Verslag Voorbespreking Presentatie Quick Scan Lokaal Bestuur 1 december 2011

Transcriptie

1 Reg. nr intern Verslag Voorbespreking Presentatie Quick Scan Lokaal Bestuur 1 december 2011 Aanwezig: Raadsgriffie: Raadsleden en Steunfractieleden: Portefeuillehouder: Gemeentesecretaris: Genodigden: Verslag: De heer J. Doornbos, voorzitter De heer P. Peters De heer H. van Alphen, D66 De heer P. den Haan, VVD Mevrouw Y. Jakobs, VVD De heer D. Jumelet, CU De heer A. Sahin, PvdA Mevrouw C.B. Vaessen, GroenLinks Mevrouw J. Visser - Vreugdenhil, GroenLinks De heer W. Stegeman De heer P. van der Veer De heer B. Mouw, Actieprogramma Lokaal Bestuur Verslagbureau More Support, Wamel 1. Opening De voorzitter opent de voorbespreking om uur en heet de aanwezigen van harte welkom. Hij meldt dat begin 2011 een quick scan is gehouden met betrekking tot de werking van het lokaal bestuur in de Gemeente Culemborg. De heer Mouw zal een presentatie over de uitkomsten van deze quick scan geven. Vervolgens kunnen de uitkosten worden besproken en kunnen eventueel actiepunten worden geformuleerd. 2. Presentatie door de heer Mouw De heer Mouw geeft aan, dat het actieprogramma Lokaal Bestuur een gezamenlijk project is van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Naar aanleiding van de invoering van het dualisme in 2002 is er een vernieuwingsimpuls Lokaal Bestuur opgestart. Dat project is in 2006 uitgevoerd. Het vervolg daarop vormt het actieprogramma Lokaal Bestuur. De quick scan is een zelfdiagnose. Het betreft geen oordeel van buitenaf. Er hebben zestien raadsleden aan deelgenomen. Daarnaast hebben vier van de vijf collegeleden en vier van de tien geselecteerde ambtenaren de vragen ingevuld. De quick scan behelst vijf thema's, namelijk externe ori6ntatie, de Gemeenteraad, het College van B&W, ondersteuning en interne samenwerking. De heer Mouw bespreekt de uitkomsten van een aantal voorgelegde stellingen. Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december 2011

2 Thema externe orientatie Stelling 2 De Raad neemt voldoende initiatieven om burgers en instellingen te betrekken bij het gemeentelijk beleid De resultaten op deze stelling tonen een opvallend lage score bij het College. Drie kwart van het College vindt dat de Raad veel meer initiatieven zou moeten nemen. De voorzitter vraagt of bekend is in welke richting door het College wordt gedacht. Wethouder Stegeman vindt dit moeilijk om voor het College te beantwoorden. De vragen zijn immers individueel ingevuld. De heer Mouw vervolgt de presentatie en geeft aan dat de uitkomst van stelling 3 laat zien, dat de helft van de Raad van mening is, dat het College onvoldoende initiatieven neemt om burgers en instellingen te betrekken bij het gemeentelijk beleid, terwijl driekwart van het College van zichzelf vindt dat zij voldoende initiatieven nemen om burgers en instellingen te betrekken bij het gemeentelijk beleid. De heer Mouw vindt het betrekken van burgers en instellingen bij gemeentelijk beleid een interessant onderwerp om nader bij stil te staan. De uitkomst van stelling 5 toont aan, dat vijftig procent van de Raad van mening is, dat het besluitvormingsproces binnen het bestuur inzichtelijk is voor burgers en instellingen. De helft van de Raad vindt dus, dat het besluitvormingsproces meér inzichtelijk moet worden voor burgers en instellingen. Driekwart het College acht het besluitvormingsproces inzichtelijk en op ambtelijk niveau bedraagt dit percentage honderd procent. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) wil een kanttekening maken bij deze vraag. Ze wijst er op dat hierbij keuze werd geboden uit vier opties, namelijk 'in hoge mate', 'tot op zeker hoogte', 'in geringe mate' en 'niet of nauwelijks'. Hier staat echter maar een uitkomst. Zelfs de uitkomst 'tot op zekere hoogte' is volgens spreker nog niet zo goed. De heer Mouw licht toe dat de uitkomst 'tot op zekere hoogte' nog als voldoende is beschouwd. De uitkomst van stelling 9 laat zien dat driekwart van de Raad van mening is dat de Raad vaker het initiatief moet nemen tot nieuwe werkvormen om de burger te bereiken. Opvallend is de lage score bij het College op dit punt. Het College vindt blijkbaar dat het goed gaat of dat het niet zo nodig is, dat de Raad hiertoe initiatieven neemt. De heer Mouw noemt als voorbeelden van nieuwe werkvormen het houden van een hoorzitting door de Raad, het houden van enquetes of het inroepen van een burgerpanel om tot nieuw beleid te komen. De informatieavond in Terweijde betrof ook een nieuwe werkvorm en dat was zeker een succes te noemen. Stelling 10 - De huidige invulling van het inspreekrecht heeft een toegevoegde waarde voor de besluitvorming Deze stelling wordt door 82 procent van de Raad onderschreven. De helft van het College is het met deze stelling eens. Bij het College bestaat dus blijkbaar wel enige twijfel over de vraag of het huidige inspreekrecht wel toegevoegde waarde heeft. De heer Mouw geeft aan dat een trend zichtbaar is, dat burgers meer aan de voorkant van het beleidsproces worden betrokken, dus nog voordat tot kaders wordt gekomen. Dat heeft veel meer toegevoegde waarde. 'Thema de Gemeenteraad De uitkomst van stelling 13 laat zien dat 63 procent van de Raad zich onafhankelijk genoeg vindt ten opzichte van het College. Het College is het voor honderd procent met deze stelling eens. Dat is een hoge score ten opzichte van de referentiegemeenten. Stelling 14 - De Raad is vroegtijdig bij besluitvorming betrokken Met deze stelling is 56 procent van de Raad het eens. Dat is een vrij lage score en is daarom - in combinatie met het punt van burgerbetrokkenheid - een punt om nader op in te gaan,. Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december

3 Stelling 15 Bent u tevreden over de kwaliteit van de kaderstelling en sturing door de Raad? De uitkomst laat zien dat 56 procent van de Raad hier positief op heeft geantwoord. Van het College is de helft tevreden en van de ambtenaren slechts 25 procent. Dat is op zich een lage score maar de stelling is op verschillende manieren te interpreteren. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) vindt het een beetje een vreemde vraag omdat je een antwoord moet geven over anderen. De heer Mouw antwoordt dat dit met de kaderstellende rol van de Raad heeft te maken. leder raadslid ervaart dat weer anders. Mevrouw Visser (GroenLinks) geeft aan, dat je bij deze vraag kunt kijken naar het proces of naar het resultaat. Stelling 19 - Hoe tevreden bent u over het effect van de ineest recente bestuursopdracht? Deze stelling heeft vijftig procent van de Raad positief beantwoord. Dit percentage zou wel wat hoger kunnen, maar hier speelt wel de vraag hoe duidelijk de bestuursopdracht is. Het College moet er wel mee uit de voeten kunnen. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) geeft aan dat ze niet bekend is met de term 'bestuursopdracht'. Omdat dit een begrip is dat in de gemeente Culemborg niet veel wordt gebruikt, kan deze vraag onduidelijkheid oproepen. De Griffier legt uit, dat 'bestuursopdracht' een tijdje een modieus woord is geweest. Dit zou een raadsvoorstel moeten zijn waarbij de Raad duaal opdrachten geeft aan het College. Het woord is echter weer een beetje uit de mode gemaakt. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) geeft aan, dat deze werkwijze in de Gemeente Culemborg nooit is toegepast. Bij deze vraag was er echter geen mogelijkheid om niets in te vullen. De heer Mouw geeft aan, dat er ook gemeenten zijn waar de Raad initiatiefvoorstellen indient. Dat brengt wel heel veel werk met zich mee voor raadsleden en fracties. Een bestuursopdracht vanuit de Raad richt zich meer op de kaderstelling. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) concludeert dat een bestuursopdracht blijkbaar een instrument is tussen een motie en een initiatiefvoorstel in. Stelling 24 Bent u tevreden over de politieke discussie tussen raadsleden onderling? Hierbij blijkt sprake van een eensgezinde opvatting tussen Raad, College en ambtenaren. Ongeveer de helft is tevreden. Deze uitkomst kan duidelijk hoger. De stelling heeft betrekking op de vraag of er voldoende debat plaatsvindt. De heer Van Alphen (D66) vindt deze uitslag zorgwekkend. Vijftig procent van de genoemde actoren is ontevreden. De heer Mouw legt uit, dat het hier gaat om het overbrengen van een politieke opvatting op anderen en om die ander daarvan te overtuigen. Dit moet je dat proberen te bereiken met een discussie in de Raad. De heer Jumelet (CU) is van mening, dat hier verschillende aspecten aan zitten. Het kan gaan over de vraag of het te weinig over de inhoud gaat of dat het er te formeel aan toe gaat, zodat een debat niet echt tot bloei komt. De heer Mouw zegt dat wanneer ieder zijn eigen stokpaardjes heeft en niemand bereid is om in te gaan op wat een ander aangeeft, dan komt de discussie niet verder dan alleen het meedelen van de eigen mening. Bij een debat gaat het er juist om, dat wordt ingehaakt op wat de ander zegt. Met debat hoop je een meerderheid voor jouw standpunt te bereiken. De Griffier is van mening, dat er de laatste paar maanden wel redelijke debatten zijn gevoerd. Daarbij is ook geprobeerd om elkaar met argumenten te overtuigen. Anderzijds heeft deze uitkomst wellicht ook te maken met het vergadermodel dat in Culemborg wordt gehanteerd. Als een fractie een debatpunt inbrengt en verder niemand behoefte heeft om daar op te reageren, dan komt de discussie niet op gang. Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december

4 Stelling 25 Bent u tevreden over de politieke discussie tussen Raad en College Uit de enqueteresultaten blijkt ongeveer eenzelfde uitkomst als bij stelling 24. Stelling 27 De raadsvoorstellen zijn meestal zo opgesteld, dat op een goede manier hierover besluitvorming kan plaatsvinden. De resultaten laten een opvallend hoge score zien. Dat is een compliment aan met name de ambtelijke organisatie waard. Stelling 29 - De vergaderingen van de Raad en de commissies zijn in de meeste gevallen effectief Deze stelling wordt door 81 procent van de Raad, 75 procent van het College en vijftig procent van de ambtenaren positief beantwoord. De Raad en het College zijn hier dus behoorlijk tevreden over. Opvallend is de lage score bij de ambtenaren, maar daarbij dient in acht te worden genomen dat de vragen maar door vier personen zijn ingevuld. Therna College Van B&W De heer Mouw geeft aan, dat het thema College geen bijzonder opvallende uitkomsten liet zien. 'Mum ondersteuning Stelling 47 - Hoe tevreden bent u in het algemeen over het functioneren van de RKC? Hierbij is de score van nul procent bij de ambtenaren zeer opvallend. Van de Raad is 94 procent tevreden en van het College 75 procent. De heer Van der Veer zegt, dat de lage score bij de ambtenaren vooral is te wijten aan de omgangsvormen en samenwerking tussen de Rekenkamercommissie en de ambtelijke organisatie. Stelling 48 Hoe tevreden bent u over het functioneren van het Presidium? De uitkomst van deze stelling laat een goede score zien ten opzichte van de referentiegemeenten. In Culemborg is echter geen sprake van een Presidium, maar van een Agendacommissie. In een Presidium participeren veelal de fractievoorzitters en dan is de score in het algemeen lager. Thema interne samenwerking Stelling 51 - Wat is het oordeel over de taakverdeling tussen College en Raad als het gaat om besluitvorming in het algemeen? De uitkomst laat zien dat 88 procent van de Raad de taakverdeling duidelijk vindt. Bij het College en de ambtenaren is dit honderd procent. Dat is een zeer hoge score. Anders is dat bij stelling 52, die betrekking heeft op de taakverdeling tussen College en Raad als het gaat om het betrekken van burgers en instellingen bij het beleid. Daarbij vindt slechts 44 procent van de Raad dat de taakverdeling duidelijk is. Het College is daar iets positiever over. De resultaten op stelling 53 tonen aan, dat meer dan de helft van de Raad vindt dat de Raad de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid moet bepalen. Iets minder dan de helft van de Raad vindt dat dit door het College en de Raad samen moet worden bepaald. Opvallend is, dat van het College honderd procent vindt dat de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid door Raad en College samen moeten worden bepaald. Het grote verschil in opvatting tussen Raad en College is opvallend. Stelling 54 - Wie bepaalt daadwerkelijk de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid? Het enqueteresultaat toont bij stelling 54 een zeer verdeelde raadsopvatting. Zes procent vindt dat alleen de Raad dit doet, 25 procent vindt dat het College dit doet en 31 procent vindt dat de Raad en het College dit samen doen. De opvatting van het College ten aanzien van deze stelling is eensgezinder. Driekwart vindt namelijk dat de hoofdlijnen van het beleid door Raad en College worden bepaald. Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december

5 Stelling 55 - Raad en College zijn gericht op versterking van elkaars positie en functioneren Deze stelling is door 63 procent van de Raad en door vijftig procent van het College met Ja' beantwoord. De heer Mouw geeft aan dat dit geen slechte score is, maar dat het wel beter kan. Stelling 59 - Hoe tevreden bent u over de invulling van de actieve informatieplicht in uw gemeente? De reacties maken duidelijk dat 75 procent van de Raad hier tevreden over is. Het College en de ambtenaren zijn voor honderd procent tevreden. Dat is een opvallend hoge score. 3. Gelegenheid tot het stellen van vragen en discussie De voorzitter dankt de heer Mouw voor diens presentatie en inventariseert over welke onderwerpen de aanwezigen verder van gedachten willen wisselen. De heer Van Alphen (D66) zou het graag wel willen hebben over de onderwerpen waar de Raad daadwerkelijk iets mee wil of kan doen. Mevrouw Jakobs (VVD) zou de debatten graag nader bespreken. De heer Jumelet (CU) sluit zich daar bij aan. Verder zou hij wat dieper in willen gaan op de mening van de ambtenaren die soms erg afwijkt. Wat dit betreft, zou de CU graag wat meer feed back ontvangen. De heer Den Haan (VVD) vraagt zich af of dat zinvol is, want de vraag is of het aantal ambtenaren wel representatief is. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) is verbaasd dat de stellingen ten aanzien van integriteit, zijnde de stellingen 62, 63 en 64, niet zijn behandeld in deze presentatie. Twee raadsleden zijn ontevreden over de integriteit van ambtenaren en twee raadsleden zijn ontevreden over de integriteit van het College. Dat zijn zeer harde uitspraken. Ook al betreft dit 'slechts' twee respondenten, GroenLinks acht dit toch zorgwekkend. De heer Mouw zegt dat er geen aanleiding was om deze uitslag hier te bespreken. Dit betekent dat er niet iets fundamenteel mis zou zijn met de integriteit. Dit kan een opvatting over een bepaald onderwerp geweest zijn, waardoor men een ontevredenheid heeft geuit. De Griffier bevestigt de ontevredenheid van twee raadsleden. Het woord integriteit klinkt heel zwaar, maar het hangt ervan af hoe breed je het interpreteert. Hij kan zich voorstellen dat op een aantal dossiers de Raad van mening kan zijn, dat het College daar anders mee om had moeten gaan. De heer Van Alphen (D66) constateert dat de Raad in het algemeen zeer tevreden is over haar functioneren. Bij twijfel moet je wel aan kunnen geven dat er twijfel bestaat. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) denkt dat het goed is om aan te geven waar je als raadslid met twijfel terecht kunt, omdat wellicht niet iedereen dat weet. De heer Van Alphen (D66) voegt hier aan toe dat in de follow up op de thema's wordt besproken. Naast de scores over integriteit is er nog een aantal thema's waar de Raad het met elkaar over moet hebben. De heer Sahin (PvdA) wil het onderwerp burgerparticipatie graag nader bespreken. Als voorbeeld noemt spreker het 'speed daten', waar niet zo veel belangstellenden op af zijn gekomen. Spreker wil met name stil staan bij de vraag hoe je burgers betrekt als het gaat om het overbrengen van lastige berichten. De heer Van Alphen (D66) constateert dat het thema 'College van Burgemeester en Wethouders' informatie bevat, die kan worden gebruikt bij de herbenoeming van de burgemeester. De heer Den Haan (VVD) wil nader stilstaan bij de debatten en de waarden en normen die worden gehanteerd binnen de Raad. Deze gelden - aldus de VVD - ook voor insprekers. Daar moet de Raad wat scherper op worden. Ook wil spreker stil staan bij burgerparticipatie. Het 'speed daten' was niet zo'n groot succes, maar de opzet die in Terweijde is gehanteerd, was wel een groot succes. De manier van benaderen lijkt ook van belang. De bijeenkomst in Terweijde was informeel. De gespreksvoering in kleine groepjes bleek een goede aanpak. Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december

6 De heer Van Alphen (D66) is van mening, dat het 'speed daten' goed was georganiseerd. De informatievoorziening vooraf was enorm, maar het onderwerp was eigenlijk te breed. Wanneer het een onderwerp is dat dichtbij de mensen komt, dan hebben ze daar meer gevoel bij. De voorzitter constateert dat de formule die in Terweijde is gebruikt goed is bevallen en dat deze lijn wellicht voor de toekomst moet worden voortgezet. De Raad moet nadenken hoe dit verder opgepakt wordt. De voorzitter concludeert voorts, dat bij het thema 'College van Burgemeester en Wethouders' op een later moment nader stil dient te worden gestaan. Vervolgens constateert de voorzitter dat de wijze van debat voeren blijkbaar nogal eens te wensen over laat. De heer Van Alphen (D66) geeft aan, dat er al vaker is gesproken over hoe dit beter zou kunnen. Spreker wijst er op dat in de nieuwe raadszaal met beeld wordt gewerkt, zodat de manier waarop met elkaar wordt gesproken nog meer confronterend wordt. Hij kan zich voorstellen dat het voor de Raad zinvol is om op basis van beeldmateriaal van elkaar te horen hoe anderen debatteren. Mevrouw Jakobs (VVD) vindt het er bij raadsvergaderingen erg formeel aan toe gaan. Het enige spontane element is een interruptie. Tijdens voorbesprekingen is het veel informeler, wordt er meer discussie gevoerd en wordt er inhoudelijk dieper ingegaan op de onderwerpen. Bij het debat gaat de spontaniteit eruit, omdat het zo strak gestructureerd is. De Griffier vraagt zich af waar het toe leidt, als er niet wordt gestructureerd. Wethouder Stegeman vindt het op zich niet zo vreemd dat er sprake is van een strakke structuur. Wat hem wel opvalt, is dat er tijdens raadsvergaderingen vaak heel lang wordt gewacht met interrumperen. Snellere interrupties zijn inhoudelijk vaak zinvoller. De heer Mouw zegt dat bij veel gemeenten niet meer vanaf de raadszetel wordt gesproken, maar dat met stamicrofoons wordt gewerkt en de raadsleden daar na toe lopen. Zij staan dan als het ware 'in de kring'. Wethouder Stegeman zegt dat, wanneer er maar een fractie is die een debatpunt heeft, de neiging ontstaat om het vragenuurtje over te doen. De wethouder kan zich voorstellen dat het levendiger zou zijn als het College haar voorstel aan de Raad presenteert, want dat biedt de mogelijkheid om het College te interrumperen. De heer Mouw meent dat dit in de voorbespreking thuis hoort. De heer Jumelet (CU) vindt het voordeel van de voorbespreking, dat je als raadslid het College vragen kunt stellen. Spreker ervaart dat als zeer prettig en zinvol. De heer Van Alphen (D66) geeft aan dat, toen het dualisme werd ingevoerd er vanuit werd gegaan dat de Raad dermate goed is geinformeerd dat de rol van de wethouder tijdens het debat vrijwel nihil kan zijn. Mevrouw Vaessen (GroenLinks) ervaart daarentegen dat er tijdens een debat toch weer nieuwe vragen kunnen ontstaan waardoor informatie van het College tijdens het debat is gewenst. De voorzitter geeft aan, dat in de Agendacommissie een nota van de Griffie voorligt over hoe het College of de wethouder bij het debat kan worden betrokken. Binnenkort zal deze nota aan de Raad worden voorgelegd. De heer Sahib (PvdA) geeft aan, dat een wethouder tijdens een debat aanvullende informatie kan verstrekken. In de periode tussen voorbespreking en raadsvergadering kan immers nieuwe informatie beschikbaar komen, waardoor een actualisering wenselijk is. De griffier bevestigt deze praktijk. De voorzitter zegt dat er naar aanleiding van een voorbespreking ook nog nadere informatie kan worden geleverd. Er wordt nu nagedacht over de vraag of het College of de wethouder nog in stelling kan worden gebracht tijdens het raadsdebat. Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december

7 De voorzitter concludeert dat een meerderheid van mening is, dat het debat te gestructureerd verloopt en dat er daardoor te weinig spontaniteit overblijft. De heer jumelet (CU) voegt hier aan, toe dat tijdens de raadsvergadering vaak te veel aan de inhoud voorbij wordt gegaan. Er worden vaak trucjes toegepast om de ander uit diens concentratie te halen. De voorzitter concludeert dat de wijze van debatteren nog eens nader onder de loep moet worden genomen om dit op een hoger niveau te brengen. Over de positie van het College in het debat volgt binnenkort een voorstel. De heer Van Alphen (D66) vindt de aandacht voor de debatkwaliteit ook belangrijk vanwege het gegeven dat de raadsvergaderingen binnenkort via Internet zijn te volgen. De heer jumelet (CU) vindt, ondanks het feit dat de groep misschien niet representatief was, de score bij de ambtenaren op een aantal stellingen opvallend laag en wil daar graag nadere uitleg over. De heer Van der Veer zegt toe, dat met het MT en een aantal raadsleden kan worden stil gestaan bij de samenwerking tussen de rekenkamercommissie en de werkorganisatie. De heer Sahin (PvdA) stelt namens een ander raadslid enkele vragen. Dit raadslid heeft de indruk dat de oppositiepartijen anders naar de uitslag kijken dan de coalitiepartijen. Verder vraagt dit raadslid zich af waarom zo weinig ambtenaren zijn geraadpleegd, terwiji de Raad en het College volledig in stelling zijn gebracht. Wethouder Stegeman zegt dat het geen zin heeft om ambtenaren op adviserend niveau onderin de organisatie te vragen om de vragenlijst in te vullen. Er is gekozen voor de managementlaag, zoals afdelingshoofden en teamleiders, die veel meer met de Raad te maken hebben. Het is geen dienstopdracht geweest om de enquete in te vullen. De voorzitter dankt de heer Mouw voor diens presentatie. Er zijn wel enige vragen te plaatsen bij de uitkomsten, maar in het algemeen geven de resultaten een duidelijk beeld. 4. Sluiting De voorzitter sluit de voorbespreking om uur. Aldus besloten in de openbare vergadering van de Raad, gehouden op 15 december 2011 De griffier De voorzitter P. Peters R. van Schelven Voorbespreking Quick scan lokaal bestuur, 1 december

8