Tussenstand Sport- en Cultuurpas EWZ OCS. Oktober 2010

Transcriptie

1 Tussenstand Sport- en Cultuurpas EWZ OCS Oktober 2010

2 Inhoudsopgave tussenstand SC-pas 0. Inleiding Achtergrond en doelstellingen SC-pas Opzet tussenstand evaluatie SC-pas...4 Hoofdstuk 1. Analyse participatiefonds Budget participatiefonds Gebruik participatiefonds...5 Hoofdstuk 2. Analyse Show-your-card principe Deelnemende organisaties Gebruik Show-your-card principe...7 Hoofdstuk 3. Samenwerking Cultura - Sportservice Ede - Gemeente Ede Invoering SC-pas Processen & promotie...8 Hoofdstuk 4. Conclusies, trends en aanbevelingen...9 Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 2

3 0. Inleiding 0.1 Achtergrond en doelstellingen SC-pas Cultura en Sportservice Ede hebben het initiatief genomen om op basis van de landelijke bibliotheekkaart voor de inwoners van de gemeente Ede een Sport- en Cultuurpas (SC-pas) te realiseren. De doelstelling van de pas is het vergroten van de participatie van burgers aan sport, cultuur en recreatie. De Gemeente Ede ondersteunt de doelstelling om meer inwoners deel te laten nemen aan culturelerecreatieve- en sportactiviteiten. Uit de monitoren Inwoners aan het woord en Jeugdmonitor blijkt dat deelname aan deze activiteiten nog beperkt plaats vindt en de participatiedoelstelling nog steeds aan de orde is. Op basis van extern onderzoek (Sociale uitsluiting bij kinderen: omvang en achtergronden, SCP 2010) blijkt dat dit in het bijzonder ook geldt voor de doelgroep kinderen die opgroeien in relatieve armoede. Op initiatief van de gemeenteraad is daarom ook het participatiefonds gekoppeld aan de SC-pas. Hierdoor kunnen kinderen van minima een tegemoetkoming krijgen in de kosten voor sport- en cultuuractiviteiten. Iedere inwoner van de gemeente Ede kan een gratis Sport- en Cultuurpas aanvragen bij Cultura. Deze kan vervolgens gebruikt worden als 1) voordeelpas, 2) voor een tegemoetkoming uit het participatiefonds en als 3) betaalpas: 1) Een pashouder kan door het tonen van de SC-pas bij deelnemende instellingen en verenigingen een directe korting krijgen, bijvoorbeeld korting op toegang tot het zwembad of korting op muzieklessen en korting op sportbenodigdheden. Dit show-your-card principe geldt voor alle bezitters van de SC-pas, ongeacht leeftijd of inkomen. Doel is dat door kortingen en acties instellingen en verenigingen publiciteit genereren en gebruikers extra gestimuleerd worden om aan sport-, cultuur en recreatieve activiteiten deel te nemen. De instellingen en verenigingen worden door Sportservice Ede en Cultura geworven. 2) Kinderen van 0 tot 18 jaar van gezinnen die maximaal 120 % van het sociaal minimum verdienen, kunnen een tegemoetkoming krijgen in de kosten voor sportieve, recreatieve en culturele activiteiten. Voor de gemeente is het belangrijk dat alle kinderen tot 18 jaar kunnen meedoen aan deze activiteiten. Omdat het niet voor alle ouders mogelijk is de bijbehorende kosten te dragen, heeft de gemeente de SC-pas gekoppeld aan een tegemoetkoming uit het participatiefonds om te waarborgen dat kinderen ook echt kunnen participeren in culturele, recreatieve of sportactiviteiten. Als voldaan wordt aan de voorwaarden komt een gezin in aanmerking voor een tegemoetkoming van maximaal 100 per kind per kalenderjaar. De tegemoetkoming mag alleen aan de activiteit besteed worden en is niet bestemd voor bijkomende kosten zoals sportkleding of muziekinstrumenten. 3) Bij aanvang was het de bedoeling om van de pas ook een betaalpas te maken, vergelijkbaar met de Chipknip. Iedere bezitter kon een saldo op de pas storten en daarmee direct betalen bij onder andere betaalunits die geplaatst zouden worden bij Cultura, het zwembad en sportverenigingen. Ook de tegemoetkoming uit het participatiefonds zou op de pas worden gestort. Het systeem bleek echter te kostbaar. Daardoor is deze functie komen te vervallen. Voor het gebruik van het show-your-card principe heeft dit geen gevolg: de korting wordt op vertoon van de pas verstrekt. Voor het verkrijgen van de tegemoetkoming uit het participatiefonds heeft het wel gevolgen. De 100 op die op de pas gestort wordt kan alleen gebruikt worden als de klant met bewijzen van de gemaakte kosten (bijvoorbeeld een kassabon) bij Cultura komt declareren. De Sport- en Cultuurpas met het show-your-card -principe is januari 2008 gelanceerd. De tegemoetkoming uit het participatiefonds (beleid ingevoerd met ingang van 2008) is vanaf januari 2009 als functie toegevoegd aan de SC-pas. Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 3

4 0.2 Opzet tussenstand evaluatie SC-pas Deze evaluatie is drieledig van opzet. Er worden drie onderdelen geëvalueerd: 1. Analyse participatiefonds In dit onderdeel worden door het analyseren van de registratiesystemen van de Gemeente Ede en Cultura cijfers over budget, aanvragen en uitgekeerde vergoedingen weergegeven. Hierdoor ontstaat er een beeld van het gebruik van de SC-pas en van de kosten ten laste van het participatiefonds. 2. Analyse Show-your-card -principe De SC-pas is ook een kortingskaart bij diverse instellingen op het gebied van sport, cultuur en recreatie. Sportservice Ede en Cultura zijn accountmanagers voor de deelnemende partijen. Door Sportservice Ede en Cultura te bevragen naar mate van gebruik en ervaringen wordt de werking van dit Show-your-card -principe geëvalueerd. 3. Samenwerking organisaties In het participanten overleg tussen de Gemeente Ede, Cultura en Sportservice Ede wordt de samenwerking tussen de organisaties geëvalueerd op thema s als invoering, processen promotie en onderlinge communicatie. Hierdoor kunnen de sterke en zwakke kanten in de uitvoering volgens de samenwerkende organisaties in deze tussenevaluatie worden gepresenteerd als input voor verbetering. De mening van de cliënten over alle minimaregelingen worden meegenomen in de evaluatie van alle minimaregelingen in het voorjaar van In deze tussenevaluatie van de SC-pas wordt daarom de mening van de cliënten niet meegenomen De conclusies en aanbevelingen in deze tussenevaluatie hebben betrekking op bovenstaande drie onderzoeksvragen. Deze tussenstand zal worden betrokken bij de totale evaluatie van het minimabeleid in het voorjaar van Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 4

5 Hoofdstuk 1. Analyse participatiefonds 1.1 Budget participatiefonds De regeling is bedoeld voor kinderen waarvan de ouders een inkomen hebben tot maximaal 120% van het sociaal minimum. Wanneer aan deze voorwaarde wordt voldaan krijgt ieder kind op aanvraag 100 tegoed gestort op de pas voor sportieve, culturele en recreatieve activiteiten. Bij de start van het participatiefonds is begroot dat er jaarlijks ongeveer nodig is om aan de verwachte aanvragen te voldoen. Dit komt neer op 1180 kinderen van 0 tot 18 jaar. 1.2 Gebruik participatiefonds Toen in 2008 het participatiefonds werd ingesteld was de pas nog niet operationeel. Het was voldoende om een aanvraag te doen, waarna het tegoed werd uitgekeerd aan de cliënten. De middelen werden derhalve a fonds perdu verstrekt om te voorkomen dat de doelgroep de tegemoetkoming dat jaar niet zou ontvangen door vertraging met de pinvoering met de pas. In 2009 werd het tegoed gekoppeld aan de SC-pas van de doelgroep. De cliënten die een uitkering levensonderhoud bij de gemeente Ede hadden hoefden geen aanvraag te doen bij de Gemeente Ede. Er werd ambtelijk 100 klaargezet voor de doelgroep. De overige cliënten uit de doelgroep dienden wel een aanvraag te doen bij de Gemeente Ede, omdat deze cliënten en hun specifieke gegevens niet bij de Gemeente Ede bekend waren. De cliënt diende de kosten te declareren bij Cultura om het bedrag daadwerkelijk uitgekeerd te krijgen. Ook kon Cultura op verzoek van de cliënt het bedrag direct overmaken aan bijvoorbeeld de betreffende sportvereniging zodat de cliënt het bedrag niet hoefde voor te schieten. Om voor het jaar 2010 in aanmerking te komen voor de tegemoetkoming diende de cliënten een verzoek in te dienen bij de gemeente. Vervolgens kan er bij Cultura gedeclareerd worden om het bedrag uitgekeerd te krijgen. Hieronder een overzicht van de aanvragen voor het participatiefonds en de daadwerkelijke bestedingen: Verstrekking tegemoetkomingen Sport- en cultuurpas (in euro s) Uitgekeerde vergoeding (in euro s) Uitgekeerde vergoeding (in%) 2008* % 2009** % 1 e halfjaar 2010*** % * in 2008 werd het tegoed niet op de pas gestort maar direct gestort op de rekening van de cliënt. Er is geen verantwoording van de uitgaven gevraagd. ** in 2009 werd het tegoed van de cliënten die een uitkering levensonderhoud bij de gemeente Ede hadden op de pas gestort zonder dat deze een aanvraag hoefde in te dienen. Vervolgens diende er gedeclareerd te worden om het bedrag te krijgen. *** stand tot en met juni In 2010 diende de cliënten een tegemoetkoming aan te vragen. Vervolgens dient er wel gedeclareerd te worden om het bedrag te krijgen. Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 5

6 De uitgekeerde vergoedingen zijn als volgt te verdelen (cijfers 2010): Uitgaven aan sport: 77% Uitgaven aan cultuur: 12% Uitgaven aan recreatie: 11% Uit bovenstaande tabel kunnen een aantal opvallende gegevens worden gehaald met daarbij behorende mogelijke verklaringen: In 2009 is het bestede budget laag. Mogelijke verklaring is dat het declaratieproces te ingewikkeld is, zeker ook de regeling nog maar net is opgestart. Deze reacties krijgt Cultura ook bij het contact met de cliënten. In 2010 is het aantal aanvragen laag. Mogelijke verklaring is dat cliënten niet weten hoe dit proces werkt. We denken ook dat het bedrag niet toereikend is om cliënten daadwerkelijk aan een activiteit mee te laten doen. Voor bijvoorbeeld één seizoen voetballen is voor het lidmaatschap een budget van 175 nodig. Dan is ondanks de tegemoetkoming uit het participatiefonds toch nog een relatief forse investering van de ouders nodig en dat kan een te hoge drempel zijn. Daarnaast is de tegemoetkoming alleen bedoeld voor de activiteit en kan aanschaf van kleding of muziekinstrument e.d. ook een drempel zijn om het kind te laten deelnemen. Van de cliënten die in 2010 wel de pas hebben opgeladen, gebruikt slechts een klein gedeelte de pas. Het nieuwe sportseizoen moest nog starten dus het gebruik kan het laatste kwartaal van het jaar nog fors oplopen. Bovenstaande verklaringen zijn aannames vanuit deze tussentijdse evaluatie. Definitieve conclusies kunnen pas worden getrokken na het complete onderzoek naar het minimabeleid in het voorjaar van Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 6

7 Hoofdstuk 2. Analyse Show-your-card principe 2.1 Deelnemende organisaties Sportservice Ede en Cultura zijn verantwoordelijk voor het werven van deelnemende organisaties. Hieronder een overzicht van de deelnemende organisatie aan het show-your-card principe: Categorie Huidige aantal deelnemers Wijze van deelname aan Show-your-card Sportverenigingen Fitnesscentra Sportzaken Amateurkunstverenigingen Vrije tijd (scouting e.d.) Sportservice Ede Cultura 13 Merendeel gratis proeflessen, soms gecombineerd met korting op eerste abonnement 4 Korting op het eerste abonnement 4 Korting op aankoopbedrag of speciale acties 7 Merendeel gratis proeflessen, soms gecombineerd met korting op eerste abonnement 2 Korting op eerste abonnement Korting op jaarabonnement speeltuin, sportbuurtwerk, zaalhuur en recreatief zwemmen. korting op het gebruik van de opnamestudio, popoefenruimte en gratis proeflessen aan voor kunstuitingen en muzieklessen. 2.2 Gebruik Show-your-card principe Merendeel van de sportverenigingen, amateurkunstverenigingen en Cultura bieden gratis proeflessen aan. In de praktijk wordt deze korting bij sportverenigingen ook aan mensen zonder SC-pas gegeven. Voor proeflessen bij Cultura is de korting wel uniek voor SC-pas houders. De unieke kortingen bij sportverenigingen zijn kortingen op de abonnementsprijzen. Volgens Sportservice Ede groeit het aantal deelnemende sportverenigingen nog steeds. Veel verenigingen zien het principe als een goede manier om de vereniging te promoten en nieuwe leden te werven. Van de winkels is geen respons bekend. Het aantal deelnemers vanuit cultuur blijft achter. Ook Cultura zelf merkt dat weinig mensen gebruik maken van het Show-your-card principe bij gebruik van de diensten van Cultura. Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 7

8 Hoofdstuk 3. Samenwerking Cultura - Sportservice Ede - Gemeente Ede 3.1 Invoering SC-pas Vanuit de invoering van de nationale bibliotheekpas, heeft Cultura samen met Sportservice Ede het initiatief genomen om de functie te verbreden en er een Sport- en Cultuurpas van te maken. Vervolgens is de Gemeente Ede ingestapt vanuit de optiek van het minimabeleid (participatiefonds). Over de afspraken is een samenwerkingsovereenkomst opgesteld. Daarin is afgesproken dat Cultura de projectleiding heeft. Gemeente Ede heeft een éénmalige startsubsidie van verstrekt aan Cultura voor een periode van vier jaar, dus tot 2012 voor de ontwikkelkosten van de pas en de invoeringskosten in de toekomst. Als extra prestatie voor het betaalde bedrag werd het gemeentelogo op de Sport- en Cultuurpas afgebeeld. Afgesproken werd om de tegemoetkoming uit het participatiefonds aan de SCpas te koppelen. Ook is afgesproken dat Gemeente Ede (afdeling Onderwijs, Cultuur en Sport (OCS) en Werk, Inkomen en Zorg (WIZ)) beleidsmatige ondersteuning zou geven. Er is gekozen voor een groeimodel van de SC-pas. De doelstellingen zijn daarom algemeen beschreven: hogere deelname aan sportieve, culturele en recreatieve activiteiten van alle Edenaren en van kinderen tot 18 jaar in het bijzonder. Er is ook geen effectiviteitcriterium vastgelegd. De partijen zijn tevreden over de samenwerking binnen de SC-pas. Zeker omdat dit in een korte tijd gerealiseerd is. Cultura heeft daar een grote rol in gehad als trekker. Sportservice Ede is vooral als ondersteunende organisatie bij de invoering betrokken geweest en de Gemeente Ede heeft zich in het invoeringsproces vooral toegelegd op de functieverbreding van het instrument (participatie). De organisaties erkennen dat de resultaten van vooral het participatiefonds achterblijven bij de verwachtingen,. Over mogelijke verbeteringen is er vanaf het begin veel overleg geweest tussen de gemeente, Sportservice Ede en Cultura, maar het besef is er ook dat de SC-pas kort geleden is ingevoerd en tijd nodig heeft om te groeien. 3.2 Processen & promotie Bij de invoering is de projectstructuur ingericht met daarin onderscheid tussen de technische processen, promotie en beleidsdoelstellingen. Er is een projectgroep ingesteld waarin Cultura, Sportservice Ede en de Gemeente Ede (zowel vanuit sport- en cultuurbeleid als het participatiefonds) deelnemen. In deze projectgroep wordt het beleid rondom de SC-pas besproken. De communicatielijnen binnen deze projectgroep zijn kort genoeg om goed en snel te kunnen communiceren. Het inrichten van de processen rondom het participatiefonds heeft de meeste tijd in beslag genomen. De beheersbaarheid en controle van dit systeem vergt veel tijd, vooral doordat uitgaven moeten worden gedeclareerd en verantwoord. Er is een aparte commissie voor promotie ingesteld. De PR commissie rondom de SC-pas dient voor de promotie van de pas te zorgen. Hierin kan volgens de partijen nog veel verbeterd worden. De bedoeling was dat rondom de invoering iedere partij zijn eigen doelgroep benaderde: Cultura de culturele instellingen en de bibliotheekleden, Sportservice Ede de sporters en de sportverenigingen en de Gemeente Ede de cliënten die recht hebben op een tegemoetkoming uit het participatiefonds. Uit de evaluatie blijkt dat vooral mensen die via de bibliotheekpas of het participatiefonds betrokken zijn, een SC-pas hebben aangevraagd. Een groot deel van de doelgroep (bijvoorbeeld sporters) heeft geen SC-pas aangevraagd. Het principe dat de SC-pas voor alle Edenaren is en niet alleen voor bibliotheekleden lijkt niet duidelijk genoeg te zijn. Hier ligt een belangrijke taak voor de PR commissie. Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 8

9 Hoofdstuk 4. Conclusies, trends en aanbevelingen 4.1 Conclusies Uit dit onderzoek kunnen ten aanzien van de SC-pas alleen voorlopige conclusies worden getrokken. Bedacht moet worden dat het instrument nog maar is ingevoerd. Verder kunnen definitieve conclusies pas worden getrokken wanneer de complete evaluatie van het minimabeleid is afgerond in het voorjaar van Er zijn twee mogelijke aannames waarom het participatiefonds minder wordt benut dan verwacht. De eerste is de mogelijke onduidelijkheid c.q. de complexiteit van de declaratieprocedure. Mensen vinden de procedure te ingewikkeld. Tweede reden is mogelijk het (te lage) bedrag om bijvoorbeeld de lidmaatschapskosten te voldoen. Om definitieve conclusies te trekken is een onderzoek onder de doelgroep nodig (zie aanbevelingen). Door de SC-pas kan iedere gebruiker korting krijgen bij een aantal verenigingen, instellingen en bij Sportservice Ede en Cultura. De aanbieders zijn beperkt, maar op sportgebied is er wel een groei te zien. Er zijn weinig gegevens bekend over hoeveel mensen met een SC-pas van de korting gebruik maken en wat het effect is voor de deelnemers zelf. Er zijn aanwijzingen dat het Show-your-card principe nog beter benut kan worden. De doelstelling om meer mensen bij cultuur en sport te betrekken door de SC-pas heeft nog onvoldoende effect. De conclusies uit de monitoren Inwoners aan het woord en Jeugdmonitor blijkt wel dat een tegemoetkoming nodig is om iedereen de kans te geven om te participeren in sportieve, culturele en recreatieve activiteiten. De samenwerking tussen de drie partijen verloopt door de korte lijnen goed. Wel is er onduidelijkheid over bepaalde taken van de samenwerkende partners, vooral op PR-gebied. Op dit punt zullen nadere afspraken gemaakt moeten worden. 4.2 Trends Provinciale cultuurpas De Provincie Gelderland stelt een subsidie beschikbaar aan de Samenwerkende Bibliotheken Gelderland, waar Cultura deel van uit maakt, voor het ontwikkelen van een gezamenlijke uit-pas in Gelderland. Met deze pas is het mogelijk om korting te krijgen bij theatervoorstellingen, museabezoek en de pas geldt als bibliotheekpas voor heel Gelderland. Door de uitbreiding van het aantal aanbieders is deze uitbreiding ongetwijfeld een stimulans voor het Show-your-cardprincipe van de SCpas, maar dat behoeft nog nader onderzoek Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds Om de sportparticipatie en cultuurparticipatie onder kinderen uit gezinnen met een laag inkomen te vergroten zijn er twee landelijke initiatieven: het Jeugdsportfonds en het Jeugdcultuurfonds. De kracht van deze fondsen zit in het maatwerk. Mogelijke kandidaten worden door intermediairs (bijvoorbeeld docenten, huisartsen en jeugdhulpverleners) aangemeld, waarna een lokale stichting na een globale financiële toets een persoonlijk budget kan bepalen dat aansluit bij het kind en wat rechtstreeks aan de sport- of cultuuraanbieder wordt betaald. Overigens is het aan de ouders om in te stemmen met het aanbod. Beide fondsen werven geld vanuit zowel een deelnemende gemeente als vanuit het bedrijfsleven. 4.3 Aanbevelingen Aan te bevelen is om sport- en cultuurparticipatie te blijven stimuleren, zeker onder kinderen waarvan de ouders een laag inkomen te hebben. Uit dit onderzoek kunnen geen definitieve conclusies worden getrokken. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig onder de potentiële gebruikers. Om de mening van de (potentiële) gebruikers van het participatiefonds over de werking van de SC-pas te peilen, worden in de evaluatie van het Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 9

10 totale minimabeleid vragen over de aanvraagprocedure, declaratieprocedure en de hoogte van het bedrag meegenomen in het onderzoek. Om het Show-your-cardprincipe beter te benutten is het advies dat Sportservice Ede en Cultura zelf onder de doelgroep de sterke en zwakke kanten van dit principe onderzoeken en dat beide organisaties zelf verbeteringen in het principe aan gaan brengen. Daarbij is het belangrijk om een goed registratiesysteem van het gebruik te hebben. Voor Cultura is het belangrijk om inzicht te krijgen in de mogelijkheden om de SC-pas te koppelen aan het Gelderse initiatief tot een Gelderse uit-pas. Na bovenstaande onderzoeken kan worden bepaald of de SC-pas (met eventuele aanpassingen) een middel is om de deelname aan sport, cultuur en recreatieve activiteiten onder de Edenaren en dan met name de inwoners tot 18 jaar te vergroten of dat de deelname op een andere wijze vergroot kan worden, bijvoorbeeld via de Gelderse uit-pas en het Jeugdsportfonds en Jeugdcultuurfonds. Tussenevaluatie Sport- en cultuurpas Pagina 10