Doelstelling : Behoud en versterking van de kwaliteit van de leefomgeving Doelstelling gehaald : Ja

Transcriptie

1 Raadsvergadering d.d. 29 september Voorstel nr.: 126/ Onderwerp: Intrekking Procedureverordening planschadevergoeding Bijl.: 2. Oegstgeest, 30 augustus Aan de raad. 1. Relatie met Programbegroting Programma : 1; Natuur en Landschap Product : 613; Ruimtelijke Ordening Onderwwerp 6132; Overig ruimtelijk beleid : Doelstelling : Behoud en versterking van de kwaliteit van de leefomgeving Doelstelling gehaald : Ja 2. Inleiding/Voorgeschiedenis Op 7 juni 2005 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met de Spoedwet Planschade. Deze Spoedwet bestaat uit een aanpassing en aanvulling op de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). Deze nieuwe wet vraagt om nieuw gemeentelijk beleid. De huidige Procedureverordening planschadevergoeding 2003 is niet meer actueel en komt per 1 september 2005 te vervallen. Aanvragen zullen worden afgedaan op grond van de door het college vast te stellen Procedureregeling planschadevergoeding Corpus/Onderbouwing De belangrijkste wijzigingen zijn: a. de indieningstermijn planschadeverzoek wordt binnen 5 jaar na planologische wijziging; b. wettelijk vastgestelde bijdrage van 300 voor behandeling claim; c. planschadeonderzoek na claim voor rekening gemeente; d. gemeente mag via overeenkomst planschade verhalen op bouwer, projectontwikkelaar of particulier die om planherziening vraagt; e. initiatiefnemer wordt partij bij schadetoewijzing en heeft ook bezwaar- en beroepsmogelijkheid na vaststelling overeenkomst.

2 2 Gemeenten kunnen sinds 22 juni 2005 al met de verzoeker van een herziening of vrijstelling van een bestemmingsplan een overeenkomst sluiten tot verhaal van planschadekosten. Het nieuwe artikel 49a WRO dat dit regelt, is op 22 juni 2005 in werking getreden. Het andere onderdeel van de wijzigingswet (het gewijzigde artikel 49 WRO met de nieuwe regeling van het bevoegd gezag, het drempelbedrag voor planschadeverzoeken en de verjaringstermijn) treedt later in werking. Publicatie in het Staatsblad heeft plaatsgevonden op 21 juni 2005 (Staatsblad 305). Dit betekent dat het gewijzigde artikel 49 WRO op 1 september 2005 in werking treedt. De VNG heeft voor het benodigde nieuwe planschadebeleid een model opgesteld van een door het college vast te stellen Procedureregeling planschadevergoeding 2005, een standaardaanvraagformulier en een drietal voorbeelden van contracten voor het verhaal van planschadekosten op verzoekers van planherzieningen en planvrijstellingen. Het college ziet vooralsnog geen redenen om hiervan af te wijken en heeft de Procedureregeling planschadevergoeding 2005 vastgesteld zoals bijgevoegd in bijlage. Rol gemeenteraad De gemeenteraad heeft geen formele rol bij de afzonderlijke beslissingen over aanvragen om planschadevergoeding. De raad behoeft ook niet bij de behandeling van claims te worden betrokken. Dit neemt niet weg dat de raad door zijn planologische bevoegdheden en zijn budgettaire taken en bevoegdheden nauw betrokken blijft bij het planschadebeleid. Vergoedingen van planschaden zijn verplichte uitgaven van gemeenten, reden te meer om te trachten planschade te voorkomen bij de ruimtelijke ordening, dan wel planschadekosten te verhalen op initiatiefnemers van planherzieningen. Indien bijvoorbeeld met een verhaalcontract de vergoeding wordt gemaximeerd kan het gebeuren dat niet alle kosten verhaald kunnen worden op de initiatiefnemers van planherzieningen. Dit moet vanwege het budgetrecht ook aan de raad gemeld worden omdat er dan sprake kan zijn van aanmerkelijke uitgaven. Facultatieve verhoging of verlaging van het drempelbedrag De wetgever laat verhoging of verlaging van het wettelijk drempelbedrag met maximaal tweederde toe. Wijziging is strikt facultatief: als de gemeenteraad daartoe niet overgaat, geldt het in de wet genoemde bedrag van 300. Wijziging van het wettelijk drempelbedrag moet volgens de Kamerstukken worden gemotiveerd. Het drempelbedrag strekt in hoofdzaak tot ontmoediging van personen die te lichtvaardig overwegen een claim in te dienen. Wijziging van het drempelbedrag mag niet worden gemotiveerd met een verwijzing naar hoge kosten van behandeling en advies ter zake van planschadeclaims. Naar de bedoeling van de wetgever heeft de raad in het bijzonder de mogelijkheid om aanvragers van planschadevergoeding met lage inkomens tegemoet te komen. Concluderend: als de gemeenteraad het wettelijk drempelbedrag wil veranderen, kan hij kiezen voor een generieke aanpassing van dit bedrag, dan wel voor een lager tarief uitsluitend ten behoeve van aanvragers met lage inkomens. Een combinatie hiervan is ook mogelijk. Aangezien planschade alleen kan worden aangevraagd door eigenaren van onroerende zaken zal het in de regel niet de laagste inkomensgroep betreffen die voor planschade in aanmerking komt. Vooralsnog adviseert het college het standaard

3 3 drempelbedrag 1 aan te houden en pas bij de evaluatie van de planschaderegeling het drempelbedrag te (her)waarderen. Handelwijze bij verzoeken van private partijen om herziening of vrijstelling van een bestemmingsplan Indien de gemeente overweegt planologische medewerking te verlenen, maar een reële kans op planschade verwacht, is het raadzaam en al gebruikelijk in de gemeente Oegstgeest om een planschade-risico-analyse op te laten stellen. Dit is een eis bij planologische medewerking en er is geen reden om dit beleid te wijzigen. Bij kleine planologische ingrepen zoals artikel 19, lid 3 WRO is het in de regel niet nodig. De kosten voor de planschade-risico-analyse zijn altijd voor de verzoeker. Het verdient daarom aanbeveling dat de verzoeker zelf opdracht geeft tot de risicoanalyse, mits dit gebeurt aan een deskundig en onafhankelijk adviseur. De indieningsvereisten om het risico op planschade en de medewerking tot mogelijkheid van verhaal op de initiatiefnemer voor het afwegen van de planologische medewerking door de gemeente zijn dat de riscio-analyse door een erkend bureau moet worden uitgevoerd en voor verhaal moet contractueel overeenstemming zijn bereikt tussen de partijen en de gemeente. Keuze uit (voorbeelden van) verhaalscontracten De VNG heeft drie verschillende voorbeeldcontracten gemaakt. Het eerste voorbeeldcontract heeft als kenmerk vooruitbetaling op basis van een risico-analyse vooraf en eindafrekening op basis van de werkelijke kosten, zoals deze in een formele planschadeprocedure worden vastgesteld. Ook het tweede voorbeeldcontract voorziet in vooruitbetaling, maar dan is de eindafrekening gemaximeerd tot het vooruitbetaalde bedrag. Het derde voorbeeldcontract is een openeindcontract met uitgestelde betaling, derhalve zonder zekerstelling door middel van vooruitbetaling. Ter toelichting op de gepresenteerde voorbeeldcontracten het volgende. Voorbeeldcontract 1 heeft als kenmerk vooruitbetaling op basis van een risico-analyse vooraf en eindafrekening op basis van werkelijke kosten. Het uiteindelijk te betalen bedrag is in dit openeindmodel niet gemaximeerd. Het risico van een te optimistische risico-analyse vooraf is dan voor de initiatiefnemer. Voorbeeldcontract 2 voorziet eveneens in vooruitbetaling op basis van een risicoanalyse vooraf, maar maximeert de eindafrekening tot het vooruitbetaalde bedrag. De projectontwikkelaar kan dan niet meer voor extra kosten komen te staan en zijn boeken wat betreft planschadeverplichtingen sluiten, terwijl de gemeente voldoende financiële zekerheid heeft verkregen, zij het geen volledige want er kunnen zich nog tegenvallers voordoen. Als later bij de onherroepelijke beslissing op een aanvraag om vergoeding van schade een hoger schadebedrag dan geraamd wordt vastgesteld, dan is het hogere voor rekening van de gemeente. Voorbeeldcontract 3 is een openeindcontract met uitgestelde betaling. Hierbij is er geen zekerstelling door middel van vooruitbetaling. Wel wordt in dit contract verwezen naar een compensatieafspraak tussen initiatiefnemer en derde, waardoor informele afdoening door de initiatiefnemer primair wordt gesteld. 1 Wijziging van het drempelbedrag hoort thuis in een aparte gemeentelijke verordening, maar niet in de Legesverordening, gelet op onder meer artikel 217 Gemeentewet.

4 4 Uiteraard zijn ook andere varianten denkbaar. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de wederpartij niet voelt voor een contract met vooruitbetaling en in plaats daarvan een contract voorstelt met een alternatieve zekerstelling door middel van een solide bankgarantie. Vooruitbetaling van het geraamde planschadebedrag zal in principe zekerheid geven, met name als de verschuldigdheid van het hoofdbedrag voldoende vaststaat of kan worden aangenomen. Een alternatieve zekerstelling is ook denkbaar, namelijk garantstelling door een bankinstelling of eventueel een aan de wederpartij gelieerde vennootschap. Stel dat de wederpartij een dergelijke garantstelling aanbiedt. De gemeente doet er dan goed aan na te gaan of de garantstelling voldoende solide is. Daarvan is nodig dat deze onherroepelijk en onvoorwaardelijk is en een voldoende looptijd heeft (zie hierboven ad 2). Afgesproken kan dan bijvoorbeeld worden dat de wederpartij tot zekerheid van de nakoming van haar contractsverplichting binnen *** dagen na de dagtekening van de overeenkomst een onherroepelijke en onvoorwaardelijke bankgarantie, volgens een bijgevoegd concept, zal overleggen, ter grootte van *** door de gemeente in te roepen gedurende *** jaar. Conclusie van bovenstaande mogelijkheden is dat het het minst risicovol is om met het eerste of derde model te werken. Op grond van de informatie van de VNG zijn deze twee modellen beter dan model twee omdat de gemeente dan achteraf niet met onvoorziene en niet te verhalen planschadekosten komt te zitten. Echter nadere bestudering en het volgen van de jurisprudentie van deze en eventuele andere modellen is wenselijk. Het is eventueel mogelijk dat onder bepaalde omstandigheden beter voor het ene model gekozen kan worden en onder andere omstandigheden voor het andere model. 4. Financiële consequenties Vanaf 1 september 2005 zijn planschadeonderzoeken voor rekening van de gemeente indien er een claim wordt ingediend. Wel kan zoals genoemd de gemeente per 1 september 2005 wettelijk per claim 300 innen. Planschade die eventueel uit de claims voortvloeit kan contractueel wettelijk worden verhaald op verzoeker plan al vanaf 2 juni Er zal een kostenpost ontstaan voor uit te voeren planschadeonderzoek welke tot nu toe soms ook verhaald kon worden op de initiatiefnemer van een plan. De directe kosten van uit te keren planschade zal worden verhaald op de initiatiefnemer van een plan. In de begroting zal om te beginnen rekening worden gehouden met een tweetal claims waaruit een planschadeonderzoek zal voortvloeien waarvoor per onderzoek wordt geraamd. Er wordt voorgesteld uit de post kredietbewaking een bedrag van te begroten minus tweemaal de wettelijke bijdrage van 300 per claim die wordt ontvangen. Per saldo bedraagt het te begroten bedrag dus Conclusie Voorgesteld besluit: 1. Procedureverordening Planschadevergoeding 2003 wordt ingetrokken naar aanleiding van de wetswijziging WRO, waardoor de procedureverordening komt per 1 september 2005 te vervallen. 2. Aanvragen om vergoeding van planschade ingediend vóór 1 september 2005 wor-

5 5 den afgehandeld volgens de Procedureverordening planschadevergoeding In de begroting rekening houden met een tweetal claims waarvoor een wettelijke bijdrage van 300 per claim wordt ontvangen en waaruit een tweetal onderzoeken voortvloeien van per stuk; per saldo hiertoe op jaarbasis beschikbaar stellen. Burgemeester en wethouders van Oegstgeest, de secretaris, de burgemeester, drs. R.J. Mauer. E.M. Timmers-van Klink.

6 De raad van de gemeente Oegstgeest; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 30 augustus 2005, nr. 126/05; gelet op de artikelen 49 en 49a van de Wet op de Ruimtelijke Ordening: b e s l u i t : 1. de Procedureverordening planschadevergoeding 2003 in te trekken met ingang van 1 september 2005; 2. de aanvragen om vergoeding van planschade ingediend vóór 1 september 2005 af te handelen volgens de Procedureverordening planschadevergoeding 2003 ; 3. in de begroting rekening te houden met een tweetal claims waarvoor een wettelijke bijdrage van 300 per claim wordt ontvangen en waaruit een tweetal onderzoeken voortvloeien van per stuk; per saldo hiertoe op jaarbasis beschikbaar te stellen. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Oegstgeest, gehouden op 29 september De raad voornoemd,, voorzitter., griffier.