Studiedag Stellingbouw Journée d étude montage d échafaudages. Matexpo 8/09/2017

Transcriptie

1 Studiedag Stellingbouw Journée d étude montage d échafaudages Matexpo 8/09/2017

2 Code goede praktijk steigers Code de bonne pratique échafaudages Christof Bossuyt Voorzitter VSBB Matexpo 8/09/2017

3 Inhoud van de toelichting Aanleiding en historiek Wettelijke bepalingen Waarde van een code van goede praktijk Opleidingen om te voldoen aan de wettelijke bepalingen De code van goede praktijk en de certificatie van steigerbouwers De opleidingen steigers en de verboden werkzaamheden voor jongeren Wanneer een berekeningsnota opstellen? De verantwoordelijkheden van de tussenkomende partijen 3

4 Initiatiefnemers Constructiv VSBB FEMEB Confederatie Bouw Bouwunie Fedelec Volta ACV-CSC ABVV FGTB VCCS Prebes FOD WASO 4

5 Inhoud van de Code Goede Praktijk - Steigers 2 delen: Regelgeving en toelichting Technische aanvullingen 5

6 Aanleiding en historiek Koninklijk Besluit van m.b.t. arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte Ladders Steigers Touwtechnieken Doelstellingenreglementering De code handelt enkel over steigers Historiek: Professionele steigerbouwers hadden al een code opgesteld Enkel vanuit standpunt van professionele steigerbouwers Enkel vaste steigers 6

7 Belangrijkste elementen van het KB m.b.t. steigers Voor elke steiger moet een berekeningsnota worden opgesteld De werkgever die de steiger gebruikt moet een bevoegd persoon gebruik aanstellen De werkgever die de steiger monteert of demonteert moet een bevoegd persoon aanstellen De bevoegde persoon gebruik moet een opleiding hebben gevolgd De bevoegde persoon montage moet een opleiding hebben gevolgd Alle werknemers die op een steiger werken moeten een opleiding hebben gevolgd Ervaring kan een opleiding niet vervangen 7

8 Voorbeeld van de praktische aanvulling Art. 12. De werkgever die de steiger monteert, demonteert of ombouwt moet beschikken over de gebruiksaanwijzing van de fabrikant, opdat de montage, demontage of ombouw van de steiger zou gebeuren overeenkomstig de voorschriften van de fabrikant. De gebruiksaanwijzing van de fabrikant is vergezeld van een nota die een sterkte- en stabiliteitsberekening bevat. Indien deze berekeningsnota niet beschikbaar is of niet voorziet in de overwogen structuurconfiguratie, dan moet een sterkte- en stabiliteitsberekening worden uitgevoerd door een persoon die kan aantonen dat hij over de nodige kennis beschikt om deze berekeningen uit te voeren. Wanneer de werkgever die de steiger gebruikt een andere werkgever is dan deze die de steiger monteert, demonteert of ombouwt, bezorgt deze laatste de berekeningsnota aan de werkgever die de steiger gebruikt. De gebruiksaanwijzing van de fabrikant en het steigerbouwbedrijf (voor de vastgestelde bouwvormen en hoogtes) kan gebruikt worden. Er wordt eveneens een sterkte- en stabiliteitsberekening uitgevoerd, die ter inzage is bij de steigerbouwer en of fabrikant. Aan de gebruiker van de steiger moet een document worden overhandigd (al dan niet gratis) waarin minimaal de gebruikte beslissingscriteria (verwijzingen naar de normen, breedte, hoogte, belasting, ankerpunten, versterkingen, windverbanden ) en de resultaten van de berekening worden vermeld. Diegene die de sterkte- en stabiliteitsberekening ondertekent, dient minimaal in het bezit te zijn van een diploma MSc., Master in Science (voorheen Ing., Industrieel Ingenieur) of gelijkwaardig door ervaring. Bij de vrijgave van een steiger moet er een schriftelijk spoor zijn waaruit duidelijk blijkt dat er over de steiger in kwestie nagedacht werd. Dit kan bv. door op de betredingslabel extra in te vullen velden te voorzien. 8

9 Voorbeeld van de praktische aanvulling ART Tussen de randen van de vloeren en het bouwwerk waartegen de steiger is geplaatst, mogen geen gevaarlijke openingen voorkomen. Wanneer de configuratie van het bouwwerk of het arbeidsmiddel niet toelaat deze afstand te eerbiedigen moet het risico op vallen worden voorkomen door middel van beschermingsmaatregelen waarbij voorrang wordt gegeven aan de collectieve beschermingsmaatregelen boven de persoonlijke beschermingsmaatregelen. Verdere verduidelijking is te vinden in deel 2 Technische aanvulling punt 3.3 Eisen aan werkvloeren op pag. 28 van deze Code van Goede Praktijk Steigers. Een gevaarlijke opening wordt beschouwd als de opening groter dan 25cm. In dit geval moet een dubbele binnenleuning tussen bouwwerk/apparaat en de steiger worden geplaatst. Als hiervan wordt afgeweken moeten bijkomende maatregelen worden getroffen. Deze worden bepaald door een risicoanalyse uitgevoerd door de werkgever die de steiger gebruikt. In de praktijk wordt uitgegaan van het principe een collectieve bescherming aan de verplaatsingszones en persoonlijke beschermingsmiddelen bij de werkzones. De kantplank aan de zijde van het werkvlak kan weggelaten worden behalve indien de risicoanalyse uitwijst dat er een risico is voor gebruikers of derden (vb ter hoogte van doorgangen). 9

10 Voorbeeld van de praktische aanvulling Art. 16. Als bepaalde gedeelten van een steiger niet gebruiksklaar zijn, bijvoorbeeld tijdens de montage, demontage of ombouw, markeert de werkgever die de steiger monteert, demonteert of ombouwt deze met waarschuwingssignalen voor algemeen gevaar, overeenkomstig de voorschriften inzake de veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk. Deze gedeelten worden behoorlijk afgebakend door materiële elementen die de toegang tot de gevarenzone beletten Wanneer bepaalde delen van een steiger niet gebruiksklaar zijn tijdens montage, demontage of ombouw, moet de toegang tot niet gebruiksklare gedeelten verhinderd worden d.m.v. een materieel element. De werkzone wordt afgebakend met signalisatielint, kettingen en/of andere materialen. Aanvullend dient een visuele aanduiding aanwezig te zijn. Dit kan plaatsvinden d.m.v. bijvoorbeeld door het pictogram verboden voor onbevoegden. 10

11 Voorbeeld van de praktische aanvulling Art. 17. De werkgever die de steiger gebruikt zorgt er, onder zijn verantwoordelijkheid voor dat de bevoegde persoon bedoeld in artikel 11, eerste lid nagaat of de steiger, in alle omstandigheden, blijft beantwoorden aan de berekeningsnota bedoeld in artikel 12. De werkgever die de steiger gebruikt zorgt er voor dat de steiger, tijdens het gebruik, te allen tijde blijft beantwoorden aan de bepalingen van artikel 15 en dat zijn werknemers geen toegang hebben tot de gedeelten van de steiger die niet gebruiksklaar zijn. Indien de werkgever die de steiger gebruikt aan die steiger wijzigingen aanbrengt die betrekking hebben op de montage, demontage of ombouw van die steiger moet hij de verplichtingen die opgelegd worden aan de werkgever die de steiger monteert, demonteert of ombouwt naleven. Bij voorkeur gebeuren de wijzigingen door het bedrijf dat de steiger heeft gemonteerd. Indien derden de intentie hebben om een steiger te wijzigen dan moet het steigerbouwbedrijf, dat de steiger monteerde, daarvan op voorhand schriftelijk op de hoogte gebracht worden. Bovendien moeten de werknemers die wijzigingen aanbrengen voldoende opgeleid zijn conform art 17. Vanuit het oogpunt van veiligheid en risicobeheersing, dient de steigerbouwer, bijvoorbeeld in de instructienota, aan te geven welke onderdelen kunnen worden gewijzigd. bijvoorbeeld vloeren op consoles, met inbegrip van de consoles en leuningen. 11

12 Waarde van een code van goede praktijk Hiërarchie van de rechtsbronnen Bindend: Grondwet Wetten Uitvoeringsbesluiten (Koninklijke besluiten) Collectieve arbeidsovereenkomsten Individuele arbeidsovereenkomsten Niet bindend: Norm Tekst met goede praktijken Een code is geen wettekst, maar is wel één van de (laagste) rechtsbronnen. Een rechter is vrij om deze te gebruiken of niet 12

13 Opleidingen om te voldoen aan de wettelijke bepalingen Opleiding in functie van het niveau Gebruiker van een steiger (geen deelname aan montage of demontage) Bevoegd persoon gebruik Deelname aan de montage/demontage van steigers Bevoegd persoon montage 13

14 Opleidingen om te voldoen aan de wettelijke bepalingen Code maakt een onderscheid: Gebruiker van een steiger monteert de steiger zelf Steigerbouwer monteert de steiger voor een andere gebruiker 14

15 MOGELIJKHEID 1: Gebruiker (de)monteert de steiger zelf of bouwt deze zelf om (gevelsteigers, rolsteiger, steiger met schragen ) Steigergebruiker Hoedanigheid Functie omschrijving Vereiste opleiding Competentieprofiel Werknemer die meewerkt aan de montage en demontage van steigers Werknemer die meewerkt aan de montage en demontage van rolsteigers Bevoegd persoon gebruik Bevoegd persoon montage Voert werkzaamheden, die vreemd zijn aan het monteren en/of demonteren van een steiger, op een steiger uit. Hij/zij is bekwaam om steigers met een voorgeschreven configuratie te monteren en/of te demonteren Hij/zij is bekwaam om rolsteigers met een voorgeschreven configuratie te monteren en/of te demonteren Hij/zij waakt over de conformiteit van de steiger met het montageschema (belasting, opbouw, windbelasting ) Hij/zij is bekwaam om een montage-, demontage- en opbouwschema op te stellen en om een instructienota op te stellen voor het gebruik en monteren van de steiger Vanaf 2007: Basisveiligheid VCA en Vol VCA Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1 van Constructiv Interne opleiding Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1&2 van Constructiv Interne opleiding Opleiding conform register risicovolle taken van VCA (AV- 021) Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1&2 Rolsteigers van Constructiv; Interne opleiding Opleiding conform register risicovolle taken van VCA (AV- 021) Opleiding Werken op hoogte Rolsteiger - Volta Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1&2 van Constructiv Interne opleiding Opleiding conform register risicovolle taken van VCA (AV- 022) Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1&2&3 van Constructiv Minimale eisen opleiding zie KB Veilig werken op hoogte 31/08/ art. 18, 1 Minimale eisen opleiding zie KB Veilig werken op hoogte 31/08/ art. 18, 1,2 e lid en 18, 2 Minimale eisen opleiding zie KB Veilig werken op hoogte 31/08/ art. 18, 1,2 e lid en 18, 2 Minimale eisen opleiding zie KB Veilig werken op hoogte 31/08/ art. 11 en 17 Minimale eisen opleiding zie KB Veilig werken op hoogte 31/08/ art. 11, 12, 13, 14, 15 en 17 15

16 MOGELIJKHEID 2: steigerbouwer (de)monteert de steiger Hoedanigheid Functie omschrijving Vereiste opleiding Competentieprofiel Hulpmonteur Monteur Chef-monteur (bevoegd persoon montage) Hij assisteert bij het monteren en/of demonteren van steigers, maar kan nog geen steigers zelfstandig monteren of demonteren. Hij is bekwaam om zelfstandig steigers met een standaardconfiguratie te monteren en/of te demonteren en kan onder leiding van een chefmonteur complexe steigers monteren en/of demonteren. Hij is bekwaam om alle voorkomende steigers te monteren, aan te passen en te demonteren onder leiding van een voorman steigerbouw. Hij houdt toezicht over de monteurs en hulpmonteurs die deel uitmaken van zijn ploeg. Hij kan steigers met een standaardconfiguratie opleveren. Interne opleiding bij het bedrijf van tewerkstelling Opleiding steigerbouw bij een Centrum Leren en Werken Opleiding hulpmonteur bij de VDAB Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1 en 2 van Constructiv Opleiding bij een extern opleidingsintituut voor steigerbouw Interne opleiding bij het steigerbouwbedrijf van tewerkstelling Opleiding monteur bij de VDAB Opleiding bij een extern opleidingsinstituut voor steigerbouw Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1 en 2 van Constructiv Interne opleiding bij het steigerbouwbedrijf van tewerkstelling Opleiding chef-monteur bij de VDAB Opleiding bij een extern opleidingsinstituut voor steigerbouw Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1, 2, 3 van Constructiv Behalen van het Ervaringsbewijs Steigerbouwer Beschreven in het document "BeroepsCompetentie Profiel Steigerbouwer" Beschreven in het document "BeroepsCompetentie Profiel Steigerbouwer" Beschreven in het document "BeroepsCompetentie Profiel Steigerbouwer" Voorman Hij is bekwaam om met de besteller te communiceren en kan deze doorgeven aan de ploegen steigerbouwers die ter zijner beschikking staan. Interne of externe opleiding conform de eindtermen zoals bepaald in het BeroepsCompetentieProfiel Steigerbouwer Beschreven in het document "BeroepsCompetentie Profiel Steigerbouwer" 16

17 MOGELIJKHEID 2: steigerbouwer (de)monteert de steiger (2) Werfleider Steigerkeurder Hij draagt de eindverantwoordelijkhei d over de praktische uitvoering van de werf. Hij houdt toezicht en geeft leiding aan een team van voormannen op zijn werf. Hij kan complexe steigers inspecteren en opleveren. Hij geeft steigers met een standaardconfiguratie en/of met een licht afwijkende steigerconfiguratie vrij voor gebruik door het betredingslabel in te vullen en te ondertekenen. Interne of externe opleiding conform de eindtermen zoals bepaald in het BeroepsCompetentieProfi el Steigerbouwer Interne opleiding bij het steigerbouwbedrijf van tewerkstelling Externe opleiding bij een opleidingsinstituut, bv. module 1,2 en 3 van Constructiv Beschreven in het document "BeroepsCompeten tieprofiel Steigerbouwer" Beschreven in het document "BeroepsCompetentie Profiel Steigerbouwer" Steigerinspecteur Geeft berekende steigers vrij voor gebruik door het betredingslabel in te vullen en te ondertekenen. Interne of externe opleiding conform de eindtermen zoals bepaald in het BeroepsCompetentieProfiel Steigerbouwer Beschreven in het document "BeroepsCompetenti eprofiel Steigerbouwer" 17

18 Deel 2 van de code : technische aanvullingen 18

19 Wanneer een berekeningsnota opstellen? Het KB eist steeds een berekeningsnota Indien systeemsteigers worden gebruikt: de berekeningsnota van de fabrikant indien men binnen de configuratie van de fabrikant blijft Spoedprocedure ingeval van onvoorziene omstandigheden Inhoud: Beschrijving van de steiger en de randvoorwaarden (plaats verankeringen) Diverse types belasting (verdeelde of puntbelasting, statische of dynamische krachten, ) Verdeling van de krachten in de steiger en de verankeringen Besluiten en beperkingen inzake gebruik 19

20 Diverse steigertypes Dienststeigers Opbouwinstructies: ofwel gebruik van montageleuningen ofwel harnas met dubbele aanlijning Instructies i.v.m. specifieke toepassingen: afdekzeilen openmaken bij geen activiteit en bij hevige wind Rolsteigers 20

21 Diverse steigertypes Steigers op schragen Enkel gebruiken indien andere steigertypes niet gebruikt kunnen worden Berekeningsnota moet worden opgesteld: draagkracht van de schragen Houten steigerplanken (afstand tussen de schragen, weerstandsklasse C24, tabel met dimensionering van de steigerplanken) Belasting van de steiger (mortelkuip, werknemers, materiaal) Verantwoording voor het al dan niet gebruik van leuningen 21

22 Specifieke toepassingen Steiger gebruikt als opvangvloer Staanders min. 1m boven de dakrand Steigervloer max. 50 cm onder de dakrand Aanbrengen van netten aan de steiger Breedte van de steigervloer 22

23 Verantwoordelijkheden van tussenkomende partijen Opdrachtgever Opdrachtgever die de steiger gebruikt Bedrijf dat de steiger monteert Bedrijf dat de steiger monteert en gebruikt Bevoegde persoon gebruik / montage Verantwoordelijkheden van de werknemers 23

24 Besluit Code geeft specifieke richtlijnen om te voldoen aan de wettelijke verplichtingen betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte Geeft goede praktijkvoorbeelden voor specifieke toepassingen Groot draagvlak 24

25 Schema voor persooncertificatie voor professionele steigerbouwers Christian Depue - Constructiv Matexpo 8/09/2017

26 Schema voor persoonscertificatie voor professionele steigerbouwers Matexpo 8 september 2017

27 Waarover gaat het? Systeem voor persoonscertificatie bij steigerbouw volgens norm ISO Certificerende instantie is Constructiv Accreditatie door BELAC; Eind- en toetstermen samengesteld op basis van beroepscompetentieprofielen Strikte scheiding tussen opleiding en examinering p. 27

28 Voordelen Gebruik van dezelfde vragenbatterij voor alle examinandi, ongeacht examencentrum; Kwaliteitscontrole van examenvragen en - oefeningen; Attesten, ook erkend in Nederland; Centraal register met attestnummers (eenvoudig traceerbaar); Online examinering voor theoretische examens. p. 28

29 Structuur voor organisatie van een sectoraal examen Constructiv: Oprichting van waarborgcommissie. Doel: waarborgen van onafhankelijkheid Opstellen beroepscompetentieprofielen Organisatie van het certificatietraject (toezicht op examens en examinatoren, beheer centraal register van attesten en examenvragen) p. 29

30 Structuur voor organisatie van een sectoraal examen Examencentra: organisatie examens volgens procedure zodat accreditatievoorwaarden worden nageleefd. Examinatoren hebben geen binding met de kandidaten p. 30

31 Samenstelling van de waarborgcommissie Sociale partners Betrokken beroepsfederaties Afgevaardigden van opdrachtgevers en FOD WASO Vertegenwoordigers Constructiv p. 31

32 Taken van de waarborgcommissie Redactie eind-, toetstermen en examenvragen Bepalen examenvormen en voorwaarden Opstellen procedures voor examencentra Beheer van het toezicht, kwaliteitsbewaking examen verloop Beheer register van attesten p. 32

33 Bevoegdheden van de waarborgcommissie Adviesorgaan voor beheerscomité Constructiv Beslissingsbevoegdheid: Raad van Bestuur Constructiv p. 33

34 Certificatieniveau s Hulpmonteur Monteur Chef-monteur Voorman Werfleider Steigerkeurder Steigerinspecteur p. 34

35 Lopende acties Accreditatieprocedure Voor de certificatieniveau s hulpmonteur en monteur: Validatie eind- en toetstermen Samenstelling vragenbatterij Uittesten van vragenbatterij Samenstelling praktische proeven Installatie online platform examinering p. 35

36 Geplande acties Voor de andere certificatieniveau s: Validatie eind- en toetstermen Samenstelling vragenbatterij Uittesten van vragenbatterij Samenstelling praktische proeven Overleg met buitenlandse accrediterende instanties Operationalisering certificatie voor de niveau s hulpmonteur en monteur p. 36

37 Rol van veiligheidscoördinator bij stellingbouw Jean-Pierre Van Lier - VCCS Matexpo 8/09/2017

38 Seminarie STELLINGBOUW Aandachtspunten voor de veiligheidscoördinatie bij steigerbouw MATEXPO 2017 Kortrijk 26 maart 2015 Jean-Pierre Van Lier Voorzitter VC-CS (Belgische beroepsvereniging van veiligheidscoördinatoren) IP President ISHCCO (International Safety and Health Construction Coordinators Organization) VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

39 De beroepsvereniging VC-CS Doelstellingen Veiligheidscoördinatoren (VC) verenigen Opwaardering functie/beroep Verdediging belangen van de leden VC Verdediging onafhankelijkheid van de VC Promoten van de meerwaarde van de veiligheidscoördinatie Voorstellen en adviezen verstrekken Opleiding en permanente vorming ondersteunen Regels van deontologie uitwerken en doen naleven Collegialiteit onder de leden bevorderen VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

40 VCCS vandaag 700 leden Opleiding, certificatie, samenwerking NAVB, wetgeving Website en E-zine Stichtend lid en gewezen voorzitterschap ISHCCO Veiligheidscampagnes: NAVB en OSHA/BESWIC Lidmaatschap UNIZO en UCM Deskundige adviseur in de Vaste Commissie Bouw bij de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk Voorzitterschap Sectorcommissie 15 bij de Hoge Raad Zelfstandigen Interactie met alle bouwpartners VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

41 VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

42 Knelpunten Tussenkomende partij bij montage De stellingbouwer als onderaannemer in het bouwproject Communicatie Overdracht aan de hoofdcontractant Medegebruikers VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

43 Bevoegdheden: montage, controle, gebruik Steigers als collectieve beveiliging Steigercoördinatie op omvangrijke projecten Onderaannemers van de steigerbouwer Steigerbouw als kritieke activiteit / werken met verhoogd risico VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

44 Interim-arbeiders : beperken tot manipulatie op begane vloer, identificatie Belasting stellingvloeren Wijzigen van van de steigers Openen van de vloeren voor andere montageactiviteiten Berekeningsnota VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

45 Identificatie: de scaftag Wekelijkse controle Toegangscontrole bij omvangrijke steigers Montage in functie van eveneens andere latere werkzaamheden Mengen van stellingmateriaal VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

47 Preventie Veiligheids- en GezondheidsPlan (VGP) ONTWERP!!! Duiding van de risico s Voorschrijven van Instructies Beperkingen Lokale reglementering Herhaling van wetgeving en goede praktijk VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

48 Preventieplan(nen) van de steigerbouwer(s) de gebruikers Supervisie Steigerbouwers Gebruikers VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

50 Coördinatiedagboek (CD) Communicatie naar ALLE tussenkomende partijen Duiding risico s en kritieke fases Vaststelling Tekortkomingen in de coördinatie Vastgestelde manifeste nonconformiteiten Rapportering en opvolging VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

51 Wij danken u voor uw aandacht VCCS - Louisalaan, Avenue Louise 216 b Brussel-Bruxelles -

52 Met dank voor jullie aandacht merci pour votre attention Receptie Stand Confederatie Bouw N 127 Hall 1