ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES

Transcriptie

1 VAKGROEP ONTWIKKELINGS-, PERSOONLIJKHEID- EN SOCIALE PSYCHOLOGIE (PP07) ONDERZOEKSGROEP KLINISCHE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES OVER ETEN: DE ROL VAN ZELFREGULATIE VLAAMS CONGRES KINDER- EN JEUGDPSYCHIATRIE EN -PSYCHOTHERAPIE Eva Van Malderen Promotoren: Prof. dr. Lien Goossens & Prof. dr. Eva Kemps

2 INLEIDING 2

3 ACHTERGROND Voedings- en Eetstoornissen in DSM-5 (APA, 2013) Pica Ruminatiestoornis Vermijdende/restrictieve voedselinname stoornis Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa Eetbuistoornis Transdiagnostisch (sub)klinisch eetprobleem? = Eetbuien (BE) Restcategorie PREVENTIE & SCREENING! 3

4 ACHTERGROND Eetbuien (BE) (APA, 2013) Consumptie objectief grote hoeveelheid voedsel Gevoel van controleverlies over het eten (LOC) 4

5 ACHTERGROND Eetbuien (BE) (APA, 2013) Consumptie objectief grote hoeveelheid voedsel Gevoel van controleverlies over het eten (LOC) (e.g. Tanofsky-Kraff et al., 2004) 5

6 ACHTERGROND Controleverlies over eten (LOC)? Blijven eten tot men misselijk is Sneller eten dan normaal Eten zonder honger te hebben In het geniep eten (schaamte) Eating Disorder Examination Questionnaire, Child Version (Ch-EDEQ) (Decaluwé & Braet, 1999) Slecht gevoel na het eten (schuldig, walging) Eating Disorder Examination, Child Version (Ch-EDE) (Decaluwé & Braet, 1999) 6

7 PREVALENTIE Hoge cijfers bij adolescenten (16% - 40%) (Goossens, Soenens & Braet, 2009; Goossens, Braet, Van Vlierberghe & Mels, 2009) 7

8 GEVOLGEN Andere vormen van eetpathologie (meer zorgen over eten, gewicht en lichaam; meer lijnen) (Tanofsky-Kraff et al., 2011) Gewichtstoename (Tanofsky-Kraff et al., 2009) Voorloper eetstoornissen (Bulimia Nervosa) of andere psychopathologie (verslaving) (Tanofsky-Kraff et al., 2011; Herpertz-Dahlmann et al., 2014) 8

9 MECHANISMEN? 1. Eerste onderzoekslijnen EMOTIE: Negatief Affect (Affect Regulation Model: Grilo & Shiffman, 1994) GEDRAG: Lijnen (Restraint Model: Polivy & Herman, 1985; Fairburn & Wilson, 1993) 2. Extra stap COGNITIE: Zelfregulatie? 9

10 MECHANISMEN? COGNITIE: Zelfregulatie? Executieve functies (EF) = Set van controlemechanismen om doelgericht gedrag en situationeel aangepast gedrag mogelijk te maken (e.g. Nederkoorn, Braet, Van Eijs, Tanghe, & Jansen, 2006; Verdejo-Garcia et al., 2010) Inhibitorische controle (IC) = De mogelijkheid om een bepaalde gedragsrespons te onderdrukken ten voordele van lange termijn doelen (Houben, Nederkoorn, & Jansen, 2012) 10

11 MECHANISMEN? Inhibitorische controle (IC) meten? BRIEF Vragenlijst Executieve Functies Index Gedragsregulatie (Smidts & Huizinga, 2009) Ik heb moeite met stilzitten Ik irriteer anderen Ik val anderen in de rede Ik ga sneller door het lint dan vrienden Go/no-go taak (Houben & Jansen, 2011) 11

12 MECHANISMEN? 1. EMOTIE: Negatief Affect (Affect Regulation Model: Grilo & Shiffman, 1994) 2. GEDRAG: Lijnen (Restraint Model: Polivy & Herman, 1985; Fairburn & Wilson, 1993) 3. COGNITIE: Inhibitorische Controle (e.g. Claes, Nederkoorn, Vandereycken, Guerrieri, & Vertommen, 2006) 12

13 MECHANISMEN? 1. EMOTIE: Negatief Affect (e.g. Van Strien, 2003; Goossens, Braet, & Decaluwe, 2007) 2. GEDRAG: Lijnen (Restraint Model: Polivy & Herman, 1985; Fairburn & Wilson, 1993) 3. COGNITIE: Inhibitorische Controle (e.g. Van Leijenhorst, Moor, De Macks, Rombouts, Westenberg & Crone, 2010) 13

14 MECHANISMEN? 1. EMOTIE: Negatief Affect (e.g. Van Strien, 2003; Goossens, Braet, & Decaluwe, 2007) 2. GEDRAG: Lijnen (Restraint Model: Polivy & Herman, 1985; Fairburn & Wilson, 1993) 3. COGNITIE: Inhibitorische Controle (e.g. Wu, Hartmann, Skunde, Herzorg, & Friederich, 2013) 14

15 ONDERZOEKSVRAGEN 15

16 ONDERZOEKSVRAGEN 1. Wat is de rol van inhibitorische controle bij adolescenten met LOC? 2. Zijn er moderatoren betrokken in bovenstaande relatie? Geslacht, leeftijd, adjusted BMI Andere eetproblemen 3. Is de invloed van inhibitorische controle bij adolescenten met LOC voedselspecifiek of algemeen? 16

17 METHODE 17

18 STEEKPROEF N = 124 (63.2% vrouwelijk), algemene populatie Leeftijd = jaar (M = 13 jaar, SD = 2.02) LOC: N = 30 Controles: N = 94 Eating Disorder Examination, Child Version (Ch-EDE) 18

19 MEETINSTRUMENTEN 1. Wat is de rol van inhibitorische controle bij adolescenten met LOC? 2. Zijn er moderatoren betrokken in bovenstaande relatie? Geslacht, leeftijd, adjusted BMI Andere eetproblemen 3. Is de invloed van inhibitorische controle bij adolescenten met LOC voedselspecifiek of algemeen? 19

20 RESULTATEN 20

21 KENMERKEN LOC GROEP Adolescenten met controleverlies over eten Lijnen meer Hebben meer zorgen over eten, gewicht & lichaam 21

22 ROL INHIBITORISCHE CONTROLE M = M = SD = 7.92 * SD = 9.93 F (3, 120) = 4.97, p =.028, ηp 2 =

23 ROL MODERATOREN (b = -.180, SE =.105, p =.085, OR =.835). 23

24 VOEDSELSPECIFIEK OF ALGEMEEN? F (1, 64) = 0.238, p =,627, ηp 2 =.004 F (1, 54) = 0.077, p =,782, ηp 2 =

25 CONCLUSIE & IMPLICATIES 25

26 CONCLUSIES 1. Adolescenten met LOC rapporteren meer problemen met inhibitorische controle. 2. Enkel voor de jongste groep (10 13 jaar) fungeert goede inhibitorische controle als protectieve factor. 3. Met de gedragstaak (go/no-go) werden geen verschillen teruggevonden. IMPLICATIES 1. Zwakke inhibitorische controle is een risicofactor: belang training! 2. Trainen van inhibitorische controle vooral protectief voor 13 jaar? 3. Meten de vragenlijst en de gedragstaak andere constructen? 26

27 VERDER ONDERZOEK 27

28 TOEKOMST? 1. Vragenlijsten vs gedragstaken? 2. Andere moderatoren (temperament, aandacht)? 3. Andere analysetechnieken? 4. Rol van de context? 28

29 BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT! VRAGEN? 29

30 Eva Van Malderen PhD Student DEPARTMENT OF DEVELOPMENTAL, PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY E eva.vanmalderen@ugent.be T Ghent Ghent University