Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is"

Transcriptie

1 Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is

2 Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is Themadag granen 2016 Wageningen Tjitse Bouwkamp BO Akkerbouw

3 Samen is er veel mogelijk Burgers hebben samen georganiseerd wat een aantal jaren terug niet mogelijk / denkbaar was: Airbnb Facebook Netflix Uber Skype - de grootste aanbieder van accommodaties bezit geen appartementen; - de meest populaire media-eigenaar creëert zelf geen content; - de grootste bioscoop ter wereld bezit geen bioscopen; - het grootste taxi-bedrijf in de wereld bezit geen taxi s; - het grootste telefoonbedrijf ter wereld heeft geen telefoonnet.

4 Onderzoek en Innovatie in de Akkerbouw - > bedrijven in Nederland. - In meer of mindere mate gelijksoortige bedrijfsvoering. De beschikbare hectares zodanig inrichten dat gewassen voldoende opbrengen en de bodemkwaliteit gehandhaafd blijft, of verbetert. Kan kennisontwikkeling hier aan bijdragen?

5 Onderzoek en Innovatie in de Akkerbouw Hoe zou u kennisontwikkeling dan organiseren? Op het bedrijf Regionaal Landelijk + Vrijwillig / vrijblijvend - Geen budget voor integrale proeven - Aantoonbaar resultaat vergt lange adem - (te) Kostbaar voor de ondernemer + Vrijwillig, maar al minder vrijblijvend + Pragmatisch + Discussies binnen groep - Wat te doen met telers die niet mee doen? - Welke regio financiert de algemene onderzoeken? + Projectresultaten zijn aantoonbaar + Kritische massa biedt mogelijkheden - Toepasbaarheid van resultaten? - Gewasoverschrijdend onderzoek scoort niet

6 Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is Verbindendverklaring voor Onderzoek en Innovatie: 1) Gezamenlijk programma Onderzoek en Innovatie 2) Verplichte financiële bijdrage 3) Verplichte registratie

7 Het landelijke programma wordt op bedrijfsniveau afgerekend

8 Aansluiten op de praktijk - Iedereen heeft wensen voor onderzoek kunnen indienen en iedereen kan nog steeds wensen voor onderzoek indienen. - Beoordeling door akkerbouwers. - Resultaat: een op boerengevoel gerangschikte lijst. - Wensen geclusterd tot focusonderwerpen.

9 Focusonderwerpen (een selectie) (programmering is inhoudelijk nog niet definitief) - Bodembiologie - Bodemkwaliteitsplan - Organische reststromen en effecten op bodemweerbaarheid - Aaltjesbeheersing - Ziekten en Plagen - Groenbemesters - Slim Gebruik van Data - Gebruik en effecten van (groene) middelen - Bodemchemie / Bemesting - Grensverleggende innovaties

10 Bodemkwaliteitsplan Fysisch Chemisch Biologisch OS Totaal N min Bacteriële biomassa Textuur N totaal Schimmel biomassa CEC bezetting C totaal HWC CEC totaal P totaal Potentieel mineraliseerbaar N ph ph Nematoden Profieloordeel CEC bezetting Pathogene nematoden Koolzure kalk Regenwormen HWC Micro atropoden OS fracties Weerbaarheid / ziektewering K-beschikbaar Pathogene schimmels / bacteriën P-beschikbaar Bodeminsecten (schadelijk) Magnesium Zwavel Sporenelementen

11 Aaltjesbeheersing Kennisontwikkeling en kennisverspreiding is: - gewasoverschrijdend (waardplanten in bouwplan) - in het belang van iedere teler - Focus op: - G. pallida - M. chitwoodi - Algemene kennisverspreiding (regionaal / bedrijfsspecifiek)

12 Bodemchemie / bemestingsonderzoek - Bemestingsonderzoek gebundeld bij expertise Commissie Bemesting Akkerbouw / Vollegrondsgroenteteelt (CBAV). - Adviezen moeten beter aansluiten bij de praktijk (***-systematiek).

13 Slim Gebruik van Data - Opvallend lage score in de beoordeling. - Iedereen rent, behalve de teler. Die is (terecht) voorzichtig. - Vanuit telersperspectief kijken welke veilige en betrouwbare mogelijkheden toepasbaar en nuttig zijn.

14

15 Mogelijkheden tot waardevermeerdering - Private programmering staat gelijk aan privaat budget. - Privaat budget is een voorwaarde voor publieke cofinanciering.

16 Mogelijkheden tot waardevermeerdering EU-PROJECTEN met Toegepast Fundamentele Wetenschappelijke Nederlandse projecten als samenwerkingen basis

17 Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is

18 Not everything that can be counted counts, not everything that counts can be counted. William Bruce Cameron, 1963 [ Heeft u vragen? ]

19

Samen is er veel mogelijk. Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is. Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is.

Samen is er veel mogelijk. Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is. Samen organiseren wat individueel niet mogelijk is. Themadag granen 2016 Wageningen Tjitse Bouwkamp BO Akkerbouw Samen is er veel mogelijk Burgers hebben samen georganiseerd wat een aantal jaren terug niet mogelijk / denkbaar was: Airbnb Facebook Netflix

Nadere informatie

Bodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren. CBAV, Wijnand Sukkel, Wageningen Research

Bodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren. CBAV, Wijnand Sukkel, Wageningen Research Bodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren CBAV, 29-11-2018 Wijnand Sukkel, Wageningen Research Inhoud Hypothese Rol en invloed Bodemleven Maatregelen Meten van bodemleven Meten

Nadere informatie

Bodemweerbaarheid & bodemleven

Bodemweerbaarheid & bodemleven Bodemweerbaarheid & bodemleven Joeke Postma, Mirjam Schilder, Johnny Visser 29-11-2018, CBAV - Putten Bodemweerbaarheid Ziektegevoelig Ziektewerend Een ziektewerende grond = grond waarin weinig of geen

Nadere informatie

Workshop. 28 November 2012 Leendert Molendijk (PPO agv)

Workshop. 28 November 2012 Leendert Molendijk (PPO agv) Workshop Bodemkwaliteitsplan 28 November 2012 Leendert Molendijk (PPO agv) 1 ABS: Aaltjes Beheersings Strategie Preventie Uitgangsmateriaal Hygiëne Onkruidbeheersing Inventarisatie grondsoort historie

Nadere informatie

14/01/2014. Doel. Meetset Bodembiodiversiteit. Aanknopingspunten bodembiologie. Huidige benadering. Bodembiodiversiteit

14/01/2014. Doel. Meetset Bodembiodiversiteit. Aanknopingspunten bodembiologie. Huidige benadering. Bodembiodiversiteit Meetset Bodembiodiversiteit Marjoleine Hanegraaf en Frans van Alebeek Spreker Datum Doel De meetset bodembiodiversiteit bespreken Inhoud: Inleiding Uitgangspunten De meetset Monstername Interpretatie 1

Nadere informatie

Bodembiodiversiteit ontwikkelingen en meetbaarheid. Leendert Molendijk, Wageningen Plant Research AGV

Bodembiodiversiteit ontwikkelingen en meetbaarheid. Leendert Molendijk, Wageningen Plant Research AGV Bodembiodiversiteit ontwikkelingen en meetbaarheid Leendert Molendijk, Wageningen Plant Research AGV Gerard Korthals, Centrum voor bodemecologie, Wageningen Kennismiddag Gouden Gronden Bedum, 27 januari

Nadere informatie

Workshop Inunderen. Gerard Korthals, Johnny Visser en Bart Bruin Dronten

Workshop Inunderen. Gerard Korthals, Johnny Visser en Bart Bruin Dronten Workshop Inunderen Gerard Korthals, Johnny Visser en Bart Bruin 4-2-19 Dronten Intro: Gerard Korthals Biologie VU Amsterdam PhD Nematologie WUR Postdoc posities o.a. op NIOO PPO AGV Lelystad Centrum voor

Nadere informatie

Sturen op bodemweerbaarheid door toediening van organische materialen

Sturen op bodemweerbaarheid door toediening van organische materialen Sturen op bodemweerbaarheid door toediening van organische materialen TKI-AF-15261 Privaat Publieke Samenwerking (PPS) 2016-2019 Joeke Postma, Mirjam Schilder, Peter Vreeburg, (Gera van Os), Johnny Visser,

Nadere informatie

Een gezonde bodem. Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling

Een gezonde bodem. Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling Een gezonde bodem Dr. Marianne Hoogmoed Wetenschappelijk medewerker afdeling Kennis & Ontwikkeling 1 Introductie Afdeling Kennis en Ontwikkeling Precisielandbouw Bodem en Bemesting Vergroening en Gewasbescherming

Nadere informatie

ILVO. Bodemleven stimuleren Gereduceerde bodembewerking en organische bemesting/bodem-verbeteraars!

ILVO. Bodemleven stimuleren Gereduceerde bodembewerking en organische bemesting/bodem-verbeteraars! Bodemleven stimuleren Gereduceerde bodembewerking en organische bemesting/bodem-verbeteraars! Tommy D Hose Themamiddag Bemesting Akkerbouw CBAV 29 november 2018 ILVO Inhoud 1. Catch-C 2. Bodemleven: Wie?

Nadere informatie

Handboek Bodem en Bemesting

Handboek Bodem en Bemesting Handboek Bodem en Bemesting Voor een optimale bemesting en een beter bodembeheer Jaarvergadering vakgroep Akkerbouw LLTB Baexem, 19 januari 2016 Janjo de Haan Van adviesbasis bemesting naar Handboek bodem

Nadere informatie

Symbiont1.0. Tool voor biologische bodemkwaliteit. Daan Kuiper

Symbiont1.0. Tool voor biologische bodemkwaliteit. Daan Kuiper Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Symbiont1.0 Tool voor biologische bodemkwaliteit Daan Kuiper Biologische bodem

Nadere informatie

Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016

Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016 Bodem, dood substraat of levend ecosysteem? Joeke Postma, Wageningen Plant Research Congres Beter Bodembeheer, 4 oktober 2016 Bodem - samenstelling Minerale delen 43% Lucht 24% Water 22% Organische stof

Nadere informatie

Introductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond

Introductie. Zin en onzin van microbieel verrijkte producten. Onderwerpen. Het bodemleven. Rol van het bodemleven in de grond Zin en onzin van microbieel verrijkte producten Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer, CAH Dronten Onderzoeker Gewas- en bodemgezondheid, PPO Lisse Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt:

Nadere informatie

De bodem, doorgronden

De bodem, doorgronden De bodem, doorgronden Zorgen voor een goede bodemkwaliteit begint met meten Bodemgezondheid op zand Afname van bodemkwaliteit Bodemgezondheid; verbeteren en meten De bodem is de belangrijkste productiefactor

Nadere informatie

Programma Onderzoek en Innovatie: Focusonderwerpen 2016 (maximale score = 7)

Programma Onderzoek en Innovatie: Focusonderwerpen 2016 (maximale score = 7) Programma Onderzoek en Innovatie: Focusonderwerpen 2016 (maximale score = 7) # Wens: Systeemproeven Aantal Score Grondsoort Gewas 3 Voortzetting systeemonderzoek Vredepeel: effecten organisch stofbeheer

Nadere informatie

Handboek bodem en bemesting

Handboek bodem en bemesting Handboek bodem en bemesting Van adviesbasis naar nieuwe basis voor adviezen Symposium bemesting in de 21 e eeuw Wageningen 28 november 2014 Janjo de Haan Belang bemestingsadviezen Handvaten voor (economisch)

Nadere informatie

Maatregelen ter beheersing van bodempathogenen

Maatregelen ter beheersing van bodempathogenen Maatregelen ter beheersing van bodempathogenen Wat zijn niet-chemische mogelijkheden? Congres Beter Bodembeheer, 4 okober 2016, Lunteren Johnny Visser, Leendert Molendijk, Gera van Os, Gerard Korthals

Nadere informatie

Organische stof: Impact op bodem en bodemleven

Organische stof: Impact op bodem en bodemleven Organische stof: Impact op bodem en bodemleven Aad Termorshuizen Gouden Gronden, 26 januari 2018, Aduard Even voorstellen Aad Termorshuizen Specialist bodemkwaliteit en plantenpathogenen 20 jaar als docent

Nadere informatie

Bodem en bodemstructuur

Bodem en bodemstructuur Bodem en bodemstructuur De basis voor een mooie tuin en beplanting! Wilma Windhorst, VHG docentendag 5-10-2017 Voorbereiding aanplant Tuin en beplanting : groen visitekaartje van bewoner, gemeente, wijk,

Nadere informatie

Bodemweerbaarheid, hoe krijgen we er grip op?

Bodemweerbaarheid, hoe krijgen we er grip op? Bodemweerbaarheid, hoe krijgen we er grip op? Gera van Os (Praktijkonderzoek Plant & Omgeving) Joeke Postma (Plant Research International) F/B biomass * Streptomyces ssrhizoc Lysobacter C/N ssstrept F

Nadere informatie

De bodem leeft! Hoe draagt bodemleven bij aan een weerbare bodem bij de teelt van gewassen?

De bodem leeft! Hoe draagt bodemleven bij aan een weerbare bodem bij de teelt van gewassen? De bodem leeft! Hoe draagt bodemleven bij aan een weerbare bodem bij de teelt van gewassen? Joeke Postma Wageningen Plant Research PPS Duurzame Bodem Biobeurs, 19 januari 2017 Bodemleven - functies Omzetten

Nadere informatie

Organische stof en bodemleven deel , Nijeholtpade

Organische stof en bodemleven deel , Nijeholtpade maakt werk van bodemkwaliteit in het landelijk gebied Organische stof en bodemleven deel 2. 030211, Nijeholtpade Marjoleine Hanegraaf Nutriënten Management Instituut NMI www.nmi-agro.nl Inhoud Samenvatting

Nadere informatie

Toetsing van effecten van toediening van biochar op opbrengst en bodemkwaliteit in meerjarige veldproeven

Toetsing van effecten van toediening van biochar op opbrengst en bodemkwaliteit in meerjarige veldproeven Toetsing van effecten van toediening van biochar op opbrengst en bodemkwaliteit in meerjarige veldproeven J.J. de Haan, D. van Balen & C. Topper (PPO-agv Wageningen UR) M.J.G. de Haas, H. van der Draai

Nadere informatie

SPNA SPNA. Laboratorium. Directzaai. Directzaai 12-1-2011. Minimale grondbewerking in het Oldambt Ervaringen SPNA 2003 2010

SPNA SPNA. Laboratorium. Directzaai. Directzaai 12-1-2011. Minimale grondbewerking in het Oldambt Ervaringen SPNA 2003 2010 12-1-211 SPNA Stichting Proefboerderijen Noordelijke Akkerbouw: 12-1-211 Minimale grondbewerking in het Oldambt Ervaringen SPNA 23 21 Masterclass Niet-Kerende Grondbewerking Jaap van t Westeinde www.spna.nl

Nadere informatie

De nematodencheck Nematoden zijn onzichtbare sluipmoordenaars. Janny Peltjes Managing director HLB BV

De nematodencheck Nematoden zijn onzichtbare sluipmoordenaars. Janny Peltjes Managing director HLB BV De nematodencheck Nematoden zijn onzichtbare sluipmoordenaars Janny Peltjes Managing director HLB BV Even voorstellen Janny Peltjes Directeur HLB holding en BV Consultant akkerbouw/ bloembollen NL en Oost-Europa

Nadere informatie

Beter Bodembeheer de diepte in

Beter Bodembeheer de diepte in Beter Bodembeheer de diepte in 6 april 2017 Nijkerk Partners in PPS Duurzame Bodem: LTO Nederland, NAV, Brancheorganisatie Akkerbouw (Penvoerder), Agrifirm, IRS, Suiker Unie, AVEBE, CZAV, NAO, Bionext

Nadere informatie

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Marjoleine Hanegraaf

Nadere informatie

Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk

Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk Meetmethoden bodemweerbaarheid Zoektocht naar betaalbare analyses voor de praktijk Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 BLGG Huidige methoden Ontwikkeling nieuwe methoden BLGG Huidige methoden

Nadere informatie

Beheer van bodemweerbaarheid

Beheer van bodemweerbaarheid Beheer van bodemweerbaarheid Jan van der Bent Wim van den Berg Jaap Bloem Monique Hospers Gerard Korthals Jan Lamers Leendert Molendijk Els Nijhuis Gera van Os Leo van Overbeek Joeke Postma Mirjam Schilder

Nadere informatie

Programma Kennis en Innovatie Brancheorganisatie Akkerbouw

Programma Kennis en Innovatie Brancheorganisatie Akkerbouw Programma Kennis en Innovatie Brancheorganisatie Akkerbouw Namens de leden van de Brancheorganisatie Akkerbouw: - Agrifirm Plant - AVEBE - Comité van Graanhandelaren - Cosun - CZAV - LTO Nederland - Nederlands

Nadere informatie

RELEVANTE ONTWIKKELINGEN

RELEVANTE ONTWIKKELINGEN RELEVANTE ONTWIKKELINGEN pf en aaltjes ALIE HISSINK EN PIETER BRONS 1 pf-curve Steeds meer kengetallen Bodemkwaliteit Chemisch Fysisch Biologisch - Hoofdelementen N, S, P, K, Ca, Mg, Na - Sporenelementen

Nadere informatie

Bodemweerbaarheid. Andre van der Wurff

Bodemweerbaarheid. Andre van der Wurff Bodemweerbaarheid Andre van der Wurff Druk op gewasbeschermingsmiddelen EU KRW Druk op gewasbeschermingsmiddelen Energie bezuinigen Druk op gewasbeschermingsmiddelen Wettelijke toelating Onderschatting

Nadere informatie

Bemestingsonderzoek Akker-/tuinbouw perceel 5

Bemestingsonderzoek Akker-/tuinbouw perceel 5 Bemestingsonderzoek Akker-/tuinbouw perceel 5 Uw klantnummer: 5001382 Postbus 170 NL- 6700 AD Wageningen T +31 (0)88 876 1010 E klantenservice@blgg.agroxpertus.com I blgg.agroxpertus.nl T monstername:

Nadere informatie

AALDRIK VENHUIZEN AGRIFIRM PLANT

AALDRIK VENHUIZEN AGRIFIRM PLANT AALDRIK VENHUIZEN AGRIFIRM PLANT Grond om te boeren - Bodemvruchtbaarheid Aaldrik Venhuizen Visie Dutch Farming Resultaat voor veehouders en telers. Dat is wat ons drijft. Wij geloven in de Nederlandse

Nadere informatie

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee

Nadere informatie

Beter Bodembeheer de diepte in

Beter Bodembeheer de diepte in Beter Bodembeheer de diepte in 6 april 2017 Nijkerk Partners in PPS Duurzame Bodem: LTO Nederland, NAV, Brancheorganisatie Akkerbouw (Penvoerder), Agrifirm, IRS, Suiker Unie, AVEBE, CZAV, NAO, Bionext

Nadere informatie

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee

Nadere informatie

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Jane Debode Caroline De Tender, Wim Wesemael, Nicole Viaene, Johan Van Vaerenbergh, Koen Willekens, Tommy D Hose, Greet Ruysschaert, Bart Vandecasteele & Martine

Nadere informatie

Evenwicht in de volkstuin? april 1, 2014 DLV Plant

Evenwicht in de volkstuin? april 1, 2014 DLV Plant Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Belangrijk om te weten: Algemeen: Fosfaat, kali, magnesium Op zand: ph en o.s. Op klei: % slib Bodemmonster Fosfaat laag: voldoende bemesten

Nadere informatie

Programma Kennis en Innovatie Brancheorganisatie Akkerbouw

Programma Kennis en Innovatie Brancheorganisatie Akkerbouw Programma Kennis en Innovatie Brancheorganisatie Akkerbouw Namens de leden van de Brancheorganisatie Akkerbouw: - Agrifirm Plant - AVEBE - Comité van Graanhandelaren - Cosun - CZAV - LTO Nederland - Nederlands

Nadere informatie

Grondontsmetting. Gera van Os, Wageningen UR

Grondontsmetting. Gera van Os, Wageningen UR Grondontsmetting Gera van Os, Wageningen UR Vier vormen van grondontsmetting Chemische grondontsmetting Inundatie Biofumigatie Biologische grondontsmetting Chemische grondontsmetting Natte grondontsmetting

Nadere informatie

Bodemkwaliteit, meer met minder

Bodemkwaliteit, meer met minder Bodemkwaliteit, meer met minder Verbetering van de bodemkwaliteit door minder intensief bewerken Afname van bodemkwaliteit Hoe hardnekkige problemen oplossen? De bodem is de belangrijkste productiefactor

Nadere informatie

Fysische eigenschappen

Fysische eigenschappen Fysische eigenschappen Fysische bodemkengetallen - structuur - - Hoe snel is de grond te berijden - Hoe snel verslempt de grond - Hoe groot is de doorwortelbaarheid - Storende laag/ploegzool - Watervasthoudend

Nadere informatie

Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem

Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem Gera van Os PPO-Bollen, Bomen & Fruit Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt: Opbouw en afbraak organische stof

Nadere informatie

Thema 4: Een gezonde bodem

Thema 4: Een gezonde bodem Thema 4: Een gezonde bodem Bodemanalyse en de gezonde plant Emile Bezemer Eurofins Agro Minder chemie met steenmeel Bert Carpay Carpay Advies 25 september 2018 ConGRAS 1 Bodemanalyse en gezonde grasplant!

Nadere informatie

Bodemkwaliteitsinstrumenten hoe komt BBB in Beweging. Marie Wesselink & Leendert Molendijk

Bodemkwaliteitsinstrumenten hoe komt BBB in Beweging. Marie Wesselink & Leendert Molendijk Bodemkwaliteitsinstrumenten hoe komt BBB in Beweging Marie Wesselink & Leendert Molendijk De instrumenten Meten Monitoring Flevoland Bodemconditiescore Soil Health Index Gld BoBi indicatoren (RIVM) Minimale

Nadere informatie

Bemesting en Kringloopwijzer Gerrit Bossink Dier / Bodem / Bemesting /Gewas / Teelt. 2. Grondmonster analyse: Grasland / Bouwland

Bemesting en Kringloopwijzer Gerrit Bossink Dier / Bodem / Bemesting /Gewas / Teelt. 2. Grondmonster analyse: Grasland / Bouwland Bemesting en Kringloopwijzer 2016-2018 Gerrit Bossink Dier / Bodem / Bemesting /Gewas / Teelt 1 Agenda 1. Basis kennis bodem 2. Grondmonster analyse: Grasland / Bouwland 3. Kringloopwijzer Efficiënt Bemesten:

Nadere informatie

Ten behoeve van de beoordeling door de Minister van EZ van de hiervoor bedoelde aanvragen zijn door de BO de volgende gegevens verstrekt.

Ten behoeve van de beoordeling door de Minister van EZ van de hiervoor bedoelde aanvragen zijn door de BO de volgende gegevens verstrekt. 1 Aanvraag van de Brancheorganisatie Suiker (hierna: BO) tot I. verbindend verklaring door de Minister van Economische Zaken (hierna: EZ) tot het verrichten van onderzoeken ter uitvoering van het Gezamenlijk

Nadere informatie

Weerbare bodemwijzer Leen Janmaat Willemijn Cuijpers

Weerbare bodemwijzer Leen Janmaat Willemijn Cuijpers I N S T I T U U T Weerbare bodemwijzer Leen Janmaat Willemijn Cuijpers Verantwoording Deze weerbare bodemwijzer geeft een samenvatting van ecologische diensten die de natuur beschikbaar heeft en maatregelen

Nadere informatie

Opdrachten. Organische bemesting opdrachten 1

Opdrachten. Organische bemesting opdrachten 1 Opdrachten Organische bemesting opdrachten 1 Inleiding Je weet dat je melk moet drinken om voldoende calcium binnen te krijgen voor de opbouw van je botten. Calcium is dus een belangrijk element voor de

Nadere informatie

Inleiding. Grond is uw kaptitaal. Waarmee kunnen we de ondernemer helpen zo nauwkeurig mogelijk te sturen?

Inleiding. Grond is uw kaptitaal. Waarmee kunnen we de ondernemer helpen zo nauwkeurig mogelijk te sturen? Suikerbieteninformatiedagen Grond is uw kapitaal Grond is uw kaptitaal Waarmee kunnen we de ondernemer helpen zo nauwkeurig mogelijk te sturen? Waar willen we als Blgg naar toe om de ondernemer in zijn

Nadere informatie

Welkom bij Delphy. Bodemontwikkelingen op het Zeeuwse platteland: en de boer hij ploegde voort maar dan anders. Cor van Oers,

Welkom bij Delphy. Bodemontwikkelingen op het Zeeuwse platteland: en de boer hij ploegde voort maar dan anders. Cor van Oers, Welkom bij Delphy Bodemontwikkelingen op het Zeeuwse platteland: en de boer hij ploegde voort maar dan anders Cor van Oers, 20-4-2016 Inhoud Delphy Trends in akkerbouw Belang van de bodem Smart farming

Nadere informatie

Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten?

Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten? Weerbaar telen. Wat zijn de instrumenten? INHOUD PRESENTATIE 1. Indeling type producten biostimulatoren en andere producten die we op het gewas toepassen 2. Natuurlijke bodemweerbaarheid: relevantie organische

Nadere informatie

Welkom. Themadag Blgg Akkerbouw De bodem doorgrond

Welkom. Themadag Blgg Akkerbouw De bodem doorgrond Welkom Themadag Blgg Akkerbouw 2007-2008 De bodem doorgrond Het belang van een goede bodem Vroeger niet anders Themadag De bodem doorgrond 9.15 Ontvangst 9.30 Welkom en inleiding Martin Vervoorn 9.40 Bemestingswijzer

Nadere informatie

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en

Nadere informatie

Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting. Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV

Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting. Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV 130116 Schimmelziekten algemeen Chemisch systeem: brandjes blussen Ziekte vinden middel

Nadere informatie

Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond?

Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond? Effect van Planetree op kwaliteit en tevredenheid, wetenschappelijk aangetoond? Donderdag 13 maart 2014 Martijn Kilsdonk MScHA Manager behandeling & begeleiding en Planetree coördinator Disclosure belangen

Nadere informatie

Kennisontsluiting. Bodembiodiversiteit. Voor adviseurs, docenten en bedrijfsbegeleiders. Inhoud van het kennispakket.

Kennisontsluiting. Bodembiodiversiteit. Voor adviseurs, docenten en bedrijfsbegeleiders. Inhoud van het kennispakket. Kennisontsluiting Bodembiodiversiteit Voor adviseurs, docenten en bedrijfsbegeleiders Inhoud van het kennispakket December 2013 Marjoleine Hanegraaf (NMI) (marjoleine.hanegraaf@nmi-agro.nl) & Frans van

Nadere informatie

Publiek-Private Samenwerking Duurzame Bodem

Publiek-Private Samenwerking Duurzame Bodem Publiek-Private Samenwerking Duurzame Bodem PPS Duurzame Bodem Onderzoeksprogramma: Overzicht en highlights Joeke Postma Perspectief bedrijfsleven: Agrifirm Plant Aaldrik Venhuizen IRS Bram Hanse Vragen

Nadere informatie

Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven?

Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven? Krijg je via bodemanalyses inzicht in het bodemleven? Wie zijn ze? Wat doen ze? Insecten Ongewervelden Regenwormen Nematoden (aaltjes) Schimmels Bacteriën Bron foto s (CC0): Wikimedia commons, pixabay

Nadere informatie

Bemestingsonderzoek Mais continuteelt perc 5

Bemestingsonderzoek Mais continuteelt perc 5 Bemestingsonderzoek Mais continuteelt perc 5 Uw klantnummer: 2386585 H. Driessen Korenhorsterwg 6 7044 AJ LENGEL Postbus 170 NL - 6700 AD Wageningen T monstername: Johnny te Veluwe: 0652002126 T klantenservice:

Nadere informatie

Gezamenlijk programma Onderzoek en Innovatie

Gezamenlijk programma Onderzoek en Innovatie Gezamenlijk programma Onderzoek en Innovatie van Brancheorganisatie Granen, Brancheorganisatie Suiker en Brancheorganisatie Aardappelen en overige akkerbouwgewassen Samenvatting De door de minister van

Nadere informatie

Click to edit Master title style. Ook de bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen

Click to edit Master title style. Ook de bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen Click to edit Master title style Ook de bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen Click Compost to edit in Master de akkerbouw? title style bemestingswaarde? effect op bodemkwaliteit? chemisch?

Nadere informatie

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten

Nadere informatie

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn

Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn Resultaten Systeemonderzoek Vredepeel geven aan: Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn Themadag NBV, Wageningen, 8 november 2013 Janjo de Haan Nieuw mestbeleid

Nadere informatie

Besluit van de Minister van Economische Zaken:

Besluit van de Minister van Economische Zaken: > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag [Geadresseerde] Directoraat-generaal Agro en Datum Betreft Verbindend verklaring Gezamenlijk programma en financiële bijdrage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg

Nadere informatie

Vraag & Antwoord -PHYSIOMAX en PHYSIOMAG-

Vraag & Antwoord -PHYSIOMAX en PHYSIOMAG- Vraag & Antwoord -PHYSIOMAX en - Samenstelling Wat zijn de bestanddelen in Physiomag? - Jonge zeekalk van mariene oorsprong met Biostimulant Physio aangevuld met magnesium. 34% CaO Calciumoxide totaal

Nadere informatie

Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven?

Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven? Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven? SAMEN ZORGEN VOOR HET BEHOUD VAN DE KWALITEIT VAN ONZE BODEMS http://levendebodem.eu/ Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer Een transitie is nodig

Nadere informatie

Beter waterbeheer en - kwaliteitsmanagement begint op de akker

Beter waterbeheer en - kwaliteitsmanagement begint op de akker november 2008 rapport 0 1150 Beter waterbeheer en - kwaliteitsmanagement begint op de akker Dr.ir. D. W. Bussink Dr. ir. L. van Schöll Ing. H. van der Draai Prof. dr. ir. W.H. van Riemsdijk (WUR) nutriënten

Nadere informatie

Bijeenkomst PN DA. Hans Smeets. Adviseur DLV plant BV

Bijeenkomst PN DA. Hans Smeets. Adviseur DLV plant BV Bijeenkomst PN DA Jongenelen oktober 2013 Hans Smeets. Adviseur DLV plant BV Waarom een grondanalyse? Inzicht krijgen in de beschikbare voeding voor de plant; Hoofdelementen; Sporenelementen; ph van de

Nadere informatie

2 Zand, klei, humus en kalk 25 2.1 Zandgrond 25 2.2 Kleigrond en zavelgrond 29 2.3 Humus en kalk 32 2.4 Afsluiting 36

2 Zand, klei, humus en kalk 25 2.1 Zandgrond 25 2.2 Kleigrond en zavelgrond 29 2.3 Humus en kalk 32 2.4 Afsluiting 36 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Grondonderzoek 13 1.1 Wat kan er mis zijn met de grond? 14 1.2 Vervuilde grond 14 1.3 Bodemziekten 15 1.4 Bodemprofiel en bodemstructuur 18 1.5 Resultaten van het onderzoek

Nadere informatie

Integraal bodembeheer, wat en hoe

Integraal bodembeheer, wat en hoe Integraal bodembeheer, wat en hoe Voorbeelden uit de PPS Bodem Lelystad 18 mei 2015 Janjo de Haan, m.m.v. diverse collega s Even voorstellen: Janjo de Haan Projectleider BOGO Bodem Water Secretaris Commissie

Nadere informatie

Werken aan bodemkwaliteit via boerderijcompostering en niet-kerende bodembewerking. Ervaringen bij ILVO

Werken aan bodemkwaliteit via boerderijcompostering en niet-kerende bodembewerking. Ervaringen bij ILVO Werken aan bodemkwaliteit via boerderijcompostering en niet-kerende bodembewerking Ervaringen bij ILVO Waarom het onderzoek? Rotaties/gewassen MAP Bemesting Bewerking Gewasproductie Chemisch OS Fysisch

Nadere informatie

Bodembeheer bodembiodiversiteit

Bodembeheer bodembiodiversiteit Kop Tekst & Bodembeheer bodembiodiversiteit levende planten plantenresten Chap Kop 1 & Inleiding Deze waaier wordt uitgebracht als onderdeel van het project Kans voor Klei en gaat in op thema s die momenteel

Nadere informatie

Bodemmonster Bodemmonster

Bodemmonster Bodemmonster Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Bodemmonster Belangrijk om te weten: Fosfaat laag: voldoende bemesten Kali laag: voldoende bemesten of bijsturen Magnesium laag: bijsturen

Nadere informatie

Besluit van de Minister van Economische Zaken:

Besluit van de Minister van Economische Zaken: > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag [Geadresseerd] Directoraat-generaal Agro en Datum Betreft Verbindend verklaring Gezamenlijk programma en financiële bijdrage Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73

Nadere informatie

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing?

Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? Hoe werkt natuurlijke plaagbeheersing? WUR Onderwijsaanbod Gewasbescherming 2007 Modules Akkerbouw Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) frans.vanalebeek@wur.nl Preventie van plagen Eén van de lange termijn

Nadere informatie

Gewasbeschermingsplan

Gewasbeschermingsplan tel. (418) 65 59 44 Gewasbeschermingsplan Boomkwekerij 215 Waardenburg, januari 215 GEWASBESCHERMINGSPLAN Versie: boomkwekerij (januari 214) Naam: Gewas: Laanboom pot Laanboom vlg Adres: Heester pot Heester

Nadere informatie

Bodem en bemesting Basis voor plantgezondheid Wilma Windhorst, VHG docentendag

Bodem en bemesting Basis voor plantgezondheid Wilma Windhorst, VHG docentendag Bodem en bemesting Basis voor plantgezondheid Wilma Windhorst, VHG docentendag 5-10-2017 Groeifactoren Klimaat Gewasbesch. biologisch Plantversterkers Gewasbesch. chemisch Bemesting Plantmateriaal Klimaat

Nadere informatie

BASIS en Bodemkwaliteit op zandgrond:

BASIS en Bodemkwaliteit op zandgrond: BASIS en Bodemkwaliteit op zandgrond: Zoektocht naar een duurzaam bodembeheer op klei en zand Programma Bodem 5 juni 2012, Janjo de Haan en Derk van Balen Systeemonderzoek Ontwikkeling van strategieën

Nadere informatie

Manifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem

Manifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Manifest Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Benut het 6 de Actieprogramma Nitraatrichtlijn om de positie van organische stof in de Nederlandse meststoffenregelgeving te verbeteren! Wij roepen

Nadere informatie

LEVENDE BODEM. Natasja Poot

LEVENDE BODEM. Natasja Poot LEVENDE BODEM Natasja Poot 1 Introductie Biologische bodemkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en bewustzijn onder telers Wet- en regelgeving Minder gewasbeschermingsmiddelen toegelaten

Nadere informatie

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van

Nadere informatie

Welkom op de Expertdagen Back to basics

Welkom op de Expertdagen Back to basics Welkom op de Expertdagen 2017 Back to basics Waarom grondonderzoek? kg DS per hectare Hogere opbrengst, snijmaïs 19000 18000 17000 16000 15000 14000 SLV 4,7 SLV 7 SLV13 13000 12000 laag vrij laag goed

Nadere informatie

De bodem is de basis voor gewasbescherming!

De bodem is de basis voor gewasbescherming! De bodem is de basis voor gewasbescherming! www.tenbrinkebv.nl Agenda Bemestingsproeven bloembollen. Bodemvruchtbaarheid Flevoland in gevaar. Verschillen tussen kavels binnen de Noordoostpolder. Grond

Nadere informatie

ORGANISCHE STOF: WAT LEVERT HET OP? KOSTEN EN BATEN VAN ORGANISCHE STOF VOOR DE AKKERBOUWER

ORGANISCHE STOF: WAT LEVERT HET OP? KOSTEN EN BATEN VAN ORGANISCHE STOF VOOR DE AKKERBOUWER ORGANISCHE STOF: WAT LEVERT HET OP? KOSTEN EN BATEN VAN ORGANISCHE STOF VOOR DE AKKERBOUWER Masterplan Mineralenmanagement INLEIDING Organische stof in de bodem staat sterk in de belangstelling. Organische

Nadere informatie

Bemestingsplan. Hans Smeets Adviseur DLV team boomteelt. DLV Plant

Bemestingsplan. Hans Smeets Adviseur DLV team boomteelt. DLV Plant Bemestingsplan Hans Smeets Adviseur DLV team boomteelt Waarom een grondanalyse? Inzicht krijgen in de beschikbare voeding voor de plant; Hoofdelementen; Sporenelementen; ph van de grond; Organische stof

Nadere informatie

Click to edit Master title style. De bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen

Click to edit Master title style. De bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen Click to edit Master title style De bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen aelsen@bdb.be Click Compost to edit in Master de akkerbouw? title style bemestingswaarde? effect op bodemkwaliteit?

Nadere informatie

COMPOST en BODEMKWALITEIT

COMPOST en BODEMKWALITEIT COMPOST en BODEMKWALITEIT Koen Willekens, Bert Reubens, Bart Vandecasteele Tommy D Hose, Jarinda Viaene Symposium Tuinbouw van de toekomst Tuinbouwrelatiedagen Venray 26 november 2014 Instituut voor Landbouw-

Nadere informatie

Weerbaar bodem of substraat en sterke plant

Weerbaar bodem of substraat en sterke plant Weerbaar bodem of substraat en sterke plant in bodem en andere substraten Andre van der Wurff, Wageningen UR Glastuinbouw Begin onderzoek bodemweerbaarheid 2007 Bodemweerbaarheid onder glas? Puzzle; geen

Nadere informatie

Even voorstellen. Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel

Even voorstellen. Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel Workshop: Bedreigingen aanpakken door goed hygiënebeleid 10 maart 2016, Dirk Bakker en Daan van Empel Even voorstellen Dirk Bakker Van Iperen, Technisch directeur Tel: 0186-578888 E: bakkerd@iperen.com

Nadere informatie

Bodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking-

Bodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking- Bodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking- Mirjam Pulleman Vakgroep Bodemkwaliteit Wageningen Universiteit 3 september 2013 Inhoud 1. Duurzaam bodemgebruik - waarom interesse in bodemleven?

Nadere informatie

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems

Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Wie is wakker op de akker? Veranderingen in bodemkwaliteit meten bij landbouwbodems Bart Vandecasteele, Thijs Vanden Nest, Tommy D Hose, Jane Debode, Greet Ruysschaert, Koen Willekens CriNglooP Collectief

Nadere informatie

De biologische biet. Ontwikkelingsmogelijkheden. Technische dagen KBIVB 2019 Antoons K., Vandergeten JP.

De biologische biet. Ontwikkelingsmogelijkheden. Technische dagen KBIVB 2019 Antoons K., Vandergeten JP. De biologische biet. Ontwikkelingsmogelijkheden Technische dagen KBIVB 2019 Antoons K., Vandergeten JP. 2 Bio bieten : een nieuwe teelt? Vruchtwisseling Rassenkeuze Zaai Bemesting Bestrijding tegen plaaginsecten

Nadere informatie

Een moderne (bodem)analyse. begrijpt u het nog? Korte impressie ALTIC Uitleg (bodem)analyses Toepassing in de praktijk

Een moderne (bodem)analyse. begrijpt u het nog? Korte impressie ALTIC Uitleg (bodem)analyses Toepassing in de praktijk Een moderne (bodem)analyse. begrijpt u het nog? Johannes Schra Boekel, 19 februari 2013 Indeling presentatie Korte impressie ALTIC Uitleg (bodem)analyses Toepassing in de praktijk 1 ALTIC Dronten Oorspronkelijk

Nadere informatie

Kansen en uitdagingen van natuurinclusief boeren in Nederland

Kansen en uitdagingen van natuurinclusief boeren in Nederland Kansen en uitdagingen van natuurinclusief boeren in Nederland De (rand)voorwaarden, consequenties, en (on-)mogelijkheden van verschillende stappen naar natuurinclusief boeren opgehaald uit het Agrifirm

Nadere informatie

Bemestingsonderzoek Grasland kavelblok 2

Bemestingsonderzoek Grasland kavelblok 2 Bemestingsonderzoek Grasland kavelblok 2 Uw klantnummer: 5001382 Postbus 170 NL - 6700 AD Wageningen T monstername: Klantenservice: 0888761010 T klantenservice: +31 (0)88 876 1010 E klantenservice@blgg.agroxpertus.nl

Nadere informatie

Casus Bodemkwaliteit Gemengd op Klei

Casus Bodemkwaliteit Gemengd op Klei Casus Bodemkwaliteit Gemengd op Klei Voorwoord Deze casus over Bodemkwaliteit Gemengd Bedrijf op Klei is gemaakt als oefenopdracht voor het onderwijs binnen het agrarisch mbo en hbo, als onderdeel van

Nadere informatie

Biedt de nieuwe GLB kansen voor voedergewassen? L.Tjoonk Kennisontwikkelaar ruwvoerteelt

Biedt de nieuwe GLB kansen voor voedergewassen? L.Tjoonk Kennisontwikkelaar ruwvoerteelt Biedt de nieuwe GLB kansen voor voedergewassen? L.Tjoonk Kennisontwikkelaar ruwvoerteelt Hervorming Gemeenschappelijk Europees Landbouwbeleid Toeslagrechten 2014 Betalingsrechten 2015 Nationale invulling

Nadere informatie