Waarden van Wonen Toekomst van de maatschappelijke institutie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Waarden van Wonen Toekomst van de maatschappelijke institutie"

Transcriptie

1 Waarden van Wonen Toekomst van de maatschappelijke institutie

2 Voorwoord Het succes van de Nederlandse volkshuisvesting is internationaal ongeëvenaard. Vanuit maatschappelijk initiatief is er de afgelopen 100 jaar een stelsel gegroeid, dat ervoor zorgt dat mensen met een laag inkomen in Nederland kunnen rekenen op betaalbare huisvesting van hoge kwaliteit. De corporatiesector staat desalniettemin onder grote druk. Een slecht functionerende woningmarkt, afnemend politiek draagvlak, incidenten in de sector en een parlementaire enquête hebben de sector in het defensief gedwongen. Resultaten worden niet meer gezien en het dragende verhaal van de sector lijkt aan kracht te hebben ingeboet. De maatschappelijke legitimiteit van de sector staat onder druk en daar heeft de sector zelf (nog) geen zelfbewust antwoord op. Ondertussen vindt er een institutionele herpositionering plaats waarbij de betrokkenheid van de overheid fors is toegenomen. De volkshuisvesting is een bijzondere sector waarin waarden een fundamentele rol spelen. Onder de bureaucratische oppervlakte van puntprijzen, woonruimteverdeling en benchmarks schuilt de meervoudigheid van een werkelijkheid waarin wonen iets intiems en persoonlijks is. Die hybriditeit maakt dat de sector is doordesemd van normatieve kwesties. Dilemma s en paradoxen zijn in de bestuurderspraktijk aan de orde van de dag. De urgente vragen van vandaag strijden om voorrang met de verantwoordelijkheid voor de lange termijn. Het beste bewijs van goed bestuur is misschien wel het oordeel van de opvolger. De institutionele herpositionering van corporaties roept nieuwe vragen op die de leidraad vormen van het programma Waarden van Wonen. Het programma is uniek omdat het de hybriditeit van de sector en bijbehorende dilemma s en paradoxen als uitgangspunt neemt. Wat is er anno 2017 werkelijk aan de orde in de sector? Op welke wijze kan de maatschappelijk legitimiteit een nieuwe impuls krijgen? Hoe ziet de toekomst van de corporatie als maatschappelijke institutie eruit? Wat is daarbij een duurzaam business model? En welke waarden zijn dan aan de orde? In het programma voeren we het gesprek over thema s als diversiteit en demografie, netwerken en sturing, vitaliteit en veerkracht, toezicht en verantwoording, transparantie en openbaarheid en maatschappelijke verankering. De inhoud van de volkshuisvesting is daarbij ondersteunend en voert niet de boventoon. We kijken vanuit andere (maatschappelijke) sectoren en omgevingen naar de opgaven binnen de corporatiesector en verkennen daarbij nieuwe wegen. Een nieuwe oriëntatie op sturende waarden kan helpen om de maatschappelijk verankering van corporaties op vitale wijze vorm te geven en een krachtig zelfbewustzijn te vestigen. Dat is wat het programma Waarden van Wonen wil bieden. Waarden van Wonen heeft de vorm van een verkenning. Ontmoetingen met mensen uit andere werelden, confrontatie met praktijken uit andere domeinen en bezinning op vanzelfsprekendheden kunnen helpen om eigen antwoorden op te sporen. We zullen spreken over waarden in het wonen die ondergesneeuwd of te dominant zijn. Hierbij schuwen we de filosofische reflectie niet. De deelnemers aan het leerprogramma zijn tegelijk coproducenten ervan. Met de gastsprekers, de begeleiders en met elkaar ontwerpen zij de verkenning die het leerprogramma wil zijn. Prof. dr. Paul Frissen, decaan/ voorzitter NSOB Drs. Mark Frequin, co-decaan en directeur-generaal Bereikbaarheid van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu

3 Een verkenning Het programma van de tweede editie van Waarden van Wonen voor de corporatiesector is ingegeven door de voortgaande institutionele herpositionering van de sector. Het programma is tot stand gekomen op basis van gesprekken met bestuurders uit de sector en vertegenwoordigers van de overheid. Daarnaast maakt dit programma gebruik van de ervaringen die de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur heeft met succesvolle programma s voor topbestuurders en topambtenaren in openbaar bestuur en publieke sector. Oriëntatie en heroriëntatie op publieke waarden zijn daarin steeds onderwerp van beschouwing. Strategische reflectie vindt plaats tegen de achtergrond van die waarden en de verankering van publieke organisaties in hun maatschappelijke context. Besef van tradities en geschiedenis is een voorwaarde voor institutionele positionering en herpositionering, ook en zeker in tijden van grote turbulentie en onzekerheid. Gemakkelijke antwoorden zijn niet beschikbaar. Daarom is het van belang op zoek te gaan naar de goede vragen. Uitgangspunt daarbij is dat vragen én antwoorden altijd meervoudig zijn. Achter iedere vraag ligt weer een volgende. Bestuurders zijn voortdurend op zoek naar handelingsrepertoires. De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur is een exclusief opleidingsinstituut en denktank voor de publieke sector en het openbaar bestuur. De school biedt programma s voor reflectie en persoonlijke en professionele verdieping. Intellectuele kwaliteit en brede en diepe ervaring in openbaar bestuur en publieke sector staan bij de docenten voorop. De deelnemers zijn met hun kennis en ervaring een cruciale bron voor het leren. Doelgroep Waarden van Wonen is uitsluitend toegankelijk voor bestuurders van woningcorporaties. Selectie van deelnemers geschiedt door de programmaleiding, waarbij variatie in de samenstelling van de groep het voornaamste criterium is. Van deelnemers wordt verwacht dat zij bereid zijn te investeren in een zoektocht naar waarden, die voor de toekomstige positionering van de corporatiesector van fundamenteel belang zijn. In subgroepen bereiden de deelnemers steeds onderscheiden delen van het programma voor. Tevens lezen we literatuur. Uiteraard houdt het programma daarbij rekening met drukke agenda s. De groepsgrootte bedraagt ongeveer 16 personen. Programmaopzet Het programma gaat op dinsdag 28 november 2017 van start en bestaat uit zes tweedaagse bijeenkomsten van 23 uur. Steeds bestaat de eerste dag uit een programma van uur en de tweede dag uit een programma van uur. Tussen deze twee programmaonderdelen in overnachten deelnemers in Den Haag. Er is voor deze opzet gekozen om de agenda s van de deelnemers zo min mogelijk te belasten. De bijeenkomsten zijn altijd plenair. Voorbereiding gebeurt door subgroepen van twee of drie deelnemers. Elke bijeenkomst heeft een centraal thema, waarover vooraf via het digitale leerportaal informatie en literatuur beschikbaar is. De eerste en de laatste bijeenkomst (start respectievelijk afsluiting) kennen een andere opbouw. Tijdens de eerste bijeenkomst zullen we beginnen met een uitgebreide kennismaking. Daarna bespreken we essays die de deelnemers ter voorbereiding van de opleiding hebben geschreven. De theoretische reflectie zal vooral ingaan op waarden. De deelnemers krijgen concepten en taal aangereikt om tijdens de leergang het gesprek te voeren en te reflecteren over waarden.

4 Tijdens de laatste bijeenkomst zullen we de strategische herpositionering van de sector centraal stellen en vragen we de deelnemers in gecombineerde subgroepen een eindpresentatie te houden over hun bevindingen. Opbouw van de bijeenkomsten De bijeenkomsten hebben een gelijke opbouw. Dag Inloop Start en introductie Start en introductie op de thematiek door de decanen prof. dr. Paul Frissen en drs. Mark Frequin In gesprek met een bestuurder In relatie tot de thematiek wordt een bestuurder uit een relevante sector uitgenodigd. We vragen van de bestuurder een korte inleiding op thematiek, sector en organisatie. Een subgroep van deelnemers verdiept zich in thematiek en sector, verzorgt hierover een reflectie en organiseert het gesprek met de bestuurder. Diner en voortzetting gesprek Dag Theoretische reflectie Een of twee vooraanstaande sprekers belichten de thematiek. Ruime aandacht wordt daarbij geschonken aan dilemma s en paradoxen. Welke grote vragen zijn er aan de orde en wat is de aard van de verandering waarvoor zij maatschappelijke sectoren dan wel de overheid gesteld zien? Zien de sprekers interessante innovaties, zijn er perspectiefvolle handelingsalternatieven, welke problemen zijn onoplosbaar? De deelnemers luisteren naar deze verhalen waarna we met de sprekers in gesprek gaan Lunch Verbeelding Een subgroep van deelnemers selecteert een documentaire die relevant is voor de thematiek. De groep licht de keuze en de film toe en organiseert een bespreking. Lessen Een subgroep van deelnemers formuleert de lessen die corporaties zouden kunnen trekken uit het behandelde in de bijeenkomst. De opleiding Waarden van Wonen maakt de deelnemer bewust van de veranderende maatschappelijke en bestuurlijke context van het wonen. Vanuit verschillende disciplines wordt deze verandering ingekleurd. Reflectie hierop geeft hernieuwde waarden aan het wonen van nu. Jacques Thielen, alumnus

5 Waarden van Wonen Oriëntatie op Waarden Met welke waarden beginnen de deelnemers aan onze zoektocht? Deze vraag staat centraal in de eerste bijeenkomst. In dit gesprek worden verborgen, expliciete en gewenste waarden verkend. Op welke wijze zijn deze leidend voor de wijze waarop bestuurders hun opdracht vervullen en op welke momenten komen deze waarden in de knel? We gebruiken de eerste bijeenkomst tevens om een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen die kan helpen bij de onderlinge discussies en de verdere verkenning van de waarden in de corporatiesector. Wat zijn de waarden die de komende jaren van belang zijn binnen de corporatiesector? De deelnemers wordt gevraagd twee weken voor de start van de leergang een essay van maximaal 2 A4 te uploaden in het digitale leerportaal waarin zij hun visie op Waarden van Wonen formuleren. Nieuwe scheidslijnen de wereld in het wonen Onze huidige (multiculturele) samenleving wordt gekenmerkt door een hoge mate van variëteit, complexiteit en dynamiek. Tevens is er sprake van nieuwe scheidslijnen. Ongelijkheid is (weer) een maatschappelijk en politiek thema. Sommigen spreken van harde vormen van segregatie. In deze context staan maatschappelijk instituties voor de uitdaging een passend aanbod te leveren op de veelkleurige - maatschappelijke vraag. Voor corporaties speelt daarbij een spagaat tussen hoge stedelijke dynamiek en de trage wereld van het vastgoed. De sprekers zullen de variëteit, complexiteit en dynamiek van onze samenleving schetsen en over de grenzen van het woondomein kijken. Ongelijkheid en segregatie zijn daarbij ingewikkelde kwesties. Hoe ziet de doelgroep (en dus opgave) er nu en in de toekomst uit? Politiek, transparantie en eigenaarschap van wie is het woondomein? De politiek eist van maatschappelijke organisaties steeds indringender vormen van verantwoording en transparantie. De corporatiesector kan hierover meepraten en is zelfs onderwerp geweest van een parlementaire enquête die inperkende kaders en toezichtverruiming en verdieping heeft opgeleverd. Tegelijkertijd wil de politiek terugtreden, de verzorgingsstaat moet worden hervormd. De participatiesamenleving moet ruimte krijgen om het publieke domein opnieuw in te richten of klassieke overheidstaken over te nemen. Maatschappelijk is er sprake van uitbundige zelforganisatie in de vorm van zeer gevarieerde burgerinitiatieven. Er ontwikkelen zich allerlei vormen van sociaal organiseren en sociaal ondernemerschap. Die kunnen op veel, ook politieke, bijval rekenen Als de participatiesamenleving vooral verschil in de vorm van ongelijkheid tot stand brengt, als initiatieven niet passen binnen politieke kaders en preferenties is het enthousiasme echter beduidend minder groot. Bestuurders van maatschappelijke organisaties zien een veranderd speelveld en veel politieke ambiguïteit. De sprekers zullen deze ambiguïteit schetsen. Netwerken en sturing zelfbewust sturen in het woondomein Met name op lokaal niveau manifesteert zich een praktijk waarin netwerkend werken onmisbaar is geworden. De opkomst van netwerkend werken schept een praktijk waarin macht, hiërarchie en zeggenschap een andere betekenis krijgen. De participatietendens is niet nieuw maar toch is er sluipenderwijs iets aan het veranderen. Voor corporaties roept dit vragen op als: hoe verhoud ik mij tot al deze initiatieven, hoe weeg ik ze tegen elkaar af, hoe richten we onze organisatie zo in dat we ze optimaal kunnen benutten? Wat is de rol van de corporatie in het maatschappelijke samenspel en hoe verhoudt zij zich tot de lokale politiek?

6 Verandering en stabiliteit veerkracht in het woondomein We zijn op weg naar een kenniseconomie, waarin creativiteit, flexibiliteit en innovatie prominenter aanwezig zijn dan ooit te voren. Bedrijven zien dat er andere eisen worden gesteld aan de producten en diensten die zij leveren. De veranderlijkheid is hoog maar een trein gaat nog steeds van A naar B en een huis is ook nog steeds bedoeld om in te wonen. Niet alles verandert maar toch wijzigen ook hier de eisen die aan het product worden gesteld. Hoe kunnen corporaties hun product én dienstverlening ijken aan de tijd? Hoe vergroot je de veerkracht én vitaliteit van de organisatie? Hoe blijf je bewegen zonder dat je verandermoe wordt? Welk type verandermanagement is in de corporatiesector gewenst? En wat kan het opleveren? Waarden verankeren institutionele vormgeving Eén van de kerntaken van bestuurders is de strategische positionering van hun organisatie in de bredere maatschappelijke en bestuurlijke omgeving. Voor corporatiebestuurders zal dat nu vaak neerkomen op strategische herpositionering. Op basis van welke waarden kunnen corporaties met veerkracht en vertrouwen de toekomst tegemoet zien? Hoe versterken of vernieuwen zij hun institutionele legitimiteit? Deze vragen zijn rode draden in het hele programma. De deelnemers ontwikkelen hierover inzichten die ze aan het eind van de leergang in een workshop zullen presenteren. Niet als afronding maar als startpunt voor (nieuw) handelen en reflecteren.

7 Programma [wijzigingen voorbehouden] Data Thema/ docenten Opdrachten 28 & 29 november 2017 Startbijeenkomst Oriëntatie op Waarden dinsdag 28 november 2017 Dag uur Dag uur Locatie: NSOB & (Ministerie I en M/NSOB) woensdag 29 november 2017 Prof. dr. René ten Bos (Radboud Universiteit) [ uur] Schrijf een kort essay over de vraag: Wat is uw visie op Waarden van Wonen? Welke opgaven kent de sector? Kies een voorwerp dat voor u van symbolische betekenis is en aan de hand waarvan u iets kunt vertellen over uw leven en loopbaan 30 & 31 januari 2018 Module 2 Dag uur Dag uur woensdag!] Locatie: NSOB Nieuwe Scheidslijnen de wereld in het wonen dinsdag 30 januari 2018 (Ministerie I en M/NSOB) Drs. Ron (M.)J.G. Bormans (Hogeschool Rotterdam) [ uur] woensdag 31 januari 2018 Prof.dr.mr. Mark A.P. Bovens (Universiteit Utrecht/WRR) [ uur] Een subgroep bereidt gesprek met bestuurder voor Een subgroep selecteert en presenteert een documentaire Een subgroep formuleert lessen voor de sector

8 Data Thema/ docenten Opdrachten 6 & 7 maart 2018 Module 3 Dag uur Dag uur Politiek, transparantie en eigenaarschap van wie is het woondomein? dinsdag 6 maart 2018 Locatie: NSOB 24 & 25 april 2018 Module 4 Dag uur Dag uur Locatie: NSOB (Ministerie I en M/NSOB) Lezing Met ministers op de tandem & drs. Wim A. van der Meeren (Zorgverzekeraar CZ) ( uur) woensdag 7 maart 2018 [ uur] Netwerken en sturing zelfbewust sturen in het woondomein dinsdag 24 april 2018 (Ministerie I en M/NSOB) & n.t.b. practitioner ( uur) woensdag 25 april 2018 Prof. dr. Mark. J.W. van Twist (NSOB/Erasmus Universiteit) [ uur] Literatuur ter voorbereiding: Met ministers op de tandem Mark Frequin (2012) Een subgroep bereidt gesprek met bestuurder voor Een subgroep selecteert en presenteert een documentaire Een subgroep formuleert lessen voor de sector Een subgroep bereidt gesprek met bestuurder voor Een subgroep selecteert en presenteert een documentaire Een subgroep formuleert lessen voor de sector

9 Data Thema/ docenten Opdrachten 22 & 23 mei 2018 Module 5 Dag uur Dag uur Verandering en stabiliteit veerkracht in het woondomein dinsdag 22 mei 2018 Locatie: NSOB 19 & 20 juni 2018 Slotbijeenkomst Dag uur Dag uur Locatie: NSOB (Ministerie I en M/NSOB) & n.t.b. practitioner [ uur] woensdag 23 mei 2018 n.t.b. [ uur] Waarden verankeren institutionele vormgeving dinsdag 19 juni 2018 (Ministerie I en M/NSOB) prof. dr. Sandra G.L. Schruijer (Universiteit Utrecht) [ uur] woensdag 20 juni 2018 Workshops [ uur] Een subgroep bereidt gesprek met bestuurder voor Een subgroep selecteert en presenteert een documentaire Een subgroep formuleert lessen voor de sector Eindopdracht Twee gecombineerde subgroepen bereiden ieder een workshop voor over de strategische (her)positionering van de corporatiesector en de waarden die daarbij leidend kunnen zijn. De inzichten uit de leergang bieden daarvoor inspiratie en referentie. Gastsprekers Sprekers met zeer uiteenlopende achtergronden gaan met ons in discussie. Elke bijeenkomst zal er naast een gastspreker ook een bestuurder uit een andere sector aanwezig zijn. Programmaleiding De programmaleiding is in handen van de decanen prof. dr. Paul Frissen, decaan/ voorzitter van de NSOB en hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en drs. Mark Frequin, directeurgeneraal Bereikbaarheid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Daphne Bressers MSc is de leermanager van het programma.

10 Over de NSOB De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur verzorgt sinds 1989 hoogwaardige postacademische opleidingen. In dat jaar besloten de Universiteit Leiden en de Erasmus Universiteit Rotterdam tot de oprichting van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Sinds juli 1995 participeren behalve de Universiteit Leiden en de Erasmus Universiteit Rotterdam ook de Universiteit Utrecht, de Universiteit van Amsterdam, de Technische Universiteit Delft, de Universiteit van Tilburg en de Vrije Universiteit van Amsterdam in de NSOB. Vanaf haar aanvang streeft de NSOB ernaar om met geavanceerde en uitdagende opleidingen voor het topsegment van het management in openbaar bestuur en publieke sector bij te dragen aan een hoogwaardig openbaar bestuur. De opleidingen van de NSOB onderscheiden zich door: Het aanbieden van leeromgevingen die in hun didactiek zijn afgestemd op het leren van ervaren tot zeer ervaren professionals. De inzet van topdocenten uit wetenschap en praktijk is daarbij vanzelfsprekend. Het aanbieden van leerinhouden waarin inzichten uit vooraanstaande researchprogramma s worden verbonden met strategische vragen uit de praktijk. De relatie van de NSOB met universiteiten is daarom van groot belang. Daarnaast is de NSOB ook een onafhankelijke denktank die strategische vragen in de publieke sector onderzoekt. Het aanbieden van leerprogramma s waarin maatschappelijke ontwikkelingen en transformaties altijd uitgangspunt zijn voor reflectie over de publieke sector en het openbaar bestuur. Begrip van de wereld is in deze domeinen cruciaal. Er kan niet worden volstaan met instrumentele vakkennis op managementgebied. Het aandacht schenken aan persoonlijke effectiviteit in de context van de voornoemde reflectie. Daarbij staat voor de NSOB voorop dat dienstbaarheid aan de publieke zaak een van de professionele en dus ook persoonlijke kernwaarden is. De kennisfunctie van de NSOB komt naar voren in haar rol als denktank. De denktank van de NSOB verzorgt praktijkgericht én wetenschappelijk ingebed onderzoek. Het onderwijs voedt de denktank van de NSOB met nieuwe vragen op het gebied van beleid, sturing en de verhouding tussen publieke, private en maatschappelijke domeinen. Andersom zorgt de denktank door excellent onderzoek voor permanente verbetering en vernieuwing van het curriculum. Zo bevruchten onderwijs en onderzoek elkaar, vanuit theorie en praktijk. Het onderzoek van de NSOB draagt bovendien bij aan het publieke debat over de rol en het functioneren van het openbaar bestuur en andere domeinen in de publieke sector.

11 Algemene informatie Kosten en locatie De bijeenkomsten vinden plaats in huis bij de NSOB. De kosten van het leerprogramma bedragen 7.300,- (BTW-vrij). In deze prijs zijn de kosten van studiemateriaal wel en de accommodatiekosten niet inbegrepen. Inschrijving U kunt zich inschrijven door het aanmeldingsformulier in deze brochure volledig in te vullen en voorzien van cv naar ons op te sturen. Op de inschrijving en eventuele annulering zijn de algemene voorwaarden van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur van toepassing. PE punten Voor deze opleiding worden 72 PE punten toegekend. Informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Daphne Bressers: T E Bressers@nsob.nl Voor meer informatie over de NSOB zie Adres Nederlandse School voor Openbaar Bestuur

12 Contactpersonen Decaan Prof.dr. Paul H.A. Frissen Co-decaan: Leermanager: Daphne Bressers MSc Projectmanager: Linda M. Frauenfelder-van t Veer bc frauenfelder@nsob.nl

Waarden van Wonen Toekomst van de maatschappelijke institutie

Waarden van Wonen Toekomst van de maatschappelijke institutie Waarden van Wonen Toekomst van de maatschappelijke institutie Voorwoord Het succes van de Nederlandse volkshuisvesting is internationaal ongeëvenaard. Vanuit maatschappelijk initiatief is er afgelopen

Nadere informatie

Sociaal ondernemerschap & de overheid. Prof. Dr. Mark van Twist

Sociaal ondernemerschap & de overheid. Prof. Dr. Mark van Twist Sociaal & de overheid Ondernemers zijn steeds vaker te vinden op de vervagende grenzen tussen markt, overheid en samenleving. Een ICT bedrijf met autistische werknemers met een Wajong-uitkering of een

Nadere informatie

Leeratelier strategisch hogeronderwijsbeleid

Leeratelier strategisch hogeronderwijsbeleid Leeratelier strategisch hogeronderwijsbeleid Derde Uitvoering - 2016 Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd veranderen

Nadere informatie

Leeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur

Leeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Leeratelier Strategisch hogeronderwijsbeleid Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd

Nadere informatie

Leeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur

Leeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Leeratelier Strategisch hogeronderwijsbeleid Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd

Nadere informatie

Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid

Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid Voorwoord In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd veranderen kennis, kennisproductie en kennisdistributie in een kennisdemocratie

Nadere informatie

Een goede start. Maatwerkprogramma voor Colleges van Burgemeester en Wethouders. Start op aanvraag

Een goede start. Maatwerkprogramma voor Colleges van Burgemeester en Wethouders. Start op aanvraag Een goede start Maatwerkprogramma voor Colleges van Burgemeester en Wethouders Start op aanvraag Een inspirerende start Natuurlijk: goed van start gaan of doorgaan Na de verkiezingen van 21 maart worden

Nadere informatie

Leeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur

Leeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Leeratelier Strategisch hogeronderwijsbeleid Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd

Nadere informatie

Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid. Vierde uitvoering (september 2017 maart 2018)

Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid. Vierde uitvoering (september 2017 maart 2018) Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid Vierde uitvoering (september 2017 maart 2018) Inleiding Veranderende omgeving De omgeving van het hoger onderwijs verandert razendsnel. Op de arbeidsmarkt

Nadere informatie

NSOB Winter Course. Ambtelijk vakmanschap

NSOB Winter Course. Ambtelijk vakmanschap NSOB Winter Course Ambtelijk vakmanschap 17 & 18 januari 2019 Introductie & programma Ambtelijk vakmanschap. De term roept warme beelden op van in tradities geworteld handwerk, uitgevoerd door authentieke

Nadere informatie

Leeratelier Netwerkend Werken

Leeratelier Netwerkend Werken Leeratelier Netwerkend Werken 1 2 Voorwoord De verhoudingen veranderen De verhouding tussen overheid, markt en samenleving is voortdurend in beweging. Om publieke doelen te realiseren, zoeken overheden

Nadere informatie

Waarden van Zorg. Zoektocht naar waarden

Waarden van Zorg. Zoektocht naar waarden Waarden van Zorg Zoektocht naar waarden Nieuwe spanningsvelden tussen privaat, publiek en politiek vragen om meer dan alleen aandacht voor bedrijfsvoering, transparantie en beheersing. In het programma

Nadere informatie

Vierdaags leertraject. Griffiers in een netwerksamenleving

Vierdaags leertraject. Griffiers in een netwerksamenleving Vierdaags leertraject Griffiers in een netwerksamenleving Periode: oktober december 2018 Lestijden: 09:30 16:30 uur (inloop vanaf 09.15) Organisator: Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) in

Nadere informatie

Leeratelier Netwerkend Werken

Leeratelier Netwerkend Werken Leeratelier Netwerkend Werken 1 Voorwoord De verhoudingen veranderen De verhouding tussen overheid, markt en samenleving is voortdurend in beweging. Om publieke doelen te realiseren, zoeken overheden steeds

Nadere informatie

Waarden van Zorg. Zoektocht naar waarden

Waarden van Zorg. Zoektocht naar waarden Waarden van Zorg Zoektocht naar waarden Nieuwe spanningsvelden tussen privaat, publiek en politiek vragen om meer dan alleen aandacht voor bedrijfsvoering, transparantie en beheersing. In het programma

Nadere informatie

Vierdaags leertraject. Griffiers in een netwerksamenleving

Vierdaags leertraject. Griffiers in een netwerksamenleving Vierdaags leertraject Griffiers in een netwerksamenleving Periode: april juni 2019 Lestijden: 09:30 16:30 uur (inloop vanaf 09.15) Organisator: Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) in samenwerking

Nadere informatie

Strategisch Leiderschap in het publiek domein

Strategisch Leiderschap in het publiek domein Strategisch Leiderschap in het publiek domein Voorwoord Directeuren (schaal 16+ of het equivalent daarvan) binnen het Rijk, gemeentes, provincies, uitvoeringsorganisaties, politie en justitie vormen een

Nadere informatie

Kenniswerkplaats Vrijmoedig vernieuwen

Kenniswerkplaats Vrijmoedig vernieuwen Kenniswerkplaats Vrijmoedig vernieuwen Voorwoord Goed bestuur, liefdevolle zorg, onderwijs van goede kwaliteit, een fijne buurt: het is er nooit zomaar vanzelf, maar het ontstaat ook zelden zoals vooraf

Nadere informatie

Leeratelier Creatie van Maatschappelijke Meerwaarde. Reflectie op het rendementsdenken

Leeratelier Creatie van Maatschappelijke Meerwaarde. Reflectie op het rendementsdenken Leeratelier Creatie van Maatschappelijke Meerwaarde Reflectie op het rendementsdenken Voorjaar 2017 Voorwoord De afgelopen jaren zagen we huisartsen in het geweer komen tegen productiedenken, studenten

Nadere informatie

Leeratelier Creatie van Maatschappelijke Meerwaarde. Reflectie op het rendementsdenken

Leeratelier Creatie van Maatschappelijke Meerwaarde. Reflectie op het rendementsdenken Leeratelier Creatie van Maatschappelijke Meerwaarde Reflectie op het rendementsdenken Voorjaar 2017 Voorwoord De afgelopen jaren zagen we huisartsen in het geweer komen tegen productiedenken, studenten

Nadere informatie

MPA. Master of Public Administration. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur

MPA. Master of Public Administration. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur MPA Master of Public Administration Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Voorwoord De NSOB wil opleiden voor een hoogwaardig openbaar bestuur. Met geavanceerde en uitdagende opleidingen voor het topsegment

Nadere informatie

leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling

leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling leergang KLEUR BEKENNEN Kleedkamergesprekken over leiderschapsontwikkeling editie 2011 Leiderschap zit vol met paradoxen. De tegenstelling tussen betrokkenheid en distantie, tussen innovatie en behoudendheid,

Nadere informatie

Woningcorporaties Besturen met een kernopdracht

Woningcorporaties Besturen met een kernopdracht www.esaa.nl Executive Program Woningcorporaties Besturen met een kernopdracht Erasmus University Rotterdam Make it happen. Erasmus School of Accounting & Assurance Woningcorporaties: besturen met een kernopdracht

Nadere informatie

Leeratelier Public Value. Creatie van maatschappelijke meerwaarde

Leeratelier Public Value. Creatie van maatschappelijke meerwaarde Leeratelier Public Value Creatie van maatschappelijke meerwaarde Voorjaar 2018 Voorwoord De afgelopen jaren zagen we huisartsen in het geweer komen tegen productiedenken, studenten tegen rendementsdenken

Nadere informatie

MASTERCLASS MANAGEMENT WONINGCORPORATIES

MASTERCLASS MANAGEMENT WONINGCORPORATIES PROFESSIONAL LEARNING & DEVELOPMENT MASTERCLASS MANAGEMENT WONINGCORPORATIES LOCATIE: UTRECHT MASTERCLASS MANAGEMENT WONINGCORPORATIES VERANDERINGEN ALS NIEUWE CONSTANTE VOOR DE WONINGCORPORATIE VAN MORGEN

Nadere informatie

De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht

De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht High Level Toezicht VERGROTEN VAN PERSOONLIJKE EFFECTIVITEIT Juist het bewust zijn van de eigen bril en context, de maatschappelijke

Nadere informatie

Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016-2017

Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016-2017 Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016-2017 Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016 Sociale ondernemingen spelen een steeds belangrijkere rol in de lokale economie. Bedrijven zoals Taxi Electric, The

Nadere informatie

Leeratelier Politiek-Bestuurlijke Sensitiviteit. Inspelen op een veranderende omgeving

Leeratelier Politiek-Bestuurlijke Sensitiviteit. Inspelen op een veranderende omgeving Leeratelier Politiek-Bestuurlijke Sensitiviteit Inspelen op een veranderende omgeving Start leeratelier: 22 mei 2018 Voorwoord x x x Versnippering van de politieke arena, debatten bol van framing en alternatieve

Nadere informatie

De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht

De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht Vergroten van persoonlijke effectiviteit Juist het bewust zijn van de eigen bril en context, de maatschappelijke opdracht

Nadere informatie

IML. Interdepartementale Management Leergang

IML. Interdepartementale Management Leergang IML Interdepartementale Management Leergang Lange Voorhout 46 2514 EG Den Haag 070-30 24 910 www.nsob.nl info@nsob.nl Voorwoord Geen grotere complexiteit, geen grotere ingewikkeldheid dan in de omgeving

Nadere informatie

MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE

MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE NYENRODE TOEZICHT ACADEMIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Het functioneren van toezicht en toezichthouders staat in het middelpunt van de politieke

Nadere informatie

Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2018

Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2018 Leeratelier Sociaal Ondernemerschap Leeratelier Sociaal Ondernemerschap Sociale ondernemingen zijn in opkomst. Bedrijven zoals Afval Loont, The Colour Kitchen en Specialisterren hebben het oplossen van

Nadere informatie

Opleiding Commissaris Publieke Sector

Opleiding Commissaris Publieke Sector ERLY the consulting company Opleiding Commissaris Publieke Sector Dé opleiding voor wie commissaris wil worden in de publieke sector pag. 1 Deze opleiding biedt u als aankomend commissaris dé voorbereiding

Nadere informatie

Opleiding Bestuurder Corporatie 21 ste eeuw

Opleiding Bestuurder Corporatie 21 ste eeuw Public Academy Opleiding Bestuurder Corporatie 21 ste eeuw De opleiding voor nieuwe en aankomende bestuurders met een unieke meeloopstage 1 Public Academy ERLY i.s.m bestuurders van De Vernieuwde Stad

Nadere informatie

De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen

De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen 1 De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen In het publieke domein worden allerlei nieuwe technieken gebruikt: ambtenaren gebruiken Twitter, games, webplatformen en monitoringtools om de

Nadere informatie

Controllership. De noodzaak van strong controllership

Controllership. De noodzaak van strong controllership Verdiepingscyclus Strong Controllership De noodzaak van strong controllership Maatregelen uit het regeerakkoord stellen zorgorganisaties voor nieuwe vragen het strategisch management en bestuur van organisaties

Nadere informatie

MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR

MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR PROFESSIONAL LEARNING & DEVELOPMENT EXECUTIVE EDUCATION MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR MASTERCLASS FINANCIEEL MANAGEMENT & BEDRIJFSVOERING IN DE PUBLIEKE SECTOR

Nadere informatie

Leeratelier Politiek-Bestuurlijke Sensitiviteit. Inspelen op een veranderende omgeving

Leeratelier Politiek-Bestuurlijke Sensitiviteit. Inspelen op een veranderende omgeving Leeratelier Politiek-Bestuurlijke Sensitiviteit Inspelen op een veranderende omgeving Start leeratelier: 13 maart 2018 Voorwoord De bezuinigingen op defensie en het noodlottige ongeluk voor militairen

Nadere informatie

Controllership. De noodzaak van strong controllership

Controllership. De noodzaak van strong controllership Verdiepingscyclus Strong Controllership De noodzaak van strong controllership Maatregelen uit het regeerakkoord stellen zorgorganisaties voor nieuwe vragen het strategisch management en bestuur van organisaties

Nadere informatie

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA VOORWOORD Hoe leiden we elke student op tot de professional voor de wereld van morgen? Met de blik op 2025 daagt die vraag

Nadere informatie

Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer

Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD master city developer Ontwikkel een eigen visie Werk je in stedelijke gebiedsontwikkeling of herstructurering dan is de MCD opleiding voor jou een

Nadere informatie

Metropool 2013. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Lange Voorhout 17 2514 EB Den Haag tel. 070 302 49 10

Metropool 2013. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Lange Voorhout 17 2514 EB Den Haag tel. 070 302 49 10 Metropool Metropool 2013 Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Lange Voorhout 17 2514 EB Den Haag tel. 070 302 49 10 ROI - Opleiding, Coaching en Advies voor de Publieke sector Herengracht 23 2511 EG

Nadere informatie

Tax Control voor Bestuurders

Tax Control voor Bestuurders www.esaa.nl Erasmus School of Accounting & Assurance Executive Program Tax Control voor Bestuurders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Erasmus School of Accounting & Header Assurance Erasmus

Nadere informatie

De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf.

De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. De ervaren commissaris verdiept en vernieuwt. Ook zichzelf. High Level Toezicht in de Zorg High Level Toezicht in de Zorg VERDIEPEN DOOR REFLECTIE Het bieden van goede zorg aan cliënten, is de kern van

Nadere informatie

Promotieprogramma NSOB. Een academisch thuis voor de promoverende professional

Promotieprogramma NSOB. Een academisch thuis voor de promoverende professional Promotieprogramma NSOB Een academisch thuis voor de promoverende professional Voorwoord Het idee van een academische promotie spreekt veel bestuurders en ambtenaren aan. Maar waar te beginnen? En hoe de

Nadere informatie

Leergang bve 2015. Programma

Leergang bve 2015. Programma Leergang bve 2015 Programma Dinsdag 21 april 2015, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2015 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Good Governance. management. voor uitvoeringsorganisaties, maatschappelijke ondernemingen. en hun opdrachtgevers

Good Governance. management. voor uitvoeringsorganisaties, maatschappelijke ondernemingen. en hun opdrachtgevers Good Governance en stakeholderleeratelier management voor uitvoeringsorganisaties, maatschappelijke ondernemingen en hun opdrachtgevers Nederlandse School voor Openbaar Bestuur De Nederlandse School voor

Nadere informatie

Leergang Werknemerskunde

Leergang Werknemerskunde ABK maakt deel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen Leergang Werknemerskunde Organiseren vanuit het perspectief van de werknemer 8 donderdagen mei 2008 februari 2009 Nijmegen, maart 2008 Wijzigingen

Nadere informatie

De kracht van sociale media in het onderwijs

De kracht van sociale media in het onderwijs De kracht van sociale media in het onderwijs Maak onderwijs effectiever met sociale media Tweedaagse leergang en eendaagse workshop Uw studenten maken volop gebruik van sociale media. Ze ontmoeten er hun

Nadere informatie

Verdiepingsleergang Geïntegreerde Ouderenzorg in de eerste lijn: De kunst van het verbinden en ontzorgen

Verdiepingsleergang Geïntegreerde Ouderenzorg in de eerste lijn: De kunst van het verbinden en ontzorgen Verdiepingsleergang Geïntegreerde Ouderenzorg in de eerste lijn: De kunst van het verbinden en ontzorgen 2013, code L13-4 Voor huisartsen, managers en bestuurders van gezondheidscentra, managers en bestuurders

Nadere informatie

Meer ambitie in de lerarenopleidingen

Meer ambitie in de lerarenopleidingen Meer ambitie in de lerarenopleidingen Workshop VELON-congres 12 maart 2018 Frans de Vijlder frans.devijlder@han.nl blog.han.nl/publiekezaak Programma Korte verantwoording + samenvatting Essay Drie inspiratie-pitches

Nadere informatie

TOPLEERGANG LEIDERSCHAPSONTWIKKELING. maart - september 2019

TOPLEERGANG LEIDERSCHAPSONTWIKKELING. maart - september 2019 TOPLEERGANG LEIDERSCHAPSONTWIKKELING maart - september 2019 TOPLEERGANG LEIDERSCHAPSONTWIKKELING maart - september 2019 He that would govern others, first should be the master of himself. - Philip Massinger

Nadere informatie

NEDERLANDSE SCHOOL VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT. Stuurkunst

NEDERLANDSE SCHOOL VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT. Stuurkunst NEDERLANDSE SCHOOL VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT OPLEIDING 2016/2017 2 Welkom bij! 3 Leiding geven aan samenwerken, ook als het spannend wordt 4 Noodzaak tot samenwerking 4 Kunst van het (bij)sturen) 5 Weten

Nadere informatie

MASTERCLASS STRATEGIE

MASTERCLASS STRATEGIE MASTERCLASS STRATEGIE BEGRIJP BETER DE STRATEGISCHE CONTEXT VAN JOUW ORGANISATIE EN VERGROOT JOUW STRATEGISCHE VAARDIGHEDEN NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 EEN KENNISUPDATE OVER DE BELANGRIJKSTE STRATEGISCHE

Nadere informatie

Innoveren als avontuurlijke tocht

Innoveren als avontuurlijke tocht Innoveren als avontuurlijke tocht Innoveren als avontuurlijke tocht Oriëntatie op het gebied Omgaan met het onverwachte Het gebied doorgronden Zoeken naar doorwaadbare plekken Rust nemen en op kracht komen

Nadere informatie

Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013

Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013 Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013 Leergang Procesbegeleiding samenwerking, organisatie en innovatie in de eerste lijn voor nieuwe ROS-adviseurs (code L13-2) Voor

Nadere informatie

Promotieprogramma NSOB. een academisch thuis voor de promoverende professional

Promotieprogramma NSOB. een academisch thuis voor de promoverende professional Promotieprogramma NSOB een academisch thuis voor de promoverende professional Het Promotieprogramma Voorwoord Het idee van een academische promotie spreekt veel bestuurders en ambtenaren aan. Maar waar

Nadere informatie

Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces

Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces Vrijdagen 31 oktober, 7 & 14 November 2014 Utrecht (Hotel NH Utrecht) Doelgroepen leergang:

Nadere informatie

COmmunity Arts Learning Lab (CALL) Informatiebrochure leergang

COmmunity Arts Learning Lab (CALL) Informatiebrochure leergang COmmunity Arts Learning Lab (CALL) Informatiebrochure leergang 2012-2013 1 Opleiding 2012-2013 Met de opleiding COmmunity Arts Learning Lab (CALL) leer je het terrein van de Community Arts te verdiepen

Nadere informatie

Maatwerk leergang Ketenregie voor netwerkcoördinatoren palliatieve zorg

Maatwerk leergang Ketenregie voor netwerkcoördinatoren palliatieve zorg Maatwerk leergang Ketenregie voor netwerkcoördinatoren palliatieve zorg Bewust en strategisch kunnen interveniëren in het netwerk van palliatieve zorg; dat is het doel van de Leergang Ketenregie voor netwerkcoördinatoren

Nadere informatie

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019 Juridisch inzicht is essentieel voor succesvolle samenwerking tussen overheden. Mr. dr. Willem Janssen v Executive onderwijs Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019 Masterclass voor professionals

Nadere informatie

Junior College EEN INITIATIEF VAN

Junior College EEN INITIATIEF VAN Junior College EEN INITIATIEF VAN Junior College is een initiatief van de KU Leuven en KU Leuven Kulak om wetenschap op hoog niveau tot in de klas te brengen. Modules rond wiskunde, geschiedenis en taal

Nadere informatie

Leergang aankomend commissarissen

Leergang aankomend commissarissen Leergang aankomend commissarissen Voor aankomende toezichthouders nieuwe stijl Het zijn van commissaris of toezichthouder in de volkshuisvesting is een uitdagende en leerzame positie. De sector is niet

Nadere informatie

Leeratelier Toezicht & Naleving

Leeratelier Toezicht & Naleving Leeratelier Toezicht & Naleving Tiende jaargang, najaar 2013 De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) biedt voor de tiende keer het Leeratelier Toezicht en Naleving aan. De opleiding vormt een

Nadere informatie

PROFESSIONAL LEARNINg & DEvELOPMENT. MASTERCLASS Open InnOvatIemanagement. de maakindustrie

PROFESSIONAL LEARNINg & DEvELOPMENT. MASTERCLASS Open InnOvatIemanagement. de maakindustrie PROFESSIONAL LEARNINg DEvELOPMENT MASTERCLASS Open InnOvatIemanagement In de maakindustrie MASTERCLASS Open InnOvatIemanagement In de maakindustrie AMBITIE, ACTIE EN RESULTAAT IN INNOvATIE De Universiteit

Nadere informatie

Leergang mbo Programma

Leergang mbo Programma Leergang mbo 2017 Programma Dinsdag 28 maart 2017, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2017 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

Uitnodiging. Democratie in crisistijd: vernieuwing of verval? Donderdag 20 juni Slotcongres van het NWO-onderzoeksprogramma Omstreden Democratie

Uitnodiging. Democratie in crisistijd: vernieuwing of verval? Donderdag 20 juni Slotcongres van het NWO-onderzoeksprogramma Omstreden Democratie Uitnodiging Democratie in crisistijd: vernieuwing of verval? Donderdag 20 juni 2013 Slotcongres van het NWO-onderzoeksprogramma Omstreden Democratie Hoezo democratie?! Onze democratische rechtsstaat lijkt

Nadere informatie

Professionalisering en Positionering HRM- en P&O-adviseurs (PP&O)

Professionalisering en Positionering HRM- en P&O-adviseurs (PP&O) INTERUNIVERSITAIR CENTRUM VOOR ORGANISATIE- EN VERANDERKUNDE Newtonlaan 209 3584 BH Utrecht Tel. 030-291 30 00 fax 030-291 30 13 email sioo@sioo.nl web www.sioo.nl Professionalisering en Positionering

Nadere informatie

GOVERNANCE IN EEN SNEL VERANDERENDE WERELD

GOVERNANCE IN EEN SNEL VERANDERENDE WERELD GOVERNANCE IN EEN SNEL VERANDERENDE WERELD MODULE PE-PROGRAMMA DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 3 INTRODUCTIE Sinds 2011 verzorgt Nyenrode Business Universiteit in samenwerking met

Nadere informatie

Het nieuwe elan van de volgende generatie commissarissen.

Het nieuwe elan van de volgende generatie commissarissen. Het nieuwe elan van de volgende generatie commissarissen. Leergang Board Potentials Data en locatie Data, cursustijden en locaties zijn te vinden op nationaalregister.nl Groepsgrootte en aanpak In groepen

Nadere informatie

Leeratelier Sociaal Ondernemerschap

Leeratelier Sociaal Ondernemerschap Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2017-2018 Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2017-2018 Sociale ondernemingen spelen een steeds belangrijkere rol in de lokale economie. Bedrijven zoals Taxi Electric,

Nadere informatie

Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie

Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie Voorwoord Een vitale economie bestaat uit ondernemingen die gezamenlijk waarde en werkgelegenheid creëren. Gezamenlijk zorgen zij voor innovatie,

Nadere informatie

CPM-Academy. voor organisatieontwikkeling

CPM-Academy. voor organisatieontwikkeling UNIEKE LEERGANG VOOR MANAGERS EN HR PROFESSIONALS CPM-Academy voor organisatieontwikkeling LEERGANG 2016-2017 Powered by: CPM-Academy voor organisatieontwikkeling UNIEKE LEERGANG VOOR MANAGERS EN HR-PROFESSIONALS

Nadere informatie

Regie 3.0. een stap verder... Een serie masterclasses om bibliotheken in transitie te ondersteunen met allianties, transitiemanagement en geldstromen.

Regie 3.0. een stap verder... Een serie masterclasses om bibliotheken in transitie te ondersteunen met allianties, transitiemanagement en geldstromen. Regie 3.0 een stap verder... Een serie masterclasses om bibliotheken in transitie te ondersteunen met allianties, transitiemanagement en geldstromen. Regie 3.0 een stap verder... Een serie masterclasses

Nadere informatie

Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces op lokaal en regionaal niveau

Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces op lokaal en regionaal niveau Leergang Effectief Beleidsonderzoek Interactieve leergang over de rol van beleidsonderzoek in het beleidsproces op lokaal en regionaal niveau Vrijdagen 1, 15 & 29 November 2013 Utrecht (Hotel NH Utrecht)

Nadere informatie

MASTERCLASSES PUBLIC AUDITING. Diagnose van organisaties

MASTERCLASSES PUBLIC AUDITING. Diagnose van organisaties MASTERCLASSES PUBLIC AUDITING Diagnose van organisaties Nieuwe netwerken, sociale media, individualisering, decentralisatie, losse samenwerkingsvormen en informelere omgangsvormen, roep om transparantie:

Nadere informatie

Duiden, verbinden en vakmanschap

Duiden, verbinden en vakmanschap Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap www.divosa.nl Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap dr. Duco Bannink, Chris Goosen Het management van sociale

Nadere informatie

Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen maken het Verschil

Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen maken het Verschil Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen Vrouwen verschil is een leergang voor vrouwen die zich herkennen in de begrippen maatschappelijke betrokkenheid,

Nadere informatie

Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers

Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers Certified Public Manager Program (CPM) voor Senior Public Controllers The European professional practice qualification for public service leaders Inschrijving vóór 1 juli 2016 = 10% korting op inschrijvingskosten

Nadere informatie

Leergang bve 2015. Programma

Leergang bve 2015. Programma Leergang bve 2015 Programma Dinsdag 21 april 2015, 10.00-19.30 uur Beroepsonderwijs en educatie: bestel en beleid anno 2015 10.00 10.15 uur Ontvangst en koffie/thee 10.15 11.45 uur Opening, kennismaking

Nadere informatie

STICHTING KINDANTE. Visie Personeel

STICHTING KINDANTE. Visie Personeel STICHTING KINDANTE Visie Personeel Visie Personeel 1 Inleiding De onderwijskundige visie van stichting Kindante vormt de basis voor de wijze waarop de Kindantescholen hun onderwijs vormgeven. Dit vraagt

Nadere informatie

Leergang Werknemerskunde. stimuleren. Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers

Leergang Werknemerskunde. stimuleren. Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers Leergang Werknemerskunde stimuleren Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers 6 donderdagen van 13.30-18.30 uur, start mei 2010 Inleiding Een organisatie wordt gewoonlijk vanuit het managementperspectief

Nadere informatie

MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT

MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT INZICHT, OVERZICHT EN VAARDIGHEDEN VOOR HET LEIDEN VAN VERANDERING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 VOORWOORD Ontwikkelingen in de omgeving en binnen organisaties worden complexer

Nadere informatie

Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers

Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers Leergang Werknemerskunde 2014/2015 stimuleren Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers 6 donderdagen van 13.30-18.30 uur Inleiding Een organisatie wordt gewoonlijk vanuit het managementperspectief

Nadere informatie

Passend. Leiderschap. Elke school de beste baas. Auteurs: Theo Camps Pieter Dekkers Bert Jurgens. Marije van Vilsteren

Passend. Leiderschap. Elke school de beste baas. Auteurs: Theo Camps Pieter Dekkers Bert Jurgens. Marije van Vilsteren Passend Leiderschap Elke school de beste baas Auteurs: Theo Camps Pieter Dekkers Bert Jurgens Marije van Vilsteren Met medewerking van: Hans van den Berg Jos Hagens Magda Snijders Passend leiderschap Elke

Nadere informatie

Inhoud. Deelnemers. De masterclass richt zich op voorzitters van RvC s.

Inhoud. Deelnemers. De masterclass richt zich op voorzitters van RvC s. Basis 13 PE-punten Masterclass Goed voorzitterschap Goed leiderschap BIEDT U REFERENTIEKADERS OM OP UW PRAKTIJK ALS VOORZITTER VAN DE RvC SAMEN MET COLLEGA S TE REFLECTEREN. RIJKT PRAKTISCHE HANDVATTEN

Nadere informatie

STURING, REGIE EN TOEZICHT BIJ VERZELFSTANDIGINGEN

STURING, REGIE EN TOEZICHT BIJ VERZELFSTANDIGINGEN Professional Learning & Development MASTERCLASS STURING, REGIE EN TOEZICHT BIJ VERZELFSTANDIGINGEN LOCATIE: UTRECHT MASTERCLASS STURING, REGIE EN TOEZICHT BIJ VERZELFSTANDIGINGEN INSTRUMENTEN VOOR EEN

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

Voorwoord. Erik Sterk Guido Walraven

Voorwoord. Erik Sterk Guido Walraven Voorwoord Erik Sterk Guido Walraven Ondernemende burgers in lokale gemeenschappen kunnen sociale, economische en ecologische impact hebben, zo is de laatste jaren steeds duidelijker geworden. De verschillende

Nadere informatie

MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT

MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT MASTERCLASS VERANDERMANAGEMENT INZICHT, OVERZICHT EN VAARDIGHEDEN VOOR HET LEIDEN VAN VERANDERING NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Ontwikkelingen in de omgeving en binnen organisaties worden complexer

Nadere informatie

STUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE DABROWSKI Positieve desintegratie

STUDIEGIDS SPECIALISATIEMODULE DABROWSKI Positieve desintegratie STUDIEGIDS 2016 2017 SPECIALISATIEMODULE DABROWSKI Positieve desintegratie Novilo is geaccrediteerd door: Leuk dat je geïnteresseerd bent in onze specialisatiemodule Dabrowski! In deze gids zetten we de

Nadere informatie

Leeratelier Strategie Twaalfde uitvoering

Leeratelier Strategie Twaalfde uitvoering Leeratelier Strategie 2016-2017 Twaalfde uitvoering Het Leeratelier Strategie Een goede strateeg is onmisbaar voor een goed functionerende, publieke institutie. Overheden staan immers vaak voor complexe

Nadere informatie

Center for Organisation Development in Hospitals

Center for Organisation Development in Hospitals instituut Beleid & Management Gezondheidszorg Center for Organisation Development in Hospitals Het Center for Organisation Development in Hospitals is een samenwerkingsverband van het instituut Beleid

Nadere informatie

Leergang januari - juni 2013. HRM en arbeidsverhoudingen Leergang voor vakbondsbestuurders

Leergang januari - juni 2013. HRM en arbeidsverhoudingen Leergang voor vakbondsbestuurders Leergang januari - juni 2013 HRM en arbeidsverhoudingen Leergang voor vakbondsbestuurders In de afgelopen jaren is er een kloof ontstaan tussen de wereld van de cao en het sociaal beleid binnen ondernemingen.

Nadere informatie

Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie

Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie Voorwoord Een vitale economie bestaat uit ondernemingen die gezamenlijk waarde en werkgelegenheid creëren. Gezamenlijk zorgen zij voor innovatie,

Nadere informatie

Coaching en coachend leiderschap

Coaching en coachend leiderschap S.E. Booij Consultancy Coaching en coachend leiderschap voor leidinggevenden in de zorg in samenwerking met drs Joep Choy prof dr Jan Moen prof dr Willem van der Does Burgemeester Ketelaarstraat 29 2361

Nadere informatie

In het oog van de orkaan. School voor Politie Leiderschap

In het oog van de orkaan. School voor Politie Leiderschap In het oog van de orkaan School voor Politie Leiderschap Inleiding Essenties van het leiderschapsprogramma In het oog van de orkaan De titel van het programma verwijst naar de hevige turbulentie, als gevolg

Nadere informatie

1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling...

1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling... Meetinstrumenten De meetinstrumenten zijn ondersteunend aan de projecten van De Sportbank en ontwikkeld met de Erasmus Universiteit. Deze instrumenten helpen om op een gefundeerde manier te kijken naar

Nadere informatie

Post-Master Indirecte Belastingen 2017

Post-Master Indirecte Belastingen 2017 Post-Master Indirecte Belastingen 2017 WELKOM BIJ EFS, ERASMUS UNIVERSITY ROTTERDAM Europese Fiscale Studies (EFS) is een samenwerking van de secties fiscaal recht en fiscale economie van de Erasmus Universiteit

Nadere informatie

Leergang Werknemerskunde Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers

Leergang Werknemerskunde Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers Leergang Werknemerskunde 2013 stimuleren Moderne bedrijfskunde: Organiseren voor dwarsdenkers 6 donderdagen van 13.30-18.30 uur Inleiding Een organisatie wordt gewoonlijk vanuit het managementperspectief

Nadere informatie