Geachte colleges en besturen,

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geachte colleges en besturen,"

Transcriptie

1 Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie Directie Beleidsontwikkeling Cluster Bouwkwaliteit Rijnstraat 8 Postbus GX Den Haag Colleges van B&W Interne postcode 220 Besturen van Toegelaten Instellingen Telefoon Fax Implementatie Europese Richtlijn Energieprestatie van gebouwen Datum Kenmerk Bijlage(n) 3 oktober 2007 MG Strekking Informatie Relatie met andere circulaire(s) Ingangsdatum Geldig tot Op grond van wettelijk voorschrift Geachte colleges en besturen, De Europese Richtlijn Energieprestatie van gebouwen (2002/91/EG) heeft tot doel, te stimuleren tot een verbeterde energieprestatie van gebouwen in de Europese Gemeenschap, teneinde te voldoen aan het Kyoto-protocol en de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen. De richtlijn is omgezet in Nederlandse regelgeving door vaststelling en publicatie van het Besluit energieprestatie gebouwen (Besluit van 24 november 2006 tot implementatie van de richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen Staatsblad 2006, 608) en de op dat besluit gebaseerde Regeling energieprestatie gebouwen (vastgesteld op 29 december 2006, Staatscourant 2006, 253). In deze circulaire wordt kortweg gesproken over het besluit en de regeling. Op 29 mei 2007 is de regeling enigszins gewijzigd (vastgesteld op 8 juni 2007, Staatscourant 2007, 108). Het besluit van 6 juni 2007 waarmee de voorgaande regelgeving in werking treedt, is gepubliceerd op 19 juni 2007 (Staatsblad 2007, 216). Het besluit en de regeling treden in werking op 1 januari Vanaf die datum bestaat de verplichting tot het hebben respectievelijk verstrekken van een energieprestatiecertificaat. Voor woningcorporaties die hun hele woningbezit (laten) certificeren geldt de certificatieplicht pas vanaf 1 januari Het voorschrift om een zichtbaar energieprestatiecertificaat te hebben aangebracht in grote voor het publiek toegankelijke gebouwen zal op 1 januari 2009 in werking treden. Deze circulaire gaat met name in op het energieprestatiecertificaat. De keuring van cvketels/verwarmingsinstallaties (artikel 8 van de richtlijn) wordt in Nederland via een systeem van voorlichting en stimulering gerealiseerd. Overigens is het verplicht keuren en onderhouden van grote ketels in Nederland sedert jaar en dag voorgeschreven op grond van de Wet milieubeheer. De keuring van airconditioningsystemen (artikel 9 van de richtlijn) is nog niet volledig in de Nederlandse regelgeving vastgelegd. Dit zal op zo kort mogelijke termijn wel gebeuren.

2 Om de inwerkingtreding voor te bereiden belicht deze circulaire de hoofdpunten van het besluit en de regeling. Deze circulaire treedt niet in de plaats van het besluit en de regeling. Voor meer informatie zie De communicatie over het energieprestatiecertificaat wordt met extra zorg omkleed, gezien het belang dat VROM hecht aan de acceptatie van dit beleidsinstrument. In dat verband zal VROM voorlichtingsmateriaal ontwikkelen dat door gemeenten en andere betrokken partijen gebruikt kan worden. Op zal bekend worden gemaakt wanneer dit voorlichtingsmateriaal beschikbaar wordt gesteld. Aan de colleges wordt verzocht richting hun burgers te communiceren over het besluit en de regeling. VROM zal van 15 oktober 2007 tot 1 januari 2008 voor de doelgroep burgers een massamediale Postbus 51 campagne voeren over het energieprestatiecertificaat, dan betiteld als energielabel. 1. Begripsbepalingen Het energieprestatiecertificaat geeft inzicht in de hoeveelheid energie die nodig wordt geacht voor de behoeften die verband houden met een gestandaardiseerd gebruik van het gebouw. Deze behoeften betreffen verwarming, warmwatervoorziening, koeling, ventilatie en verlichting. Het energiegebruik van niet-gebouwgebonden apparatuur wordt hierbij niet in aanmerking genomen. Het energiegebruik wordt weergegeven in een energie-index. Het energieprestatiecertificaat geeft ook enkele mogelijkheden aan om de energieprestatie te verbeteren. Het energieprestatiecertificaat mag op het moment van verkoop en verhuur van het gebouw niet ouder zijn dan tien jaar. Deze periode sluit aan bij de economische levensduur van de installaties die van invloed kunnen zijn op de energieprestatie van het gebouw. Het begrip gebouw is gedefinieerd in de Woningwet. Onder gebouw worden ook delen van een gebouw verstaan die zijn ontworpen of aangepast om afzonderlijk te worden gebruikt. Het besluit heeft alleen betrekking op gebouwen en niet op bouwwerken geen gebouw zijnde, zoals bruggen en tunnels. 2. Wanneer is een energieprestatiecertificaat verplicht Het besluit en de regeling bevatten de volgende verplichtingen: 1. Bij de bouw van een gebouw heeft de eigenaar een energieprestatiecertificaat voor dat gebouw. Toelichting: dit betreft gebouwen waarvoor een bouwvergunning is afgegeven op of na de datum van inwerkingtreding van het besluit, 1 januari Bij de verhuur van een gebouw verstrekt de eigenaar afschrift van een energieprestatiecertificaat voor dat gebouw aan de huurder. 3. Bij de verkoop van een gebouw verstrekt de eigenaar afschrift van een energieprestatiecertificaat voor dat gebouw aan de koper. Dit geldt ook bij de verkoop van een deelnemings- of lidmaatschapsrecht dat recht geeft op het gebruik van een gebouw (dit is bijvoorbeeld het geval bij een coöperatieve vereniging). Het energieprestatiecertificaat is verplicht. In een aantal gevallen kan de gebouweigenaar echter aan zijn verplichting voldoen door middel van de EPC-berekening bij de bouwaanvraag. Deze gevallen worden hieronder nader omschreven. Bij de bouw van een gebouw kan de eigenaar aan zijn verplichting voldoen door het hebben van de bij de bouwaanvraag gevoegde berekening of een gewaarmerkt afschrift van die berekening waaruit blijkt dat het gebouw wordt gebouwd met inachtneming van een EPC als bedoeld in het Bouwbesluit Het waarmerken van een dergelijk afschrift moet plaatsvinden door een partij die kan beoordelen of het Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 2/10

3 afschrift gelijk is aan het origineel. Dit kan bijvoorbeeld de aannemer/projectontwikkelaar zijn of de gemeente die de bouwvergunning heeft verleend. Bij verhuur of verkoop van een gebouw kan de eigenaar aan zijn verplichting voldoen door het overleggen van de bij de bouwaanvraag gevoegde berekening van de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) of een gewaarmerkt afschrift daarvan. Uit deze berekening moet blijken dat is voldaan aan de verplichtingen uit de ten tijde van de bouwaanvraag geldende regelgeving (Bouwbesluit 2003 dan wel Bouwbesluit). De berekening mag maximaal tien jaar oud zijn. Voor Bouwbesluit 2003 zie Een voorbeeld: bij verkoop of verhuur op 1 februari 2008 kan de gebouweigenaar volstaan met het overleggen van een EPC-berekening die is opgesteld na 1 februari Formeel moet bij verkoop de eigenaar bij het sluiten van de koopovereenkomst het originele energieprestatiecertificaat verstrekken aan de koper. In de praktijk kan dit echter op problemen stuiten: als de verkoop niet doorgaat, kan het voor de eigenaar lastig zijn het origineel terug te krijgen. Daarom wordt geadviseerd bij het sluiten van de koopovereenkomst een kopie van het certificaat aan de koper te verstrekken. Uiterlijk bij de overdracht van het gebouw moet de koper het origineel ontvangen. Bij verhuur kan de eigenaar volstaan met het verstrekken van een kopie van het originele energieprestatiecertificaat aan de nieuwe huurder bij het sluiten van de huurovereenkomst. Het verdient overigens aanbeveling dat een energieprestatiecertificaat opgesteld wordt op het moment dat een gebouw in de verkoop of verhuur gaat. De aspirant-koper/huurder is erbij gebaat om in een zo vroeg mogelijk stadium informatie te krijgen over de energiezuinigheid van het gebouw. Deze informatie kan namelijk van invloed zijn op de beslissing om het pand al dan niet tegen een bepaalde prijs te kopen/huren. Woningcorporaties die op 1 januari 2008 het voornemen hebben hun hele bezit te (laten) certificeren vóór 1 januari 2009, krijgen uitstel van de certificatieplicht tot 1 januari Via monitoring in het kader van de implementatie van de EPBD zal VROM de voortgang van de certificering volgen. Door hun hele bezit in de loop van 2008 te (laten) certificeren krijgen corporaties inzicht in de energetische kwaliteit van hun voorraad. Dit inzicht is essentieel voor het voeren van strategisch voorraadbeleid en geeft de betrokken corporatie een handvat om haar ambities op energiegebied vast te leggen. Verder zal naar verwachting in 2009 de energie-index van woningen opgenomen worden in het Woningwaarderingsstelsel. De maximale huur zal dan mede bepaald worden door de energieprestatie van de desbetreffende woning. Het (laten) certificeren van het hele bezit kan - zeker in combinatie met het representativiteitsbeginsel (zie onder Eisen aan het energieprestatiecertificaat ) - tot kostenbesparing leiden. De certificaten hebben een geldigheid van maximaal tien jaar. Bij een transactie na deze geldigheidsduur is de eigenaar verplicht een nieuw certificaat over te leggen. Overigens staat het de eigenaar van een gebouw uiteraard vrij om los van bouw, verkoop of verhuur een energieprestatiecertificaat te laten opstellen, om inzicht te verkrijgen in de actuele energetische kwaliteit van het gebouw en daarmee los van het gebruikersgedrag - in het energiedeel van de woonlasten. Door verbetering van de energetische kwaliteit kunnen de energielasten dalen en kan het gebouw in waarde stijgen. 3. Voor welke gebouwcategorieën is een energieprestatiecertificaat verplicht De certificatieplicht zoals hierboven beschreven geldt alleen voor nieuwe en bestaande gebouwen waarop bij nieuwbouw een EPC van toepassing is of zou zijn op grond van artikel 5.12 van het Bouwbesluit Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 3/10

4 Laatstgenoemd artikel is van toepassing op gebouwen die energie gebruiken om het binnenklimaat te regelen. Voor een aantal categorieën gebouwen is daarmee geen energieprestatiecertificaat nodig, te weten onverwarmde logiesgebouwen, gebouwen met een industriefunctie en gebouwen met een overige gebruiksfunctie (zoals schuurtjes en garages). Dit geldt ook voor tijdelijke bouwwerken zoals bouwketen, noodwinkels, noodlokalen bij scholen, directie- en schaftlokalen op bouwplaatsen. Nederland maakt verder gebruik van de mogelijkheid die de richtlijn biedt om voor enkele categorieën gebouwen geen certificatieplicht te stellen, te weten voor monumenten, voor gebouwen die worden gebruikt voor eredienst en religieuze activiteiten en voor alleenstaande gebouwen met een gebruiksoppervlakte van minder dan 50 m 2. De gebruiksoppervlakte komt bij benadering overeen met de netto bruikbare vloeroppervlakte. Voor kleine wooneenheden in een appartementengebouw of geschakeld aan een rij eengezinswoningen geldt wèl een certificatieplicht. Als een gebouw verschillende gebruiksfuncties omvat, is een energieprestatiecertificaat alleen vereist voor die delen van het gebouw waarop de energieprestatiecoëfficiënt van toepassing is. Voor een gebouw waarin bijvoorbeeld een kantoor en een werkplaats aanwezig zijn, geldt de certificatieplicht alleen voor het kantoorgedeelte aangezien voor de werkplaats geen EPC geldt. 4. Uitzonderingen voor gebouwen met meerdere voor afzonderlijk gebruik ontwikkelde gedeelten Afwijkende voorschriften voor de certificatieplicht gelden voor enkele categorieën gebouwen die meerdere voor afzonderlijk gebruik ontwikkelde of aangepaste gedeelten bevatten, bijvoorbeeld appartementen- en bedrijfsverzamelgebouwen. Voor deze gebouwen kan de eigenaar volstaan met een energieprestatiecertificaat voor het gehele gebouw, als dat gebouw een gemeenschappelijk verwarmingssysteem heeft. Een energieprestatiecertificaat kan worden afgegeven op basis van het energieprestatiecertificaat voor een ander representatief gedeelte van het gebouw. Dat houdt in dat bijvoorbeeld voor een appartementengebouw zonder gemeenschappelijk verwarmingssysteem weliswaar voor elk appartement bij transactie een energieprestatiecertificaat moet worden opgesteld, maar dat de adviseur gebruik kan maken van gegevens van een representatief appartement. Dat kan de kosten van het nieuwe certificaat aanzienlijk drukken. De adviseur dient de representativiteit van een gebouwdeel te beoordelen aan de hand van bouw- en installatietechnische gegevens zoals oppervlakte, ligging, isolatiewaarde en type verwarmingssysteem. De adviseur hoeft vervolgens bij het verstrekken van een energieprestatiecertificaat de rekenmethodiek niet toe te passen, als sprake is van een gebouwdeel met een energie-index die hoogstens vijf procent afwijkt van die van vergelijkbare gebouwdelen met een energie-index die is bepaald met bedoelde rekenmethodiek. Hierbij wordt er van uitgegaan dat een ervaren adviseur over de hoogte van de afwijking een uitspraak kan doen. De adviseur kan het gebouwdeel in kwestie dan de energie-index van het vergelijkbare gebouwdeel toekennen. De adviseur tekent dit aan op het energieprestatiecertificaat. Zie voor details de publicaties ISSO 75 voor bestaande utiliteitsgebouwen en ISSO 82 voor bestaande woningen en woongebouwen. Deze geven onder meer informatie over het opnemen van de relevante gebouwgegevens en over de berekeningsmethode van de energie-index. Zij bevatten ook voorbeelden van representativiteit. Zie Een andere vorm van representativiteit betreft bijvoorbeeld eengezinswoningen in eenvormige (nieuwbouw)wijken. Ook in zo n geval kan een energieprestatiecertificaat afgegeven worden op basis van representativiteit. De adviseur kan dan gebruik maken van de opnamegegevens van een representatieve Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 4/10

5 woning. Zo is ook kostenbesparing mogelijk voor de gebouweigenaar. Wel moet voor elke woning bij transactie een eigen certificaat opgesteld worden. Uiteraard moet ook bij afgifte op basis van representativiteit het certificaat voldoen aan alle verder geldende eisen. Bij het toepassen van representativiteit mag niet worden uitgegaan van een vergelijkbaar gebouwdeel dat zelf een certificaat op basis van representativiteit heeft verkregen. 5. Eisen aan het energieprestatiecertificaat 5.1 Vorm van het certificaat Een energieprestatiecertificaat moet worden opgesteld door een adviseur, werkzaam bij een gecertificeerd bedrijf, volgens het model in bijlage I bij de regeling en moet voorzien zijn van een NL-EPBD woord- en beeldmerk volgens het model in bijlage II van de regeling. Het energieprestatiecertificaat bestaat uit twee bladen. Het eerste blad vermeldt de energie-index van het gebouw op een vergelijkbare manier zoals dat nu bij wasmachines en auto s wordt gedaan. Voor de indeling in de klassen A (zeer energiezuinig) tot en met G (zeer energie-onzuinig) zijn voor woningbouw en utiliteitsbouw aparte tabellen beschikbaar. Naast de energie-index vermeldt het certificaat ook het gestandaardiseerde energiegebruik per m 2 in MJ/m 2. Verder vermeldt het eerste blad het NL-EPBD woord- en beeldmerk, de naam van het adviesbedrijf met certificeringsnummer en de handtekening van het bedrijf dat de energie-index heeft vastgesteld. Ook moet worden aangegeven of bij het vaststellen van de energie-index gebruik gemaakt is van de gegevens van een vergelijkbaar gebouw of gebouwdeel. Op het eerste blad staat ook een uniek registratienummer dat wordt toegekend op basis van de afmelding. Zie verder onder 6. Afmelding. Het tweede blad vermeldt de gehanteerde berekeningsmethode en enkele mogelijke energiebesparende maatregelen. 5.2 Adviseur Een energieprestatiecertificaat wordt afgegeven door een adviseur met een geldig NL-EPBDprocescertificaat als bedoeld in BRL 9500, delen 1 en 3, zoals vastgesteld op 6 december Een BRL is een door de Raad voor Accreditatie vastgestelde Beoordelingsrichtlijn. De BRL 9500 is op 20 december 2006 aanvaard door de HCB (Harmonisatiecommissie Bouw) en is aldus een Nationale Beoordelingsrichtlijn geworden. Volgens de beoordelingsrichtlijn BRL 9500 worden eisen gesteld aan het proces van advisering, aan het gebruik van de laatste basismethode en aan het opleidingsniveau en daarmee de vakbekwaamheid van adviseurs. Op deze wijze wordt de kwaliteit van het adviserende bedrijf gewaarborgd. Op mheid_energieprestatiecertificaat.asp staan de eisen van vakbekwaamheid opgenomen. De BRL 9500 is ontwikkeld door de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector (KBI) en is verkrijgbaar via De BRL 9500 verwijst naar twee ISSO-publicaties: ISSO 75 voor bestaande utiliteitsgebouwen en ISSO 82 voor bestaande woningen en woongebouwen. Deze ISSO publicaties geven onder meer informatie over het opnemen van de relevante gebouwgegevens en over de berekeningsmethode van de energie-index. Zij bevatten ook voorbeelden van representativiteit. Zie Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 5/10

6 ISSO is een kennisinstituut voor de installatiesector. ISSO geeft ook een handboek voor de adviseur uit; zie Op grond van genoemde BRL wordt het bedrijf gecertificeerd en niet de individuele werknemer van het bedrijf. Met deze BRL wordt de kwaliteit van het adviserende bedrijf gewaarborgd. Ook een zelfstandig gevestigd adviseur die voldoet aan genoemde BRL kan energieprestatiecertificaten afgeven. Op is na te gaan welke certificerende instellingen geaccrediteerd zijn door de Raad voor Accreditatie en daarmee gemachtigd zijn om NL-EPBD procescertificaten te verstrekken aan bedrijven. Medio 2007 is de accreditatie van certificerende instellingen begonnen. Vanaf 1 september 2007 zijn deze instellingen begonnen met het certificeren van bedrijven. Uit de aanwezigheid van een zogeheten adviseurscode op het energieprestatiecertificaat blijkt dat het bedrijf gecertificeerd is. Bedrijven die zich hebben aangemeld om zich te laten certificeren, kunnen aan de slag met voorbereidende werkzaamheden voor het opstellen van energieprestatiecertificaten, maar kunnen nog geen rechtsgeldige certificaten afgeven. Gecertificeerde bedrijven worden geregistreerd op en mogen het NL-EPBD woord- en beeldmerk gebruiken, energieprestatiecertificaten afmelden en vervolgens rechtsgeldige certificaten afgeven. Zie verder onder 6. Afmelding. Energieprestatiecertificaten kunnen ook afgegeven worden door een adviseur uit een ander land. Dit land kan zijn een andere lidstaat van de Europese Unie dan wel een andere staat die partij is bij een (mede) daartoe strekkend verdrag dat Nederland bindt. Deze adviseur moet desgevraagd kunnen aantonen dat hij in eigen land gekwalificeerd is en voldoet aan beroepseisen die ten minste gelijkwaardig zijn aan de in Nederland gestelde eisen. De adviseur kan op basis van een vereenvoudigde/verkorte procedure een beeldmerk krijgen. Deze procedure is beschreven in BRL 9500, delen 1 en 3. Zie Verbetermaatregelen Op het tweede blad van het energieprestatiecertificaat staan enkele mogelijkheden genoemd voor verbetering van de energieprestatie van het desbetreffende gebouw. Deze mogelijkheden worden automatisch gegenereerd aan de hand van een aantal parameters zoals bouwjaar, oppervlakte, technische details en maatregelen, en voor de utiliteitsbouw gebruikscategorieën. De mogelijkheden worden in het energieprestatiecertificaat gepresenteerd als maatregelen die overwogen kunnen worden ter verbetering van de energieprestatie. Het zijn maatregelen die op het moment van afgifte van het energieprestatiecertificaat in de meeste gevallen kosteneffectief zijn of binnen de geldigheidsduur van het certificaat eventueel kosteneffectief kunnen worden. Mogelijkerwijs zijn een aantal maatregelen in specifieke gevallen niet geschikt. Verder kunnen bij uitvoering aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn met betrekking tot behoud en verbetering van de kwaliteit van het binnenmilieu of het comfort, bijvoorbeeld op het punt van kierdichtheid of ventilatie. Soms worden meerdere alternatieven als maatregel voorgesteld, in dat geval moet gekozen worden. Indien de gebouweigenaar een maatwerkadvies wenst waarbij meer in detail advies wordt gegeven over mogelijk te treffen maatregelen, de bijbehorende investeringen en terugverdientijden en de gezondheidsaspecten, kan hij bijvoorbeeld een EPA laten opstellen. Dit advies is dan te zien als een aanvulling op het energieprestatiecertificaat. Adressen van gecertificeerde EPA-adviseurs zijn te vinden op (voor consumenten) en op (voor professionals). Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 6/10

7 5.4 Rekenmethodiek energie-index Om de energie-index van een gebouw te kunnen bepalen, moet een bedrijf beschikken over geattesteerde software conform BRL 9501 Methoden voor het berekenen van het energiegebruik van gebouwen, zoals vastgesteld op 6 december 2006 en aanvaard door de Harmonisatiecommissie Bouw. Zie Op worden de leveranciers van deze software vermeld. 5.5 Omzetting energie-index in energieklasse De energie-index moet met behulp van een tabel (zie bijlage III bij de regeling) omgezet worden in een energieklasse die onderdeel uitmaakt van het energieprestatiecertificaat. 5.6 Kosten en pluspunten van het energieprestatiecertificaat Door de Nederlandse invulling van de certificatieplicht zullen de kosten van het energieprestatiecertificaat beperkt kunnen blijven. De kostprijsontwikkeling is afhankelijk van de ontwikkelingen in de markt. Het certificaat geeft direct inzicht in de energiezuinigheid van het gebouw en daarmee in de te verwachten gebouwgebonden energielasten (los van het gebruikersgedrag). Het label maakt onderlinge vergelijking mogelijk van gebouwen dan wel gebouwdelen. Gebouwen met een 'beter' label zullen bij verkoop of verhuur aantrekkelijker zijn. Zeker bij hoge energieprijzen zal de energieprestatie van een gebouw een rol kunnen spelen bij de beslissing tot koop of huur. Verder kan de eigenaar, door energiebesparende maatregelen voor het gebouw te treffen, bij een nieuwe opname wellicht ook een 'beter' label krijgen. Dat maakt het gebouw aantrekkelijker op de markt. Voor huurders is ook relevant dat Nederland de incorporatie van de energie-index in het woningwaarderingsstelsel voorbereidt. Voor huurwoningen zal naar verwachting in 2009 de energie-index op het energieprestatiecertificaat worden gebruikt in het woningwaarderingsstelsel als basis voor de waardering van de energetische kwaliteit van de woning. Dit stelsel dient als instrument om de maximale huurprijs van woningen te bepalen. 6. Afmelding De adviseur geeft een energieprestatiecertificaat pas af als hij dit heeft afgemeld bij SenterNovem. De procedure is als volgt. Na de berekening van de energie-index en de bepaling van de energieklasse (dus vóór afgifte) meldt de adviseur het certificaat af bij SenterNovem. Dit afmelden is bedoeld om kwaliteitscontrole van het certificaat mogelijk te maken en om registratie bij het Kadaster te laten plaatsvinden. Er vindt een kwaliteitscontrole plaats via steekproefsgewijze toetsing. Op basis van deze afmelding krijgt het certificaat een uniek registratienummer. Dit nummer wordt ook opgenomen in het certificaat. Aldus kan fraude worden tegengegaan. Gebouweigenaren dienen erop toe te zien dat het hun overhandigde certificaat bedoeld registratienummer bevat. Indien dit nummer ontbreekt, is het certificaat niet rechtsgeldig. Gecertificeerde bedrijven kunnen energieprestatiecertificaten afmelden bij de database van SenterNovem. Na afmelding kunnen zij deze als rechtsgeldige certificaten afgeven. Nadere informatie over de afmeldprocedure is te vinden op Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 7/10

8 7. Gebouwen waarin overheidsdiensten zijn gevestigd Een speciale verplichting geldt voor gebouwen (niet zijnde monumenten) met een totale gebruiksoppervlakte groter dan 1000 m 2, waarin een overheidsdienst of overheidsinstelling diensten aan het publiek verleent en die met het oog daarop door een groot aantal personen worden bezocht. Hiertoe worden onder meer gerekend ministeries, provincies, gemeenten, rechtbanken en waterschappen. Onderwijs- en gezondheidszorggebouwen vallen niet onder deze verplichting, daar onderwijs en gezondheidszorg in Nederland geen rechtstreekse overheidsdiensten zijn. Onder diensten wordt elke vorm van dienstverlening verstaan. Het begrip een groot aantal personen is niet gedefinieerd. Het moet in elk geval gaan om meer dan incidenteel bezoek. De eigenaar van een dergelijk gebouw is verplicht met ingang van 1 januari 2009 permanent een geldig energieprestatiecertificaat te hebben en dit te hebben aangebracht op een voor het publiek duidelijk zichtbare plaats in het gebouw. Dit geldt ook voor gebouwen waarvoor een EPC-berekening in het kader van de bouwaanvraag voorhanden is; vergelijk paragraaf 2 van deze circulaire. Het certificaat moet in een algemene ruimte van het gebouw zonder moeite zichtbaar zijn, bijvoorbeeld bij of naast de receptie of de uitgang. Wanneer de betrokken overheidsdienst/-instelling het gebouw huurt of least, kan deze dienst of instelling vanuit de voorbeeldrol van de overheid indien nodig uiteraard de gebouweigenaar stimuleren tijdig aan zijn verplichting in dezen te voldoen. In afstemming met de gebouweigenaar kan de dienst of instelling in deze situatie ook zelf de nodige initiatieven ontplooien om ervoor te zorgen dat in het gebouw een energieprestatiecertificaat zichtbaar aangebracht wordt. De eigenaar van een dergelijk gebouw wordt overigens de keuze geboden om niet het gehele energieprestatiecertificaat op een voor het publiek duidelijk zichtbare plaats in het gebouw aan te brengen maar alleen het voorblad van het certificaat waarop de energieklasse van het gebouw is vermeld. Bij verkoop of verhuur van een gebouw zoals hierboven bedoeld dient de eigenaar (een afschrift van) het energieprestatiecertificaat te verstrekken aan de koper of huurder. 8. Overgangsbepalingen Woningeigenaren die voor hun woning beschikken over een energieprestatieadvies (EPA) van een volgens BRL 9502 gecertificeerd adviseur, kunnen aan hun certificatieplicht voldoen door het verstrekken van dit energieprestatieadvies (EPA). Het advies mag maximaal tien jaar oud zijn en het moet zijn afgegeven tussen 1 juli 2002 en het moment van inwerkingtreding van het besluit (1 januari 2008). Het EPA moet voldoen aan de Tijdelijke regeling energiepremies zoals deze laatstelijk luidde voor haar intrekking, zie Met een EPA dat is uitgebracht na inwerkingtreding van het besluit kan de woningeigenaar dus niet aan zijn certificatieplicht voldoen. 9. Inwerkingtreding De verplichting om een energieprestatiecertificaat te hebben c.q. verstrekken gaat in op 1 januari Als de koopovereenkomst voor een gebouw is gesloten vóór 1 januari 2008, is de eigenaar niet verplicht een energieprestatiecertificaat te overhandigen aan de koper, ook al vindt de overdracht plaats op of na 1 januari Uiteraard staat het de eigenaar vrij om dit wél te doen. Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 8/10

9 Voor woningcorporaties die hun hele bezit (laten) certificeren geldt de certificatieplicht pas vanaf 1 januari De verplichting om een certificaat aan te brengen op een voor het publiek duidelijk zichtbare plaats in grote voor publiek toegankelijke gebouwen gaat in op 1 januari Handhaving Rond de verstrekking van een energieprestatiecertificaat is een belangrijke rol weggelegd voor de leden van diverse brancheorganisaties, zoals notarissen en makelaars, om het certificaat onder de aandacht van hun cliënten te brengen. Zo zal in diverse modelaktes voor de aankoop van een gebouw, zoals de modelaktes van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, de certificatieplicht als vast aandachtspunt opgenomen worden. Als de notaris betrokken is bij het tot stand komen van de koopovereenkomst, zal hij de verkoper wijzen op zijn plicht een certificaat af te geven en de koper wijzen op zijn recht daarop. Het verdient hoe dan ook aanbeveling dat partijen de afspraak over het certificaat vastleggen in de koopovereenkomst. Is de koopovereenkomst buiten de notaris om gesloten, dan zal hij bij de overdracht partijen vragen of het certificaat is overhandigd en - zo niet - partijen alsnog wijzen op deze verplichting. Ook in diverse model-huurovereenkomsten zal de aanwezigheid van het certificaat een aandachtspunt vormen. Voor huurwoningen zal naar verwachting in 2009 de energie-index op het energieprestatiecertificaat worden gebruikt in het woningwaarderingsstelsel als basis voor de waardering van de energetische kwaliteit van de woning. Dit stelsel dient als instrument om de maximale huurprijs van woningen te bepalen. In het besluit zijn geen expliciete bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhavingssancties opgenomen. Partijen kunnen een eventueel geschil over het verstrekken van een energieprestatiecertificaat zo nodig voorleggen aan de burgerlijke rechter. Het publiekrechtelijke toezicht op de naleving van de voorschriften van het besluit zal beperkt zijn. In voorkomende gevallen kan de gemeente op basis van de Woningwet de overtreder er op wijzen dat hij in strijd met het besluit en/of de regeling heeft gehandeld. Verder kan de gemeente een derdebelanghebbende informeren over de privaatrechtelijke mogelijkheden in dezen. VROM volgt de ontwikkelingen ten aanzien van de handhaving. Als mocht blijken dat verdergaande bestuursrechtelijke en/of strafrechtelijke handhavingssancties nodig zijn voor een goede werking van het besluit, dan zal VROM nagaan hoe de regelgeving met het oog op de handhaving moet worden aangepast. VROM bereidt momenteel ook andere instrumenten voor om energiebesparing te bevorderen. Ook hiermee wordt het hebben en verstrekken van het energieprestatiecertificaat op transactiemomenten bevorderd. 11. Meer informatie Meer informatie is te verkrijgen via: epbd@senternovem.nl of (helpdesk voor professionals, maandag-vrijdag en uur) Verder kunt u de volgende documenten downloaden: Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 9/10

10 Besluit energieprestatie gebouwen: en de toelichting via Regeling energieprestatie gebouwen (inclusief toelichting): Wijziging Regeling energieprestatie gebouwen (Staatscourant 8 juni 2007, nr. 108) Besluit houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van het Besluit energieprestatie gebouwen (Staatsblad 2007, 216) Nederlandse tekst van de EPBD: 02L0091&model=guichett Nederlandse brochure over de EPBD: Vindplaatsen in besluit en regeling 1. Begripsbepalingen: Artikel 1.1 besluit + Artikel 1 regeling 2. Wanneer is een energieprestatiecertificaat verplicht: Artikel 2.1 besluit + Artikel 6 regeling (Gelijkwaardigheid) 3. Voor welke gebouwcategorieën is een energieprestatiecertificaat verplicht: Artikel 2.2 besluit 4. Uitzonderingen voor gebouwen met meerdere voor afzonderlijk gebruik ontwikkelde gedeelten: Artikel 2.3 besluit, artikel 5 regeling 5. Eisen aan het energieprestatiecertificaat: Artikelen 2, 5 en 7 regeling 6. Afmelding: Artikel 3 regeling 7. Gebouwen waarin overheidsdiensten zijn gevestigd: Artikel 2.4 besluit + Artikel 4 regeling 8. Overgangsbepalingen: Artikel 4.1 besluit 9. Inwerkingtreding: Artikel 4.2 besluit + Artikel 9 regeling 10. Handhaving: zie Nota van Toelichting bij het besluit Hoogachtend, de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie, drs. Ella Vogelaar Bijlagen Bijlage 1: Besluit energieprestatie gebouwen (Besluit van 24 november 2006 tot implementatie van de richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen, Stb. 2006, 608) Bijlage 2: Regeling energieprestatie gebouwen (vastgesteld op 29 december 2006, Stcrt. 2006, 253) Bijlage 3: Wijziging van de regeling van 29 mei 2007 (vastgesteld op 8 juni 2007, Stcrt. 2007, 108) Bijlage 4: Besluit van 6 juni 2007, houdende vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van het Besluit energieprestatie gebouwen (Stb. 2007, 216) Directoraat-Generaal Wonen, Wijken en Integratie 3 oktober 2007 MG Pagina 10/10

Regeling energieprestatie gebouwen

Regeling energieprestatie gebouwen VROM Regeling energieprestatie gebouwen Regeling van de Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van 21 december 2006, nr. DJZ 2006339319, Directie Juridische Zaken,

Nadere informatie

Veelgestelde vragen BRL9500

Veelgestelde vragen BRL9500 Veelgestelde vragen BRL9500 1. Waarom de BRL9500? Bedrijven die energieprestatiecertificaten ofwel energielabels voor gebouwen willen gaan afgeven zullen zich verplicht moeten certificeren voor BRL9500.

Nadere informatie

De [Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer] Minister voor Wonen, Wijken en Integratie;

De [Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer] Minister voor Wonen, Wijken en Integratie; Integrale tekst van de Regeling Energieprestatie Gebouwen zoals deze luidt na inwerkingtreding van de wijzigingen in verband met de kwaliteitsborging en de vormgeving van het energielabel per 1 januari

Nadere informatie

Energielabel voor gebouwen

Energielabel voor gebouwen Energielabel voor gebouwen Het energielabel, wegwijzer naar lagere kosten en een beter milieu Energielabel voor gebouwen Inhoud 1. Wat biedt het energielabel 05 2. Enkele feiten op een rij 07 3. Een energielabel

Nadere informatie

Energielabel voor woningen. Antwoorden op de meest gestelde vragen

Energielabel voor woningen. Antwoorden op de meest gestelde vragen Energielabel voor woningen Antwoorden op de meest gestelde vragen Energielabel voor woningen Antwoorden op de meest gestelde vragen 02 Inhoud 1. Waarom deze brochure? 03 2. De feiten op een rij 05 3.

Nadere informatie

Energielabel voor woningen

Energielabel voor woningen Energielabel voor woningen Een zuinig huis? Met het energielabel zie je het zo! Energielabel voor woningen Inhoud 1. Hoe energiezuinig is uw huis 05 2. Enkele feiten op een rij 06 3. Een energielabel

Nadere informatie

ARTIKEL I. De Woningwet wordt als volgt gewijzigd:

ARTIKEL I. De Woningwet wordt als volgt gewijzigd: Wijziging van de Woningwet en enige andere wetten in verband met de implementatie van richtlijn 2010/31/EU van het Europees Parlement en de Raad van 19 mei 2010 betreffende de energieprestatie van gebouwen

Nadere informatie

Energielabel voor woningen. Antwoorden op de meest gestelde vragen

Energielabel voor woningen. Antwoorden op de meest gestelde vragen Energielabel voor woningen Antwoorden op de meest gestelde vragen Energielabel voor woningen Antwoorden op de meest gestelde vragen 03 1. Waarom deze brochure? Gaat u een huis verkopen of verhuren? Dan

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 03 2006-12-06

BRL 9500 Deel 03 2006-12-06 BRL 9500 Deel 03 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 02 2006-12-06

BRL 9500 Deel 02 2006-12-06 BRL 9500 Deel 02 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het KOMO -procescertificaat voor het afgeven

Nadere informatie

1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren?

1. Voor welke deelregelingen wilt u zich certificeren? Stappenplan naar certificering voor BRL9500 Energieprestatieadvisering Certificeren lijkt ingewikkeld, maar in de praktijk valt het meestal erg mee. In veel bedrijven zijn immers al belangrijke stappen

Nadere informatie

Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Datum 17 augustus 2011 Status definitief

Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Datum 17 augustus 2011 Status definitief Derde onderzoek naar de betrouwbaarheid van energielabels bij woningen Datum 17 augustus 2011 Status definitief Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Bouwen aan kwaliteit Nieuwe Uitleg 1 Postbus 16191

Nadere informatie

WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501

WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501 WB 9501 Wijzigingsblad d.d. 4 december 2014 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties Nederland op 4 december 2014 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2006 608 Besluit van 24 november 2006 tot implementatie van de richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen (Besluit energieprestatie gebouwen)

Nadere informatie

Energielabel voor woningen. Antwoorden op de meest gestelde vragen

Energielabel voor woningen. Antwoorden op de meest gestelde vragen Energielabel voor woningen Antwoorden op de meest gestelde vragen Energielabel voor woningen Antwoorden op de meest gestelde vragen 02 Inhoud 1. Waarom deze brochure? 03 2. De feiten op een rij 05 3.

Nadere informatie

Mini-seminar EPA. EPA hoe zit het?

Mini-seminar EPA. EPA hoe zit het? Mini-seminar EPA EPA hoe zit het? Even voorstellen www.tognederland.nl Remko Weggeman: projectleider EPA E-mail: rweggeman@tognederland.nl Opdrachten vanaf 2009: Epa-W: Woningcorporaties, particuliere

Nadere informatie

Kennisinstituutvan,vooren endoordeinstallatiesector. KeesArkesteijn,projectcoördinator

Kennisinstituutvan,vooren endoordeinstallatiesector. KeesArkesteijn,projectcoördinator Kennisinstituutvan,vooren endoordeinstallatiesector KeesArkesteijn,projectcoördinator Energielabelen maatwerkadvies Energieprestatiecertificaat Bestaande bouw Woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie

Nadere informatie

Soorten Energielabels

Soorten Energielabels Soorten Energielabels Begin 2015 krijgen alle woningeigenaren in Nederland, die nog geen energielabel hebben, een voorlopig energielabel van de overheid toegestuurd. Bij verkoop of verhuur van uw woning

Nadere informatie

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL Energielabel SKG-IKOB gecertificeerd BRL 9500-01 & BRL 9500-03 Geachte heer/mevrouw, Hierbij ontvangt u het energielabel welke wij voor u hebben opgenomen. Dit label hebben wij vervaardigd in samenwerking

Nadere informatie

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel Nieuwbouwkantoorpand Demostraat,Tiel EPA U Adresgegevens Fokkerstraat 39, 3905 KV Veenendaal Postbus 1152, 3900 BD Veenendaal T 0318-75 78 88 F 0318-75 78 87 info@enerpro.nl www.enerpro.nl Voorbeeldbedrijf

Nadere informatie

F (zie toelichting in bijlage)

F (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden F (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

Huurprijsbeleid voor de periode 1 juli 2010 tot en met 30 juni 2011

Huurprijsbeleid voor de periode 1 juli 2010 tot en met 30 juni 2011 > Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag Aan: de colleges van burgemeester & wethoud de besturen colleges van burgemeester de toegelaten & instellingen wethouders, de Vereniging besturen van van de

Nadere informatie

Wijziging Regeling energieprestatie gebouwen

Wijziging Regeling energieprestatie gebouwen VROM Wijziging Regeling energieprestatie gebouwen Regeling van de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie van 29 mei 2007, nr. DJZ 2007046340, Directie Juridische Zaken, Afdeling Wetgeving, tot wijziging

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 06 concept 2012-04-26

BRL 9500 Deel 06 concept 2012-04-26 BRL 9500 Deel 06 concept 2012-04-26 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor

Nadere informatie

Huurprijsbeleid voor de periode 1 juli 2011 tot en met 30 juni 2012

Huurprijsbeleid voor de periode 1 juli 2011 tot en met 30 juni 2012 > Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag de Aan: colleges van burgemeester & wethouders, de besturen colleges van burgemeester de toegelaten & instellingen wethouders, Aedes. besturen de Vereniging

Nadere informatie

BRL 9500 Deel

BRL 9500 Deel BRL 9500 Deel 01 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2 Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking met gebouwen met overeenkomstige

Nadere informatie

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.

Energiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn. Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing

Nadere informatie

Geacht college, geacht bestuur,

Geacht college, geacht bestuur, DGWWI Beleidsontwikkeling Woonlasten Rijnstraat 8 Postbus 20951 2500 EZ Den Haag de colleges van burgemeester & wethouders Interne postcode 220 de besturen van de toegelaten instellingen Aedes, de Vereniging

Nadere informatie

A (zie toelichting in bijlage)

A (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden A (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

...Z.../lM...a^...<i^..

...Z.../lM...a^...<i^.. j.^^j 31082^^l2ai^^«...Z.../lM...a^...

Nadere informatie

Energielabel gebouw Dit gebouw Straat (zie bijlage) Gebruiksoppervlak Adviesbedrijf Nummer/toevoeging Opnamedatum Inschrijfnummer Postcode

Energielabel gebouw Dit gebouw Straat (zie bijlage) Gebruiksoppervlak Adviesbedrijf Nummer/toevoeging Opnamedatum Inschrijfnummer Postcode Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking met gebouwen met overeenkomstige

Nadere informatie

Geacht college, geacht bestuur,

Geacht college, geacht bestuur, Directoraat-Generaal Wonen Beleidsontwikkeling Woonlasten Rijnstraat 8 Postbus 20951 2500 EZ Den Haag de colleges van burgemeester & wethouders Interne postcode 220 de besturen van de toegelaten instellingen

Nadere informatie

Telefoon: 030-2368484 E-mail: utrecht@ludenhoff.nl Website: www.ludenhoff.nl

Telefoon: 030-2368484 E-mail: utrecht@ludenhoff.nl Website: www.ludenhoff.nl 2 e Achterstraat 2 & Lange Lauwerstraat 36 te Utrecht Vraagprijs 350.000,- k.k. Op de Lange Lauwerstraat treft men een prachtig pand met een gereinigde gevel en voorzien van een snijvoeg. Het houtwerk

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 33 4 Wijziging van de Woningwet en enige andere wetten in verband met de implementatie van richtlijn 00/3/EU van het Europees Parlement en de Raad van

Nadere informatie

Van Alphenstraat 28 A te Utrecht 175.000,- k.k. Van Alphenstraat 28 B te Utrecht 185.000,- k.k.

Van Alphenstraat 28 A te Utrecht 175.000,- k.k. Van Alphenstraat 28 B te Utrecht 185.000,- k.k. Van Alphenstraat 28 A te Utrecht 175.000,- k.k. Van Alphenstraat 28 B te Utrecht 185.000,- k.k. Impressies Wilhelminapark Van Alphenstraat 28 A te Utrecht Wij hebben de absolute A1 locatie al gevonden!

Nadere informatie

Energielabels Inhoudelijke gevolgen van de overgang naar de nieuwe BRL 9500, d.d. 2011-08-31

Energielabels Inhoudelijke gevolgen van de overgang naar de nieuwe BRL 9500, d.d. 2011-08-31 Energielabels Inhoudelijke gevolgen van de overgang naar de nieuwe BRL 9500, d.d. 2011-08-31 KBI heeft per 31 augustus 2011 nieuwe versies vastgesteld van BRL 9500-00, 01 en 03. De overgang van BRL 9500,

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 03 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN 2009-08-20 voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

KvINL. WB 9500-01 d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN

KvINL. WB 9500-01 d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN WB 9500-01 d.d. 1 augustus 2015 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 06 d.d. 17 april 2015 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor

Nadere informatie

Betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Herhalingsonderzoek 2010. Datum 24 juni 2010

Betrouwbaarheid van energielabels bij woningen. Herhalingsonderzoek 2010. Datum 24 juni 2010 Betrouwbaarheid van energielabels bij woningen Herhalingsonderzoek 2010 Datum 24 juni 2010 Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Bouwen aan kwaliteit Rijnstraat 8 Postbus 16191 2500 BD

Nadere informatie

Biltstraat 343 te Utrecht

Biltstraat 343 te Utrecht Biltstraat 343 te Utrecht Praktisch TWEEkamer-appartement met balkon op de eerste verdieping en direct aan de Biltstraat gelegen, aan de rand van de gewilde woonwijk Wittevrouwen. Het appartement is uitermate

Nadere informatie

nieuwsbrief onroerend goed jaargang 2008, nr. 1

nieuwsbrief onroerend goed jaargang 2008, nr. 1 energie certificaat inhoudsopgave 1 Energie certificaat 3 Koop breekt geen huur 5 Klachtplicht koper bij non-conformiteit 7 Wees voorzichtig met sleutelverklaring 1 januari 2008 energielabel verplicht

Nadere informatie

De corporatiedag 2017

De corporatiedag 2017 De corporatiedag 2017 1972 Wet en regelgeving Energieprestatie Terugblik, stand van zaken, toekomst 2017 2050 Kees Arkesteijn, projectcoördinator ISSO, met medewerking van Wim Plokker (VABI) De weg die

Nadere informatie

Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501

Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501 KBI Wijzigingsblad d.d. 2012-09-27 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 27 september 2012 Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting

Nadere informatie

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO) Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en

Nadere informatie

KBI Wijzigingsblad d.d. 2008-03-07 bij BRL 9500-01

KBI Wijzigingsblad d.d. 2008-03-07 bij BRL 9500-01 KBI Wijzigingsblad d.d. 2008-03-07 bij BRL 9500-01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIEPRESTATIECERTIFICAAT, BESTAANDE WONINGEN Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

INTERESTSUBSIDIEREGELING ENERGIEBESPARING BESTAANDE BOUW PARTICULIEREN 2013-2015

INTERESTSUBSIDIEREGELING ENERGIEBESPARING BESTAANDE BOUW PARTICULIEREN 2013-2015 INTERESTSUBSIDIEREGELING ENERGIEBESPARING BESTAANDE BOUW PARTICULIEREN 2013-2015 SUBSIDIEVERSTREKKING ARTIKEL 1 BEGRIPSBEPALINGEN In deze regeling wordt verstaan onder: a. ASV: de Algemene subsidieverordening

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 01 2011-08-31 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

Interestsubsidieregeling energiebesparing bestaande bouw particulieren Drenthe 2013-2015

Interestsubsidieregeling energiebesparing bestaande bouw particulieren Drenthe 2013-2015 Interestsubsidieregeling energiebesparing bestaande bouw particulieren Drenthe 2013-2015 (geconsolideerde versie, geldend vanaf 31-5-2013) Gegevens van de regeling Overheidsorganisati e Officiële naam

Nadere informatie

energielabel Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen.

energielabel Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Energieprestatiecertificaat energielabel Bestaande bouw Woning/Woongebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Energieklasse zeer energie zuinig A B A ++

Nadere informatie

Algemene informatie bij dit wijzigingsblad Dit wijzigingsblad (WB) geeft vervangende bepalingen bij BRL 9500, deel 01, d.d

Algemene informatie bij dit wijzigingsblad Dit wijzigingsblad (WB) geeft vervangende bepalingen bij BRL 9500, deel 01, d.d WB 9500-01, d.d. 5 juni 2014 bij BRL 9500, deel 01 ENERGIEPRESTATIEADVISERING, BIJZONDER DEEL ENERGIE-INDEX, BESTAANDE WONINGEN Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteit voor Installaties Nederland

Nadere informatie

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012 Implementatie herziene EPBD: een stand van zaken Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012 8 maart 2012 Inhoud Context energiebeleid

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 05 concept 2012-04-26 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor

Nadere informatie

C (zie toelichting in bijlage)

C (zie toelichting in bijlage) Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden C (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

Uwe Excellentie, De Europese Commissie De Commissaris voor Energie

Uwe Excellentie, De Europese Commissie De Commissaris voor Energie Directoraat-Generaal Wonen Directie Beleidsontwikkeling Bouwkwaliteit De Europese Commissie De Commissaris voor Energie Rijnstraat 8 Postbus 30941 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Informatieverzoek inzake

Nadere informatie

Pré Wonen Postbus CA HAARLEM Etalage Geprint op : Blekersvaartweg 48 D. galerijwoning

Pré Wonen Postbus CA HAARLEM  Etalage Geprint op : Blekersvaartweg 48 D. galerijwoning Pré Wonen Postbus 2008 2002 CA HAARLEM www : www.prewonen.nl Etalage Geprint op : 24-08-2016 Adres Blekersvaartweg 48 D Postcode 2101 CD Plaats HEEMSTEDE Omschrijving Woning Type galerijwoning Wijk omschrijving

Nadere informatie

KleurrijkWonen Postbus AM TIEL Tel : Fax : Etalage Geprint op :

KleurrijkWonen Postbus AM TIEL  Tel : Fax : Etalage Geprint op : KleurrijkWonen Postbus 544 4000 AM TIEL www : www.kleurrijkwonen.nl Tel : 0344615214 Fax : 0344623843 Etalage Geprint op : 12-11-2014 Objectgegevens m.b.t. strategisch voorraad beleid Toewijzingmodel Aanbodmodel

Nadere informatie

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz. Besluit van houdende regels omtrent de mogelijkheid voor verhuurder en huurder een energieprestatievergoeding overeen te komen (Besluit energieprestatievergoeding huur) Wij Willem-Alexander, bij de gratie

Nadere informatie

E (zie toelichting in bijlage)

E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden E (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt de vergelijking

Nadere informatie

Certificering voor Energieprestatieadvisering. conform BRL9500 voor woningen en utiliteitsgebouwen

Certificering voor Energieprestatieadvisering. conform BRL9500 voor woningen en utiliteitsgebouwen Certificering voor Energieprestatieadvisering conform BRL9500 voor woningen en utiliteitsgebouwen 1 Deze toelichting op het certificatietraject voor de BRL 9500 is door ISSO in samenwerking met KBI ontwikkeld.

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 04 2006-12-06

BRL 9500 Deel 04 2006-12-06 BRL 9500 Deel 04 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het KOMO -procescertificaat voor het afgeven

Nadere informatie

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL

NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BIJZONDER DEEL BRL 9500 Deel 01 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN 2009-08-20 voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat voor het

Nadere informatie

Karel Doormanlaan 210 te Utrecht

Karel Doormanlaan 210 te Utrecht Karel Doormanlaan 210 te Utrecht Op een uitstekende locatie aan de rand van de Zeeheldenbuurt in Utrecht Oost gelegen groot (circa 102 m2) 3 kamer appartement (voorheen 4) gelegen op de 4e verdieping,

Nadere informatie

Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit

Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Het behalen van energie-efficiëntieverbetering in een bepaald type gebouw wordt zowel door het Bouwbesluit

Nadere informatie

Meefinancieren van energiebesparende voorzieningen De mogelijkheden bij BLG Wonen Versie 1-1-2016

Meefinancieren van energiebesparende voorzieningen De mogelijkheden bij BLG Wonen Versie 1-1-2016 Meefinancieren van energiebesparende voorzieningen De mogelijkheden bij BLG Wonen Versie 1-1-2016 Energiebesparende voorzieningen zijn in meerdere opzichten interessant: Structurele besparing tot 30% op

Nadere informatie

Huurprijsbeleid voor de periode 1 juli 2012 tot en met 30 juni 2013

Huurprijsbeleid voor de periode 1 juli 2012 tot en met 30 juni 2013 > Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag de Aan: colleges van burgemeester & wethouders, de besturen colleges van burgemeester de toegelaten & instellingen wethouders, Aedes, besturen van de toegelaten

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 157 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

verwijzingen zijn afgestemd op ISSO 82.1 versie oktober 2009

verwijzingen zijn afgestemd op ISSO 82.1 versie oktober 2009 Eindtermen en toetsmatrijs: toets energieprestatiecertificaat bestaande woningen Vastgesteld door de EPA-examencommissie en goedgekeurd door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector

Nadere informatie

A (zie toelichting in bijlage)

A (zie toelichting in bijlage) Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden A (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2008 325 Besluit van 15 juli 2008, houdende wijziging van het Bouwbesluit 2003 (aanscherping energieprestatiecoëfficiënt voor niet tot bewoning bestemde

Nadere informatie

BRL 9500 Deel

BRL 9500 Deel BRL 9500 Deel 00 2006-12-06 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Wijzigingsblad d.d bij BRL 9501

Wijzigingsblad d.d bij BRL 9501 KBI Wijzigingsblad d.d. 2011-09-23 bij BRL 9501 Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging Installatiesector op 6 september 2011. Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting

Nadere informatie

RAUWENHOFFLAAN 78 TE UTRECHT

RAUWENHOFFLAAN 78 TE UTRECHT RAUWENHOFFLAAN 78 TE UTRECHT INCLUSIEF COMPLETE EN NIEUWE INBOEDEL!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Aan de rand van tuindorp in Utrecht Oost ligt dit verzorgde appartementencomplex. Betaalbaar wonen op een zeer goede

Nadere informatie

Bartoklaan 12 te Utrecht

Bartoklaan 12 te Utrecht Bartoklaan 12 te Utrecht Centrale entree Parkeerplaats Nabij park Oog in Al Op de Bartoklaan, dichtbij het centrum, op de eerste verdieping gelegen, modern, fraai afgewerkt, bijzonder royaal en luxueus

Nadere informatie

Gemeente Strijen. Subsidieverordening. duurzaamheidsmaatregelen Strijen

Gemeente Strijen. Subsidieverordening. duurzaamheidsmaatregelen Strijen Gemeente Strijen Subsidieverordening duurzaamheidsmaatregelen Strijen 12 Inhoudsopgave Hoofdstuk I - ALGEMENE BEPALINGEN... 2 Artikel 1 Begripsbepalingen... 2 Artikel 2 Doel van de verordening en doelgroep...

Nadere informatie

Veelgestelde vragen EPBD / Energielabel

Veelgestelde vragen EPBD / Energielabel Veelgestelde vragen EPBD / Energielabel Hieronder vindt u een overzicht van veelgestelde vragen over het energielabel gebouwen, onderverdeeld in rubrieken. Staan uw vragen niet in onderstaand overzicht,

Nadere informatie

Rapportage Gebruik en betrouwbaarheid energielabels bij woningen

Rapportage Gebruik en betrouwbaarheid energielabels bij woningen Rapportage Gebruik en betrouwbaarheid energielabels bij woningen Inhoud Inleiding 03 1 Samenvatting 04 2 De regelgeving 05 3 Onderzoeksopzet 06 3.1 Doel van het onderzoek 06 3.2 Het gebruik van energielabels

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Regeling energieprestatie gebouwen wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. De Regeling energieprestatie gebouwen wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 3661 12 februari 2014 Regeling van de Minister voor Wonen en Rijksdienst van 31 januari 2014, nr. 2014-0000062837, tot

Nadere informatie

Aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mevrouw drs. K.H. Ollongren Postbus EA DEN HAAG. Geachte mevrouw Ollongren,

Aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mevrouw drs. K.H. Ollongren Postbus EA DEN HAAG. Geachte mevrouw Ollongren, Aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Mevrouw drs. K.H. Ollongren Postbus 20011 2500 EA DEN HAAG Datum 6 december 2017 Onderwerp Wijziging Regeling energieprestatie gebouwen Uw

Nadere informatie

TER ILLUSTRATIE. I. Boek 7 BW. Artikel 248

TER ILLUSTRATIE. I. Boek 7 BW. Artikel 248 TER ILLUSTRATIE I. Boek 7 BW Artikel 248 1. De huurprijs kan worden verhoogd hetzij op grond van een beding in de huurovereenkomst dat in deze wijziging voorziet, hetzij indien een dergelijk beding niet

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 00 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING

BRL 9500 Deel 00 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN. voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING BRL 9500 Deel 00 2011-08-31 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING Vastgesteld door het CCvD van de Stichting Kwaliteitsborging

Nadere informatie

Object. Hoge Zand 35 DEN HAAG Energielabel A

Object. Hoge Zand 35 DEN HAAG Energielabel A Object Hoge Zand 35 DEN HAAG Energielabel A Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden A (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1999 459 Wet van 6 oktober 1999, houdende wijziging van de Wegenverkeerswet 1994 met betrekking tot de afgifte en inname van kentekenplaten Wij Beatrix,

Nadere informatie

B (zie toelichting in bijlage)

B (zie toelichting in bijlage) Energielabel woning Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden B (zie toelichting in bijlage) Uw woning Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 728 Besluit van 22 oktober 2010, houdende wijziging van het Bouwbesluit 2003 (aanscherping energieprestatiecoëfficiënt voor tot bewoning bestemde

Nadere informatie

Aanpassing woningwaarderingsstelsel per 1 juli 2010

Aanpassing woningwaarderingsstelsel per 1 juli 2010 > Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag de colleges van burgemeester & wethouders, de besturen van de toegelaten instellingen, Aedes, de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland

Nadere informatie

SUPPLIED TO GEERT VAN DEN BOOMEN ON 04 NOV 14 10:43:23 GMT

SUPPLIED TO GEERT VAN DEN BOOMEN ON 04 NOV 14 10:43:23 GMT SUPPLI TO RT VAN N OOMN ON 04 NOV 14 10:43:23 MT SUPPLI TO RT VAN N OOMN ON 04 NOV 14 10:43:23 MT SUPPLI TO RT VAN N OOMN ON 04 NOV 14 10:43:23 MT SUPPLI TO RT VAN N OOMN ON 04 NOV 14 10:43:23 MT nergieprestatiecertificaat

Nadere informatie

Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen

Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen Herziene versie 2013 ISSO-publicatie 75.1 Hoofdstuk 6.0 ISSO 75.1 Aanvliegroute opnameprotocollen Methode 2013, wettelijke aanwijzing per 1 Juli 2014 1 6 Opnameprotocollen 6.1 Inleiding In ISSO 75.1 worden

Nadere informatie

Energielabel. Object. Noordeinde 49 DEN HAAG

Energielabel. Object. Noordeinde 49 DEN HAAG Energielabel D Object Noordeinde 49 DEN HAAG Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden D (zie toelichting in bijlage) Weinig besparingsmogelijkheden

Nadere informatie

STICHTING AUTORITEIT FINANCIËLE MARKTEN, hierna AFM, Gevestigd te Amsterdam, STICHTING DSI, hierna: DSI, Gevestigd te Amsterdam

STICHTING AUTORITEIT FINANCIËLE MARKTEN, hierna AFM, Gevestigd te Amsterdam, STICHTING DSI, hierna: DSI, Gevestigd te Amsterdam Convenant tussen de Stichting Autoriteit Financiële Markten en de Stichting DSI inzake vakbekwaamheid van Relevante personen werkzaam onder de verantwoordelijkheid van Ondernemingen STICHTING AUTORITEIT

Nadere informatie

ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies

ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies Programma EP-certificaat vs maatwerkadvies Inhoud ISSO-publicatie 75.2 Kansen/bedreigingen voor de installatiesector Kees Arkesteijn ISSO EP-certificaat vs maatwerk

Nadere informatie

Willem II Singel 25 te Roermond Energielabel Datum 29 juli 2013 Referentie 20131023-01

Willem II Singel 25 te Roermond Energielabel Datum 29 juli 2013 Referentie 20131023-01 Willem II Singel 25 te Roermond Energielabel Datum 29 juli 2013 Referentie 20131023-01 Referentie 20131023-01 Rapporttitel Willem II Singel 25 te Roermond Energielabel Datum 29 juli 2013 Opdrachtgever

Nadere informatie

Energielabel. Van letters naar cijfers. Van energielabel naar energie index; Wat wijzigt en wat merkt u er van?

Energielabel. Van letters naar cijfers. Van energielabel naar energie index; Wat wijzigt en wat merkt u er van? Energielabel Van letters naar cijfers Van energielabel naar energie index; Wat wijzigt en wat merkt u er van? Een korte terugblik. 2008: energielabel verplicht bij verkoop en verhuur 2010: verbeterd energielabel;

Nadere informatie

Het energiebeleid van Habeko wonen Martin Bogerd directeur bestuurder.

Het energiebeleid van Habeko wonen Martin Bogerd directeur bestuurder. Verslag bijeenkomst 21 januari 2015 van Stichting Bewonersbelangen Habeko Wonen (SBHW) in samenwerking met Habeko wonen en gastspreekster Antoinette Vunderink van Het Energiehuis over Hoe houd ik mijn

Nadere informatie

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels Verslag uitgevoerde activiteiten 2010 Datum 13 december 2010 Status Definitief Colofon Publicatienummer VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Bouwen

Nadere informatie

OBJECT-INFORMATIE BOLESTEIN 604 GARAGE AMSTERDAM PARKEERGARAGE

OBJECT-INFORMATIE BOLESTEIN 604 GARAGE AMSTERDAM PARKEERGARAGE OBJECT-INFORMATIE BOLESTEIN 604 GARAGE AMSTERDAM PARKEERGARAGE ALGEMENE OBJECT-INFORMATIE BOLESTEIN 604 GARAGE AMSTERDAM ALGEMEEN Zeer ruime parkeergarage in Amsterdam Buitenveldert, nabij het Amsterdamse

Nadere informatie

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 23 februari 2012, nr. 9A;

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 23 februari 2012, nr. 9A; Gemeenteblad Elektronisch uitgegeven van de gemeente Tubbergen Jaargang: 2012 Nummer: 16 Uitgifte: 10 maart 2012 Bekendmaking van het besluit van de gemeenteraad d.d. 5 maart 2012, nr. 9B, tot vaststelling

Nadere informatie

BRL 9500 Deel 05 concept xx-xxxx 2016

BRL 9500 Deel 05 concept xx-xxxx 2016 BRL 9500 Deel 05 concept xx-xxxx 2016 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO -, respectievelijk het NL-EPBD -procescertificaat voor ENERGIEPRESTATIEADVISERING voor het NL-EPBD -procescertificaat

Nadere informatie

LAING'S NEKSTRAAT 10 1092GW AMSTERDAM VRIJBLIJVENDE OBJECTINFORMATIE HUURPRIJS 160 PER MAAND

LAING'S NEKSTRAAT 10 1092GW AMSTERDAM VRIJBLIJVENDE OBJECTINFORMATIE HUURPRIJS 160 PER MAAND LAING'S NEKSTRAAT 10 1092GW AMSTERDAM VRIJBLIJVENDE OBJECTINFORMATIE HUURPRIJS 160 PER MAAND Te huur inpandige parkeerplaats in Amsterdam Oost. Locatie: Laing's Nekstraat 10 (1092 GW). Vlakbij Linneusstraat

Nadere informatie