De (potentiële) rol van Europa in de bescherming van het recht op wonen

Transcriptie

1 De (potentiële) rol van Europa in de bescherming van het recht op wonen - Dr. Nico Moons 0 Inleiding A. Europees Hof voor de Rechten van de Mens - Individuele klachten - EVRM: geen recht op behoorlijke huisvesting - Vedragsrechten wel sociaal-economische implicaties 1 1

2 Introduction B. Europees Comité voor Sociale Rechten - Collectieve klachten door ngo s - Europees Sociaal Handvest: recht op wonen (art. 31) C. Hof van Justitie - Europese Unie - Art. 34 Handvest van de Grondrechten (EU-Handvest): recht op woonbijstand 2 A. EHRM 1) Indirecte bescherming via verdragsbepalingen - Vnl. procedurele verplichtingen - Art. 6 en 13 EVRM: uitvoering rechterlijke beslissing mbt sociale woningen Relevant bij afdwingbaar nationaal recht op wonen vb. Droit au logement Opposable (DALO) (Tchokontio Happi vs. Frankrijk) 3 2

3 A. EHRM - Art. 8 EVRM: Huisvesting = protectable interest Verlies woonst = meest extreme inperking van dit recht Uithuiszetting moet beoordeeld worden door rechter (cf. België) Geen substantiële beoordeling huurwetgeving 4 A. EHRM Wel aandacht voor kwetsbare groepen 2) Verhouding met conflicterende rechten - Art. 6 en 13 EVRM: herhuisvesting > snelle uitvoering uithuiszettingsbevel - Art 1 Eerste Protocol EVRM: recht op eigendom Sociale beperkingen hierop mogelijk (vb. Huurprijsregulering) 5 3

4 A. EHRM 3) Impact van het EHRM - Heel veel arresten met indirecte bescherming woonrechtelijke elementen - Grenzen van mogelijkheden bereikt - He who is only hungry, homeless or sick will go in vain to the ECtHR (Ida Koch) 6 1) Algemeen - Inhoudelijk meest directe bescherming recht op wonen - Voordeel collectieve klachten: preventief + vertegenwoordiging zwakkere groepen Maar: beperkt aantal ngo s bevoegd 7 4

5 2) Klacht tegen België - Voorlopig: mbt specifieke groepen (asielzoekers, Roma) - Hypothese: klacht mbt algemene verwezenlijking recht op wonen (cf. ATD Fourth World t. Frankrijk) Probleem: art. 31 HESH niet geratificeerd Op basis van andere bepalingen? 8 2. European jurisprudence 3) Schending? op basis van benchmarks uit andere beslissingen: waarschijnlijk schending a. Woningaanbod: - Benchmark FR: doel van nieuwe sociale woningen - ECSR: onvoldoende in licht van wachtlijst - VL: nieuwe woningen tegen 2050 (sociaal objectief) onvoldoende in kader van huidige wachtlijst 9 5

6 b. Wachttermijn - Benchmark FR: 28 maanden -ECSR: te lang - VL: gemiddeld bijna 36 maanden c. Selectiviteit sociaal woonbeleid - Benchmark FR: 5 à 10 % laagste inkomensgroep in SH - ECSR: onvoldoende -VL: hoger maar voldoende? 10 d. Uithuiszettingen - Benchmark FR: 2 maanden -ECSR: voldoende - VL: 1 maand voldoende? e. Ontoereikende woningkwaliteit - Benchmark FR: 400 à woningen - ECSR: te veel - VL: 37% (GWO 2013) maar moeilijk te vergelijken 11 6

7 f. Lokale bindingsvoorwaarde - Bekritiseerd door ECSR mbt Nederland - VL: lokale binding voor sociale huisvesting? 12 4) Impact van de schending? - voornaamste beperking: beslissing ECSR niet bindend - Comité van Ministers: stemming over aanbeveling feedback Belgische staat Maar: zelden aanbeveling + onduidelijkheid over juridische waarde 13 7

8 - Vooral symbolische functie en drukkingsmiddel vb. Frankrijk: DALO Nederland: gebruikt als argument in rechtspraak - Voorstel: verplichting tot aanbeveling en feedback EHRM bij niet-uitvoering 14 C. Hof van Justitie - Indirecte bescherming recht op wonen: Vaak gelinkt met vrij verkeer van personen en gelijke behandeling EU-burgers Wonen in eigen streek Huursubsidie 15 8

9 C. Hof van Justitie - Bescherming obv Handvest Grondrechten EU: Art. 34 en art. 7 (// art. 8 EVRM) Nog geen echte invulling door HvJ Toetst enkel (geïmplementeerde) EUwetgeving aan EU-Handvest En vermits: EU niet bevoegd inzake wonen = kan geen woonwetgeving toetsen! 16 C. Hof van Justitie Andere (geïmplementeerde) EUwetgeving met huisvestingsgevolgen: kan wél getoetst worden Potentieel nog onduidelijk, vb.: bescherming tegen mogelijk onevenwicht vrije markt sociaal Europa? 17 9

10 Conclusie Elk hun eigen (potentiële) impact op het recht op wonen: A) EHRM: indirecte bescherming, verdragsrechten laten ruimte voor sociaal beleid B) ECSR: inhoudelijk meest verregaand, maar niet bindend C) HvJ: indirecte bescherming, potentieel nog niet volledig uitgeklaard 18 10