Longrevalidatie in Breda

Transcriptie

1 Longrevalidatie in Breda D. van Ranst Longarts 7 februari 2017

2 Inhoud Wat is longrevalidatie? Werkwijze Revant / centrum complex chronisch longfalen Casuistiek Resultaten longrevalidatie programma

3 Wat is longrevalidatie?

4 Definitie longrevalidatie (LR): Wat is longrevalidatie? Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD LR is een vorm van medisch handelen, afgestemd op de individuele patiënt. De doelgroep bestaat uit patiënten met chronische longklachten (meestal astma en COPD), die in samenhang met hun ziekte worden beperkt en gehinderd door problemen op somatisch, psychisch, relationeel en/of maatschappelijk gebied. Als gevolg van het chronisch longlijden ervaren deze patiënten beperkingen en/of dreigende participatieproblemen*. Het doel van de LR is het beïnvloeden van de aandoening en de gevolgen daarvan, zodat de patiënt optimaal in het dagelijkse leven kan functioneren, gegeven zijn mogelijkheden en beperkingen. * Participatie is bedoeld als functioneren in een sociaal netwerk en in de maatschappij

5 Wat is longrevalidatie? Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD Onderdelen LR: Accurate diagnostiek, gericht op het fysiek, psychisch en sociaal functioneren van de patiënt. Optimalisatie van de medische behandeling. Ondersteuning bij stoppen met roken Fysieke training Mucusevacuatie Grenzen erkennen en respecteren Ontspanningsoefeningen Voedingsinterventie Hulpmiddelen Educatie (ziektebeeld, Psychische en sociale ondersteuning.

6 Wat is longrevalidatie? Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD Een essentieel kenmerk van LR is de integrale benadering van de problematiek door een multidisciplinair team, waarbij de medisch specialist de eindverantwoordelijkheid draagt.

7

8 Effectiviteit van multicomponent longrevalidatie Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD Vanaf 1977 gerandomiseerde klinische onderzoeken: gunstige effecten van longrevalidatie aangetoond op inspanningsvermogen, dyspneu en welbevinden, op ADL en op ziekte specifieke kwaliteit van leven, hetgeen inmiddels ondersteund wordt door diverse meta-analyses. Let op: binnen één onderzoek is de behandeling veelal gestandaardiseerd, maar tussen de diverse onderzoeken kan de inhoud van de behandeling duidelijk verschillen.

9 Wie komen in aanmerking voor longrevalidatie? Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD : gunstig effect in alle ernstgroepen beschreven vooraf onvoldoende zeker te voorspellen ERS: Almost all COPD patients may be incorporated in such programs. ATS:.. is indicated for patients with chronic respiratory impairment who, despite optimal medical management, are dyspneic, have reduced exercise tolerance, or experience a restriction in activities.

10 Wie komen in aanmerking voor longrevalidatie? Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD BTS: There is currently no justification for selection on the basis of age, impairment, disability or smoking status. Some patients with serious comorbidity such as cardiac or locomotor disability may not benefit as much. GOLD: COPD patients at al stages of disease appear to benefit from exercise training programs, improving with respect to both exercise tolerance and symptoms of dyspnea and fatigue.

11 Patiënten met complex COPD Ernstig early-onset COPD Obesitas en COPD: metabolic subtype met hoge comorbiditeit Cachectisch COPD COPD met ernstig psychopathologisch lijden (zoals stemmingsklachten) en ernstige problemen met coping cq adaptatieproblematiek. COPD en cardiovasculaire ziekten COPD met 1 hospitalisatie en/of 2 exacerbaties in het voorgaande jaar (COPD GOLD D) COPD met episodes van acuut respiratoir falen of acute on chronic respiratory failure. COPD pre- en posttransplantatie

12 Patienten met complex astma Moeilijk en ernstig astma obesitas en astma astma met ernstig psychopathologisch lijden en ernstige problemen met coping cq. adaptatieproblematiek

13 Overige complexe longaandoeningen pre- en posttransplantatie Idiopathisch Pulmonale Fibrose (IPF) IPF met ernstig functionele en psychopathologische verslechtering Sarcoidose met longbetrokkenheid Cystic fibrose en non-cf bronchiectasieen Revant : ook Pulmonale Hypertensie

14 Contraindicaties deelname longrevalidatie Uit: NVALT Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van COPD revalidatie niet uitvoerbaar door beperkingen primair cardiale problematiek (hartrevalidatie) primair psychiatrische problematiek verslaving aan alcohol en drugs onvoldoende motivatie functionaliteit klachten/ ziektewinst (arbeidsconflict/verzekering)

15 doelgroepen

16 Revant Schoondonck Revant: voortgekomen uit fusie Revalidatiecentra Breda en Zeeland Schoondonck: Vóór 2001 onderdeel De Klokkenberg Breda Een van de 5 longcentra (3 de lijn longrevalidatiecentra), naast Dekkerswald Groesbeek (Radboudumc) CIRO Horn (MUMC) Beatrixoord Haren (UMCG) Heideheuvel Hilversum 3 de lijn: alleen op verwijzing longarts

17 Huisbezoek Longverpleegkundige Intake longarts Stop roken Assessment 5 dagen klinisch of dagbehandeling Uitgebreid programma 10 weken 5 dagen/week Compact Poliklinisch 3 dagdelen per week Booster Poliklinisch 2x/week Andere: 1 ste lijn FT Algemene revalidatie Psychologie 3 terugkomdagen (in week ) Vervolg: Trainen in fysio praktijk Longverpleegkundige Dietiek Psycholoog

18 Organisatie revalidatieproces Aanmelding door longarts (i.o.) Intake door assessmentverpleegkundige thuis Intake in Breda door longarts/ aios/ PA Evt. stoppen met roken begeleiding Assessmentweek Evt. aanvullend onderzoek Revalidatieprogramma Nazorg

19 Doelstellingen assessment 1.In kaart brengen complexe problematiek (integrale gezondheidstoestand) 2. Inschatting revalideerbaarheid Triade model van Poiesz (1999)

20

21 Raamwerk Assessment Chronische aandoening Lichaamsfuncties & structuren Activiteiten Participatie Omgevingsfactoren Persoonlijke factoren The model of functioning and disability (ICF model, WHO 2001)

22 Inhoud Assessment Lichaamsfuncties & structuren longfunctie bloedgassen maximale fietsergometrie submaximale fietsergometrie fysiotherapeutisch onderzoek (adem)spierfunctie lichaamssamenstelling Omgevingsfactoren Anamnese Sociale steunlijst Activiteiten Participatie 6MWD CRQ COPM St. George s Questionnaire Kortademigheid- MRC CCQ Bewegingsmonitoring Persoonlijke factoren NPV Utrechtse Coping Lijst (UCL) 4DKL Intake gesprek door psycholoog Alledaagse emotionele steun Emotionele steun bij problemen Waarderingssteun Instrumentele steun Social companionship Informatieve steun Cognities & attributies Herstelbelemmerende gedachten en ideeën Ziekte acceptatie Inzicht in uitlokkende & onderhoudende factoren Inzicht in relatie denken, emoties en de lijfelijke ervaring Lichaamsbewustzijn Coping stijl (probleem oplossende vaardigheden)

23 Inhoud Assessment Lichaamsfuncties & structuren longfunctie bloedgassen maximale fietsergometrie submaximale fietsergometrie fysiotherapeutisch onderzoek (adem)spierfunctie lichaamssamenstelling Activiteiten 6MWD COPM Kortademigheid- MRC bewegingsmonitoring Verbeteren van inspanningscapaciteit Verminderen van respiratoire symptomen

24 Inhoud Assessment Participatie CRQ St. George s Questionnaire Verbeteren van participatie Verbeteren adaptatie / coping Verbeteren kwaliteit van leven Omgevingsfactoren Anamnese Sociale steunlijst Persoonlijke factoren NPV Utrechtse Coping Lijst (UCL) Intake gesprek door psycholoog Alledaagse emotionele steun Emotionele steun bij problemen Waarderingssteun Instrumentele steun Social companionship Informatieve steun Cognities & attributies Herstelbelemmerende gedachten en ideeën Ziekte acceptatie Inzicht in uitlokkende & onderhoudende factoren Inzicht in relatie denken, emoties en de lijfelijke ervaring Lichaamsbewustzijn Coping stijl (probleem oplossende vaardigheden)

25 Advies Revalidatie compact Revalidatie uitgebreid dagbehandeling Revalidatie uitgebreid klinisch 3 dagen per week 5 dagen per week Beweegprogramma 1e lijn Anders

26 Advies na assessment Niet revalideren bij psychiatrische problematiek ontbreken motivatie functioneren in groep fysiek te beperkt leerbaarheid analfabetisme niet gestopt met roken problematiek geen/onvoldoende relatie met longproblematiek

27

28

29

30 Poliklinisch of klinisch? Indicaties voor een poliklinische longrevalidatie: de patiënten verkeren in een stabiele situatie; de patiënten zijn in staat zelfstandig te leven; de patiënten hebben geen grote psychologische problemen; de patiënten hebben geen andere ernstige ziekte.

31 Poliklinisch of klinisch? Indicaties klinische longrevalidatie instabiel (t.g.v. recidiverende exacerbaties); logistieke redenen (zoals reisproblemen); 24 uurs observatie of behandeling nodig; objectivering/ interpretatie gerapporteerde klachten; nachtelijke dyspneu/ paniek; afhankelijk van hulp bij ADL zoals: aankleden, wassen; problemen energie goed over de dag te verdeling; ernstige acceptatieproblemen; ernstige psychosociale problemen; ernstige extrapulmonale problemen; indiceren van en omgaan met ademhalingsondersteuning, zuurstof onderhoudsbehandeling;

32 Waar: 1 ste, 2 de of 3 de lijn? Fysieke optimalisatie Functionele adaptatie Eerstelijns reactivering Tweedelijn multidisciplinaire revalidatie Derdelijn interdisciplinaire revalidatie

33 Revalidatie Proces Fysieke optimalisatie Einddoelen: Zelfredzaamheid Activiteiten: Medische zorg Voeding Fysieke training Activiteiten training Gezondheidskunde: kennis + vaardigheden Activiteiten training Ontspanning&lichaamsbewustwording Beginsituatie: Medisch Fysiek Gedrag Sociaal Gezond(er) gedrag Zelfmanagement Revalideren is gedrag veranderen!

34 CM VK

35 Weekoverzicht longrevalidatieprogramma Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Duurtraining Duurtraining Duurtraining Functionele training Functionele training Krachttraining Krachttraining Krachttraining Ontspanning Lichaamsbewustwording Actief bewegen Actief bewegen Actief bewegen Actief bewegen Actief bewegen Gezondheidskunde Op indicatie kunnen onderdelen individueel worden toegevoegd: stoppen met roken begeleiding, diëtist, psycholoog, maatschappelijk werk, longarts, activiteiten begeleiding In het hele programma staat centraal het bevorderen van gezond gedrag, zelfmanagement en fysieke optimalisatie Er wordt een sterk beroep gedaan op zelfwerkzaamheid als opstap naar zelfredzaamheid

36 Gezondheidskunde Les 1. Incluis partners - Uitleg van de lessen gezondheidskunde. Bespreking van de bouw en functie van de longen. Wat is COPD en Astma (oorzaken, symptomen, kortademigheid) Les 2. Medicijnen, waarvoor dienen ze en bijwerkingen, gebruik van zuurstof Les 3. Medicatie inhalatietechniek Les 4. Incluis partners - Exacerbatie onderkenning, klachtenlijst Les 5. Inspanningsmogelijkheden Les 6. Voeding, energieverbruik Les 7. Omgevingfactoren (saneren, weersinvloeden, emoties) Les 8. Persoonlijke factoren (schaamte, acceptatie, angst, depressie, assertiviteit, keuzes maken) Les 9. Halve groep incluis partners - Samen verder (rolverdeling, keuzes maken, seksualiteit, hobby s, dagindeling) Les 10. Halve groep incluis partners - Samen verder (rolverdeling, keuzes maken, seksualiteit, hobby s, dagindeling)

37 Zelfzorg Kennis nodig over: de aandoening de medische behandeling medicijn gebruik exacerbatie onderkennen inspanningsmogelijkheden voeding samenspel tussen lichamelijke factoren en psychische factoren samenspel tussen lichamelijke factoren en omgevingsfactoren

38 Ontspanning & lichaamsbewustwording Cognitieve lichaamsgerichte gedragstherapie Doelen: 1 Het ervaren wat positieve en negatieve gedachten met het lichaam doen. 2 Merken dat je zelf deze spanning oproept en dat je het ook niet kunt doen. 3 Als je deze lichaamssignalen ervaart, kun je je ook bewust worden van wat er in je omgeving gebeurt. Wil ik dit? Waar ben ik bang voor? Vechten? Ga ik ervoor? Vluchten? Door middel van: Progressieve relaxatie Autogene training Aandacht & gedachten Adembewustwording Ademhaling & emoties Ademhaling & communicatie

39 Actief Bewegen Ma wo vr: Volgens de principes van graded activity en graded exposure bewegen: buiten lopen, traplopen, buiten fietsen, etc. Aan de hand van een baseline bepaling wordt geleidelijk de activiteit in duur en intensiteit uitgebouwd. De stijgingslijn wordt bepaald door FT/BA in samenspraak met revalidant Baseline en stijgingslijn worden bijgehouden in een zogenaamd prestatieboekje en in grafiekvorm weergegeven. Di: Er worden oefeningen geleerd, die zelfstandig uitgevoerd kunnen worden aan de hand van een huiswerkprogramma en ook bedoeld is voor de periode na ontslag. Do: Kennis maken met diverse sport/spelvormen die revalidanten ook na ontslag als actieve vorm van ontspanning kunnen blijven doen.

40 Functionele training Week 1. Ergonomie en energieverdeling dagelijkse verzorging Week 2. Tijds contingent werken: (h)erkennen van grenzen Week 3. Tijds contigent werken; Herstellers bepalen Week 4. Houding, tempo, methode, adem regulatie Week 5. Mobiliteit mogelijkheden Week 6. Toepassen ergonomie en energieverdeling bij ADL inclusief praktijk Week 7. Voeding / koken Week 8. Dagbesteding / hobby Week 9. Toepassen ergonomie en energieverdeling in groep Week 10. De ideale week

41 Doelen longrevalidatie?

42 Verbeteren van participatie Verbeteren adaptatie / coping Verbeteren van inspanningscapaciteit Verbeteren kwaliteit van leven Verminderen van respiratoire symptomen Verminderen van exacerbaties en gebruik van gezondheidszorg Verbeteren overleving?

43 Doelstellingen van revalidant Vanuit revalidant zelf Realistisch en haalbaar Hoofddoelstellingen op participatie niveau Subdoelstellingen op niveau van lichaamsfuncties en activiteiten

44 Fietsergometrie 6 minuten wandeltest Longfunctie Bloedgassen Belastbaarheid Variabele klachten Astma Copd exacerbaties Energieverdeling Co-morbiditeit Vermoeidheid

45 Vermoeidheid Chronic Respiratory Disease Questionnaire Onderdeel vermoeidheid : score : ernstig vermoeid N=451 CRQ 7% 50% 43% 12 > 12 en 20 > 20

46 Belangrijke fysieke beperkingen te verwachten indien : FEV1 <50% Fietsergometrie Wmax of VO2max < 50% pred Desaturatie 6mwd < 350 m

47 DynaPort MoveMonitor Acquisition software Dyrector Webservice

48 Aanpak Geen harde uitspraken vanuit team over belastbaarheid in werksituatie Assessment is geen medische keuring! Ervaring en inzichten van revalidant staat centraal! Bevorderen van communicatie door revalidant met bedrijfsarts en werkgever over ervaren beperkingen en mogelijkheden.

49 Casus Mevrouw Z. 55 jaar VG: hypertensie, cholecystectomie, COPD Anamnese: Slechter na ziekenhuis opname wegens exacerbatie 3 maanden geleden. Lang met klachten blijven doorlopen. Loopafstand subjectief enkele 100m. Angst bij dyspnoe, regelmatig paniekklachten. Daardoor meer vermijden activiteiten. Werk: bij verzorgingsinstelling : huishoudelijk werk, gastvrouw, medicatie uitdelen enz. 20u/week verdeeld over 4 dagen. Niet meer aan het werk sinds opname. Sociaal: gehuwd, 2 kinderen. Medicatie: onbrez 300 1dd1 (was door miscommunicatie onterecht gestopt) spiriva respimat 1dd2, salbutamol da zn.

50 Casus Lichaamsfuncties & structuren longfunctie: ernstige obstructie (FEV1 43%), hyperinflatie (RV 190%) bloedgassen : normaal maximale fietsergometrie: Wmax 35W, geen desaturatie submaximale fietsergometrie: 8min aan 26W (adem)spierfunctie: lagere spierkracht in alle spiergroepen, normale ademspierkracht. lichaamssamenstelling : BMI 29, VVMI nl. Activiteiten 6MWD : 375 m COPM Kortademigheid- MRC : 4 Bewegingsmonitoring Persoonlijke factoren Participatie CRQ : veel vermoeidheid, slechte beheersing St. George s Questionnaire: zeer hoge scores : total score van 70% CCQ : ernstig beperkt : total score 3. Adaptatie : moeizaam, aan begin van proces, nog hoge verwachtingen terug normaal leven, veel ontkenning Stemming: neerslachtig, angstig Coping : doorgaan, niet klagen Omgevingsfactoren communiceert klachten niet goed met gezinsleden Weinig kennis ziekte en medicatie.

51

52

53

54 Aanpak Bespreken van bevindingen assessment met mevrouw en partner Advies : uitgebreid programma Individuele begeleiding door psycholoog MW ivm communicatie en praktische aspecten werk Extra aandacht van ergotherapeut voor energieverdeling

55 Samen met revalidant Formuleren van Doelstellingen Hulpvraag vanuit revalidant Kernhulpvraag 8. Hoe kan ik mij aanpassen aan mijn chronische beperking en het verloop ervan? 1. Hoe kan ik mijn zelfstandigheid en/of onafhankelijkheid behouden? Hoofddoelstellingen Datum 1. MOBILITEIT Voorwaarden Datum 2. ZELFVERZORGING & HUISHOUDEN Voorwaarden H Ik herken verergering van klachten en neem op tijd actie om een ziekenhuis opname te voorkomen Ik ben mij bewust van mijn lichaam signalen Ik weet welke medicatie ik wanneer in kan zetten Mijn kennis over COPD is toegenomen Ik gebruik een voor mij gezonde en volwaardige voeding Datum 3. ALGEMENE TAKEN EN EISEN & LEREN EN TOEPASSEN VAN KENNIS Voorwaarden Datum 4. COMMUNICATIE & TUSSENMENSELIJKE INTERACTIES EN RELATIES Voorwaarden Datum 5. BELANGRIJKE LEVENSGEBIEDEN & MAATSCHAPPELIJK, SOCIAAL EN BURGERLIJK LEVEN H Ik pak mijn "gewone" leven weer op: mijn werk, sociale contacten ( familie, vrienden), hobby's (handwerken, tuinieren) Voorwaarden Ik ben bekend met de wet Poortwachter, en ben in staat om goed voor mijn belangen op te komen Ik weet waar mijn grenzen liggen en wanneer ik een stapje terug moet doen Ik voel mij weer sterker en fitter H Ik heb grip op mijn klachten en ben minder angstig over de veranderingen door mijn ziekte Ik kan activiteiten verdelen over de dag Ik weet hoe angsten werken Ik ga stapsgewijs mijn angsten aan

56 Eindtesten Fysiek : Uithouding op de fiets van 8 naar 20min 6mwd van 375 naar 400m Spierkracht genormaliseerd Kwaliteit van leven SGRQ van 70 naar 40 CCQ van 3 naar 1,5 CRQ : beduidend verbeterde scores op vermoeidheid en beheersing Realisatie doelen Meer inzicht in mogelijkheden en grenzen Verwachtingen bijgesteld Vervolg: begeleiding door fysiotherapeut Verwijzing naar MW voor verdere begeleiding op gebied van communicatie

57 Resultaten Longrevalidatie

58

59 baseline characteristics of completers GOLD Stadium MRC score % patients % patients GOLD I GOLD II GOLD III GOLD IV 0 MRC 1 MRC 2 MRC 3 MRC 4 MRC 5 BODE quartile Quadriceps force (%pred.) % of patients % of patients quartile 1 quartile 2 quartile 3 quartile 4 0 < >100

60 Baseline characteristics of completers maximal power output (W MAX ) maximal poweroutput (W MAX %pred.) % of patients % patients < > minute walking distance (meters) 6-minute walking distance (%pred.) % patients % patients < >

61 Baseline characteristics of the completers SGRQ total score (%maximal) CRQ-fatigue % patients % patients < >80 0 < >5 SF-36 PCS SF-36 MCS % patients % patients < >50 0 < >50

62 Verbeteren uithouding Verbeteren loopafstand Ernstig zieke populatie beperkt inspanningsvermogen slechte kwaliteit van leven hoog zorg gebruik Verbeteren spierkracht en spiermassa Verbeteren kwaliteit van leven en participatie in dagelijks leven

63 seconds Cycle endurance test at 75% W MAX * N=300 p< voor na

64 SGRQ 100 N= * * p< * * voor na voor na voor na voor na symptoms activities impacts total

65 Lange termijn effecten COPD pat. uitgebreid programma completers 12m follow-up Kwaliteit van leven (SGRQ en SF36) # exacerbaties en ziekenhuisopnames 156 dropouts (29%) 38 overlijdens (7%)

66 HRQoL SGRQ SGRQ SGRQ voor na 3m 6m 12m

67 SGRQ 12 maanden vs baseline

68 Exacerbaties Definitie : Een toename van de respiratoire klachten van een COPD patient (hoest, sputumproductie en kortademigheid) die vrij acuut ontstaat en leidt tot behandeling met AB en/of prednisolon

69 Exacerbaties Waarom belangrijk? Frekwentere exacerbaties leidt tot : meer klachten en slechtere kwaliteit van leven snellere achteruitgang longfunctie slechtere overleving hogere ziekte kosten

70

71 ERJ 2004

72 Aanpak Lichaamsbewustwording Wekelijks programma onderdeel Bewust worden van ademhaling Lichaamssignalen correct interpreteren Ontspannings technieken / AH technieken Komt ook integraal aan bod bij andere programma onderdelen Sputummobilisatie technieken Groepsvoorlichting Individuele begeleiding door fysiotherapeut/vpk Medicatie gebruik Informatie Persoonlijke begeleiding door vpk Optimalisatie gebruik Stappenplan Informatie bijeenkomsten voor revalidant en familie Opstellen individueel stappenplan in overleg met vpk en longarts

73

74 Aantal exacerbaties 1 jaar voorafgaand aan longrevalidatie N=535 % >4 %

75 Aantal hospitalisaties in jaar voorafgaand aan longrevalidatie N= % >2 %

76 Table 2. Exacerbations and hospitalisations 1 year before and 1 year after PR (paired samples t-test) N = M pre PR 12M post PR Differenc e P value Effect size (d) Exacerbations (total) 4.56± ± (medium) Hospitalisations 1.48± ± (smallmedium) Exacerbations out of hospital 3.07± ± (small)

77 Figure1 Exacerbations and hospitalisations 1 year before and 1 year after PR 5,00 4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 12M pre PR 12M post PR 1,50 1,00 0,50 0,00 Exacerbations Hospitalisations Exacerbations out of hospital

78 Evolutie frekwentie exacerbaties voor en na longrevalidatie N= (69%) Frequent exacerbations (>2) Infrequent exacerbations ( 2) (54%) 158 (46%) (31%) months pre rehabilitation 12 months post rehabilitation Daling van 24% in frequente exacerbatie groep!

79 Exacerbaties

80 Hospitalisaties

81 Reductie exacerbaties > 4

82 Regular physical activity reduces hospital admissions (upper panel A) and all-cause death (lower panel B) [50]. Kaplan-Meier curves according to level of regular physical activity during follow-up. Patients with COPD from the Copenhagen City Heart Study (n=2386), recruited from 1981 and followed to 2000.

83 Date of download: 4/13/2015 Copyright American College of Chest Physicians. All rights reserved. From: Physical Activity Is the Strongest Predictor of All-Cause Mortality in Patients With COPD Physical Activity and All-Cause Mortality in COPD: A Prospective Cohort Study Chest. 2011;140(2): doi: /chest Figure Legend: Kaplan-Meier survival curves according to World Health Organization categories of physical activity level (PAL). A higher 4-year risk of mortality was observed for sedentary patients (PAL, [dashed line]; log-rank P =.002) and very inactive patients (PAL < 1.40 [solid line]; logrank P <.001) than for active patients (PAL 1.70 [dotted line]). Number of deaths and corresponding total number of patients per category were 20 and 65, respectively, for very inactive patients; 6 and 67, respectively, for sedentary patients; and 0 and 37, respectively for active patients. df = degrees of freedom.

84 Aantal stappen per dag in COPD populatie N=427 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% % 15,00% % 10,00% 5,00% 0,00% < >8000

85 Date of download: 3/26/2015 Copyright American College of Chest Physicians. All rights reserved. From: Systematic Review of Supervised Exercise Programs After Pulmonary Rehabilitation in Individuals With COPDMaintenance Exercise Review Chest. 2013;144(4): doi: /chest Figure Legend: The effect of maintenance interventions compared with usual care on exercise capacity at 6-mo follow-up. = point estimate; the size of the square is determined by how much weight the study contributes to the pooled effect estimate. = pooled effect estimate. df = degrees of freedom; std. = standardized.

86 Conclusie Voor meerderheid revalidanten leidt longrevalidatie in Breda tot : betere levenskwaliteit 12 maanden na revalidatie Minder exacerbaties en hospitalisaties 1 jaar na revalidatie vs 1 jaar voor revalidatie

87 Conclusie Wat draagt meest bij aan lange termijnseffect? Integrale benadering Nadruk op bevorderen eigen regie Betrekken systeem

88

89 ?

90 Trajectories of endurance activity following pulmonary rehabilitation in COPD patients J.E. Soicher et al; ERJ, 2012

91 Trajectories of endurance activity following pulmonary rehabilitation in COPD patients J.E. Soicher et al; ERJ, 2012 Meer moete met behouden activiteiten door COPD gerelateerde oorzaken

92 Meer moete met behouden activiteiten door niet COPD gerelateerde oorzaken Kosten Ontbreken van faciliteiten Werk gerelateerde oorzaken Trajectories of endurance activity following pulmonary rehabilitation in COPD patients J.E. Soicher et al; ERJ, 2012

93 Behoud van resultaten Concerns About Exercise Are Related to Walk Test Results in Pulmonary Rehabilitation for Patients with COPD Fischer M. et al ; Int J Beh Med 2012 Bij FEV1>50% vertonen mensen die zich minder zorgen maken over inspanningen een grotere kans om 6mwd met meer dan 10% te verbeteren