Nota van B&W. Inleiding

Transcriptie

1 Nota van B&W Onderwerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Portefeuillehouder mr. A.Th.H. van Dijk Collegevergadering Inlichtingen A. Reijneveld ( ) Registratienummer Inleiding In samenwerking met de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn enquêteren wij jaarlijks onze bedrijven en instellingen. Daarmee willen wij zicht houden op mutaties in het bedrijvenbestand en de werkgelegenheid. Deze gegevens zijn o.a. nodig als input voor het ontwikkelen van (economisch) beleid en het verkeer prognosemodel van de gemeente Haarlemmermeer (een wettelijke vereiste bij bestemmingsplannen, luchtkwaliteittoetsen en groepsrisicoberekeningen). De peildatum van de gevraagde gegevens is elk jaar 1 mei. De gegevens worden opgeslagen in het Bedrijven- en Instellingenregister de Meerlanden (BIR), dat onderdeel is van de stichting LISA (het landelijk informatie systeem arbeidsplaatsen). In lijn met de berichtgeving over de afgelopen jaren presenteren wij hierbij de uitkomsten van de werkgelegenheidstelling voor het jaar 2008 (peildatum 1 mei). Hierin zijn de gegevens voor 2008 vergeleken met de data over zowel het voorgaande jaar als de afgelopen 12 jaar. In deze periode is sprake geweest van sterke groei van de werkgelegenheid (50%). Deze groei zet zich in 2008 voort. Als gevolg van de internationale kredietcrisis houden wij voor 2009 echter beleidsmatig rekening met een duidelijk omslagpunt in deze groeitrend en een toenemende werkeloosheid.

2 Onderwerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Volgvel 2 Korte samenvatting en conclusies Werkgelegenheidrapportage De Meerlanden Kerncijfers Haarlemmermeer 1 mei mei 2007 Voltijd werkzame personen Deeltijd werkzame personen Totaal werkzame personen Stijging werkgelegenheid Het aantal bedrijfsvestigingen Stijging aantal bedrijfsvestigingen Groei arbeidsplaatsen bij bestaande bedrijven per saldo Groei arbeidsplaatsen bij nieuwe vestigingen Verlies arbeidsplaatsen door opheffing of verhuizing vestigingen Beroepsbevolking Inwoners Werkzoekenden (mei 2009 t.o.v. mei 2008) Werkloosheid (mei 2009) 3,1% 2,6% Ratio aantal arbeidsplaatsen tot het aantal inwoners 89,8% 89,5% 2. Haarlemmermeer werkgemeente Er zijn arbeidsplaatsen bijgekomen. De groei bedroeg 1,1%; inclusief parttimers is de groei 1,34% (dit is vergelijkbaar met de landelijke toename van het aantal banen, namelijk 1,4%). Het aantal bedrijven is gegroeid tot bedrijven (toename 101). De toename van het aantal werkzame personen is vooral toe te schrijven aan de arbeidsbehoefte bij bestaande bedrijven (3.628). Nieuwe vestigingen hebben arbeidsplaatsen opgeleverd. Daarnaast gingen arbeidsplaatsen verloren (analoog aan de afgelopen jaren). Naast krimp en opheffing van bedrijven zijn er ook een aantal grote bedrijven (meer dan 50 werkzame personen) uit de gemeente vertrokken. Werkgelegenheid volgt op gronduitgifte in voorgaande jaren. Afhankelijk van de economische situatie moet men rekenen op een periode van 1 à 3 jaar tussen uitgifte en bedrijfsvestiging op een terrein. Deze ontwikkeling is in 2008 zichtbaar op het bedrijventerrein de President, waar inmiddels 265 personen bij 17 vestigingen werkzaam zijn. De gemeente Haarlemmermeer is een regionale banenmotor en biedt werkgelegenheid niet alleen voor Haarlemmermeerders zelf maar ook voor de regio. Ongeveer Haarlemmermeerders werken binnen de gemeentegrenzen. De ratio van het aantal arbeidsplaatsen tot het aantal inwoners in onze gemeente is zeer hoog. In Nederland staat Haarlemmermeer daarmee (na Den Bosch) op de 2 e plek. Ook staat Haarlemmermeer op de 2 e plaats van de gemeenten in Nederland qua werkgelegenheid ten opzichte van de beroepsbevolking (Atlas voor gemeenten, 2009). Op de ranglijst Nederlandse gemeenten qua economische prestaties (van Bureau Louter) neemt Haarlemmermeer de tweede positie in. De belangrijkste norm is hierbij de verhouding van het aantal werkzame personen tot het aantal inwoners. Daarbij kent Haarlemmermeer de laagste werkloosheid van alle grote gemeenten (minimaal inwoners). Het werkloosheidspercentage van 3,1% van de beroepsbevolking ligt ruim beneden het landelijk gemiddelde (4,6%).

3 Onderwerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Volgvel 3 Refererend aan onze eerdere rapportages met betrekking tot de kredietcrisis verwachten wij in 2009 een (snelle) toename van het aantal werkzoekenden en een daling van het aantal vacatures. Tussen mei 2008 en mei 2009 blijkt het totaal aantal werkzoekenden inmiddels met 430 te zijn toegenomen. In deze periode is ook het aantal openstaande vacatures in Haarlemmermeer teruggelopen van naar 413 (-65%). 3. Schiphol Voltijd werkzame personen Verschil Schipholterreinen Kantoren (Beukenhorst) Bedrijventerreinen nieuw Bedrijventerreinen Herstructurering Bedrijventerreinen rest Commerciële voorzieningen Rest (o.a..niet commerciële instellingen) Haarlemmermeer totaal Het grootste aantal werkzame personen in Haarlemmermeer (43%) is actief op de Schiphol terreinen. De luchtvaart de bedrijvensector heeft het grootste aantal werkzame personen is (30,1%). De werkgelegenheid op de Luchthaven Schiphol is in 2008 licht gestegen (0,3%). Vanaf 2009 wordt een sterke afname van het aantal arbeidplaatsen in de Luchtvaart verwacht. Tussen april 2008 en april 2009 is het aantal vliegtuigbewegingen inmiddels aanzienlijk gedaald. 4. Buitenlandse bedrijven In 2008 steeg het aantal werkzame personen bij buitenlandse bedrijven met 2% tot personen (23%). 5. ICT Het aantal ICT-vestigingen in Haarlemmermeer is sinds 2001 vrijwel gelijk gebleven (5,2% van het totaal aantal Haarlemmermeerse vestigingen in 2008 tegen 3,8% in Nederland). Het aantal werkzame personen in de ICT-branche is in 2008 met 2 % gestegen tot personen (daarmee is het aandeel van de ICT-werkgelegenheid in Haarlemmermeer (3,7%) relatief groter dan de ICT-werkgelegenheid in Nederland (3,2%)). In de periode groeide het aantal ICT-banen in Haarlemmermeer met gemiddeld 4,1% (in Nederland 2,1% en in de Noordvleugel 2,8%).

4 Onderwerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Volgvel 4 6. Specifieke werklocaties 1 mei mei 2007 Het aantal voltijd werkzame personen bedrijventerreinen Percentage voltijd werkzame personen bedrijventerreinen 76% 76% Het aantal voltijds werkzame personen Beukenhorst Het aantal voltijds werkzame personen Nieuw-Vennep Zuid Het aantal voltijds werkzame personen Herstructurering (de Weeren, Pionier, Spoorzicht, Hoofddorp Noord, de Hoek) Uitgifte bedrijventerreinen ,6 Ha 3 Ha UItgifte kantoorterreinen m² 0 m² De groei van de werkgelegenheid in Haarlemmermeer is voornamelijk toe te schrijven aan de groei van -de kantoorwerkgelegenheid op Beukenhorst en -bedrijventerrein "de President". Daarnaast is de werkgelegenheid licht gestegen op bedrijventerreinen die in de periode zijn geherstructureerd. Het in gebruik genomen metrage kantoorruimte is met m2 gestegen. Met name op Beukenhorst heeft dit geleid tot een toename van het aantal werkzame personen door zowel nieuw vestiging (l'oreal) als de groei van bestaande vestigingen (de belastingdienst/ douane west in de Pharos toren). Op Beukenhorst Oost en West is het aantal arbeidsplaatsen gedaald (-3% en -4%). De gebouwen op Beukenhorst Oost zijn vooral afgestemd op de wensen/behoeften van 1 eindgebruiker. Deze gebouwen zijn echter nog niet afgeschreven en moeten nieuwe huurders aantrekken (zoals op Beukenhorst West de laatste jaren is gebeurd). In 2008 is op Beukenhorst Zuid m² kantoorterrein uitgegeven ten behoeve van de verhuizing van Irdeto en Dura Vermeer/ Advin uit Beukenhorst West en Oost. Door deze transacties ontstaat (nog) geen nieuwe werkgelegenheid. Nieuwe werkgelegenheid in 2009 mag verwacht worden door de uitgifte van 5,6 Ha gemeentelijk bedrijventerrein (Nieuw-Vennep Zuid, President, Lijnden Q4 en Cruquius Zuid) en 1 Ha particulier bedrijventerrein (Spoorzicht Noord). Relatie met (regionaal) beleid en onderzoek. De werkgelegenheidsrapportage en de data uit het bedrijven- en instellingenregister (BIR) vormen de basis voor economisch beleid en structuurvisies. Ook de monitor Ruimtelijke Economische Visie Schiphol (REVS) 2009 maakt gebruik van onze werkgelegenheidsgegevens (Het gaat daarbij om de luchthavengebonden kantoren- en bedrijventerreinen). In de Metropoolregio Amsterdam zijn binnen het platform bedrijven- en kantoren (Plabeka) bindende afspraken gemaakt over het te ontwikkelen metrage bedrijven en kantoren in Haarlemmermeer. Dit metrage en andere relevante gegevens worden deels betrokken uit ons BIR en centraal bijgehouden in een monitor bedrijven- en kantoren van de Provincie. Onze jaarlijkse werkgelegenheidstelling vormt de basis voor de op te stellen verkeersprognose (bij de externe veiligheidsparagraaf van een nieuw bestemmingsplan of een nieuw project). Sinds 2008 zijn ook groepsrisico-onderzoeken voor gasleidingen verplicht voor nieuwe projectontwikkelingen. Daarvoor worden gegevens gebruikt van het BIR, de Monitor Plabeka en specifiek kaartmateriaal)

5 Onderwerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Volgvel 5 In 2002 werkte nog circa 50% van onze beroepsbevolking buiten de gemeentegrenzen en circa 75% van onze arbeidsplaatsen werd ingevuld door forenzen (inkomende pendel). In De staat van Haarlemmermeer 2008 is, mede op basis van gegevens van het bedrijvenen Instellingenregister de Meerlanden (BIR), een nieuwe woon/ werkbalans opgesteld. De onbalans tussen wonen en werken blijkt verder toegenomen. Zowel de uitgaande als inkomende pendel is verder gestegen. De groeiscenario s van het Centraal Plan Bureau geven een indicatie van de gemiddelde jaarlijkse uitbreidingsbehoefte voor een lange termijn. De groei van de werkgelegenheid is hierbij de indicator voor de vraag naar kantoorruimte. In Haarlemmermeer ligt deze groei (1,1%) in 2008 hoger dan het niveau van het "Regional Communities" scenario, maar lager dan het scenario Global Economy. In de bestuurlijke voortgangsrapportage bedrijven en kantoren 2008 is nader ingegaan op deze scenario's. Terugblik en vooruitblik. Werkzame personen Sinds 1996 is de werkgelegenheid in Haarlemmermeer gegroeid van naar arbeidsplaatsen in Bijna alle groei ( extra arbeidsplaatsen) vond plaats in de periode als gevolg van 1) de toename van directe- en indirecte werkgelegenheid door de groei van Schiphol en 2) de sterke ontwikkeling van de kantorenmarkt (Beukenhorst). Na 2001 is het aantal arbeidsplaatsen nauwelijks meer gegroeid. De groei van het vliegverkeer wordt vertraagd door conjuncturele schommelingen (o.i.v. bijv. de Sars dreiging, 9/11, kredietcrisis, Mexicaanse griep). Op Beukenhorst bestonden in 2001 ruim arbeidsplaatsen. Daarna is dit aantal afgenomen en is overwegend sprake van verschuiving van werkgelegenheid van Beukenhorst Noord en West naar Oost en Zuid. De kantorenmarkt heeft zich getransformeerd van een groei- naar een vervangingsmarkt. Met een groei van 1281 arbeidsplaatsen is 2008 een relatief goed jaar. Als gevolg van de kredietcrisis wordt in 2009 een afname van de werkgelegenheid verwacht. In 2009 neemt het aantal werkzoekenden in Haarlemmermeer snel toe en het aantal vacatures omgekeerd evenredig af. De druk op de werkgelegenheid zal in Haarlemmermeer relatief groot worden, vanwege de sterke afhankelijkheid van de arbeidsintensieve transportsector (ESB 4560).

6 Onderwerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Volgvel 6 Tot 2030 zijn er plannen voor uitbreiding van de Haarlemmermeerse werklocaties, die de werkgelegenheid kunnen laten groeien tot arbeidsplaatsen (bij het meest gunstige vraag scenario Global Economy ). Bedrijvenregisters in Nederland In de rapportage is dit jaar een uiteenzetting opgenomen over de verschillende bedrijvenregisters in Nederland. In Nederland bestaan momenteel drie bedrijvenregisters: -het Handelsregister (HR) van de Vereniging van Kamers van Koophandel (KVK), -het Algemeen Bedrijfsregister (ABR) van het CBS en -het vestigingsregister van het LISA (Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen en Vestigingen). Deze registers hebben een eigen achtergrond en functie, namelijk: Het HR is opgezet om de rechtszekerheid van het handelsverkeer te garanderen. Het heeft primair een juridische functie. Mutaties, en dan vooral opvoeringen van juridische eenheden is een belangrijk kenmerk van dit register. De vertaling naar het niveau van economische actoren is echter problematisch. Het ABR is bedoeld als steekproefkader voor diverse bedrijvenenquêtes van het CBS. Het is primair een steekproefkader voor bedrijfsgeoriënteerde enquêtes en statistieken van het CBS. De op het ABR gebaseerde statistieken van het CBS geven daarom informatie over aantallen en kenmerken van economische eenheden (bedrijven). De relatie met vestigingen, en daardoor de geografische dimensie is daardoor minder sterk ontwikkeld. Het LISA heeft tot taak om de werkgelegenheid in bedrijven te meten op lokaal niveau. De geografische dimensie (het adres van de vestiging) is daarom een belangrijk kenmerk van de LISA statistiek. Het is primair bedoeld om de werkgelegenheid op lokaal en regionaal niveau in kaart te brengen. De KVK publiceert daarentegen nauwelijks gegevens over aantallen werknemers. Op 1 juli 2008 is de nieuwe Handelsregister (NHR) in werking getreden. De NHR wordt de basisregistratie voor alle ondernemingen en rechtspersonen in Nederland. Voorheen was een aantal sectoren niet inschrijvingsplichtig (zoals de landbouw en de overheid). In 2014 zullen alle overheidsinstellingen verplicht gebruik moeten maken van gegevens uit het NHR. Hoewel in het NHR het aantal werkzame personen is opgenomen is het bijhouden van de omvang van de werkgelegenheid niet het doel waarvoor het bestand is opgezet. Voor de meting van de werkgelegenheid zijn er dus eigenlijk maar twee bronnen: het LISA en het CBS. De werkgelegenheidrapportage de Meerlanden is gebaseerd op gegevens van het bedrijvenregister (BIR), dat onderdeel is van het landelijke LISA. In- en externe communicatie Het rapport Werkgelegenheidstelling De Meerlanden 2008 wordt verspreid onder: De andere opdrachtgevers: de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn. Externen zoals de KvK, het HOP, het CWI, de stadsregio Amsterdam, de gemeente Amsterdam, de Provincie en Onderzoek & Statistiek Schiphol.

7 Ondewerp Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008 Volgvei 7 Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: - Kennis te nemen van de resultaten en conclusies van het Rapport Werkgelegenheidstelling De Meerlanden 2008'; - Deze nota en het Rapport 'Werkgelegenheidstelling De Meerlanden 2008' ter informatie te zenden aan de raad. aarlemmermeer, Bijiage(n) 1 : Rapport "Werkgelegenheidstelling De Meerlanden 2008"

8 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Haarlemmermeer Aalsmeer Uithoorn

9

10 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Haarlemmermeer Aalsmeer Uithoorn

11 Inhoud Pagina 4 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden 1 Inleiding 2 Samenvatting 2.1 Haarlemmermeer Samenvatting Terugblik en vooruitblik 2.2 Aalsmeer 2.3 Uithoorn 3 Haarlemmermeer 3.1 Werkzame personen en vestigingen 3.2 Bedrijfssecties 3.3 Woonkernen 3.4 ICT, nieuw en buitenlands 3.5 Bedrijventerreinen Kenmerk Verklaring 3.6 Arbeidsmarkt 4 Aalsmeer 4.1 Werkzame personen en vestigingen 4.2 Bedrijfssecties 4.3 ICT, nieuw en buitenlands 4.4 Arbeidsmarkt 5 Uithoorn 5.1 Werkzame personen en vestigingen 5.2 Bedrijfssecties 5.3 ICT, nieuw en buitenlands 5.4 Arbeidsmarkt 6 De Meerlanden 7 Bedrijvenregisters in Nederland Definities

12 1 Inleiding Voor u ligt de werkgelegenheidsrapportage 2008 voor de gemeenten Haarlemmermeer, Aalsmeer en Uithoorn. Aan de hand van een enquête onder de gevestigde bedrijven in deze drie gemeenten is de omvang van de werkgelegenheid in 2008 onderzocht. De omvang van de werkgelegenheid en het aantal gevestigde bedrijven zijn belang - rijke graadmeters voor de economische ontwikkeling. De informatie over deze graadmeters, die in dit rapport wordt gepresenteerd, is vooral van belang bij het formuleren van gemeentelijk beleid. Verder wordt een referentie naar de actuele economische situatie gegeven indien actuele informatie voorhanden is. In het rapport wordt een overzicht gegeven van de werkgelegenheidsontwikkeling over de afgelopen 25 jaar. Per gemeente wordt de differentiatie naar bedrijfssectie belicht en krijgen de woonkernen en de bedrijventerreinen bijzondere aandacht. 5 Tevens wordt aandacht besteed aan de nieuwe vestigingen, de buitenlandse bedrijven, de ICT-branche en de arbeidsmarkt. Het aantal nieuwe vestigingen een belangrijke indicator van algemene economische bedrijvigheid. De werkgelegenheid bij de buitenlandse bedrijven laat zien hoe groot de impact van de buitenlandse investeringen is, terwijl de arbeidsmarkt bepaalt of het arbeidsaanbod aansluit op de vraag. Inleiding Het onderhavige rapport begint met een samenvatting, waarbij per gemeente de belangrijkste punten worden opgesomd. Bij Haarlemmermeer wordt teruggekeken op de enorme groei van de werkgelegenheid over de laatste 12 jaar en de vraag gesteld of het maximum bereikt is in verband met het te verwachten omslagpunt in 2009.

13 Daarna worden in afzonderlijke paragrafen de onderwerpen, die in de inhoudsopgave zijn vermeld, op zakelijke wijze beschreven en geanalyseerd aan de hand van de mutatiestatistieken. De statistische gegevens zijn afkomstig uit het Bedrijven- en Instellingenregister de Meerlanden (BIR), dat onderdeel is van de stichting LISA; het landelijk informatie systeem arbeidsplaatsen. In het laatste hoofdstuk wordt een vergelijking gemaakt met de doelstelling van de andere bedrijvenregisters in Nederland, namelijk het nieuwe handelsregister (NHR) van de Kamer van Koophandel (KvK) en het bedrijvenregister van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Tenslotte de opmerking dat dit jaar weer 70% van de bedrijven heeft meegewerkt aan dit onderzoek. Hiervoor zijn wij deze bedrijven zeer erkentelijk. 6 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden

14 2 Samenvatting gemeente werkzame personen aantal vestigingen Haarlemmermeer Aalsmeer Uithoorn De Meerlanden (totaal) Aantal werkzame personen en vestigingen per 1 mei Haarlemmermeer Samenvatting De werkgelegenheid in 2008 is tussen 1 mei 2007 en 1 mei 2008 gestegen met tot een totaal van arbeidsplaatsen. Dat is een groei van 1,1%. Inclusief parttimers is de groei van het aantal banen 1,34% geweest. Deze groei van 1,34% is vrijwel gelijk aan de landelijke toename van het aantal banen van 1,4%. Het aantal bedrijfsvestigingen is per saldo gestegen met 101 tot een totaal van De toename van het aantal werkzame personen is vooral toe te schrijven aan de groei bij bestaande bedrijven (3.628). Nieuwe vestigingen hebben arbeidsplaatsen opgeleverd. Daar tegenover staat dat ongeveer arbeidsplaatsen in Haarlemmermeer verloren zijn gegaan. De luchtvaart is de sector met het grootste aantal werkzame personen in Haarlemmermeer. Het aandeel is 30,1%. De werkgelegenheid op de Luchthaven 7 Samenvatting

15 8 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Schiphol is met 0,3% licht gestegen tot een totaal van Vanaf 2009 wordt een 2 Samenvatting sterke afname van het aandaal arbeidplaatsen in de Luchtvaart verwacht. Het aantal vliegtuigbewegingen is namelijk aanzienlijk gedaald in de periode tussen april 2008 en april Bij de buitenlandse bedrijven zijn mensen werkzaam geweest in Dat is bijna 23% van de totale werkgelegenheid. Daarbij is het aantal werkzame personen bij deze buitenlandse bedrijven met 2% gestegen. Het aantal werkzame personen in de ICT-branche kende in 2008 een totaal van 4.351en dat betekende een toename van 2 % ten opzichte van Het aandeel van deze branche in de werkgelegenheid in Haarlemmermeer in 2008 is 3,7% en dat blijft hoger dan het aandeel van de ICT-werkgelegenheid in Nederland (3,2%). De groei van de werkgelegenheid in Haarlemmermeer is voor het grootste deel toe te schrijven aan de groei op Beukenhorst en een nieuw bedrijventerrein als de President. Op het bedrijventerrein de President zijn inmiddels 265 personen bij 17 vestigingen werkzaam. De groei van de ingebruikname van kantoorruimte ( m2 extra in 2008) heeft vooral op Beukenhorst gezorgd voor een groei van het aantal werkzame personen. Een groei van bijna 50% door de vestiging van l Oreal en de groei bij bestaande vestigingen zoals de belastingdienst/ douane west in de Pharos toren. In 2008 heeft de gemeente m² kantorenterrein uitgegeven op Beukenhorst Zuid. Het gaat om Irdeto en Dura Vermeer/ Advin. Dit zijn verhuizers van Beukenhorst West en Oost. Voorlopig is daarom nog niet gezegd dat door deze transacties meer werkgelegenheid ontstaat. Hetzelfde geldt voor de prognose uitgifte/ start bouw voor 2009 op Beukenhorst Zuid. Dat is m² voor Abbott en TNT, die nu ook al op Beukenhorst Oost en West zijn gevestigd. Nieuwe werkgelegenheid in 2009 mag verwacht worden door de uitgifte van 5,6 Ha gemeentelijk bedrijventerrein (Nieuw-Vennep Zuid, President, Lijnden Q4 en Cruquius Zuid) en 1 Ha particulier bedrijventerrein (Spoorzicht Noord). Daarbij laat ook de prognose voor 2009 voor de uitgifte van gemeentelijke bedrijventerreinen een gunstig beeld zien; namelijk 7,4 Ha. Op de (herstructurerings)terreinen (Spoorzicht, de Pionier, Hoofddorp Noord en de Weeren) is de werkgelegenheid per saldo met 1,5% gestegen. Dat is een verbetering t.o.v. vorig jaar, toen een daling werd geconstateerd. Het totaal aantal werkzoekenden is tussen mei 2008 en mei 2009 met 430 toegenomen. Het stijgingspercentage (22%) is een stuk hoger dan de landelijk toename (10%), maar dat is een vertekend beeld omdat het absolute aantal laag blijft. Het werkloosheidspercentage van 3,1% van de beroepsbevolking is nog relatief laag en

16 ligt ruim beneden het landelijk gemiddelde (4,6%). Het aantal openstaande vacatures in Haarlemmermeer is van mei 2008 tot mei 2009 teruggelopen van naar 413; een afname van 65% ten opzichte van vorig jaar. De gemeente Haarlemmermeer is een regionale banenmotor en biedt werk - gelegenheid niet alleen voor Haarlemmermeerders zelf maar ook voor de regio. Ongeveer Haarlemmermeerders werken binnen de gemeentegrenzen. De ratio van het aantal arbeidsplaatsen tot het aantal inwoners is zeer hoog in de gemeente Haarlemmermeer. In Nederland staat het daarmee op de 2e plek Terugblik en vooruitblik In Haarlemmermeer is de werkgelegenheid in 2008 gegroeid tot een recordhoogte van werkzame personen. In 1996 was dit aantal nog Dit betekent een groei van 49,50% en arbeidsplaatsen. Er is wel een groot verschil tussen de periode en de periode daarna. Bijna alle groei vond plaats in de periode , namelijk Daarna is het totaal nauwelijks meer gegroeid was nog een gunstig jaar dankzij de vestiging van een ziekenhuis en ook 2008 is een relatief goed jaar. De enorme groei in de jaren kan men aan 2 factoren toeschrijven. 1) De directe- en indirecte werkgelegenheid dankzij de groei van Schiphol en 2) de sterke ontwikkeling van de kantorenmarkt en met name Beukenhorst. Op Beukenhorst waren in 2001 ruim arbeidsplaatsen aanwezig. Daarna is dit aantal niet meer gehaald. Het waren voornamelijk verschuivingen van werkgelegenheid van West naar Oost en Zuid. Een belangrijke algemene oorzaak van stabilisering van de werkgelegenheid op de kantorenmarkt is de demografisch druk (Eichholtz 2004, Nijmegen). Eichholtz stelde in 2004 dat de crisis op de kantorenmarkt niet alleen van conjuncturele, maar ook van structurele aard was. Op basis van de demografische ontwikkeling (o.a. de vergrijzing van onze samenleving) zal de kantorenmarkt zich transfor - meren van een groeimarkt naar een vervangingsmarkt. Groei zal alleen mogelijk zijn door een groei van de beroepsbevolking door immigratie of een hogere arbeidsparticipatie van met name vrouwen en senioren. In 2008 kan men deze vervangingsmarkt constateren in Haarlemmermeer. De voorraad is niet of nauwelijks gestegen. De in - gebruikname gelukkig wel, zodat de werkgelegenheid in 2008 toch aardig is gegroeid. Tot 2030 zijn er nog genoeg uitbreidingsplannen in Haarlemmermeer, die om - gerekend het totaal naar ongeveer arbeidsplaatsen kunnen laten groeien bij het meest gunstige vraag scenario Global Economy. Het realiteitsgehalte van deze prognose wordt reeds getest in Voor het jaar 2009 wordt een omslagpunt ver- 9 Samenvatting

17 wacht. De kantorenmarkt is een vervangingsmarkt geworden en het aantal vluchten op Schiphol neemt drastisch af vanwege de crisis. De druk op de werkgelegenheid 2zal in Samenvatting Haarlemmermeer relatief groot worden, vanwege de sterke afhankelijkheid van de arbeidsintensieve transportsector (ESB 4560). In 2009 ziet men dat het aantal werkzoekenden in Haarlemmermeer snel toeneemt en het aantal vacatures omgekeerd evenredig afneemt. Dat zijn geen goede signalen voor de werkgelegenheid en men kan zich de vraag stellen of het maximum bereikt is. 2.2 Aalsmeer 10 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden In Aalsmeer is het aantal voltijds werkzame personen gedaald naar ; een afname van -2,3%. Het totaal aantal werkzame personen, inclusief parttimers, is met -1,2% gedaald naar Deze personen waren werkzaam bij vestigingen; een stijging van 0,8%. Het aantal parttimers is met 7,6% gegroeid en het aandeel van de parttimers is gestegen van 11,1% naar 12,1% van het totaal aantal werkzame personen. De werkgelegenheid bij de bestaande vestigingen is gedaald en het aantal arbeidsplaatsen (302) bij de nieuwkomers was een stuk minder dan het aantal bij de vetrokken vestigingen. De werkgelegenheid op de bedrijventerreinen is licht gedaald. Op de VBA is een afname van -2,8% waargenomen. De bedrijfssecties Bouwnijverheid en Horeca geven een stijging van de werk - gelegenheid te zien. Het aantal werkzoekenden is toegenomen. Dat geldt vooral voor mei In de deelkern Kudelstaart is de werkgelegenheid gestegen en in Dorp afgenomen. Aalsmeer is een gemeente, die relatief veel werkgelegenheid biedt in verhouding tot het aantal inwoners. In Nederland staat het wat deze ratio betreft in de top. 2.3 Uithoorn In Uithoorn is het aantal voltijds werkzame personen gedaald naar 9.742; een daling van -1,9%. Het totaal aantal werkzame personen, inclusief parttimers, is met -1,4% licht gedaald naar Deze personen waren werkzaam bij vestigingen; een stijging van -1,7%. Het aantal parttimers is met 2,5% gegroeid en het aandeel van de parttimers is

18 gestegen van 13,2% naar 13,6% van het totaal aantal werkzame personen. De werkgelegenheid die de nieuwe vestigingen inbrachten is in 2008 onvoldoende geweest om het verlies aan arbeidsplaatsen bij vertrokken vestigingen te compenseren. Daarbij is ook het aantal arbeidsplaatsen bij de bestaande bedrijven gedaald. Op het Bedrijventerrein Uithoorn is de werkgelegenheid afgenomen met -2%. In 2008 viel er ook voor het eerst op VBA-Zuid een lichte daling van de werk - gelegenheid te constateren (-1,6). De bedrijfssecties Vervoer, Openbaar bestuur en Onderwijs geven een beperkte stijging van de werkgelegenheid te zien. Het aantal werkzoekenden was in december 2008 afgenomen met -8,4%. Echter in mei 2009 was het aantal werkzoekenden fors gestegen. 11 Samenvatting Nieuw-Vennep

19 3 Haarlemmermeer 3.1 Werkzame personen en vestigingen 12 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden De werkgelegenheid in 2008 is tussen 1 mei 2007 en 1 mei 2008 gestegen met tot een totaal van arbeidsplaatsen. Dat is een groei van 1,1%. Inclusief parttimers is de groei van het aantal banen 1,34% geweest. Deze groei van 1,34% is vrijwel gelijk aan de landelijke toename van het aantal banen van 1,4% in dezelfde periode 2,2% (bron: LISA). Per saldo heeft het bedrijven en instellingenregister De Meerlanden ook 101 vestigingen meer geregistreerd in Dat is een groei van 1,3%. Het totaal komt uit op (peildatum 1 mei). Ongeveer 43% van de werkzame Haarlemmermeerse beroepsbevolking is binnen de gemeente Haarlemmermeer actief. Dit aantal is gegroeid naar zijn ± personen. De inkomende pendel betreft ongeveer 72% (± ) van het aantal werkzame personen. Ook het aantal inwoners in Haarlemmermeer blijft stijgen. In Haarlemmermeer wonen inmiddels ruim mensen. Het totaal aantal werkzame personen in 2008 is inclusief parttimers (10.000; minder dan 12 uur per week werkzaam) ruim Haarlemmermeer kent niet meer de status van enige gemeente in Nederland met meer banen dan inwoners, maar staat nog wel op de 2e plek. In Haarlemmermeer hebben de nieuwe vestigingen veel minder werkgelegenheid gegenereerd ter compensatie voor de verdwenen arbeidsplaatsen bij de vertrokken of opgeheven vestigingen. De stijging van het aantal arbeidsplaatsen bij de reeds bestaande vestigingen heeft dit separate verlies wel ruim gecompenseerd. Vorig jaar werd geconstateerd dat het regionale arbeidspotentieel onvoldoende heeft aangesloten op de vraag naar arbeid in Haarlemmermeer. Ook werd verwacht dat de

20 gunstige uitgifte van 2007 weer nieuwe werkgelegenheid moet opleveren in Dit nu is het geval geweest op het bedrijventerrein de President. Daarbij is de ingebruikname van kantoorruimte sterk gegroeid met name op Beukenhorst. Deze groei was zodoende de tweede reden waarom de werkgelegenheid in 2008 met 1,1% is gestegen. De krapte op de arbeidsmarkt speelde minder een rol. Vanaf 2009 is het vanwege de kredietcrisis de omgekeerde wereld. Het aantal werkzoekenden neemt snel toe en het aantal vacatures daalt drastisch. Jaar Werkzame personen Vestigingen Aantal Index* Aantal Index* Haarlemmermeer Tabel 3.1 Aantal werkzame personen en vestigingen in de gemeente Haarlemmermeer * 1996 = 100

21 Aantal werkzame personen x Grafiek Aantal werkzame personen per jaar in de gemeente Haarlemmermeer Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Aantal vestigingen x Grafiek Aantal vestigingen per jaar in de gemeente Haarlemmermeer

22 3.2 Bedrijfssecties De Luchtvaart is de bedrijfssectie met het grootste aandeel in de werkgelegenheid (30,1%). De werkgelegenheid in de Luchtvaart is gegroeid met 0,9% ondanks de afname van het aantal vestigingen in deze sectie met -7,8%. Vanaf 2009 wordt een sterke afname van het aandaal arbeidplaatsen in de Luchtvaart verwacht. Het aantal vliegtuigbewegingen is namelijk aanzienlijk gedaald in de periode tussen april 2008 en april Hetzelfde geldt voor het aantal passagiers en vracht (Bron Schiphol Group). De werkgelegenheid bij de Financiele diensten (-9,2%) is behoorlijk afgenomen. Verder is de werkgelegenheid gegroeid bij de Zakelijke dienstverlening (4,1%), het Vervoer (8,5%), en het Openbaar bestuur (4,5%). De toename van het aantal vestigingen komt vooral tot uiting bij de Bouwnijverheid (7,6%), het Onderwijs (6,1%) en de Gezondheidssector (17,1%). Bedrijfssectie Aantal werkzame personen Aantal vestigingen groei % totaal 2008 % totaal Land- en tuinbouw ,1 1, ,8 Industrie (incl. openb. nut.) ,0 6, ,3 Bouwnijverheid ,9 4, ,2 Groothandel bloemen etc ,6 0,4 61 0,8 Handel (overig) ,3 13, ,0 15 Horeca ,1 3, ,3 Luchtvaart Vervoer etc. Financiële diensten Zakelijke diensten (overig) Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheid & Welzijn ,9 8,5-9,2 4,1 4,5 1,0-0,3 30,1 11,3 2,1 14,2 4,1 2,3 4, ,5 6,9 2,6 25,9 0,3 2,4 4,1 Haarlemmermeer Milieu, cultuur en recreatie ,4 2, ,0 Totaal ,1 100, ,0 Tabel 3.2 Aantal werkzame personen en aantal vestigingen naar bedrijfssectie in Haarlemmermeer

23 Milieu, cultuur en recreatie en overige diensten 2,3% Land- en tuinbouw 1,2% Gezondheid & Welzijn 4,6% Onderwijs 2,3% Openbaar bestuur 4,1% Zakelijke diensten (overig) 14,2% Industrie (incl. openb. nut.) 6,6% Bouwnijverheid 4,1% Groothandel bloemen etc. 0,4% Handel (overig) 13,8% Financiële diensten 2,1% Horeca 3,0% Vervoer etc. 11,3% Luchtvaart 30,1% Diagram Aantal werkzame personen naar bedrijfssectie in Haarlemmermeer 16 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Zakelijke diensten (overig) 25,9% Milieu, cultuur en recreatie en overige diensten 7,0% Gezondheid & Welzijn 4,1% Onderwijs 2,4% Openbaar bestuur 0,3% Financiële diensten 2,6% Vervoer etc. 6,9% Land- en tuinbouw 4,8% Industrie (incl. openb. nut.) 4,3% Horeca 3,3% Luchtvaart 1,5% Bouwnijverheid 10,2% Groothandel bloemen etc. 0,8% Handel (overig) 26,0% Diagram Aantal vestigingen naar bedrijfssectie in Haarlemmermeer

24 3.3 Woonkernen Het aantal vestigingen in gestegen in Hoofddorp (1,4%), Nieuw-Vennep (2,6%) en Vijfhuizen (26,1%) is in 2007 aanzienlijk gestegen. Vijfhuizen geeft echter een vertekend beeld door een inventarisatie van niet bij de Kamer van Koophandel ingeschreven sloopbedrijven op het industrieterrein voor laagwaardige bedrijvigheid de Liede. Dit was nodig in verband met het nieuwe bestemmingsplan. In Badhoevedorp (-5,3%) en Boesingheliede (-32,5%) is de werkgelegenheid sterk gedaald. Het vertrek van een bedrijf uit de elektronica en een personeelsreductie van een cateringbedrijf zijn hier debet aan geweest. In Hoofddorp (2,9%), Lijnden (23,7%) en Schiphol Rijk (3,1%) is het aantal arbeidsplaatsen gestegen. Dat kwam vooral door een toename van de werkgelegenheid bij reeds gevestigde bedrijven. 3.4 ICT, nieuw en buitenlands De toename van het aantal werkzame personen is vooral toe te schrijven aan de groei bij bestaande bedrijven (3.628). Nieuwe vestigingen hebben arbeidsplaatsen opgeleverd. Daar tegenover staat dat ongeveer arbeidsplaatsen in Haarlemmermeer verloren zijn gegaan. Naast krimp en opheffing gaat het om vertrek van een aantal grote bedrijven (meer dan 50 werkzame personen) uit de gemeente. Dit aantal van rond de arbeidsplaatsen valt vanaf 2002 elk jaar waar te nemen. Het aantal nieuwe vestigingen (992) is afgenomen ten opzichte van 2007, maar een aantal van meer dan is eerder alleen in het jaar 2000 voorgekomen. Bij de nieuwe vestigingen gaat het vooral om starters, die zich op woonadressen bij de Kamer van Koophandel hebben ingeschreven Dit zijn behalve de beroepen aan huis ook bedrijven, die nog geen locatie hebben voor de bedrijfsactiviteit. Het aantal werkzame personen in de ICT-branche kende in 2008 een totaal van 4.351en dat betekende een toename van 2 % ten opzichte van Het aandeel van deze branche in de werkgelegenheid in Haarlemmermeer in 2008 is 3,7% en dat blijft hoger dan het aandeel van de ICT-werkgelegenheid in Nederland (3,2%). In de periode is de groei van het aantal banen in de ICT- sector in Haarlemmermeer 4,1% geweest. In Nederland was in deze periode de groei een stuk lager, namelijk 2,1% en in de Noordvleugel regio 2,8%. 17 Haarlemmermeer

25 Aantal werkzame personen % groei Woonkernen Aantal vestigingen ,6 1,7-2,3-1,3-3,1-1,9 327,1-5,4-5,3 3,3-32,5-2,1-1,4 0,2 2,9-16,7 23,7-1,3 0,3 0,8 13,2-9,6-8,6 3,1 9,7 14,1 1,2 0,7 1,1 0,5 % groei Aalsmeer Aalsmeer Kudelstaart Totaal Aalsmeer Uithoorn Uithoorn De Kwakel Totaal Uithoorn Haarlemmermeer Aalsmeerderbrug Abbenes Badhoevedorp Beinsdorp Boesingheliede Buitenkaag Burgerveen Cruquius Hoofddorp Leimuiderbrug Lijnden Lisserbroek Luchthaven Schiphol Nieuw-Vennep Oude Meer Rozenburg Rijsenhout Schiphol Rijk Vijfhuizen Weteringbrug Zwaanshoek Zwanenburg Totaal Haarlemmermeer De Meerlanden ,5 2,2 0,8-1,1-3,5-1,7 2,6-5,8-1,4 3,6-9,1-12,9-11,1-3,3 1,4-10,0 12,3-1,3-3,7 2,6-6,0-13,5-1,0-5,1 26,1 5,9 5,0 0,7 1,3 0,8 18 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Tabel 3.3 Aantal werkzame personen en aantal vestigingen per woonkern in De Meerlanden

26 Het aantal ICT-vestigingen in Haarlemmermeer is sinds 2001 vrijwel gelijk gebleven. Een aandeel van 5,2% op het totaal aantal vestigingen in Haarlemmermeer in 2008 is een stuk hoger dan het landelijke aandeel ICT-vestigingen van 3,8%. Bij de buitenlandse bedrijven zijn mensen werkzaam geweest in Dat is bijna 23% van de totale werkgelegenheid. Daarbij is het aantal werkzame personen bij deze buitenlandse bedrijven met 2% gestegen. ICT-bedrijven Aantal werkzame personen % groei ,9 Aantal vestigingen % groei ,8 Nieuw / Vertrokken Nieuwe bedrijven , ,3 Vertrokken bedrijven , ,8 Saldo , ,7 Buitenlandse bedrijven Verenigde Staten , ,8 Japan , ,8 Europa , ,3 Overig , ,3 Saldo , ,5 19 Tabel 3.4 ICT, nieuwe bedrijven en buitenlandse bedrijven in de gemeente Haarlemmermeer 3.5 Bedrijventerreinen Kenmerk Om de fluctuaties in de werkgelegenheid beter te kunnen karakteriseren is een kaart bijgevoegd die laat zien op welke terreinen de groei of daling zich het meest nadrukkelijk manifesteerde. Daarnaast is gebruik gemaakt van een situatiekenmerk, dat uit tabel 3.5 valt af te lezen. Haarlemmermeer

27 De volgende kenmerken worden gehanteerd: 0 geen of nauwelijks verandering - minder werkzame personen bij reeds aanwezige vestigingen -/- opheffingen of verhuizingen zijn opmerkelijk + meer werkzame personen bij reeds aanwezige vestigingen +/+ nieuwe vestigingen zijn opmerkelijk & een combinatie van kenmerken is actueel! het kenmerk doet zich voor in uitzonderlijke mate Verklaring De bedrijventerreinen in Haarlemmermeer zijn in 3 categorieën onder te verdelen. 1 De nieuwe bedrijven- en kantorenterreinen, waarvan de grond wordt uitgegeven door de gemeente en waar de werkgelegenheid toeneemt in daaropvolgende jaren. Voorbeelden: Nieuw-Vennep Zuid, Cruquius, Lijnden Oost, President en Beukenhorst Zuid. 2 De oude bedrijventerreinen, die aan een facelift toe zijn en waar geen werkgelegenheidstoename is te verwachten. Voorbeelden: de Hoek, Spoorzicht, Pionier en de Weeren. 3 De Schipholterreinen, waarvan de grond niet wordt uitgegeven door de gemeente. Voorbeelden: Schiphol Centrum, Schiphol Oost en Schiphol Rijk. 20 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Werkgelegenheid volgt op gronduitgifte in voorgaande jaren. Afhankelijk van de economische situatie moet men rekenen op een periode van 1 à 3 jaar tussen uitgifte en bedrijfsvestiging op een terrein. Dit valt in 2008 te constateren op het bedrijventerrein de President, waar inmiddels 265 personen bij 17 vestigingen werkzaam zijn. De groei van de ingebruikname van kantoorruimte ( m2 extra in 2008) heeft vooral op Beukenhorst gezorgd voor een groei van het aantal werkzame personen. Een groei van bijna 50% door de vestiging van l Oreal en de groei bij bestaande vestigingen zoals de belastingdienst / douane west in de Pharos toren. Op Beukenhorst Oost en West wordt een daling van het aantal arbeidsplaatsen geconstateerd (-3% en -4%). De gebouwen op locatie Beukenhorst Oost waren vooral op de vraag van 1 klant zijn afgestemd. Ze zijn echter nog niet afgeschreven en kunnen huurders aantrekken, zoals op Beukenhorst West de laatste jaren is gebeurd. Op de terreinen Schuilhoeve (-12,3%), Boesingheliede (-33,6%) en Schiphol Noord (-19,2%) is de werkgelegenheid sterk gedaald. Dat kwam door het vertrek van een bedrijf uit de elektronica en personeelsreducties bij 2 cateringbedrijven. Op het Fokkerterrein werd m² gesloopt. Minder vestigingen en een daling van de werkgelegenheid van -27,9 zijn het gevolg.

28 Werkgelegenheid bedrijventerreinen De Meerlanden De Weeren Extra groei Zwanenburg Oost Groei Gelijkblijvend Boesingheliede Daling Vijfhuizen Lijnden Oost Antoniushoeve Cruquius Schuilhoeve Schiphol Noord Hoofddorp Noord Zwaanshoek Schiphol Centrum Schiphol Oost Beukenhorst Noord Beukenhorst West Schiphol Zuid Graan voor Visch De Hoek Schiphol Zuid-oost President Beukenhorst Oost Schiphol Rijk Beukenhorst Zuid Schiphol Fokker Oude Meer Pionier Spoorzicht Rijsenhout A4 Molenvliet Vicon Rijsenhout VBA 4 Kruisbaak Nieuw-Vennep Zuid Hornmeer VBA-zuid 25 Bedrijvenweg Bedrijventerrein Uithoorn 21 AR.EZ.RWE. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend m De toename van het aantal arbeidsplaatsen bij reeds gevestigde bedrijven heeft de werkgelegenheid laten groeien op de terreinen Oude Meer (9,1%), Schiphol Rijk(3,1%) en Lijnden (5,9%). De werkgelegenheid op de Luchthaven Schiphol is met 0,3% licht gestegen tot een totaal van voltijd werkzame personen. Op de deelterreinen Centrum en Noord is het aantal arbeidsplaatsen gedaald, maar dit werd ruim gecompenseerd door de groei op de terreinen Zuid, Zuid-oost en Oost. Haarlemmermeer

29 Bedrijventerrein Kenmerk Aantal werkzame personen Aantal vestigingen %groei %groei Badhoevedorp Antoniushoeve Schuilhoeve Boesingheliede 0 -! ,8-12,3-33, ,7-28,6-15,9 Hoofddorp Beukenhorst Noord Beukenhorst West Beukenhorst Oost Beukenhorst Zuid & -/- +! ,6-4,5-3,1 49, ,4-1,2-13,8-8,3 Beukenhorst totaal Hoofddorp Noord De Hoek Graan voor Visch Zuid President Cruquius Lisserbroek Kruisbaak /+! , , , , , , , , ,6 64-6, , , , ,7 Schiphol Schiphol Centrum Schiphol Oost Schiphol Zuid Schiphol Zuid-oost Schiphol Noord ,6 1,9 8,7 3,4-19, ,6-5,4 1,3-1,1 28,6 Schiphol totaal Schiphol Fokker Schiphol Rijk Lijnden Oost -! ,3-27,9 3,1 5, ,7-22,7-5,2 1,8 22 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Nieuw-Vennep Nieuw-Vennep Pionier Nieuw-Vennep Spoorzicht Nieuw-Vennep Vicon Nieuw-Vennep Zuid Oude Meer Rijsenhout Rijsenhout Centrum Rijsenhout A4 Vijfhuizen Zwaanshoek Zwanenburg Zwanenburg Oost Zwanenburg De Weeren ! ,5 2,3 12,9-2,6 9,1-19,6 11,2 14,7-1,2-16,4 4, ,6 1,1 0,0-1,0-2,9 0,0 9,1 33,3-4,4-27,3 0,8 Totaal , ,8 Tabel 3.5 Bedrijventerreinen in Haarlemmermeer

30 In 2008 heeft de gemeente m² kantorenterrein uitgegeven op Beukenhorst Zuid. Het gaat om Irdeto en Dura Vermeer/ Advin. Dit zijn verhuizers van Beukenhorst West en Oost. Voorlopig is daarom nog niet gezegd dat door deze transacties meer werkgelegenheid ontstaat. Het zelfde geldt voor de prognose uitgifte/ start bouw voor 2009 op Beukenhorst Zuid. Dat is m2 voor Abbott en TNT, die nu ook al op Beukenhorst Oost en West zijn gevestigd. Een nieuwe gebruiker, die voorheen nog niet in Haarlemmermeer was gevestigd, heeft zich wel gemeld voor het zogenaamde Park 20/20. Nieuwe werkgelegenheid in 2009 mag verwacht worden door de uitgifte van 5,6 Ha gemeentelijk bedrijventerrein (Nieuw-Vennep Zuid, President, Lijnden Q4 en Cruquius Zuid) en 1 Ha particulier bedrijventerrein (Spoorzicht Noord). Daarbij laat ook de prognose voor 2009 voor de uitgifte van gemeentelijke bedrijventerreinen een gunstig beeld zien; namelijk 7,4,Ha. Op de (herstructurerings)terreinen (Spoorzicht, de Pionier, Hoofddorp Noord en de Weeren) is de werkgelegenheid per saldo met 1,5% gestegen. Dat is een verbetering t.o.v. vorig jaar, toen een daling werd geconstateerd. 3.6 Arbeidsmarkt Het totaal aantal werkzoekenden is tussen mei 2008 en mei 2009 met 430 toe - genomen (Bron CWI/ UWV werkbedrijf). In december 2008 was het aantal nog gedaald ten opzichte van december Het stijgingspercentage (22%) is een stuk hoger dan de landelijk toename (10%), maar dat is een vertekend beeld omdat het absolute aantal laag blijft. Niettemin laat de kredietcrisis reeds zijn gevolgen zien op de arbeidsmarkt. Het totaal aantal werkzoekenden in Nederland was in mei 2009 inmiddels gegroeid tot Het werkloosheidspercentage van 3,1% van de beroepsbevolking is nog relatief laag en ligt ruim beneden het landelijk gemiddelde (4,6%). Het aantal openstaande vacatures in Haarlemmermeer is van mei 2008 tot mei 2009 teruggelopen van naar 413; een afname van 65% ten opzichte van vorig jaar. Werkzoekenden Haarlemmermeer Werkzoekenden Nederland dec 2008 dec 2007 dec 2008 dec 2007 Man Vrouw Totaal Haarlemmermeer Bron CWI, Arbeidsmarktkennis en Advies Tabel 3.6 Aantal werkzoekenden in Haarlemmermeer

31 4 Aalsmeer 4.1 Werkzame personen en vestigingen 24 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden In de gemeente Aalsmeer is in 2008 het aantal werkzame personen gedaald naar ; een daling van -2,3%. Deze personen werkten bij vestigingen. Dit aantal betekende een stijging van 0,8%. Het totaal aantal werkzame personen is met -1,2% gedaald naar Deze daling is minder, omdat het aantal parttimers flink is gestegen. De werkgelegenheid bij de bestaande vestigingen is gedaald; vooral bij een bedrijf uit de amusementsindustrie, dat in 2010 definitief uit Aalsmeer vertrekt. Daarbij was het aantal arbeidsplaatsen (302) bij de nieuwkomers een stuk minder dan het aantal bij de vetrokken vestigingen. Voor het bedrijventerrein van de VBA is een afname van de werkgelegenheid van -2,8% waargenomen. Er werkten op de peildatum personen. Op het bedrijventerreinen Hornmeer is het aantal arbeidsplaatsen vrijwel gelijk gebleven. Op Hornmeer waren mensen werkzaam. Molenvliet kende 288 arbeidsplaatsen. De werkgelegenheid in Kudelstaart is gestegen met 1,7%, terwijl het aantal werkenden in de wijk Dorp met -3,5% is afgenomen. De aard van de werkgelegenheid in Aalsmeer brengt een relatief groot aantal parttime werkende mensen met zich mee. Het percentage parttimers is gestegen van 11,1% in 2007 naar 12,1% van het totaal aantal werkzame personen in Het aantal parttimers in Aalsmeer is ook met 7,6% gegroeid tot een totaal van 2.059, waarvan 58% vrouw. In de periode zijn er in de gemeente Aalsmeer banen bij gekomen; een groei van bijna 21%. Na deze vette jaren heeft Aalsmeer qua werkgelegenheidsgroei een aantal magere jaren beleefd. De dalende lijn wordt in 2008 doorgezet.

32 Niettemin blijft Aalsmeer een gemeente, die relatief veel werkgelegenheid biedt. Wat betreft de verhouding tot het aantal inwoners staat het in Nederland in de top. Het jaar 2009 zal vanwege de crisis geen verbetering betekenen. De bloemenveiling verloor in 2009 acht procent van haar omzet. Het aantal werkzoekenden in Aalsmeer neemt toe in 2009 en het aantal vacatures neemt af. Jaar Werkzame personen Vestigingen Aantal Index* Aantal Index* Aalsmeer Tabel 4.1 Aantal werkzame personen en vestigingen in de gemeente Aalsmeer * 1996 = 100

33 Aantal werkzame personen x Grafiek Aantal werkzame personen per jaar in de gemeente Aalsmeer Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Aantal vestigingen x Grafiek Aantal vestigingen per jaar in de gemeente Aalsmeer

34 4.2 Bedrijfssecties De bedrijfssecties Groothandel bloemen en planten (-7,1%), Zakelijke dienstverlening (-10,1%) en de sectie, waarbinnen ook de amusementssector valt (-12,5%), geven een daling te zien van de werkgelegenheid. De Bouwnijverheid (9,5%) en de Horeca (13,1%) zijn de secties waar het aantal arbeidsplaatsen noemenswaard is gestegen. Bij de overige secties zijn geen memorabele mutaties waarneembaar. Het aantal vestigingen in de Bouwnijverheid (15,6%) en Onderwijs (17,2%) is toe - genomen. Bedrijfssectie Aantal werkzame personen Aantal vestigingen % groei % totaal 2008 % totaal Land- en tuinbouw ,5 5, ,6 Industrie ,8 6,2 98 5,4 Bouwnijverheid ,5 4, ,7 Groothandel bloemen etc ,1 19, ,9 Handel (overig) ,2 16, ,9 Horeca ,1 2,2 61 3,4 Vervoer etc ,5 5,0 72 4,0 Financiële diensten Veiling ,6 0,0 2,2 14, ,8 0,1 27 Zakelijke diensten (overig) Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheid & Welzijn ,1 7,0 0,9 1,6 7,3 1,5 2,3 4, ,0 0,2 1,9 3,6 Aalsmeer Milieu, cultuur en recreatie ,5 8, ,6 Totaal ,3 100, ,0 Tabel 4.2 Aantal werkzame personen en aantal vestigingen naar bedrijfssectie in Aalsmeer

35 Milieu, cultuur en recreatie en overige diensten 8,5% Gezondheid & Welzijn 4,3% Onderwijs 2,3 Openbaar bestuur 1,5% Land- en tuinbouw 5,2% Industrie 6,2% Bouwnijverheid 4,8% Zakelijke diensten (overig) 7,3% Groothandel bloemen etc. 19,9% Veiling 14,6% Financiële diensten 2,2% Vervoer etc. 5,0% Horeca 2,2% Handel (overig) 16,0% Diagram Aantal werkzame personen naar bedrijfssectie in Aalsmeer 28 Milieu, cultuur en recreatie en overige diensten 8,6% Gezondheid & Welzijn 3,6% Onderwijs 1,9% Openbaar bestuur 0,2% Land- en tuinbouw 8,6% Industrie 5,4% Bouwnijverheid 10,7% Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Zakelijke diensten (overig) 18,0% Veiling 0,1% Financiële diensten 1,8% Vervoer etc. 4,0% Horeca 3,4% Handel (overig) 21,9% Groothandel bloemen etc. 11,9% Diagram Aantal vestigingen naar bedrijfssectie in Aalsmeer

36 4.3 ICT, nieuw en buitenlands Bij de ICT-vestigingen wordt een winst aan werkgelegenheid van 11,5% geconstateerd. De werkgelegenheid bij de buitenlandse vestigingen is gestegen met 5%. Dit betrof voornamelijk Europese bedrijven. Het aantal vertrokken of opgeheven vestigingen (165) is minder dan het aantal nieuwe vestigingen (179). Qua werkgelegenheid leveren deze bewegingen geen positief saldo op. Het aantal nieuwe arbeidsplaatsen (302) is een stuk minder dan het aantal vertrokken arbeidsplaatsen (580). ICT-bedrijven Aantal werkzame personen % groei ,5 Aantal vestigingen % groei ,8 Nieuw / Vertrokken Nieuwe bedrijven , ,1 Vertrokken bedrijven , ,4 Saldo , ,3 Buitenlandse bedrijven Verenigde Staten , ,0 29 Japan , ,0 Europa Overig Saldo ,9 10,0 5, ,0 0,0 0,0 Aalsmeer Tabel 4.3 ICT, nieuwe bedrijven en buitenlandse bedrijven in de gemeente Aalsmeer

37 4.4 Arbeidsmarkt Op grond van onderstaande tabel, afkomstig van het UWV Werkbedrijf (voorheen CWI) kan men de volgende vergelijking maken. Het totaal aantal werkzoekenden in de gemeente Aalsmeer is tussen december 2007 en december 2008 toegenomen tot een totaal van 368. Dat is een licht toename van 2,2%. In mei 2009 was het aantal werkzoekenden verder gestegen naar 439. De gevolgen van de crisis gaan ook Aalsmeer niet voorbij. Overigens was het totaal aantal werkzoekenden in Nederland in mei 2009 gegroeid tot Man Vrouw Totaal Werkzoekenden Aalsmeer Werkzoekenden Nederland dec dec dec dec Bron CWI, Arbeidsmarktkennis en Advies Tabel 4.4 Aantal werkzoekenden in Aalsmeer 30 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden

38 5 Uithoorn 5.1 Werkzame personen en vestigingen Het aantal arbeidsplaatsen in de gemeente Uithoorn is in 2008 gedaald met 193 naar werkzame personen; een daling van -1,9%. Een belangrijke reden hiervoor was het vertrek van een aantal bedrijven met relatief veel werkgelegenheid. Dit vertrek werd onvoldoende gecompenseerd door nieuwe arbeidsplaatsen bij nieuwe vestigingen. Daarbij is ook de werkgelegenheid bij bestaande bedrijven afgenomen. Het bedrijven en instellingenregister De Meerlanden heeft per saldo ook 24 vestigingen minder geregistreerd in 2008, een afname van -1,7%. Het totaal aantal werkzame personen, inclusief parttimers, is met -1,4% licht gedaald naar Het aantal parttimers is met 2,5% gegroeid en het aandeel van de parttimers is gestegen van 13,2% naar 13,6% van het totaal aantal werkzame personen. Op het Bedrijventerrein Uithoorn is de werkgelegenheid afgenomen met -2% tot een aantal van In 2008 viel er ook voor het eerst op VBA-Zuid een lichte daling van de werkgelegenheid te constateren (-1,6). Het totaal is hier Ook op de bedrijvenweg is het aantal arbeidsplaatsen gedaald. Het jaar 2009 zal vanwege de crisis geen verbetering betekenen. De bloemenveiling (inclusief VBA-Zuid) verloor in 2009 acht procent van haar omzet. Het aantal werk - zoekenden in Uithoorn neemt toe in 2009 en het aantal vacatures neemt af. 31 Uithoorn

39 Jaar Werkzame personen Aantal Index* Vestigingen Aantal Index* Tabel 5.1 Aantal werkzame personen en vestigingen in de gemeente Uithoorn * 1996 = 100 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden

40 Aantal werkzame personen x Grafiek Aantal werkzame personen per jaar in de gemeente Uithoorn Aantal vestigingen x Uithoorn Grafiek Aantal vestigingen per jaar in de gemeente Uithoorn

41 5.2 Bedrijfssecties In de Land- en tuinbouw is het aantal arbeidsplaatsen (-9,2%) afgenomen. Een afname van de werkgelegenheid die in 2008 ook bij de secties Handel overig (-6,2%), Bouwnijverheid (-7,8%), Financiële Diensten (-13,2%) en Industrie (-4,7%) valt te constateren. Het aantal vestigingen in de Bouwnijverheid is daarentegen gestegen (7,4%). Een werkgelegenheidstoename is te zien is bij de secties Vervoer (6,3%), Openbaar bestuur (30,2%) en Onderwijs (5,8%). 34 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Bedrijfssectie Aantal werkzame personen % groei % totaal Land- en tuinbouw 832 Industrie Bouwnijverheid 829 Groothandel bloemen etc Handel (overig) Horeca 170 Vervoer etc. 714 Financiële diensten 165 Veiling 0 Zakelijke diensten (overig) Openbaar bestuur 263 Onderwijs 550 Gezondheid & Welzijn 432 Milieu, cultuur en recreatie 199 Totaal ,2-4,7-7,8 1,3-6,2-1,7 6,3-13,2 0,0-1,8 30,2 5,8 2,6 1,0-1,9 8,5 12,6 8,5 17,3 15,1 1,7 7,3 1,7 0,0 12,4 2,7 5,6 4,4 2,0 100,0 Tabel 5.2 Aantal werkzame personen en aantal vestigingen naar bedrijfssectie in Uithoorn Aantal vestigingen 2008 % totaal 104 7,3 58 4, ,4 72 5, ,5 49 3,5 55 3,9 38 2,7 0 0, ,7 3 0,2 31 2,2 63 4, , ,0

42 Milieu, cultuur en recreatie en overige diensten 2,0% Gezondheid & Welzijn 4,4% Onderwijs 5,6% Openbaar bestuur 2,7% Land- en tuinbouw 8,5% Industrie 12,6% Zakelijke diensten (overig) 12,4% Veiling 0,0% Financiële diensten 1,7% Bouwnijverheid 8,5% Vervoer etc. 7,3% Horeca 1,7% Groothandel bloemen etc. 17,3% Handel (overig) 15,1% Diagram Aantal werkzame personen naar bedrijfssectie in Uithoorn Milieu, cultuur en recreatie en overige diensten 7,1% Gezondheid & Welzijn 4,4% Onderwijs 2,2% Openbaar bestuur 0,2% Zakelijke diensten (overig) 25,7% Land- en tuinbouw 7,3% Industrie 4,1% Bouwnijverheid 12,4% Groothandel bloemen etc. 5,1% 35 Uithoorn Veiling 0,0% Financiële diensten 2,7% Vervoer etc. 3,9% Horeca 3,5% Handel (overig) 21,5% Diagram Aantal vestigingen naar bedrijfssectie in Uithoorn

43 5.3 ICT, nieuw en buitenlands De werkgelegenheid in de ICT-branche in Uithoorn is in 2008 gestegen met 11,7%. Het aantal ICT-vestigingen is gelijk gebleven. De buitenlandse inbreng is qua werkgelegenheid met 2,6% is gestegen. 148 nieuwe vestigingen hebben nieuwe arbeidsplaatsen (287) opgeleverd. In 2008 zijn 172 vestigingen vertrokken of opgeheven. Dit betekende een verlies aan werkgelegenheid van 431 personen en per saldo een verlies van -144 werkzame personen. Daarnaast is het saldo bij de reeds gevestigde bedrijven of instellingen ook gedaald met -49. ICT-bedrijven Aantal werkzame personen % groei ,7 Aantal vestigingen % groei ,0 Nieuw / Vertrokken Nieuwe bedrijven , ,8 Vertrokken bedrijven , ,0 Saldo , ,0 36 Buitenlandse bedrijven Verenigde Staten , ,0 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Japan Europa Overig Saldo ,0 4,4 1,3 2,6 Tabel 5.3 ICT, nieuwe bedrijven en buitenlandse bedrijven in de gemeente Uithoorn ,8-8,3 0,0-5,9

44 5.4 Arbeidsmarkt Op grond van onderstaande tabel, afkomstig van het UWV Werkbedrijf (voorheen CWI) kan men de volgende vergelijking maken. Het totaal aantal werkzoekenden in de gemeente Uithoorn is tussen december 2007 en december 2008 afgenomen met 39 tot een totaal van 427. Dat is een afname van -8,4%. Echter in mei 2009 was het aantal werkzoekenden al weer gestegen naar 524. De gevolgen van de crisis gaan ook Uithoorn niet voorbij. Overigens was het totaal aantal werkzoekenden in Nederland in mei 2009 gegroeid tot Man Vrouw Totaal Werkzoekenden Uithoorn Werkzoekenden Nederland dec dec dec dec Bron CWI, Arbeidsmarktkennis en Advies Tabel 5.4 Aantal werkzoekenden in Uithoorn 37 Uithoorn

45 6 De Meerlanden 38 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden De Meerlanden is de regio die de gemeenten Aalsmeer, Haarlemmermeer en Uithoorn omvat. Het aantal werkzame personen in dit gebied is in 2008 met 0,5% toegenomen. Dat zijn 736 personen. Het aantal vestigingen is per saldo toegenomen met 0,8%. Een werkgelegenheidstoename van 0,5% is minder vergeleken met de banengroei van 1,4% in heel Nederland. Tussen 1996 en 2002 zijn er in de regio de Meerlanden ruim banen bij gekomen tegenover een toename in Nederland van 1,2 miljoen. In deze periode heeft het aanbod van arbeid (schoolverlaters, werklozen en nieuwe toetreders) goed aangesloten op de vraag. Het totaal aantal arbeidsplaatsen (fulltime plus parttime) is zeer hoog ten opzichte van het aantal inwoners in de regio. De gemeente Haarlemmermeer kent een ratio van ruim 90% en moet in Nederland slechts Ouder-Amstel voor zich dulden. Van de gemeentes met minimaal inwoners komt slechts s-hertogenbosch in de buurt. Ook Aalsmeer staat hoog genoteerd. Voor het jaar 2009 wordt een omslagpunt verwacht vanwege de crisis. De druk op de werkgelegenheid zal in de Meerlanden groot worden, vanwege de sterke afhankelijkheid van de arbeidsintensieve transportsector. Het aantal vluchten op Schiphol is in 2009 drastisch afgenomen en ook de bloemenveiling Aalsmeer verloor in 2009 acht procent van haar omzet. Men ziet reeds dat het aantal werkzoekenden in de Meerlanden snel toeneemt en het aantal vacatures omgekeerd evenredig afneemt.

46

47 Jaar Werkzame personen Vestigingen Aantal % Groei Index* Aantal % Groei Index* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Tabel 6.1 Ontwikkeling van het aantal werkzame personen en vestigingen in De Meerlanden * 1996 = 100 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden

48 Aantal werkzame personen x Grafiek Aantal werkzame personen per jaar in De Meerlanden Aantal vestigingen x De Meerlanden Grafiek Aantal vestigingen per jaar in De Meerlanden

49 Milieu, cultuur en recreatie 2,9% Gezondheid & Welzijn 4,5% Onderwijs 2,5% Openbaar bestuur 3,7% Zakelijke diensten (overig) 13,3% Land- en tuinbouw 2,1% Industrie 7,0% Bouwnijverheid 4,5% Groothandel bloemen etc. 3,6% Veiling 1,5% Financiële diensten 2,1% Handel (overig) 14,1% Horeca 2,8% Vervoer (incl. luchtvaart) 35,2% Diagram Aantal werkzame personen naar bedrijfssectie in De Meerlanden Milieu, cultuur en recreatie 7,2% 42 Gezondheid & Welzijn 3,6% Onderwijs 2,1% Openbaar bestuur 0,2% Land- en tuinbouw 5,8% Industrie 4,4% Bouwnijverheid 9,7% Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden Zakelijke diensten (overig) 24,0% Veiling 0,0% Financiële diensten 2,6% Vervoer (incl. luchtvaart) 7,5% Horeca 3,4% Groothandel bloemen etc. 3,2% Handel (overig) 25,5% Diagram Aantal vestigingen naar bedrijfssectie in De Meerlanden

50 7 Bedrijvenregisters in Nederland In Nederland bestaan 3 verschillende bedrijvenregisters. Het is goed een keer stil te staan bij de verschillen, omdat publicaties verkeerd uitgelegd kunnen worden als men de achtergronden niet kent. Onderzoek van van Wissen (2003, universiteit Groningen) heeft het volgende duidelijk gemaakt. De 3 bedrijvenregisters zijn: het Handelsregister (HR) van de Vereniging van Kamers van Koophandel (KVK), het Algemeen Bedrijfsregister (ABR) van het CBS en het vestigingsregister van het LISA (Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen en Vestigingen). Elk van de drie registers heeft een eigen achtergrond en functie. Het HR is opgezet om de rechtszekerheid van het handelsverkeer te garanderen. Het ABR is bedoeld als steekproefkader voor diverse bedrijvenenquêtes van het CBS. Het LISA heeft tot taak om de werkgelegenheid in bedrijven te meten op locaal niveau. De geografische dimensie (het adres van de vestiging) is daarom een belangrijk kenmerk van de LISA statistiek. Het HR heeft primair een juridische functie. Mutaties, en dan vooral opvoeringen van juridische eenheden is een belangrijk kenmerk van dit register. De vertaling naar het niveau van economische actoren is echter problematisch. Het ABR is primair een steekproefkader voor bedrijfsgeoriënteerde enquêtes en statistieken van het CBS. De op het ABR gebaseerde statistieken van het CBS geven daarom informatie over aantallen en kenmerken van economische eenheden (bedrijven). De relatie met vestigingen, en daardoor de geografische dimensie is daardoor minder sterk ontwikkeld. Het LISA is primair bedoeld om de werkgelegenheid op lokaal en regionaal niveau in kaart te brengen. De KVK publiceert daarentegen nauwelijks gegevens over aantallen werknemers. Hoewel in het HR het aantal werkzame personen is opgenomen is het bijhouden van de omvang van de werkgelegenheid niet het doel waarvoor het 43 Bedrijvenregisters in Nederland

51 bestand is opgezet. Voor de werkgelegenheid zijn er dus eigenlijk maar twee bronnen: het LISA het CBS. 2 Samenvatting Op 1 juli 2008 is het nieuwe Handelsregister (NHR) in werking getreden. NHR wordt de basisregistratie voor alle ondernemingen en rechtspersonen in Nederland. Voorheen waren een aantal sectoren, zoals de Landbouw en de Overheid, niet inschrijvingsplichtig. In 2014 zullen alle overheidsinstellingen verplicht gebruik moeten maken van gegevens uit het NHR. De werkgelegenheidrapportage de Meerlanden is gebaseerd op gegevens van het bedrijvenregister (BIR), dat onderdeel is van het landelijke LISA. LISA is een stichting en kan daarom niet direct participeren in het NHR. Het levert wel gegevens aan, zodat het NHR zijn gaten kan opvullen van bedrijven- en instellingen, die niet inschrijvingsplichtig waren tot 1 juli Het NHR kan het Lisa niet 1 op 1 over - nemen, omdat de bedrijven zich zelf moeten inschrijven. Lege BV s en inschrijvingen van niet reële bedrijfsvoering maken het NHR ook minder geschikt om het juiste aantal bedrijven in een gebied vast te stellen. Het bedrijvenregister BIR (LISA) probeert hier een antwoord op te vinden met een actieve (jaarlijkse) benadering van bedrijvenen instellingen ter controle van de adres-, werkgelegenheids- en bedrijfsactiviteit - gegevens. Bedrijven uit het NHR, waar niet wordt gewerkt (o.a. de lege BV s), worden niet in het BIR meegeteld. Overigens waren en blijven de inschrijvingen en mutaties van het NHR de basis voor de samenstelling van het BIR, zodat de verplichting in 2014 geen andere werkwijze behoeft in te houden. 44 Werkgelegenheidstelling 2008 De Meerlanden

52 Definities Vestiging: Elke afzonderlijk gelegen fabriek, werkplaats, school, kantoor, andere bedrijfsruimte of een complex van bedrijfsruimten, waar of van waaruit een bedrijf of een dienstverlenende activiteit wordt uitgeoefend. Een onderneming in juridische zin kan dus uit één of meerdere vestigingen bestaan. Werkzame persoon: Iemand, man of vrouw, die 12 uur of meer per week economisch actief is en tevens binnen of vanuit één van de vestigingen binnen het betreffende gebied werkzaam is ICT-bedrijf: Een informatie- en communicatietechnologie bedrijf, waarvan de activiteiten kunnen plaatsvinden in 4 verschillende bedrijfssecties: Productie, Handel, Communicatie en Dienstverlening. 45 Nieuwe vestiging: Een bedrijf of instelling dat zich tussen 1 mei 2007 en 1 mei 2008 in de gemeente heeft gevestigd. Dezelfde periode heeft ook betrekking op een vertrokken of opgeheven vestiging. Definities Buitenlandse vestiging: Een Nederlands rechtspersoon met locatie in De Meerlanden die voor meer dan 50% eigendom is van een (of meerdere) niet-nederlandse entiteiten. Totaal werkzoekenden: Aantal bij het CWI ingeschreven werkzoekenden (niet werkend plus werkend).

53 Colofon Uitgave Bedrijven- en Instellingen Register De Meerlanden Team Economie, Recreatie, Sport en Cultuur Cluster Beleid Beheer Statistieken B.E. Achterstraat Nadere informatie met betrekking tot deze rapportage drs. A. Reijneveld Ontwerp en realisatie Pieter Hordijk, Blink ontwerpers, Hoofddorp Druk Drukkerij van Hulzen & Partners, Hoofddorp

54

55 Gemeente Haarlemmermeer Team Economie, Recreatie, Sport en Cultuur Cluster Beleid Raadhuisplein TZ Hoofddorp Postbus AG Hoofddorp