Afbakening Wet langdurige zorg (Wlz) en samenwerking Centrum indicatiestelling zorg (CIZ)

Transcriptie

1 Afbakening Wet langdurige zorg (Wlz) en samenwerking Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) Er is in de praktijk onduidelijkheid over de grens tussen de Wlz en de Wmo / Jeugdwet. Inhoud: - Aanspraak Wmo bij Wlz-besluit - Aanspraak Wmo zonder Wlz-besluit - Contact met het CIZ - Jeugd Als een inwoner een Wlz-indicatiebesluit heeft, kan de klant nog aanspraak maken op de Wmo? De Wmo bepaalt dat een maatwerkvoorziening wordt geweigerd, indien een inwoner beschikt over een indicatiebesluit voor verblijf op grond van de Wlz (Wlz is namelijk voorliggend). Uitgangspunt van de Wmo is dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de maatschappelijke ondersteuning van hun inwoner tot aan het moment dat deze een indicatie heeft voor zorg op grond van de Wlz. Op dat moment is namelijk langs de weg van objectieve criteria, opgenomen in de Wlz, bepaald dat de beperkingen van dien aard zijn dat de inwoner recht op zorg en verblijf heeft op grond van de Wlz. In figuur 1 staat hoe het CIZ afweegt. Figuur 1: Afwegingskader Wlz De sociale omgeving speelt, in tegenstelling tot de afweging bij de Wmo, in deze afweging geen rol (dus aanwezigheid van ouders, familie, partner in huis wordt niet meegewogen bij beoordeling i.t.t. tot de Wmo en Jeugdwet). Er wordt gekeken naar de persoon in een kale kamer, zonder

2 aanwezigheid van mensen / hulpverleners of hulpmiddelen. De inwoner is in de Wlz aangewezen op permanent toezicht en 24 uur per dag zorg in de nabijheid. Ook als de inwoner aanspraak maakt op Wlz-zorg, maar deze thuis ontvangt in de vorm van een Volledig pakket thuis (Vpt), een Modulair pakket thuis (Mpt) of door eigen inkoop met een Persoonsgebonden budget (Pgb), kan deze inwoner toch deels een beroep doen op de Wmo. In onderstaand figuur (zie figuur 2 Maatwerkvoorzieningen onder de Wmo of Wlz in 2017) kan je zie wanneer een beroep op de Wmo mogelijk is. Figuur 2: Maatwerkvoorzieningen onder de Wmo of Wlz in 2017 Op het moment dat een cliënt een Wlz-indicatie heeft dan is het zorgkantoor aan zet. Ook op het moment dat de cliënt op een wachtlijst staat. Er is dan namelijk sprake van overbruggingszorg. Van overbruggingszorg is sprake als de cliënt heeft gekozen voor verblijf in een instelling, maar die zorg nog niet geleverd kan worden omdat er nog geen aanbod beschikbaar is (bijvoorbeeld er is een

3 wachtlijst). In dat geval is het zorgkantoor dus verantwoordelijk om in de thuissituatie de zorg in te zetten die nodig is (ook als dat meer is dan indien hij in een instelling zou verblijven). Het zorgkantoor heeft zorgplicht en moet samen met de cliënt en zorgaanbieders zoeken naar een passende oplossing binnen redelijke termijnen. Overbruggingszorg geldt voor een periode van maximaal 13 weken. Overbruggingszorg kan, mits verantwoord, worden geleverd via een Volledig pakket thuis (Vpt), een Modulair pakket thuis (Mpt) of door eigen inkoop met een Persoonsgebonden budget (Pgb). In geval van een Mpt wordt de huishoudelijke hulp door de gemeente vergoed op grond van de Wmo (zie figuur 2). Als een klant weigert mee te werken aan de aanvraag bij het CIZ, kan de klant nog aanspraak maken op de Wmo? De Wmo bepaalt ook dat een maatwerkvoorziening wordt geweigerd, indien er redenen zijn om aan te nemen dat de inwoner aanspraak kan doen op een indicatie voor verblijf op grond van de Wlz en weigert mee te werken aan het verkrijgen van een Wlz-indicatiebesluit. In figuur 3, zie je middels een stroomschema, hoe te handelen in verschillende situaties. Figuur 3: stroomschema Wlz afbakening

4 Contact met het CIZ De ervaring is dat via de consultatielijn van het CIZ alleen algemene vragen kunnen worden beantwoord. Echter is er ook behoefte aan overleg op casusniveau en het samen kunnen optrekken (overleggen vooraf, achteraf of gezamenlijk op huisbezoek) met Wet langdurige zorg-onderzoekers van het CIZ. Wanneer er een aanvraag bij het CIZ is ingediend en gezamenlijk onderzoek of overleg is gewenst, of er zijn vragen over een Wlz-besluit, mail dan naar Vermeld daarbij het BSN nummer van de inwoner, jouw naam en je vraag/wens met betrekking tot het onderzoek. Er zal dan contact met je worden opgenomen door iemand van de transitiedesk of door het CIZ. - Algemene vragen kunnen rechtstreeks bij het CIZ worden gesteld, via het algemeen nummer: Het CIZ beoordeelt de toegang tot de Wlz en de zorgzwaarte. Vragen met betrekking tot de invulling (Vpt, Mpt en Pgb en samenstelling) kunnen niet door het CIZ worden beantwoord; dit regelt het Zorgkantoor. - Adviseer je een aanvraag bij de Wlz, laat de aanvrager dan jouw afweging/onderzoeksverslag en contactgegevens toevoegen (verzoek van het CIZ). Heb je hierover verder geen vragen, of is er geen wens tot het doen van gezamenlijk onderzoek doen; dan kan men ondersteuning krijgen van MEE (wlz@meegelderschepoort.nl). - Bovenstaande geldt alleen voor reguliere vragen, betreft het een spoedvraag, neem dan contact op met het BCI (zie SWT-nieuwsbrief 21 van ). Jeugd Voor jeugdigen tot 18 jaar is de Wlz van toepassing op de meeste kwetsbare jeugdigen met 'een blijvende behoefte' aan 'permanent toezicht' of '24 uur per dag zorg in de nabijheid'. Het gaat dan om zorg vanwege: een somatische of psychogeriatrische aandoening of beperking een verstandelijke beperking een lichamelijke beperking een zintuiglijke beperking meervoudige beperkingen Bij permanent toezicht gaat het om onafgebroken toezicht en actieve observatie gedurende de gehele dag / het gehele etmaal. Dat toezicht moet nodig zijn om tijdig te kunnen ingrijpen om escalatie of ernstig nadeel voor de verzekerde te voorkomen. Er kan op elk moment iets ernstigs gebeuren. Bij 24 uur per dag zorg in de nabijheid, gaat het om de behoefte aan zorg omdat het kind zelf niet in staat is om op relevante momenten hulp in te roepen. Hij heeft door fysieke problemen of door zware regieproblemen voortdurend begeleiding, verzorging, verpleging of overname van zelfzorg nodig om ernstig nadeel voor zichzelf te voorkomen. NB: Blijvend intensieve zorg voor jeugdigen tot 18 jaar vanwege een psychische stoornis of psychiatrische aandoening valt onder de Jeugdwet, en niet onder de Wlz. Hierop is een uitzondering mogelijk: als de behandeling van de psychische stoornis integraal onderdeel uitmaakt van de behandeling vanwege een van bovengenoemde beperkingen. In dat geval valt de behandeling van de psychische stoornis toch onder de Wlz. Als ondersteuning nodig is die géén verband houdt met de beperking maar verband houdt met opgroei- en opvoedproblematiek dan kan hiervoor (aanvullend) een beroep worden gedaan op de Jeugdwet.

5 Alleen als de inschatting is dat, ondanks de behandeling en (al dan niet geringe) ontwikkeling van het kind altijd een behoefte zal blijven bestaan aan permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid, dan kan het kind geïndiceerd worden voor de Wlz. Gemeenten zijn op grond van de Jeugdwet verantwoordelijk voor begeleiding en verzorging van kinderen die door verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke problemen niet zelfredzaam zijn. Dit betekent dat gemeenten ook verantwoordelijk zijn voor de verzorging van kinderen met een lichamelijke ziekte. Hierop zijn drie uitzonderingen: Kinderen die een IKZ-indicatie hebben vanuit de Zvw Kinderen met een indicatie voor de Wlz Kinderen met palliatief terminale zorg Deze drie groepen kinderen krijgen begeleiding en verzorging uit de Zvw of de Wlz. Gemeenten zijn nooit verantwoordelijk voor de verpleging. Verpleging valt voor alle kinderen onder Zvw of Wlz. Activiteiten op het gebied van de verzorging bij jeugdigen tot 18 jaar zijn gericht op het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Het kan gaan om zowel het overnemen van deze activiteiten als om het ondersteunen bij deze activiteiten. Ook als een kind verpleging krijgt vanuit de Zvw, valt de verzorging onder de Jeugdwet. In deze gevallen is het belangrijk dat gemeente en kinderverpleegkundige (organisatie) nauw contact met elkaar hebben om de zorg/hulp aan het kind af te stemmen, behalve dus bij kinderen die een IKZindicatie hebben vanuit de Zvw en kinderen met palliatief terminale zorg. Er zijn twee soorten begeleiding. Ten eerste is er begeleiding die samenhangt met geneeskundige zorg. Het gaat dan bijvoorbeeld om het kunnen omgaan door het kind en door het gezin met de ziekte van het kind, met de complexe verpleegkundige handelingen (beademing etc.) en de effecten hiervan op de ontwikkeling en opvoeding van het kind. De begeleiding die samenhangt met geneeskundige zorg wordt gezien als verpleging en valt daarom ook onder de verpleging in de Zvw. Ten tweede kan het gaan om begeleiding die is gericht op het zelfstandig functioneren van kinderen. Deze begeleiding valt voor alle kinderen dus onder de Jeugdwet. Afbakeningsschema Bekijk het schema Afbakening Jeugdwet met andere wetten waarin voor specifieke zorg is aangegeven onder welke wet de zorg valt. Voorliggende voorziening Een voorziening op grond van een andere wet heeft voorrang op een voorziening op grond van de Jeugdwet. Dat noemen we een voorliggende voorziening. Een recht op zorg op grond van de Wlz wordt gezien als een voorliggende voorziening. Als een jeugdige dus recht heeft op Wlz-zorg, bestaat geen recht op een voorziening op grond van de Jeugdwet. Dit geldt ook wanneer er gegronde redenen bestaan om aan te nemen dat de jeugdige een indicatie voor Wlz-zorg zou kunnen krijgen, maar weigert mee te werken aan het verkrijgen van dit indicatiebesluit. Ook in dat geval mag de gemeente een voorziening op grond van de Jeugdwet weigeren. Uitzondering hierop is als er meerdere oorzaken ten grondslag liggen aan de problemen van de jeugdige. In dat geval kan het zijn dat de jeugdige zowel op grond van de Wlz, als op grond van de Jeugdwet een soortgelijke voorziening kan krijgen. De jeugdhulpvoorziening op grond van de Jeugdwet gaat dan voor.

6 Zorg voor kinderen met intensieve zorgvraag Dit onderdeel geeft inzicht in het landelijk kader rondom zorg voor ernstig zieke kinderen buiten het ziekenhuis. Het gaat over de situatie wanneer een kind voor een langdurige periode zorg nodig heeft. Daarnaast kan zorg op veel locaties plaatsvinden. Dit onderdeel gaat over zorg die buiten het ziekenhuis plaatsvindt, zoals thuis of op school. Binnen de zorg in de thuissituatie onderscheiden we de volgende vormen van zorg: verzorging en verpleging. Hiernaast bestaat ook begeleiding. Een gedeelte van deze groep kinderen valt onder de regeling Intensieve Kindzorg. Intensieve kindzorg is voor kinderen die vanwege complexe lichamelijke problemen of een lichamelijke handicap zorg vanuit de Zorgverzekeringswet ontvangen en een behoefte hebben aan: a. permanent toezicht, of b. 24-uur zorg per dag in de nabijheid, in combinatie met specifieke verpleegkundige handelingen. Bij een behoefte aan permanent toezicht gaat het om kinderen met zwaar complexe lichamelijke problematiek of een lichamelijke handicap, die als gevolg van deze problematiek een behoefte hebben aan verzorging of verpleging en waarbij permanent toezicht noodzakelijk is. Bij afwijkingen moet direct worden ingegrepen omdat anders gevaar ontstaat. Het gaat bij dit gevaar met name om acute zuurstofdaling veroorzaakt door bijvoorbeeld een ademstilstand of een obstructie van de ademhaling, het optreden van een zwaar epileptisch insult of een shock. Enkele voorbeelden van tijdig ingrijpen zijn het toedienen van (extra) zuurstof, uitzuigen, het toedienen van medicatie, reanimeren, etc. Bij permanent toezicht hoeft niet altijd sprake te zijn van verpleegkundige handelingen, maar het gaat om permanent toezicht (actieve observatie) gericht op de vitale lichaamsfuncties. Bij een behoefte aan 24 uur per dag zorg in de nabijheid gaat het ook om kinderen met complexe problematiek of een lichamelijke handicap maar vaak net iets lichter dan bij permanent toezicht. Door de problematiek zijn één of meer specifieke verpleegkundige handelingen nodig en er moet voortdurend zorg in de nabijheid zijn. De zorg is echter wel nodig op zowel geplande als ongeplande zorgmomenten. Bij de specifieke verpleegkundig handelingen gaat het om handelingen zoals het toedienen van zuurstof, aan- en afkoppelen beademingsapparatuur, toediening van intraveneuze medicatie toediening of parenterale voeding, verwisselen van canules en openhouden en doorspoelen van katheters en dergelijke. Indien de indicatie voldoet aan permanent toezicht en/of 24 uur per dag verpleegkundige zorg in de nabijheid dan is het aan de kinderverpleegkundige om vast te stellen dat een kind binnen de subgroep intensieve kindzorg valt. MSVT Wanneer kinderen uit het ziekenhuis naar huis gaan, wordt er een inschatting gemaakt welke zorg in de thuissituatie nodig is. Indien het een enkelvoudige handeling betreft dan zal een medisch specialist (meestal de kinderarts) vaak ervoor kiezen gebruik te maken van MSVT. Hierbij geeft de kinderarts aan welke handeling er verricht moet worden en wordt de thuiszorg (kinderverpleegkundige) gevraagd dit uit te voeren. Indien een kind onder het IKZ-criterium valt is het gebruik van MSVT wettelijk uitgesloten.

7 Dit alles leidt tot het volgende globale schema: Wet langdurige zorg (Wlz) Zorgverzekeringswet (Zvw) Jeugdwet Omschrijving/ doel/karakter Optimale kwaliteit van leven voor kinderen die de rest van hun leven permanent toezicht of 24-uur per dag zorg in de nabijheid nodig hebben (mede) door een verstandelijke handicap. Medische zorg voor kinderen met (in ieder geval) somatische problematiek, variërend van ziekenhuiszorg tot thuiszorg. (o.a. IKZ en MSVT) Organiseren van voorzieningen om kinderen en hun gezin bij problemen met dagelijkse activiteiten te ondersteunen en begeleiden. Toelatingscriteria Levenslang en levensbreed zorg nodig. 24 uur zorg in de nabijheid / permanent toezicht nodig. Problemen waarvoor geneeskundige zorg nodig is. Problemen met het opgroeien/ opvoeden en psychische problemen/ stoornissen, die zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie hinderen. Uitvoerder Zorgkantoor Zorgverzekeraar Gemeente Indicatiesteller CIZ Medisch specialist en kinderverpleegkundige. Zorg Compleet pakket aan zorg. Verpleging en verzorging Gemeente, huisarts, jeugdarts, medisch specialist. Verzorging en begeleiding. (indien IKZ-criterium). Bij het Meldpunt Juiste Loket kun je terecht voor vragen betreffende de zorg voor kinderen met een intensieve zorgvraag. Het Meldpunt Juiste Loket is te benaderen op de volgende manieren: Per mail: meldpunt@juisteloket.nl Per telefoon: (030) Informatie op Meer informatie en factsheets zijn te vinden op