Jaarverslag. Technologiestichting STW

Transcriptie

1 Jaarverslag Technologiestichting STW 20 12

2 Technologiestichting STW Postadres Postbus GA Utrecht The Netherlands Bezoekadres Van Vollenhovenlaan JP Utrecht T +31 (0) F +31 (0) E info@stw.nl Foto omslag Dr.ir. Daniël Schinkel, finalist Simon Stevin Gezel 2012, onderzocht in een STW-project bij de Universiteit Twente hoe een chip sneller én energiezuiniger te maken. Foto: Ivar Pel, Utrecht. STW-nummer 2013/03685./STW ISBN-nummer NUR 950

3 Jaarverslag 2012 Technologiestichting STW april

4

5 Inhoud Deuren wagenwijd open 06 Ontwikkelingen binnen STW 08 Inleiding 09 Interne ontwikkelingen 14 Strategische samenwerkingsprogramma s 15 Varia 16 De financiële situatie van STW 17 Externe ontwikkelingen 17 Kernindicatoren 18 STW-Jaarcongres Opvallende resultaten uit de kennisoverdracht 54 Inleiding 55 Cijfers kennisoverdracht 56 Open Technologieprogramma 60 Vernieuwingsimpuls 64 STW in cijfers 66 Inleiding 67 Kengetallen en statistiek 75 Verkort financieel jaarbericht Opvallende resultaten uit het onderzoek 22 Overzicht programma s en activiteiten 24 Aandeel STW-onderzoek in Topsectoren 25 Overzicht aantal projecten in Topsectoren 28 Inleiding 29 Open Technologieprogramma 33 Partnership 35 Perspectief 51 Nanotechnologie Jurykamers en commissies 82 Jurykamers 84 Commissies 92 Lijst van gebruikers 107 Lijst van afkortingen 3

6 Bestuur Prof.dr. P.M.G. Apers voorzitter, Universiteit Twente Prof.dr.ir. M.P.C. Weijnen vice-voorzitter, Dr. C.A. Linse Raad van Toezicht TNO Ir. D.Ph. Schmidt TNO Bouw en Ondergrond Ir. A.H. Schaaf Océ Technologies BV 1 Directeur Dr. E.E.W. Bruins Bestuursraad Prof.dr.ir. F.P.T. Baaijens Technische Universiteit Eindhoven Ir G.F.M. Beenker NXP Dr.ir. J.P.H. Benschop ASML Netherlands BV Prof.dr. C.A. van Blitterswijk Universiteit Twente Prof.dr.ir. R. de Borst University of Glasgow 2 Prof.dr. J.A. Bouwstra Universiteit Leiden Dr.ir. Y. Engelen DSM Venturing Ir. T. Gorter Qanbridge BV Dr.ir. C.J. Kroese ex Kadaster RvB 3 Dr. H.P.C.E. Kuipers Shell Global Solutions Prof.dr.ir. R. Rabbinge Wageningen Universiteit Dr. K. Wiedhaup Netherlands Genomics Initiative Waarnemers Drs. J.H. de Groene NWO Dhr. Th. Grosfeld Vereniging VNO-NCW Ir. A.P. Couzy Ministerie van Economische Zaken 1 vanaf 01/01/ tot 01/07/ tot 11/06/ Jaarverslag STW 2012

7 Deuren wagenwijd open Het Chinese woord voor crisis bestaat uit twee karakters. Het ene betekent bedreiging, het andere kans. Treffender is de huidige toestand van Nederland nauwelijks te omschrijven. De bedreiging komt van de nog steeds voortdurende financiële en economische crisis. De kans zit hem in het gegeven dat je in zo n situatie scherp moet nadenken over je prioriteiten, over wat je wil en vervolgens ook knopen moet doorhakken. Het topsectorenbeleid van de overheid is zo n beslissing: we richten onze aandacht nu echt op de verdere ontwikkeling van technologieën waar Nederland economisch en maatschappelijk beter van wordt. STW blijkt wonderwel bij deze ontwikkeling te passen. We werken al sinds 1981 aan het bij elkaar brengen van onderzoekers en toepassers en aan het bevorderen van kennisoverdracht tussen die twee groepen. Die jarenlange ervaring heeft ons vruchtbare inzichten over valorisatie en omvangrijke netwerken in de academische wereld en in industrie en samenleving opgeleverd. We worden in het veld dan ook gezien als een van de best practices in Nederland op het terrein van valorisatie. Terwijl in 2012 heel veel gebeurde wil ik mij hier beperken tot twee kleine maar belangrijke nieuwe stappen die STW heeft gezet in het belang van ons onderzoek voor de samenleving. We hebben de vragen veranderd die we stellen aan de onafhankelijke experts die onze projectaanvragen beoordelen. Vroegen we ze voorheen te oordelen over de wetenschappelijke kwaliteit en over de economische relevantie van de aanvragen, nu vragen we ze te oordelen over de maatschappelijke relevantie. Valorisatie van ons onderzoek hebben we dus verbreed naar meer dan alleen economisch nut. De tweede nieuwe stap is de ontwikkeling van het nieuwe valorisatie-instrument Demonstrator. Dat heeft als doel resultaten van toepassingsgericht onderzoek op universiteiten én hogescholen te bevorderen, door proof-of-principle kennis door te ontwikkelen naar een proof-of-concept die (direct) door het bedrijfsleven in gebruik kan worden genomen. Daarmee worden academisch en hogeschoolonderzoek dichter bij elkaar gebracht. Het zal vast de opmaat worden naar nauwere contacten tussen universiteit en hogeschool. In 2012 voerden we de eerste call van de Topsector High Tech Systemen en Materialen uit. Het MKB deed het verrassend goed in die call. Dertig midden- en kleinbedrijven waren betrokken bij de aanvragen en meer dan de helft ervan zit bij de uiteindelijk gehonoreerde projecten. Het is heel bemoedigend om te zien dat het MKB binnen deze topsector ruim is aangehaakt bij het wetenschappelijk onderzoek. Het forse commitment van het bedrijfsleven garandeert dat alles in het werk wordt gesteld om de kennis ook daadwerkelijk naar toepassing te leiden. Excellente wetenschap gaat binnen HTSM klaarblijkelijk goed samen met vraagsturing en toepassingsgerichtheid. Het MKB weet goed de weg naar onze onderzoekers te vinden, we slaan een brug naar het HBO, maatschappelijke relevantie is nadrukkelijk een van de twee criteria waarop wij onderzoekaanvragen laten beoordelen. Onze deur naar de samenleving staat wagenwijd open. Eppo Bruins directeur 5

8

9 01 Ontwikkelingen binnen STW 08 Inleiding 09 Interne ontwikkelingen 09 Open Technologieprogramma 09 Perspectief 12 Partnership 13 Vernieuwingsimpuls en Rubicon 13 Valorisation Grant 14 Demonstrator 14 Strategische samenwerkingsprogramma s 14 Cyber security 14 Sport 14 Uncertainty Reduction in Smart Energy Systems (URSES) 14 Eiwitinnovatie 15 Varia 15 Open Acces 15 NWO-Groot 15 Lead Agency Procedure 15 EUREKA 15 SIA/RAAK 16 De financiële situatie van STW 16 Stelselwijziging 16 Jaarrekening Liquide middelen 16 Begroting Ontwikkelingen 17 Externe ontwikkelingen 17 Topsector High Tech Systemen en Matrialen 17 Topsector Water 17 Varia 17 Kernindicatoren 18 STW-Jaarcongres

10 Inleiding Het realiseren van kennisoverdracht tussen technische wetenschappen en gebruikers is de missie van Technologiestichting STW. Zij doet dit door gebruikers en onderzoekers bij elkaar te brengen, door excellent technischwetenschappelijk onderzoek te financieren en door al haar projecten te begeleiden naar optimale kansen voor kennisoverdracht. Om haar missie te realiseren voert STW eigen beleid en reageert waar mogelijk proactief op externe ontwikkelingen. Over het gevoerde beleid en de resultaten daarvan in 2012 doet dit hoofdstuk verslag. Opvallende resultaten uit het onderzoek in 2012 worden gepresenteerd in hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 geeft voorbeelden van kennisoverdracht uit projecten in Voor STW stond 2012 sterk in het teken van de topsectoren en een nieuw kabinet dat het innovatiebeleid van zijn voorganger voortzette. Het bestuur van STW identificeerde in 2012 de topsectoren waarin STW via haar onderzoekers en haar projecten en programma s het meest actief is en besloot dat voor de besteding van de financiële middelen die topsectoren leidend zijn. Binnen de financieringsinstrumenten van STW oormerkte het bestuur vervolgens streefbedragen voor die geselecteerde topsectoren. Voor de overige topsectoren en voor ongebonden onderzoek blijft een deel van het STW-budget beschikbaar. 8 Jaarverslag STW 2012

11 In 2012 ontving STW 94 aanvragen voor OTP. Hiervan heeft het bestuur er na beoordeling door onafhankelijke buitenlandse referenten en op basis van ranking door jury s 31 gehonoreerd. Daar was in totaal een bedrag van 18,0 miljoen euro mee gemoeid, plus 4,1 miljoen euro aan co-financiering (in natura). Interne ontwikkelingen In 2012 besloot het bestuur van STW dat de topsectoren leidend zijn voor de besteding van de financiële middelen. Na identificatie van de topsectoren waarin STW en haar onderzoekers het meest actief zijn, legde het bestuur voor 2013 en later een verdeelsleutel van middelen vanuit de verschillende financieringsinstrumenten vast. Dominant in deze verdeling is de topsector High Tech Systemen en Materialen (HTSM). De andere topsectoren zijn Chemie, Life Sciences & Health, Energie en Water. In 2012 werd al enigszins op deze verdeling vooruitgelopen door 10 miljoen euro uit open instrumenten (waaronder OTP) vrij te maken voor de topsectoren. Het grootste deel hiervan was de STW-bijdrage aan de eerste call van de topsector HTSM. De financieringsintrumenten van STW zijn zeer geschikt om binnen de verschillende topsectorcompartimenten te komen tot selectie van excellent toepassingsgericht wetenschappelijk onderzoek in de vorm van publiek-private samenwerking. Hieronder wordt per instrument verantwoording afgelegd. Open Technologieprogramma Het Open Technologieprogramma (OTP) richt zich op relatief kleine technisch-wetenschappelijke projecten (maximaal euro, plus een maximum van euro aan investeringskosten; in totaal dus maximaal 1 miljoen euro). Het OTP kent verder geen disciplinaire grenzen. STW koestert deze openheid zorgvuldig, omdat innovatie in bijna alle gevallen multidisci-plinariteit verlangt. OTP-projecten bestrijken het volledige scala aan technisch-wetenschappelijk onderzoek. Voor 2012 had STW een bedrag van 17,5 miljoen euro voor het OTP beschikbaar, exclusief co-financiering door partners. Op 8 mei 2012 opende Prins Willem Alexander in Epe de eerste Nereda-rioolwaterzuiveringsinstallatie. Nereda is een nieuwe technologie die huishoudelijk en bedrijfsafvalwater duurzaam en energie-zuinig zuivert. De bacteriën die in de rioolwaterzuivering het water schoon eten, vormen bij deze nieuwe technologie compacte bolletjes die makkelijk bezinken en zo efficiënt scheiden van het schone water. Een Nereda-installatie kan op een kleiner oppervlak gebouwd worden, gebruikt ruim 30% minder energie en is 20% goedkoper dan bestaande installaties. De technologie is ontwikkeld in een door STW gefinancierd project bij de TU Delft en is in een publiek-private samenwerking doorontwikkeld door de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), advies- en ingenieursbureau DHV en zes waterschappen. De installatie in Epe, van Waterschap Veluwe, is de eerste ter wereld die op praktijkschaal volledig met Nereda-technologie rioolwater gaat zuiveren. Perspectief De Perspectiefprogramma s beogen publiek-private samenwerking op programmatische wijze te bevorderen. De invalshoeken zijn het ontwikkelen van nieuwe technologie via een multidisciplinaire aanpak, samenwerking met gebruikers, medefinanciering door private partijen en specifieke activiteiten gericht op valorisatie en ondernemerschap. Perspectief is er in het bijzonder voor bedoeld om vernieuwende kennis tot toepassing te brengen en zo een bijdrage te leveren aan technologische innovatie in Nederland. Omdat Perspectief een bottom-up aanpak heeft kan men het instrument kwalificeren als open programmacompetitie. De besluitvorming over voorstellen voor programma s die in 2011 werden ingediend, werd in 2012 afgerond. Ontwikkelingen binnen STW 9

12 Een van de beoordelingscriteria in deze Perspectiefronde was een toetsing op passendheid binnen de roadmaps in de innovatiecontracten van de topsectoren. Er kwamen vijf nieuwe programma s tot stand: NatureCoast, imagene, imit, Microscopy Valley en CyberPhysical Systems. Deze programma s hebben een looptijd van zes jaar en een omvang van tussen 3 en 6 miljoen euro. Het budget voor de nieuwe programma s is 27,9 miljoen euro, waarvan 21,4 miljoen euro van het ministerie van Economische Zaken en 6,5 miljoen euro van STW/derden. en wetenschappelijk een onontgonnen onderwerp. Met de aanleg van de zogeheten Zandmotor ( langs de Noordzeekust ter hoogte van Ter Heijde is een ongeëvenaarde kans ontstaan om natuurgedreven zandvoeding van onze kust te bestuderen. De monitoring van de zandmotor kent tot nu toe geen wetenschappelijke basis. Het doel van dit programma is daarvoor te gaan zorgen. Het programma past goed binnen de topsector Water (opgenomen in het Innovatiecontract Deltatechnologie) en draagt bij aan de vooraanstaande positie van Nederland binnen waterbeheer. Nieuwe Perspectiefprogramma s van 2012 Instruments for minimaly invasive techniques (imit) Bij minimaal invasieve technieken zijn nog heel wat uitdagingen: op veel plekken in het lichaam kan men niet komen en er zijn zeer beperkte mogelijkheden voor diagnose en behandeling. Het doel van het programma is interactieve multi-purpose instrumenten te ontwikkelen om overal in het lichaam te kunnen komen, informatie over weefseleigenschappen te verkrijgen en daarna een behandeling te kunnen uitvoeren. De uiteindelijke resultaten van het programma zijn multifunctionele stuurbare naalden en katheters waarmee in één interventie diagnose en therapie kunnen worden uitgevoerd. Het programma past binnen het kader van het IMDI. NL-initiatief goed binnen de topsectoren High Tech Systemen en Materialen en Life Sciences & Health. Microscopy Valley Het programma betreft de ontwikkeling van combinaties van fluorescentie- en elektronenmicroscopietechnieken om moleculen zoals eiwitten in cellen zichtbaar te maken. De combinatie van deze twee technieken, correlatieve microscopie geheten, overbrugt de verschillende lengteschalen die relevant zijn binnen de cel. Er is een groeiend aantal gebruikers voor deze nieuwe techniek en het aantal toepassingen neemt ook snel toe. Microscopie-fabrikanten zijn geïnteresseerd in het integreren van fluorescentieen elektronenmicroscopie in één enkele microscoop. Het programma past goed binnen de topsectoren High Tech Systemen en Materialen en Life Science & Health (thema enabling technology ). Nature-driven nourishment of coastal systems (NatureCoast) Het begrijpen en beheersen van grootschalige kustsystemen als basis voor duurzame inrichting van delta s is wereldwijd een maatschappelijke uitdaging Population imaging genetics (ImaGene) Vroege opsporing en betere voorspelling van het verloop van ziekteprocessen kan de kwaliteit van leven van een grote groep mensen aanmerkelijk verbeteren, onder andere door ontwikkelen van preventieve strategieën of door het optimaliseren van behandeling voor de individuele patiënt. Recent heeft een aanpak waarbij zowel beelddata (MRI-scans) als genetische data van grote groepen mensen worden geanalyseerd al tot belangrijke nieuwe inzichten geleid. De methodes om zowel beeld- als genetische data te analyseren staan echter nog in de kinderschoenen. Door de omvang, complexiteit en variabiliteit van deze data is dat ook een enorme uitdaging. Het doel van dit programma is nieuwe technologie te ontwikkelen om beeld- en genetische informatie beter te koppelen. De tech-nieken zullen worden ontwikkeld in het kader van verbeterde opsporing, diagnostiek en behandeling van belangrijke ziektegebieden, te weten de ziekte van Alzheimer, cardiovasculaire aandoeningen, en borstkanker. Het programma past goed binnen de roadmap Healthcare van de topsector High Tech Systemen en Materialen, de topsector Life Science & Health, en het topsectordoorsnijdende thema ICT. Robust design of cyber-physical systems (CPS) Cyber-physical systemen (voor medische beeldbewerking, lithografie, slimme elektriciteitsnetten, intelligent transport, elektronenmicroscopie, hoogwaardige printers) zijn een complexe mengeling van grote aantallen sensoren en actuatoren. CPS-systemen worden geconfronteerd met een diversiteit aan omgevingsfactoren. Het robuust maken en houden van dat soort systemen is van groot belang voor de industrie, en hieraan levert dit programma een bijdrage. De combinatie van de sterke universitaire groepen en de geïnteresseerde bedrijven bij dit programma is een ecosysteem van wereldniveau en het programma zal ervoor zorgen dat dit zo blijft. Het programma past goed binnen de topsector High Tech Systemen en Materialen en het topsectordoorsnijdende thema ICT. 10 Jaarverslag STW 2012

13 Om de rol van STW in het topsectorenbeleid aan te scherpen stelde het STW-bestuur de in 2012 gestarte Perspectiefronde alleen open voor onderwerpen die genoemd worden in de innovatiecontracten van die topsectoren waarin STW actief is of nadrukkelijk ondersteunend aan de roadmaps die binnen deze topsectoren geformuleerd zijn. Voor het vooraf beoordelen van de passendheid van voorstellen kregen de trekkers van de verschillende topsectoren een nadrukkelijke rol. Om een evenwichtige verdeling over de verschillende topsectoren te bevorderen stelde het bestuur voor de beoordeling drie compartimenten in: HTSM, ICT, Nanotechnologie en Medische technologie; LSH, T&U, AgriFood; en Water, Chemie en Energie, met een vastgesteld budget voor elk compartiment en ook beoordeling per compartiment. Onderzoeksgroepen dienden in samenspraak met industriële consortia 37 programma-initiatieven in. Na verplichte publicatie ervan op de website van STW zodat nog niet betrokken maar mogelijk geïnteresseerden op de hoogte konden raken van het initiatief, ontving STW uiteindelijk 21 programma-ontwerpen. Verdere afronding van de beoordeling en besluitvorming over honorering volgt in De programma-ontwerpen waren goed verdeeld over de topsectorcompartimenten: acht programma-ontwerpen in het compartiment HTSM, ICT, Nanotechnologie en Medische technologie, zeven in het compartiment LSH, T&U, AgriFood en zes in het compartiment Water, Chemie en Energie. IS2C als voorbeeld voor de Perspectiefprogramma s 5 1 Instruments for minimaly invasive techniques (imit). 2 Microscopy Valley. 3 Nature-driven nourishment of coastal systems (NatureCoast). 4 Population imaging genetics (ImaGene). 5 Robust design of cyberphysical systems (CPS). Op 26 en 27 april 2012 kwamen zo n 50 onderzoekers en gebruikers uit het Perspectiefprogramma Integral Solutions for Sustainable Construction (IS2C) bijeen in Nijkerk om de stand van zaken, resultaten en vooruitzichten in het onderzoek en kennisuitwisseling te bespreken. Onderdeel van het programma was een bezoek van alle promovendi in IS2C aan de Nijkerkerbrug die sneller slijtage is gaan vertonen dan gepland. Rijkswaterstaat had voor de promovendi drie Ontwikkelingen binnen STW 11

14 opdrachten geformuleerd om de brug aan te pakken. In drie groepen rapporteerden de promovendi de tweede dag plannen van aanpak. Rijkswaterstaat heeft veel belangstelling voor die plannen getoond en wil dit soort vragen vaker aan jonge onderzoekers gaan voorleggen. IS2C vervult een voorbeeldrol qua interactie en gebruikersdeelname in de Perspectiefprogramma s van STW. Partnership Het instrument Partnership van STW is bedoeld voor het aanpakken van vragen en wensen vanuit het bedrijfsleven. Een Partnershipprogramma combineert op een efficiënte manier vraagsturing vanuit het bedrijfsleven met open indiening van onderzoekideeën vanuit de Nederlandse universiteiten en para-universitaire instituten. In 2012 besloot het STW-bestuur dat ook de thema s van Partnership-programma s dienen te passen binnen de topsector-agenda s. Gezien de sterke vraagsturing binnen dit instrument is dat een voorwaarde waaraan vaak op natuurlijke wijze wordt voldaan wanneer ook de topsector-agenda s op open wijze tot stand komen. De kern van een Partnershipprogramma wordt gevormd door de themabeschrijving, die wordt opgesteld door een of meer bedrijven. STW organiseert vervolgens een call rondom dat thema en roept universitaire onderzoekers op om te komen met hun beste ideeën die passen binnen het thema. Hier kan een op maat gesneden matchmaking aan vooraf gaan. Een Partnershipprogramma wordt 50/50 gefinancierd (cash) door STW en de partner(s) uit het bedrijfsleven. Wanneer meer dan één bedrijf co-financier is, wordt verwacht dat één van die bedrijven als aanspreekpunt voor STW fungeert, of dat een bedrijvenconsortium wordt gevormd. Via haar netwerk biedt STW zo het bedrijfsleven toegang tot de beste onderzoekers in het Nederlandse academische systeem. STW heeft budget voor enkele Partnerships per jaar. Zij hebben een omvang van tenminste 3 miljoen euro waarbij het bedrijf de helft betaalt en STW eventueel met andere academische partners samen de andere helft. Er is geen indieningsmogelijkheid voor Partnershipprogramma s. Een programma komt tot stand in overleg met een of meer bedrijven. Daarna wordt een call geopend om onderzoeksvoorstellen op te roepen. Die worden volgens de standaard werkwijze van STW door onafhankelijke deskundigen beoordeeld en in een prioriteitsvolgorde gezet. Het STW-bestuur honoreert op basis daarvan de beste voorstellen. Een programmacommissie of stuurgroep met vertegenwoordigers van het bedrijf/de bedrijven en door STW aangezochte onafhankelijke academische experts heeft de super-visie over het programma. In 2012 kwamen twee nieuwe Partnershipprogramma s tot stand: Partnership Volatile Fatty Acid Platform Dit Partnershipprogramma met Paques richt zich op de productie van biogebaseerde producten uit afvalstromen van biomassa. Het doel is om het productieproces van vluchtige vetzuren beter te begrijpen en nieuwe processen te ontwikkelen om die vetzuren terug te winnen uit het afval en om te zetten in biogebaseerde producten. In 2012 is een call voor onderzoeksvoorstellen uitgeschreven. Bestuurlijke afronding van het beoordelingsproces en honorering gebeurt in Academische partners naast STW zijn het Gebied Chemische Wetenschappen van NWO en het Algemeen Bestuur van NWO. Het Partnership valt inhoudelijk binnen de Topsector Chemie en het thema Biobased Economy dat door de topsectoren heen snijdt. Partnership Advanced Sustainable Lighting Solutions (ASLS) Dit Partnershipprogramma met Philips Electronics Nederland bv richt zich het ontwikkelen van innovatieve, efficiënte, op een verantwoorde manier te produceren verlichting. Het lichtverbruik in de wereld wordt steeds hoger; de verwachting is dat mede door de verschuiving naar een 24 uurs-economie Netwerken tijdens de matchmakingsbijeenkomst voor het Parnership Volatile Fatty Acid Platform. 12 Jaarverslag STW 2012

15 rond 2050 het wereldwijde lichtverbruik bijna drie keer hoger zal zijn dan nu. Meer energieefficiënte manieren om met verlichting om te gaan zijn daarom gewenst. Het Partnership gaat op zoek naar hoog-efficiënte, aantrekkelijke en betaalbare verlichting die ook nog eens op een verantwoorde manier ontwikkeld wordt. In 2012 is een call voor onderzoeksvoorstellen uitgeschreven. Honoreringen worden begin 2013 bekend. Het Partnership past in de Topsector High Tech Systemen en Materialen. In 2012 ging het Partnership ExploRail, met het Gebiedsbestuur Maatschappij- en Gedragswetenschappen van NWO en ProRail daadwerkelijk van start. Binnen het programmadeel Intelligent Rail Infrastructure, waarvan STW de leidende academische partner is, werden tien onderzoeksaanvragen ingediend; vijf werden er gehonoreerd. Dit programma past binnen de Topsector Logistiek. Ook het Partnershipprogramma met Rijk Zwaan, Meiosis, ging in 2012 van start. Er werden zeven onderzoeksaanvragen ingediend, waarvan er vijf werden gehonoreerd. Dit programma past binnen de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Vernieuwingsimpuls en Rubicon De Vernieuwingsimpuls is een NWO breed instrument van persoonsgebonden financiering voor onderzoekers in diverse fasen van hun wetenschappelijke carrière. De Vernieuwingsimpuls valt samen met het Rubicon-instrument (voor net-afgestudeerden) onder het talentbeleid van NWO. De Vernieuwingsimpuls kent drie fasen: net-gepromoveerden (Veni) onderzoekers die al hun eerste prestaties als onderzoeker hebben geleverd (Vidi) en gerenommeerde onderzoekers die een eigen groep aan het opbouwen zijn (Vici). In 2012 werden binnen het werkterrein van STW twaalf Veni-aanvragen, acht Vidi-aanvragen (uit de ronde 2011) en drie Vici-aanvragen (uit de ronde 2011) gehonoreerd. Projecten die voortkomen uit het door STW uitgevoerde deel van de Vernieuwingsimpuls passen voor een belangrijk deel binnen de onderwerpen van de topsector-agenda s of zijn daaraan grotendeels ondersteunend. In 2012 veranderde de wijze van beoordeling van Vici-aanvragen. Die worden voortaan door een NWO-brede commissie beoordeeld. Vanwege de uniforme aanpak van de Vernieuwingsimpuls binnen de NWO-koepel ligt er relatief weining nadruk op ulitisatie. Hoe dit uitpakt voor de technische wetenschappen zal moeten worden bezien. Valorisation Grant De Valorisation Grant is een persoonsgebonden financiering voor ondernemende onderzoekers om innovatieve high-tech bedrijvigheid te ontwikkelen op basis van de kennis die zij binnen de universiteit of de onderzoeksinstellingen waar ze werken hebben ontwikkeld. Dankzij het in 2011 verkregen accres van OCW voor STW kon het bestuur van STW het budget voor de Valorisation Grant desondanks in stand hou den. STW voegde uit dit accres 1,5 miljoen euro toe aan het budget voor de Valorisation Grant. De Valorisation Grant bestaat uit twee fases. Fase-1 is de haalbaarheidsstudie van het voorstel; hiervoor is een bedrag van maximaal euro beschikbaar. Deze fase moet in hooguit een half jaar zijn uitgevoerd. Kandidaten die deze fase met succes hebben doorlopen kunnen een aanvraag indienen voor fase-2, de valorisatiefase. Hiervoor is maximaal euro beschikbaar. De maximale duur van deze fase is twee jaar, met een tussentijdse evaluatie. In 2012 ontving STW 72 aanvragen voor fase-1 en 32 aanvragen voor fase-2. Daarvan werden er 30 voor fase-1 gehonoreerd en 12 voor fase-2. Hiermee was een totaalbedrag gemoeid van 3,2 miljoen euro. Staatssecretaris Halbe Zijlstra reikte op 7 september de Valorisation Grants van STW uit. Met de Valorisation Grants ondersteunen NWO en STW ondernemende onderzoekers. De Valorisation Grants bieden onderzoekers de kans om hun vernieuwende idee om te zetten naar de werkelijkheid. Tijdens de uitreiking gaven twee van de Grant-winnaars een presentatie over hun onderzoek. Boris Reuderink sprak over zijn onderzoek naar het mentaal aansturen van een game, en Loes Segerink over een simpele thuistest waarmee mannen hun vruchtbaarheid kunnen meten. Foto NWO/Arie Wapenaar Ontwikkelingen binnen STW 13

16 Demonstrator In 2012 ontwikkelde STW een nieuw financeringsinstrument ten behoeve van valorisatie. Het heet Demonstrator en heeft tot doel de toepassing van verworven kennis op universiteiten en hogescholen te bevorderen. Resultaten van toepassingsgericht onderzoek zijn een belangrijke bron voor innovatie. Als uitkomst van een onderzoeksproject wordt echter veelal een proof-of-principle opgeleverd. Met Demonstrator beoogt STW het proof-of-principle door te ontwikkelen naar een proof-of-concept dat door het bedrijfsleven (direct) in gebruik genomen kan worden. Eind 2012 ging de eerste call voor aanvragen open. Besluitvorming over honoreringen volgt in Demonstrator bestaat uit twee onderdelen. In het eerste onderdeel van een Demonstratorproject wordt de ontwikkeling van een demonstratiemodel (proofof-concept) gefinancierd. Daarin wordt voor bedrijven inzichtelijk gemaakt wat de exploitatiemogelijkheden zijn van de ontwikkelde technologie. In het tweede onderdeel van Demonstrator wordt een transferplan uitgevoerd om de technologie (proof-of-concept) over te dragen aan het bedrijfsleven. Demonstrator staat open voor aanvragen gebaseerd op resultaten die voortkomen uit STW-onderzoek of RAAK-onderzoek. Het budget voor Demonstrator bedraagt per ronde circa 1 miljoen euro. Strategische samenwerkingsprogramma s Sport Het onderzoeksprogramma Sport is ontwikkeld om het wetenschappelijk onderzoek op het terrein van sport te versterken en duurzame kennis ten behoeve van beleid en praktijk op te bouwen. Het ministerie van VWS en NOC*NSF hebben STW, het Gebied Geesteswetenschappen van NWO en ZonMw de opdracht gegeven een integraal sportprogramma te ontwikkelen, in samenwerking met de Stichting Innovatie Alliantie (SIA). Met dit programma wordt uitvoering gegeven aan het Sectorplan sportonderzoek en onderwijs Fundament onder de Olympische Ambities. Elk van de partners is trekker van een specifieke peiler. Voor STW is dat Presteren, gericht op het optimaliseren van (top)sportprestaties en bevorderen van innovaties. In 2012 werd een call voor onderzoeksvoorstellen uitgeschreven. Besluitvorming over honoreringen volgt in Uncertainty Reduction in Smart Energy Systems (URSES) In 2012 besloten de Gebiedsbesturen van Maatschappij- en Gedragswetenschappen en Chemische Wetenschappen en STW gezamenlijk het onderzoeksprogramma Uncertainty Reduction in Smart Energy Systems (URSES) te gaan uitvoeren. Doel is het leveren van een bijdrage aan het verminderen van onzekerheid voor actoren in het energiesysteem. Daarvoor zullen wetenschappelijke kennis en middelen ontwikkeld worden die nodig zijn voor slimme energiesystemen. Tevens is inzicht noodzakelijk in de oorzaken, het karakter en de effecten van onzekerheden vanuit een maatschappij- en gedragswetenschappelijk perspectief. Dit programma beoogt op deze manier om een snelle transitie naar een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam energiesysteem tot stand te brengen. De call voor onderzoeksvoorstellen ging begin 2013 open. Cyber Security In het verslagjaar startten het Gebied Exacte Wetenschappen van NWO en STW het onderzoeksprogramma Cyber Security, waarvoor in de zomer een call voor onderzoeksvoorstellen werd uitgeschreven. Afronding van de procedure volgt in Cyber Security heeft als doel de veiligheid van de digitale samenleving te vergroten. Het programma sluit aan op de Nationale Cyber Security Strategie (NCSS) van het kabinet die als doel heeft eventuele cyberverstoringen voor de Nederlandse bevolking, het bedrijfsleven en de overheid tegen te gaan. Cyber Security maakt deel uit van de Security roadmap onder de topsector High Tech Systemen en Materialen. De call is tot stand gekomen op initiatief van de ministeries van V&J, BZK, Defensie en EZ, STW en NWO. Eiwitinnovatie Met het honoreren van vijf onderzoeksprojecten ging in 2012 het Wetenschappelijk en toepassingsgericht onderzoeksprogramma Eiwitinnovatie van het ministerie van Economische Zaken en STW van start. Bij de projecten zijn in totaal 14 bedrijven betrokken, die samen ruim tien procent van de kosten van het programma voor hun rekening nemen. In totaal werden achttien voorstellen ingediend, waarvan er na voorselectie twaalf overbleven. 14 Jaarverslag STW 2012

17 Varia Open Access Open Access publiceren was ook in 2012 een actueel thema. NWO inclusief STW wil Open Access bevorderen. Binnen het gemeenschappelijk Open Access beleid wordt erkend dat het binnen publiek-private samenwerking nodig kan zijn nadere afspraken hierover te maken. Binnen STW worden bij elk onderzoeksproject met gebruikers vooraf altijd afspraken gemaakt over intellectueel eigendom van en toegang tot de nieuw verworven kennis uit het onderzoek. Wat betreft Open Access van data, een belangrijk onderwerp binnen publiek-private samenwerking, wordt binnen NWO een nader voorstel uitgewerkt. NWO-Groot In 2012 honoreerde NWO zeven investeringsaanvragen uit de ronde Bij deze aanvragen hoorden ook de twee die door STW als beste werden beoordeeld. Het gaat om twee faciliteiten voor nanoonderzoek: National Atom Probe Facility, met als hoofdaanvrager prof.dr. P.M. Koenraad van de TU Eindhoven en NanoAccess integrated facility for thin-film engineering and in-situ nano-lab, van prof.dr. B. Koopmans, eveneens TU Eindhoven. STW beoordeelde nog vier andere voorstellen; die werden afgewezen. In totaal waren er 28 aanvragen ingediend, waarvan er dus 21 niet werden gehonoreerd. Lead Agency Procedure In de afgelopen twee jaar heeft STW met de Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) een pilot voor een zogeheten Lead Agency Procedure (LAP) uitgevoerd. Dat leverde via een call in 2011 acht uitgewerkte transnationale voorstellen op, waarvan DFG en STW er elk vier in competitie beoordeelden. Zes ervan werden uiteindelijk via STW of DFG gehonoreerd. Aan STW-zijde zijn de projecten voor een totaal van ruim 1,2 miljoen euro uit het OTP-budget gefinancierd en verder heeft STW voor bijna 0,9 miljoen euro bijgedragen aan Nederlandse aanvragen die via de DFG-route zijn gehonoreerd. De pilot heeft voorzien in een duidelijke behoefte bij de achterban van STW. De indieners zijn bekende onderzoekers die doorgaans kwalitatief uitstekend STW-onderzoek leveren en al (natuurlijke) samenwerkingsverbanden met Duitse onderzoekers hebben. STW vindt de samenwerking goed en plezierig verlopen en de pilot heeft uitstekend Duits- Nederlands onderzoek opgeleverd. Met DFG wordt voortzetting van deze samenwerking verkend. EUREKA Net als in de paar voorgaande jaren heeft STW in 2012 in opdracht van de overheid het toezicht georganiseerd op de EUREKA-programma s ITEA (Information Technology for European Advancement) en Catrene (Cluster for Application and Technology Research in Europe on Nano Electronics). STW schakelt daarbij experts uit de Nederlandse onderzoekswereld in, waarmee zij haar achterban enige toegang verschaft tot deze grote, industrieel geleide programma s. SIA/RAAK In de ronde 2012 van RAAK-pro, voor praktijkgericht onderzoek in het HBO, georganiseerd door SIA (Stichting Innovatie Alliantie), had STW een rol als adviseur voor de technisch getinte aanvragen. SIA en NWO besloten in 2012 een convenant te sluiten waarbij SIA onder de NWO-koepel ondergebracht gaat worden en huisvesting zal vinden bij STW. Dat zal in 2014 zijn beslag krijgen. Samen met het nieuwe financieringsinstrument Demonstrator van STW, dat ook open staat voor aanvragen vanuit het HBO, zijn dit eerste stappen naar een nauwere relatie tussen de HBO s en de universiteiten. In november organiseerden FOM, STW en het Lorentz Center alweer voor de derde keer de workshop Physics with Industry. Ruim vijftig (jonge) fysici en onderzoekers van vijf bedrijven zochten elkaar op om een week lang te werken aan vijf fysische problemen. Het doel van deze workshop was fysici actief mee te laten helpen om problemen uit de industrie op te lossen, hen kennis te laten maken met het bedrijfsleven en ook bedrijven in contact te brengen met talent. Het leverde een van de bedrijven een oplossing op die men op korte termijn al gaat gebruiken. Foto FOM Ontwikkelingen binnen STW 15

18 De financiële situatie van STW STW heeft als doelstelling de haar toevertrouwde middelen optimaal in te zetten voor hoogwaardig technisch-wetenschappelijk onderzoek, en te bevorderen dat de resultaten uit dit onderzoek worden gebruikt door derden, de utilisatie. Stelselwijziging Met ingang van het boekjaar 2012 heeft er een stelselwijziging plaatsgevonden dat een eenmalig effect heeft op het resultaat en het eigen vermogen van STW ultimo 2011 (retrospectieve werkingswijze). Het eigen vermogen per 1 januari 2011 was 12,3 miljoen euro. Het resultaat boekjaar vóór de stelselwijziging is 3,6 miljoen euro. Het effect van de stelselwijziging is 2,1 miljoen euro, waardoor het resultaat boekjaar na de stelselwijziging komt op 5,7 miljoen euro. Het eigen vermogen per 31 december 2011 is dan 18 miljoen euro. Jaarrekening 2012 In het jaar 2012 zijn de baten van STW toegenomen met 14 miljoen euro tot 91 miljoen euro. Deze stijging komt voornamelijk door een structureel accres van 10 miljoen euro van OCW/NWO. Daarnaast heeft het AB van NWO 6 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de topsector HTSM. In meerjarig perspectief is er sprake van een verlaging van de basissubsidie van NWO met 2 miljoen euro. De lasten uit hoofde van toekenningen bedragen in het verslagjaar 82,5 miljoen euro. In 2012 is 18 miljoen euro besteed aan het Open Technologieprogramma. Hiermee is in het OTP een honoreringspercentage van 33% gerealiseerd in aantallen en 34% in geld. Vijf nieuwe Perspectiefprogramma s zijn gestart: Nature Coast, Microscopy Valley, CPS, Interactive Multi Invational Tools en ImaGene voor een totaalbedrag van 28 miljoen euro. Inclusief het programma eiwit-innovatie is het totaal 31 miljoen euro. Daarnaast is er 13 miljoen euro besteed aan de HTSM-call, 10 miljoen euro Vernieuwingsimpuls en 10,5 miljoen euro overige programma s, zoals Partnerships Rijk Zwaan en ProRail, Valorisation Grant, Simon Stevin Meesterschap en continuering bestaande programma s. Aan de kostenkant wordt met name gestuurd op de effectiviteit en efficiëntie van het bureau, niet alleen bureau STW maar ook het programmabureau Nano- NextNL. STW organiseert de projectadministratie, het financieel beheer, de communicatie en de juridische ondersteuning voor NanoNextNL. De beheerskosten gerelateerd aan de totale baten zijn na verdiscontering van bijdragen derden netto 5,7% voor 2012 en 5,0% voor De ontwikkeling van de beheerskosten valt te splitsen in 2 componenten: stijging personeelskosten en een verlaging van de doorberekende bureaukosten. De algemene reserve (onbestemd) en bestemde reserve (intern geoormerkt) is met 1 miljoen euro toegenomen. De algemene reserve is na resultaatbestemming 3 miljoen euro. Voor 3 miljoen euro heeft het bestuur een bestemming aangewezen en voor 14 miljoen euro zijn de gelden door derden beklemd en vastgelegd in bestemmingsvermogen. Het totale eigen vermogen is na resultaatbestemming toegenomen met 2 miljoen euro tot 20 miljoen euro. De ontwikkelingen omtrent het gevoerde vermogensbeleid worden periodiek gemonitord. Liquide middelen De doelstelling van het liquiditeitsbeheer is zorgen dat er voldoende middelen zijn om tijdig de noodzakelijke uitgaven te doen. De beschikbare liquiditeiten worden kortlopend aangehouden bij het Ministerie van Financiën ingevolge schatkistbankieren. De liquide middelen zijn afgenomen met 1,5 miljoen euro van 55,5 miljoen euro ultimo 2011 naar 54 miljoen euro ultimo Begroting 2013 STW investeert in de door het kabinet aangewezen topsectoren van ons land, maar behoudt ook ruimte om te investeren in onderzoek waar onverwachte ontdekkingen kunnen leiden tot radicaal nieuwe oplossingen met commerciële potentie. STW zet haar instrumenten adequaat in om onderzoek te financieren waar gebruikers nauw bij betrokken zijn. Zo wordt de kans op succesvolle toepassing van kennis vergroot. STW blijft zich inzetten op publiek-private initiatieven binnen de topsectoren en valorisatie. De baten zijn voor 2013 begroot op 80 miljoen euro. De toekenningen van nieuwe projecten in het jaar worden begroot op 80 miljoen euro. Het verschil tussen begroting 2012 en realisatie is voornamelijk te verklaren door de incidentele baten van de NWO-topsector HTSM, verschuiving van de Vernieuwingsimpuls (zowel in de baten als lasten) en de toekenning overige activiteiten, Partnerships en programma Demonstrator, in 2013 in plaats van 2012 (lasten). Ontwikkelingen STW heeft zich tot doel gesteld om een kwaliteitskeurmerk op haar interne processen te verkrijgen. In 2012 is gestart met het traject ISO 9001 en de verwachting is dat in het voorjaar van 2013 het ISO-certificaat wordt behaald. In 2013 zal ook het vervolgtraject worden gestart dat zich richt 16 Jaarverslag STW 2012

19 op het toegankelijk maken van informatie uit het nieuwe ict-systeem ISAAC (InformatieSysteem voor Aanvragen, Archivering en Communicatie). dat meer MKB- dan grote bedrijven waren betrokken bij de ingediende projectvoorstellen. Amandus Lunqvist, voorzitter van het topteam HTSM, toonde zich zeer tevreden over de grote betrokkenheid van het MKB. Deze cijfers bewijzen dat MKB-bedrijven de beschikbare middelen binnen de Topsector HTSM goed weten te vinden en hiervan ook weten te profiteren. Externe ontwikkelingen Topsector High Tech Systemen en Materialen In de Topsector High Tech Systemen en Materialen (HTSM) voerde STW in 2012 de eerste call uit. Het STW-bestuur honoreerde na beoordeling door onafhankelijke experts 32 projectvoorstellen, met een onderzoeksbudget van in totaal 19 miljoen euro. Technologiestichting STW, NWO, FOM en ZonMW droegen 11,5 miljoen euro bij. Het hightech bedrijfsleven legde7,5 miljoen euro in waarvan 4 miljoen euro cash. Dit betekent dat 40% van de totale projectkosten door het bedrijfsleven wordt gedragen. Met de toewijzingen kunnen 32 van de 73 ingediende projecten worden uitgevoerd. De gehonoreerde projecten laten een goede afspiegeling zien van de 15 roadmaps binnen de Topsector HTSM. Het publieke onderzoeksbudget van 11,4 miljoen euro kwam grotendeels van STW en NWO. De Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en ZonMw (financier van gezondheidsonderzoek en zorginnovatie) droegen ieder circa een miljoen euro bij. Bedrijven droegen 7,5 miljoen euro bij (in cash en in natura bij elkaar opgeteld). Het midden- en kleinbedrijf (MKB) bleek na analyse van de call zeer goed vertegenwoordigd in de gehonoreerde onderzoeksprojecten. Dertig MKB-bedrijven waren betrokken bij de aanvragen, waarvan meer dan de helft (57 procent) is gehonoreerd. Opvallend is ook Topsector Water Deze topsector omvat de clusters Watertechnologie, Deltatechnologie en Maritiem. STW zal het Topconsortium Kennis en Innovatie (TKI) Watertechnologie gaan huisvesten. Dit krijgt in 2013 zijn beslag. STW zal binnen dit TKI de ingang worden voor projecten gedreven vanuit wetenschappelijke vraagstelling. Samen met NWO/ALW gaat STW de Maritiem-call 2013 uitvoeren. De call ging in januari 2013 open. Varia STW-directeur Eppo Bruins is, namens NWO, vanuit de wetenschap secretaris van het Topteam HighTech Systemen en Materialen. Hij is, ook namens NWO, lid van de Raad van Toezicht van het TKI Biobased Economy. Kernindicatoren Budget: 90 M (56M van NWO, 24M van EZ, 10M van derden) Aantal onderzoekers (promovendi+ postdocs in dienst bij de kennisinstellingen): circa 1143 Promoties: 94 Gebruikersrelaties: 1122 Gebruikerscommissiebijeenkomsten: 525 Door STW georganiseerde congressen: circa 15 Publicaties: 665 (66 met co-auteurs van bedrijven waarvan 55 publicaties in de SCI zijn opgenomen) Overeenkomsten kennisoverdracht: 68 Kennisoverdrachtmomenten: 13 Vermeldingen in landelijke media: 6 Octrooien: 12 Start-ups Valorisation Grant: 12 Staatssecretaris Halbe Zijlstra, NWO-voorzitter Jos Engelen, Spinozalaureaten Xander Tielens, Annemarie Mol, Ieke Moerdijk en Mike Jetten (van links naar rechts) tijdens de uitreiking van de NWO-Spinozapremies Foto: NWO/Arie Wapenaar Ontwikkelingen binnen STW 17

20 STW-Jaarcongres 2012 Op 11 oktober hield STW haar jaarlijkse congres. Een korte impressie. 1 Deelnemers aan één van de workshops voor jonge onderzoekers over het trainen van allerlei soorten praktische vaardigheden voor het succesvol laten verlopen van hun onderzoeksproject. 2 Bij het jaarcongres was een bedrijvenmarkt van vooral (kleine) ondernemingen die betrokken zijn bij de vele onderzoeksprojecten op het gebied van mens-machine interactie in de groep van Frans van der Helm in Delft. Hier een demonstratieopstelling voor onderzoek aan de motoriek van benen. 3 Tijdens het STW-Jaarcongres werd voor het eerst een special programmaonderdeel georganiseerd voor eerstejaars STW-promovendi. Tijdens een lunch hielden twee rolmodellen een praatje en discussieerden de deelnemers over enkele stellingen over de gebruikerscommissie bij hun project. De belangstelling voor de bijeenkomst was groot Jaarverslag STW 2012

21 4 Een van de vele wetenschappelijke voordrachten tijdens het congres. Alle presentaties waren geclusterd naar de topsectoren waarin STW-onderzoekers actief zijn. 5 Prof.dr. Frans van der Helm van de TUDelft werd Simon Stevin Meester 2012 en ontving de prijs uit handen van Chris Buijink, secretarisgeneraal van het ministerie van Economische Zaken. Van der Helm demonstreerde tijdens zijn voordracht een prototype van een bionisch pak dat live diverse lichaamsfuncties registreert en in beeld brengt. 6 De finalisten voor de Simon Stevin Gezel competitie. Van links naar rechts Coert Metz (Erasmus MC), winnaar Loes Segerink (Universiteit Twente) en Daniel Schinkel (Universiteit Twente).. 7 De finalisten voor de Simon Stevin Leerling 2012-competitie. Van links naar rechts Haishan Cao (Universiteit Twente), Jacques Schorsch (TU Delft) en winnaar Yusang Wu (TU Delft). Alle foto s Bram Saeys Ontwikkelingen binnen STW 19

22

23 02 Opvallende resultaten uit het onderzoek 22 Overzicht programma s en activiteiten 24 Aandeel STW-onderzoek in Topsectoren 25 Overzicht aantal projecten per programma per Topsector 28 Inleiding 29 Open Technologieprogramma 33 Partnership 35 Perspectief 51 Nanotechnologie 21

24 Overzicht programma s en activiteiten Programma Looptijd Totaal budget in M Budget in 2012 in M Uitvoering programma Open Technologieprogramma open indiening 18 STW Perspectief (inclusief bijdragen bedrijven): Green & Smart Process Technologies (GSPT) STW Multiscale Simulation Techniques (MuST) STW Smart Systems in Package (SmartSiP) ,3 STW Autonomous Sensor Systems (ASSYS) ,8 STW Clean Combustion Concepts (CCC) ,5 STW GenBiotics ,7 STW Smart Optics Systems (SOS) ,5 STW Building on Transient Plasmas (BTP) ,1 STW Integral Solutions for Sustainable Construction (IS2C) STW Learning from Nature to protect crops (LFN) ,5 STW NeuroSIPE STW Bio-Based Geo & Civil Engineering (BioGeoCivil) ,2 STW Cardiovascular Risk Management (CARISMA) ,2 STW Generic Technology of Integrated Photonics (GTIP) ,4 STW SMART Seperations for complex systems (SMARTSep) STW From Waste to Resource (W2R) ,5 STW Fundamentals and Application of Silicon Heterojunction solar cells (FLASH) ,8 STW Human-Centered Haptics: H-Haptics STW ONTIME: how to fix a (broken) circadian clock (OnTime) ,5 STW Super-resolution Microscopy ( Nanoscopy ) ,4 STW Integral and sustainable design of multifunctional flood defences ,7 STW Nature-driven nourishment of coastal systems (NatureCoast) ,5 STW Microscopy Valley ,4 STW Robust design of cyber-physical systems (IPS) ,6 STW Instruments for minimally Invasive techniques (imit) ,7 STW Population imaging genetics (ImaGene) ,4 STW Partnership: Hyflux STW, Hyflux Danone STW, Danone Healthy Lifestyle Solutions STW, NWO-NIHC, Philips Explorail STW, NWO-MaGW, ProRail Meiosis STW, Rijk Zwaan Advanced Sustainable Lighting Solutions (ASLS) STW, Philips Volatile Fatty Acid Platform STW, Paques Valorisation Grant 2004-onbepaald 2,9 STW, FOM, NanoNed Samenwerking met NWO: Complexiteit STW, NWO-EW Innovatieve Genomics Clusters 2004-onbepaald 9 STW, NGI Maatschappelijk Verantwoord Innoveren STW, NWO Mozaiek 2004-onbepaald 4 STW, NWO Nieuwe Instrumenten in de Gezondheidszorg (NIG) STW, NWO, ZonMw, FOM Rubicon 2005-onbepaald 2 STW, NWO Smart Energy Systems (SES) STW, NWO-EW 22 Jaarverslag STW 2012

25 Programma Looptijd Totaal budget in M Budget in 2012 in M Uitvoering programma Sport STW, ZonMw, NWO/GW Cyber Security ,8 STW, NWO ASPASIA ,2 STW, NWO HTSM ,7 STW, FOM NWO-Fonds Open Access 2010-onbepaald 2,5 ACTS, ALW, CW, EW, GW, MaGW, ZonMw, N, NGI, STW, WOTRO, FOM, NIHC NWOnano STW, FOM, NWO-ALW, NWO-CW, ZonMw Vernieuwingsimpuls: Veni 2000-onbepaald 5 STW, NWO Vidi 2000-onbepaald 4,8 STW, NWO Vici 2000-onbepaald 9 STW, NWO FES-programma s: NanoNextNL Programmabureau STW NanoLabNL Programmabureau STW Samenwerking met derden: ERA-net NanoSci-E STW, FOM ERA-net SIINN STW en 19 partners uit 14 verschillende landen JACQUARD STW Sentinels ,3 STW Eiwitinnovatie ,7 STW STW-platformactiviteiten: Adaptieve Intelligentie (SNN) 1995-onbepaald STW ICT.OPEN (conferentie) 2010-onbepaald STW, NWO Sense of Contact (conferentie) STW Schone en Zuinige Verbranding (COMBURA) 1997-onbepaald STW Simon Stevinprijzen: Simon Stevin Meester 1998-onbepaald 500 k STW Simon Stevin Gezel 2005-onbepaald 5 k STW Simon Stevin Leerling 2008-onbepaald 1k STW Monitoring: ITEA 2001-onbepaald STW, AgentschapNL MEDEA+ / CATRENE / STW, AgentschapNL Opvallende resultaten uit het onderzoek 23

26 Aandeel STW-onderzoek in Topsectoren High Tech Systemen en Materialen, ICT, Nano Life Sciences Agri & Food, Tuinbouw en uitgangsmaterialen Chemie, Biobased economie Energie Water Creatieve industrie Logistiek Totaal OTP Perspectief Partnership NIG* NWO-Nano Vernieuwingsimpuls Eiwitinnovatie 5 5 SES** Overig Totaal aantal projecten OTP Perspectief Partnership NIG * NWO-Nano Vernieuwingsimpuls Eiwitinnovatie SES ** Overig Aandeel STW-onderzoek in Topsectoren High Tech Systemen en Materialen, ICT, Nano Life Sciences Agri & Food, Tuinbouw en uitgangsmaterialen Chemie, Biobased economie Energie Water Creatieve industrie Logistiek * NIG: Nieuwe Instrumenten in de Gezondheidszorg ** SES: Smart Energie Systems 24 Jaarverslag STW 2012

27 Overzicht aantal projecten per programma per Topsector High Tech Systemen en Materialen, ICT, Nano OTP 210 Perspectief 169 NIG 12 NWO-Nano 30 Vernieuwingsimpuls 105 SES 3 Overig 30 Life Sciences OTP 119 Perspectief 65 Partnership 9 NIG 10 Vernieuwingsimpuls 52 Overig 13 Agri & Food, Tuinbouw en uitgangsmaterialen OTP 43 Perspectief 9 Partnership 5 Vernieuwingsimpuls 8 Eiwitinnovatie 5 Overig 3 Opvallende resultaten uit het onderzoek 25

28 Overzicht aantal projecten per programma per Topsector Chemie, Biobased economie OTP 41 Perspectief 25 Partnership 9 Vernieuwingsimpuls 22 Overig 3 Energie OTP 20 Perspectief 33 Vernieuwingsimpuls 7 SES 6 Overig 5 Water OTP 20 Perspectief 25 Vernieuwingsimpuls 4 Overig 2 26 Jaarverslag STW 2012