Marktverslag Week 43. Verwachtingen week 43 Spot Frontmaanden Lange Termijn. Power NL. Power BE. Power DE. Gas TTF. Crude Oil. Coal.

Transcriptie

1 Verwachting voor week 43 Verwachtingen week 43 Spot Frontmaanden Lange Termijn Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1

2 Power NL Power Spot NL, lagere prijzen verwacht De gemiddelde day-aheadprijs realiseerde afgelopen week weer hoger dan de week ervoor: in de afgelopen week tegen in de week daar voorafgaand. De gemiddelde oktobererrealisatie ligt op voor base en voor piek. De laatste settlement van het Okt-17-contract was 41.25/48.00 /MWh voor basis/piek. De pieken lopen nog steeds op nu de wind minder prominent is. De afgelopen week was er minder kolenbeschikbaarheid door het wegvallen van de Amercentrale. Toen na passage van Ophelia woensdag de wind weg viel en het niet zonnig genoeg was, koppelde de APX weer aan de Franse markt. Het gevolg was een opvallend hoge spotrealisatie. Toen er enige gascapaciteit werd bijgezet en de wind langzaam aantrok, daalden de prijzen net zo hard. Vrijdag waren de prijzen zelfs opvallend laag. De kolencapaciteit is op orde, al wordt er komende week nog wat geschoven met gascentrales. Het warme weer houdt de vraag laag, ook in de omliggende landen. De wind is de meeste dagen goed aanwezig, maar donderdag is een vrij kalme dag. Dan is de kans groot op opnieuw erg hoge prijzen. De rest van de Power NL (APX), Day Ahead Base Peak 10-okt 40,94 44,83 11-okt 40,29 45,44 12-okt 40,97 44,67 13-okt 41,93 46,82 14-okt 38,03 15-okt 34,71 16-okt 43,95 52,33 17-okt 43,36 46,67 18-okt 54,18 65,92 19-okt 46,37 53,89 20-okt 36,62 39,10 21-okt 36,30 22-okt 35,24 23-okt 40,02 43,80 Gemiddelde Oct: 40,17 week zijn de prijzen wat stabieler. Het spotmodel komt uit op een prijs van /MWh voor base en /MWh voor piek. 2

3 Power NL Power NL-forwards, gelijke prijzen verwacht De Nederlandse powermarkt was afgelopen week redelijk verdeeld. Opvallend is dat de voorkant relatief sterk was ondanks dat andere powermarkten juist sterk daalden aan de voorkant, met name Frankrijk en België. Het Cal-20-contract steeg afgelopen week opnieuw. Volgens een expert is er een redelijke kans dat de CO2-taks, die vanaf 2020 ingevoerd zou worden, erdoorheen zal komen omdat er weinig weerstand tegen is. De verwachting is dat de CO2-taks zou starten op een bedrag van 18 /ton CO2 in 2020 en geleidelijk zal stijgen naar 43 /ton CO2 in Mogelijk zou er deze week enige premie uit de curve kunnen lopen nu de situatie met de kerncentrales in Frankrijk wat lijkt te Power NL nov-17 44,10 0,00 44,10 dec-17 44,23 0,10 44,13 jan-18 45,91 0,33 45,58 Q ,41-0,56 43,97 Q ,52-0,21 38,73 Q ,60 0,02 36,58 Q ,72-0,08 40,80 Cal-18 39,80-0,20 40,00 Cal-19 36,92-0,02 36,94 Cal-20 38,52 0,64 37,88 verbeteren. Ook de spotmarkt is wat bearish door de weersomstandigheden en kan wat druk geven. Vanuit de gasprijs komt naar verwachting wel wat steun. Uiteindelijk is onze verwachting neutraal. 3

4 Power BE Power Spot BE, hogere prijzen verwacht De Belgische spotprijzen kwamen afgelopen week iets lager uit, op een gemiddelde van /MWh. De week ervoor lag het gemiddelde op /MWh. De Belgische prijzen worden al weken bepaald door de lagere nucleaire beschikbaarheid in zowel België als Frankrijk. Ook de bescheiden Franse hydro draagt bij aan een hogere prijs. Oktober realiseert zodoende steeds dichter bij de laatste settlement: de realisatie is inmiddels /MWh en de laatste settlement van Okt-17 is /MWh. Ook de komende week blijft het beeld grosso modo ongewijzigd. Wel kan de krapte in de loop van de week iets afnemen als in Frankrijk langzaam maar zeker de eerste kerncentrales terugkeren uit onderhoud. De hydro verbetert echter niet en ook Doel 3 en Tihange 1 blijven nog ruim een maand van het net af. Op maandag werd zelfs een opvallend hoge spot genoteerd, die in zijn eentje al garant staat voor een hogere weekrealisatie. Mogelijk verbeteren de prijzen dus wel richting het weekeinde. Power BE (Belpex), Day Ahead Base Peak 10-okt 56,16 66,93 11-okt 55,22 65,65 12-okt 53,77 63,14 13-okt 49,59 56,66 14-okt 40,07 15-okt 35,29 16-okt 47,28 59,20 17-okt 57,75 67,56 18-okt 56,60 66,79 19-okt 54,39 61,93 20-okt 43,44 49,05 21-okt 36,91 22-okt 35,15 23-okt 65,81 82,25 Gemiddelde Oct: 47,23 4

5 Power BE Power BE-Forwards, gelijke prijzen verwacht De Belgische powercurve is afgelopen week sterk gedaald, met name in de frontmaanden. De situatie in Frankrijk lijkt wat bekoeld nu meerdere centrales terugkomen op het net. Met name het bericht dat de ASN een officiële goedkeuring heeft gegeven voor de herstart van de Paluel 4-kernreactor zorgde voor een grote verkoopdruk op de Belgische en Franse powercurve. Toch blijft de Belgische powermarkt krap in november vanwege onderhoud van kerncentrales. Ook in Frankrijk lijkt de hydro niet te verbeteren en blijft het tekort op zo n 4 GW staan. Opvallend is dat deze maandag de spot ruim hoger uitkwam dan de spot in Frankrijk (een verschil van ruim 9 euro/mwh). Dit zou wat Power BE nov-17 58,51-8,49 67,00 dec-17 53,30-4,95 58,25 jan-18 54,73-2,77 57,50 Q ,23-2,34 52,57 Q ,90-0,33 35,23 Q ,04 0,44 32,60 Q ,34-0,07 43,41 Cal-18 40,34-0,57 40,91 Cal-19 37,00-0,77 37,77 Cal-20 38,50-0,02 38,52 steun kunnen geven aan de curve. Alles bij elkaar is het beeld deze week vrijwel neutraal en verwachten we daarom gelijke prijzen. 5

6 Gas TTF Gas Spot TTF, hogere prijzen verwacht Het TTF-weekgemiddelde is deze week fors gedaald naar /MWh. De week ervoor realiseerde op een gemiddelde van /MWh. Voor Oct-17 ligt het gemiddelde op dit moment op een prijs van /MWh, tegen een laatste settlement van het Oct-17 contract van /MWh. De gemiddelde spot is in oktober laag vanwege het uitblijven van significante warmtevraag. De gemiddelde temperatuur ligt dan ook bijna 3 graden hoger dan het gemiddelde. In de loop van komende week lijkt het warme weertype te verdwijnen en plaats te maken voor een kouder weertype. Dit zou wat steun kunnen geven aan de TTF-prijzen. Op donderdag t/m vrijdag zal de productie van een Noors gasveld teruggeschroefd worden met 48 mcm/d en op dinsdag wordt de productie van een ander veld beperkt met 120 mcm/d voor 24 uur wegens veiligheidstesten. Dit zal tijdelijk steun geven aan de spotmarkt. Wel zal in de loop van de week de wind toenemen waardoor de gasvraag vanuit de powermarkt daalt. De afgifte van hervergast LNG zal deze week ook wat toenemen, met daarbij tevens nieuwe LNG-boten in aantocht naar Groot-Brittannië. Dit zijn hoogstwaarschijnlijk LNG-boten die vanuit langetermijncontracten verkopen, aangezien de LNG-prijs in Azië verder gestegen is naar 8.7 $/mmbtu ofwel ruim 25.2 /MWh. Uiteindelijk verwachten we een lichte stijging deze week. Gas TTF (LEBA) End of day 10-okt 18,14 11-okt 17,86 12-okt 17,30 13-okt 16,78 14-okt 16,57 15-okt 16,57 16-okt 16,66 17-okt 16,65 18-okt 16,45 19-okt 16,76 20-okt 16,65 21-okt 16,44 22-okt 16,44 23-okt 16,91 Gemiddeld Oct: 17,00 6

7 Gas TTF Gas TTF-forwards, hogere prijzen verwacht De TTF-curve is afgelopen week gedaald ondanks een licht gestegen olieprijs en gedaalde euro/dollarkoers. De daling lijkt dan ook met name gedreven door een zwakke vraag op de spotmarkt en zwakke kolenprijzen. Er is al een tijdje een relatief sterke relatie tussen de gasprijzen en de kolenprijzen, namelijk via de switch van kolencentrales naar gascentrales. Op de korte termijn is deze relatie sterk. In de periode Cal-20 is de power sterk gestegen, maar dit heeft nog geen effect gehad op de Cal-20 TTF. Een CO2-taks zal gascentrales, met name met een hoog rendement, aantrekkelijker maken voor elektriciteitsproductie. De LNG-prijs in Azië zit nog steeds in een stijgende trend, al is deze trend wat zwakker geworden. De spotprijs noteert nu 8.7 $/mmbtu, ofwel ruim 25.2 /MWh. Zodra er kouder weer op komst is en het Gas TTF nov-17 17,769-0,171 17,940 dec-17 18,099-0,171 18,270 jan-18 18,184-0,164 18,348 Q ,058-0,222 18,280 Q ,611-0,208 16,819 Q ,240-0,198 16,438 Q ,473-0,176 17,649 Cal-18 17,092-0,200 17,292 Cal-19 16,755-0,157 16,912 Cal-20 16,375-0,122 16,497 Cal-21 16,210-0,025 16,235 Cal-22 16,079 0,016 16,063 aanbod van LNG blijft door de hoge Aziatische spotprijs beneden peil, dan kan dit steun geven aan de TTF-curve. Voor deze week verwachten we vanuit de spotmarkt steun aan de curve en daarnaast door hogere olieprijzen steun aan de achterkant van de TTF-curve. 7

8 Overige producten Power DE (PHELIX) Het Duitse Cal-18-contract sloot de week lager af op /MWh. (vorige week lag het slot nog op /MWh). Met de kolenprijs in een stijgende lijn werd ook de Duitse Cal-18 naar opnieuw een 3.5-jaars maximum geheven van /MWh. Halverwege de week draaide het sentiment echter om en gingen de grondstoffen en daarmee ook de power weer naar beneden om vervolgens op een lager niveau te sluiten. Voor deze week is het beeld wat onzekerder. Met name vanuit de kolenmarkt komt die onzekerheid. Op dit moment wordt het nationaal partijcongres in China gehouden, waarbij ook het energiebeleid voor de komende 5 jaar wordt besproken. De uitkomst kan gevolgen hebben voor de toekomstige vraag en aanbod van kolen. Daarom zijn we neutraal. Kolen (API2) De kolenprijzen zijn afgelopen week opnieuw gestegen naar een niveau van $/Mt tegen $/Mt in de week ervoor. In eerste instantie was de kolenmarkt erg sterk en werd er een nieuw 4-jaars maximum gerealiseerd op $/Mt. Deels kwam er wat druk uit de euro/dollarkoers, die deze maandag al onder de dollar/euro noteert. De onzekerheid over het verdere verloop van de situatie in Catalonië lijkt daar een oorzaak van te zijn. Intussen is er wel weer een tweede staking aangekondigd van 48 uur in Australische kolenmijnen. In Colombia is de productie ook lager door problemen veroorzaakt door regenval. Als vangnet neemt de productie in de VS en Rusland toe. Er is nog geen reden om bearish te worden op de kolenmarkt; daarom zijn we neutraal. Zeker omdat er nog veel onzekerheid is over wat er zal volgen uit het nationale partijcongres in China, waar ook energiebeleid onderdeel van is. 8

9 Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent Dec-17-contract is afgelopen week hoger gesloten op een niveau van $/bbl, tegen $/bbl de week ervoor. De handelsweek begon voor de olieprijs sterk, maar uiteindelijk sloot de prijs niet veel hoger door wat winstnemingen. Het conflict tussen de Koerden en het Irakese leger rondom de stad Kirkuk in Iraaks-Koerdistan lijkt niet te escaleren. Inmiddels zijn alle olie-installaties weer in handen van Irak, maar zijn er technische problemen waardoor de productie nog niet volledig op gang is gekomen. Eerder hoopte Irak aan het eind van het weekend de productie weer in orde te krijgen, maar dit is niet gelukt. Hoe stabiel de situatie in de regio nu is, is nog niet helemaal duidelijk. Verder lijkt de balans in de oliemarkt meer te verbeteren. De voorraden in OESO-landen zijn sterk gedaald, maar liggen nog wel boven het gemiddelde, en het draagvlak binnen OPEC voor een verlenging van het productieplafond groeit. We blijven daarom bullish op de olieprijs. Crude Oil, WTI Het WTI Nov-17-contract is vorige week vrijwel gelijk gebleven. De frontmaand sloot vrijdag op $51.47/bbl tegenover $51.45/bbl de week daarvoor. Volgens het voorradenrapport van de EIA waren de ruwe olievoorraden afgenomen met miljoen vaten. Distillaten waren daarbij echter toegenomen met miljoen vaten en benzinevoorraden waren afgenomen met miljoen vaten. De oliecijfers beschouwden een periode waarin veel productie tijdelijk was afgeschaald vanwege orkaan Nate. De productie lag ruim 1 miljoen vaten per dag lager. Daarom is het niet verwonderlijk dat er olie uit voorraad nodig was om aan de vraag te kunnen voldoen. Opvallend is dat de rig count van Baker Hughes, een graadmeter voor het aantal actieve schalieolie-installaties, afgenomen is met 7 eenheden naar een totaal van 736 (laatste maximum: 768). De trend lijkt nu na 3 weken van daling, zelfs bij een olieprijs van ruim 50$/bbl, naar beneden te keren. Het commitment of traders-rapport van de CFTC, die de posities van fondsen vastlegt in de WTI-futures, laat tussen 3 oktober en 10 oktober een toename van de shortpositie zien met ruim 17 miljoen vaten (17k contracten). 9

10 Overige producten Emissierechten Op woensdag 18 oktober vond er een stemming plaats in het Europees parlement over wat er met de Britse emissiecertificaten moet gebeuren als ze besluiten uit de EU-ETS te stappen. Er werd daarbij overeengekomen dat de certificaten die gealloceerd worden door Britse installaties vanaf 2018 moeten worden gecanceld als de Britten uit de EU-ETS stappen. Dit is bullish voor de EUA-prijs, aangezien de Britten minder uitstoten dan er gealloceerd wordt, mede veroorzaakt door de daar ingestelde CO2-taks bovenop de EUA-prijs. Als reactie op dit nieuws steeg de EUA-prijs voor Dec-17 naar een maximum van 8.02 euro/ton. Niet lang hield dit niveau echter stand, want al snel werd de prijs lager gedreven door winstnemingen. Technisch gezien zijn de steunniveaus, boven de 7.5 /ton, daarom niet sterk. Er is ook een datum bekend geworden voor de laatste trialoog. Deze zal plaatsvinden op 8 november. Voor deze week blijven we neutraal. 10

11 Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) zijn een manier om de winstgevendheid van gas- en kolengestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forwardspreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% en 46% voor een gemiddelde en efficiënte kolencentrale. De emissiefactor voor gas is en voor kolen is het De calorische waarde van kolen is MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse Cal 18-powerfuture (ICE- Endex en EEX), TTF en NCG-gas (ICE-Endex), API2-coalforwards (EEX) en EUA s (ICE-ECX). De gascorrectiefactor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gasprijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Spark Spread Clean Dark Spread 11

12 Weersvooruitzicht Het weer lijkt deze week minder te zoeken naar extremen dan de afgelopen tijd. De Benelux bevindt zich regelmatig in het midden tussen hogedrukgebieden ten westen en lagedrukgebieden ten (noord)oosten van ons. Wel lijkt het, door een aanvoer van vochtige zeelucht, regelmatig vrij bewolkt te worden. Tegen het weekeinde wordt het wel wat frisser omdat de wind draait naar het noordwesten. Ook dan ligt onze omgeving ingeklemd tussen hogedruk boven de Britse Eilanden en een depressie boven Scandinavië. Het weerbeeld als geheel is zodoende erg passend voor de herfst. Het signaal is nipt bearish door de temperatuur. Temperatuur: Bearish Normaal is overdag een graad of 13. Maandag wordt het een graad of 14. Dinsdag, woensdag en donderdag lijkt het 16 of zelfs 17 graden te worden. Daarna stroomt frissere lucht binnen, want op vrijdag wordt het weer 14 graden, en in het weekeinde wordt een graad of 13 verwacht. In de nacht is 7 graden heel normaal. Maandag wordt het 10 graden, dinsdag 11 graden en woensdag niet kouder dan 14 graden. Daarna worden ook de nachten frisser: donderdag 12 graden, vrijdag 10 graden. Ook in het weekeinde wordt het 9 of 10 graden. De week verloopt dus te zacht, en is daarmee bearish. Zon: Neutraal De zon schraapt deze week waarschijnlijk net voldoende uurtjes om een neutraal signaal te realiseren. Maandag is er nog behoorlijk wat zon, maar dinsdag en woensdag is het behoorlijk bewolkt. Donderdag breekt de hemel dan tijdelijk open doordat een hogedrukgebied net iets meer invloed krijgt. Vanaf vrijdag stroomt frissere lucht binnen, waarin wolken en zon elkaar afwisselen. De wolken lijken daarbij wel nadrukkelijker aanwezig dan de zon. Zondag wordt het mogelijk iets zonniger. Wind: Neutraal De wind is deze week afwisselend wat sterker en zwakker. Maandag, dinsdag en woensdag heeft een lagedrukgebied invloed op ons weer. De wind is daardoor duidelijk aanwezig. Donderdag en ook vrijdag heeft een uitloper van een hogedrukgebied invloed en neemt de wind duidelijk af. Zaterdag en zondag neemt de wind waarschijnlijk weer toe tot waarden rond het gemiddelde. Het windbeeld biedt dus van alles wat en is daarmee neutraal. 12

13 Macro-economische agenda Dinsdag 24 oktober: VS - API-weekrapport olievoorraden Woensdag 25 oktober: VS - EIA-weekrapport olievoorraden CA - Bank of Canada rentebesluit Donderdag 26 oktober: VS - EIA-weekrapport aardgas EU - ECB rentebesluit en monetair beleid Vrijdag 27 oktober: VS - Baker Hughes rig count VS - CFTC commitment of traders Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 13