Grondplan. DOMO, Door Ondersteuning Mee Opvoeden. Praktijkbeschrijving

Transcriptie

1 Grondplan DOMO, Door Ondersteuning Mee Opvoeden Praktijkbeschrijving Domo vzw Leuven april 2013

2 Inhoudsopgave 1 Beschrijving Definitie en omschrijving Doelgroep Doelen Werkwijze/aanpak Materialen en links Positionering ten opzicht van andere praktijken Onderbouwing Theoretische argumenten Argumenten op basis van onderzoek Overdraagbaarheid Opleiding Overdracht en implementatie Kwaliteit Kostprijs Bronnen Contactgegevens...9 Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 2 van 9

3 Beschrijving praktijken opvoedingsondersteuning Er bestaan verschillende manieren om ouders en opvoedingsverantwoordelijken te ondersteunen bij het opvoedingsproces. Vanuit de decretale opdracht participatieve en wetenschappelijk onderbouwde methodieken inzake opvoedingsondersteuning te ontwikkelen en te verspreiden werkt EXPOO aan een overzicht van mogelijke praktijken. Dit overzicht wil actoren inspiratie en mogelijkheden aanreiken in kwaliteitsvolle werkwijzen om een aanbod opvoedingsondersteuning uit te bouwen. Het beschrijven, onderbouwen en documenteren van een praktijk is niet altijd even makkelijk. Elke beschrijving is een momentopname enerzijds en tegelijkertijd een vereenvoudiging van een complexere realiteit dat het bieden van opvoedingsondersteuning is. EXPOO ondersteunt dit proces door jaarijks een aantal praktijkwerkers in methodiekontwikkelingskringen samen te laten reflecteren. Daarnaast kan je als opvoedingsondersteuner je praktijk ook zelf beschrijven. Hier vind je de beschrijving van Domo, Door Ondersteuning Mee Opvoeden. Op vraag van EXPOO beschreef Ingrid Verdonck voor Domo vzw Leuven hun huidige praktijk in het grondplan. De uitgebreide beschrijving van de praktijk is terug te vinden in het boek over de drempel, uitgegeven in 2011 naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van Domo vzw Leuven. Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 3 van 9

4 1 Beschrijving 1.1. Definitie en omschrijving Domo betekent aan huis maar staat ook voor Door Ondersteuning Mee Opvoeden. Domo biedt ondersteuning aan huis aan kwetsbare, kansarme gezinnen met kinderen tot 12 jaar. De ondersteuning gebeurt door vrijwilligers. Een vaste vrijwilliger gaat éénmaal per week aan huis en dit gedurende een ruime periode. De vrijwilliger steunt het gezin als vriend aan huis. De rode draad doorheen de werking is preventie door presentie Doelgroep Domo biedt ondersteuning aan kwetsbare, meestal kansarme gezinnen met kinderen tot 12 jaar. De aandacht gaat zowel naar de ouders als naar de kinderen. De aandacht gaat bijzonder naar gezinnen met heel jonge kinderen (beneden 3 jaar) waar de ondersteuning, vanuit het oogpunt van preventie, extra belangrijk is. De vraag naar ondersteuning komt van het gezin en/of van een toeleidende persoon of organisatie. Om de ondersteuning te kunnen realiseren werkt Domo met een aantal criteria om uit te maken of een gezin kan rekenen op Domo ondersteuning. Domo houdt volgende criteria 1 aan: - Domo wordt bij voorkeur ingezet als er sprake is van een preventieve opvoedingsondersteuning. Wanneer een gezin reeds in begeleiding is bij een professionele ondersteuning worden zeer duidelijke afspraken gemaakt. - De vraag tot opvoedingsondersteuning kan beantwoord worden met Domo-werking - Er is een duidelijke hulpvraag van het gezin - Het gezin heeft geen of weinig sociaal netwerk - Er is een zekere draagkracht aanwezig bij de ouders. - Gezinnen dienen een geldige verblijfsvergunning te hebben - Er is sprake van het ontbreken van ouderlijke vaardigheden of van belemmering door andere belastende factoren. - Er wordt uitgegaan van een tijdelijk karakter van de ondersteuning - Er moet sprake zijn van kansarmoede in de brede betekenis van het woord. - De problematiek mag niet te zwaar zijn - Er wordt enkel ondersteuning geboden tot het jongste kind 12 jaar geworden is 1.3. Doelen Domo vzw Leuven hanteert volgende missie: De Domo-vrijwilliger komt als vriend aan huis het gezin steunen, bemoedigen, een stukje levensweg met hen meegaan. Via steun aan de ouders, wil Domo de kinderen meer toekomstkansen geven, hun talenten aanspreken. Tegelijkertijd wil Domo deze kinderen in hun huidige situatie ontspanning, genegenheid, stimulansen in de verschillende levensgebieden bezorgen. Door regelmatige aanwezigheid van de vrijwilliger binnen het gezin wil men de draagkracht en vaardigheden van de opvoeders vergroten, het sociaal netwerk van het gezin verbreden, drempels wegwerken en (preventief) bijdragen tot het welzijn van het kind. 1 De criteria lichten we uitgebreid toe in de publicatie over de drempel, zie punt 4: Bronnen Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 4 van 9

5 Als doelen heeft Domo vzw Leuven : - kinderen meer toekomstkansen geven (via steun aan de ouders) - draagkracht en vaardigheden van de ouders vergroten - sociaal netwerk van het gezin verbreden - drempels (naar activiteiten en of diensten) wegwerken 1.4. Werkwijze/aanpak Het unieke in de Domo-werking is dat één vrijwilliger eenmaal per week bij één gezin aan huis gaat. Toeleiding en start Een gezin kan zichzelf aanmelden maar in de meeste situaties wordt een gezin aangemeld. De toeleider (huisarts, verpleegkundige Kind en Gezin,..) neemt contact met Domo en de coördinator beluistert en bespreekt de vraag. Komt er een vrijwilliger mogelijks in aanmerking om het gezin te ondersteunen, dan neemt de coördinator contact met het gezin. Een goede match tussen gezin en vrijwilliger is essentieel. Er wordt een duurzame relatie van 1 jaar of langer voorgesteld. De ondersteuning De vrijwilliger gaat 1x in de week als vriend aan huis bij het gezin langs. De ondersteuning is in elk gezin verschillend. Domo zet in op alles wat met de leefwereld van gezinnen te maken heeft. De vrijwilliger bepaalt zelf wat hij in en met het gezin doet. Dit is afhankelijk van de eigen mogelijkheden en vaardigheden van de vrijwilliger en de vragen van het gezin. Het accent ligt steeds op kinderen en hun noden erkennen, hen een warm hart toedragen, kiezen voor talent en ook draagkracht en draagvlak van de opvoeders vergroten door hen bij te staan, te informeren, hen uit hun sociaal isolement te halen en aan te sporen te participeren aan culturele en vrijetijdsactiviteiten. Voorbeelden : - samen met kinderen spelen - helpen bij schoolwerk van de kinderen - samen met de ouder opruimen - samen met het gezin naar een toneelvoorstelling gaan - meegaan op doktersbezoek Kenmerken van de werking : - Inzet van vrijwilligers - Aanwezigheid aan huis - Ondersteuning op vriendschappelijke basis - Zorg op maat, uniek per gezin - Geen formulieren - Anonimiteit - Pluralisme en openheid - Geen vooropgestelde tijdsbegrenzing. Ondersteuning van de vrijwilliger: zie verder Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 5 van 9

6 1.5. Materialen en links Een Domo-werking groeit van onderuit. Lokale noden, behoeften en kenmerken bepalen de begeestering van de vrijwilligers. Om de naam Domo te gebruiken is een engagementsfiche en overeenkomst om de visie en missie volgens het Domo-model te volgen noodzakelijk. Als inleiding en ruime basis is er het boek Over de drempel, beschikbaar bij Domo vzw Leuven. Aan starters geven we een opleiding aan de hand van een draaiboek. Voor de vrijwilligers is er een handleiding Positionering ten opzicht van andere praktijken In het Vlaamse landschap van opvoeding- en gezinsondersteuning, neemt Domo vzw de plaats in van erkende vrijwilligersorganisatie, die aan huis ondersteuning biedt aan kwetsbare gezinnen met jonge kinderen. Deze ondersteuning richt zich niet specifiek op één bepaald thema maar heeft betrekking op vele levensdomeinen. We stellen ook geen tijdsbegrenzing voorop voor de ondersteuning. Domo vzw maakt zowel deel uit van verschillende netwerken van andere vrijwilligersorganisaties als van professionele zorgen hulpverlenende organisaties.

7 2 Onderbouwing 2.1. Theoretische argumenten Volgende theoretische kaders worden door Domo als onderbouwing van de werking gezien 2 - Presentietheorie die door verschillende auteurs (Baart e.a., 2004) wordt beschreven - Theorieën rond versterkingsprocessen en empowerment (Van Regenmortel e.a.2002), - SEEK-model van Dubowitz (2007) met de nadruk op bescherming, veiligheid en participatie in het gezin - Balansmodel (Bakker, 1997) kan als instrument worden gebruikt om de wisselwerking tussen beschermende factoren en risicofactoren in een gezin in kaart te brengen. - Talent in Actie ( Dewulf, 2010)) biedt voorbeelden en adviezen om talenten te herkennen en kansen te bieden Argumenten op basis van onderzoek Twee masterthesissen (Schotte, 2010 en Foubert, 2011) (KU Leuven) hebben het model en de werking van Domo doorgelicht en bevestigd dat het programma werkt. Daarnaast formuleerden ze ook adviezen voor bijsturing (o.a. belang van vorming voor en ondersteuning aan de vrijwilligers). Het gemeenschappelijk project met KAV Pak een stoel en zet u erbij (2009) heeft de mogelijkheden aangetoond om drempelverlagend te werken bij deelname van kwetsbare vrouwen aan het verenigingsleven. Domo is zeer vergelijkbaar met het internationaal verspreid en evidence-based Home-start programma. De bevindingen vanuit de Nederlandse onderzoeken over Home-Start geven duidelijk aan dat een aangehouden nuldelijns-opvoedingsondersteuning een positief effect heeft op de vaardigheden en het welzijn van de moeder. Voor de onderzoeksresultaten verwijzen we naar de websites van Home-start Nederland 3. 2 Zie punt 4: Bronnen 3 Zie punt 4 bronnen Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 7 van 9

8 3 Overdraagbaarheid 3.1. Opleiding Domo verwacht geen speciale vooropleiding van de vrijwilligers maar biedt een basisopleiding voor de vrijwilliger die start in een gezin. Van de vrijwilligers wordt ook een nauwe betrokkenheid op de organisatie verwacht. Maandelijks is er een vergadering. Er worden interne en externe opleidingen en vormingen voorzien Overdracht en implementatie Een Domo-werking groeit van onderuit. Lokale noden, behoeften en kenmerken bepalen de begeestering van de vrijwilligers. Om een Domo op te starten zijn een engagement en een overeenkomst om de visie en missie volgens het Domo-model te volgen, echter noodzakelijk. Aan starters wordt een opleiding gegeven aan de hand van een draaiboek met dvd. Naast aandacht voor het Domo-model, de visie en de missie wordt informatie gegeven over financiën (begroting, tegemoetkomingen voor vrije tijd en cultuur) administratie (verzekering, onkostenvergoeding ) communicatie (intern, extern bijvoorbeeld naar de overheid), fondsenwerving enz. Voor de vrijwilligers is er een handleiding Kwaliteit Elke Domo-organisatie staat kritisch tegenover zijn werking. Intern zorgen de maandelijkse vergadering, de gezinsbesprekingen in groep, de persoonlijke gesprekken met de coördinator, de verslagen van de vrijwilligers, voor een regelmatige up-date van de werking en van de inzet van de vrijwilliger. De werkgroepen houden de vinger aan de pols en communiceren de informatie die van buitenaf komt. Extern is er communicatie en overleg tussen verschillende Domo s en opstarters. De kwaliteit van de Domo- werking wordt ook bevestigd door het behalen van verschillende awards (zoals Welzijnszorg Armoede uitsluiten 2007, Vrijwilligerswerk 2011, BNP Paribas 2012) Kostprijs Een Domo opstarten veronderstelt een meerdaagse opleiding (eventueel op verplaatsing) aan de hand van het draaiboek. Er zijn ook kosten voor de website, de aanmaak van het logo, de handleiding voor vrijwilligers, Kosten voor administratie, communicatie, personeel, huur enz. worden door elke Domo gedragen. Fondsenwerving is een continue opdracht. Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 8 van 9

9 4 Bronnen Baart, A., Een theorie van de presentie. Utrecht, Lemma, 2001 Bakker, I. e.a., O&O in perpsectief, Utrecht, NIZW., 2008 Dewulf, L., Waar is mijn kind goed in? Voordracht op Talent in Actie. Leuven, 2010 Dubowitz, H. e.a. Pediatric Primary Care to Help Prevent Child Maltreatment. The Safe Environment for Every Kid ( SEEK) Model. In Pediatrics 123, , 2009 Foubert,T., Een onderzoek naar het realiseren van de doelen van Vzw Domo gebaseerd op ervaringen van gezinnen en vrijwilligers. Masterthesis, KU Leuven, 2011 Schotte, R., Motivatie van vrijwilligers actief binnen Domo vzw. Masterthesis, KU Leuven, Van Regenmortel, T. Empowerment en maatzorg. Een krachtgerichte psychologische kijk op armoede. Leuven, Acco, 2002 Verdonck, I., Over de drempel, 20 jaar Domo vzw Leuven, 2011 Verdonck, I en Hamels, M., Pak een stoel en zet u er bij. Drempels voor kwetsbare vrouwen in het verenigingsleven wegwerken. KAV en Domo vzw Leuven, 2009 Home-start: Contactgegevens Op vraag van EXPOO beschreef Ingrid Verdonck voor Domo vzw Leuven hun huidige praktijk in het grondplan. De uitgebreide beschrijving van de praktijk is terug te vinden in het boek over de drempel, uitgegeven in 2011 naar aanleiding van het 20-jarig bestaan van Domo vzw Leuven Ingrid Verdonck, Domo vzw Leuven Naamsestraat Leuven Grondplan Praktijkbeschrijving opvoedingsondersteuning Pagina 9 van 9