Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. Jaarverslag Mei pag. i van cviii

Transcriptie

1 Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs Jaarverslag 2012 Mei 2013 pag. i van cviii

2 pag. 2 van 108 Contactgegevens Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs Postbus 574 tel: (013) AN Tilburg fax: (013) Spoorlaan info@omo.nl 5038 CB Tilburg website: /

3 Voorwoord Een jaarverslag vormt een mooie aanleiding om te reflecteren, te leren uit het verleden en verantwoording af te leggen. In dit verslag wordt daarom uitgebreid ingegaan op de ontwikkelingen binnen de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs als geheel en de activiteiten en resultaten op de verschillende scholen in het bijzonder. De vereniging heeft in 2012 flinke stappen gezet met het oog op onderwijskwaliteit, goed werkgeverschap en professionele bedrijfsvoering. Met de ambities uit Koers 2016, het strategisch beleidsplan van OMO, als leidraad. Ook verbeterpunten en risico s zijn onderkend. Door sterke en breed nageleefde zelfdiscipline door het jaar heen en een aantal onverwachte substantiële meevallers aan het eind heeft de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs het jaar financieel positief kunnen afsluiten. Onderwijskwaliteit De examencijfers van de scholen van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs liggen voor alle opleidingen boven het landelijk gemiddelde, met uitzondering van het vwo. In 2012 hebben 19 van de 183 opleidingen van Ons Middelbaar Onderwijs een aangepast arrangement kwaliteit ontvangen van de inspectie. Dat zijn er 8 meer dan in Hoewel het in totaal nog om een klein percentage gaat, is de toename van het aantal opleidingen met een aangepast arrangement verontrustend. Deze toename is aanleiding om nadrukkelijk stil staan bij de manier waarop wij de onderwijskwaliteit verder kunnen bestendigen en verbeteren. De docent centraal Onze docenten hebben hun vak vaak met volle overtuiging gekozen. Docent zijn is topsport. Onderwijs is geen repetitief proces, het is elke dag anders. Je moet precies op tijd presteren, synchroon met het rooster, en kunt niet verslappen. Het voortgezet onderwijs heeft steeds te maken met systemen met vaste processtappen waar docenten in meedraaien en waar ze niet veel invloed op kunnen uitoefenen. Maar hun bijdrage, elke dag weer, is cruciaal. Het moet anders. De vereniging Ons Middelbaar Onderwijs stelt de docent centraal. De focus op de professionaliteit van de docent voor het realiseren van goed onderwijs vormt de rode draad in Koers Goed onderwijs vraagt om gedreven en competente docenten die hun vak steeds bijhouden. Dit streven hebben we vertaald naar verschillende initiatieven die in 2012 volop in de aandacht hebben gestaan, zoals academisering, professionele ruimte en de vorming van bovenschoolse kennisnetwerken. Ook is de discussie gestart om organisatievormen te ontwikkelen die de docenten beter dan nu ondersteunen. Modernisering van arbeidsvoorwaarden De zinsneden uit het regeerakkoord van VVD en PvdA afgelopen najaar, over modernisering van de arbeidsvoorwaarden in het onderwijs, sluiten mooi aan bij datgene waar de vereniging OMO met Koers 2016 al hard aan werkt. Bovendien is in het najaar met de vakcentrales een akkoord bereikt over een nieuwe cao-omo. Deze vormt de opmaat naar onderhandelingen over verdere modernisering van het arbeidsvoorwaardenpakket. Het herdefiniëren van arbeidsverhoudingen zal daaraan vooraf gaan. Arbeidsverhoudingen zijn nu teveel doordrenkt van industrieel denken, gebaseerd op input en gericht op het telkens herhalen van handelingen. Terwijl het onderwijs volop ruimte moet hebben voor de resultaten die de leerlingen bereiken, langs wegen die telkens anders kunnen zijn. Eigen oppositie creëren In december 2012 is het rapport autonomie verplicht over Amarantis uitgebracht, met daarin waardevolle lessen voor de hele onderwijssector. Voor de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs was dit rapport aanleiding om actief met elkaar naar mogelijke parallellen met bijbehorende risico s te zoeken. Die studie heeft de bevestiging gebracht dat de bestuursfilosofie van de vereniging de kansen op soortgelijke problematiek pag. 3 van 108

4 minimaliseert. Het bestuursmodel in het onderwijs gaat uit van vertrouwen in individuele schoolbesturen. Goed onderwijs vraagt om bestuurders met besef voor het dragen van publieke verantwoordelijkheid, met een moreel kompas, en het vermogen verbinding te zoeken met de medewerkers. Het gaat erom dat bestuurders het belang van leerlingen en hun ouders voorop stellen. Dat realiseren we ons elke dag. De ledenraad vormt een fundamenteel onderdeel van de besturingsfilosofie van onze vereniging. Via de ledenraad heeft de samenleving een plek gekregen in de formele besluitvorming en is binnen de vereniging de eigen oppositie gecreëerd. De ledenraad denkt mee met het beleid en adviseert. De raad van toezicht, de raad van bestuur en de ledenraad hebben ieder hun eigen bevoegdheden en leggen ten opzichte van elkaar verantwoording af. Bedrijfsvoering De bezuinigingen die in Nederland worden doorgevoerd raken ook de voortgezet onderwijssector, hoewel in mindere mate dan veel andere sectoren. Geconfronteerd met de financiële taakstellingen zijn de OMO scholen in 2012 op een voortvarende wijze aan de slag gegaan met het realiseren van bezuinigingen in de bedrijfsvoering. Afhankelijk van de lokale situatie slaagt de ene school hier beter in dan de andere. Op verenigingsniveau is het gelukt een positief resultaat te bewerkstelligen. Dit resultaat is door onverwachte extra inkomsten aan het einde van het jaar hoger dan gewenst uitgekomen. De komende jaren zal sprake zijn van verdere landelijke bezuinigingen waardoor de uitdaging blijft om de bedrijfsvoering op orde te houden en klassen niet verder te vergroten. Schaalvoordelen Belangrijk aspect bij grotere instellingen is de homogeniteit in de bedrijfsvoering: dezelfde vormen van onderwijs, dezelfde cao s, dezelfde geldstromen. De vereniging Ons Middelbaar Onderwijs bestaat uit een divers palet aan scholen met ieder hun eigen karakter. Maar de bedrijfsvoering is in grote mate homogeen aangezien alleen scholen uit het voortgezet onderwijs onderdeel uitmaken van de vereniging. Daardoor kan de vereniging maximaal profiteren van schaalvoordelen, zoals forse kostenbesparingen bij inkoop en, nog waardevoller, kennisdeling tussen al die docenten en ondersteuners die dagelijks voor vergelijkbare opdrachten staan. En daar plukken onze docenten, en het onderwijs voor onze leerlingen, uiteindelijk de vruchten van. Raad van bestuur Ons Middelbaar Onderwijs: Eugène Bernard Pieter Hendrikse pag. 4 van 108

5 pag. 5 van 108 Noot: Er bestaat geen perfecte correlatie tussen het aantal leerlingen en het aantal medewerkers. De achtergrond van de piek in aantal medewerkers in 2010 is in de voorgaande jaarrekening toegelicht.

6 Inhoudsopgave JAARSTUKKEN 2012 DEEL A: ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS: DE SCHOLEN DEEL B: BESTUURSVERSLAG 1. ONDERWIJS ONDERWIJS IN KERNCIJFERS KOERS GOED ONDERWIJS BIEDEN TOEZICHTARRANGEMENTEN KWALITEITSGELDEN VO EN DE PRESTATIEBOX ACTUELE ONDERWIJSKUNDIGE ONTWIKKELINGEN VEILIGHEID OP SCHOLEN IDENTITEIT KWALITEITSZORG EN VENSTERS VOOR VERANTWOORDING OMO-PRIJZEN HERSCHIKKING, SAMENWERKING, FUSIE EN OVERNAME WERKGEVERSCHAP PERSONEEL IN KERNCIJFERS PROFESSIONALISERING CAO OMO EN INDIVIDUELE ARBEIDSVOORWAARDEN EN -VERHOUDINGEN TALENT NAAR DE TOP PROMOTION KENNISNETWERKEN OVERIGE MOOIE INITIATIEVEN ONDERWIJS IN MAATSCHAPPELIJK PERSPECTIEF SAMENWERKING OPEN UNIVERSITEIT NIEUWSBRIEF OMO LEDENRAAD EN REGIONALE BIJEENKOMSTEN RADEN VAN ADVIES OUDERBETROKKENHEID HERZIENING MEDEZEGGENSCHAPSDOCUMENTEN CODE GOED ONDERWIJSBESTUUR AFHANDELING VAN KLACHTEN BEDRIJFSVOERING BEDRIJFSVOERING IN KERNCIJFERS ONTWIKKELINGEN OP ICT GEBIED OVERHEAD ANALYSE VAN HET RESULTAAT FINANCIËLE VERANTWOORDING TREASURY EN SCHATKISTBANKIEREN HUISVESTING INTERNE BEHEERSING EN TOEZICHT COLLECTIEVE INKOOP pag. 6 van 108

7 5 TOEKOMST BELEIDSVOORNEMENS BEGROTING ONTWIKKELING KENGETALLEN RISICO S VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT VERSLAG BUREAU ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS DEEL C: JAARREKENING GECONSOLIDEERDE JAARREKENING GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING ENKELVOUDIGE JAARREKENING TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING DEEL D: BIJLAGEN BIJLAGEN JAARREKENING BIJLAGE 1. GEOORMERKTE DOELSUBSIDIES OCW (RJ 660, MODEL G)... I BIJLAGE 2. BEZOLDIGING VAN BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS (MODEL H)... IV BIJLAGE 3. DEELNEMINGEN/VERBONDEN PARTIJEN BEHOREND TOT DE VERENIGING OMO (MODEL E)... V BIJLAGE 4. ORGANISATIE ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS... VI BIJLAGE 5. HONORARIUM EXTERNE ACCOUNTANT... IX BIJLAGEN BESTUURSVERSLAG BIJLAGE 6. SLAGINGSPERCENTAGES X BIJLAGE 7. TOEZICHTARRANGEMENTEN (PER 31 DEC. 2012)... XI BIJLAGE 8. PERSONEEL IN CIJFERS... XIII BIJLAGE 9. REGIONALE SAMENWERKINGSVERBANDEN...XX BIJLAGE 10. INSTELLINGEN VOOR HOGER EN WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS... XXI BIJLAGE 11. DOCUMENT ZINGEVING EN GOED ONDERWIJS... XXII BIJLAGE 12. VISUALISATIE ONDERWIJSVISIE... XXVIII BIJLAGE 13. BEGRIPPENLIJST... XXIX BIJLAGE 14. LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN... XXXII OVERIGE GEGEVENS CONTROLEVERKLARING... II RESULTAATBESTEMMING... IV GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM... IV pag. 7 van 108

8 pag. 8 van 108 Jaarstukken 2012

9 Deel A: Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs: de scholen pag. 9 van 108

10 2College rector: Ad Poulisse opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Durendael, Oisterwijk Cobbenhagenlyceum, Tilburg Cobbenhagenmavo, Tilburg Wandelbos, Tilburg Ruiven, Berkel-Enschot Jozefmavo, Tilburg Vluchtelingen, Oisterwijk Het onderwijs van 2College is gericht op het actief en zelfstandig leren van leerlingen. Er wordt gezocht naar een balans tussen onderwijs gericht op het halen van een diploma en persoonlijkheidsvorming. De ambitie van 2College is dat elke leerling altijd verder komt, een diploma haalt en leiding leert geven aan zichzelf. In 2012 heeft de school de licentie gekregen voor het technasium op het Cobbenhagenlyceum, als enige in de regio Tilburg. Op Durendael en Cobbenhagenlyceum zijn twee bloeiende afdelingen met tweetalig onderwijs en het international baccalaureatprogramma. Daarnaast is in 2012 het Ruiven gestart met de begeleiding van LWOOleerlingen en groeit het aantal leerlingen dat voor de wetenschapsklas kiest op Durendael. 2College is mede kartrekker van de academische opleidingsschool Tilburg. De inspectie beoordeelde alle opleidingen op de scholen van 2College in 2012 weer positief. Verder is er in 2012 grote voortgang geboekt in de huisvesting van 2College. Zo kwamen in februari 13 extra lokalen voor de locatie Durendael gereed. Bovendien is inmiddels zeker dat eind 2013 de nieuwbouw is gerealiseerd voor 400 leerlingen van de Cobbenhagenmavo. En voor de Jozefmavo is er zekerheid over vernieuwbouw van een pand aan de Gimbrèrelaan. Baanderherencollege directeur: Leon Spaan opleidingen: vmbo, praktijkonderwijs locatie: Boxtel Het Baanderherencollege huisvest een VMBO- en een PRO-school. Het VMBO biedt onderwijs aan zo n 680 leerlingen, het PRO aan 150 leerlingen. Het managementteam is vernieuwd met een nieuwe sectordirecteur en drie nieuwe teamleiders. In het tussentijds kwaliteitsonderzoek krijgt de school complimenten over de voortgang van de verbeterplannen in verband met het versterkt toezicht voor het VMBO sinds Tegelijkertijd krijgt de school een hernieuwde opdracht van de inspectie: versterking van leerling- en kwaliteitszorg binnen het VMBO. Voor het PRO is er een basisarrangement maar gelden vergelijkbare aandachtspunten, hoewel de resultaten van het PRO goed zijn. Er is een grote betrokkenheid en inzet van medewerkers voor de leerlingen en voor hun school. In 2012 zijn belangrijke stappen gezet: doorontwikkeling van de handelingsplannen voor schoolverzuim en leerlingenzorg in het algemeen; start met RTTI, een systeem voor ijking van determinatie via toetsen; creëren van grotere open ruimtes voor alle beroepsgerichte programma s en cultuurvakken, waardoor flexibeler onderwijs mogelijk is; pag. 10 van 108

11 ontwikkeling van een nieuw schoolplan met daarin onder meer aandacht voor adaptief onderwijs. Je telt mee op het BHC geeft aan dat de school de relatie met stakeholders belangrijk vindt. De Nieuwste School directeur: Maria Michels opleidingen: vwo, havo, mavo locatie: Tilburg DNS is een kleinschalige school voor mavo, havo en vwo met een uniek onderwijsconcept. Het profiel van de school is: verwondering brengt je verder! Vanzelfsprekend leidt De Nieuwste School op voor een diploma. De school onderscheidt zich doordat het de verwondering van de leerling als uitgangspunt neemt. In door de vakdocenten bepaalde thema s staat de leervraag centraal. De leerling gaat volgens een beproefde onderzoeksmethode op zoek naar de antwoorden. De opgedane kennis, inzichten en vaardigheden delen de leerlingen met elkaar en hun docent. Deze werkwijze leidt tot een rijk en gevarieerd onderwijsklimaat dat leerlingen gedurende hun hele schoolloopbaan uitdaagt en gemotiveerd houdt. De leerling leert zo verantwoordelijkheid voor de eigen leerroute te nemen. Het onderwijsconcept van De Nieuwste School draagt sterk bij aan alle facetten van de persoonlijke ontwikkeling en gaat dus veel verder dan uitsluitend de cognitieve ontwikkeling. Het bereidt leerlingen daarmee ook goed voor op het vervolgonderwijs. Leren met je hoofd is effectiever als je je hart kunt volgen. Wat de leerling wil, wie hij is, wie hij wil worden en wie hij wil zijn draagt bij aan het actief en effectief ontwikkelen van kennis. De kern van het onderwijs van De Nieuwste School omvat vijf werkwoorden: kennen, kunnen, worden, willen en zijn. Belangrijke ontwikkelingen op onderwijsgebied waren: Het (her)inrichten van de thema s in de onderbouw. Er worden meer uren ingevuld door de experts en er is meer aandacht voor science, humanics en arts. Eerstegraads docenten worden nu ook in de onderbouw ingezet. Dit betekent dat een thema vanaf augustus 2012 zes weken duurt in plaats van vier weken; Kernvakken: extra uren in examenklassen; Het implementeren van een Toetsbeleid en een Taal- en Rekenbeleid; Borgen en versterken van het onderwijsconcept: het invoeren van drie ontwerpprincipes (verwondering, eigenaarschap en het geleerde zichtbaar maken). De betrokkenheid en verantwoordelijkheid van het team is groot. Het bewustzijn is aanwezig en versterkt om ervoor te zorgen dat ook de opbrengsten van de school voldoende worden. Mede daardoor is een kwaliteitsomslag gemaakt, waarover ook de inspectie tevreden is. De school werkt aan systematische kwaliteitszorg en zal de ingezette kwaliteitsomslag ook in 2013 doorontwikkelen. pag. 11 van 108

12 Duhamel College directeur: Edward de Gier (sinds oktober 2012, daarvoor Ad Machielse) opleiding: vmbo locatie: s-hertogenbosch Het Duhamel College is een vmbo-school voor de leerling die wil leren met hoofd, hart en handen. Duhamel werkt met een zorgvuldig handelingsplan, een nauwkeurig en up-todate leerlingvolgsysteem en een duidelijke structuur. De school ademt een sfeer van rust en regelmaat waar iedereen zich veilig voelt. Een kernteam zorgt voor korte lijntjes waardoor personeel, budget en leerlingzorg strak geregeld zijn. Duhamel is kleinschalig van opzet, daarom is ICT overal nauw bij betrokken. Door intensieve samenwerking vinden leerlingen drempelloos hun weg naar het mbo en bedrijven in de buurt. Door hard werken en enthousiasme van het schoolteam zijn er aanzienlijke minder voortijdig schoolverlaters. Volgens de Inspectie is het kader- en basisonderwijs op orde. In 2012 was het slaagpercentage 95 procent. De school is financieel gezond. Na de start in 2011 met het Vakcollege Techniek is in 2012 het vakcollege Mens & Dienstverlenen (voorheen Zorg & Welzijn) van start gegaan met 23 leerlingen. Sinds 2010 werkt Duhamel intensief samen met het Hervion College en Van Maerlant om de toekomstige vmbo-leerling een breder aanbod te bieden in een nieuw Stedelijk College 's-hertogenbosch. Eckartcollege rector: Jean Wiertz opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Eckartcollege, Eindhoven Pleincollege Nuenen, Nuenen Het Eckartcollege en het Pleincollege Nuenen zijn samen één school met een uitgebreid onderwijsaanbod. Op de locatie Eckartcollege wordt mavo, havo en vwo aangeboden; op de locatie Pleincollege Nuenen breed vmbo en een theateropleiding. Diversiteit, betekenisvol leren en sociale vorming zijn belangrijke speerpunten. De school wil een omgeving zijn die stimuleert en inspireert. Sinds 2009 beschikt de school over het keurmerk van het Ministerie van OCW als academische opleidingsschool. Ook is de school een begaafdheidsprofielschool; dat houdt in dat deze is aangesloten bij een landelijk netwerk van scholen die onderwijs bieden aan leerlingen die meer getalenteerd, hoogintelligent of (hoog)begaafd zijn. Via speciale havokans-klassen krijgen mavoleerlingen de kans om op te stromen naar havo. De school kende in 2012 op beide locaties een sterke groei in het leerlingenaantal. Dit is te danken aan de goede naam die de school heeft verworven. De onderwijskundige resultaten zijn voldoende tot goed. Ook in financieel opzicht is de school gezond. De belangrijkste ontwikkelingen in 2012 waren: De start van de masterclass voor hoogbegaafde leerlingen; Ontwikkeling van intersectoraal onderwijs op het vmbo; Herprofilering en doorontwikkeling van het Technasium; Aanpassing van reken- en taalbeleid; Versteviging van de sectiestructuur; pag. 12 van 108

13 Herziening van de lessentabel; Voorbereiding invoering passend onderwijs; Planvorming m.b.t. nieuwbouw Pleincollege Nuenen. Elzendaalcollege rector: Jacques Marsmans opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Boxmeer Gennep Het Elzendaalcollege staat voor reach for quality en werken met je kwaliteit. Het Elzendaalcollege heeft veel om trots op te zijn, meer dan alleen de goede onderwijsresultaten, en wil dat ook laten zien aan de buitenwereld. Beide vestigingen hebben een warm pedagogisch klimaat. De contacten tussen leerkrachten en leerlingen zijn laagdrempelig. Leerlingen hebben veel keuzemogelijkheden binnen het onderwijs. Ze kunnen deelnemen aan buitenlesactiviteiten en deelnemen aan excursies en projecten. Het Elzendaalcollege is een gezonde school, die klaar is voor de toekomst. In december 2012 presenteerde onderwijs- socioloog Dronkers zijn onderzoeksresultaten in de Volkskrant, met vergelijkingen tussen alle scholen in het voortgezet onderwijs. De havo van het Elzendaalcollege kreeg daarbij, samen met 11 andere scholen landelijk, de hoogste score: een 10. Naast de havo behaalden ook onze overige richtingen en locaties in het onderzoek goede resultaten. In 2012 heeft de school een nieuwe huisstijl ingevoerd. Met onder meer een nieuw logo benadrukte de school het streven om niet meer vooral naar binnen gericht te zijn. Fioretti College directeur: Ad Machielse (sinds 22 oktober 2012, daarvoor Edward de Gier) opleidingen: vmbo, praktijkonderwijs locatie: Veghel Het Fioretti College is een scholengemeenschap voor mavo, vmbo en praktijkonderwijs in Veghel. Ons onderwijsmotto is praktisch en persoonlijk''. De kernwaarden zijn vertrouwen, verantwoordelijkheid en samenwerken. Hierbij zijn relatie, talent, ambitie en presteren naar vermogen belangrijke uitgangspunten. Zo houdt de school de kwaliteit van het onderwijs hoog en verbetert deze daar waar nodig. De school telt in schooljaar ruim 1340 leerlingen; een groei van ruim 122 leerlingen ten opzichte van het voorgaande schooljaar. Belangrijke ontwikkelingen op onderwijsgebied in 2012 waren: Transparantie van de organisatie door het openstellen van Vensters voor Verantwoording en Magister voor ouders en leerlingen; Monitoring van het rendement en de kwaliteit; Extra reken- en taallessen; Start van een ambitieus ICT-project met digitale leermiddelen; Voorbereiding van de invoering van Passend Onderwijs; Versterking van de relatie met de omgeving. pag. 13 van 108

14 Tegelijkertijd is er gewerkt aan de efficiëntie van de bedrijfsprocessen, het systematisch werken aan kwaliteit in vakgroepen en het kernteam, en de uitvoering van de functiemix. Door de spectaculaire groei is het financiële jaar 2012 rooskleuriger afgesloten dan was begroot. Gymnasium Beekvliet rector: Carla Faassen (sinds 1 oktober 2012; daarvoor Nico van Rhijn) opleiding: vwo locatie: Sint-Michielsgestel Gymnasium Beekvliet is er voor de leerlingen, die willen we ver brengen. We zijn trots als ze, ieder op eigen wijze, hun doel behalen, samenwerken en excelleren op hun eigen niveau, zoals drie leerlingen bij hun maatschappelijke stage. Zij maakten een filmpje over een energiestofwisselingsziekte. Eén van de leerlingen lijdt zelf aan de ziekte en de drie laten zien wat voor invloed dat heeft op het dagelijks leven. Een ander voorbeeld is de kerstkaart, die dit jaar ontworpen en gemaakt is door leerlingen. In 2012 heeft de school zich aangemeld voor het predicaat Excellente School Het predicaat is inmiddels daadwerkelijk ontvangen omdat de school resultaten behaalt die over het algemeen boven het landelijk gemiddelde liggen. De leerlingenpopulatie van Gymnasium Beekvliet bestaat uit een combinatie van goed lerende leerlingen en leerlingen die zorg nodig hebben. De zorg voor leerlingen, het enthousiasme in alle geledingen over het schoolklimaat en de plaats in de regio zijn indrukwekkend. De leerlingen worden veel kansen geboden. Er is een goed evenwicht tussen de veiligheid op school en de uitdaging ver buiten de school. De inrichting van het leerproces kenmerkt zich door een duidelijk verband tussen onderwijsleerproces en resultaten. De school is kleinschalig georganiseerd; de docenten zijn zeer betrokken. De mentor komt bij de brugklasser thuis op bezoek. Een groot goed is het vertrouwen dat docenten aan leerlingen geven. De school heeft een aanpak van sturing op resultaten, waarin alle leerlingen meegenomen worden. De borging van het beleid gericht op excellentie en de lange traditie een aantal docenten werkt al twintig tot dertig jaar met plezier op deze school staan garant voor een duurzame ontwikkeling. Hervion College directeur: Edward de Gier (sinds oktober 2012, daarvoor Hub. Quaedflieg) Opleiding: vmbo locaties: Hervion College, s-hertogenbosch Van Maerlant, s-hertogenbosch Het Hervion College is een vmbo-school met twee locaties. Op de locatie Van Maerlant wordt vooral leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) verzorgd en/of onderwijs aan leerlingen met een beschikking leerlinggebonden financiering (LGF). Op de locatie Hervensebaan wordt onderwijs verzorgd in de Basisberoepsgerichte leerweg (BBL) en Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL) in de sector economie. In 2012 deden de eerste leerlingen eindexamen in het nieuw programma Horeca. De leerlingen uit deze groep hebben niet alleen prima examenresultaten behaald; zij wonnen pag. 14 van 108

15 ook bij de eerste deelname van het Hervion College meteen de landelijke wedstrijd Skills Talents. De school ziet het als haar taak leerlingen in een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving adequaat en eigentijds onderwijs aan te bieden. Daarbij zijn de individuele ontwikkeling van leerlingen en een optimaal toekomstperspectief leidend. Door een uitgekiende zorgstructuur en het werken in teams staat de leerling werkelijk centraal. Het Hervion College heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in onderwijsvernieuwing. De teamstructuur, waarbij het onderwijs en de leerlingenzorg in handen zijn van een vast team medewerkers, leidt ertoe dat leerlingen zich eerder gekend en daarmee thuis voelen op school. Sinds het najaar 2012 is de krachtenbundeling tussen de locaties van het Hervion College en het Duhamel College in een stroomversnelling gekomen, waardoor een breed en aantrekkelijk aanbod van (beroeps-)opleidingen in de sectoren Techniek, Zorg & Welzijn en Economie gerealiseerd kan worden. Hierin ziet de school een uitgelezen kans voor haar leerlingen om hun talenten nog betere ontwikkelkansen te bieden. Instelling Voortgezet Onderwijs Deurne rector: Monique van Roosmalen opleidingen: vwo, havo, vmbo, praktijkonderwijs locaties: Peellandcollege, Deurne Alfrinkcollege, Deurne Hub van Doornecollege, Deurne De Sprong, Deurne De leerlingen van De Sprong, Hub van Doornecollege, Alfrinkcollege en Peellandcollege worden tijdens hun middelbare schooltijd voorbereid op een goede, succesvolle start in het vervolgonderwijs, een baan en de maatschappij. De vier scholen realiseerden in 2012 een toename van 50 leerlingen. Met name deelschool De Sprong heeft een flinke groei doorgemaakt. In 2012 zijn er een aantal belangrijke ontwikkelingen gerealiseerd: Op het Peellandcollege, school voor havo en vwo, is gestart met vwo Topklassen. Leerlingen worden uitgedaagd met speciale masterclasses, bijv. kunstbeschouwing, sterrenkunde en Chinese taal en cultuur. Op het Peellandcollege is gestart met een draadloos netwerk, waardoor het onderwijs steeds meer digitaal ondersteund kan worden. Op De Sprong, school voor praktijkonderwijs, is gestart met de integratieklas. Leerlingen uit het speciaal onderwijs krijgen de kans om kennis te maken met en te leren binnen het praktijkonderwijs. Deze pilot is ter voorbereiding op invoering passend onderwijs. Intern is hard gewerkt aan efficiency van bedrijfsprocessen, het systematisch werken aan kwaliteit en de uitvoering van de functiemix. Het ziekteverzuim op de scholen is met 3 % laag te noemen. Dankzij betrokken medewerkers, die op verantwoordelijke wijze hun taak uitvoeren, hebben de scholen van IVO-Deurne kwalitatief goed onderwijs gerealiseerd in pag. 15 van 108

16 Jacob-Roelandslyceum rector: Leon Spaan opleidingen: havo, vwo locatie: Boxtel Het Jacob-Roelandslyceum heeft in 2012 verder invulling gegeven aan de onderwijskundige profilering. Het Technasium, Engels plus en Cultuur bieden leerlingen keuzemogelijkheden die excellentie bevorderen. Ook docenten die binnen de profileringen opereren, zijn in de gelegenheid gesteld hun sterke kanten beter te maken en vernieuwend onderwijs op te zetten. In 2012 is daarnaast vervolg gegeven aan de drie pilots die in schooljaar zijn gestart. De pilots zijn erop gericht het onderwijs verder te personaliseren, zodat de motivatie van de leerlingen toeneemt en de leeropbrengsten beter worden: In de eerste pilot werken leerlingen uit één klas bij alle vakken met een laptop. Bijzonder hierbij is dat er gewerkt wordt met een structuur die docenten en leerlingen veel houvast biedt. In de tweede pilot krijgen leerlingen bij Nederlands les in groepen van wisselende grootte en samenstelling. Waar het kan, wordt les gegeven in grote groepen; intensieve begeleiding vindt plaats in kleine groepen. De docenten worden ingezet op hun sterke kanten. De derde pilot wordt uitgevoerd bij beeldende kunst. Onderwijsassistenten/instructeurs met specifieke vakkennis nemen op bepaalde momenten de les. De docent-assistent ondersteunt de vakdocent, zodat deze zich kan concentreren op de kwaliteit van het beeldend proces. Jeroen Bosch College rector: Lian Derks opleidingen: vwo, havo, vmbo-t locatie: s-hertogenbosch Het Jeroen Bosch College (JBC) ondersteunt leerlingen in de groei naar eigen individualiteit. Binnen een krachtige leeromgeving kunnen leerlingen hun talenten ontdekken en kansen grijpen. In de begeleiding zijn aandacht en zorg op elk kind toegesneden. Het eigentijdse onderwijs vindt er plaats in een open en vriendelijke sfeer. Het Jeroen Bosch College biedt op zowel de havo als het vwo het Technasium aan. Leerlingen werken in projecten voor opdrachtgevers buiten de school. Ook profileert het JBC zich met het geven van PLUS-uren: persoonlijke begeleiding bij leren en leven met als doel uitval te beperken en met het accent op studie. Deze uren worden ingezet voor extra ondersteuning in de verschillende vakken en voor een extra aanbod buiten het reguliere curriculum. In het jaar 2012 is er, onder aansturing van een nieuwe rector, veel tijd en aandacht besteed aan de kwaliteit van het onderwijs. Er is gewerkt aan het organiseren van de randvoorwaarden voor hoogwaardig onderwijs aan leerlingen en tegelijkertijd aan een uitdagende werkomgeving voor de medewerkers. De inspanningen van alle medewerkers hebben bijgedragen aan basisarrangementen voor alle schoolsoorten. De pag. 16 van 108

17 onderwijsinspectie heeft vertrouwen in de kwaliteit van het Jeroen Bosch College. Verder is in 2012 de nieuwe R&D-ruimte van het Technasium geopend. Kwadrant Scholengroep rector: Titus Frankemölle opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Hanze College, Oosterhout Cambreurcollege, Dongen Kwadrant Scholengroep biedt leerlingen de kans om zich optimaal te ontplooien waarbij kennis, vaardigheden en houding in evenwicht zijn. De beide scholen in Dongen en Oosterhout bereiden de leerlingen voor op een verantwoorde en succesvolle keuze voor MBO, HBO of WO. Een platte organisatie, ingericht met resultaatverantwoordelijke teams, zorgt voor betrokkenheid van zowel medewerkers als ouders en leerlingen, die ieder een eigen en gezamenlijke verantwoordelijkheid kennen. Kwaliteitszorg neemt een elementaire positie in. Speerpunten daarbij zijn resultaten, verhouding schoolexamen en centraal examen, begeleiding en zorg, maar ook personeelsbeleid, oudertevredenheid en leerlingenparticipatie. Naast reguliere lessen worden leerlingen uitgedaagd om te werken met workshops, stages, werkstukken, presentaties en projecten. Tweetalig onderwijs wordt zowel op het VWO als op het Havo aangeboden. Voor elke leerweg heeft de school het basisarrangement van de onderwijsinspectie. Passend onderwijs, contacten met bedrijfsleven en huisvesting, vooral van het Cambreur College, zijn belangrijke aandachtsvelden. Financieel is de school gezond, het aantal leerlingen stabiliseert en het ziekteverzuim is relatief laag. De school staat met beide benen in de Brabantse samenleving. Ook in economisch moeilijke tijden is iedereen als vanzelfsprekend bereid een extra steentje bij te dragen aan goed en uitdagend onderwijs. Lyceum Bisschop Bekkers rector: Peter Smetsers opleidingen: vwo, havo locatie: Eindhoven In 2012 is het nieuwe schoolplan vastgesteld en zijn vier werkgroepen gestart met de uitwerking van de speerpunten onderwijsbeleid, leerlingbegeleiding en mentoraat, internationalisering en toepassing van digitale hulpmiddelen. De eerste resultaten zijn: een betere praktijk voor beoordelen en determineren zodat leerlingen de best passende leerweg doorlopen; versteviging van het mentoraat; meer uitwisselingen met buitenlandse scholen en de eerste stappen naar een internationaal perspectief in (vrijwel) alle schoolvakken; inzet van digitale hulpmiddelen vooral vanuit didactisch oogpunt en daar waar de gebruikers voordeel kunnen bereiken. pag. 17 van 108

18 Opnieuw is de focus gelegd op de boodschap kleine school, groot resultaat : door persoonlijke aandacht een plezierige leeromgeving en goede (examen)resultaten realiseren. De score van Lyceum Bisschop Bekkers in het Volkskrantonderzoek van december (van onderwijssocioloog Jaap Dronkers) - een negen voor zowel havo als vwowordt gezien als een bevestiging voor deze aanpak. De stijgende lijn in de instroom van nieuwe leerlingen is in 2012 voortgezet. De verjonging van het personeelsbestand, het clinic-programma met o.a. musical, robotica en sport, de bèta-activiteiten en de culturele evenementen hebben, samen met een gerichte PR, bijgedragen aan een positieve uitstraling van het Lyceum. Maaslandcollege rector: Jacq. van Meegen opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Oss het Maaslandcollege is een moderne kwaliteitsschool met een internationale oriëntatie. Het motto van de school is grenzen verleggen, dat zowel letterlijk als figuurlijk kan worden opgevat. Iedere leerling wordt uitgedaagd om het beste uit zichzelf te halen en daarmee zijn of haar talenten te ontwikkelen. Het Maaslandcollege profileert zich in Oss en omgeving als een kwaliteitsschool, met een specialisatie in tweetalig onderwijs en een hoogwaardige β-opleiding. Daarnaast wordt een gevarieerd programma voor sport en cultuur aangeboden en zijn er internationale uitwisselingen. In 2012 zijn de voorbereidingen getroffen om in 2013 de vworesearchopleiding uit te bouwen tot een categorale vwo-opleiding. De nadruk ligt hierbij op academische vaardigheden om de succeskans in het universitair vervolgonderwijs optimaal te laten zijn is een jaar van hoogtepunten geweest. Zo bestond de school 65 jaar. Dat is gevierd met onder andere een groot toneelstuk over de geschiedenis van het Maaslandcollege. In totaal 40 docenten en leerlingen hebben deze productie een aantal avonden ten tonele gevoerd. Verder hebben maar liefst 385 nieuwe leerlingen zich op het Maaslandcollege ingeschreven, waarmee het leerlingenaantal is gegroeid tot De verwachting is dat deze groei zich doorzet. Naast goede examenresultaten (op de mavo is op één leerling na 100% geslaagd) is aan 100 leerlingen het internationaal baccalaureaat uitgereikt. Ook voor de Derde Wereld hebben leerlingen enthousiast gewerkt. Er is euro opgehaald voor een project in Nepal. Maurick College rector: Huub van der Linden opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Vught Het Maurick College is een brede scholengemeenschap waar op basis van de Daltonfilosofie gewerkt wordt aan het maximaliseren van de talentontwikkeling van de leerling. Aan de hand van de Daltonpijlers (kiezen in verantwoordelijkheid, samenwerken en zelfstandigheid) wordt specifiek gewerkt aan de menswording van de leerling. Daarmee wordt de leerling voorbereid op het vervolgonderwijs en zijn plaats in de maatschappij. pag. 18 van 108

19 In het kalenderjaar 2012 is de nieuwbouw en renovatie volledig in gebruik genomen. Binnen deze nieuwe inspirerende leeromgeving is voortdurend gewerkt aan de kwaliteit van ons onderwijsleerproces. Hierbij is de nadruk gelegd op de eindexamenresultaten CE en SE en het verschil hiertussen. De school wil ook in de toekomst aansluiten op de maatschappelijke ontwikkelingen. Daarom is gestart met een reflectie op het Daltononderwijs. Er is een plan in ontwikkeling om antwoord te geven op de vraag hoe we hieraan in de toekomst organisatiebreed invulling kunnen blijven en moeten geven. Merletcollege rector: Paul Metzemaekers opleidingen: vwo, havo, mavo, vmbo locaties: Grave Mill Cuijk Het Merletcollege wil voor zijn leerlingen een waardevolle en inspirerende school zijn. In de dagelijkse omgang met elkaar moet de school daarom voelen als een tweede thuis: veilig, warm, welkom, sfeervol en uitdagend. Die kenmerken laat de school naar voren komen in de lessen en alles wat een leerling daarbuiten op school meemaakt. Op het voortgezet onderwijs groeit de leerling van jongere naar jongvolwassene; een boeiend en cruciaal proces, dat de basis legt voor het latere leven. De school stelt er eer in dat proces succesvol te laten verlopen. In 2012 heeft de school de primaire doelstelling gerealiseerd om de financiële positie te verbeteren. Daarnaast is het leerlingenaantal stabiel gebleven. Tegen de achtergrond van een licht dalende potentiële leerlingenpopulatie in het voedingsgebied bleef daarmee de aantrekkingskracht van de school gelijk. Tevredenheid was er over de examenresultaten voor nagenoeg alle afdelingen. Echter, het inspectie-oordeel voor de basisberoepsgerichte leerweg van de school in Cuijk was negatief. In reactie daarop is er aan het einde van het jaar een stevig verbeterproces ingezet. De locatie in Mill heeft het predicaat excellente school ontvangen. Mill-Hillcollege rector: Carin Zandbergen opleidingen: vwo, havo, mavo locatie: Goirle Het Mill-Hillcollege is een school waar het draait om de ontwikkeling van leerlingen tot volwaardige deelnemers aan de maatschappij. Het Mill-Hillcollege bereidt de leerlingen voor op het vervolgonderwijs dat het beste bij het individu past, waarbij de ontwikkeling van kennis, vaardigheden én persoonskenmerken de uitgangspunten vormen. Het Mill- Hillcollege is ontstaan vanuit de Fathers van Mill-Hill en heeft nog altijd de zorgzaamheid voor de Derde Wereld hoog in het vaandel staan. 2012: Frans, Duits én Spaans In de brugklas is een talenprogramma gestart waarbij de leerlingen naast Engels en Nederlands nu ook les in Frans, Duits en Spaans krijgen. Ditis een uniek concept dat leidt tot een andere wijze van vreemdetaalverwerving. pag. 19 van 108

20 2012: veilig en groen In 2012 is een nieuw fietspad gerealiseerd, waardoor de leerlingen met de fiets veilig de school kunnen bereiken. Op 8 november 2012 is het fietspad geopend door derdeklassers die deelnamen aan de Bosloop. 2012: sociale media Samen met leerlingen, docenten en ouders is een social mediaprotocol opgesteld, waarin heel duidelijk als uitgangspunt staat dat dezelfde fatsoenregels zowel offline als online gelden. Geen verbod op social media, maar integratie in het schoolprogramma. Munnikenheide College directeur: Carina Reuvers opleidingen: vmbo locaties: Etten-Leur Rucphen Belangrijke ontwikkelingen in 2012 De locatie Etten-Leur is uitgebreid met een licentie op de theoretische leerweg; Er is een pilot gestart met een praktijkvak in de theoretische leerweg; De theoretische leerweg op de locatie Rucphen ontving een basisarrangement. Samenwerking MBO Het afgelopen jaar is de samenwerking met het mbo verder uitgebouwd binnen alle sectoren. Bij bouwtechniek en voertuigentechniek is het bijvoorbeeld mogelijk om al onderdelen van een mbo-opleiding niveau 2 of 3 af te ronden, waardoor leerlingen het mbo sneller kunnen doorlopen. Leerlingaantallen In 2011 was er sprake van een spectaculaire groei van 81 leerlingen. Ondanks de demografische ontwikkelingen kunnen we ook voor 2012 concluderen dat we een kleine groei hebben vastgehouden. Financiën Het jaar 2011 stond in het teken van financiële problemen. In 2012 is daarom hard gewerkt aan het gezond maken van de organisatie, door: stringent uitgevoerde bezuinigingen; de gehele financiële bedrijfsvoering transparanter te maken, waardoor bewaking van het budget beter verloopt; het transparant maken van de personele inzet, zodat bij uitval de nog beschikbare formatie ingezet kon worden. Kwaliteitsverbetering Door middel van een sterk kwaliteitszorgsysteem met verbeterplannen op het verschil SE-CE, rendement onder- en bovenbouw en het centraal examen, werkt de school aan gerichte kwaliteitsverbetering. Het verschil SE-CE is inmiddels op alle leerwegen binnen de norm en de CE cijfers liggen boven het landelijk gemiddelde. pag. 20 van 108

21 OMO Scholengroep Bergen op Zoom e.o. rector: Marcel van Loo opleidingen: vwo, havo, mavo, vmbo locaties: Mollerlyceum Bergen op Zoom ZuidWestHoek College, Ossendrecht t R@velijn, Steenbergen De OMO Scholengroep Bergen op Zoom e.o is een sterke onderwijsspeler in de regio en profileert zich als kansenschool. Kenmerkend zijn de kleinschaligheid van de organisatie, de kwaliteit van onderwijs en de leerlingbegeleiding. De scholen werken hierbij vanuit een grote zelfstandigheid en een individuele ontwikkelingsgang. Dit leidt binnen elke school tot een eigen cultuur, herkenbaarheid en een onderscheidende inkleuring van de onderlinge beleidsafspraken. In het kalenderjaar 2012 is er veel gebeurd in onze scholengroep. Belangrijke ontwikkelingen waren: Modelschool Het project van masterplan tot modelschool (zie onze website) kent een voorspoedig verloop en levert op het gebied van instroom veel resultaat op. Nieuwbouw In Ossendrecht is in oktober 2012 een gloednieuw en modern gebouw betrokken. E-learning Binnen de scholengroep is een serieuze start gemaakt met digitaal onderwijs. Op t R@velijn zijn de brugklassen in 2012 gestart met onderwijs via de tablet. Aankomend schooljaar zal het Mollerlyceum dit voorbeeld volgen. Sport Sport speelde ook het afgelopen jaar weer een belangrijke rol. De scholen binnen de scholengroep zijn topsportvriendelijk en hebben een goede samenwerking met het CIOS en het Olympisch Netwerk Brabant. High Performance Schools Het ZuidWestHoek College is aangesloten bij het prestigieuze High Performance Schoolstraject en bereidt daar de implementatie van voor. Onderwijskundig model Het Mollerlyceum bereidt een wezenlijke revitalisering van het onderwijskundig model voor en de vormgeving daarvan in de eigen organisatie. OMO Scholengroep De Langstraat rector: Jan van Pelt opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Dr. Mollercollege, Kaatsheuvel Dr. Mollercollege, Waalwijk Walewyc, Waalwijk d Oultremontcollege, Drunen OMO SG De Langstraat bundelt vier scholen met een open katholieke identiteit in Waalwijk, Drunen en Kaatsheuvel tot een krachtig samenwerkingsverband. Dit verband zorgt ervoor dat de individuele scholen op een hoger niveau kunnen presteren. De keuzes die de scholengroep heeft gemaakt voor de periode spitsen zich vertaald in concrete doelstellingen en meetbare prestaties - toe op de volgende punten: pag. 21 van 108

22 Voor alle leerlingen in de Langstraat een aantrekkelijke en uitdagende leer- en ontwikkelplek; Een voorbeeldfunctie in de inzet van ICT in het onderwijs, verbonden aan een onderwijsinhoudelijke visie; Een duurzame en efficiënte schoolorganisatie die het primair proces adequaat ondersteunt en schommelingen in leerlingenaantallen en fluctuaties in personeel kan opvangen; Borging van kwaliteit in de toekomst door het versterken van het lerend vermogen door inspirerend personeelsbeleid. OMO Scholengroep Helmond rector: Hans Schapenk opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Dr.-Knippenbergcollege, Helmond Carolus Borromeus College (ivo-mavo), Helmond Vakcollege Helmond, Helmond Groene Campus (samenwerkingsverband met Helicon), Helmond Het jaar 2012 kan beschreven worden als werk in uitvoering. Op diverse terreinen wordt nieuw beleid ontwikkeld met een ander besturingsmodel, terwijl er ook letterlijk voorbereidend werk plaats heeft gevonden voor de nieuwbouw van het Carolus Borromeus College. De samenhang tussen de drie deelscholen (Dr.-Knippenberg, Carolus en het Vakcollege) is gegroeid en vindt duidelijk zijn weergave in efficiency en samenwerking. Dankzij gemeenschappelijke kaders (kwaliteitszorg, profilering, personeelsbeleid, PR, ICT) worden de voordelen van samenwerking erkend terwijl de organisatie wel decentraal aangestuurd blijft. Het Vakcollege(vmbo b-k) werkt hard aan een positieve PR. De eerste zorg was herstel van kwaliteitsnormen. Dankzij uitgebreide scholing en teambesprekingen is de school in 2012 weer op de kaart gezet; 100% van de leerlingen op basis-kader niveau zijn geslaagd. In 2013 staat talentontwikkeling voor en door de leerlingen centraal. Dankzij theater, dans en muziek wordt gewerkt aan een positieve cultuur voor personeel en leerlingen. Op onderwijskundig terrein is de lijn ingezet van doorontwikkeling van de Vakroute naar techniek breed in de bovenbouw, en het ontwikkelen van een nieuwe afstudeervariant Sport Dienstverlening en Veiligheid (SDV). De samenwerking met de Groene Campus blijft gehandhaafd door delen van het curriculum op de Campus uit te voeren. Het dr.-knippenberg profileert zich door in het eerste jaar sportklassen aan te bieden. Deze richting geeft leerlingen de mogelijkheid extra uren LO te krijgen, vaak buiten de school. De groepsdynamiek werkt aanstekelijk en zorgt voor een positieve uitstraling voor leerlingen, ouders en leerkrachten. Het Carolus Borromeus College werkt hard aan de opstart van de concepten Mavo plus, het Business College en het Hoogbegaafdheidprofiel. In december 2012 is begonnen met de nieuwbouw in de wijk Brandevoort, waar de IVO-mavo in 2014 zal samengaan met het Carolus. pag. 22 van 108

23 OMO scholengroep Tongerlo rector: Marijke Broodbakker opleidingen: vwo, havo, vmbo locaties: Da Vinci College, Roosendaal Gertrudiscollege, Roosendaal Norbertuscollege, Roosendaal Onderwijs, het leren van de leerlingen De leerlingen van de school willen leren, net als de medewerkers. Wat de school wil is opgeschreven in het Schoolplan en kort samengevat in ambities. In 2012 stonden de volgende twee ambities centraal: maatwerk leveren voor leerlingen; bevorderen van leerprestaties en excellentie. Ontwikkelingen in 2012 waar de school trots op is: vm2 traject (experiment waarbij de bovenbouw van de basisberoepsgerichte leerweg vmbo wordt samengevoegd met een opleiding mbo-niveau2); gespreid examen vakcollege Techniek (praktijkdeel al in 3e leerjaar vmbo); werken met professionele leergemeenschappen / professionalisering van de vakgroepen; verrijking van het leeraanbod binnen alle onderwijssoorten; doorontwikkeling van het aanbod aan begaafde leerlingen (BPS, vwo+); systematische aandacht voor het verbeteren en borgen examenresultaten. De school is trots op de resultaten die de leerlingen behalen. Zo hebben de leerlingen van het praktijkonderwijs het afgelopen jaar 131 certificaten/diploma s behaald in een breed pallet. Onderwijs, het leren van onszelf Tongerlo is een van de partners van de academische opleidingsschool West Brabant (AOS WB). De AOS helpt de kwaliteit van het docentschap systematisch te verbeteren en te borgen. OMO SG Tongerlo leidt in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Fontys Tilburg en de Universiteit van Tilburg aspirant-docenten op. Onderdeel hiervan is de Tongerlo-academie waar medewerkers zich verder kunnen scholen en ontwikkelen. Verder krijgen medewerkers de mogelijkheid onderzoek te doen. Onderwijsondersteunende ontwikkelingen en kwaliteitszorg Magister wordt niet alleen gebruikt om leerlinggericht te werken, maar ook om de communicatie met ouders en leerlingen te versterken. Docenten kunnen met de Maestroapp snel en overal leerlinggegevens raadplegen. En voor leerlingen is het handig om via de Meta-app op hun smartphone naar bijvoorbeeld het lesrooster en behaalde cijfers te kijken. pag. 23 van 108

24 Rodenborch-College rector: Marjo van IJzendoorn opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Rosmalen Talentontwikkeling staat centraal bij het Rodenborch-College. De missie van de school is: hoogwaardig onderwijs met ruimte voor talent en oog voor elkaar. De school hanteert twee onderwijsvormen: Jenaplanonderwijs (onderbouw). Hier ligt de nadruk op talentontwikkeling van de leerling als individu en als deelnemer aan de samenleving; VIP onderwijs in de hele school. Bij VIP-onderwijs (Vakken, Integratie en Persoonlijke ontwikkeling) ligt de nadruk op vakkennis. Het Rodenborch-College biedt daarnaast als topsporttalentschool alle ruimte voor topsporters met een LOOT-status om studie en sport te kunnen combineren. Deze afdeling is het afgelopen jaar fors gegroeid. Op onderwijskundig gebied heeft de school zich gericht op: bevorderen vakmanschap van docenten; invoering digitaal rekenprogramma om de rekenvaardigheid van de leerlingen te verbeteren; het verder stimuleren van de kwaliteit van projecten; versterking van het mentoraat; en aanpassing van de structuur van de onderbouw en bovenbouw om de doorstroming te verbeteren. Roncalli Scholengemeenschap roncalli.mwp.nl rector: Ludo Heesters opleidingen: vwo, havo, vmbo locatie: Bergen op Zoom Roncalli stimuleert met een vooruitstrevende onderwijsaanpak dat haar leerlingen, naast het opdoen van de benodigde kennis, ook persoonlijke ontwikkeling doormaken. De competenties die bepalend zijn voor succes in vervolgonderwijs en de verdere loopbaan zijn: het geleidelijk leren omgaan met zelfstandigheid, leren samenwerken en leren verantwoordelijkheden te dragen. De school verkeert in een fase waarin de kwaliteit in de brede zin van het woord door vele medewerkers wordt opgepakt: reken- taal- en toetsbeleid wordt geïmplementeerd en t.a.v. kwaliteitszorg wordt gewerkt aan borging van vele bedrijfsprocessen. Roncalli academie, Roncalli Kwaliteitssysteem (RKS volgens ISO 9001), Dalton, hoogbegaafdenonderwijs en de functiemix zijn een paar voorbeelden van onderwerpen waar hard aan gewerkt wordt. Het hoogbegaafden-onderwijs krijgt een vervolg i.s.m. het CBO Antwerpen. In 2012 heeft het Roncalli de Junior Musical Class en het vak Spaans uitgebreid naar een volgend leerjaar. Cambridge English wordt eveneens gecontinueerd. Verder heeft Roncalli in 2012 het officiële Dalton-predicaat ontvangen. Met binnen- en buitenschoolse activiteiten is uitgebreid aandacht voor de protestants-christelijke en katholieke identiteit. pag. 24 van 108

25 Ook met betrekking tot huisvesting heeft Roncalli niet stilgezeten: De lift in de hal, de binask-lokalen, de kantine-uitbreiding en semi-permanente bouw van acht lokalen zijn inmiddels gerealiseerd en in gebruik genomen. Rythovius College rector: Frans Claassens opleidingen: gymnasium, atheneum, havo, mavo locatie: Eersel Accent op jouw talent, dat is waar het Rythovius College voor staat. De school realiseert dat door het aanbieden van talentenstromen voor Kunst, Sport en Science (inclusief het technasiumvak Onderzoeken & Ontwerpen) in de onderbouw. Ook de Gymnasiumafdeling van de school en het aanbod van Anglia bieden mogelijkheden voor leerlingen om hun talenten te ontwikkelen. In de bovenbouw is er een breed onderwijsaanbod, met vele mogelijkheden voor leerlingen: naast de gewone vakken biedt de school vijf kunstvakken als examenvak aan, en zijn er examenmogelijkheden in sport op Mavo en Havo. In 2012 kende de school goede aanmeldingen; de school telt nu ruim 1300 leerlingen. De examenresultaten waren bovengemiddeld. In onderwijskundig opzicht is de keus gemaakt om in leerjaar 1 te starten met vwo-brugklassen, om zo leerlingen sneller aan te spreken op hun talenten. Samen met zorginstellingen en andere scholen in de regio is een project gestart om leerlingen een goed beeld te bieden van werken in de zorg dit met het oog op een dreigend tekort aan personeel in die sector in de komende jaren. Met het Kempische bedrijfsleven is een website gebouwd waarop leerlingen en bedrijven elkaar ontmoeten voor zaken zoals stages, bedrijfsbezoeken en informatie over banen. Scholengroep Het Plein algemeen directeur: Frans Bakermans opleidingen: gymnasium, atheneum, havo, mavo, vmbo (met LWOO) en praktijkonderwijs locaties: Aloysius/De Roosten, Eindhoven Antoon Schellenscollege, Eindhoven De Burgh, Eindhoven Pleinschool Helder, Eindhoven Praktijkschool Eindhoven, Eindhoven Sint-Joriscollege, Eindhoven De scholen van Scholengroep Het Plein werken vanuit een gezamenlijke missie, maar profileren zich wel afzonderlijk van elkaar. Elke school heeft een eigen identiteit en is apart gehuisvest. De scholen zijn dusdanig op elkaar afgestemd dat er nagenoeg een dekkend onderwijsaanbod ontstaat van praktijkonderwijs tot gymnasium. In 2012 zijn de scholen volop in beweging geweest. Aloysius/De Roosten nam deel aan een landelijke pilot ter bevordering van schoolsucces van leerlingen door het versterken van ouderbetrokkenheid. Het determinatieproces werd doorontwikkeld en de eerste stappen naar nieuwbouw werden gezet. pag. 25 van 108

26 Voor het Antoon Schellenscollege waren passend onderwijs en huisvesting de belangrijkste aandachtspunten, waarbij het SWV Eindhoven/De Kempen en het IHP van de Gemeente een cruciale rol speelden. Praktijkschool Eindhoven groeide met bijna 10% en het wettelijke vereiste uitstroompercentage werd gehaald: meer dan 90% van de leerlingen die uitstroomden had een arbeidsplaats of ging een vervolgopleiding volgen. Bij Pleinschool Helder steeg het leerlingenaantal en was er relatief veel instroom voor de bovenbouw. Dit zorgde voor een onvoorziene uitdaging bij het team. Binnen het Sint-Joriscollege stond opbrengstgericht werken centraal, om het rendement op korte termijn te verbeteren op alle drie de afdelingen. Verder lag de focus op samenwerking tussen de teams. In de onderbouw vond de internationale uitwisseling van het Comenius project (techniek en Exact Plus) plaats. kreeg het CTO-traject in de bovenbouw steeds meer vorm door de begeleiding van studiecoaches en digitale les, en werd de visitatie cultuurprofielscholen succesvol afgerond. De Burgh kreeg de nieuwe naam Vakcollege Eindhoven. De school sloot zich aan bij de landelijke Vakcollege Groep en startte in leerjaar 1 en 2 volgens het concept Vakcollege. In september werd het convenant met ROC Eindhoven getekend en werd de naam Vakcollege Eindhoven bekend gemaakt. Scholengemeenschap Were Di rector: Cees Streng opleidingen: vmbo, havo, atheneum en gymnasium locatie: Valkenswaard Were Di streeft ernaar door goed onderwijs, en goede leerlingenbegeleiding in een plezierige en betekenisvolle omgeving, haar leerlingen op maat voor te bereiden op examen, vervolgonderwijs en beroep. De school beschikt over een draadloos netwerk waarmee ICT kan worden ingezet zonder tijd- of plaatsgebonden te zijn. Elke leerling uit de eerste en tweede klas heeft ter optimalisering van het onderwijsproces een laptop bij zich. De komende jaren zal dit verder worden uitgebouwd totdat elke leerling een eigen device bij zich heeft. Ook alle docenten hebben via school een laptop in bruikleen om de ontwikkelingen in het digitaal lesgeven optimaal te kunnen ondersteunen. De Academie voor Sport en Cultuur, die nu het derde jaar is ingegaan, breidt steeds verder uit. Omdat Were Di gezondheid van geest en lichaam belangrijk vindt, wil de school hiermee sportief en cultureel gedrag bij leerlingen stimuleren door een uitgebreid aanbod aan activiteiten naast de lessen, tegen lage kosten. In 2012 werd de tweejaarlijkse musical weer opgevoerd in het theater van Valkenswaard. Dit is een musical boordevol dans en zang, met volledige uitvoering en coördinatie door eigen leerlingen en collega s. Voor de deelnemers is dit een unieke ervaring. Verder werd in 2012 een eerste aanzet gedaan om te komen tot een nieuw schoolplan voor de jaren 2013 t/m 2016, waarin de meerjaren visie op het onderwijs verwoord wordt. pag. 26 van 108

27 Sint-Janslyceum rector: Toine Veuger opleidingen: vwo, havo, mavo locatie: s-hertogenbosch Het Sint-Janslyceum opende zijn deuren op 10 december De school bestaat dus bijna 100 jaar en heeft een zeer rijke traditie en een stevig fundament in de regio. De school wil leerlingen goed voorbereiden op hun toekomst door hen een positieve en veilige leeromgeving te bieden. Door het grote aantal aanmeldingen voor de brugklas gedurende de afgelopen twee jaren (485 en 528) is na een schoolbrede discussie besloten het aantal leerlingen dat tot de brugklas wordt toegelaten te beperken tot 400. Helaas kan daardoor het principe van de keuzevrijheid voor leerlingen en ouders bij het zoeken naar een passende school niet meer gehanteerd worden. Het totaal aantal leerlingen (2.387) is zodanig dat een verdere groei van het aantal leerlingen niet mogelijk is. Via loting door een notaris wordt bepaald welke leerlingen een andere school moeten kiezen. De reeds tien jaar durende voorbereidingen voor de (uiterst noodzakelijke) uitbreiding van het gebouw hebben tot op heden nog niet geleid tot een daadwerkelijke uitbreiding. Sint-Odulphuslyceum rector: Delianne Hoekstra opleidingen: vwo, havo locatie: Tilburg Het Odulphuslyceum is een school waar leerlingen samen met docenten werken aan de best mogelijke resultaten. Een school die de leerlingen in een kleinschalige, veilige setting voorbereidt op het vervolgonderwijs en op een evenwichtig, zelfstandig en volwassen functioneren in de samenleving. Een school waar leerlingen worden gezien en gekend. Verdieping en verrijking van het onderwijs en passie voor presteren krijgen volop aandacht. Dit geldt zowel voor onze havo- als voor onze vwo-leerlingen. Maatwerk voor elk type leerling staat centraal. Aan individuele talenten en initiatieven van medewerkers en leerlingen wordt ruim baan gegeven. De school werkt vanuit een christelijke visie op mens en maatschappij, waarin naast het ontwikkelen van verantwoordelijkheidsgevoel ook zorg voor de medemens en zijn omgeving, wereldburgerschap, respect en tolerantie centraal staan. In het kalenderjaar 2012 is hard gewerkt aan het vertalen van het bovenstaande naar de dagelijkse schoolpraktijk. Daarin zijn onder meer de volgende stappen gezet: De ontwikkeling van een eigen havo-concept vanaf leerjaar 2 in een eigen gebouw, Noordhoekring 182, is in volle gang; Gymnasiumleerlingen kunnen in het eerste leerjaar beginnen; Cambridge Engels is integraal ingevoerd in het eerste leerjaar. De komende jaren groeit dit verder; De slagingspercentages zijn fors verbeterd: 92% vwo, 93% havo; Er is sterk ingezet op het aanbieden van extra vaklessen en studiesteun; Leerlingen en docenten hebben een uitstekend rooster met weinig tussenuren; pag. 27 van 108

28 Er zijn forse stappen gezet met betrekking tot het verhogen van de kwaliteit van de specifieke zorg (ondersteuningsplan, aanstellen specialisten dyslexie, dyscalculie en hoogbegaafdheid, en Kurzweil is operationeel); Training leerlingen voor rekenexamens is ingevoerd in alle leerjaren. Rekenonderwijs staat als een huis; Internationalisering is volop in ontwikkeling. We streven ernaar te komen tot een Europese leerroute (ELOS); Het beleid met betrekking tot de Academische Opleidingsschool (AOS) is verder vorm gegeven; De school beschikt sinds 1 augustus 2012 over een eigen scholingsacademie (i.s.m. de AOS); Onderzoek krijgt steeds meer een prominente plaats binnen de school; Een datateam werkt aan evidence-based kwaliteitsverbetering; Voorbereidingen voor de renovatie van de panden Noordhoekring 99 en 182 zijn in gang gezet. Sondervick College rector: Nol van Beurden opleidingen: vwo, havo, mavo, vmbo locatie: Veldhoven Na een reorganisatie is er nu de volle aandacht voor de onderwijskundige ontwikkelingen op de school. Vanuit een hernieuwd identiteitsbesef, met de zorg voor alle leerlingen voorop met al hun verschillende talenten en aandachtspunten, wordt inhoud gegeven aan professionele zeggenschap. De verbanden met zowel de onderwijspartners (primair onderwijs, technische universiteit, Fontys en ROC Eindhoven) als het lokale en internationale bedrijfsleven zijn aangehaald in het streven om betekenisvol en contextrijk onderwijs te realiseren. De voorbereidingen op passend onderwijs zijn in volle gang. Daarbij wordt nadrukkelijk ingezet op nauwe samenwerking met de lokale VSO-partner. In alle opleidingen van het Sondervick-College wordt, naast het nadenken over het onderwijskundig concept, ook systematisch aandacht gegeven aan opbrengstgericht werken en de bijbehorende kennis- en ervaringsuitwisseling. Er is doorgezet op internationalisering voor alle opleidingen, van de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) tot en met tweetalig vwo. Verder wordt de bekabeling voor ICT gerenoveerd en zal wifi gedoseerd, gekoppeld aan de onderwijsvraag, uitgerold worden. Theresialyceum rector: Tomas Oudejans opleidingen: gymnasium, vwo, havo locatie: Tilburg Uniek aan het Theresialyceum is de driejarige brugperiode. Hierdoor wordt de keuze havo of vwo uitgesteld. Want wie weet met 12 jaar al precies wat je wil worden en waar je pag. 28 van 108

29 talenten liggen? In die drie jaren is er wel het nodige maatwerk met een uitgebalanceerd systeem van ingeroosterde keuzevakken en begeleidingslessen of combinaties. Op het Theresia worden leerlingen gestimuleerd een actieve houding aan te nemen; tot het examenjaar bieden we daarom dan ook allerlei extra activiteiten aan. Leerlingen die meer in hun mars hebben kiezen extra uitdagingen zoals Grieks en Latijn, Spaans of Informatica, maar kunnen ook tijdelijk begeleiding van bijv. Frans of Wiskunde krijgen. Buiten de lessen om zijn er culturele activiteiten zoals cursussen drama of mode en het schoolorkest. Voor hoogbegaafden is er een apart programma waarbij een deel van de gewone lessen vervangen wordt door eigen maatwerk. In de bovenbouw worden verrijkingsmodules geboden zoals Cambridge English, 3D-printing, film & fotografie en debat. Het grootste deel van de deze 20 modules volgen havo en vwo-leerlingen overigens gezamenlijk. De saamhorigheid op het Theresialyceum is groot en de sfeer is uitstekend. Dat blijkt ook uit de leerlingtevredenheid. Voor beide afdelingen zijn er hoge examenresultaten, met veel leerlingen die extra vakken hebben gekozen, en bovengemiddelde resultaten op hbo en universiteit. Van Maerlantlyceum rector: Liz Chermin opleidingen: vwo, havo locatie: Eindhoven In 2012 hebben veel leerlingen van het Van Maerlantlyceum zich positief laten zien. Zo heeft een groep leerlingen de ambitieuze Generation uro Competitie gewonnen, bereikten leerlingen de finale van de biologie olympiade en traden leerlingen op in De Wereld draait door. Naast goede examenresultaten kiezen de leerlingen van de school hun eigen podium om te excelleren. De goede resultaten zijn mede terug te vinden in de lijst van onderwijssocioloog Jaap Dronkers (Volkskrant december), waar vwo een 8,5 en havo een 9 scoort. Belangrijke ontwikkelingen in 2012 zijn aanleg van wifi door de hele school; introductie van onze digitale leeromgeving; vernieuwing van de website; invoering van de vakken MediaWijsheid en Spaans; invoering van uitwisselingsreizen (Noorwegen, Italië); ontwikkeling van de huisvestingsambitie. De nieuwe brandmeldinstallatie die in 2012 is aangelegd, bleek goed te werken toen in december s nachts brand ontstond in de personeelskamer. De compartimentering zorgde ervoor dat de schade beperkt bleef. Ondanks de noodzakelijke bezuinigingen is de sfeer goed op school. Leerlingen zijn tevreden en het ziekteverzuim is relatief laag. De leerlingeninstroom is toegenomen evenals de leerling- en oudertevredenheid. pag. 29 van 108

30 Varendonck-College rector: Irma van Nieuwenhuijsen (Sinds 1 december 2012, daarvoor Jan van de Rijdt) opleidingen: vwo, havo, vmbo, praktijkonderwijs locaties: Asten Someren Het Varendonck-College is een brede streekschool met onderwijs van goede kwaliteit en uitstekende resultaten in een veilig en prettig werk- en leefklimaat. De school kijkt terug op een goed jaar waarin weer veel gebeurd is waar de school trots op kan zijn. Maatwerk is de kern om de leerlingen zo goed mogelijk te bedienen. Dat uit zich in een gevarieerd aanbod en in een organisatie die leerlingen zelfstandigheid leert en ze zo in hun kracht zet. De eerder ingevoerde brede programma s in het VMBO (Techniek Breed en Dienstverlening en Commercie) zijn zeer succesvol. Niet alleen zijn deze programma s populair bij leerlingen en ouders, ook de resultaten mogen er zijn. Bij Dienstverlening en Commercie werd 1,5 punt hoger gescoord dan voor de vernieuwing. Ook de nieuw gestarte MAVO XL bereidt leerlingen goed voor op HAVO of een andere vervolgopleiding. Op locatie Asten krijgen leerlingen veel keuze in vakken en richtingen en is Keuze Werk Tijd inmiddels een begrip. Het Technasium vormt een succesvol voorbeeld van vernieuwend beta-onderwijs. Al jaren is de school het beste Technasium uit de regio. In 2012 heeft de eerste lichting op HAVO zijn meesterproef (examen) succesvol afgesloten, in 2013 volgt het VWO. Het TTO (tweetalig onderwijs) is inmiddels doorontwikkeld voor de hele onderbouw VWO. Begin 2013 heeft het Varendonck-College zijn predicaat TTO (tweetalig onderwijs) juniorschool verkregen. Zwijsen College rector: Anita O'Connor (sinds 1 oktober 2012, daarvoor Jan Verbruggen) opleidingen: vwo, havo locatie: Veghel Net gevestigd op de nieuwe locatie moest de school afscheid nemen van de rector in verband met zijn pensionering. Jan Verbruggen heeft het Zwijsen College, in de vijf jaar dat hij leiding gaf, naar een nieuw eigentijds gebouw geloodst. waar volop faciliteiten zijn voor het onderwijsconcept. Tijdens zijn afscheidsspeech gaf hij aan dat hij met een gerust hart de sleutel van de school kon overdragen aan zijn opvolgster, aangezien de school in rustiger vaarwater was gekomen en de mensen gewend zijn aan hun nieuwe omgeving. Met zijn vaste uitspraak Ik ga ervan uit dat iedereen elke dag naar school komt met de bedoeling het goed te doen gaat de school zich nu verder inzetten op de kwaliteit van ons onderwijsconcept. Het onderwijsconcept is gebaseerd op de waarden die de school heeft gekozen als fundament voor denken en handelen. We beschouwen het als onze opdracht om onze leerlingen goed voor te bereiden op hun toekomst door actief bij te dragen aan de ontwikkeling van hun talenten op sociaalemotioneel en cognitief terrein; door hun leren in interactie met anderen en in relatie met de samenleving vorm te geven; pag. 30 van 108

31 door hen te begeleiden naar zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. het Zwijsen College wil zich beter bekwamen in de vakoverstijgende blokken en nog meer halen uit onze lessen in de open leercentra, steeds rekening houdend met de vijf pijlers die hierbij het fundament bieden: actief leren leren in samenhang omgaan met verschillen aandacht voor vaardigheden reflectie en feedback De ervaring die de school heeft opgedaan en nog steeds opdoet als academische opleidingsschool biedt een goede basis voor de toekomst. pag. 31 van 108

32 Deel B: Bestuursverslag pag. 32 van 108

33 Aantal leerlingen per schoolsoort Totaal aantal bekostigde leerlingen 87% 89% 85% 87% 85% 86% 89% 88% 89% 87% 88% 87% 86% 89% 90% 89% 88% 91% 92% 94% 95% 96% 97% 96% 96% 94% 95% 94% 96% 94% 94% 93% 93% 96% 96% 95% 95% 93% 94% 94% 95% 94% 95% 93% 94% 93% 96% 96% 1. Onderwijs 1.1 Onderwijs in kerncijfers 100% 98% 96% 94% 92% 90% 88% 86% 84% 82% 80% Slagingspercentages Vmbo Bbl Vmbo Kbl Vmbo Gl Vmbo Tl Havo Vwo Landelijk 2009 OMO 2009 Landelijk 2010 OMO 2010 Landelijk 2011 OMO 2011 Landelijk 2012 OMO Leerlingaantallen Onderbouw Vmbo/Havo/Vwo Bovenbouw Vmbo Bovenbouw Havo/Vwo Lwoo (leerjaar 1-4) Praktijkonderwijs Totaal aantal bekostigde leerlingen (excl. vavo) 1.2 Koers 2016 Koers 2016, het strategisch beleidsplan van Ons Middelbaar Onderwijs, stelt de docent centraal. Met als doel: goed onderwijs voor de leerling. Koers 2016 kwam tot stand door inbreng van leerlingen, ouders, leraren, schoolleiding, de raad van toezicht en andere belanghebbenden. In het voorjaar van 2010 werd Koers 2016 het startpunt van een hernieuwd beleid voor de scholen, het OMO bureau en de raad van bestuur. Koers 2016 is geconcretiseerd in een werkprogramma waarmee de verschillende betrokkenen concreet aan de slag kunnen. Dit werkprogramma wordt ieder kalenderjaar geactualiseerd. In 2011 is de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs een samenwerking aangegaan met LOOK (voorheen Ruud de Moor Centrum). Deze samenwerking behelst een onderzoek naar de effecten van Koers Specifiek richt het onderzoek zich op een viertal elementen uit Koers 2016, te weten: motivatie-aspecten van het docentschap in relatie tot het invoeren van beroepswaarden; de benutting van de professionele ruimte door docenten; de academisering van docenten; de effectiviteit van professionele netwerken. pag. 33 van 108

34 In het kader van dit onderzoek heeft LOOK in het najaar van 2011 een nulmeting uitgevoerd. In mei 2012 zijn de resultaten van deze nulmeting gedeeld. Omdat het een nulmeting betreft, kunnen er nog geen uitspraken worden gedaan over de effecten van onderdelen van het werkprogramma van Koers Wel bieden de uitkomsten een eerste situatieschets en zijn er een aantal opvallende resultaten. Eén van de uitkomsten is dat de OMO-docenten aangeven in ruime mate intrinsiek gemotiveerd te zijn voor hun beroep. Zij zijn bereid om te leren maar zijn in vergelijking met docenten in het land wel terughoudender om (bij) te leren en hebben meer het gevoel uitgeleerd te zijn. Ook laten de resultaten onder andere zien dat er een contrast is tussen enerzijds de opvatting die breed gedragen wordt dat docenten mede verantwoordelijkheid dragen voor het functioneren van de school en dat respondenten het anderzijds minder eens zijn met opvattingen als actief deelnemen aan beleid en besluitvorming binnen de school is onderdeel van docententaak en naast lesgeven ook andere taken uitvoeren. Verder zijn er relatief weinig docenten van plan om de komende jaren te starten met een opleiding. Op basis van de nulmeting is in het najaar van 2012 een vervolgonderzoek gestart naar de academisering van docenten en de kennisnetwerken. Deze vervolgonderzoeken lopen door in Begin 2013 start een vervolgonderzoek naar de benutting van de professionele ruimte door docenten. Het thema beroepswaarden is verder uitgewerkt in een kortlopend onderzoek. In 2012 verscheen het onderzoeksrapport Persoonlijke Professionaliteit, overtuigingen, disposities en competenties van docenten in het voortgezet onderwijs. Dit onderzoek heeft een gefundeerde bijdrage geleverd aan de wetenschappelijk onderbouwing van de visie op persoonlijke ontwikkeling als cruciaal onderdeel van de professionele ontwikkeling van de docent. Als vervolg hierop is gewerkt aan een gespreksleidraad waarmee functionele gesprekken op school gevoerd kunnen worden. Daarbij is een tweetal zaken gecombineerd: 1. De relatie tussen de beroepswaarden van OMO en het functioneren van medewerkers; 2. De relatie tussen schoolbeleid en het functioneren van medewerkers. 1.3 Goed onderwijs bieden Ons Middelbaar Onderwijs ziet het als haar opdracht om alle leerlingen volop mogelijkheden tot ontplooiing te bieden. Leerlingen moeten hun talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen. Het onderwijs richt zich op het verwerven van een passende startkwalificatie voor het vervolgonderwijs of, in het geval van praktijkonderwijs, op het zich kwalificeren voor het toetreden tot de arbeidsmarkt. Iedere leerling verdient onderwijs dat hem of haar de beste toekomstkansen biedt. De scholen binnen de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs bieden opleidingen van praktijkonderwijs (PrO) tot en met gymnasium aan. Elke school onderscheidt zich; zie daarvoor ook deel A met een verslag van alle scholen. Scholen hebben bijvoorbeeld gekozen voor Dalton- of Jenaplanonderwijs of voor een onderwijsinhoud die zich richt op het versterken van een specifiek talent. Het Technasium en de Universumscholen richten zich op bèta-talenten, LOOT-scholen op sporttalent en Cultuurprofielscholen versterken de creativiteit van de leerling. Sommige scholen kiezen ervoor om extra te investeren in de voorbereiding van leerlingen op de verdergaande mondialisering. Deze scholen bieden Elos (Europese Leerroute), tweetalig onderwijs (TTO) of een internationaliseringsprogramma aan. pag. 34 van 108

35 1.4 Toezichtarrangementen Jaarlijks stelt de Inspectie van het Onderwijs het toezichtarrangement vast voor de scholen. Opleidingen van scholen ontvangen een basisarrangement als de inspectie geen aanwijzingen heeft voor belangrijke tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en/of de naleving van de wet- en regelgeving. De raad van bestuur beschouwt dit basisarrangement als een bevestiging van de onderwijsinspectie dat de opleiding voldoet aan de minimale normen. De ambitie van de vereniging OMO reikt verder dan de basisarrangementen; zie daarvoor bijvoorbeeld de paragraaf over kwaliteitszorg (1.9). Opleidingen waarbij wel sprake is van tekortkomingen krijgen een aangepast arrangement kwaliteit en/of naleving en worden onder verscherpt toezicht van de inspectie geplaatst. Op deze scholen wordt direct een verbetertraject gestart, waarbij monitoring plaatsvindt vanuit de raad van bestuur. Via een plan van aanpak wordt eraan gewerkt om de onvoldoende onderwijsindicatoren op korte termijn weer op voldoende niveau te krijgen. Het volgende overzicht geeft per opleiding de toezichtarrangementen weer die gelden op 31 december 2012: PRO VMBO-B VMBO-K VMBO-(G)T HAVO VWO Totaal Basis Aangepast Totaal Tabel 1: Toezichtarrangementen 2012 In 2012 zijn door de inspectie 183 opleidingen van Ons Middelbaar Onderwijs beoordeeld. 19 opleidingen ontvingen een aangepast arrangement kwaliteit (in 2011: 11). Zes daarvan ontvingen ook in 2011 een aangepast arrangement kwaliteit. Deze scholen streven ernaar voor de betreffende opleidingen uiterlijk in 2014 een basisarrangement te ontvangen. Hoewel het in totaal om een beperkt percentage gaat, is de toename van het aantal opleidingen met een aangepast arrangement verontrustend. Deze toename is extra aanleiding om nog nadrukkelijker met de organisatie stil te staan bij het belang van onderwijskwaliteit en alle aanwezige kennis over verbetermogelijkheden met elkaar te delen. In bijlage 7 is een overzicht opgenomen waarin voor elke school per opleiding staat aangegeven welk toezichtarrangement op 31 december 2012 geldt. 1.5 Kwaliteitsgelden VO en de prestatiebox In de periode hebben alle VO scholen een bedrag per leerling ontvangen om te werken aan beleidsprioriteiten en ambities van de Kwaliteitsagenda Voortgezet Onderwijs. Met de gelden werkten scholen aan de verhoging van de onderwijskwaliteit, zoals het versneld verbeteren van de basiskwaliteit van rekenen en taal. In 2012 is geen bijdrage meer ontvangen, maar is het resterende bedrag uit de eerder jaren uitgegeven, totaal een bedrag van 2,1 miljoen euro. Vanaf 2012 is een nieuwe regeling van kracht geworden, de prestatiebox. De achtergrond hiervan is verwoord in het Bestuursakkoord VO, een convenant tussen OCW en de VO-raad, waarin de prestatiedoelen van scholen voor 2015 zijn vastgelegd evenals de maatregelen die de minister en staatssecretaris nemen om dit mogelijk te maken. De doelen van het convenant zijn hogere prestaties van leerlingen, verbetering van de onderwijskwaliteit en vergroting van de kwaliteit van leraren en schoolleiders. pag. 35 van 108

36 Uit een vergelijkingsonderzoek tussen het Bestuursakkoord VO met Koers 2016 is geconcludeerd dat de doelen van het convenant reeds volledig geïntegreerd zijn in Koers 2016 en dat aanvullend OMO beleid hierop daarmee niet noodzakelijk is. Vanuit iedere schoolleiding afzonderlijk worden de mijlpalen van het Bestuursakkoord via Vensters voor Verantwoording opgeleverd. Daarnaast wordt in deel A van dit jaarverslag vanuit (een deel van) de scholen op de uitgevoerde activiteiten ingegaan. 1.6 Actuele onderwijskundige ontwikkelingen Elos Eind 2004 is, tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de EU, het Elos onderwijsconcept van start gegaan. Scholen die Elos aanbieden zorgen voor inbedding van Europese en Internationale Oriëntatie in hun curriculum en geven leerlingen de mogelijkheid twee talen op hoog niveau te leren. Leerlingen worden optimaal voorbereid op de internationale samenleving door het verwerven van Europese competenties; de niveaus daarvan zijn gebaseerd op het Common Framework for Europe Competence (CFEC), dat is ontwikkeld binnen het Europese Elos netwerk. Het Elos-netwerk op Europees niveau bestaat uit ongeveer 250 scholen in 17 landen. Eind 2011 heeft OMO het coördinatorschap van Elos Europa, en daarmee het penvoerderschap van het vierde Europese project Elos, overgenomen. Dit drie jaar durend project wordt gefinancierd door de Europese Commissie en heeft als doel Elos als internationaal erkend kwaliteitskeurmerk op de kaart te zetten. Het Nederlandse Elosnetwerk bestaat momenteel uit 39 scholen voor vmbo, havo en vwo, waarvan vijf OMOscholen. Dit netwerk wordt gecoördineerd door het Europees Platform dat tevens Nederland vertegenwoordigt binnen Elos Europa. De Nieuwste School Op 1 augustus 2005 heeft De Nieuwste School in Tilburg haar deuren geopend. De beginfase verliep niet zonder slag of stoot. In het najaar van 2009 is met de MR van de school afgesproken het onderwijs van DNS tweejaarlijks door een commissie onder wetenschappelijke leiding te laten evalueren. Het eerste onderzoek onder leiding van de Eindhoven School of Education is in 2012 afgerond. Uit het onderzoek blijkt dat de rationaliteit van het onderwijsconcept van De Nieuwste School is toegenomen ten opzichte van een aantal jaar geleden. De eerste signalen wijzen erop dat de claims van destijds op het onderwijsconcept terecht lijken. Het onderzoek zal over twee jaar nogmaals worden uitgevoerd. In 2004 heeft toenmalig minister Van der Hoeven voor de duur van zeven jaar afwijkingen van de reguliere wet- en regelgeving toegestaan voor De Nieuwste School. Per 1 augustus 2012 is deze experimenteertermijn beëindigd. De Nieuwste School blijft met haar huidige onderwijsconcept en organisatievorm bestaan. Passend onderwijs De Wet passend onderwijs is op 9 oktober 2012 aangenomen door de Eerste Kamer. Als de wet op 1 augustus 2014 ingaat, krijgen scholen een zorgplicht. Vanaf 1 augustus 2014 melden ouders hun kind aan bij de school van hun keuze, en heeft de school de taak om het kind een passende onderwijsplek te bieden. Dat kan op de eigen school, of op een andere school binnen het samenwerkingsverband. De samenwerkingsverbanden zijn in 2012 gestart met de inrichting van een rechtspersoon, het inrichten van de ondersteuningsplanraad en het opstellen van een ondersteuningsplan. In het regionaal ondersteuningsplan legt het samenwerkingsverband vast hoe het passend onderwijs voor elk kind wil realiseren. Hierin zijn de schoolondersteuningsprofielen van de deelnemende scholen opgenomen. Ook staat in het ondersteuningsplan welk niveau van basisondersteuning de scholen in het samenwerkingsverband ten minste moeten bieden. pag. 36 van 108

37 De financiering van extra ondersteuning voor een leerling is na de invoering van de Wet passend onderwijs niet meer afhankelijk van een landelijke indicatie. De samenwerkingsverbanden ontvangen de beschikbare middelen voor extra ondersteuning. De samenwerkingsverbanden verdelen vervolgens de middelen over de scholen waar de extra ondersteuning nodig is. Zo is er beter maatwerk mogelijk en kunnen de middelen zo veel mogelijk ten goede komen aan ondersteuning in de klas. De OMO-scholen zijn vertegenwoordigd in 10 regionale samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs (zie bijlage 9). De rectoren uit deze 10 samenwerkingsverbanden komen eens per kwartaal bijeen voor een afstemmingsoverleg op OMO-niveau. Gevolgen van de nieuwe wetgeving op onderwijskundig, juridisch en administratief vlak worden gezamenlijk in beeld gebracht. Samenwerkingsverband VO-MBO Helmond-Peelland is al dermate ver gevorderd in de voorbereidingen, dat in 2013 al wordt gestart met passend onderwijs. Dit samenwerkingsverband neemt deel aan een pilot van het ministerie van OCW. In het algemeen bestaat er echter nog veel onduidelijkheid over de verantwoordelijkheid van de samenwerkingsverbanden. De samenwerkingsverbanden worden benaderd alsof zij eigenstandige instellingen zijn. De intensiteit van het toezichtkader vraagt daarnaast om extra personele inzet. Dit zal financiële consequenties met zich meebrengen. Onderwijsexpeditie In 2012 is een groep rectoren gestart met het ontwikkelen van een integrale visie op onderwijs binnen de vereniging OMO. Het traject heeft de vorm van een onderwijsexpeditie gekregen, die is voortgezet door alle schoolleiders. De expeditie heeft geleid tot een tussenproduct waarin de gedeelde onderwijsvisie visueel is weergegeven (zie bijlage 12). Het traject zal in 2013 worden vervolgd en uitgebreid. De focus ligt daarbij op het bepalen van de visie voor de lange termijn en de daarvoor benodigde transitie. Alle stakeholders worden in dit proces betrokken. 1.7 Veiligheid op scholen OMO-veiligheidsmonitor De OMO-veiligheidsmonitor is een instrument dat het mogelijk maakt de sociale veiligheidssituatie binnen de school te analyseren, op grond van de uitkomsten veiligheidsbeleid te ontwikkelen en dit beleid op effectiviteit te meten. Uitgangspunt voor de analyse zijn vragenlijsten die worden ingevuld door leerlingen, docenten en onderwijsondersteunend personeel. Deze monitor is speciaal voor OMO ontwikkeld met als uitgangspunten focus op preventie en aandacht voor pro-sociaal gedrag. In de periode hebben de scholen de mogelijkheid gehad één keer per twee jaar kosteloos deel te nemen aan de veiligheidsmonitor. Op basis van de ervaringen met het instrument in de voorgaande jaren is in 2012 besloten de OMO-Veiligheidsmonitor in stand te houden en in 2014, 2016 en 2018 opnieuw voor álle scholen gelijktijdig af te nemen. Het tussenliggende jaar (2013) zal worden gebruikt voor het doorvoeren van enkele verbeteringen aan de vragenlijsten en de rapportage. Veiligheid en arbo Het is cruciaal dat alle OMO scholen voor leerlingen en medewerkers veilige scholen zijn. Daarom is in het jaar 2012 binnen alle OMO-scholen veel gebeurd op het gebied van Veiligheid en Arbo. Gebaseerd op een in 2011 uitgevoerde Quick Scan is besloten om in het voorjaar van 2012 bij alle OMO-scholen een inventarisatie uit te voeren naar de Risico-inventarisatie pag. 37 van 108

38 en evaluatie (RI&E). Tijdens de inventarisatie is door de scholen gekeken naar de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen, machineveiligheid, registratiesystemen en veiligheidsinformatie. In het najaar van 2012 is een informatiebijeenkomst georganiseerd waarbij facilitair managers en preventiemedewerkers van de scholen praktische handvatten kregen uitgereikt en waarin het gebruik van Chemiekaarten Online en de Arboscan VO is toegelicht. Mede naar aanleiding van de informatiebijeenkomst is in november 2012 het OMO-kennisnetwerk Veiligheid en Arbo opgericht. Door middel van dit kennisnetwerk kunnen alle scholen specifieke veiligheidsinformatie opvragen, aanbieden en met elkaar delen. De laatste maanden van 2012 hebben alle scholen hard gewerkt om alle RI&E s te actualiseren en vervolgens te laten toetsen door een gecertificeerde toetser. 1.8 Identiteit Goed onderwijs richt zich op het laten opbloeien van iedere leerling. Het gaat niet alleen om het kwalificeren voor een vervolgopleiding of arbeidsloopbaan. Net zo goed gaat het om het voorbereiden van jonge mensen als deelnemer aan de maatschappij. Goed onderwijs is meer dan een technisch didactische uitwerking van een onderwijskundige opvatting. Het is een ethisch begrip en stoelt op een mensvisie en een kijk op de samenleving 1. In mei 2012 is het basisdocument Zingeving en goed onderwijs opgeleverd (zie bijlage 11). Hierin wordt een voorstel gedaan om de discussie over identiteit van drie basisbegrippen te voorzien: goed onderwijs, een goed mens en goed leven. De wens daarbij is dat eenieder in het dagelijks leven geïnspireerd raakt door getoond gedrag. Gedrag maakt immers zichtbaar, wat de betekenis van identiteit echt is. Dit basisdocument is opgesteld vanuit de primaire vraag: hoe kunnen we in de schoolpraktijk in het gedrag betekenis geven aan het evangelie? In de zomer van 2012 is het conceptdocument verzonden naar verschillende partners en belanghebbenden van de vereniging OMO. Daarbij is de vraag gesteld te reflecteren op de inhoud en suggesties te doen over de wijze waarop de inhoud van het document geborgd kan worden op de scholen op een wijze die recht doet aan het eigen karakter van elke school. Op basis van alle reacties is de tekst verder aangescherpt. Naast de lessen voor levensbeschouwing zijn er diverse projecten op de scholen die levensbeschouwelijke doelen nastreven. Die projecten kunnen variëren van bezoeken aan het klooster (bijvoorbeeld Taizé), deelname aan de Wereld Jongeren Dagen, onderzoeken naar gemeenschappelijke waarden in de school, of maatschappelijke projecten die leerlingen bewust maken van verantwoordelijkheden voor de medemens. Eind 2012 zijn alle activiteiten die in dit kader op de scholen plaatsvinden geïnventariseerd via een gespreksronde met alle schoolleiders. Deze inventarisatie helpt om inzicht te krijgen in de borging van identiteit op de scholen en om best practices (zowel de processen die plaatsvinden als de documenten en activiteiten) met elkaar te delen. Samengevat zijn de processen en activiteiten met het grootste effect, en waar men het meest enthousiast over is, allemaal gebaseerd op één of meerdere van de volgende succesfactoren: van onderaf opgebouwd, met inbreng van collega s, leerlingen en/of ouders; een directe link naar normen & waarden, drijfveren, en hoe die terugkomen in gedrag en burgerschap; 1 Bron: Zingeving en goed onderwijs, basisdocument over zingeving en identiteit van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (mei 2012). pag. 38 van 108

39 leerlingen en/of docenten worden (in een andere omgeving) met elkaar in gesprek gebracht zodat zij kunnen nadenken over het onderwerp en wat het voor henzelf en de school betekent; het onderwerp identiteit loopt als een rode draad door bijvoorbeeld schoolplannen en de jaarkalender. Tijdens de voorjaarsconferentie voor schoolleiders in 2013 worden best practices toegelicht en ervaringen uitgewisseld. 1.9 Kwaliteitszorg en Vensters voor Verantwoording Kwaliteitszorg Kwaliteitszorg is het geheel van activiteiten dat ondernomen wordt om de kwaliteit van het onderwijs (en de school) te onderzoeken, te borgen en te verbeteren. Elke school werkt hard aan kwaliteitszorg: binnen elke school wordt dat op eigen wijze uitgedragen en toegepast. Elke school geeft op haar eigen tempo en niveau kwaliteitszorg een plek binnen het schoolbeleid. Borging daarvan vindt plaats in het schoolplan dat goedkeuring behoeft van de raad van bestuur. Vanuit de werkgroep kwaliteitszorg is in het afgelopen jaar een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van aan het nieuwe werktevredenheidsonderzoek dat binnenkort wordt uitgezet. De werkgroepleden hebben de toepasbaarheid van het nieuwe onderzoek binnen de scholen getoetst. Naast een basisvragenlijst is de mogelijkheid gecreëerd om schoolspecifieke vragen toe te voegen. De resultaten uit het onderzoek leveren vervolgens een benchmark op school- en bestuursniveau. De bestaande netwerkstructuur helpt om de schoolspecifieke informatie uit te wisselen en te delen op verenigingsniveau. De 'good practice' van de ene OMO-school vindt zo zijn weg naar de andere OMO-school. Daarnaast zijn door de werkgroep adviezen gegeven voor de opzet van een nieuwe veiligheidsmonitor. De afronding hiervan zal plaatsvinden in Vanaf 2013 is de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) in werking getreden. Vanuit het wettelijke kader van de WOT vindt 'externe' toetsing plaats door de Inspectie van het Onderwijs. Principe daarbij is dat de Inspectie het eigen onderzoek en toezicht afstemt op de zelfevaluatie van de school. Vensters voor Verantwoording Vensters voor Verantwoording is een steeds belangrijker instrument geworden in de horizontale verantwoording. Alle scholen hebben de verantwoordelijkheid om de gegevens van de indicatoren actueel te houden. In het kalenderjaar 2012 is Vensters voor Verantwoording uitgebreid met een nieuwe module: Schoolkompas. Deze module helpt leerlingen van groep 8 en hun ouders bij het maken van de belangrijke keuze voor een middelbare school die het beste aansluit bij hun wensen. De geregistreerde gegevens van de verschillende indicatoren in Vensters voor Verantwoording, zowel op het niveau van de school, het bestuur als landelijk, worden binnen OMO steeds vaker gebruikt ter ondersteuning van beleidsvoornemens OMO-prijzen In onze scholen volgen veel talentvolle leerlingen onderwijs. Dat talent willen we graag stimuleren door middel van het uitreiken van OMO-prijzen voor werkstukken. Deze pag. 39 van 108

40 werkstukken helpen de leerlingen in hun persoonlijke ontwikkeling en bereiden hen voor op hun vervolgopleiding. In gezelschap van familie, vrienden, docenten en schoolleiders hoorden de genomineerden op 14 en 15 juni 2012 wie er tot winnaars werden uitgeroepen voor de OMO-prijs vmbo-mavo of voor de OMO-profielwerkstukprijs. De winnaars ontvingen een bedrag van euro; de andere genomineerden ontvingen een bedrag van 400 euro. OMO-prijs vmbo-mavo De beoordelingscriteria voor de OMO-prijs vmbo-mavo zijn de mate van toespitsing op vervolgopleiding en/of beroep, het uitstijgen boven de gegeven opdracht en de wijze en vormgeving van de presentatie, onder andere de mate van originaliteit. In de categorie beroepsgerichte leerweg won Eefje van Stokhem, leerling van het Munnikenheide College in Etten-Leur. Zij maakte een perfect verzorgd stageverslag over haar stageperiode bij H&M. Winnaar in de categorie gemengde leerweg was een leerling van het Carolus Borromeus College in Helmond: Jasper Claessens voor zijn sectorwerkstuk waarvoor hij een DMX-scanner ontwierp en maakte. OMO-profielwerkstukprijs Beoordelingscriteria voor deze prijs zijn de integratie van vakken, een relatief nieuwe visie als resultaat en de wijze en vormgeving van de presentatie, onder andere de originaliteit. De jury legde dit jaar bij de beoordeling van de werkstukken, extra het accent op de getoonde onderzoeksvaardigheden van de leerlingen. In de categorie havo ging de hoofdprijs naar Louelle van Rens, leerling van het Theresialyceum in Tilburg, voor haar indrukwekkende werkstuk met de titel Dystopian fiction, featuring "Nineteen Eighty-Four" and "The Hunger Games". Het profielwerkstuk van Rayna de Wit en Cas van der Putten, leerlingen van het Peellandcollege in Deurne, werd als beste beoordeeld in de categorie vwo. Zij hebben een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar antibiotica en resistentie bij bacteriën Herschikking, samenwerking, fusie en overname Oosterhout Het Hanze College in Oosterhout is onderdeel van Kwadrant Scholengroep in Dongen. Met het ROC West-Brabant heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de optimale positionering en versterking van het vmbo in Oosterhout. Dit heeft vooralsnog niet tot concrete aanpassingen geleid. Helmond In het najaar van 2011 is het besluit genomen om het vmbo op de Groene Campus te beëindigen. Omdat de bovenbouw van het vmbo structureel op een te klein leerlingenaantal kan rekenen kan niet de gewenste onderwijskwaliteit worden geboden. Vanaf het schooljaar stromen er geen nieuwe leerlingen meer in op de Groene Campus. s-hertogenbosch In 2011 hebben Ons Middelbaar onderwijs en de gemeente s-hertogenbosch onderzocht of er in s-hertogenbosch een campus voor vmbo-onderwijs gerealiseerd kon worden. In het afgelopen verslagjaar hebben het Hervion College en het Duhamel College de krachten gebundeld. In het jaar 2013 moet het Stedelijk College s-hertogenbosch steeds meer vorm krijgen. pag. 40 van 108

41 Tilburg In 2012 hebben Ons Middelbaar Onderwijs en Onderwijsgroep Tilburg onderzocht of er een permanente oplossing is voor het onderwijsaanbod voor havisten met een stoornis in het autistisch spectrum. Met ingang van het schooljaar is op de locatie van de Frater van Gemertschool een nevenvestiging van het Theresialyceum gevestigd, speciaal voor deze groep leerlingen. De feestelijke opening van de nevenvestiging heeft plaatsgevonden op 14 december Bergen op Zoom In de regio Bergen op Zoom is een onderzoek gestart naar de gevolgen van krimp van leerlingenaantallen, met name binnen het vmbo. Ook OMO Scholengroep Bergen op Zoom is hierbij betrokken. Naar verwachting zal het onderzoek in de loop van 2013 worden afgerond. pag. 41 van 108

42 2 Werkgeverschap 2.1 Personeel in kerncijfers Deze paragraaf toont de grafische weergave van een aantal personele kengetallen die betrekking hebben op het kalenderjaar Grootte personeelsbestand Het totale personeelsbestand van de scholen en het OMO-bureau in 2012 bedraagt personeelsleden (circa fte). De respectievelijke instroom- en uitstroom bedraagt 766 en 878 personen. Dat betreft het aantal personeelsleden dat in dienst is gekomen of uitdienst is gegaan en de personeelsleden die een uitbreiding of inkorting van de betrekkingsomvang hebben gehad: Grafiek 1. Grootte personeelsbestand Aantal personen Instroom Uitstroom 2. Leeftijdsverdeling personeelsbestand De verdeling van alle personeelsleden van alle personeelscategorieën in 2012 werkzaam bij Ons Middelbaar Onderwijs ziet er als volgt uit: 40% 35% 37,5% 30% 25% 20% 15% 10% 14,6% 18,0% 19,8% 10,1% 5% 0% <31 31 t/m t/m t/m 60 > 60 Grafiek 2. Leeftijdsverdeling personeelsbestand 3. Onderverdeling personeelsbestand De verdeling van het personeelsbestand naar fulltime-parttime, soort dienstverband (vast-tijdelijk), en verhouding vrouw-man is als volgt: pag. 42 van 108

43 100% 90% 80% 88,9% 70% 60% 50% 60,2% 54,0% 40% 30% 39,8% 46,0% 20% 10% 11,1% 0% Fulltime => 0,8 Parttime < 0,8 Vast Tijdelijk Vrouw Man Grafiek 3: Onderverdeling personeelsbestand 4. Verdeling functiecategorieën De totale omvang van werktijdfactor (fte) geeft, procentueel verdeeld over de diverse functiecategorieën, het volgende beeld: 40% 30% 36,7% 20% 21,0% 10% 14,2% 14,5% 0% 1,6% 0,4% 6,4% 5,1% OP LB OP LC OP LD OP vervangers LIO's OOP OOP primair proces Directie en RvB Grafiek 4: Verdeling personeel naar functiecategorieën De omvang van deelnemers aan de OMO Seniorenregeling, Besluit Arbeidsparticipatie Onderwijs (BAPO), deelnemers aan de regeling ouderschapsverlof en het aantal LIO ers / stagiaires in 2012 bedraagt: pag. 43 van 108

44 Deelnemers OSR Deelnemers BAPO Staigiaires Ouderschapsverlof Grafiek 5: Deelnemers OSR, BAPO, stagiaires, ouderschapsverlof In bijlage 8 wordt uitgebreider ingegaan op de samenstelling van het personeelsbestand en wordt deze tevens in meerjarenperspectief geplaatst. 2.2 Professionalisering Professionalisering leraren en schoolleiders Er gebeurt veel rondom het thema professionalisering van leraren en schoolleiders. Op sector-, verenigings- en schoolniveau bepaalt dit thema voor een substantieel deel onze agenda. De beroepsgroep zelf is actief bezig met de structurele vormgeving, en wetenschappers doen volop onderzoek naar de effecten van professionalisering. Tenslotte staat specifiek de professionalisering van leraren hoog op de politieke agenda. In 2012 zijn alle ontwikkelingen rond dit thema in kaart gebracht en is voor 2013 een professionaliseringsagenda opgesteld. Vanuit de afspraken tussen werkgevers en het ministerie van OCW is extra budget beschikbaar gekomen. Bekeken wordt op welke wijze dit ingezet kan worden voor de (aankomend) leidinggevenden in de scholen. In 2012 is een human development programma van start gegaan waarin schoolleiders vanuit een zelfevaluatie werken aan hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Academische opleidingsscholen OMO-scholen werken intensief samen met opleidingsinstituten om studenten een krachtige leeromgeving te bieden in de schoolpraktijk. Daarnaast wordt in deze academische opleidingsscholen (AOS) onderzoek verricht door studenten en docenten ten behoeve van schoolontwikkeling. In 2012 is de verankeringsfase gestart. In de periode tot 2016 wordt de samenwerking met de opleidingsinstituten geoptimaliseerd en geïntensiveerd vanuit het gemeenschappelijk belang de kwaliteit van startende docenten steeds verder te verbeteren. Daarnaast vormt de AOS ook een leeromgeving voor de professionalisering van zittende docenten. Ons Middelbaar Onderwijs participeert in drie academische opleidingsscholen in Brabant: AOS West in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Fontys Leraren Opleiding Tilburg en de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg; AOS Tilburg in samenwerking met Fontys Leraren Opleiding Tilburg en de Universitaire Lerarenopleiding Tilburg; pag. 44 van 108

45 AOS Oost in samenwerking met Fontys Leraren Opleiding Tilburg, Eindhoven School of Education, Instituut voor Leraar en School van de Radboud Universiteit en ILS-HAN. In totaal zijn drie hbo-opleidingen betrokken bij de academische opleidingsscholen (Fontys, HAN en HR) en drie universiteiten (ESoE, ILS-RU en ULT). Per jaar vinden bij elke genoemde AOS circa tweehonderd studenten een leerwerkplek. Experimenten prestatiebeloning In het voorjaar van 2012 publiceerde de Minister van OCW een regeling die scholen de mogelijkheid bood deel te nemen aan experimenten met prestatiebeloning. OMO heeft in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit Maastricht, LOOK, de Universiteit Tilburg en ResearchNed een onderzoeksvoorstel ingediend waarin leerlingtevredenheid, het scholingsbeleid en de begeleiding van startende leraren onderzocht werden. Hoewel het voorstel positief beoordeeld werd door de adviescommissie, ging het experiment niet door, omdat de gehele regeling werd ingetrokken na de voortijdige val van het kabinet Rutte I. Het onderzoeksvoorstel sloot direct aan bij de doelen van Koers Nu de regeling is ingetrokken, worden de thema s leerlingtevredenheid, het professionaliseringsbeleid en de begeleiding van startende leraren op een andere wijze binnen de bestaande structuren onderzocht, in samenwerking met LOOK en binnen de academische opleidingsscholen. 2.3 CAO OMO en individuele arbeidsvoorwaarden en - verhoudingen CAO OMO Na het vastlopen van de langdurige onderhandelingen over een nieuwe CAO OMO in november 2011, zijn in de loop van 2012 de onderhandelingen weer opnieuw opgestart. De inzet van de werkgever was erop gericht een volgende stap te zetten in de gezamenlijke ambitie om te komen tot modernisering van de arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen. Het belangrijkste onderdeel van de inzet was een voorstel tot aanpassing van het werkgelegenheidsbeleid. Inmiddels speelden er ook een aantal wetswijzigingen die aanpassing van de CAO OMO vereisten. In oktober 2012 leken de onderhandelingen succesvol afgerond. Een onderhandelingsresultaat werd voorgelegd aan de achterban. Dat leverde, met name aan de kant van vakcentrales, nog een aantal vragen op over de verlofregeling voor het onderwijzend personeel. De onderhandelingen werden voortgezet waarna op 24 januari 2013 het resultaat, na overeengekomen wijzigingen, is omgezet in een akkoord. Met deze nieuwe CAO OMO is een belangrijke volgende stap gezet naar een pakket aan flexibele (secundaire) arbeidsvoorwaarden. Scholen en individuele medewerkers kunnen nu afspraken op maat maken die ten goede komen aan de inzetbaarheid, het onderwijsprogramma en de onderwijskwaliteit voor de leerlingen. Daarbij valt te denken aan afspraken over mobiliteit en aan afspraken over het inplannen van de extra vrije dagen. De CAO OMO gaat met terugwerkende kracht in per 1 augustus 2012 en loopt tot 1 augustus Deze nieuwe CAO OMO vormt de opmaat naar onderhandelingen over verdere modernisering van het arbeidsvoorwaardenpakket waarbij de feitelijke invulling van de arbeidsvoorwaarden zo dicht mogelijk bij het onderwijsproces plaatsvindt. Arbeidsverhoudingen Eén van de uitgangspunten in Koers 2016, het strategisch beleidsplan van Ons Middelbaar Onderwijs, is: decentraal, tenzij. Dit betekent dat taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zo dicht mogelijk bij het onderwijs terecht moeten komen. De basis hiervoor is gelegd in de statuten van de vereniging en het managementstatuut zoals deze in 2011 zijn vastgesteld. Ook is het OMO-functieboek per 1 augustus 2012 pag. 45 van 108

46 hierop aangepast. Op basis van het uitgangspunt decentraal, tenzij is in veel scholen in 2012 het gesprek gevoerd over een passende organisatievorm, functiebouwwerk en mandaatstelling. Dit gesprek resulteert onder meer in een nieuw managementstatuut per school. In 2012 zijn de bezwaarschriften behandeld die zijn ingediend naar aanleiding van de invoering van het nieuwe functieboek. In totaal zijn 187 er bezwaren ingediend waarvan het merendeel door personeelsleden met de functie van docent LD of manager onderwijs. Deze bezwaren richten zich vooral op het wijzigen van de functiecategorie in het functieboek. Drie bezwaren zijn gegrond verklaard. Functiemix De afspraken rond de functiemix maken deel uit van het Convenant LeerKracht van Nederland (VO), gesloten op 1 juli Op basis van dit convenant wordt extra geïnvesteerd in de beloning van leraren en de aantrekkelijkheid van het beroep. Een belangrijk onderdeel hiervan is de verbetering van de loopbaanmogelijkheden voor leraren door middel van een nieuwe functiemix. De functiemix is de verdeling van leraren over de salarisschalen LB, LC en LD/LE (het loongebouw). In 2010 is het beleid van OMO rondom de functiemix vastgesteld. Hierbij is ervoor gekozen de scholen een kader te bieden waaraan op schoolniveau een eigen beleidsrijke invulling gegeven kan worden. Dit is een invulling die samen met de PMR wordt vormgegeven. In het voorjaar van 2012 heeft een evaluatie plaatsgevonden over het proces van invoering van de functiemix binnen de scholen. Geconcludeerd is dat deze aanpak een rijke variëteit aan keuzes en processen heeft opgeleverd waarbij scholen in staat zijn om op schoolniveau een eigen invulling te geven aan arbeidsvoorwaarden en arbeidsverhoudingen. De evaluatie geeft dan ook geen aanleiding het geformuleerde beleid aan te passen. Oktober 2011 was het eerste peilmoment voor het behalen van de doelstelling van de functiemix. In het voorjaar van 2012 zijn de landelijke cijfers voor de sector, per bestuur en school beschikbaar gesteld. In oktober 2011 had een functiemixwaarde van +4 behaald moeten zijn. De waarde bedroeg toen +9,8, waarmee aan de doelstelling was voldaan. Ook op landelijk niveau bleek het totaal van de schoolbesturen hieraan te hebben voldaan. Medio oktober 2012 is binnen OMO wederom de functiemixwaarde gemeten. Deze blijkt te liggen op +11,5. De doelstelling in 2014 bedraagt een waarde van +32. Hierbij is geen afspraak gemaakt voor de tussenliggende jaren 2012 en Onderzoeken eigen risicodragerschap en personele bezetting Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs is eigenrisicodrager voor de uitkeringen en reintegratie van uitkeringsgerechtigden in het kader van de WW, Wovo (Werkloosheidsregeling Onderwijspersoneel VO) en de WGA (regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). In 2012 is door Loyalis Kennis en Consult een evaluatie gehouden van dit eigenrisicodragerschap over de afgelopen jaren en zijn nieuwe prognoses gemaakt voor de komende jaren. Uit de evaluatie bleek dat de instroom in de WW/WOVO bij OMO in 2010 en 2011 aanmerkelijk lager lag dan het landelijk gemiddelde. De instroom in de WGA lag de afgelopen jaren iets lager of op het landelijk gemiddelde. Door aandacht te hebben voor het voorkomen van uitkeringen en het investeren in re-integratie, kunnen de uitkeringskosten in de toekomst beheerst worden. Op verenigingsniveau was nog onvoldoende zicht op de benodigde personele bezetting in meerjarenperspectief. Om grip te krijgen op de benodigde personeelsomvang is het van belang dat op schoolniveau de kwantitatieve ontwikkelingen in de formatie, maar vooral ook de kwalitatieve ontwikkelingen nauwkeurig in beeld zijn. In de eerste helft van 2012 heeft Loyalis Kennis en Consult een onderzoek gedaan naar de personele bezetting op de scholen. Uit de onderzoeken blijkt dat door gezamenlijke pag. 46 van 108

47 inspanning voordelen zijn behaald, die nog verder kunnen worden geoptimaliseerd. In 2012 is hiertoe een aantal vervolgonderzoeken opgestart. 2.4 Talent naar de top Bij vereniging Ons Middelbaar Onderwijs is het aantal vrouwelijke schoolleiders sinds 2010 gestegen van 18% naar 33%. Toch blijft het een uitdaging om een werkgever te zijn met de juiste mix van talenten in de top. Daarom heeft vereniging OMO op 27 november 2012, als eerste organisatie in het voortgezet onderwijs, het charter Talent naar de Top ondertekend. De ondertekening van het Charter vormt een startpunt voor het opstellen van diversiteitsbeleid voor OMO. Geen beleid in de zin van een voorschrijvend quotum of het opleggen van maatregelen; wel beleid in de zin van het beschrijven van doelstellingen, het formuleren van streefwaarden en het inventariseren van de mogelijke stappen om deze te behalen. Het beleid biedt een kader dat kan bijdragen aan het ontwikkelen en aantrekken van talent. Diversiteitsbeleid is een thema waarover verschillende standpunten bestaan en dat zich leent voor een brede dialoog. Binnen het diversiteitsbeleid zal ook aandacht besteed worden aan het stimuleren van diversiteit op het vlak van etniciteit, niet alleen in de top van de organisatie maar op alle niveaus. Dit alles met als doel het waarborgen en versterken van de kwaliteit van docent- en leiderschap in de toekomst. 2.5 Promotion ProMotion is het interne Loopbaancentrum voor alle medewerkers van Ons Middelbaar Onderwijs (OMO). Medewerkers en leidinggevenden kunnen bij ProMotion terecht voor advies en ondersteuning op het gebied van loopbaanontwikkeling. ProMotion biedt daartoe zowel individuele trajecten als ook groepsgerichte trainingen. In 2012 hebben 178 medewerkers een individueel traject doorlopen en hebben 97 medewerkers deelgenomen aan een training. Op verzoek van scholen biedt ProMotion eveneens maatwerktrainingen aan; in 2012 hebben er 37 plaatsgevonden. ProMotion heeft haar trainingsaanbod in 2012 uitgebreid op basis van de signalen van cliënten, schoolleiders, P&O-ers en ontwikkelingen binnen de markt van loopbaanontwikkeling. In november 2012 vond de 3e editie van de Loopbaan4daagse plaats: 4 dagen in het teken van loopbaanontwikkeling en mobiliteit. Aan deze activiteit hebben 255 medewerkers deelgenomen. Zij liepen mee met een collega of volgden een van de 23 verschillende workshops. De dienstverlening van ProMotion wordt door de klanten met een ruime 8 beoordeeld. Verder blijkt dat zowel de verhouding OP OOP, als de leeftijdsopbouw van OMOmedewerkers die gebruik maken van de diensten van ProMotion redelijk aansluiten bij de opbouw van de medewerkers van OMO. Naar verhouding maken meer vrouwen dan mannen gebruik van de diensten van ProMotion. Daarnaast blijft loopbaanontwikkeling voor de medewerkers de grootste aanleiding om een beroep te doen op de diensten van ProMotion. 2.6 Kennisnetwerken Als je bij één van de scholen van de vereniging OMO werkt word je gestimuleerd om je professionaliteit verder te ontwikkelen door actief te zijn in kennisnetwerken. pag. 47 van 108

48 Kennisdeling via netwerken is een informelere manier om aan je ontwikkeling te werken, als aanvulling op de geijkte meer formelere manieren zoals opleiding of training. De jongere generatie leerlingen en (aankomende) docenten zijn, veel meer dan voorheen, gewend samen aan werkstukken te werken, kennis online te halen en te delen, en hun ideeën en meningen over ontwikkelingen breed te profileren. In plaats van kennis is macht hanteren steeds meer docenten en leerlingen het principe: kennis is om te verrijken. En daar krijg je veel voor terug. Van collega s voor collega s Het uitgangspunt van de OMO-kennisnetwerken is: van collega s voor collega s, met een combinatie van fysieke ontmoetingen en online ondersteuning. Vertrouwen is de basis. De kennisnetwerken bestaan uit collega s van OMO-scholen aangevuld met experts van universiteiten, andere vervolgonderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Het is aan de collega s zelf om kennisdeling zo in te vullen dat het een logisch onderdeel vormt van het dagelijks werk. Online kennissysteem Vanaf begin 2012 is een online kennisnetwerk beschikbaar, waar leden op een openbaar of een besloten gedeelte kennis kunnen delen, kunnen discussiëren en samenwerken. Dit online hulpmiddel wordt doorlopend verbeterd naar aanleiding van de gebruikersreacties. Bottom-up OMO heeft ervoor gekozen het ontwikkelen van kennisdeling bottom-up te benaderen, vanuit de intrinsieke motivatie van elke medewerker en gesteund door ontwikkelprogramma s die op de scholen lopen. De aanvoerder(s) van een netwerk is degene die het netwerk, zowel fysiek als online, stimuleert en faciliteert en de koppeling legt naar kennis en experts van binnen en buiten de vereniging. De aanvoerders worden geadviseerd en ondersteund bij hun rol; zij zijn een belangrijke succesfactor voor het welslagen van een netwerk. Voortgang Sinds eind 2011/begin 2012 is gestart met het opzetten en duurzaam in standhouden van kennisnetwerken binnen OMO. Nu, ruim een jaar later, kunnen we constateren dat de vorming van kennisnetwerken langzaam maar gestaag vordert. In de loop van 2012 zijn ruim dertig kennisnetwerken gestart of verder uitgebouwd. Bij docenten gaat dit proces echter langzamer dan gehoopt. Gedurende het jaar is op verschillende manieren geëvalueerd en bijgestuurd, onder andere door onderzoek en gesprekken met experts vanuit de wetenschap. Dit heeft waardevolle inzichten opgeleverd waarmee de opzet en ondersteuning van de kennisnetwerken verder kan worden aangescherpt, vanuit de ambitie: dat we in onze kennisintensieve organisatie, met bijna hoogopgeleide professionals, maximaal gebruikmaken van elkaars kennis en ervaringen, om daar onszelf en uiteindelijk het onderwijs aan de leerlingen mee te verrijken; dat kennisdelen niet wordt gezien als iets dat je ernaast doet maar als iets vanzelfsprekends dat als een rode draad door je dagelijks werk loopt. Kennisdeling wordt dan benut als een manier om aan je inzetbaarheid te werken zodanig dat het prima is te combineren met de uren voor de klas. 2.7 Overige mooie initiatieven Buiten hetgeen reeds is genoemd wordt hieronder nog een aantal verengingsactiviteiten beschreven die te maken heeft met kennisdeling en de ontwikkeling van personeel. pag. 48 van 108

49 BovenSchoolsOverleg (BSO) en OMO 2 Uit initiatieven vanuit de scholen is het BovenSchoolsOverleg en OMO 2 tot stand gekomen. Dit betreffen periodieke bijeenkomsten waarbij conrectoren (BSO) en teamleiders en managers onderwijs (OMO 2 ) van de scholen elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen. De thema s variëren van onderwijsspecifieke tot onderwijsondersteunende zaken. Palladio Het tweejaarlijkse Palladio Programma is een initiatief van twee rectoren en is bedoeld voor een dertigtal excellente docenten van Nederlandse VO scholen. Het betreft een multidisciplinaire programma dat zich uitstrekt over een periode van 6 maanden met als finale een negendaags verblijf in de Europese context van Venetië, met de blik op de wijde wereld. Palladio 2012 is tot stand gekomen door samenwerking tussen Ons Middelbaar Onderwijs, Tilburg University, de Eindhoven School of Education (ESoE) van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en de Venice International University (VIU), Venetië, Italië. Voor meer informatie, zie pag. 49 van 108

50 3 Onderwijs in maatschappelijk perspectief 3.1 Samenwerking Open Universiteit De Open Universiteit (OU) en de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) hebben in 2012 een intentieverklaring ondertekend voor samenwerking bij professionalisering van docenten via kennisnetwerken. Goed onderwijs vraagt om competente docenten die hun vak steeds bijhouden. Docenten bij de scholen van OMO worden daarom gestimuleerd om hun professionaliteit verder te ontwikkelen, onder andere door actief te zijn in kennisnetwerken met collega s van binnen en buiten de school. De OU gaat dit netwerkleren begeleiden en kan zorgen voor moderne vormen van professionalisering die voldoen aan de eisen die het nieuwe lerarenregister stelt. De Open Universiteit onderschrijft het belang van voortdurende professionalisering van docenten. Daarom ontwikkelt en verzorgt de OU, onder de noemer Lerarenuniversiteit, specifiek voor docenten een scholings-en professionaliseringsaanbod. Als instituut voor afstandsonderwijs beschikt de OU over expertise op het gebied van digitale (leer)netwerken en blended learning: een combinatie van traditioneel (klassikaal/fysiek) onderwijs en nieuwe online ontwikkelmogelijkheden. Beide kunnen ingezet worden in de informele en formele leerprocessen van professionals. De OU kan een waardevolle bijdrage leveren aan de inrichting en vormgeving van professionaliseringsprocessen van docenten van OMO die passen bij de eisen van het nieuwe lerarenregister. 3.2 Nieuwsbrief OMO Om kennisdeling te bevorderen en de betrokkenheid bij de vereniging OMO te versterken is in het voorjaar van 2012 een -nieuwsbrief ontwikkeld. Deze wordt sindsdien eens in de 6 weken per verzonden naar alle medewerkers van de vereniging OMO. De OMO-nieuwsbrief is één van de media waarmee de ambities en plannen rondom Koers 2016 in het algemeen worden beschreven, maar vooral ook de concrete acties en resultaten op de scholen. Door met regelmaat een nieuwsbrief uit te brengen over en voor alle medewerkers van OMO wordt iedereen direct betrokken bij de plannen en activiteiten. Hierdoor kan de nieuwsbrief een bijdrage leveren aan een positieve houding van collega s over de kansen die de verbondenheid binnen de vereniging oplevert op het gebied van bijvoorbeeld kennisdeling, schaalvoordelen en mobiliteit en ontwikkeling. De inhoud van de nieuwsbrief bestaat uit een combinatie van verschillende korte berichten met een directe link naar meer achtergrondinformatie. Naast beleidsmatige nieuwsberichten staat er nieuws in uit de scholen, informatie over loopbaan en vacatures, een column en (indien relevant) een link naar de vereniging OMO in het nieuws. 3.3 Ledenraad en regionale bijeenkomsten raden van advies Ons Middelbaar Onderwijs blijft doelbewust kiezen voor de vereniging als rechtsvorm. Via de ledenraad wordt de participatie van de samenleving versterkt en ontstaat er een gekwalificeerde oppositie. De ledenraad vormt een fundamenteel onderdeel van de besturingsfilosofie van de vereniging OMO. De ledenraad is ingesteld als inspraakorgaan binnen de vereniging en beslist over de benoeming en het ontslag van de raad van toezicht. Verder keurt de ledenraad de jaarrekening en het jaarverslag goed. De raad van pag. 50 van 108

51 toezicht houdt daarmee een sterke gesprekspartner waar het beleid verantwoord kan worden. Ter voorbereiding op de jaarlijkse vergadering van de ledenraad in juni zijn op 19 en 23 april 2012 twee regionale bijeenkomsten georganiseerd. Mede op verzoek van de ledenraad zelf is op deze bijeenkomsten de rol/bevoegdheid van de ledenraad nader toegelicht en is achtergrondinformatie verstrekt over de structuur en ontwikkelingen van de vereniging. Bij die regionale vergaderingen zijn niet alleen de leden van de ledenraad welkom. Alle leden van de raden van advies van de scholen zijn hiervoor uitgenodigd. In het afgelopen verslagjaar heeft de ledenraadvergadering plaatsgevonden op 28 juni 2012 op het bureau van Ons Middelbaar Onderwijs. De ledenraad heeft in deze vergadering Bob van Geffen en Marijke Kral benoemd tot leden van de raad van toezicht. Ook heeft zij het jaarverslag en de jaarrekening over het kalenderjaar 2011 vastgesteld. 3.4 Ouderbetrokkenheid Ouders zijn op veel verschillende manieren betrokken bij het schoolleven, onder andere in ouderraden en ouderverenigingen. Ouders maken een belangrijk onderdeel uit van de school als gemeenschap. Ouders en school werken samen aan de organisatie van diverse activiteiten op en rond de school waardoor deze ook als sociale gemeenschap tot bloei komt. Daarnaast kennen veel scholen klankbordgroepen van ouders die de schoolleiding feedback kunnen geven op onderdelen van het kwaliteitsbeleid. Ook de oudertevredenheidsenquête kan een rol spelen in het kwaliteitsbeleid van de school. Nederlandse oudervereniging Katholiek Onderwijs (NKO) De NKO en OMO hebben sinds 2011 een partnerschap om structureel vorm te geven aan kennisdeling en expertise-uitwisseling op het terrein van ouderbetrokkenheid. Alle scholen van OMO zijn lid van de NKO. Het algemene doel van het partnerschap van NKO en OMO is het versterken van de dialoog tussen ouders en school. Binnen dit partnerschap valt onder andere facilitering van ouders in de ouderraad, ouderverenigingen of medezeggenschapsraad. Zij (maar ook de andere ouders van de scholen) kunnen met al hun vragen over onderwijs en ouderbetrokkenheid bij de NKO terecht. Jaarlijks delen de NKO en OMO hun opvattingen over ontwikkelingen binnen het onderwijs, meer specifiek ouderbetrokkenheid en partnerschap tussen scholen en ouders. 3.5 Herziening medezeggenschapsdocumenten De herziening van het managementstatuut die in 2011 is doorgevoerd vormde de aanzet tot de aanpassing van de medezeggenschapsdocumenten. De doorgevoerde wijzigingen raken de rechtspositie van de (G)MR, zoals neergelegd in de Wet Medezeggenschap op Scholen (WMS) en de daarop gebaseerde medezeggenschapsdocumenten OMO, niet. Toch was een tekstuele aanpassing van de medezeggenschapsdocumenten op zijn plaats, zodat deze in overeenstemming konden worden gebracht met de gewijzigde managementdocumenten. In de loop van 2012 zijn de in de medezeggenschapsdocumenten gehanteerde terminologieën afgestemd op het managementstatuut. 3.6 Code goed onderwijsbestuur De VO sector kent een Code voor Goed Onderwijsbestuur. De eerste code stamt uit 2008 en werd aangescherpt op basis van ervaringen en ontwikkelingen uit het onderwijsveld en aangepast met maatregelen uit de wet Goed onderwijs, goed bestuur. De herziene pag. 51 van 108

52 code is op 1 augustus 2011 in werking getreden. In de code staan afspraken op het gebied van de scheiding tussen bestuur en toezicht, horizontale verantwoording (naar ouders, leerlingen, medewerkers, scholen etc.), integriteit en sturing en (risico)beheersing. De code is geen vrijblijvende intentieverklaring. Met het lidmaatschap van de VO-raad onderschrijft elk lid te voldoen aan de code en de regels na te leven. Wie de code niet (volledig) toepast, legt uit waarom daarvoor gekozen wordt ( pas toe of leg uit ). De Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs past de code volledig toe. 3.7 Afhandeling van klachten Ons Middelbaar Onderwijs kent een algemene klachtenregeling, waarin is opgenomen dat klachtbehandeling primair op schoolniveau moet plaatsvinden. Indien het niet lukt om de zaak op school op te lossen dan kan de klager besluiten om de klachtencommissie in te schakelen. De klachtencommissie neemt een algemene klacht in behandeling nadat de voorfase op schoolniveau is afgerond. In de afgelopen periode zijn er steeds meer klachten op school afgehandeld, waardoor er minder klachten bij de klachtencommissie zijn terechtgekomen. Klachten met betrekking tot de persoonlijke integriteit, zoals seksuele intimidatie, agressie, geweld (waaronder pesten) en discriminatie, zijn zodanig van aard dat zij niet afgehandeld worden via die voorfase op school maar rechtstreeks naar de klachtencommissie gaan. De klachtencommissie organiseert een zitting waarin de klager en de aangeklaagde in de gelegenheid worden gesteld hun verhaal te doen. De klachtencommissie geeft in elke zaak die zij behandelt een advies aan het bestuur, met daarin een gemotiveerd oordeel over de gegrondheid van de klacht. De commissie kan in haar advies ook een aanbeveling doen over de maatregelen die het bestuur zou moeten treffen. Anton van Kalmthout is voorzitter van de klachtencommissie. In het verslagjaar 2012 zijn er 18 klachten ingediend bij de klachtencommissie. De commissie heeft drie klachten behandeld. Het gaat om algemene klachten die niet de persoonlijke integriteit betreffen. De overige klachten die zijn terugverwezen naar de scholen zijn opgelost. Van de klachten die de commissie heeft behandeld zijn er twee ongegrond verklaard en één op onderdelen gegrond en op andere onderdelen ongegrond. Het oordeel en advies van de klachtencommissie is door de raad van bestuur gevolgd. Klokkenluidersregeling Naast de bovengenoemde algemene klachtenregeling en de regeling ter voorkoming van seksuele intimidatie kent Ons Middelbaar Onderwijs ook een klokkenluidersregeling. Deze is op 1 januari 2009 in werking getreden. De regeling richt zich op werknemers van OMO die een misstand vermoeden en deze melden, met als doel de misstand op te lossen. Gedacht kan worden aan feiten of situaties waarbij een zwaarwegend maatschappelijk belang in het geding is, zoals een gevaar voor de volksgezondheid, de veiligheid of het milieu, een strafbaar feit of schending van wetgeving. Een vermoeden van een misstand kan gemeld worden bij de voorzitter van de raad van bestuur of bij de vertrouwenspersoon integriteit. Piet de Kroon is aangesteld als vertrouwenspersoon integriteit. Hij is directeur-secretaris van de zuidelijke rekenkamer, een onafhankelijk controleorgaan van het provinciebestuur. In het verslagjaar 2012 heeft één melding en onderzoek van een vermoeden van een misstand bij de commissie integriteitsvraagstukken plaatsgevonden. De commissie was van oordeel dat er geen sprake was van een misstand. pag. 52 van 108

53 4 Bedrijfsvoering 4.1 Bedrijfsvoering in kerncijfers 20% Weerstandsvermogen 50% Solvabiliteit (inclusief voorzieningen) 19% 18% 17% 16% 15% 19,1% 18,2% 17,6% 16,6% % 40% 35% 46% 45% 40% 39% % 2% 1% 0% -1% -2% Rentabiliteit 2,3% 0,7% 0,2% ,9% 23% 22% 21% 20% 19% 18% Overhead 22,1% 20,4% 19,6% Ontwikkelingen op ICT gebied OMO ICT-beleid In het eerste kwartaal van 2012 is een praktische handreiking opgeleverd voor de implementatie van het ICT-beleidsplan. Daarnaast is medio 2012 gestart met een traject om te komen tot een voorbeeld ICT-beleidsplan. Hiervoor zijn een tweetal scholen benaderd: het Elzendaalcollege en 2College. Afronding van dit traject staat gepland voor 1 april Tot op heden heeft Schoolnet Brabant, in samenwerking met Ziggo, haar doelstelling (adequaat en betaalbaar internet voor alle PO- en VO-onderwijsinstellingen in Noord- Brabant) niet kunnen waarmaken. Eind 2012 heeft Schoolnet het positieve bericht afgegeven dat alle participanten, waaronder 31 locaties van OMO, vóór 1 maart 2013 aangesloten zullen zijn op de glasvezelvoorziening. ICT in het onderwijs ICT ondersteunt de docent in de les. Slimme technologische oplossingen kunnen zorgen voor de aansluiting bij een moderne manier van werken en leren. Bij OMO zijn diverse projecten geïnitieerd op het snijvlak van het primaire proces en ICT. Een van die projecten is ECK: een samenwerking tussen school, uitgever en de ELO-distributeur om te komen tot het zo efficiënt mogelijk aanbieden van digitale leermiddelen, inclusief koppeling met cijferadministratie, aan de leerling. OMO is onderhandelingen gestart met De Rode Planeet, leverancier van Wintoets. Medio 2012 zijn de onderhandelingen afgerond en de contracten getekend. Scholen kunnen nu Wintoets, een hulpmiddel voor het maken en afnemen van toetsen, gebruiken tegen uitstekende voorwaarden. Meerdere scholen zijn in 2012 gestart met pilots rondom het aanbieden van een device, zoals een laptop, aan (een deel van) de leerlingen en docenten/personeelsleden. Belangrijk hierbij is het digitaal aanbieden van leermiddelen en dus een duidelijk leermiddelenbeleid. Ook de VO-raad houdt zich met deze problematiek bezig; OMO heeft zitting in de adviescommissie Leermiddelenbeleid. pag. 53 van 108

54 ICT in de bedrijfsvoering Het jaar 2012 stond voor het HRM-domein in het teken van de verdere implementatie van BIO-monitor, een pakket ter ondersteuning van de gesprekscyclus en de registratie van bekwaamheidsdossiers. Daarnaast zijn de personeelsdossiers binnen het OMO bureau als pilot gedigitaliseerd, en is een nieuwe begrotingsmodule getest en uitgerold. Deze uitrol is niet verlopen zoals gehoopt; hierover zijn indringende gesprekken gevoerd met de leverancier. Het jaar 2013 staat in het teken van de voorbereidingen voor de Europese aanbesteding van het personeels- en salarissysteem. 4.3 Overhead Binnen Ons Middelbaar Onderwijs is een vanzelfsprekend uitgangspunt om een zo groot mogelijk aandeel van de financiële middelen direct ten goede te laten komen van het onderwijs. Het meten hiervan gebeurt langs twee lijnen: 1. Het aandeel van de reserveringen op de lumpsumopbrengsten op bovenschools niveau (zoals raad van bestuur, OMO bureau en verenigingsprojecten); 2. De verdeling van de formatie binnen de vereniging, waarbij onderscheid wordt gemaakt naar primaire formatie (onderwijzend personeel en personeel dat direct ondersteunend is aan het primaire proces) en overhead (directie en overig ondersteunend personeel). Ad. 1. Reserveringen op bovenschools niveau In 2011 ging 96,2% van de totale lumpsumopbrengsten direct naar de scholen. In 2012 is dit afgenomen naar 94,8%. Belangrijkste oorzaken voor deze daling zijn de toename van de kosten voor het eigen risicodragerschap WW en WGA/WIA, waarvoor een gemeenschappelijk budget wordt aangehouden, en een eenmalige versterking van het vermogen op verenigingsniveau. Dit laatste is het gevolg van de keuze om 4,5 miljoen euro als algemene reserve van de vereniging OMO aan te houden. Dit komt neer op circa 1% van de jaarlijkse inkomsten. Met ingang van 2013 zal het percentage van 94,8% stijgen tot circa 96,0% omdat geen verdere noodzaak bestaat voor de versterking van de algemene reserve van de vereniging. In onderstaand overzicht wordt de verdeling 2012 weergegeven van de lumpsum over de verschillende geledingen binnen Ons Middelbaar Onderwijs. pag. 54 van 108

55 Doelgroep % van lumpsum opbrengsten Scholen Schoolleiders 1,1% Scholen 93,7% Totaal scholen 2 94,8% Verenigingstaken Eigen risicodragerschap 1,4% Frictie personeelsaangelegenheden 0,1% Projecten/ thema s 0,3% Licenties en managementinformatie 0,3% Contributies 0,2% Versterken vermogen vereniging 1,1% Aan rente gerelateerde lasten 0,7% Rente opbrengsten -0,8% Totaal verenigingstaken 3,3% Doordecentralisatie groot onderhoud 0,2% Raad van bestuur en raad van toezicht 0,2% Bureau Ons Middelbaar onderwijs Personeel 1,2% Materieel 0,3% Totaal bureau Ons Middelbaar Onderwijs 1,5% Totale lumpsumopbrengsten (inclusief prestatieboxmiddelen) 100,0% (bron: Financiële kaders 2012, februari 2013) Tabel 2: Verdeling lumpsum over de verschillende OMO geledingen Ad. 2. Overheadformatie In december 2012 kwam het kengetal overhead (overhead ten opzichte van de totale formatie) uit op 19,6%, waarvan 18,1% op de scholen werkt en 1,5% op het OMO bureau en binnen de raad van bestuur. Een jaar eerder bedroeg de overhead nog 20,4%. Benchmark met collega schoolbesturen Begin 2012 heeft Ons Middelbaar Onderwijs een benchmark over overhead geïnitieerd samen met drie andere grotere schoolbesturen binnen het voortgezet onderwijs. Uit deze benchmark bleek dat het aandeel van de lumpsum-opbrengsten dat direct naar de scholen gaat binnen Ons Middelbaar Onderwijs relatief hoog is. Verder zijn de kosten en het aantal medewerkers van het bureau Ons Middelbaar Onderwijs relatief laag. Om het gesprek over overhead binnen en buiten de organisatie te blijven voeren wordt de benchmark in 2013 herhaald onder een groter aantal schoolbesturen. 4.4 Analyse van het resultaat 2012 Het gerealiseerde exploitatieresultaat over 2012 bedraagt 11,6 miljoen euro positief. Het begrote exploitatieresultaat over 2012 bedroeg 2,7 miljoen euro positief. Het substantiële verschil is verklaarbaar uit een aantal onverwachte financiële meevallers dat pas in het najaar van 2012 bekend is geworden. De gelden zijn dermate laat ontvangen dat het op een zinvolle wijze aanpassen van de bedrijfsvoering vervolgens niet meer mogelijk bleek. 2 Zoals uit de tabel blijkt heeft in 2012 een eenmalige versterking van het eigen vermogen op verenigingsniveau plaatsgevonden. Exclusief deze ontwikkeling zou het budgetaandeel scholen op 95,9% zijn uitgekomen. pag. 55 van 108

56 In de onderstaande tabel is het verschil tussen gerealiseerd resultaat en begroot resultaat zichtbaar gemaakt per entiteit. Gerealiseerd Begroot Verschil Scholen Verenigingsactiviteiten Raad van bestuur Bureau OMO Gelieerde stichtingen Totaal Tabel 3: Begroot en gerealiseerd resultaat Het verschil tussen het gerealiseerde exploitatieresultaat en het begrote exploitatieresultaat kan per entiteit als volgt in hooflijnen worden verklaard: Scholen Het exploitatieresultaat 2012 van de gezamenlijke scholen is 1,7 miljoen euro hoger dan begroot. Dit overschot wordt met name veroorzaakt door: hogere rijksbijdrage ten bedrage van 6,2 miljoen euro als gevolg van bijstellingen in lumpsum (met name compensatie gestegen werkgeverslasten, eenmalige prijscompensatie materiële vergoeding 2011, prijscompensatie materiële vergoeding 2012 en toename van het leerlingaantal); de toekenning van de prestatiebox-middelen ad 6,7 miljoen euro die niet in de begrotingscijfers was opgenomen; hogere overige subsidies OCW ten bedrage van 1,4 miljoen euro (onder andere subsidies voor lerarenbeurs, leerlinggebonden financiering, krachtig meesterschap, voortijdig schoolverlaten, etc.); hogere overige overheidsbijdragen en subsidies ad 0,5 miljoen euro (met name gemeenten, provincie en het Europees Sociaal Fonds); hogere personele lasten ten bedrage van 7,1 miljoen euro als gevolg van hogere lonen en salarissen (gestegen werkgeverslasten, hoger dan begroot gemiddeld aantal fte) en hogere kosten van inhuur derden; lagere energielasten ten bedrage van 1,7 miljoen euro; hogere onderhoudslasten ten bedrage van 1,0 miljoen euro; het verhogen van het verenigingsbudget vanwege: o het versterken van de algemene reserve van de vereniging ten bedrage van 5,0 miljoen euro; o de hogere uitgaven voor het eigenrisicodragerschap van WW, WIA en WGA ten bedrage van 2,2 miljoen euro; overige meevallers ad 0,5 miljoen euro. Verenigingsactiviteiten Het exploitatieresultaat 2012 van de verenigingsactiviteiten is 6,7 miljoen euro hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door: het verhogen van het verenigingsbudget vanwege: o het versterken van de algemene reserve van de vereniging ten bedrage van 5,0 miljoen euro; o de hogere uitgaven voor het eigenrisicodragerschap van WW, WIA en WGA ten bedrage van 2,2 miljoen euro; hogere lasten voortkomend uit het eigen risicodragerschap van Ons Middelbaar Onderwijs voor WW, WIA en WGA ten bedrage van 2,2 miljoen euro. pag. 56 van 108

57 bijzondere baten ten bedrage van 6,6 miljoen euro vanwege een gerealiseerde winst op de doordecentralisatiecontracten door de verkoop van panden in het verleden; bijzondere waardevermindering als gevolg van een impairment in het doordecentralisatiebedrijf ter grootte van 6,1 miljoen euro. Meer informatie hierover is terug te vinden in de jaarrekening; lagere exploitatielasten ICT (licenties en managementinformatie) ter grootte van 0,7 miljoen euro; lagere rentelasten voortkomend uit de kredietfaciliteit (bij de Rabobank en het ministerie van financiën) ten bedrage van 0,9 miljoen euro; hogere overige lasten ad 0,4 miljoen euro. Raad van bestuur Het exploitatieresultaat van de raad van bestuur over 2012 bedraagt 0,1 miljoen euro en wordt met name veroorzaakt door de lager dan begrote opleidingskosten van schoolleiders. Bureau OMO Het Bureau OMO heeft over 2012 een positief resultaat gerealiseerd van 0,4 miljoen euro en wordt met name veroorzaakt door: hogere opbrengsten uit een pilot voor prestatiebeloning, detachering van bureaumedewerkers en de verhuur van het OMO-huis ten bedrage van 0,1 miljoen euro; lagere personele lasten ten bedrage van 0,2 miljoen euro door met name lagere kosten van inhuur derden; lagere overige lasten ad 0,1 miljoen euro. Gelieerde stichtingen Voor de gelieerde stichtingen is het begrote resultaat gelijkgesteld aan het gerealiseerde resultaat, omdat er geen begrotingscijfers van de gelieerde stichtingen voor handen zijn. Het positieve exploitatieresultaat van de gelieerde stichtingen wordt met name veroorzaakt door (interne) renteopbrengsten over rekeningcourant tegoeden. Resultaatbestemming In deze jaarrekening zijn de resultaatbestemmingen verwerkt over het verslagjaar Accountantscontrole De controle van deze jaarrekening is uitgevoerd door Deloitte Accountants B.V Financiële verantwoording Binnen Ons Middelbaar Onderwijs wordt een aantal financiële uitgangspunten gehanteerd, met name als het gaat om solvabiliteit en daarvan afgeleid - weerstandsvermogen. Periodiek wordt bezien in hoeverre deze nog houdbaar zijn. Hierbij wordt gekeken naar de huidige financiële positie van Ons Middelbaar Onderwijs, externe factoren en het meerjarenperspectief. Aan het einde van 2012 heeft deze herijking wederom plaatsgevonden. Er heeft geen aanpassing plaatsgevonden in het beleid voor wat betreft de hoogte van het weerstandsvermogen op OMO- en op schoolniveau (blijft 14% resp. 12%), noch voor de solvabiliteit (blijft 30%). Als nieuw element is toegevoegd dat er een algemene reserve op het niveau van de vereniging aangehouden zal worden van 4,5 miljoen euro, wat neerkomt op circa 1% van de totale baten. pag. 57 van 108

58 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft de verhouding weer tussen het totale eigen vermogen en de baten, en legt daarmee een verband tussen de omvang van het eigen vermogen en de bedrijfsvoering. Het verloop van het weerstandsvermogen in de afgelopen vijf jaren is in het volgende overzicht gepresenteerd: % 18% 17% 18% 19% Tabel 4: Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen in 2012 van 19% bestaat voor 17% uit algemene exploitatiereserves en voor 2% uit bestemmingsfondsen (private gelden). In de toelichting op de jaarrekening wordt een verantwoording gegeven op deze onderdelen van het eigen vermogen: de algemene reserves en de bestemmingsfondsen. Zowel op het niveau van de individuele scholen als voor OMO als geheel wordt gestuurd op weerstandsvermogen. De OMO-organisatie moet op korte en lange termijn solvabel zijn en vanuit schaalgrootte en bestuurlijk vermogen krachtig genoeg om te volstaan met een relatief klein weerstandsvermogen. Er wordt gestreefd naar een weerstandsvermogen met een omvang van tenminste 14%. Aan dit streven is in 2012, evenals voorgaande jaren, voldaan. Op schoolniveau is overigens een minimum weerstandsvermogen vastgesteld van 5% en een streefwaarde van 12%. Kapitalisatiefactor Vanuit de door minister Plasterk ingestelde Commissie Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen is in 2009 het kengetal kapitalisatiefactor in de VO-sector geïntroduceerd. Het kengetal kapitalisatiefactor laat zien of een instelling teveel kapitaal aanhoudt voor zijn (onderwijs)activiteiten. De kapitalisatiefactor wordt berekend door van het balanstotaal van een instelling de bedragen voor gebouwen en terreinen af te trekken en het dan overblijvende bedrag te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. Als de kapitalisatiefactor boven een bepaalde signaleringsgrens uitkomt, zou dat erop kunnen wijzen dat een bestuur teveel kapitaal aanhoudt voor zijn onderwijsactiviteiten. De bovengrens van deze kapitalisatiefactor (voor grote schoolbesturen) bedraagt 35%. Ultimo kalenderjaar 2012 bedraagt de kapitalisatiefactor binnen Ons Middelbaar Onderwijs 15%. Het verloop van de kapitalisatiefactor in de afgelopen vijf jaren is in het volgende overzicht gepresenteerd: Transactiefunctie 3 10% 11% 10% 11% 10% Financieringsfunctie 4 5% 5% 5% 6% 6% Financiële buffer 5 2% 0% 2% 0% -1% 17% 16% 17% 17% 15% Tabel 5: Kapitalisatiefactor De transactiefunctie wordt berekend door het bedrag van de kortlopende schulden te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. Hierbij zijn de voorontvangen bedragen en de schuld aan de bank (vanwege de geplande omzetting naar een langlopende schuld) in mindering gebracht op de kortlopende schulden. 4 De financieringsfunctie wordt berekend door 50% van de boekwaarde van de materiële vaste activa (niet zijnde gebouwen en terreinen) te delen door het totaal van de jaarlijkse baten. 5 De financiële buffer is het resterende deel van de kapitalisatiefactor en is bedoeld voor het opvangen van bijvoorbeeld terugloop in leerlingaantallen, financiële gevolgen van arbeidsconflicten, onvolledige indexatie van de bekostiging, etc. pag. 58 van 108

59 Binnen OMO wordt niet gestuurd op de kapitalisatiefactor, vanwege de onhelderheid van dit kengetal en het gebrek aan toepasbaarheid op individuele scholen. Bovendien blijft OMO, ook in meerjarenperspectief, ruimschoots onder de gestelde bovengrens. Solvabiliteit De solvabiliteit geeft de verhouding weer tussen het totale eigen vermogen en het balanstotaal, en geeft daarmee informatie over de kredietwaardigheid van een organisatie. In januari 2013 heeft het ministerie van OCW aangegeven met ingang van 2013 voor de solvabiliteit (inclusief voorzieningen) een minimumeis van 30% (was 20%) te gaan hanteren. Binnen Ons Middelbaar Onderwijs was dit reeds enige jaren gangbaar beleid. Het verloop van deze indicator voor Ons Middelbaar Onderwijs over de afgelopen vijf kalenderjaren is in het volgende overzicht gepresenteerd Solvabiliteit excl. voorzieningen 38% 37% 31% 30% 35% Solvabiliteit incl. voorzieningen 50% 46% 40% 39% 45% Tabel 6: Solvabiliteit Gesteld kan worden dat de geconsolideerde balans per 31 december 2012 voldoet aan de interne en externe richtlijnen. Rentabiliteit De rentabiliteit geeft de verhouding weer tussen het resultaat en de totale baten. Voor deze indicator zijn vanuit het ministerie van OCW signaleringsgrenzen aangegeven. Er geldt een ondergrens van 0% en een bovengrens van 5%, bezien over een periode van drie tot vijf jaar. De rentabiliteitsgegevens van OMO in de afgelopen vijf jaren zijn hieronder gepresenteerd: ,4% 0,2% -0,9% 0,7% 2,3% Tabel 7: Rentabiliteit Over een periode van drie en vijf jaar bezien blijft OMO binnen de signaleringsgrenzen die zijn gesteld. Liquiditeit Binnen Ons Middelbaar Onderwijs wordt het liquiditeitenbeheer centraal uitgevoerd, om kosten en risico s met betrekking tot liquiditeiten te minimaliseren. De liquiditeit van een organisatie kan worden bepaald aan de hand van de current ratio. Dit kengetal wordt hier berekend door het totaal van de korte termijn vorderingen, beleggingen en de liquide middelen te delen door alle korte termijn verplichtingen. De current ratio van Ons Middelbaar Onderwijs per 31 december 2012 bedraagt 0,2. Bij de berekening is de effectenportefeuille onder de kortlopende vorderingen geschaard, en zijn de vooruitontvangen bedragen in mindering gebracht op de kortlopende schulden. De current ratiogegevens van OMO in de afgelopen vijf jaar zijn hieronder gepresenteerd: Tabel 8: Liquiditeit 0,7 0,4 0,4 0,2 0,2 pag. 59 van 108

60 Het ministerie van OCW hanteert voor de current ratio een ondergrens van 0,5 en een bovengrens van 1,5. Ons Middelbaar Onderwijs voldoet daarmee op 31 december 2012 niet aan deze signaleringsgrenzen. De (rood)stand op de lopende bankrekening had hierin een groot aandeel. Omdat de roodstand op korte termijn kan worden omgezet in een langlopende lening en de ontwikkelingen hieromtrent nauwlettend worden gevolgd, is er geen aanleiding om het proces hierop aan te passen. Indien OMO per 31 december 2012 aan de ratio van 0,5 had willen voldoen, had een vaste lening afgesloten moeten worden van circa 70,0 miljoen euro. Hierdoor zouden de rentekosten in 2013 circa 1,5 miljoen euro hoger uitvallen dan bij het scenario waar nu voor is gekozen. In hoofdstuk 5 wordt hier uitgebreider op ingegaan. 4.6 Treasury en schatkistbankieren Op 24 mei 2011 heeft de raad van bestuur van Ons Middelbaar Onderwijs het Treasury Statuut Ons Middelbaar Onderwijs vastgesteld. In dit document is bepaald dat tenminste jaarlijks aan de raad van bestuur wordt gerapporteerd over de uitvoering van het treasurybeleid. Deze rapportage is in februari 2013 binnen de raad van bestuur besproken. In het kader van het treasurybeleid wordt de financiële positie van Ons Middelbaar Onderwijs getoetst aan de bepalingen in het treasury statuut en daarmee aan de landelijke Regeling beleggen en belenen door instellingen van onderwijs en onderzoek 2010 van OCW. Deze toets richt zich op de relevante treasury-instrumenten die binnen Ons Middelbaar Onderwijs in het kalenderjaar 2012 zijn gehanteerd. De diverse treasuryinstrumenten zijn alle van een prudent karakter en zijn er niet op gericht om extra opbrengst te genereren door het aangaan van overmatige risico s. Rabobank Per 16 december 2011 heeft de raad van bestuur een overeenkomst gesloten met Rabobank Tilburg en omstreken voor een tijdelijke kredietfaciliteit van maximaal 75 miljoen euro. Deze overeenkomst is met name aangegaan ten behoeve van de voorfinanciering van grootschalige nieuwbouwprojecten binnen gemeenten waar sprake is van doordecentralisatie. De kredietfaciliteit liep tot 1 maart Binnen OMO is sprake van ruim 40 bankrekeningen, waaronder één centrale hoofdrekening en bankrekeningen per school. De gesaldeerde stand van alle lopende rekeningen (inclusief ministerie van financiën) bedroeg op 31 december /- 38,7 miljoen euro. Ultimo 2012 zijn alle bankrekeningen bij de Rabobank ondergebracht bij Rabobank Tilburg. Hierdoor is het mogelijk geworden om de saldi op de individuele rekeningen dagelijks automatisch af te romen naar de hoofdrekening bij de Rabobank. Dit dagelijks afromen gebeurt met ingang van 15 januari Hierdoor hoeven saldi niet meer handmatig bewaakt te worden en kunnen rentevoordelen voor de vereniging worden behaald. Per school geldt nu een dagelijkse bestedingslimiet met een omvang tussen de en euro. Schatkistbankieren De raad van bestuur heeft in november 2011 besloten om over te stappen op schatkistbankieren bij het ministerie van financiën. De redenen hiervoor zijn een gunstigere prijs met daarbij de service van een kwalitatief goede ondersteuning. Nadat alle voorbereidingen waren getroffen heeft de overstap naar het schatkistbankieren op 1 maart 2012 plaatsgevonden. Het dagelijks betalingsverkeer loopt via de Rabobank, waarbij het rekeningcourantsaldo van de hoofdrekening bij de pag. 60 van 108

61 Rabobank dagelijks wordt afgeroomd naar een schatkistrekening bij het ministerie van financiën. De kredietfaciliteit bij het ministerie van financiën (gebaseerd op maximaal 10% van de jaaromzet) bedraagt eind ,4 miljoen euro. Gedurende de periode van 15 december 2012 tot 1 maart 2013 geldt een tijdelijke uitbreiding van deze faciliteit met 9,6 miljoen euro. Het werkelijk opgenomen krediet bedroeg op 31 december ,4 miljoen euro. Uitgezette middelen Per eind 2012 zijn de volgende middelen uitgezet: Diverse effecten met een portefeuillewaarde per 31 december 2012 van 1,7 miljoen euro. Deze effecten hebben geheel betrekking op de Stichting OMO Fonds die buiten de OCW-regeling beleggen en belenen valt, omdat de Stichting OMO Fonds niet door het ministerie wordt gefinancierd. Het OMO Fonds is namelijk een stichting waar personeelsleden zich bij kunnen aansluiten en hiervoor een bijdrage voldoen. Zij die in financiële problemen zitten kunnen op het OMO Fonds vervolgens een beroep doen. Uitstaande geldlening bij gemeente (decentrale overheid). Deze lening is vanuit de Rijksoverheid ten tijde van de doordecentralisatie van onderwijshuisvesting overgedragen aan Ons Middelbaar Onderwijs. Aangezien deze lening rijksgegarandeerd is, is het risico hierop nihil. Mutaties in beleggingen Begin 2012 zijn alle resterende beleggingen van de vereniging OMO verkocht: Belegging Boek Verkoop- Totaal Koers- Aanschafwaarde prijs koers resultaat prijs eind 2011 in 2012 resultaat in ,3% EIB ,9% Deutsche Bank / ,7% Merrill Lynch / Totaal / Tabel 9: Verkochte effecten 2012 Het totale koersresultaat op de uitstaande obligaties in 2012 bedroeg circa euro. Na de verkoop van de resterende obligaties begin 2012 heeft de vereniging OMO, met uitzondering van de Stichting OMO Fonds, geen uitstaande beleggingen meer. De verkoop (voor de afloopdatum) van de beleggingen hield mede verband met de overgang naar schatkistbankieren, waarbij als voorwaarde geldt dat beleggingen in effecten zoveel mogelijk moeten worden afgebouwd. Leasecontract bedrijfsauto s Het leasecontract bedrijfsauto s bij MKB Lease in Oosterhout betreft 32 leaseauto s. Binnen de arbeidsvoorwaarden hebben schoolleiders en leden van de raad van bestuur de mogelijkheid om een leaseauto te rijden. Voor het kalenderjaar 2012 bedroegen de leasekosten euro. Wanneer gebruik wordt gemaakt van een leaseauto, wordt een maandelijkse eigen bijdrage gevraagd. pag. 61 van 108

62 4.7 Huisvesting Speerpunten voor het huisvestingsbeleid in 2012 waren de actualisatie van het bouwprotocol en de kwaliteitsrichtlijnen voor onze schoolgebouwen (RKO). Daarnaast zijn de schoolgebouwen geïnventariseerd op de aanwezigheid van asbest en is waar nodig asbest gesaneerd. Ook is het vastgoedregistratiesysteem geïmplementeerd. Bouwprotocol In 2011 zijn in een werkgroep met schoolleiders de uitgangspunten voor een geactualiseerd bouwprotocol verder uitgewerkt en geformuleerd. De resultaten van deze werkgroep zijn in 2012 verwerkt in een nieuw bouwprotocol. Het nieuwe bouwprotocol bevat een algemene korte beschrijving van het bouwproces en een beschrijving van de projectorganisatie bij bouwprojecten binnen Ons Middelbaar Onderwijs. Er kan een keuze gemaakt worden uit zes verschillende bouwvormen, elk beschreven met de bijbehorende voor- en nadelen. Op basis van de specifieke kenmerken binnen een project kan op deze wijze in samenspraak met de school een keuze gemaakt worden voor het meest geschikte bouwproces. Richtlijnen Kwaliteitsnormen Onderwijshuisvesting (RKO) In 2012 is een eerste concept ontwikkeld voor een nieuwe RKO. Uitgangspunt voor dit document is om, naast een hoge basiskwaliteit, ook accenten te kunnen leggen in de kwaliteit van de huisvesting. Anders dan in de bestaande kwaliteitsrichtlijnen worden eisen en ambities daarbij niet vertaald in een concrete technische uitwerking. Invulling is waar mogelijk een vorm van maatwerk in het unieke concept van de individuele school. Voor de verdere uitwerking en verdieping van de kwaliteitsrichtlijnen is, in lijn met de ontwikkeling van het bouwprotocol, een werkgroep gevormd met mensen van diverse scholen. Met hun expertise vanuit eerder gerealiseerde projecten wordt het document in 2013 verder vormgegeven. Asbestinventarisatie en -sanering Vorig jaar is een plan van aanpak opgesteld om invulling te geven aan de ambitie van de rijksoverheid om alle scholen te inventariseren op de aanwezigheid van asbest. Dit project is bekend onder de naam asbest in scholen. In 2012 zijn alle scholen van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs geïnspecteerd op de aanwezigheid van asbest. De resultaten zijn teruggekoppeld aan het Ministerie. Daar waar nodig zijn direct de voorbereidingen voor sanering opgestart. De saneringen binnen de gemeenten waar OMO een overeenkomst tot doordecentralisatie heeft, zijn volledig afgerond. De onderzoeks- en saneringskosten hiervan komen volledig ten laste van de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. Met de overige gemeenten vindt momenteel overleg plaats over de invulling van de sanering. De saneringskosten komen hierbij voor rekening van de betrokken gemeenten. Voor wat betreft de verdeling van de onderzoekskosten tussen OMO en de gemeenten wordt nog overleg gevoerd. Vastgoedregistratie In 2012 hebben alle OMO-scholen toegang gekregen tot het vastgoedregistratiesysteem en hebben de medewerkers van de scholen verschillende opleidingen gevolgd om met het systeem te kunnen werken. Op iedere school zijn huisvestingsgegevens opgezocht en in het systeem ingevoerd, of zijn de gegevens aangeleverd aan het OMO bureau. Het resultaat daarvan is dat nu alle gebouwen van alle scholen in het systeem zijn opgenomen met een groot aantal algemene huisvestingsgegevens. In de loop van de tijd wordt het registratiesysteem steeds verder gevuld. Op basis van deze eenduidige registratie van alle relevante pag. 62 van 108

63 huisvestingsgegevens ontstaat een snel en gestructureerd inzicht in de vastgoedportefeuille. Dit geldt op school- en verenigingsniveau. Overige projecten Binnen Ons Middelbaar Onderwijs is een groot aantal projecten rondom huisvesting in voorbereiding of uitvoering. Met name in de grote steden zijn in 2012 stappen gezet om te komen tot adequate onderwijshuisvesting. Zo wordt in de gemeente Eindhoven gewerkt aan een integraal huisvestingsplan, wordt in Den Bosch het fundament gelegd voor een unilocatie voor het vmbo en worden in Tilburg voorbereidende stappen gezet voor diverse scholen. In het onderstaande overzichten zijn de lopende bouwprojecten gepresenteerd. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen projecten in gemeenten waar wel en waar geen sprake is van doordecentralisatie. School Project Gemeente Raming Taakstellend budget Investeringssubsidie OCW Doordecentralisatie Vermogensbeslag scholen SG Roncalli* Uitbreiding en verbouwing SG Roncalli Bergen op Zoom OMO SG De Langstraat Nieuwbouw Waalwijk Kwadrant Scholengroep Renovatie Dongen p.m. Merletcollege Nieuwbouw Cuijk** Munnikenheide College Nieuwbouw sporthal Etten Leur Maurick College* Nieuwbouw Titus Brandsmalaan Vught Maurick College Eikenheuvel inrichting terrein Vught OMO SG Helmond Herhuisvesting Carolus, Brandevoort Helmond OMO SG Helmond Aanpassingen Knippenbergcollege Helmond p.m. Eckartcollege Vervangende nieuwbouw PC Nuenen Nuenen** * = proces-verbaal van oplevering is ontvangen ** = doordecentralisatiecontract is nog in onderhandeling Tabel 10: Projecten waar wel sprake is van doordecentralisatie (bedragen x euro) Tabel 11: Projecten waar geen sprake is van doordecentralisatie (bedragen x euro) Buiten de projecten waarvan nog geen informatie beschikbaar is over de ramingen of taakstellende budgetten, bedraagt het totale investeringsvolume op 31 december 2012 circa 199,2 miljoen euro. Ongeveer 27,2 miljoen euro (13,6%) daarvan komt ten laste van de scholen. De eigen bijdrage van de scholen wordt getracht zoveel mogelijk te beperken. Eigen bijdragen kunnen voorkomen doordat een wens bestaat om een extra kwaliteitsslag te maken of te investeren in duurzaamheid. Zodoende kunnen de exploitatielasten, die voor rekening van de school komen, worden beperkt. pag. 63 van 108