SPEKOFSTROOP. Stevigheid en Beweging

Transcriptie

1 Biologie, Voortgezet onderwijs Stevigheid en Beweging Copyright 2017 SpekOfStroop Deze handleiding is bedacht en geschreven door Sabine Aben De lay-out is verzorgd door Jessica van Beelen

2 De volgende begrippen komen voor in de aflevering: #organisme #dood #skelet #stevigheid #beweging #bescherming #pijpbeenderen #platte beenderen #gebit #tandenpoetsen #alleseter #vleeseter #planteneter pagina 1

3 DOCENTENHANDLEIDING Wat is SpekOfStroop? SpekOfStroop zijn korte educatieve filmpjes over twee jonge dames genaamd Bolle en Stengel die een reeks alledaagse avonturen beleven. In deze avonturen staat altijd een biologisch thema (met bijbehorende begrippen) centraal die, mede door de botsende karakters van Bolle en Stengel, op een absurde en humoristische wijze worden uitgelicht. Deze thema s worden niet expliciet uitgelegd in de filmpjes maar de belevenissen van Bolle en Stengel roepen wel allerlei vragen op bij de doelgroep. Deze afleveringen bieden zowel materiaal voor verdieping in de les als motivatie voor de leerlingen om buiten het klaslokaal verder over deze thema s na te denken. Deze docentenhandleiding is ontwikkelt om de afleveringen van SpekOfStroop te integreren in uw les. U kunt kiezen uit een aantal ingrediënten die staan voor verschillende werkvormen. Zie het als een recept, maar dan eenvoudiger. Kerndoelen voor Aflevering #2 Stevigheid en Beweging BI/K/8 Houding, beweging en conditie Basis en Kader VMBO Basis De leerling: kan 3 functies van het skelet benoemen en hier voorbeelden van geven. Stevigheid Bescherming Beweging weet het verschil tussen platte- en pijpbeenderen kan het verband tussen tanden en botten benoemen. kan aan de hand van skeletten dieren determineren VMBO Kader De leerling: kan 3 functies van het skelet benoemen en hier voorbeelden van geven. Stevigheid Bescherming Beweging weet het verschil tussen platte- en pijpbeenderen en kan deze ook tekenen en aangeven waar het rode en gele beenmerg zich bevindt. kan het verband tussen tanden en botten benoemen. kan aan de hand van skeletten dieren determineren Benodigdheden docent: De benodigdheden die de docent nodig heeft staan bij iedere opdracht uitgeschreven Benodigdheden leerling: De benodigdheden die de leerling nodig heeft staan op de werkbladen uitgeschreven. Opdracht aflevering #2 Deze handleiding bevat 1 opdracht om de begrippen die in deze aflevering voorkomen te onthouden en te begrijpen. Instructie: De docent laat de aflevering Stevigheid en Beweging aan de leerlingen zien en kiest vervolgens 1 of meerdere opdrachten uit om de leerlingen te laten maken. Pagina 2

4 HOE WERKT HET? KEUZEMENU: Dit menu biedt de docent lesmateriaal aan voor bij de educatieve fimpljes van SpekOfStroop. De docent kan kiezen uit verschillende opdrachten en werkvormen: -Een energizer zet de leerling als het ware aan en er wordt kennis gemaakt met het onderwerp. -Een klassengesprek geeft de docent inzicht in wat de leerling al weet over het onderwerp. -De opdrachten kunnen op verschillende manieren uitgevoerd worden. Zo zijn er binnen-, buiten-, of computer/tabletopdrachten te kiezen. Opdrachten hebben als doel de lesstof beter te begrijpen, te onthouden en eventueel te laten intregreren. -Een verrijkingsopdracht zorgt voor een stukje diepgang en om de lesstof toe te kunnen passen in een andere situatie. START! SpekOfStroop aflevering 2 NEE ENERGIZER Ja! Zie blz. 4 KLASSENGESPREK Ja! Zie blz. 5 NEE VERRIJKKINGSOPDRACHT Ja! Zie blz. 10,11 + Werkbladen op blz. 18,19 en 20 NEE EINDE OPDRACHTEN Ja! Zie blz. 6,7,8,9 + Werkbladen op blz. 13,14,15,16 en 17 Pagina 3

5 ENERGIZER Doel: Inventariseren of de leerlingen al wat botten van het beenderstelsel kunnen benoemen. Voorbereiding: De docent zet een skelet neer (of laat een skelet van een mens zien op het bord) en laat lege blaadjes uitdelen aan de leerlingen. Benodigdheden: Skelet of plaatje skelet Timer Papiertjes voor de leerlingen Instructie: De docent stelt het skelet voor aan de leerlingen en laat ze even observeren. De docent laat ondertussen lege blaadjes aan de leerlingen uitdelen, zonder te zeggen wat de bedoeling is. Opdracht: De leerlingen hebben een leeg papier voor zich liggen waarop ze binnen 1 minuut zoveel mogelijk botjes mogen opschrijven. De docent zet een timer aan, waarop te zien is hoeveel seconden de leerlingen nog hebben. Na 1 minuut moet de leerling zijn of haar pen neerleggen. Doorschrijvers worden gediskwalificeerd. De leerling die de meeste juiste botten heeft opgeschreven wint! Zijn er leerlingen met dezelfde aantal juiste antwoorden, dan wordt er gekeken naar de spelling. Pagina 4

6 KLASSENGESPREK Doel: Door middel van deze vragen kan de docent inzicht krijgen in wat de klas al weet na het zien van de aflevering. Ook kunnen er verhalen gedeeld worden, meer vragen ontstaan of kan er juist een discussie ontstaan, maar met als doel, elkaar en de stof beter te leren kennen. Let er als docent op dat je niet overal antwoord op zal geven, maar eerder aan de leerlingen vraagt of iemand het antwoord op de gestelde vraag weet? Als de leerlingen het niet weten, dan kan de docent vertellen dat de antwoorden op deze vragen juist ontstaan door de verschillende opdrachten te maken. Vragen voor Klassengesprek: De docent kan kiezen uit de onderstaande vragen. Zo leren de leerlingen om na te denken over de begrippen die bij het thema horen. Ook kunnen ervaringen uitgewisseld worden. Vragen: Pagina 5

7 BINNENOPDRACHT 1 Botjes ordenen Doel: De leerlingen het verschil laten waarnemen tussen pijp beenderen en platte beenderen. De leerlingen bewust te laten worden dat dieren een skelet hebben dat op ons skelet lijkt. De leerlingen laten zien waar zijn of haar maaltijd uit kan bestaan. Benodigdheden Botjes Keukenrol of servetten Pen Werkblad 1 op blz. 13 Opdracht: Laat de klas de botjes bekijken en de platte- en pijpbeenderen uitzoeken en ordenen. Spreek een eindtijd af met de leerlingen, zodat er genoeg tijd over is, om de opdracht na te bespreken. Voorbereiding: De docent vraagt al ruim op tijd aan de leerlingen om botjes te verzamelen thuis. Bijvoorbeeld de botjes van een kip, varken, rund of een ander dier wat thuis bereidt is. De docent zorgt dat de botjes in een afgesloten bak terechtkomen en voor het practicum nog even uitgekookt worden, dit om het aantal micro-organismen zo klein mogelijk te houden. Is er te weinig tijd om de leerlingen zelf botjes te laten verzamelen dan kunt u botjes aan uw collega s vragen of een restaurant in de buurt. Om er echt een spektakel van te maken, koop dan een hele soepkip, kook deze uit en neem het karkas, met nog wat stukjes kip eraan vast, mee naar school. Pagina 6

8 BINNENOPDRACHT 2 Neem je tandenborstel mee Doel: De leerlingen kunnen benoemen wat tandplak is. De leerlingen zien het verband tussen botten en tanden. De leerlingen worden zich bewust van hun eigen lichaam en de verzorging daarvan. Benodigdheden plakverklikkers tandenborstels spiegels tandpasta keukenrol Werkblad 2 op blz. 14 Opdracht: Tanden poetsen waarom? De leerlingen gaan de plakverklikkers gebruiken in de klas en bij elkaar en bij zichzelf bekijken waar er nog tandplak verscholen zit. Op het werkblad voor de leerlingen staat een gebit met alle tanden en kiezen er op en hierop kunnen de leerlingen inkleuren waar er beter gepoetst moet worden. De docent dient wel eerst uit te leggen waar de binnenkant, buitenkant en de kauwvlakken van het gebit liggen. Het beste kan dit ad hand worden gedaan door het werkblad van de leerlingen er bij te nemen. Geef een duidelijke eindtijd aan en hou genoeg tijd over zodat de leerlingen zich even kunnen opfrissen. Voorbereiding: De docent schaft plakverklikkers aan en geeft ruim van te voren aan dat de leerlingen allemaal hun tandenborstel van thuis moeten meenemen. De docent kan ook een tandenborstelfabrikant aanschrijven en vragen of deze tandenborstels of spiegeltjes wilt sponseren. Pagina 7

9 BINNENOPDRACHT 3 Gebit herkennen Doel: De leerlingen bekend laten worden met de verschillen in tanden en kiezen bij verschillende dieren Benodigdheden Smart/ digibord Pen Werkblad 3 op blz. 15 Opdracht: De docent kijkt met de leerlingen naar onderstaand plaatje via het smart of digibord en legt uit hoe je aan het gebit van een dier kunt zien wat het eet. Of met moeilijke woorden, wat het dieet is van het dier. De leerlingen kunnen op het werkblad de antwoorden invullen, hier hebben ze maar enkele minuten voor nodig. Bespreek met de leerlingen de antwoorden om te controleren of iedereen nu het verschil weet in soorten gebitten. Pagina 8

10 BINNENOPDRACHT 4 Skeletje raden Doel: De leerlingen koppelen organismen aan skeletten. De leerlingen zien dat gewervelde dieren allen een skelet bezitten De leerlingen zien verband tussen hun eigen skelet en dat van andere organismen. Benodigdheden Werkblad 4 op blz 16 en 17 Pen of potlood Opdracht: De leerlingen zullen aan de hand van werkblad 4 gaan oefenen met het herkennen van organismen aan de vorm van het skelet. De leerlingen kunnen aan de hand van de plaatjes de skeletten opschrijven die ze herkennen. De docent spreekt met de leerlingen een eindtijd af en kan zelf bepalen of er meteen nagekeken wordt of dat dit door de docent zelf gedaan wordt. Pagina 9

11 VERRIJKINGS-OPDRACHT 1 Beenmerg Doel: Nu de leerlingen het verschil weten tussen pijpbeenderen en platte beenderen, kunnen ze het verschil gaan leren tussen rood en geel beenmerg en waar het zich bevindt. Benodigdheden: Plaatje of echt voorbeeld van platte- en pijpbeenderen. Verrijkingsopdracht op blz.18 Voorbereiding: De docent kan een plaatje laten zien van platte- en pijpbeenderen. Bij het laten zien wordt er verteld dat er geel en rood beenmerg in de botten zit. Vertel als docent niet waar het gele en rode beenmerg zich bevindt, dit gaan de leerlingen zelf ontdekken. De docent kan de onderstaande afbeelding als voorbeeld gebruiken, een afbeelding van internet, of natuurlijk de botjes van voorgaande opdracht. Opdracht: De leerlingen nemen het werkblad van de verrijkingsstof voor zich en lezen goed door wat ze kunnen gaan doen en proberen schematisch een pijp- of plat been na te tekenen. Ze zetten erbij waar het gele en het rode beenmerg zich bevindt en wat een pijp- of platbeen is. Ze mogen hiervoor hun boek of de computer gebruiken. Spreek een duidelijke eindtijd af met de leerlingen. VOORBEELD a= pijpbeen b= platbeen c= pijpbeen Pagina 10

12 VERRIJKINGS-OPDRACHT 2 Fantasierdier tekenen met zelf verzonnen gebit Doel: De leerling kan na het maken van de oefening uitleggen wat voor gebit een planten-, vlees- of alles eter heeft. De leerling kan ook de grootste verschillen benoemen tussen de verschillende gebitten. Benodigdheden Verrijkingsopdracht op blz. 19 en 20 Opdracht: De leerlingen weten het verschil tussen de gebitten van planten eters, vlees eters en alles eters en kan dit benoemen. De leerlingen gaan hun eigen fantasiedier tekenen met een gebit dat is aan gepast aan zijn dieet. Neem samen met de leerlingen het werkblad goed door. VOORBEELD Pagina 11

13 Biologie, Voortgezet onderwijs WERKBLADEN LEERLING Aflevering 2 Stevigheid en Beweging NAAM: KLAS: Pagina 12

14 Werkblad1: Botjes ordenen In de aflevering heb je gezien en gehoord dat Bolle en Stengel over pijp beenderen en platte beenderen vertellen. Je hebt nu heel wat botjes voor je liggen. Je gaat deze botjes ordenen in platte beenderen of pijp beenderen. Vind je het verschil nog lastig te zien? Vraag een klasgenoot of je docent om je te helpen. Benodigdheden Twee servetten of keukenpapier Botjes Pagina 13

15 WERKBLAD 2 Neem je tandenborstel mee. Tanden poetsen waarom? Je hebt net een plakverklikker gebruikt, hierdoor kleuren de botjes, genaamd tanden, in je mond blauw of roze die niet zo goed schoon zijn. Je gaat nu met een spiegeltje je tanden en kiezen bekijken van de buitenkant. Zie je nog roze plekjes? Dit betekent dat daar nog wat tandplak zit en je daar de volgende keer beter kan poetsen. Geef op je werkblad aan op welke tanden of kiezen nog tandplak zit, dit doe je door een kleurtje te kiezen en de precieze plekjes in te kleuren. Buitenkant gebit Benodigdheden Plakverklikkers Tandenborstel Spiegeltje Evt. Kleurpotloden Je bekijkt ook de binnenkant van je gebit. En je doet hetzelfde als bij de buitenkant. Binnenkant gebit Kauwvlakken gebit Pagina 14

16 WERKBLAD 3 Gebit herkennen Je hebt net met je docent naar de verschillende tanden en kiezen van dieren gekeken. Opdracht 4 Even oefenen of je al een beetje weet welk gebit bij welk dier past. Welke kies kan goed plantjes kauwen? Welke kies kan alles kauwen? Welke kies kan goed vlees verscheuren? Nummer:. Nummer:. Nummer:. Pagina 15

17 WERKBLAD 4 Skeletje raden Pagina 16

18 Welke skeletjes komen jou bekend voor? Nummer Want dat is een... Nummer Want dat is een... Pagina 17

19 VERRIJKINGSOPDRACHT 1 Verrijkingsopdracht: Beenmerg in pijp beenderen en platte beenderen. Je hebt een goed beeld van platte en pijpbeenderen gekregen door ze te ordenen. Teken hieronder schematisch een pijpbeen en een platbeen. Zet erbij waar het gele en het rode beenmerg zich bevindt. Weet je dit nog niet, zoek het dan op in je biologieboek, of op internet als dat mag van je docent. Denk aan de tekenregels en werk met een liniaal om te benoemen. Benodigdheden: potlood gum liniaal pen biologieboek of computer Pagina 18

20 VERRIJKINGSOPDRACHT 2 Fantasiedier tekenen met zelf verzonnen gebit! Teken drie fantasiedieren. Alle drie met een ander dieet en dus een ander gebit Dier 1 houdt alleen van worteltjes, blaadjes sla, gras, komkommer en af en toe een aardbei of een ander stukje fruit. Dier 2 houdt alleen van vlees, en dan heel veel en bloederig vlees, maar ook van insecten en vissen. Dier 3 houdt eigenlijk van alles. Van vlees, maar ook van vis en ei maar eet ook wel eens een prei of een paardenbloem. Let op! Je krijgt maar 5 minuten voor ieder dier!! Je docent zal een timer (op het bord) bijhouden en dan ga je na 5 minuten alweer door naar het volgende dier! Benodigdheden: Werkblad op blz. 20 pen of potlood Fantasie Hieronder zie je een gek voorbeeld van een fantasiedier. Je hoeft je niet aan de tekenregels te houden. Maar let wel op: Het gebit moet goed te zien zijn! Pagina 19

21 Teken je eigen fantasiedier met zelfverzonnen gebit! Ok, daar ga je! 5 minuten per dier!! De tijd gaat nu in!!! Schrijf er wel bij of het dier een planteneter, een vlees-eter of een alles-eter is! Pagina 20

22 Biologie, Voortgezet onderwijs Copyright 2017 SpekOfStroop Deze handleiding is bedacht en geschreven door Sabine Aben De lay-out is verzorgd door Jessica van Beelen