Schrijven kun je leren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schrijven kun je leren"

Transcriptie

1 Over Iselinge Onderzoek Eric Besselink en Eline Seinhorst

2 Wat kinderen? Genrekenmerken

3 Wat kinderen? Leren op welke manier ze een schrijftaak aanpakken Gebruik tijdens verschillende schrijfopdrachten Schrijftips Input voor interactief gesprek en (peer)feedback.

4 Wat kinderen? Leren op welke manier ze een schrijftaak aanpakken Gebruik tijdens verschillende schrijfopdrachten Schrijftips Input voor interactief gesprek en (peer)feedback.

5 Wat kinderen? Helpen de leerling om het schrijfproces te sturen Voorafgaand aan de schrijftaak Tijdens de schrijftaak Aan het einde van de schrijftaak Zelfsturing wordt gestimuleerd door schrijftips en samenwerkende opdrachten

6 Wat kinderen? Helpen de leerling om het schrijfproces te sturen Voorafgaand aan de schrijftaak Tijdens de schrijftaak Aan het einde van de schrijftaak Zelfsturing wordt gestimuleerd door schrijftips en samenwerkende opdrachten

7

8 Wat kinderen? De grammatica van de schrijfgenres Verhalen Spelen met karakters, tijd en ruimte Betogen Spelen met standpunten, argumenten, tegenargumenten, voorbeelden. Werken met argumentatiestructuren

9 Wat kinderen? De grammatica van de schrijfgenres Verhalen Spelen met karakters, tijd en ruimte Betogen Spelen met standpunten, argumenten, tegenargumenten, voorbeelden. Werken met argumentatiestructuren

10 Hoe kinderen? Observerend Observerend Peer feedback

11 Hoe kinderen? Albert Bandura Bobo doll experiment is een complexe vaardigheid Observerend Afkijkprincipe Minder cognitieve overbelasting Hoe doe ik het straks zelf?

12 Observerend

13 Hoe kinderen? Observerend vraagt om een model. De leerkracht als model Hardopdenkend schrijfstrappen doorlopen en afwegingen maken De leerling als model De kunst afkijken van een leeftijdsgenoot: hoe pakt hij de taak aan? Het materiaal als het model Bestaande teksten bekijken: hoe heeft de schrijver het gedaan? Observerend

14 Hoe kinderen? Alleen afkijken is niet genoeg: in gesprek! Kijkvraag: Welke vragen stel je leerlingen om het filmpje te bespreken? Observerend

15 Hoe kinderen? Alleen afkijken is niet genoeg: in gesprek! Kijkvraag: Welke vragen stel je leerlingen om het filmpje te bespreken? Observerend

16 Hoe kinderen? Alleen afkijken is niet genoeg: in gesprek! Kijkvraag: Welke vragen stel je leerlingen om het filmpje te bespreken? Vragen gericht op het standpunt Vragen gericht op het proces Vragen gericht op de structuur Observerend

17 In het land Katoren, in een boerderijtje dat tegen de berg staat, woonde Koss. In een half uur kon hij naar het dal rennen, over de terugweg deed hij anderhalf uur. Zijn huis bestond uit twee kamers, een keukentje, en een stal voor zijn geiten, waarvan hij er op dit moment vierentwintig had. Een vader had hij nooit gekend. Die was overleden nog voor hij was geboren. Moeder woonde nu beneden in het stadje Beterdam. Ongeveer een jaar geleden waren haar gedachten warrig geworden, ze herinnerde zich steeds minder. Koss was naar een dokter gegaan. Die had haar onderzocht. Samen met Koss had hij haar daarna naar een tehuis gebracht. Die lag langs een rivier die Uitzicht heette. Terlouw, J. (2007). Zoektocht in Katoren. Rotterdam: Lemniscaat. Observerend

18 In het land Katoren, in een boerderijtje dat tegen de berg staat, woonde Koss. In een half uur kon hij naar het dal rennen, over de terugweg deed hij anderhalf uur. Zijn huis bestond uit twee kamers, een keukentje, en een stal voor zijn geiten, waarvan hij er op dit moment vierentwintig had. Een vader had hij nooit gekend. Die was overleden nog voor hij was geboren. Moeder woonde nu beneden in het stadje Beterdam. Ongeveer een jaar geleden waren haar gedachten warrig geworden, ze herinnerde zich steeds minder. Koss was naar een dokter gegaan. Die had haar onderzocht. Samen met Koss had hij haar daarna naar een tehuis gebracht. Die lag langs een rivier die Uitzicht heette. Terlouw, J. (2007). Zoektocht in Katoren. Rotterdam: Lemniscaat. Observerend

19 Hoe kinderen? Communicatieve functie Hoe komt mijn tekst over op de ander? Revisie Leereffect voor beiden Observerend Sturing is gewenst: opdrachten en werkvormen.

20 Observerend

21 Even spieken Bekijk de lessen Zie je terug hoe en wat ze? Is het praktisch bruikbaar? Observerend Groep 6 Activiteit 1 Groep 7 Activiteit 2

Ronde 6. Beter worden in schrijven gaat niet vanzelf. 1. Inleiding. 2. Het schrijfproces en de didactiek

Ronde 6. Beter worden in schrijven gaat niet vanzelf. 1. Inleiding. 2. Het schrijfproces en de didactiek Ronde 6 Bert de Vos APS Contact: b.devos@aps.nl Beter worden in schrijven gaat niet vanzelf 1. Inleiding De afgelopen jaren heeft een verschuiving plaatsgevonden naar meer communicatief en meer procesgericht

Nadere informatie

Een verhaal schrijven

Een verhaal schrijven Een verhaal schrijven Deze schrijfles sluit aan bij het Nieuwsbegriponderwerp van deze week: de nucleaire top in Den Haag. De schrijftaak die centraal staat, is er een uit het genre Fictie. De leerlingen

Nadere informatie

Taalontwikkelend Lesgeven

Taalontwikkelend Lesgeven Taalontwikkelend Lesgeven Een didactische methode voor álle docenten Conferentie Thema Leren van elkaar 15 maart 2018 Ria Chin-Kon-Sung Matti Gortemaker (Hogeschool Rotterdam) Kennismaken Inclusief onderwijs

Nadere informatie

Werken met tussendoelen in de onderbouw

Werken met tussendoelen in de onderbouw Laura Punt 2013 Werken met tussendoelen in de onderbouw Interactief lees- en schrijfonderwijs Inhoud Het waarom en het wat van tussendoelen Aansluiting tussen po en vo Werken met tussendoelen Voorbeelden

Nadere informatie

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen

Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Verslag van dataverzameling in functie van het onderzoek van de NTU naar het schrijfleven van leerlingen Data verzameld in de derde graad van de basisschool en verslag opgesteld door Amber Van Geit Opleiding:

Nadere informatie

Combinatie van vaste tekststructuren

Combinatie van vaste tekststructuren Tekststructuren Soorten tekststructuren: Chronologische structuur Verklaringsstructuur Probleem- en oplossingsstructuur Vergelijkingsstructuur Evaluatiestructuur Argumentatiestructuur Combinatie van vaste

Nadere informatie

1

1 Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining PPOZO DAG 1 PPOZO Marije Fris leerkracht basisonderwijs trainer & masterclassdocent St. DKJL Dag 1 donderdag 24 november Dag 2

Nadere informatie

Schrijven groep 7-8. Didactische richtlijnen

Schrijven groep 7-8. Didactische richtlijnen Schrijven groep 7-8 Leerdoelen De leerlingen schrijven allerlei soorten teksten, waaronder verhalende, informatieve, directieve, beschouwende en argumentatieve teksten herkennen en gebruiken kenmerken

Nadere informatie

Leerlingen beter leren schrijven

Leerlingen beter leren schrijven Leerlingen beter leren schrijven en zelf minder nakijken Naam Datum Marieken Pronk, m.pronk@aps.nl 23 januari 2015 Start Wanneer heeft u voor het laatst iets geschreven? Waar liep u toen tegen aan? Hoe

Nadere informatie

Hypertekst schrijven en observerend leren als aanvullende didactiek 1

Hypertekst schrijven en observerend leren als aanvullende didactiek 1 Ronde 2 Martine Braaksma & Gert Rijlaarsdam Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Contact: braaksma@uva.nl Hypertekst schrijven en observerend leren als aanvullende didactiek 1

Nadere informatie

Effectieve feedback op schrijfproducten

Effectieve feedback op schrijfproducten Effectieve feedback op schrijfproducten Monica Koster Presentatie conferentie LIST en DENK! 24 maart 2017 Even voorstellen Beoordelen van schrijfvaardigheid Het belang van beoordelen Feedback voor leerkracht

Nadere informatie

[DIA MET TITEL+COVER HIER]

[DIA MET TITEL+COVER HIER] [DIA MET TITEL+COVER HIER] Bijeenkomst 1 Beter schrijven in alle vakken Programma Aanleiding Schrijven in fasen Oriëntatiefase Opdrachtfase Schrijffase Revisiefase en publicatiefase (bijeenkomst 2) Voorwerk

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen

Nadere informatie

Voor ons als leermiddelenontwikkelaars dienden zich twee hoofdvragen aan:

Voor ons als leermiddelenontwikkelaars dienden zich twee hoofdvragen aan: Ronde 6 Paul de Maat & Marianne Molendijk CED-groep Contact: P.demaat@cedgroep.nl M.Molendijk@cedgroep.nl Actueel Schrijven. Teksten leren schrijven bij Nieuwsbegrip 1. Inleiding Schrijven is de moeilijkste

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Handleiding Les 1 Deze les sluit aan bij het Nieuwsbegriponderwerp Donorweek. Deze schrijfles is de derde waarin leerlingen oefenen in het genre beschrijven. Het is een oefenles waarin de leerlingen oefenen

Nadere informatie

Ik wist niet dat ik zo goed kon schrijven

Ik wist niet dat ik zo goed kon schrijven Ik wist niet dat ik zo goed kon schrijven Beestachtig goed leren schrijven in het basisonderwijs HSN 2014 Hiske Feenstra Renske Bouwer Monica Koster Aanleiding (1) Leerlingen presteren aan het einde van

Nadere informatie

LESBRIEF GROEP THEMA: CHINA

LESBRIEF GROEP THEMA: CHINA LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: CHINA Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 1, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer de werkbladen

Nadere informatie

Jacqueline Evers-Vermeul en Huub van den Bergh Schrijf voor de lezer Over de effecten van lezersgericht (her)schrijven op tekstkwaliteit

Jacqueline Evers-Vermeul en Huub van den Bergh Schrijf voor de lezer Over de effecten van lezersgericht (her)schrijven op tekstkwaliteit Jacqueline Evers-Vermeul en Huub van den Bergh Schrijf voor de lezer Over de effecten van lezersgericht (her)schrijven op tekstkwaliteit Introtekst Gaan we dit vaker doen? Welke docent zou dit niet graag

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken

Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Handleiding Les 1 Deze les sluit aan bij het Nieuwsbegriponderwerp Donorweek. Deze schrijfles is de derde waarin leerlingen oefenen in het genre beschrijven. Het is een oefenles waarin de leerlingen oefenen

Nadere informatie

Jan Terlouw. Zoektocht in Katoren

Jan Terlouw. Zoektocht in Katoren Jan Terlouw Zoektocht in Katoren Inhoud 1 Adelheid 7 2 Een eind en een begin 17 3 Het mindermeer 29 4 Eilandbewoners 53 5 Regelrecht 65 6 Valérie 79 7 Meienzorg 93 8 Kwalijk ruikende hotels 109 9 Loonstad

Nadere informatie

Onderdeel: Grammatica zinsdelen Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Grammatica zinsdelen Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Onderdeel: Grammatica zinsdelen week 6 en 7 1 en 2 Stappenplan zinsdelen op blz. 268 t/m 270 De leerling kent de volgende zinsdelen: Onderwerp Werkwoordelijk- en naamwoordelijk gezegde Lijdend voorwerp

Nadere informatie

Verhalen leren schrijven

Verhalen leren schrijven 8 Tijdschrift Taal, jaargang 6, nummer 9 Verhalen leren schrijven Auteurs: Eric Besselink en Eline Seinhorst Verhalen schrijven: voor veel kinderen een hele klus. Veel leerkrachten weten niet goed op welke

Nadere informatie

Methodeanalyse. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taalverhaal PO / SO / SBO. Uitgeverij en website ThiemeMeulenhoff Utrecht

Methodeanalyse. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taalverhaal PO / SO / SBO. Uitgeverij en website ThiemeMeulenhoff Utrecht Methodeanalyse Stelonderwijs; Taalverhaal Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taalverhaal PO / SO / SBO Uitgeverij en website ThiemeMeulenhoff Utrecht www.thiememeulenhoff.nl www.taalverhaal.nl

Nadere informatie

Doel van de workshop

Doel van de workshop Praten over gedrag Doel van de workshop In deze workshop leer je waarom praten met kinderen zo belangrijk is! In deze workshop krijg je ideeën aangereikt voor het voeren van gesprekken met het kind over

Nadere informatie

Vragen over de tekst beantwoorden Discussiëren over stellingen Functioneringsniveau begrijpend lezen M7 E7

Vragen over de tekst beantwoorden Discussiëren over stellingen Functioneringsniveau begrijpend lezen M7 E7 Nieuwsbegrip Extra Met enige regelmaat ontwikkelt Nieuwsbegrip in opdracht van bedrijven of maatschappelijke organisaties een speciale themales. Bedrijven die ons vragen om zulke lessen te ontwikkelen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Dinsdag 31 oktober 2017

Nieuwsbrief Dinsdag 31 oktober 2017 Nieuwsbrief Dinsdag 31 oktober 2017 Nr. 7 Belangrijke data In de week na elke vakantie is er luizencontrole. Elke dinsdag om 8.15 uur is er Ouderkamer. Woensdag 8 november Nationaal Schoolontbijt Donderdag

Nadere informatie

Bijvoorbeeld: ik wil dat mijn leerlingen in de derde klas de werkwoorden op de juiste manier kunnen vervoegen.

Bijvoorbeeld: ik wil dat mijn leerlingen in de derde klas de werkwoorden op de juiste manier kunnen vervoegen. Opdracht Formatief evalueren met leerdoelen Inleiding Het doel is om de eerste stappen te zetten in het werken met formatieve evaluatie. Hiervoor stel je leerdoelen en bijbehorende criteria op, vervolgens

Nadere informatie

Schrijven leerjaar 1-2 vmbo-b/k

Schrijven leerjaar 1-2 vmbo-b/k Schrijven leerjaar 1-2 vmbo-b/k De leerlingen in de onderbouw van het vmbo hebben de doelen voor referentieniveau 1F vaak nog niet of nog maar net bereikt. In de onderbouw van het vmbo moet deze basis

Nadere informatie

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen

Nadere informatie

Samenvatting paper 1. Beschrijving uitvoering

Samenvatting paper 1. Beschrijving uitvoering Naam auteur M.M. Feddema Vakgebied Nederlands Titel Leerlingfeedback: feedbackcriteria als hulpmiddel Onderwerp Leerlingfeedback Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Rodica Ernst-Militaru R.Ernst@udenscollege.nl Plonie Nijhof nyh@hermannwesselinkcollege.nl Deze bijeenkomst 14:00-15:15

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: PO / SO / SBO. Uitgeverij en website Malmberg, Den Bosch 073 628 88 11

KWALITEITSKAART. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: PO / SO / SBO. Uitgeverij en website Malmberg, Den Bosch 073 628 88 11 KWALITEITSKAART Taal actief Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: PO / SO / SBO Uitgeverij en website Malmberg, Den Bosch 073 628 88 11 www.malmberg.nl www.taalactief.nl Eerste uitgave

Nadere informatie

LUISTERVAARDIGHEID EN

LUISTERVAARDIGHEID EN LUISTERVAARDIGHEID EN SCHRIJFVAARDIGHEID IN DE ISK Goede zinnen schrijven vind ik best moeilijk. Lies Alons Bijeenkomst 8-15 november 2016 DOELEN VANDAAG 1. Je kijkt nog een keer naar luistervaardigheid

Nadere informatie

Beoordelen we wat beoordeeld moet worden?

Beoordelen we wat beoordeeld moet worden? Taalconferentie Regels en ruimte Beoordelen we wat beoordeeld moet worden? Anne-Marie Speijers Corien Stevens Joanne van Emmerik Construeren van toetstaken Sinds november 2011 beschikbaar: Voorbeeldtoetsen

Nadere informatie

Schrijven. Titel samenkomst 15 februari Naam van de spreker of dienst 1. Intro. Intro. Kennismaking. Aanpak. Kennismaking.

Schrijven. Titel samenkomst 15 februari Naam van de spreker of dienst 1. Intro. Intro. Kennismaking. Aanpak. Kennismaking. Schrijven Intro Kennismaking Aanpak Input, samenvatting onderzoeken Tussendoor denkoefeningen Ervaring(en) uitwisselen 2 Intro Kennismaking Aanpak Input, samenvatting onderzoeken Tussendoor denkoefeningen

Nadere informatie

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool 1 Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool Milou de Smet, Saskia Brand-Gruwel & Paul Kirschner Open Universiteit Goed schrijven is een belangrijke, maar complexe vaardigheid. De schrijver

Nadere informatie

Zelfgestuurd leren met Acadin

Zelfgestuurd leren met Acadin Zelfgestuurd leren met Acadin 1. Wat is zelfgestuurd leren? Zelfgestuurd leren wordt opgevat als leren waarbij men zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen

Nadere informatie

Carol Dweck Minka Dumont -

Carol Dweck Minka Dumont - Carol Dweck Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek Interactief: wisselwerking omgeving Mindsets over Intelligentie Mensen met een Fixed Mind-set geloven:

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taal op maat PO / SO / SBO

KWALITEITSKAART. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taal op maat PO / SO / SBO KWALITEITSKAART Taal op maat Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taal op maat PO / SO / SBO Uitgeverij en website Wolters-Noordhoff, Houten 030 638 34 41 www.woltersnoordhoff.nl www.taalopmaat.nl

Nadere informatie

Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten

Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Er is veel aandacht voor het verbeteren van basisvaardigheden rekenen. Terecht, want deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het succes van kinderen in andere

Nadere informatie

VITAAL Plus 1 e graad

VITAAL Plus 1 e graad VITAAL Plus 1 e graad Krachtlijnen VITAAL Plus 1 e graad 1 Bouwstenen VITAAL Plus 1 e graad DIFFERENTIATIE TAALTAKEN AUTHENTIEKE COMMUNICATIEVE SITUATIES SCHOOLTAALWOORDEN VAARDIGHEDEN REMEDIËRING INTERCULTURALITEIT

Nadere informatie

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie?

14-7-2012. Carol Dweck. Wat is Intelligentie? Carol Dweck Wat is Intelligentie? 1 Wat is Intelligentie? Wat is Intelligentie? Meervoudige Intelligentie - Gardner 2 Voorlopige conclusie In aanleg aanwezig potentieel (50% erfelijk bepaald) Domeinspecifiek

Nadere informatie

VISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon.

VISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. OPVOEDEN en LEREN is gebaseerd op een draagvlak van STEUNEN, STUREN EN STIMULEREN: Om binnen de grenzen

Nadere informatie

Schrijven leerjaar 1 en 2 vmbo-g/t

Schrijven leerjaar 1 en 2 vmbo-g/t Schrijven leerjaar 1 en 2 vmbo-g/t De leerlingen in de onderbouw van het vmbo hebben de doelen voor referentieniveau 1F vaak nog niet of nog maar net bereikt. In de onderbouw van het vmbo moet deze basis

Nadere informatie

De drinkenbroeders. Voorbereiding. Materiaal. Lesdoelen. Lesbrief 8 - De drinkenbroeders (1/6) Korte omschrijving aflevering. Lesinhoud.

De drinkenbroeders. Voorbereiding. Materiaal. Lesdoelen. Lesbrief 8 - De drinkenbroeders (1/6) Korte omschrijving aflevering. Lesinhoud. Lesbrief 8 - De drinkenbroeders (1/6) De drinkenbroeders Korte omschrijving aflevering Ga vandaag mee met Otto naar een varkensstal: daar zijn biggetjes. Ze willen lekker melk drinken! De leerlingen ontdekken

Nadere informatie

Tekst lezen zonder hulp: samenvatten

Tekst lezen zonder hulp: samenvatten 1. Bekijk de buitenkant van de tekst: de titel, de tussenkopjes en het plaatje. De tekst gaat over de laatste speelgoedrage: de fidget spinner. Wat gaat de tekst je hierover vertellen, denk je? 2. Welke

Nadere informatie

Nieuwsbrief 9 februari 2015

Nieuwsbrief 9 februari 2015 Nieuwsbrief 9 februari 2015 Algemeen Vier keer wijzer Mensen leren op verschillende manieren. De een leert door doen, de ander moet het voor zich zien en een derde persoon moet de informatie eerst voor

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende

Nadere informatie

Wat voor tekst schrijf je en voor wie?

Wat voor tekst schrijf je en voor wie? Les 1: Het winnende lied Lees wat je gaat doen: Wat voor tekst schrijf je en voor wie? In 1975 heeft Nederland het songfestival voor het laatst gewonnen. Dat is lang geleden. Het zou toch leuk zijn als

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.

Nadere informatie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING Doel van de lessenserie De lessenserie is ontworpen met het oog op inzicht te geven over het schrijfproces. Als de leerlingen nu weten hoe een tekst te schrijven en die kennis

Nadere informatie

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Geachte leraar, Nogmaals bedankt voor uw bereidheid deel te nemen aan deze studie. Binnen het kader van het MaSDiV project, heeft u deelgenomen aan een cursus over onderzoekend leren en omgaan met verschillen.

Nadere informatie

Genres als uitgangspunt voor lezen en schrijven in de onderbouw

Genres als uitgangspunt voor lezen en schrijven in de onderbouw Ronde 3 José van der Hoeven (a), Amos van Gelderen (b) & Kris Verbeeck (a) (a) KPC Groep (b) Kohnstamm Instituut; Hogeschool Rotterdam Contact: j.vdhoeven@kpcgroep.nl Genres als uitgangspunt voor lezen

Nadere informatie

Schrijfvaardigheid Bespreking HD2, oefening samenhang, vb. toets

Schrijfvaardigheid Bespreking HD2, oefening samenhang, vb. toets Ambtenarentaal Schrijfvaardigheid Bespreking HD2, oefening samenhang, vb. toets Wat is hier aan de hand? Gelet hierop zien wij geen aanleiding om af te zien van handhavend optreden en zullen wij de handhavingsprocedure

Nadere informatie

Academische vaardigheden in WO en VWO

Academische vaardigheden in WO en VWO Academische vaardigheden in WO en VWO Netwerkmiddag VO-WO 17 november 2016 Dr. Claudy Oomen Onderwijsadvies & Training Universiteit Utrecht C.C.E.Oomen@uu.nl Opwarmer Schrijf op je whiteboard (GROOT en

Nadere informatie

KINDEREN DIE MEER KUNNEN

KINDEREN DIE MEER KUNNEN KINDEREN DIE MEER KUNNEN INLEIDING Op de IJwegschool staat het kind centraal. Het onderwijs wordt aangepast aan het kind en niet andersom. Doordat de leerkrachten handelingsgericht werken waarbij de onderwijsbehoeften

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Het juiste perspectief Waarnemen en beschrijven STAP 9 171

Het juiste perspectief Waarnemen en beschrijven STAP 9 171 Het juiste en perspectief Waarnemen beschrijven STAP 9 171 Stap 9 SCHRIJFOEFENING 9A Dit is een mondelinge opdracht. Kies een voorwerp of een klein tafereel. Leg je hand over je ene oog en bekijk het.

Nadere informatie

Basisschool Christoffelschool

Basisschool Christoffelschool Basisschool Christoffelschool Schooljaarverslag 2016-2017 In een notendop Onze missie Elkaar dragen, verdragen en verder dragen. Onze missie is merkbaar en voelbaar in de school. Elkaar dragen betekent

Nadere informatie

Lesontwerp 6. Het schrijven van een filosofisch essay

Lesontwerp 6. Het schrijven van een filosofisch essay Lesontwerp 6. Het schrijven van een filosofisch essay Ontwikkelaars School Vak Groep Genre Joop van der Kuip & Frans Diederen St.-Odulphuslyceum, Tilburg filosofie & Nederlands 5 vwo argumenteren Doel

Nadere informatie

Ik besef nu dat ik zelf een jonge mantelzorger ben. Ik dacht dat het heel normaal was wat ik doe!

Ik besef nu dat ik zelf een jonge mantelzorger ben. Ik dacht dat het heel normaal was wat ik doe! Wie zijn de jonge helden op uw school? huishouden vrienden veel zorgende jongeren ervaren stress en psychische problemen 25% van de jongeren groeit op met een familielid dat langdurige zorg nodig heeft

Nadere informatie

Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden

Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.

Nadere informatie

Type 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL

Type 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken

Nadere informatie

WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE

WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE 1 INLEIDING Ontwikkelingen in wetenschap en techniek leiden soms tot maatschappelijke vraagstukken

Nadere informatie

De functie van een rekenconflict

De functie van een rekenconflict ebook De functie van een rekenconflict Inleiding Om het rekenaanbod te verrijken brengt de leerkracht regelmatig bewust een conflictsituatie in. Het inbrengen van rekenconflicten is een werkwijze waarbij

Nadere informatie

Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK

Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK Formatief evalueren HET GEVEN VAN FEEDBACK Verwachtingen voor vandaag Wat kom je halen? Denken individueel Delen in duo s Uitwisselen post-it s Feedback Feedback: het geven van informatie over het leren,

Nadere informatie

Gesprek met boze ouder

Gesprek met boze ouder Gesprek met boze ouder Hoe zorg je als leerkracht ervoor dat een boze ouder rustig wordt, dat meningsverschillen niet escaleren en de vertrouwensrelatie beschermd blijft? In dit filmpje wordt duidelijk

Nadere informatie

Onderzoeksplan en reflectieverslag OWPO

Onderzoeksplan en reflectieverslag OWPO Onderzoeksplan en reflectieverslag OWPO Docent: Cursus: Student: Annemiek Broersen OWPO Janni Blankestijn Studentnummer: 1623044 Onderwerp: Schrijfvaardigheid bovenbouw havo Datum: juni 2014 1 Voorwoord

Nadere informatie

KLAS OP STELTEN SESSIE 2: MEERSTEMMIG LEREN

KLAS OP STELTEN SESSIE 2: MEERSTEMMIG LEREN KLAS OP STELTEN SESSIE 2: MEERSTEMMIG LEREN Onze experten Paul Janssenswillen en Kristof Van Rossem Praktisch Interactief online seminarie 60 minuten Poll-vragen, chat box, call to action, enquête Evaluatieformulier

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Leidraad om een onderzoek te maken dat aan alle voorwaarden van de FLL voldoet.

Leidraad om een onderzoek te maken dat aan alle voorwaarden van de FLL voldoet. Leidraad om een onderzoek te maken dat aan alle voorwaarden van de FLL voldoet. Verwonderen.. Werkvorm Welk plaatje voelt warmer of kouder aan? Noteer dit Controleer met infrarood thermometer Wat gaat

Nadere informatie

Les 17 Zo zeg je dat (niet)

Les 17 Zo zeg je dat (niet) Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt

Nadere informatie

LESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017

LESBRIEF GROEP THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 LESBRIEF GROEP 5 + 6 THEMA: DEMOCRATIE Verwerkingsopdrachten & kopieerbladen voor Samsam nr. 2, 2017 Zo gebruikt u Samsam in de klas Weinig tijd: bekijk de filmpjes bij opdracht 1. Verdieping: kopieer

Nadere informatie

Begrijpen van gedrag. Aleid H.M. Beets Kessens Fontys OSO HJK 4 november 2014

Begrijpen van gedrag. Aleid H.M. Beets Kessens Fontys OSO HJK 4 november 2014 Begrijpen van gedrag Aleid H.M. Beets Kessens Fontys OSO HJK 4 november 2014 a.beets@fontys.nl Activiteitenoverzicht Mijn bedoeling Inleiding Je eigen casus! Relatie SEO en gedrag Begrijpen van gedrag:

Nadere informatie

Lees vooraf beide lessen door. Bereid de directeur voor dat hij of zij een map met overtuigende teksten zal ontvangen.

Lees vooraf beide lessen door. Bereid de directeur voor dat hij of zij een map met overtuigende teksten zal ontvangen. Handleiding Les 1 Deze schrijfles is dit jaar de tweede waarin leerlingen oefenen in het genre overtuigen. De eerste les over overtuigen was een ervaarles, en ging over de vraag: wie verdient er een medaille?

Nadere informatie

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG

AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG AAN DE SLAG MET PRINSJESDAG SEPTEMBER 2016 - AAN DE SLAG MET #4 WAT HEB JE NODIG? Dobbelsteen Koffertje Lijst met bedragen (bijlage 1) Ministeriekaartjes (bijlage 2) Zes stapeltjes met 33 briefjes van

Nadere informatie

En wat vind jij ervan?

En wat vind jij ervan? Universiteit Utrecht, faculteit Geesteswetenschappen En wat vind jij ervan? De invloed van het bespreken van videofeedback op de kwaliteit van instructieve teksten Masterscriptie Communicatiekunde J. R.

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Autobiografi sch schrijven Waarnemen en beschrijven STAP 6 123

Autobiografi sch schrijven Waarnemen en beschrijven STAP 6 123 Autobiografien schbeschrijven schrijven Waarnemen STAP 6 123 Stap 6 SCHRIJFOEFENING 6A Houd een dag lang een lijstje bij van alle gebeurtenissen in jouw leven die veel indruk op je hebben gemaakt. Dat

Nadere informatie

China. - Tibet Cultuur- les 2.

China. - Tibet Cultuur- les 2. China Pagina 1 - Tibet Cultuur- les 2. Colofon Les voor groep 7/8 50 minuten Aardrijkskunde Leerkracht - handreiking Inleiding In deze les willen we ons verdiepen in de situatie van Tibet. Wat speelt daar

Nadere informatie

DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM

DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM BIG BANG EVOLUTIE ERFELIJKHEID DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM Erfelijkheid en evolutie DE APPEL VALT NIET VER VAN DE BOOM Doelstellingen Algemeen. Wetenschappelijk onderbouwde argumenten voor biologische

Nadere informatie

Verantwoording van ons onderwijs

Verantwoording van ons onderwijs Verantwoording van ons onderwijs Veenendaal, 27-6-2017 Beste ouder(s)/verzorger(s), Door middel van dit document willen we ons onderwijs verantwoorden aan u als ouders. Heeft u vragen of opmerkingen over

Nadere informatie

Methodeanalyse. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taal in beeld PO / SO / SBO. Uitgeverij en website Zwijsen, Tilburg

Methodeanalyse. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taal in beeld PO / SO / SBO. Uitgeverij en website Zwijsen, Tilburg Methodeanalyse Stelonderwijs; Taal in beeld Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Taal in beeld PO / SO / SBO Uitgeverij en website Zwijsen, Tilburg www.zwijsen.nl www.taalinbeeld.nl Eerste

Nadere informatie

Taal en kennisconstructie: samen schrijven bij de zaakvakken

Taal en kennisconstructie: samen schrijven bij de zaakvakken Lectoraat taalgebruik en leren NHL Hogeschool Taal en kennisconstructie: samen schrijven bij de zaakvakken 9 april 2014 Anke Herder Inhoud workshop Drie vragen centraal 1. Wat is de relatie tussen schrijven

Nadere informatie

Formatief evalueren: meer weten, minder toetsen. Nationaal Congres Frans 22 maart 2019

Formatief evalueren: meer weten, minder toetsen. Nationaal Congres Frans 22 maart 2019 Formatief evalueren: meer weten, minder toetsen Nationaal Congres Frans 22 maart 2019 Programma Wat is formatief evalueren? Waarom zou ik FE willen inzetten? Wat zijn de belangrijkste ingrediënten van

Nadere informatie

Methodeanalyse. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Zin in taal PO / SO / SBO. Uitgeverij en website Zwijsen, Tilburg

Methodeanalyse. Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Zin in taal PO / SO / SBO. Uitgeverij en website Zwijsen, Tilburg Methodeanalyse Stelonderwijs; Zin in taal Methodeanalyse van de leerlijn stellen in taalmethode: Zin in taal PO / SO / SBO Uitgeverij en website Zwijsen, Tilburg www.zwijsen.nl www.taalinbeeld.nl Eerste

Nadere informatie

onthouden. Schrijfdoelen Schrijfdoel Inhoud schrijfdoel Voorbeeld vermaakt door een leuk, spannen, aangrijpend of interessante tekst.

onthouden. Schrijfdoelen Schrijfdoel Inhoud schrijfdoel Voorbeeld vermaakt door een leuk, spannen, aangrijpend of interessante tekst. Nederlands Leesvaardigheid Leesstrategieën Oriënterend lezen Globaal lezen Intensief lezen Zoekend lezen Kritisch lezen Studerend lezen Om het onderwerp vast te stellen en te bepalen of de tekst bruikbaar

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Onderdeel: Grammatica zinsdelen H1-H3 (RTTI) Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1-3 Extra materiaal: Nieuw Nederlands Online Cambiumned.nl De leerling kent de theorie m.b.t. de zinsdelen: - persoonsvorm

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit

Cultuureducatie met Kwaliteit Cultuureducatie met Kwaliteit Doorlopende leerlijn dans Groep 8 Lessenreeks verdieping Deze leerlijn is ontwikkeld door CKC & partners. In goed gezelschap Informatie over In goed gezelschap Groep 8, lessenreeks

Nadere informatie

Schrijf voor de lezer

Schrijf voor de lezer Gaan we dit vaker doen? Welke docent zou dit niet graag willen horen als reactie op een schrijfopdracht die hij zijn leerlingen geeft? Helaas reageren leerlingen op de meeste schrijfopdrachten niet zo

Nadere informatie

Automatisering, oorzaken en gevolgen

Automatisering, oorzaken en gevolgen Automatisering, Taalhandeling: Verklaren Verklaren ervaarles Schrijftaak: Beschrijven van van automatisering instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen de VOGELSstrategie oefenlesles voor het

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands H2 Argumentatie

Samenvatting Nederlands H2 Argumentatie Samenvatting Nederlands H2 Argumentatie Samenvatting door S. 873 woorden 26 november 2016 5,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands H2 Argumentatie Par 1 Standpunten Als je een standpunt

Nadere informatie

Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces

Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces Vanuit de HvA zijn we bezig met een onderzoek om onderzoeksvaardigheden van kinderen te meten opdat de leerkracht beter kan sturen in het leerproces en de kinderen zelf zich ook bewuster worden van de

Nadere informatie

datum: aantal leerlingen: 22 tijd: groep: 6

datum: aantal leerlingen: 22 tijd: groep: 6 Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens naam student: Bente Veenstra stageschool: OBS Mozaïek Iselinge klas: VR1A mentor/mentrix: Tika Hilferink datum: 15-04-2014 aantal leerlingen: 22 tijd: 11.00-11.46 groep:

Nadere informatie

THEMABOEK voor studenten. Opleiding Verpleegkunde

THEMABOEK voor studenten. Opleiding Verpleegkunde THEMABOEK voor studenten Opleiding Verpleegkunde [TK1] FASE 1 THEMA 1 1.1 De gezonde ontwikkeling van de mens 1.2 Hoe blijf ik gezond? 1.3 Hoe hoort het eigenlijk? INHOUD FASE 1, THEMA 1... 3 Kennismaking...

Nadere informatie

Een kijkje achter de voordeur

Een kijkje achter de voordeur Een kijkje achter de voordeur Hoe brengen we ons beleid in de praktijk? Verzorgd door Het Consulaat, adviesbureau voor de gedragskant van organisatieverandering Doel van de workshop: Ervaren van de complexe

Nadere informatie