INTRODUCTIE UPGREEN DASHBOARD PRAKRIJK ONDERZOEK ADVIES

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "INTRODUCTIE UPGREEN DASHBOARD PRAKRIJK ONDERZOEK ADVIES"

Transcriptie

1

2 Sjoerd Groen Frank Jakobs

3 Nu.nl Algemeen Dagblad Cobouw

4 Wetgeving op het gebied van duurzaamheid Bestaande bouw Nieuwbouw 2021 Woningen Gemiddeld energielabel B 2023 Kartoren Minimaal energielabel C 2030 Alle gebouwen Minimaal energielabel A 2018 Woningen EPC waarde < 0, Overheidsgebouwen BENG 2020 Alle gebouwen BENG 2050 Kartoren BENG

5 Alle kantoorgebouwen een label C, hoe groot is de opgave? gebouwen met kantoorfunctie BVO 66% van gebouwen beschikt niet over C label (2023) 75% van gebouwen beschikt niet over A label (2030)

6 Gemeentelijke duurzaamheidsambitie

7 Regelgeving Gemeentelijke ambities Hoe kunnen we de gemeentelijke vastgoedportefeuille kostenneutraal verduurzamen?

8 Eerste vraag: Kantoorruimte Uw gemeentelijk kantoorpand minimaal label C in 2023? Inzicht door combineren big data Energie; Ruimtereductie; Productiviteitsverbetering

9 All you need is data BAG register Bouwjaar; Oppervlakte Monumentenregister Database EP-online Energie label Databank Kennis Openbaar Bestuur & A+O Aantal FTE

10

11 All you need is data Oppervlakte kantoorruimte aanwezige gemeenten? m2 Hoeveel % is klaar voor %

12 Energie is slechts één onderdeel Per label sprong kosten bepaald Vervolgens besparing energiekosten

13 Efficiënt ruimtegebruik is pas duurzaam! Volop kansen voor efficiënt ruimtegebruik Nieuwe werkplek concepten Ontwikkelingen gemeentelijke organisatie Combineren met verduurzaming Ervaringscijfers: 30% reductie mogelijk

14 Een duurzaam gebouw in meerdere opzichten Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een beter binnenklimaat leidt tot productiviteitsstijging

15 Een duurzaam gebouw in meerdere opzichten Koppeling indicator aan energielabel

16 INTRODUCTIE UPGREEN DASHBOARD PRAKRIJK ONDERZOEK ADVIES

17 Hoe staat mijn gemeente er voor? WOERDEN

18 In de praktijk WOERDEN Kwaliteit gegevens, geen m2 maar m2 Van Diep G naar A+ Ruimtereductie van 40% Huisvestingslasten (jaarlijks) van 1,34 mln naar 1,28 mln

19 RDW Veendam Stadhuis Drechterland Stadhuis Vlaardingen Stadhuis Woerden Stadhuis Almelo Gasterra Groningen

20

21 De vraag is groter dan enkel kantoorruimten Hoe groot is het totale probleem? Maatschappelijke vastgoed is circa 85 mln m2 BVO (39% totale voorraad) Gemeentehuizen slechts 4 mln m2 BVO Aanwezig gemeente 4,65 mln m2 maatschappelijk vastgoed BNG bank Agentschap NL

22 Is uw duurzaamheidsambitie realistisch? CO2 neutraal in % Nederlandse CO2 uitstoot veroorzaakt door gebouwde omgeving Gemeentelijke niveau energie rekening: Gas 100% vastgoed Electra 64% vastgoed Agentschap NL

23 65% gemeenten verduurzamen als speerpunt Centraal vastgoedbeheer: Structurele doelen Hoe kunnen we de gemeentelijke vastgoedportefeuille kostenneutraal verduurzamen?

24 Eerste verkenning primair onderwijs Scholen Primair onderwijs? Gemiddeld energielabel E Energielabelverhouding 62% scoort lager dan label C Totaal oppervlakte 13,2 mln m2 Aantal leerlingen (2017) 18% 11% 6% 10% A B 14% C D 8% E 20% 13% F G

25 Geen inzicht: Praktijk, accommodatienota Oldambt Ruimtelijk, 250 accommodaties betrokken, m2 Financieel, taakstellende bezuiniging structureel Geen eenduidig beleid Veranderde vraag (demografische ontwikkelingen) Leerling prognoses 20% in 5 jaar

26 Aanpak: Per dorp/wijk inzicht in: Gebouwgegevens Gebruikers informatie Financiële prestaties Duidelijk beleidskaders Matchen vraag en aanbod Uitvoeringsprogramma Praktijk, accommodatienota Oldambt Resultaat: Vanaf jaar 2 financiële doelstelling behaald, vanaf jaar 6 jaarlijkse lasten , kansen voor verduurzaming!

27 Doel: Praktijk, accommodatienota Texel Behouden volwaardig voorzieningsniveau in dorpskernen Veranderende vraag(demografische ontwikkelingen) Ontgroening leerling prognoses 15% in 5 jaar Vergrijzing Ontbreken van beleidsvisie op leegstaand maatschappelijk vastgoed Wens om oud worden in eigen dorp te faciliteren Ambitie op gebied van verduurzaming

28 Aanpak: Praktijk, accommodatienota Texel Inzichtelijke maken impact vraagontwikkeling (toekomstige leegstand) Opstellen beleid over rol gemeente Intensief overleg met dorpscommissie Realistische duurzaamheidsambtie Kern bezit Vervreemding Overleg invulling leegstaand maatschappelijk vastgoed Resultaat: Programmaplan vitaal en leefbare kernen

29 Doel: Praktijk, scholenprogramma Midden Groningen Versterken en toekomstbestendig maken onderwijshuisvesting Aanleiding bouwkundig versterken 23 scholen 17 (5 nieuwbouw 12 renovatie) Ambitie: renovatie = nieuwbouw E=0 Kwaliteitskader Ruimte OK Diversiteit aan bouwjaren en energieprestatie Herverdeling middelen over scholen

30 Aanpak: Praktijk, scholenprogramma Midden Groningen Inzichtelijke maken huidige kwaliteit Ruimtelijk Functioneel, checklist obv kwaliteitskader ruimte OK Technisch, EPA onderzoek Opstellen maatregelenpakket + financiële onderbouwing investering 60% / 70% nieuwbouw Scholen investeren mee? Wat is maatschappelijke verantwoord? Gebruikshorizon bepaald obv prognoses Resultaat: Programmaplan toekomstbestendige scholen Midden Groningen

31 1. Inzicht: Wat heb ik en wat kost het? Niet alleen eigen bezit 2. Vraagontwikkeling Wat heb ik de komende jaren nodig? Demografisch ontwikkelingen? Maatschappelijke ontwikkeling? 3. Beleidskaders Mogelijk stappenplan Wat zijn onze kerntaken (wettelijke verplichtingen) Wat willen we maatschappelijk/politiek faciliteren? Voorzieningen discussie, betaalbaarheid langere termijn? = kernbezit voor langere termijn, durf keuze te maken!

32 Mogelijk stappenplan 4. Koppel duurzaamheidambtie aan kernbezit: CO2 neutraal 2030? Realistisch? 5. Bepaald transitie / verduurzaming: Maatregelen Kosten Opbrengsten 6. Opstellen stappenplan: Big bang of stapje voor stapje? Integreren met MJOP DMJOP 7. Financiering: Onderdeel MJOP? Afstoten deel portefeuille? Co-financiering gebruiker (split incentive) Duurzaamheidsbudget?

33 Sjoerd Groen Frank Jakobs

info@abcnova.nl 088-021 52 15 www.abcnova.nl info@dgmr.nl 088-346 75 00 www.dgmr.nl abcnova is een integraal en innovatief adviesbureau op het gebied van ruimtelijke en bouwkundige projecten. Onze project-

Nadere informatie

Energiemanagement in de praktijk

Energiemanagement in de praktijk Energiemanagement in de praktijk Van re-actief naar pro-actief Vakbeurs Energie 9 oktober 2018 Smart Facility Solutions Adviesbureau gericht op huisvesting & facilitair vraagstukken Gevestigd te Den Haag

Nadere informatie

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Toelichting op de aanpak van de gemeente Breda Marcel van Embden (projectleider afdeling Vastgoedbeheer) Inhoud Klimaatnota gemeente Breda Wat is de insteek bij het

Nadere informatie

Duurzaam bouwen en de energetische aanpak

Duurzaam bouwen en de energetische aanpak Duurzaam bouwen en de energetische aanpak Bestaande bouw September 2017 Hans Van Hauwe 2 Wie ben ik? ing. Hans Van Hauwe - Senior adviseur Energie en Duurzaamheid - BREEAM expert, nieuwbouw en In-Use -

Nadere informatie

WELKOM Routekaart CO2 neutraal

WELKOM Routekaart CO2 neutraal WELKOM Routekaart CO2 neutraal 8 februari 2018 Ronald Franken (Aedes) Robert Arts (Thuis) Jeffrey Mennen (Stroomversnelling) Ronald Franken Adviseur Duurzaamheid en Energiebesparing Aedes Vragen vooraf?

Nadere informatie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011. DHV 2011 All rights reserved Openbaar Bestaand Vastgoed Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei 2011 DHV 2011 All rights reserved Openbaar Wat is er aan de hand? Circa 1/3 energiegebruik NL zit in gebouwde omgeving Focus

Nadere informatie

Uitgangspunten Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs gemeente Meppel

Uitgangspunten Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs gemeente Meppel Uitgangspunten Integraal Huisvestingsplan 2018-2033 Primair Onderwijs gemeente Meppel Inleiding Voor u ligt een document wat de uitgangspunten bevat voor het op te stellen Integraal Huisvestingsplan 2018-2033

Nadere informatie

Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt!

Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt! Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt! Overheden kunnen zonder meerkosten energiebesparing in gebouwen realiseren PIANOo lunch 12 april 2011 Irma Thijssen, Agentschap NL Joost van Linder, Rijksgebouwendienst

Nadere informatie

Verduurzaming van de sector. Marktverkenning care door ABN AMRO en HEVO Datum : 18 februari 2017

Verduurzaming van de sector. Marktverkenning care door ABN AMRO en HEVO Datum : 18 februari 2017 Verduurzaming van de sector Marktverkenning care door ABN AMRO en HEVO Datum : 18 februari 2017 Nadenken over energie hoort erbij 2 3 Verduurzaming van het zorgvastgoed heeft grote impact 4 De gebouwde

Nadere informatie

Energielabel C verplichting voor kantoren

Energielabel C verplichting voor kantoren Energielabel C verplichting voor kantoren Aanstaande wetgeving regelt per 1 januari 2023 een ondergrens Selina Roskam Vakbeurs Energie - RVO.nl 1 2 Vakbeurs Energie - RVO.nl Energielabel C voor kantoren

Nadere informatie

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in 2050 Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren Rijksdienst voor Ondernemend Nederland 1 24 mei 2019 Even voorstellen Michel

Nadere informatie

Workshop Duurzaamheid

Workshop Duurzaamheid Workshop Duurzaamheid Wat staat ons te wachten? Freddie H.D. Ong Woensdag 5 juni, 15:15 16:30 INHOUD 1. Introductie 2. Green Deal voor de Zorg 3. Klimaatakkoord 4. Wettelijke kaders 5. Sectorale- en instelling

Nadere informatie

Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren

Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren White Paper Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren Door: Jeroen Nollet Escoplan Barrel Ripper Matrix Onderwijshuisvesting Wim Fieggen Instituut Voor

Nadere informatie

Energielabel en Bodemenergie

Energielabel en Bodemenergie Energielabel en Bodemenergie 10 oktober 2017 Gebruikersoverleg bodemenergie Silvia van den Heijkant Sweegers en de Bruijn Adviseur duurzaamheid SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische

Nadere informatie

Naar een duurzame woningportefeuille. Guido van de Wijgert Programmamanager Duurzaamheid 8 november 2018

Naar een duurzame woningportefeuille. Guido van de Wijgert Programmamanager Duurzaamheid 8 november 2018 Naar een duurzame woningportefeuille Guido van de Wijgert Programmamanager Duurzaamheid 8 november 2018 Agenda Inleiding Duurzaamheid binnen Staedion Naar een strategische aanpak We zijn nog niet klaar..

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwbeheer

Duurzaam Gebouwbeheer 2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden

Nadere informatie

CONCEPT FACTSHEETS KLIMAATCONTRACT PROVINCIE DRENTHE GEMEENTE HOOGEVEEN Datum: Blad 1 van 5

CONCEPT FACTSHEETS KLIMAATCONTRACT PROVINCIE DRENTHE GEMEENTE HOOGEVEEN Datum: Blad 1 van 5 Blad 1 van 5 Hoogeveen deelprogramma Diep Onder Drenthe 1. WKO installatie BVG/CH/Raadhuis 2. WKO installatie 1. Een WKO installatie in het BVG/CH/Raadhuis. 2. Duidelijkheid over de haalbaarheid van een

Nadere informatie

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de

Nadere informatie

Prestatieafspraken Gemeente Utrecht, Portaal en Huurdersraad Portaal regio Utrecht

Prestatieafspraken Gemeente Utrecht, Portaal en Huurdersraad Portaal regio Utrecht Prestatieafspraken 2018 2022 Gemeente Utrecht, Portaal en Huurdersraad Portaal regio Utrecht Inhoud: 1. INLEIDING... 3 2. PRESTATIEAFSPRAKEN 2018-2022... 3 3. ONDERTEKENING... 86 4. BIJLAGE 1A VOORRAAD

Nadere informatie

Casper Hesp Hoofd Portefeuillemanagement , Financial Investigator Seminar

Casper Hesp Hoofd Portefeuillemanagement , Financial Investigator Seminar [CLICK TO START] Casper Hesp Hoofd Portefeuillemanagement 30-10-2018, Financial Investigator Seminar ESG beleid vol in de schijnwerpers 2 Waarom vastgoed in de portefeuille? Goed risico rendementsprofiel

Nadere informatie

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per

Nadere informatie

Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET

Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET Value Case 2 Value Case 3 Value Case 4 Value Case 5 Value Case 6 Value Case 7 Status: VALUE CASE Van ambitie naar realisatie

Nadere informatie

nearly Zero Energy Buildings

nearly Zero Energy Buildings nearly Zero Energy Buildings samen op weg naar energieneutraal Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Naslag werk in whitepaper www.unica.nl Visie Gebouwen Faciliteren bedrijfsprocessen. Duurzame gebouwen zijn

Nadere informatie

Eindrapport advies Herijking scenario s huisvestingsplan PO Roermond

Eindrapport advies Herijking scenario s huisvestingsplan PO Roermond Eindrapport advies Herijking scenario s huisvestingsplan PO Roermond Opgave en aanpak Herijking scenario s huisvestingsplan PO 2011 Opgave en aanleiding herijking scenario s PO Roermond 2011 Aanleiding:

Nadere informatie

Plan van aanpak. 1. Aanleiding: waarom verduurzamen van de gebouwexploitatie?

Plan van aanpak. 1. Aanleiding: waarom verduurzamen van de gebouwexploitatie? Plan van aanpak Naar een duurzame gebouwexploitatie Afdeling Vastgoed Concept 23-4-2015 1. Aanleiding: waarom verduurzamen van de gebouwexploitatie? In de programmabegroting 2015 staat het duurzaamheidsdoel

Nadere informatie

Green Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen

Green Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen Green Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen Frank de Wit, Wethouder Onderwijs, Sport en Duurzaamheid Huib Bulthuis, huisvesting SCO Leiden, schoolbestuur Eveline Botter, Projectmanager Gemeente Leiden 2 Inhoud

Nadere informatie

Onderwijs & Huisvesting; integraal huisvestingsplan gemeente Veenendaal. Onderwijshuisvesting ; actualisering IHP

Onderwijs & Huisvesting; integraal huisvestingsplan gemeente Veenendaal. Onderwijshuisvesting ; actualisering IHP Onderwijshuisvesting 2015 2019; actualisering IHP 2009 2014 Agenda 1. Waarom nieuw IHP? 2. Wie is waarvoor verantwoordelijk? 3. Hoe heeft gemeente tot nu toe huisvesting opgepakt? 4. Wat zijn de huidige

Nadere informatie

Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015

Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015 Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2015 Voortgang (Lester Agten en Hans de Groot) Wat hebben we tot nu toe gedaan? Onderzoeksfase: Vastgesteld is Ambitie (gemiddeld energielabel A, minimaal B),

Nadere informatie

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen

Nadere informatie

NEUTRAAL EN AARDGASVRIJ OP NAAR CO 2. -neutraal en/of aardgasvrij wonen. Uw navigatie naar toekomstbestendig CO 2. Bepaal je eigen route naar CO 2

NEUTRAAL EN AARDGASVRIJ OP NAAR CO 2. -neutraal en/of aardgasvrij wonen. Uw navigatie naar toekomstbestendig CO 2. Bepaal je eigen route naar CO 2 P NAAR C 2 NEUTRAAL EN AARDGASVRIJ Uw navigatie naar toekomstbestendig C 2 -neutraal en/of aardgasvrij wonen Bepaal je eigen route naar C 2 -neutraal en aardgasvrij, met een toekomstbestendig, gewild en

Nadere informatie

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel Nieuwbouwkantoorpand Demostraat,Tiel EPA U Adresgegevens Fokkerstraat 39, 3905 KV Veenendaal Postbus 1152, 3900 BD Veenendaal T 0318-75 78 88 F 0318-75 78 87 info@enerpro.nl www.enerpro.nl Voorbeeldbedrijf

Nadere informatie

Prestatieafspraken Gemeente Utrecht, Mitros en Huurdersnetwerk Mitros

Prestatieafspraken Gemeente Utrecht, Mitros en Huurdersnetwerk Mitros Prestatieafspraken 2018 2022 Gemeente Utrecht, Mitros en Huurdersnetwerk Mitros Inhoud: 1. INLEIDING... 3 2. PRESTATIEAFSPRAKEN 2018-2022... 3 3. ONDERTEKENING... 6 4. BIJLAGE 1A VOORRAAD MITROS... 7 5.

Nadere informatie

Kadernotitie Maatschappelijk Vastgoed.

Kadernotitie Maatschappelijk Vastgoed. Kadernotitie Maatschappelijk Vastgoed. Omslag in denken Inleiding. De gemeente Veere is eigenaar en beheerder van flink wat vastgoed. Dat strekt van het gemeentehuis in Domburg tot toiletgebouwtjes op

Nadere informatie

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt Urgenda ESCo-project Peter Odermatt Inleiding Ambitie Urgenda: Vergroten energie efficiency in NL Beter benutting hernieuwbare energie potentieel in NL Verkennen onder welke voorwaarden ESCo s een bijdrage

Nadere informatie

Kwaliteitsimpuls kantoren

Kwaliteitsimpuls kantoren 10 maart 2014, Festival Leegstaand Vastgoed Kwaliteitsimpuls kantoren Sjef de Pont, hoofd afdeling Economische Zaken, sector Stadsontwikkeling Opzet workshop Situatie s-hertogenbosch Onze aanpak: Impuls

Nadere informatie

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID

Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE DUURZAAMHEID donderdag 19 maart 2015 Duurzaamheid Duiding en context Groningen heeft de ambitie om in 2035 een energieneutrale stad te zijn.

Nadere informatie

Hoofdkantoor GasTerra, Groningen

Hoofdkantoor GasTerra, Groningen Hoofdkantoor GasTerra, Groningen Programma Herontwikkeling bestaand bankgebouw tot duurzaam kantoor Opdrachtgever Triodos Vastgoed Fonds GasTerra Locatie Groningen Setting Centrum Omvang 7.1 BVO Jaar 212-21

Nadere informatie

Building Holland 2018

Building Holland 2018 Building Holland 2018 17-19 april 2018 Nut en noodzaak van Bodemenergie bij energielabel verbetering Utiliteit Paul Gerats Adviseur Energie SweBru Bureau organisatie: Ingenieursbureau voor binnenklimaat

Nadere informatie

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron 23-10-2009 MiddenBeemster Aanpak tussen gemeente en huurders Duurzaam Woonbron Even voorstellen Jan Willem Croon, ambassadeur duurzaamheid Woonbron Ir. Bouwkunde TU Delft 10 jaar Stork contracting. 10

Nadere informatie

Vastgoedbedrijf Enschede

Vastgoedbedrijf Enschede Vastgoedbedrijf Enschede een praktijkcase Spreker Jan Kappers Datum 10-2-2012 Plaats Culemborg Facts & organisatie Aanleiding Werkwijze Ontwikkelingen Toekomst Enschede? > Grootste stad in provincie Overijssel

Nadere informatie

REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden

REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden REVITALISERING HERONTWIKKELING Noodzakelijk Voor kantoor- en winkelpanden Kader Sinds de crisis van 2008 tot 2016 is er veel veranderd in de vraag naar bedrijfshuisvesting. Met name de kantorenmarkt en

Nadere informatie

PLUG-INterim. Kantoren als tijdelijke huisvesting. Centrum Zorg en Bouw

PLUG-INterim. Kantoren als tijdelijke huisvesting. Centrum Zorg en Bouw PLUG-INterim Kantoren als tijdelijke huisvesting Centrum Zorg en Bouw Kantoren als interimhuisvesting ir. Sjoerd de Hoogh Onderzoeker afdeling R&D ir. Oscar Verhoeff Adviseur afdeling A&O ir. Peter Heijmen

Nadere informatie

Workshop financieringsconstructies. Arthur Messelink & Daan Arkesteijn

Workshop financieringsconstructies. Arthur Messelink & Daan Arkesteijn Workshop financieringsconstructies Arthur Messelink & Daan Arkesteijn Wat gaan we doen vandaag? Fictief schoolgebouw renoveren Jullie moeten aan de slag Interactief Vragen kan altijd Wat is het doel? Meer

Nadere informatie

Onderzoek naar het energie- en CO2- reductiepotentieel

Onderzoek naar het energie- en CO2- reductiepotentieel Onderzoek naar het energie- en CO2- reductiepotentieel Duurzaam inkopen van gebouwen, de Rijksgebouwendienst als voorbeeld Opdrachtgever: Agentschap NL september 2010 Onderzoek naar het energie- en CO2-

Nadere informatie

Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed

Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed Green Liz Symposium Arnhem, 9-12-2013 Irma Thijssen Irma Thijssen, Agentschap NL 1 Agentschap NL biedt diensten aan ondernemers met duurzame, innovatieve of internationale

Nadere informatie

Gemeentelijk Vastgoed Dag

Gemeentelijk Vastgoed Dag Gemeentelijk Vastgoed Dag OnOnderwerpenderwerpen Stand van zaken op diverse niveau s Doelstelling en uitvoeringsprogamma Breda Welke methodiek: Breaam, EPA-U etc.? Kosteneffectieve Aanpak Businesscase

Nadere informatie

Resultaten. Nationale enquête duurzame prestaties Nederlandse gemeenten.

Resultaten. Nationale enquête duurzame prestaties Nederlandse gemeenten. Resultaten Nationale enquête duurzame prestaties Nederlandse gemeenten. 19 mei 2011 Inleiding De duurzame ambities verschillen per gemeente. Zo ook de daadwerkelijke invulling van deze ambities. Toch streven

Nadere informatie

Bouwjaarklasse (op basis van m²) 1970-1979

Bouwjaarklasse (op basis van m²) 1970-1979 BVO (x 10 6 m²) tot 1960 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 vanaf 2000 Tbv onderzoek naar kwaliteit MaVa: beschikbare info over zorginstellingen: Verpleging en verzorging Info via: Agentschap NL,

Nadere informatie

leegstand en herbestemming

leegstand en herbestemming leegstand en herbestemming Gerben van Dijk, 17 maart 2011, KNX : gebruik #leegst in uw tweets programma introductie motto SBR, prettig kennis te maken focus duurzame ontwikkeling van de gebouwde omgeving

Nadere informatie

Verduurzamen gemeentelijke gebouwen

Verduurzamen gemeentelijke gebouwen Verduurzamen gemeentelijke gebouwen Bijeenkomst Bouwstenen voor sociaal, Chefs vastgoed bijeenkomst 9 mrt 2012 Irma Thijssen, Agentschap NL Agentschap NL Onderdeel van het ministerie van EL&I (voorheen:

Nadere informatie

neutraal & aardgasvrij

neutraal & aardgasvrij Op naar CO 2 neutraal & aardgasvrij UW NAVIGATIE NAAR TOEKOMSTBESTENDIG CO 2 NEUTRAAL EN/OF AARDGASVRIJ WONEN KAW architecten en adviseurs Juni juni 2018 Voegt u graag daad bij het woord? Wilt u een concrete

Nadere informatie

Energie neutraal Veenendaal De aanpak en de inhoud

Energie neutraal Veenendaal De aanpak en de inhoud Energie neutraal Veenendaal 2035 De aanpak en de inhoud Inhoud Waarom energieneutraal en wanneer? 1 e opzet programmaplan Resultaten interne consultatie Resultaten externe consultatie Enkele voorbeelden

Nadere informatie

Midden-Limburg Transitieatlas Voorzieningen. Masterclass 2 april 2015

Midden-Limburg Transitieatlas Voorzieningen. Masterclass 2 april 2015 Midden-Limburg Transitieatlas Voorzieningen Masterclass 2 april 2015 Bevolking Midden-Limburg Trends DEMOGRAFIE Ontgroening BEZUINIGINGEN PARTICIPATIE- MAATSCHAPPIJ Vergrijzing Bevolkingsdaling Urbanisatie

Nadere informatie

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed AT OSBORNE www.atosborne.nl Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed 19 september 2012 AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur

Nadere informatie

Plan van aanpak. Maart 2017

Plan van aanpak. Maart 2017 Plan van aanpak energieneutraal strategische maatschappelijke vastgoedportefeuille gemeente Haarlem Maart 2017 Rudie de Vries, Ingrid Broertjes & Ben van der Aa Stadszaken Afdeling Milieu en Afdeling Vastgoed

Nadere informatie

Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht

Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht Integrale energiestrategie UU Fréderique Houben, Universiteit Utrecht Integraal en Samen! 2 3-10-2017 Integrale energiestrategie UU Universiteit Utrecht Opgericht in 1636 30.000 studenten en 7.500 medewerkers

Nadere informatie

Stappenplan verduurzaming bestaand vastgoed

Stappenplan verduurzaming bestaand vastgoed 3 februari 2017 Peter Bekkering Stappenplan verduurzaming bestaand vastgoed Verduurzaming van vastgoed komt steeds hoger op de politieke agenda en daarom worden ook de wettelijke eisen steeds strenger.

Nadere informatie

ESCo s voor gratis energiebesparing in gebouwen. NEVI-PIANOo congres 6 juni. Irma Thijssen, Agentschap NL

ESCo s voor gratis energiebesparing in gebouwen. NEVI-PIANOo congres 6 juni. Irma Thijssen, Agentschap NL ESCo s voor gratis energiebesparing in gebouwen NEVI-PIANOo congres 6 juni Irma Thijssen, Agentschap NL Irma Thijssen Senior adviseur utiliteitsbouw, Agentschap NL Beleidsprogramma Energie & Gebouwde Omgeving,

Nadere informatie

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012 Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland 21 juni 2012 Luc Dietz dagvoorzitter Michaël Kortbeek Voorzitter KvK Midden-Nederland Het probleem Kantorenmarkt: leegstand, fors aanbod Bedrijventerreinen:

Nadere informatie

Kansen voor energiebesparing in maatschappelijk vastgoed. Irma Thijssen 13 november 2014 Duurzaam Gebouwd Congres MECC Maastricht

Kansen voor energiebesparing in maatschappelijk vastgoed. Irma Thijssen 13 november 2014 Duurzaam Gebouwd Congres MECC Maastricht Kansen voor energiebesparing in maatschappelijk vastgoed Irma Thijssen 13 november 2014 Duurzaam Gebouwd Congres MECC Maastricht Introductie Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) (voorheen Agentschap

Nadere informatie

Verduurzamen van monumentaal vastgoed. Rianne Koster 30 juni 2011

Verduurzamen van monumentaal vastgoed. Rianne Koster 30 juni 2011 Verduurzamen van monumentaal vastgoed Rianne Koster 30 juni 2011 1 Agenda 1. Inleiding Triodos Bank 2. Triodos & Duurzaam Vastgoed 3. Villa Rusthoek Baarn 4. Uitgangspunten vastgoedfinanciering door Triodos

Nadere informatie

Volledige uitleg oproep Tools voor EnergielinQ

Volledige uitleg oproep Tools voor EnergielinQ Volledige uitleg oproep Tools voor EnergielinQ Inleiding Energiesprong is een programma dat de Stichting Experimenten Volkshuisvesting (SEV) uitvoert in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken

Nadere informatie

Wat is een Green Deal?

Wat is een Green Deal? Wat is een Green Deal? Maatschappelijke initiatieven die groene groei moeten stimuleren Gericht op innovatie, zowel techniek als proces Samenwerking tussen bedrijven/organisaties en rijksoverheid Wegnemen

Nadere informatie

Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen

Financieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank

Nadere informatie

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO

Nadere informatie

Vaststellen Woonvisie

Vaststellen Woonvisie Advies 1 Nummer 050 B&W 02-08-2016 Raadscommissie 06-09-2016 Gemeenteraad 21-09-2016 Vaststellen Woonvisie De woonvisie heeft ter visie gelegen voor inspraak, er zijn 6 reacties ingediend. Deze zijn verwerkt

Nadere informatie

FACTCHECKER OVER MORGEN

FACTCHECKER OVER MORGEN FACTCHECKER OVER MORGEN De druk op onze leefomgeving neemt toe. Met dezelfde ruimte willen we steeds meer doen. De hoogste tijd om in beweging te komen. Werk te maken van de leefbare stad, van elektrisch

Nadere informatie

Burgemeester en wethouders

Burgemeester en wethouders Burgemeester en wethouders Raadsvoorstel voor behandeling in oordeelvormende-/besluitvormende vergadering Datum vergadering 28 januari 2016 Zaaknummer : Onderwerp Raadsmotie inzake verduurzamen gemeentelijk

Nadere informatie

ZO Brabant (Kempen) WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014

ZO Brabant (Kempen) WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014 WMO-subregio: ZO Brabant (Kempen) Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s 1/9 De effecten van langer thuis wonen in de V&V 1. De komende jaren (2014-2020) krijgen instellingen

Nadere informatie

Gooi- en Vechtstreek. WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014

Gooi- en Vechtstreek. WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014 WMO-subregio: Gooi- en Vechtstreek Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s 1/9 De effecten van langer thuis wonen in de V&V 1. De komende jaren (2014-2020) krijgen instellingen

Nadere informatie

WHITEPAPER Model SWOT analyses real estate

WHITEPAPER Model SWOT analyses real estate WHITEPAPER Model SWOT analyses real estate AHA-Adviseurs Bezoekadres Postadres Internet T 0522 46 09 95 Achthoevenweg 8b Patrijs 29 www.aha-adviseurs.nl F 0522 46 05 15 7951 SK Staphorst 7951 VG Staphorst

Nadere informatie

Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie

Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie De opgave De gemeente Leeuwarden heeft de ambitie om in de komende jaren haar gemeentelijke vastgoedvoorraad gefaseerd te gaan verduurzamen. Het verduurzamen

Nadere informatie

Duurzaam Oldambt. Energiebesparing gemeentelijke gebouwen

Duurzaam Oldambt. Energiebesparing gemeentelijke gebouwen Duurzaam Oldambt Energiebesparing gemeentelijke gebouwen Ebel van der Baan (energiebeheer) Jan Smid (technische installaties) Roelof Eilders (milieubeleid) Menno Visser (projectleider) Inleiding (1) Klimaatbeleidsplan

Nadere informatie

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING vandorp.eu OVERZICHT WETGEVING ENERGIEBESPARING Introductie De besparing op energie wordt weleens gezien als een opgelegde bezigheid die als gevolg van allerlei

Nadere informatie

Afstudeeronderzoek van E. van Bunningen BSc (Het volledige Engelstalige onderzoeksrapport kunt downloaden via deze link)

Afstudeeronderzoek van E. van Bunningen BSc (Het volledige Engelstalige onderzoeksrapport kunt downloaden via deze link) CONCENTRATIE VAN MAATSCHAPPELIJKE DIENSTEN IN GEMEENTELIJK VASTGOED NAAR AANLEIDING VAN DEMOGRAFISCHE TRANSITIE Een casestudie in landelijke gemeenten in Noord-Brabant, Nederland Afstudeeronderzoek van

Nadere informatie

De Bouwagenda. Bouwen aan de kwaliteit van leven

De Bouwagenda. Bouwen aan de kwaliteit van leven De Bouwagenda Bouwen aan de kwaliteit van leven MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 2 MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 3 MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 4 MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 5 %

Nadere informatie

Samenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente

Samenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente Samenvattend overzicht bod corporaties reactie gemeente In deze bijlage wordt per thema aangegeven wat gezamenlijk en daarnaast wat afzonderlijk door de corporaties dan wel de gemeente (aanvullend) is

Nadere informatie

In de raadsvergadering van 12 november 2014 heeft de raad de motie: in concrete stappen energie neutraal aangenomen.

In de raadsvergadering van 12 november 2014 heeft de raad de motie: in concrete stappen energie neutraal aangenomen. Wethouder Peter Bot Aan de leden van de raad Disclaimer: deze brief is ongetekend op persportal geplaatst. Aan deze versie kunnen geen rechten worden ontleend. Alleen de ondertekende schriftelijke versie

Nadere informatie

We hebben een aantal stappen in het proces gezet:

We hebben een aantal stappen in het proces gezet: 6232842 I. De rapportage Gresco, integrale aanpak 24 gebouwen vast te stellen; II. De totale kosten voor de integrale aanpak 24 gebouwen vast te stellen op 6.580.000; III. De kosten voor Fase I van de

Nadere informatie

HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie

HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie Rekenkamercommissie Meierijstad 21 december 2017 AGENDA Leidraad en routeboek voor de juiste informatie

Nadere informatie

Inkoop van EPCs AGENDA 12/10/2018. Floris den Boer

Inkoop van EPCs AGENDA 12/10/2018. Floris den Boer Inkoop van EPCs Floris den Boer Selectie onder de drempel 1 AGENDA Inkoopproces Functionele specificaties Deconstrueren van functies en objecten Bestuurlijk commitment Schaalgrootte en kansen voor de markt

Nadere informatie

Prestatie afspraken doorrekenen m.b.v. PICO. Voorbeeld Haarlem in 20 min.

Prestatie afspraken doorrekenen m.b.v. PICO. Voorbeeld Haarlem in 20 min. Prestatie afspraken doorrekenen m.b.v. PICO Voorbeeld Haarlem in 20 min. De aanleiding & vraag Een gemeente maakt prestatieafspraken met alle betrokken partijen over de te realiseren energiebesparings-

Nadere informatie

Huisvesting Scholenprogramma Appingedam

Huisvesting Scholenprogramma Appingedam Huisvesting Scholenprogramma Appingedam De bestaande onderwijshuisvesting in de gemeente Appingedam moet aardbevings- en toekomstbestendig worden. De gemeente werkt daarom sinds oktober 2015 intensief

Nadere informatie

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor

Nadere informatie

Energielabel C verplichting voor kantoren

Energielabel C verplichting voor kantoren Energielabel C verplichting voor kantoren Aanstaande wetgeving regelt per 1 januari 2023 een ondergrens Ed Blankestijn Vakbeurs Energie - RVO.nl 1 28 september 2017 Energielabel C voor kantoren Pijler

Nadere informatie

Energielabel C verplichting voor kantoren

Energielabel C verplichting voor kantoren Energielabel C verplichting voor kantoren Aanstaande wetgeving regelt per 1 januari 2023 een ondergrens Ed Blankestijn, Selina Roskam Vakbeurs Energie - RVO.nl 1 2 Vakbeurs Energie - RVO.nl Energielabel

Nadere informatie

Van duurzaam denken naar duurzaam doen

Van duurzaam denken naar duurzaam doen Van duurzaam denken naar duurzaam doen Onze welvaart gaat ten koste van onze planeet en generaties na ons. Wij kunnen daar iets aan doen. Als we onze verantwoordelijkheid nemen. Maar hoe? Verantwoording

Nadere informatie

Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? Februari 2018 STAPPENPLAN

Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? Februari 2018 STAPPENPLAN Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? STAPPENPLAN Februari 2018 DE STAP NAAR HOUDBARE HUISVESTING VOOR HET ONDERWIJS Nederland maakt zich op voor een transitie van formaat. In het nieuwe kabinet moet

Nadere informatie

Bijlage: Plan van aanpak verduurzamen gemeentelijk Vastgoed

Bijlage: Plan van aanpak verduurzamen gemeentelijk Vastgoed Bijlage: Plan van aanpak verduurzamen gemeentelijk Vastgoed 4-10-2016 1. Inleiding Op 11 febr. 2016 heeft de Raad ingestemd de beleidsuitgangspunten en het (minimale) ambitieniveau zoals geformuleerd in

Nadere informatie

Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010

Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010 Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp Den Haag -14 oktober 2010 Programma 10.30 uur -Welkom voorzitter WWI 10.35 uur -Algemene inleiding door Pim de Bruijne, gedeputeerde Groningen 10.45

Nadere informatie

Energietransitie bij Renovatie

Energietransitie bij Renovatie Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008 Inhoud 1981 Inhoud 1984 Inhoud 1997 Inhoud

Nadere informatie

Betaalbare leefbaarheid Visie (maatschappelijk) vastgoed. Datum en versienummer: 6 maart 2013, versie 3.0

Betaalbare leefbaarheid Visie (maatschappelijk) vastgoed. Datum en versienummer: 6 maart 2013, versie 3.0 Betaalbare leefbaarheid Visie (maatschappelijk) vastgoed Datum en versienummer: 6 maart 2013, versie 3.0 I Visie: Betaalbare leefbaarheid De gemeente heeft zowel maatschappelijk vastgoed in eigendom, zoals

Nadere informatie

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019 Werklocaties Nota Kantoren Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor kantoren in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel

Nadere informatie

Transformatie van Commercieel Vastgoed vanuit een bancair perspectief

Transformatie van Commercieel Vastgoed vanuit een bancair perspectief Transformatie van Commercieel Vastgoed vanuit een bancair perspectief Pieter Zwart, Adjunct Directeur Structured Real Estate Finance Bodegraven, 19 juni 2014 Welke Duurzaamheidslabels worden er gehanteerd

Nadere informatie

Investeren in groen en betaalbaar wonen

Investeren in groen en betaalbaar wonen Beleidsplan van Het Gooi en Omstreken 2013-2018 Investeren in groen en betaalbaar wonen Activiteiten in 2013 In Baarn, Bunschoten, Blaricum, Bussum, Hilversum en Wijdemeren Investeren in groen en betaalbaar

Nadere informatie

Energielabels in het beleid van Woonbron

Energielabels in het beleid van Woonbron Energielabels in het beleid van Woonbron 27 november 2007 Fokje Siderius Inhoud Wooncorporatie Woonbron Duurzaam Woonbron Energielabels in beleid Woonbron Wooncorporatie Woonbron Woningcorporatie regio

Nadere informatie

GRIP OP JE VERMOGEN Beleggen in vastgoed

GRIP OP JE VERMOGEN Beleggen in vastgoed GRIP OP JE VERMOGEN Beleggen in vastgoed Workshop: Visie op Duurzaam Den Haag, 6 oktober 2017 Akersloot, 28 maart 2017 Even voorstellen Jan van der Doelen Jurist 58 jaar Ruim 35 jaar bankervaring ING NL-Sector

Nadere informatie

Woonvisie. Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016

Woonvisie. Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016 Woonvisie Gemeente Nuth Raadsbijeenkomst 12 april 2016 Aanleiding Verschuiving van de volkshuisvestelijke opgave Sociale huur: Woningwet 2015 redelijke bijdrage Langer zelfstandig wonen Lokaal beleid 2

Nadere informatie

Kosten en baten van maatschappelijk vastgoed. Kees Vendrik, Algemene Rekenkamer Bouwstenen voor Sociaal, 1 december 2016

Kosten en baten van maatschappelijk vastgoed. Kees Vendrik, Algemene Rekenkamer Bouwstenen voor Sociaal, 1 december 2016 Kosten en baten van maatschappelijk vastgoed Kees Vendrik, Algemene Rekenkamer Bouwstenen voor Sociaal, 1 december 2016 De Algemene Rekenkamer Uitgangspunten Algemene Rekenkamer 2 Doelmatigheid en doeltreffendheid

Nadere informatie

Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal. Informatiebijeenkomsten

Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal. Informatiebijeenkomsten Kantoren vernieuwen naar Energieneutraal Informatiebijeenkomsten Over Energiesprong Praktijkexperimenten voor vernieuwing volkshuisvesting van onderaf Programma s 1. Huren en Kopen 2. Verdichten en Verdunnen

Nadere informatie