De waarde van natuur in Cijfers

Transcriptie

1 De waarde van natuur in Cijfers Biodiversiteit loont?! Studienamiddag KHK, Geel, nov 2011 Leo De Nocker, Steven Broekx, Inge Liekens, Joris Aertsens Vito Ruimtelijke milieuaspecten 22/03/2012

2 Agenda 1. Waarom? 2. Hoe? 3. Natuurwaarde verkenner v1.0! 4. Andere effecten? 5. Betalen voor ecosysteemdiensten? 22/03/2012 2

3 1. Waarom natuur monetariseren?» Communicatie, draagvlak voor natuurontwikkeling» Beoordelen en meenemen van neven effecten op natuur van andere (infrastructuur) projecten,» via kosten-baten analyses,» Via andere tools (bijv. in levenscyclys analyse)» Kosten-effectiviteitsanalyses van natuurontwikkeling en beheer» Kosten-baten analyses van natuurontwikkeling» Betalen voor ecosysteemdiensten 22/03/2012 3

4 2. Hoe natuur monetariseren?» Ecosysteem als leverancier van goederen en diensten» Natuur als een superwinkelcentrum fabriek+winkelcentrum+ontspanning+bibliotheek+hospitaal+» Waardering = effect van deze levering van diensten op welvaart en welzijn van de burgers» Gaat om waarde van veranderingen in levering EGD, en waarde is context specifiek (niet absoluut ) 22/03/2012 4

5 Concept of Ecosystem goods and services 5 Growing use of this concept To combine ecological and Economic science and information But limited data availability

6 Ecosystem services in MEA 22/03/2012 7

7 Demand for Ecosystem goods and services Vraag naar E G D Toolbox econoom gedrag op markt marktprijzen herstelkosten gedrag verwante markt hedonische : huisprijs reiskosten marktje spelen enquêtes Toolbox natural sciences Aanbod van E G D Ecosystem goods and services: supply side (based on Millenium Assessment ) hydrological models flood assessment models land-use habitat data ecological models

8 Aanbod van ecosysteemgoederen-diensten Goederen (bijv hout, vis ) Reguleringsdiensten (overstromen, koolstof) Culturele informatie Ondersteunende diensten (processes, habitats ) Ecosystem goods and services: supply side (based on Millenium Assessment )

9 Monetaire waardering Markt prijzen Vermeden kosten Belevingswaarde Overdrachtswaarde Goederen (bijv hout, vis ) Reguleringsdiensten (overstromen, koolstof) Culturele informatie Ondersteunende diensten (processes, habitats ) Ecosystem goods and services: supply side (based on Millenium Assessment )

10 EGD Natuurgebieden: overzicht 1. Goederen (voedsel, hout, ) :» Marktwaarde 2. Regulatiediensten : vermeden kosten 3. Culturele diensten :» Belevingswaarde» Overdrachtswaarde» Beide gemeten via studies uit milieu-economie Achterliggend: ondersteundende diensten (worden niet direct gewaardeerd, maar zijn wel essentieel) 22/03/

11 3. Natuurwaardeverkenner v 1.0 Doel:» Hulpmiddel om veranderingen in ecosysteemdiensten te kwantificeren en monetariseren;» Voor milieuwetenschappers en milieu-economen Werkwijze : Status :» Ingeven van scenario s en gebiedskenmerken» Kwantificering van ecosysteemdiensten» Fysieke effecten vertaald welvaartseffecten» Versie 1.0 : on-line» Gebaseerd op specifieke studies voor Vlaamse overheid» Wordt verder ontwikkeld (inhoudelijk + tool )

12 Rekenhulp om het geheel van goederen en diensten van een natuurgebied te kunnen berekenen 22/03/

13 22/03/

14 Aanpak algemeen EGD Kwantificering Waardering 1. Productiefuncties Kwalitatief 2. Regulatiefuncties Kengetallen /functies literatuur Kengetallen /functies Literatuur (Milieukostenmodel, kengetallen MIRA, ) 3. Culturele functies Belevingswaarde Overdrachtswaarde Empirisch onderzoek Vlaanderen 2010 Methode: Uitgedrukte voorkeuren Keuze experiment

15 Waardering regulatiefuncties 1. Nutrientenverwijdering en opslag van stikstof en fosfor (N en P)» Op basis preventiekostenmethode: Marginale reductiekost om aan doelstellingen kaderrichtlijn water te voldoen;» Op basis milieukostenmodel water en concept stroomgebiedbeheersplannen 2. Klimaatregulatie door koolstofopslag» Op basis preventiekostenmethode : marginale reductiekosten om te voldoen aan klimaatbeleid :» Kengetal : Mira 2005 (actualisering 2010 ) 3. Verbetering luchtkwaliteit door afvang polluenten (vnl. PM10)» Op basis vermeden schadekosten voor luchtverontreiniging» Kengetal: afgeleid Mira 2005 (actualisering 2010 ) 4. Geluidsbuffering door bossen» Op basis waardervermindering van woningen» Kengetal: literatuur en woningprijzen Vlaanderen

16 Voorbeeld: kosten-effectiviteitsanalyse in Vlaanderen 1 3 Marginale kostencurve (Nt) Marginale kostprijs ( / kg ) Inzaaien wintergroenbedekker Verbeteren van rendement van RWZI's Verdere uitbouw van collectieve saneringsinfrastructuur in dure clusters van buitengebied Verlagen van bemestingsnorm 170kg dierlijk N/ha + Afbouw overige veestapel % 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Reductie Nt emissies naar oppervlaktewater (%) Toepassen van ERSA normen voor bedrijfslozingen

17 Andere bronnen voor onderbouwing 1

18 Belevings- en overdrachtswaarde» De waarde van een natuurlandschap op basis van de beleving van de recreanten (de fietsers, wandelaars, ) passanten en omwonenden die genieten van het uitzicht» en het belang dat men hecht aan het bestaan van natuurlandschappen voor toekomstige generaties.» Meten van de preferenties van de Vlaming» In : Bereidheid tot betalen in euro/hh/jaar» Keuze-experiment» Waardeert een gebied in functie kenmerken van gebied, respondent en hun relatie» Basis voor waarderingsfunctie

19 Wat is een keuze-experiment? Scenario A Scenario B Status Quo Kenmerken van goed Kenmerk A a b - Prijs van goed /huish. /jaar /huish. /jaar 0 Keuze van een consument/respondent Openbaart zijn preferenties voor kenmerken Afgewogen tegen de meerprijs voor dat scenario En dus bereidheid tot betalen in functie van kenmerken

20 keuze-experiment toegepast» Scenario : wil je meebetalen voor :» omzetting van bestaand akker- en weiland naar natuurgebied met bepaalde kenmerken» Soort natuur» Omvang» Omgeving» Soortenrijkdom» Toegankelijkheid» Afstand van woonplaats Kenmerken relevant voor Onze studie De respondenten (getest) Prijs: betalen van contributie aan fonds: /huishouden/jaar

21

22 Resultaten keuze-experiment Attribuut Model 1 Pioniersvegetatie Slik en schor Graslanden Bossen Open water, riet, moeras Heide en duin Omvang Soortenrijkdom Toegang Afstand Omgeving: Natuur Omgeving: bebouwing Omgeving: industrie Prijs Geslacht Inkomen Leeftijd soortenrijkdom Lidmaatschap Fietsen Typische diersoorten *soortenrijkdom Natuur scenario s:» Bossen hoogst gewaardeerd» Industriele omgeving: negatief Juiste tekens:» Prijs: negatief» Afstand: negatief» Grootte: positief Sigma Aantal observaties Loglikelihood 9865

23 Resultaten keuze-experiment Attribuut Model 1 Model 2 Pioniersvegetatie Slik en schor Graslanden Bossen Open water, riet, moeras Heide en duin Omvang Soortenrijkdom Toegang Afstand Omgeving: Natuur Omgeving: bebouwing Omgeving: industrie Prijs Geslacht Inkomen Leeftijd soortenrijkdom Lidmaatschap Fietsen Typische diersoorten *soortenrijkdom Natuur scenario s:» Bossen hoogst gewaardeerd» Industriele omgeving: negatief Juiste tekens:» Prijs: negatief» Afstand: negatief» Inkomen: positief» Grootte: positief Model 2 voorkeur» Externe data beschikbaar Sigma Aantal observaties Loglikelihood

24 Resultaten keuze-experiment: marginale BTB BTB in Euro per huishouden per jaar Attribuut Model 2 Pioniervegetatie 122 Slik en schor 93 Graslanden 92 Bossen 157 Open water, riet en moeras 133 Heide en duin 133 Grootte (hectare) 0.05 Soortenrijkdom 28 Toegang 34 Afstand (kilometer) Omgeving: Natuur 8 Omgeving: bebouwing 8 Omgeving: industrie - 15 Leeftijd (jaren) * - 0,36 soortenrijkdom Inkomen (Netto, 0.01 Euro/hh/jaar) Geslacht (1=vrouw) - 37 Lid natuur- of milieuorganisatie 108

25 Waarderingsfunctie» BTB = bereidheid tot betalen in /hh/jaar voor gebied omzetting naar gebied met bepaalde kenmerken door huishouden x» = 122 * pioniervegetatie + 93 * slikken en schorren + 92 * graslanden * bossen * open water, riet en moeras * heide en landduinen» + 0,05 * omvang in hectare + 28 * hoge soortenrijkdom + 34 * aanwezigheid wandel- en fietspaden» 0,63 * afstand in kilometer» + 8 * natuurlijke omgeving + 8 * bebouwde omgeving 15 * industriële omgeving» 0,36 * hoge soortenrijkdom * leeftijd» + 0,01 * inkomen - 37 * % vrouwen * % lidmaatschap natuurvereniging

26 Discussie over resultaten & toepassing Resultaten keuze experiment betrouwbaar: - consistent met theorie, - te weinig vergelijkbaar onderzoek om parameters te toetsen Benefit transfer is evenwel niet evident : - BT = gebruik van deze resultaten uit specifieke context in context project berekend via natuurwaardeverkenner - Huidige functie geeft mix van beleving en overdrachtswaarde. - Omvang (aantal ha) is geen belangrijke parameter voor waardering Natuurwaardeverkenner v1.0 geeft een aanzet, wordt verder ontwikkeld voor versie 2.0 : - Bijkomende metingen met gelijkaardig instrument. - Belevingswaarde: rol van bepaalde elementen (bijv. substituten ) - Overdrachtswaarde: hoe toe te passen op kleine projecten?

27 4. Andere effecten? Niet alle ecosysteemdiensten zijn nu meegenomen en/of kunnen (nu) gekwantificeerd en gemonetariseerd worden - Bijv. watervoorziening, pollinatie,. - Effecten van natuur op gezondheid: - Veel evidentie, moeilijker te kwanticeren - Mogelijke overlap met recreatie Effecten op werkgelegenheid en lokale economie - Zijn niet allemaal ecosysteemdiensten en welvaartswinsten, je moet focussen op de klanten van natuur en hun welvaartswinst; - Wel : bijdrage natuurprojecten aan ingroeibanen; - Wel: belang natuurkwaliteit in regio om goede arbeidskrachten aan te trekken of behouden 22/03/

28 5. Betalen voor Ecosysteemdiensten? Natuur en vooral regulatiefuncties zijn binnen een markteconomie moeilijk te vrijwaren zonder adequate verrekening van die baten (cfr. Landbouw). Kan indirect: door overheden in regulerend kader, maar dan mis je dynamiek van markt en (prijzen)prikkels. Betalen voor ecosysteemdiensten kan wel dynamiek genereren, maar zal maar in gewenste richting sturen als het systeem meerdere ecosystemen redelijk adequaat kan meenemen. Veel voorbeelden van eerste experimenten: vergoeden voor milieu- en natuurvriendelijker land- en bosbouw is hierbij essentieel. 22/03/

29 22/03/

30 Verdere info: Natuurwaardeverkenner: Contact Leo De Nocker Vito Vlaamse Instelling voor technologisch Onderzoek Ruimtelijke milieu aspecten 014/ /03/