VMBO-SECTORWERKSTUK THEMATISCHE MODULE MOEDERSTERFTE EN MOEDERZORG LEERLINGENMATERIAAL ( UNFPA)

Transcriptie

1 VMBO-SECTORWERKSTUK THEMATISCHE MODULE MOEDERSTERFTE EN MOEDERZORG ( UNFPA) LEERLINGENMATERIAAL

2 Toelichting op de opzet In de basismodule vind je: Vooraf: Stappenplan De Millenniumverklaring Presentatievormen in zijn algemeenheid In de afzonderlijke thematische modules vind je per thema: Toelichting op het thema uit de Millenniumverklaring Voorbeelduitwerkingen van hoofdvragen Voorbeelduitwerkingen van deelvragen Suggesties voor literatuur, illustratiemateriaal, websites, adressen, de koppeling met gastlessen Presentatievormen toegespitst op het thema Voor een goed opgezet sectorwerkstuk moet je beide onderdelen bestuderen. De volgorde die je het beste kunt aanhouden is: Basismodule: Basismodule: Thematische module: Thematische module: Thematische module: Thematische module: Thematische module: OF: Basismodule: Vooraf: Stappenplan De Millenniumverklaring Toelichting op het thema uit de Millenniumverklaring Voorbeelduitwerkingen van hoofdvragen Voorbeelduitwerkingen van deelvragen Suggesties voor adressen, literatuur, websites, illustratiemateriaal, de koppeling met gastlessen Presentatievormen toegespitst op het thema Presentatievormen in zijn algemeenheid Verder raden we je een bezoek aan de website aan. Je vindt daar alle onderdelen van de modules, met links naar alle in de tekst genoemde websites. Verder vind je daar over de verschillende thema s veel achtergrondinformatie die je kunt gebruiken voor de inhoud van je sectorwerkstuk. En als je geen zin meer hebt in het werken aan je sectorwerkstuk, kun je daar ook terecht voor een online spelletje, quiz of kruiswoordpuzzel. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 2

3 Inhoudsopgave Leerlingenmateriaal Toelichting op het thema Moedersterfte en moederzorg uit de Millenniumverklaring pag. 4 Voorbeelduitwerkingen van mogelijke hoofdvragen pag. 6 Voorbeelduitwerkingen van mogelijke deelvragen pag. 8 Suggesties voor adressen, literatuur, websites, illustratiemateriaal, de koppeling met gastlessen pag. 9 Presentatievormen pag. 15 VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 3

4 Toelichting op het thema Moedersterfte en moederzorg uit de Millenniumverklaring Elke minuut gaat er ergens op de wereld een vrouw dood ten gevolge van een zwangerschap. Jaarlijks overlijdt meer dan een half miljoen vrouwen aan zwangerschapsvergiftiging, aan complicaties tijdens de bevalling of aan een onveilige abortus. Tussen de 16 en 26 miljoen vrouwen (meer dan de bevolking van Nederland) worden ernstig ziek doordat ze zwanger zijn (geweest). Moedersterfte is doodsoorzaak nummer één in de Derde Wereld. Veel vrouwen die graag een kind willen hebben, zijn tegelijkertijd bang voor de dood, omdat ze weten dat ze een groot risico lopen om te overlijden. In de Millenniumverklaring (zie voor een uitleg de basismodule) gaan drie van de acht millenniumdoelstellingen over gezondheidszorg, waarvan één specifiek over het risico dat zwangere vrouwen lopen om tijdens de zwangerschap of tijdens of vlak na de bevalling te overlijden: Millenniumdoelstellingen: per: 5. Breng de moedersterfte omlaag 2015 Toelichting Ad 5. De sterftecijfers van zwangere vrouwen en moeders tijdens of vlak na de bevalling moeten in 2015 in elk ontwikkelingsland zijn teruggedrongen met driekwart ten opzichte van UNFPA VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 4

5 Tot zover de theorie. Maar wat komt er allemaal van die mooie voornemens terecht? Aan jou om dat te onderzoeken. Er zijn verschillende vragen die je jezelf naar aanleiding van de millenniumverklaring kunt stellen: 1) Hoe komt dat de moedersterfte in veel landen nog zo hoog is? 2) Waarom krijgen niet alle zwangere vrouwen medische hulp tijdens de bevalling? 3) Waarom gaan er jaarlijks zo veel zwangere vrouwen in de Derde Wereld dood aan bijvoorbeeld zwangerschapsvergiftiging, terwijl dit in Nederland niet het geval is? UNFPA Deze vragen zouden een goed startpunt kunnen zijn voor je sectorwerkstuk. Antwoorden op die vragen kun je onder andere vinden op de website van het project: Daar vind je teksten over de achtergronden van moedersterfte en moederzorg. Daar nemen we de oorzaken van moedersterfte een voor een onder de loep. Daar kijken we naar moedersterfte in verschillende ontwikkelingslanden (Sierra Leone, Suriname, Nicaragua en Bolivia). Daar krijg je ook informatie over de strijd tegen moedersterfte; de oplossingen lijken soms heel simpel. Tot slot kijken we daar ook even naar moedersterfte in Nederland. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 5

6 Voorbeelduitwerkingen van mogelijke hoofdvragen bij het thema Moederzorg en moedersterfte Je kunt zo enkele hoofdvragen uit de millenniumdoelstellingen afleiden; soms lijken ze op elkaar, maar zijn ze anders geformuleerd, dat heeft te maken met het soort hoofdvragen dat je jezelf wilt stellen: Er zijn verschillende soorten hoofdvragen en onderzoeken: Beschrijvend: Je probeert een situatie te beschrijven. Vergelijkend: Je probeert overeenkomsten en verschillen te ontdekken. Verklarend: Je gaat antwoord geven op de vraag Hoe komt het dat? Waardebepalend: Je wilt een persoonlijk oordeel geven over het onderwerp. Voorspellend: Je gaat uitzoeken hoe het verder zal gaan met Probleemoplossend: Je wilt voorstellen doen om een probleem aan te pakken. Beschrijvend Hoeveel zwangere vrouwen en moeders gaan er elk jaar dood? Wat doet UNFPA (het bevolkingsfonds van de Verenigde Naties) om de moedersterfte terug te dringen? Vergelijkend Hoe is het met de moedersterfte in de Derde Wereld gesteld in vergelijking met Nederland en andere westerse landen? Hoe is de moedersterfte in land X (bijvoorbeeld Sierra Leone) in vergelijking met land Y (bijvoorbeeld Bolivia)? Verklarend Waarom overlijden er zoveel zwangere vrouwen en moeders in de Derde Wereld? Waarom is de moedersterfte in Afrika hoger dan in andere werelddelen? Hoe kan het dat moedersterfte wereldwijd maar niet wil dalen? VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 6

7 Waardebepalend Wat vind ik van het gegeven dat er zoveel zwangere vrouwen en moeders tijdens en na de bevalling overlijden? Voorspellend Krijgen de VN het voor elkaar om in 2015 moedersterfte met driekwart ten opzichte van 1990 terug te dringen? Anders geformuleerd: De VN krijgen het wel/niet voor elkaar om in 2015 moedersterfte met driekwart ten opzichte van 1990 terug te dringen. Probleemoplossend Hoe bereiken we dat in 2015 de moedersterfte met driekwart is teruggedrongen ten opzichte van 1990? Je kunt ook heel andere hoofdvragen bedenken over kindersterfte aan de hand van de volgende vraagwoorden: Wat? Wie? Waar? Waarom? Welke? Wanneer? Hoe? Hoelang? Hoeveel? De hoofdvraag die je kiest is de vraag die de inhoud van je onderzoek bepaalt. De hoofdvraag moet in het kort samenvatten wat je wilt onderzoeken. Het antwoord is als het ware al de titel van je werkstuk. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 7

8 Voorbeelduitwerkingen van mogelijke deelvragen bij het thema Moedersterfte en moederzorg Kun je het antwoord op je hoofdvraag beschouwen als de titel van je onderzoek, dan vormen de deel- of subvragen de hoofdstukken van je werkstuk. Ook voor de deelvragen kun je uitgaan van het rijtje vraagwoorden dat we op de vorige pagina al gegeven hebben: Wat? Wie? Waar? Waarom? Welke? Wanneer? Hoe? Hoelang? Hoeveel? Kinderrijke familie in India We gaan niet alles voorkauwen, maar geven hieronder slechts enkele voorbeelden rond het vraagwoord wat. De deelvragen rond andere vraagwoorden kun je zelf wel bedenken. Wat? Wat zijn de oorzaken van moedersterfte? Wat zijn mogelijke oplossingen voor moedersterfte? Wat is de relatie tussen zwangerschapsvergiftiging (een ziekte waar je op zich niet dood aan hoeft te gaan) en moedersterfte? Wat is de relatie tussen thuis bevallen en moedersterfte? Wat is het belang van veilige abortussen? Wat is de relatie tussen grote gezinnen en moedersterfte? Wat is de relatie tussen groeiachterstand van meisjes in hun pubertijd en moedersterfte? VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 8

9 Suggesties voor adressen, literatuur, websites, illustratiemateriaal, de koppeling met gastlessen Er is niet zo heel veel materiaal beschikbaar over moederzorg en moedersterfte in derdewereldlanden, en het is ook niet altijd makkelijk te vinden. We geven hieronder enkele suggesties en verwijzen verder naar de website van het project ( waar je over het thema moedersterfte nog veel meer kunt vinden. Adressen De eerste organisatie die genoemd moet worden, is UNFPA, het bevolkingsfonds van de Verenigde Naties, die zich inzet voor moederzorg. UNFPA heeft echter geen vertegenwoordiging in Nederland. Wel is er een Nederlandse organisatie die nauw samenwerkt met UNFPA: World Population Foundation (WPF) Ampèrestraat GJ Hilversum Telefoon: Daarnaast zijn er diverse organisaties die zich met moedersterfte en meer algemeen met gezondheidszorg in de Derde Wereld bezighouden: Memisa Lutherse Burgwal CB Den Haag Telefoon: VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 9

10 Artsen Zonder Grenzen Postbus EA Amsterdam Telefoon: Nederlandse Rode Kruis Postbus KC Den Haag Telefoon: Stichting Wemos, Werkgroep Medische Ontwikkelingssamenwerking Postbus BR Amsterdam Telefoon: wemos@wemos.nl Ook de grotere en bekende hulporganisaties steunen projecten gericht op het verbeteren van leefomstandigheden (Novib, Icco, Hivos), maar alleen Cordaid heeft specifieke projecten gericht op moederzorg: Cordaid Postbus BK Den Haag Telefoon: cordaid@cordaid.nl VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 10

11 Terres de Hommes steunt een project gericht op moedersterfte in Brazilië: TERRES DES HOMMES Zoutmanstraat GS Den Haag Telefoon: Ook kun je met vragen en informatie over moederzorg en moedersterfte in de Derde Wereld terecht bij een van de 16 COSsen (Centra voor Internationale Samenwerking) in Nederland. Waar de dichtstbijzijnde COS is kun je navragen bij: COS Nederland Wijnstraat BV Dordrecht Telefoon: Je kunt ook bellen of schrijven naar het ministerie van Buitenlandse Zaken dat veel projecten voor een betere gezondheidszorg voor (aanstaande) moeders in de Derde Wereld steunt: Ministerie van Buitenlandse Zaken Dienst Ontwikkelingssamenwerking Postbus EB Den Haag Telefoon: knop Ontwikkelingssamenwerking VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 11

12 Literatuur Er zijn ons geen boeken over moederzorg en moedersterfte in de Derde Wereld bekend. Je kunt wel enkele jongerentijdschriften inkijken die over de Derde Wereld gaan, zoals de SamSam. De SamSam vind je in veel schoolmediatheken en bibliotheken (en anders kun je bellen naar ). Er zijn ook tijdschriften voor volwassenen, bijvoorbeeld de Internationale Samenwerking die regelmatig schrijft over gezondheidszorg in de Derde Wereld. Het derde nummer van 2004 heeft diverse artikelen over moedersterfte. Internet Ook op internet is de nodige informatie te vinden over moedersterfte en het recht van (aanstaande) moeders op goede gezondheidszorg. We hebben een selectie gemaakt: Veel informatie over het recht op gezondheidszorg voor volwassenen én Kinderen, met speciale aandacht voor moedersterfte in Mali (zoek op moedersterfte ) (met onder meer ook een survival calculator hoe oud word je als je bijvoorbeeld in Burkina Faso zou wonen?). 07B1F40A30BX3X46887X95 Feiten en cijfers over moedersterfte van de online versie van het blad Internationale Samenwerking Het World Population Fund over moedersterfte 1_2.htm Verslag van een Nederlandse verpleegkundige over haar onderzoek naar moedersterfte in San Carlos VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 12

13 Het Nederlandse Rode Kruis in actie tegen kinder- en moedersterfte in Malawi in Afrika 8ED91E40455BX1X50566X88 Vul in als zoekterm moedersterfte en je krijgt diverse artikelen over moedersterfte bij de afdeling Ontwikkelingssamenwerking van het ministerie van Buitenlandse Zaken 0in%20Suriname Moedersterfte in Suriname TIP: Als je op internet zoekt vind je al gauw vele honderden hits. Met Google zoeken op moedersterfte levert meer dan 550 hits op. Ook moedersterfte levert meer dan 550 hits op. Beter kun je zoeken op een combinatie van moedersterfte en een bepaald land of op moederzorg in combinatie met millenniumdoelstellingen of millenniumverklaring. Ook kun je op onderdelen van de problematiek zoeken (zoals onveilige abortus), eventueel in combinatie met een landaanduiding of Derde Wereld. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 13

14 Illustratiemateriaal De makkelijkste manier om aan illustratiemateriaal te komen is uiteraard het internet. Je kunt op vele manieren naar plaatjes zoeken. Met Google gaat dat vaak het beste. Ga naar en klik op de knop afbeeldingen (in de adresbalk bovenin komt dan het volgende te staan: Ook hier geldt dat je gericht (met Engelstalige termen) moet zoeken: maternal mortality (moedersterfte), childbirth (geboorte van kinderen), maternal health (gezondheid van moeders), mother care (moederzorg), pregnacy (zwangerschap) enz. N.B.: je mag niet zonder toestemming zomaar afbeeldingen gebruiken. Houd daar rekening mee. Er zijn ook diverse plaatjesbanken waar je gratis foto s vandaan kunt halen. Een hele goede voor illustratiemateriaal over de Derde Wereld en gespecialiseerd in gezondheidszorg is: M/MC Photoshare, te vinden op (126 foto s over maternal health, 24 over maternal-child health services en helaas maar 6 over materbal mortality ). De afbeelding hiernaast en op sommige andere plekken in dit pakket komen voor een groot deel daar ook vandaan. Foto s die met moederzorg te maken hebben, vind je ook in het volgende pdf-bestand van UNFPA: pdf/photos.pdf Een gezondheidswerker in India legt uit hoe een condoom werkt UNFPA Koppeling met gastlessen Je kunt ook regelen dat er iemand die veel van moedersterfte en moederzorg in de Derde Wereld afweet je school bezoekt. Dat kan iemand zijn van (een lokale afdeling van) Memisa, Terres des Hommes of van een van de COSsen in jouw buurt. De adressen vind je op pagina Regel wel van tevoren met je leerkracht wanneer er iemand langs zou kunnen komen en bereid het bezoek goed voor. Bedenk van tevoren welke vragen je zou willen stellen. Misschien kun je die vragen van tevoren opsturen, zodat de gastdocent zich goed kan voorbereiden, maar verwacht niet dat die persoon antwoord op al je vragen zal hebben. Je zult toch echt ook zelf naar antwoorden moeten zoeken. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 14

15 Presentatievormen Het woord sectorwerkstuk kan je op het verkeerde been zetten. Werkstuk lijkt immers te verwijzen naar een schriftelijk verslag. Maar vergis je niet. De vorm waarin je de resultaten van je onderzoek kunt presenteren is geheel vrij. We geven hieronder een overzicht van mogelijk presentatievormen, zoveel mogelijk toegespitst op het onderwerp moederzorg en moedersterfte. De lijst is niet uitputtend, maar we komen wel een heel eind. Sommige vormen zijn makkelijker te realiseren dan andere. Een combinatie is natuurlijk ook mogelijk. Als je nog een briljant ander idee voor een presentatievorm hebt, mag je die natuurlijk ook gebruiken. Aan jou de keus. Collage + mondelinge toelichting Een goede collage is niet makkelijk te maken. Want je moet maar net de teksten en foto s vinden die precies aansluiten bij wat je wilt overbrengen. Als het om moederzorg en moedersterfte gaat, zul je op zoek moeten naar krantenartikelen en webteksten die als ondersteuning van je mondelinge toelichting dienen. Bedenk van tevoren wat de boodschap is die je kwijt wilt en ga dan zoeken. Wat je niet kunt vinden voor je collage kun je verwerken in je mondelinge toelichting. Essay of artikel Een essay is een persoonlijk gekleurd verhaal. In een essay geef je je eigen mening over het onderwerp weer. Sta je bijvoorbeeld achter de roep om abortussen toe te staan? Vind je de pogingen van UNFPA om moedersterfte terug te dringen geslaagd? En wat denk je van de streefresultaten die in de millenniumverklaring zijn genoemd? Een artikel is meer beschouwend, een neutraal verhaal dat je best mag toelichten met wat je er zelf van vindt, maar waarin je eigen mening niet het belangrijkste onderdeel is. Een artikel over moedersterfte, bijvoorbeeld voor de schoolkrant, gaat vooral op de feiten in en heeft een logische opbouw (bijvoorbeeld: wat zijn de oorzaken van moedersterfte, wat kunnen mensen in de derde wereld er zelf tegen doen?). VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 15

16 Geschreven verslag of werkstuk Een van de makkelijkste en meest voor de handliggende, maar daarom ook minst originele manier om de resultaten van je onderzoek te presenteren is een geschreven verslag of werkstuk. Maak van je hoofdvraag ( Waarom gaan er zoveel (aanstaande) moeders in de Derde Wereld dood? ) het centrale thema van je werkstuk en van de deelvragen ( Wat is de relatie tussen ondervoeding in de jeugd en moedersterfte op latere leeftijd ) de afzonderlijke hoofdstukken. Je vindt op de website van het Centrum voor Mondiaal Onderwijs bij een rijtje tips voor een goed werkstuk. Fotocollage, fotopresentatie of fotoverslag Een foto zegt vaak meer dan duizend woorden. Als het gaat om een presentatie waarin foto s centraal staan, dan brengt het onderwerp moedersterfte beperkingen met zich mee. Je kunt niet even naar de Derde Wereld om foto s te gaan maken. Je bent dus afhankelijk van foto s van anderen. Op de pagina s hiervoor hebben we je al gewezen op plekken op internet waar je gratis foto s vandaan kunt halen. Als je een vergelijking wilt maken tussen gezondheidszorg voor (aanstaande) moeders in een ander land en de moederzorg in Nederland, dan kun je het Nederlandse deel natuurlijk wel zelf fotograferen. Onderzoek naar de harttonen van het ongeboren kind VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 16

17 Hoorspel, rollenspel of toneelstuk In een hoorspel of toneelstuk kun je van alles over moedersterfte kwijt. Je kunt naspelen hoe via theater vrouwen en mannen geïnformeerd worden over het belang van regelmatige controle, je kunt doen alsof het 2015 is en dat je terugkijkt op de afgelopen jaren waarin al dan niet succesvol geprobeerd is om ervoor te zorgen dat moedersterfte flink is teruggedrongen. Je kunt het zelfs absurdistisch maken door een zoektocht te organiseren naar de laatste moeder in de wereld die aan de gevolgen van zwangerschapsvergiftiging dreigt te overlijden (en als die gevonden is en de medicijnen hun werking hebben gedaan, zijn de millenniumdoelstellingen voltooid), enz. enz. Schrijf wel alle rollen uit en oefen enkele keren van tevoren, voordat je het resultaat op de planken brengt. Maquette Een maquette ligt voor moedersterfte in eerste instantie minder voor de hand, maar is wel degelijk mogelijk. Zo zou je een maquette kunnen maken van een moedercentrum waar aanstaande moeders in ideale omstandigheden opgevangen worden. Hoe ziet zo n ideale kliniek eruit? Over welke voorzieningen moet die beschikken? VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 17

18 Mondelinge voordracht of spreekbeurt Een makkelijk lijkende presentatievorm is de mondelinge voordracht of spreekbeurt. Maar pas ook: het is moeilijker dan je denkt. Je moet niet alles van papier voorlezen, maar tegelijkertijd er wel voor zorgen dat je niets vergeet. Het voordeel van een spreekbeurt is natuurlijk dat je vol vuur kunt vertellen over het redden van zieke moeders met zo n simpel medicijn als magnesiumsulfaat (dat in Nederland in iedere apotheek te krijgen is). Je vindt op de website van het Centrum voor Mondiaal Onderwijs bij (onderin rechterscherm) een paar tips voor een goede spreekbeurt. Posterpresentatie of tentoonstelling Het verschil tussen een posterpresentatie of tentoonstelling en een fotopresentatie zit in de grootte van de foto s. Een tentoonstelling hang je op ooghoogte op zodat er meer mensen tegelijk naar kunnen kijken. Teksten zijn alleen bedoeld als ondersteuning van de foto s of posters. Voor de rest geldt hier hetzelfde als voor de fotoverslagen: je kunt niet even naar de Derde Wereld om foto s te gaan maken. Je bent dus afhankelijk van foto s van anderen. Eerder hebben we je al gewezen op plekken op internet waar je gratis foto s vandaan kunt halen. Als je een vergelijking wilt maken tussen zorg voor (aanstaande) moeders elders en in Nederland, dan kun je het Nederlandse deel natuurlijk wel zelf fotograferen. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 18

19 Diapresentatie, videopresentatie of Powerpoint-presentatie Een presentatie met audiovisuele middelen is altijd een prettige vorm. Als het gaat om moedersterfte of om moederzorg heb je met dezelfde beperkingen te maken als bij fotopresentaties (zie hierboven). Het makkelijkst is dan nog een Powerpoint-presentatie. De fout die veel mensen hiermee maken is dat de vorm belangrijker wordt dan de inhoud. Je kunt een hele mooie gelikte presentatie maken waarvan je echter niets opsteekt. Zorg ervoor dat de inhoud het belangrijkst blijft. Tienermoeders in Sierra Leone Reeks stellingen Je kunt je standpunt of je bevindingen over moedersterfte ook toelichten aan de hand van een reeks stellingen. Het is echter niet makkelijk om goede stellingen te bedenken waarin je alles wat je kwijt wilt kunt stoppen. Stellingen zorgen er wel voor dat je een levendige discussie kunt bewerkstelligen. Gastles Je kunt de stellingen van hierboven ook verwerken in een gastles die jij aan je medeleerlingen geeft. Maak een lesopzet voor 50 minuten en zet je klasgenoten aan het werk. Geef hen informatie (teksten, foto s), laat hen antwoord geven op jouw vragen en opdrachten en bediscussieer met hen eventueel de stellingen die je bedacht hebt. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 19

20 Website Op Kennisnet vind je een handig hulpmiddel om een website te maken: de Websitemaker. Hiermee kun je al snel een simpele website in elkaar zetten. Je vindt het hulpmiddel op Wellicht kun je het maken van een website als afronding van je sectorwerkstuk tevens gebruiken als inzending voor de Thinkquestwedstrijd (kijk daarvoor op de site: Een website over Moedersterfte zal zeker tot de originele inzendingen behoren en je kunt er leuke prijzen mee winnen. Denk van tevoren goed na over wat je kwijt wilt op je website en hoe je je gegevens gaat presenteren. Houd er rekening mee dat internet een grafisch medium is; stel geen ellenlange teksten samen en zorg voor voldoende plaatsjes. Breng ook voldoende hyperlinks aan, bijvoorbeeld tussen je hoofdvraag en deelvragen. Als je externe links aanbrengt, controleer dan van tijd tot tijd of de links nog kloppen. Je kunt allerlei toeters en bellen in je website inbouwen (bijvoorbeeld met Flash), maar zorg ervoor dat de inhoud centraal blijft staan. VMBO-Sectorwerkstuk thematische module Moedersterfte en moederzorg pag. 20