Verzekeringen in de deeleconomie. Verslag conferentie

Transcriptie

1 Verzekeringen in de deeleconomie Verslag conferentie De BV-OECO (vzw) en de FOD Economie organiseerden op 28 september een conferentie over verzekeringen in de deeleconomie. Deze conferentie was een succes. Er waren 86 inschrijvingen uit verschillende sectoren (beleid, verzekeraars, tussenpersonen, consumentenorganisaties, en verschillende platformen van de deeleconomie). Het succes van de conferentie is niet enkel in cijfers te vertalen. Het blijkt immers dat de deelplatformen (en hun consumenten) niet altijd voldoende kennis hebben van verzekeringen, maar eveneens dat de verzekeringswereld nog onvoldoende kennis heeft over de deeleconomie. Deze conferentie was dan ook bijzonder nodig omdat ze voor de eerste keer de verschillende spelers rond de tafel bracht, wat heeft geleid tot een interessant debat. Deze nota is een weergave van het debat dat heeft plaatsgevonden. Deze samenvatting werd opgesteld door de BV-OECO. De deeleconomie is geen nieuw gegeven. Er werd vroeger ook al op informele manier gedeeld, en samengewerkt. Wat wel nieuw is, is de omvang waarmee dit gebeurt. Door het feit dat de deelplatformen nu op internet actief zijn, is hun bereik uiteraard veel groter. Zijn de verzekeringen aangepast aan de deeleconomie? Er bestaan reeds een aantal verzekeringen die nuttig kunnen zijn in het kader van de deeleconomie. In verschillende van deze deelsectoren is het echter vooral de consument zelf die zich mits een combinatie van verschillende verzekeringen kan indekken tegen mogelijke risico s. Maar niet alle verzekeraars bieden de nuttige opties aan (vb. verzekering huispersoneel, of de optie om onder de familiale verzekering ook toevertrouwde goederen te dekken). 1

2 Verzekeringen op het niveau van de deelgroep zouden meer garanties kunnen bieden. Een groepsverzekering kan immers meer op-maat-gemaakte oplossingen bieden. Echter, voor deze deelgroepen blijft het moeilijk de juiste verzekering te vinden. Twee deelgroepen (Listminut en LETs) getuigen over zoektochten die soms meer dan twee jaar duren, en over een schaarse concurrentie op de markt. Assuralia stelt dat dit ligt aan het feit dat de markt zich nog verder dient te ontwikkelen, en dat de ontwikkeling van dergelijke verzekeringsproducten volledig aan de markt moet overgelaten worden (zonder overheidsingrijpen). Als een product financieel leefbaar is, zullen andere verzekeringsmaatschappijen ook op de kar springen. Er wordt regelmatig naar Frankrijk gewezen, waar een aantal verzekeraars zich specifiek op dergelijke groepsverzekeringen hebben toegelegd. Frankrijk heeft dan ook een cultuur van mutualistische verzekeraars, dit zijn onderlinge verzekeringsgroeperingen. Het voorstel werd geopperd om het principe van solidariteit te handhaven, niet enkel wat betreft de levering van diensten maar ook wat betreft de aanvaarding van risico s. Men zou dan een onderlinge verzekeringsstructuur kunnen opstellen en zo zelf een soort van verzekeringsmaatschappij creëren. Hoe zit het over de kennis met betrekking tot verzekeringen en deeleconomie? Zoals gezegd kent de sector van de verzekeringen nog onvoldoende de deeleconomie. Een deelgroep zou de juiste aangepaste verzekering kunnen vinden op basis van een uitgewerkt businessplan. De deelgroepen moeten dus exact kunnen uitleggen wat hun activiteiten inhouden, en welke risico s dit met zich meebrengt. Dit is niet altijd eenvoudig. De suggestie werd gedaan dat de verzekeraars al zouden kunnen helpen door een soort van gestandaardiseerd vragenformulier of een checklist te ontwikkelen die de deelgroep helpen om hun risico s beter te omschrijven. Dit kan heel wat tijdswinst betekenen. Er is eveneens een gebrek aan kennis over het aantal schadegevallen. Om een verzekering aan te bieden, moet de verzekeraar immers een inschatting van het risico kunnen maken, en schadestatistieken zijn hier uiteraard een nuttig element in. Echter, schadestatistieken over de deeleconomie worden niet specifiek bijgehouden. Assuralia stelt dat het de individuele verzekeraar uiteraard vrij is hier schadestatistieken over bij te houden, maar dat de kennis die hij hiermee opdoet een marktkennis is die hij niet hoeft te delen met zijn concurrenten. Autodeelgroepen zullen wel hun schadestatistieken kenbaar maken. Het blijkt immers dat autodelers verhoudingsgewijze minder ongevallen veroorzaken, en dus eigenlijk een positief verzekeringsrisico zijn. En hoe zit het met de kennis van de consument? Wie kan de consument verder voorlichten? De consumenten dienen gesensibiliseerd te worden over de risico s en de verschillende verzekeringsopties. De platformen dragen hierbij een zekere verantwoordelijkheid. De consument zou best geïnformeerd worden over de dekking die de leden van het platform standaard genieten (via een collectieve verzekering of een solidariteitsmechanisme), evenals over mogelijke 2

3 bijkomende verzekeringsopties en over de niet-afgedekte risico s. Dergelijke informatie kan het best door de platformen worden gedeeld, maar mits een correcte begeleiding van deze platformen. Maar het is voor de platformen soms ook koffiedik kijken welke verzekeringen mogelijk relevant zijn. Bovendien moeten de deelplatformen eveneens oppassen dat hun advies niet teveel gericht is op een bepaald type verzekering bij een bepaald type platform. De deelplatformen zouden in functie van de wettelijke omschrijving van verzekeringsdistributie het risico lopen te vallen onder de regelgeving met betrekking tot de verzekeringstussenpersonen. Een betere begeleiding van deelplatforms is dan ook nodig. Ook de overheid heeft uiteraard een belangrijke rol in het voorlichten van de consument, en van de platformen. Ook een website als kan hierbij worden ingezet. Zijn er wetgevende aanpassingen nodig die de verzekeringen passender kunnen maken voor de deeleconomie? Autodelen.net betreurt dat het wetgevend kader op heden ontoereikend is. Er bestaat reeds een fiscaal kader inzake de deeleconomie, doch niet alle domeinen van de deeleconomie vallen onder dit kader. De regels handelen voornamelijk over het delen van diensten (zoals vb. Uber), maar niet over het delen van goederen (zoals bijvoorbeeld het delen van auto s). Er dienen een aantal vragen te worden uitgeklaard: - Als de consument in de deeleconomie zich individueel verzekert tegen verschillende risico s, maar ook het platform heeft die afgedekt met een verzekering: hoe vermijden we een cumul van verzekeringen? Een jaarlijkse check up met de verzekeraar kan hier uiteraard al een antwoord bieden. - Specifiek voor de autoverzekering: als er een BA-autoverzekering is, aangevuld met een verzekering voor de deeleconomie, hoe wordt dan het voorrangsrecht tussen de verschillende verzekeringen bepaald? In de optiek van de deeleconomie, zou het duidelijk moeten zijn dat de aanvullende verzekering voor autodelen het eerst dient aangesproken te worden. - Voor klussen die niet gebeuren met dienstencheques (en voor LETS-ers waar de LETS-groep geen groepsverzekering heeft afgesloten), is er momenteel een lacune op de verzekeringsmarkt: immers, de verzekering huispersoneel werd voornamelijk aangeboden voor mensen die een poetshulp in huis haalden. Sinds 2014 moet deze poetshulp bij de RSZ worden aangegeven. Dit is voor de individuele consument een administratieve nachtmerrie. Hierdoor schakelen consumenten meer en meer een poetshulp in via dienstenchequekantoren. Deze zijn dan werkgever, waardoor ook de arbeidsongevallenverzekering van deze poetshulp dadelijk geregeld is. Door deze marktverandering, riskeren minder en minder consumenten nog een verzekering huispersoneel te nemen, waardoor ze vaak evenmin beschermd zijn als ze een LETSer of een babysitter (die niet verzekerd is via een overkoepelende organisatie) inhuren. - Specifiek voor samenhuizen: verduidelijk wie verzekerde is, en wie derde. We leren uit het rapport van de ombudsdienst der verzekeringen dat dit niet altijd duidelijk is. 3

4 CONCLUSIE Wat kan de overheid doen? - Informatie ter beschikking stellen aan de verschillende platforms over verzekeringen, maar ook over de aansprakelijkheid van de platforms, en over de grens tussen algemene informatieverplichtingen en de rol van de verzekeringstussenpersonen; - Consumenten blijvend sensibiliseren. Een aanvulling op de webpagina over collaboratieve economie en verzekeringen kan zeker en vast nuttig zijn; - Het wetgevend kader waar nodig verder passend maken voor de deeleconomie (bijvoorbeeld regels in verband met cumul verzekeringen, en prioriteit van de verzekeringen) - Onderzoek de lacunes van de verzekeringen: bijvoorbeeld in het geval van een baby-sit blijkt er een lacune te ontstaan. Hier kan ook wetgevend worden ingegrepen. Wat kan de verzekeringssector doen? - Treed in contact met de deelplatformen. Ze zijn geïnteresseerd om te helpen meer informatie ter beschikking te stellen over de schadestatistieken. Deze schadestatistieken zijn nodig om goede verzekeringsproducten aangepast aan de deeleconomie te kunnen ontwikkelen; - Help de deelgroepen door een vragenlijst op te stellen gericht op de deeleconomie, waardoor deelgroepen sneller kunnen duidelijk maken waar hun behoeftes liggen. - Autodelen.net stelt voor om in het kader van autodelen na te denken over andere manieren van verzekeren. In het kader van de deeleconomie zou men naast de verplichte verzekering van de wagen ook het gebruik van een wagen moeten kunnen verzekeren. Deze verzekering zou dan spelen op het moment dat de autodeler de wagen gebruikt. Een dergelijk uitgangspunt zou enkel voordelen kunnen opleveren voor alle partijen (eigenaar van de wagen, gebruiker van de wagen en verzekeraar). Wat kunnen de deelgroepen doen? - Aarzel niet verzekeringsadvies in te winnen, bijvoorbeeld door een verzekeringstussenpersoon te contacteren. Zij weten gemakkelijker de verschillende verzekeringen te vergelijken, en de meest passende verzekering voor u te vinden. - Indien u geen passende verzekering vindt, overweeg eventueel met andere organisaties samen een verzekering af te sluiten (voor grote groepen vindt men makkelijker een verzekering). 4

5 Eventueel kan er een verzekeringsplatform worden opgericht, maar let daarbij op de wettelijke voorschriften. Wat kan de consument doen? Stel vragen. Het is immers beter te voorkomen dan te genezen. Stel vragen aan de deelgroep, maar eveneens aan je verzekeringstussenpersoon of verzekeraar. U kan eveneens vragen stellen aan andere organisaties zoals Test-Aankoop. 5