nemen van de referentieniveaus Nederlandse taal bij de uitvoering van de eindexamenprogramma's Nederlands vmbo, havo en vwo, gepubliceerd: Staatscourant 2011, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 27 april 2011, nr. VO/289008, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van het examenprogramma natuur, leven en technologie havo en vwo, gepubliceerd: Staatscourant 2011, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/403948, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van examenprogramma s scheikunde havo en vwo, gepubliceerd: Staatscourant 2012, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 28 april 2012, nr. VO/389632, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van de examenprogramma s natuurkunde havo en vwo en biologie havo en vwo, gepubliceerd: Staatscourant 2012, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 4 juli 2012, nr. VO/419920, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het beëindigen van de tijdelijke afwijking in de examenprogramma s geschiedenis, gepubliceerd: Staatscourant 2012, nr / 31

19 II.4 Ministeriële regelingen, examens vmbo Voor examenprogramma's wordt verwezen naar: Examenblad.nl ( Overgangsregeling eindexamens mavo en vbo oude stijl, VP/BJA-2002/9058, Gele katern nr. 12 van 22 mei 2002 Regeling vaststelling examenprogramma's v.w.o., h.a.v.o., m.a.v.o. en v.b.o., VO/OK- 2007/13731 van 4 juni 2007 (Staatscourant nr. 111 van 13 juni 2007) De vmbo bijlage (2) is vervangen bij Wijziging van de Regeling examenprogramma's voortgezet onderwijs (VO/OK-2009/80256) van 1 april 2009, gepubliceerd: Staatscourant 2009, nr 73 Regeling intra- en intersectorale programma's voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), kenmerk VO/OK-2008/33116 van 11 juli 2008, gepubliceerd: Staatscourant 2008, nr 140 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 27 mei 2010, nr , houdende vaststelling van de examenprogramma s Landbouw en natuurlijke omgeving en Landbouw-breed vmbo (Regeling examenprogramma s Landbouw en natuurlijke omgeving en Landbouw-breed), gepubliceerd: Staatscourant 2010, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 29 juni 2011, nr. VO/309740, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het in acht nemen van de referentieniveaus Nederlandse taal bij de uitvoering van de eindexamenprogramma's Nederlands vmbo, havo en vwo, gepubliceerd: Staatscourant 2011, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 8 augustus 2011, nr. VO/317552, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van het examenprogramma Bouwtechniek vmbo, gepubliceerd: Staatscourant 2011, nr Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 2 april 2011, nr. VO/287724, houdende wijziging van de Regeling examenprogramma s voortgezet onderwijs in verband met het vernieuwen van het examenprogramma aardrijkskunde vmbo, gepubliceerd: Staatscourant 2011, nr II.5 Regelingen en mededelingen van het College voor Toetsen en Examens Rooster en toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2015, kenmerk: CvE , datum: 18 juni 2012; Staatscourant 2013, nr Regeling syllabi centrale examens VO 2015, kenmerk: Cve , datum: 16 april 2013;Staatscourant 2013, nr De syllabi zijn te raadplegen op Examenblad.nl in jaarring Regeling van het College voor examens van 18 maart 2014, nummer CvE , houdende vaststelling van regels voor de omzetting van scores in cijfers bij centrale examens en de rekentoets in het voortgezet onderwijs 2014 (Regeling omzetting scores in cijfers centrale examens en rekentoets VO 2014); Staatscourant 2014, nummer Toelichting: Cijfertoekenning vindt plaats door toepassing van door College voor Toetsen en Examens vastgestelde omzettingstabellen van score naar cijfer (per vak). Bij verwerking per computer (schooladministratie) is over de (afrondings)algoritmen 19 / 31

20 nadere informatie beschikbaar op onder normering(smethode). II.6 Toegestane hulpmiddelen bij de centrale examens In 2015 is op enkele onderdelen sprake van een wijziging in de toegestane hulpmiddelen bij het centraal examen. Zie paragraaf I.1.6 Toegestane hulpmiddelen. De toegestane hulpmiddelen bij het centraal examen 2015 zijn geregeld in de Regeling Rooster en toegestane hulpmiddelen voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens vwo, havo en vmbo in 2015, kenmerk: CvE , datum: 18 juni 2013, Staatscourant 2013, nr De Regeling heeft voor de hulpmiddelen bij het centraal examen de volgende specifieke bijlagen: bijlage 2A: hulpmiddelen centraal examen vmbo 2015 bijlage 2B: hulpmiddelen centraal examen havo en vwo 2015 bijlage 3: hulpmiddelen kandidaten met een beperking 2015 De Regeling en bijlagen zijn te raadplegen via deze Septembermededeling eindexamens 2015 op Examenblad.nl ( 20 / 31