Logica! als we stemmen, communiceren of liegen

Transcriptie

1 Wintersymposium KONINKLIJK WISKUNDIG GENOOTSCHAP Logica! als we stemmen, communiceren of liegen "Muddy children" Marco Swaen, KdV Instituut voor Wiskunde (UvA) ZATERDAG 8 JANUARI 2011 UNIVERSITEIT VAN UTRECHT Academiegebouw (bij de Dom)

2 LOGICA! ALS WE STEMMEN, COMMUNICEREN OF LIEGEN Dit wintersymposium staat in het teken van Logica! Als we stemmen, communiceren of liegen, ongetwijfeld een actueel thema. Jan van Eijck, hoogleraar aan het Institute of Linguistics van de Universiteit Utrecht geeft een voordracht over "Redeneren over Communicatie". Eric Pacuit, universitair medewerker aan de Universiteit van Tilburg, spreekt over "The Logic behind Voting (and other Social Interactions)". Hans van Ditmarsch, momenteel verbonden aan de Universiteit van Sevilla, sluit het symposium af met een lezing over de "Logica van het Liegen". Samenvattingen van de lezingen vindt u op de volgende bladzijden. VOOR WIE? Het symposium is in de eerste plaats bestemd voor docenten uit het voortgezet onderwijs, maar ook andere belangstellenden zijn van harte welkom. VERDER zijn er verschillende stands aanwezig, o.a. van de Stichting Epsilon, waar men voor een redelijke prijs Nederlandstalige uitgaven van hoge wiskundige kwaliteit kan kopen. PLAATS EN TIJD Het symposium wordt gehouden in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht, bij de Dom van Utrecht. Op zaterdag 8 januari 2011 is de zaal open vanaf 9.30 uur. Koffie en thee staan dan klaar. Het programma start om uur en eindigt om ca uur. AANMELDING U wordt verzocht zich van tevoren on-line aan te melden via de website van het Koninklijk Wiskundig Genootschap ( wat doet het KWG congressen en symposia ). De kosten voor het symposium bedragen 18 voor KWG-leden en 23 voor niet-leden (maar u kunt natuurlijk ook eerst lid worden). Deze bijdrage is o.a. bestemd voor een lunch en andere consumpties gedurende de dag. Uw bijdrage moet vóór 24 december worden overgemaakt op gironummer van het KWG te Amsterdam, onder vermelding van Wintersymposium 2011 (u ontvangt geen acceptgiro). U kunt zich ook nog na 24 december opgeven, maar dan wordt de bijdrage met 3 verhoogd en bestaat, gezien de grote belangstelling van de afgelopen jaren, het risico dat het symposium vol is. CERTIFICAAT Het is mogelijk om een certificaat van deelname te ontvangen. Indien u dit wenst kunt u dit bij de on-line aanmelding kenbaar maken. Nadere inlichtingen:jenneke Krüger jenneke.kruger@gmail.com

3 PROGRAMMA u Ontvangst met koffie en thee u REDENEREN OVER COMMUNICATIE Jan van Eijck CWI Amsterdam Universiteit Utrecht u Pauze met koffie en thee u THE LOGIC BEHIND VOTING Eric Pacuit Universiteit Tilburg u Lunch u DE LOGICA VAN HET LIEGEN Hans van Ditmarsch Universiteit van Sevilla

4 REDENEREN OVER COMMUNICATIE Jan van Eijck Centrum Wiskunde & Informatica en Universiteit Utrecht Het communicatieve effect van een collectieve van Wouter Bos aan al zijn contacten is totaal anders dan van hetzelfde bericht gestuurd aan iedere geadresseerde persoonlijk. In de lezing zal worden ingegaan op de vraag hoe je dit soort verschillen kunt modelleren in epistemische logica. Een centrale notie hierbij is `common knowledge' of `collectief weten'. Dit begrip zal worden geïllustreerd aan de hand van een aantal logische puzzels, en van protocollen uit het dagelijks leven die bedoeld zijn om collectief weten tot stand te brengen. Er zal worden uitgelegd waarom het in gevallen waar een economisch belang in het geding is niet rationeel is `to agree to disagree' (van elkaar te weten dat we de waarde van een economisch goed verschillend beoordelen). De lezing eindigt met een demonstratie van epistemisch modelleren met de computer.

5 THE LOGIC BEHIND VOTING (AND OTHER SOCIAL INTERACTIONS) Eric Pacuit Universiteit Tilburg Much of our daily lives are spent taking part in various types of social procedures. Examples range from voting in a national election to deliberating with others in small committees. Many interesting issues arise when we carefully examine our group decision-making processes. For example, suppose that a group of friends are deciding where to go for dinner. If everyone agrees on which restaurant is best, then it is obvious where to go. But, how should the friends decide where to go if they have different opinions about which restaurants is best? Can we always find a choice that is "fair" taking into account everyone's opinions or must we choose one person to act as a "dictator"? In this talk, I will discuss key logical issues and related mathematical results that underlie phenomena that we observe when decision makers interact.

6 DE LOGICA VAN HET LIEGEN Hans van Ditmarsch Universiteit van Sevilla Het lijkt zo aantrekkelijk om af en toe met een leugen weg te komen, maar in feite is het heel lastig. Want je moet je daarna herinneren waarover je gelogen hebt, en je moet het wereldbeeld dat je naar je medemens uitdraagt consistent houden. Je kunt niet onverhoeds je de waarheid laten ontglippen, want welke van twee tegengestelde beweringen moet de toehoorder dan geloven? En het wordt nog veel lastiger als je tegen sommigen de waarheid en tegen anderen een leugen vertelt, want als je die mensen tegelijk ziet, hoe moet dat dan? Door logici wordt de logica van het liegen weinig bedreven. Het is namelijk al moeilijk genoeg de logica van oprechte beweringen te formaliseren, zoals in de bekende 'public announcement logic' (logica van openbare bekendmakingen). Ik zal enige anekdotes en concrete gevallen modelleren in zogenaamde 'modale' logica's die lijken op deze 'logic of public announcements'.

7 PROFIELEN VAN DE SPREKERS Jan van Eijck studeerde Filosofie & Nederlandse Taal en Letterkunde aan de Universiteit van Groningen, en promoveerde in de logica aan diezelfde universiteit. Hij is hoogleraar Computertaalkunde aan de Universiteit Utrecht, docent Software Testing aan de Universiteit van Amsterdam en senior onderzoeker bij het Centrum Wiskunde & Informatica in Amsterdam. Hij schrijft niet alleen voor vakgenoten, maar ook voor een algemeen publiek en voor het onderwijs. Voorbeelden van leerboeken waaraan hij heeft meegewerkt zijn Denkende Machines, bestemd voor de Tweede Fase, evenals Inzien en bewijzen, en voor de Open Universiteit Logic in Action (met Johan van Benthem en Hans van Ditmarsch), en Discourses on Social Software. Zijn meest recente boek, Computational Semantics, verscheen in October 2010 bij Cambridge University Press. Samen met Hans van Ditmarsch en Rineke Verbrugge publiceerde hij vorig jaar een artikel over Freudenthal's som- en productraadsel in het Nieuw Archief voor Wiskunde (NAW 5/10 nr. 2, juni 2009). homepage: Eric Pacuit is a resident fellow at the Tilburg Institute for Logic and Philosophy of Science at Tilburg University. Eric studied mathematics at Ohio University in Athens, Ohio and Case Western Reserve University in Cleveland, Ohio. He received his Ph.D. in computer science from the The Graduate Center of the City University of New York. Before arriving in Tilburg, Eric was a postdoctoral researcher at the Institute for Logic, Language and Computation at the University of Amsterdam and in the Departments of Philosophy and Computer Science at Stanford University. His postdoctoral research at the ILLC was funded by the Natural Science Foundation. Eric's primary research interests are in logic, game theory and formal epistemology. Currently, his research is focused on logics of rational agency and foundational issues in game theory and social choice theory. This research is supported by a Vidi grant from NWO called 'A Formal Analysis of Social Procedures' from In addition, Eric has taught many courses on logic (especially modal logic) and formal epistemology. homepage: Hans van Ditmarsch studeerde wiskunde en filosofie aan de Universiteit Utrecht. Hij werkte onder meer bij de Open Universiteit, de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij ook promoveerde, en de Universiteit van Otago in Nieuw-Zeeland. Sinds 2009 is hij als onderzoeker verbonden aan het departement Logica van de Universiteit van Sevilla. Zijn onderzoeksproject heet 'unconditionally secure protocols'. Hans van Ditmarsch is lid van de redactie van een aantal tijdschriften op zijn vakgebied en is medeauteur van vele publicaties, onder andere met Jan van Eijck. homepage:

8