DON BOSCO NU VROUWENOPVANGHUIS MENSA IN BRUGGE. aanpak achterstandswijken KWeSTIe van vertrouwen INTERVIEW ALGEMEEN OVERSTE
|
|
- Johanna Bosman
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 JAARGANG 73/NR 2/JUNI 2013/CONTACTBLAD VAN DE SALESIANEN VAN DON BOSCO IN NEDERLAND / DON BOSCO NU VROUWENOPVANGHUIS MENSA IN BRUGGE INTERVIEW ALGEMEEN OVERSTE aanpak achterstandswijken KWeSTIe van vertrouwen
2 / don BOSCO /2 REDACTIONEEL/ Na een koud en nat voorjaar is in Nederland de zomer dan eindelijk losgebarsten. Tijd om na een jaar hard werken het even heerlijk rustig aan te doen. Alhoewel sommige Don Bosco-werken moeten juist in deze maanden vol aan de bak. In Assel zijn er in juli en augustus de traditionele Don Bosco Jeugdkampen. En in Rijswijk kunnen meer dan duizend kinderen weer van het Vakantiebos genieten. De precieze data vindt u in de agenda van deze Don Bosco NU. Hemelvaartsdag was een historische dag voor Don Bosco Amsterdam. Tijdens zijn bezoek aan Vlaanderen en Nederland heeft de Algemeen Overste de nieuwe internationale gemeenschap van de salesianen in de hoofdstad officieel geopend. Ter gelegenheid van dit bezoek aan de lage landen een interview met don Pascual Chávez. Een groep enthousiaste Don Bosco-mensen reisde naar Turijn voor een bezoek aan de geboortegrond van Don Bosco. Vol nieuwe inspiratie kwam men weer terug in Nederland. Een verslag. Achterstandswijken krijgen in ons land al sinds jaar en dag extra steun en aandacht van de overheid. Maar haalt die hulp wel wat uit? Twee Groningse wetenschappers deden in Arnhem onderzoek naar een lang en moeizaam proces. Lees over hun ervaringen. In het Vlaamse Brugge vangen drie zusters van Don Bosco al meer dan 5 jaar dak- en thuisloze vrouwen op. Zij zijn vaak psychisch en fysiek mishandeld. Ook voor hun kinderen is er plek. Een echt Don Bosco-werk! En in de missierubriek is er aandacht voor het werk onder de straatkinderen in India. U ziet het. Dit zomernummer van Don Bosco NU mag er weer zijn! De redactie wenst alle lezers een heerlijke, onbekommerde en mooie zomer COLOFON/ Don Bosco NU is het driemaandelijkse contactblad van de salesianen van Don Bosco in Nederland. Abonnementen zijn gratis aan te vragen, zie contactgegevens. Directeur: Mark Tips sdb Redactie: Wim Flapper sdb (hoofdredacteur), Joost Middelhoff (eindredacteur), Sara Bokx Contact: Don Bosco NU, Heideweg 52, 3768 BC Soest Tel , info@donbosco.nl Website: Concept & ontwerp: Heldergroen, Foto s: Frank van Aken (coverfoto) ANS Danny Geurts- Joost Middelhoff Aris Messinis ISSN: TNT Post periodieken registratienummer: INHOUD/ 2 Column 4 Nieuws.NL Algemeen Overste bezoekt Amsterdam 5 Nieuws.NL DBWN heeft nieuwe organisatiestructuur 6 Don Bosco Belicht Interview met Algemeen Overste 8 Don Bosco Belicht DBWN bezoekt Don Bosco s roots 11 Boekbespreking Aanpak achterstandswijken moeilijk 12 Werk in uitvoering Vrouwenopvanghuis in Brugge 15 Verzameld In memoriam Leo van Adrichem 16 De inspiratie van Dominiek Deraeve /4 INTERNATIONALE GEMEENSCHAP AMSTERDAM VAN START COLUMN/MARK TIPS SDB, PROVINCIAAL DON BOSCO Ik weet niet of het ook in Nederland ooit zo geklonken heeft, maar in onze jonge jaren werd het bij ons vaak gezegd en met een zekere fierheid herhaald: Vlaanderen zendt zijn zonen uit. Bedoeld werd dat er vanuit Vlaanderen, net als bij jullie vanuit Nederland, veel missionarissen vertrokken om over de hele wereld de christelijke boodschap uit te dragen. Toen Don Bosco in 1875 zijn eerste missionarissen vanuit Genua liet vertrekken heeft hij van onze salesiaanse congregatie ook een congregatie van en voor missionarissen gemaakt. Tot op de dag van vandaag worden er elk jaar medebroeders uitgezonden die zich geroepen weten om buiten de grenzen van hun eigen land mee te werken aan de uitbreiding van het Rijk van God. Doordat er destijds vanuit ons Belgisch koloniaal verleden een sterke band bestond met Congo, zijn er in het verre verleden vele jonge salesianen vanuit Vlaanderen vertrokken naar Congo. Vooral ook omdat België en Congo aanvankelijk één salesiaanse provincie vormden. Pas in 1959 werd er een opsplitsing gemaakt in drie provincies. Toch bleef Congo het Vlaamse missiegebied bij uitstek. Waarom deze wat langere inleiding?
3 COlUmN/ /6 /8 INTERVIEW MET DON PASCUAL CHÁVEZ DBWN OP ZOEK NAAR DE ROOTS VAN DON BOSCO /10 /14 STADSWIJKEN LEEFBAARDER MET WEERBARE BEWONERS ZUSTERS VAN DON BOSCO VANGEN THUISLOZE VROUWEN OP OP ZIJN CONGOLEES Gewoon om jullie te vertellen dat ik in de maand april op bezoek was bij onze medebroeders in Congo. We mochten er 21 missionarissen ontmoeten, onder wie twee Nederlanders. Ook kregen we de kans om met de vier zusters-missionarissen van Don Bosco te spreken. Het zijn hartverwarmende bezoekjes geweest, met veel aandacht voor de inzet van onze medebroeders en -zusters. Natuurlijk werden we door onze Congolese salesianen goed onthaald. De inbreng van onze missionarissen is zeker nog ondersteunend en op sommige plaatsen richtinggevend. Toch stellen we vast dat het grootste gedeelte van onze zonen met de jaren ouder zijn geworden en dat het salesiaanse kerkhof op de Kafubu al heel wat graven van overleden medebroeders-missionarissen telt. Maar de toekomst is zeker gesteld, omdat de Congolese provincie veel nieuwe roepingen heeft. We mochten kennismaken met de jonge medebroeders in opleiding. Ik heb hen gevraagd om voor onze Nederlandse en Vlaamse salesiaanse provincie te bidden. Opdat ook in onze streken steeds opnieuw jongeren Don Bosco tot leven zullen brengen. Maar dan Don Bosco op zijn Nederlands. Dat is ook een goed recept. 3/
4 / don BOSCO ALGEMEEN OVERSTE OPENT NIEUWE COmmUNITeIT IN amsterdam/ 9 MEI WAS EEN HISTORISCHE DAG VOOR DON BOSCO AMSTERDAM. DE ALGEMEEN OVERSTE, DON PASCUAL CHÁVEZ, KWAM HOOGSTPERSOONLIJK NAAR DE HOOFDSTAD OM DE NIEUWE INTERNATIONALE COMMUNITEIT OFFICIEEL TE OPENEN. ZO N VIJFTIG BELANGSTELLENDEN VERZAMELDEN ZICH OP HEMELVAARTSDAG IN DE KAPEL VAN HET DON BOSCO HUIS AAN DE APOLLOLAAN VOOR EEN KORTE PLECHTIGHEID. GEVOLGD DOOR EEN GEZELLIGE LUNCHBIJEENKOMST. S MIDDAGS WAS ER IN DE GOEDE HERDERKERK EEN PLECHTIGE EUCHARISTIEVIERING. IN ZIJN OVERWEGING S OCHTENDS KEEK DE ALGEMEEN OVERSTE NOG EENS TERUG OP DE RIJKE GESCHIEDENIS VAN DE SALESIANEN IN ONS LAND. Het is geen eerste start hier in Nederland. Nederland heeft een grote geschiedenis. Overal in de wereld ontmoette ik Nederlandse missionarissen, tot in Mexico toe. Daar werd gesproken over een zeer beminde medebroeder: Jacques Van Brakel. Hij was heel vriendelijk en zeer getalenteerd en gaf veel vertrouwen aan de studenten. De leprozerie van Agua di Dios in Colombia werd opgebouwd door Nederlandse medebroeders. Ook in India en op veel andere plaatsen ontmoette ik missionarissen uit Nederland. We hebben al gouden bladzijden geschreven van de salesiaanse aanwezigheid in Nederland en elders. Ze hebben magnifieke dingen gedaan in het verleden. NEDERLAND GESECULARISEERD/ Nu is de situatie anders. Veel medebroeders zijn oud. Er zijn weinig roepingen. Het is niet alleen een kwestie van de Kerk, maar van de hele maatschappij. Er is bijvoorbeeld een demografisch probleem: er zijn niet veel kinderen. De jonge mensen hebben nu bovendien veel mogelijkheden. Er is niet alleen de religieuze weg. Nederland raakte meer en meer geseculariseerd. De behoefte aan de aanwezigheid van God wordt minder aangevoeld, maar we hebben God hard nodig. We kunnen niet leven zonder God. En we hebben ook de bijzondere schandalen gehad. Het is dus nu tijd voor een herstart van de salesianen in Nederland. Door drie medebroeders, namelijk Dominiek Deraeve, Pedro Ayala Ceja en Raj Mariasusai. Ze komen van verschillende delen van de wereld: België, Mexico en India. We zijn hier om Don Bosco s charisma opnieuw te implanteren. EEN NIEUW VALDOCCO/ We willen geen nieuw werk beginnen zoals een school of jeugdcentrum. Onze aanwezigheid is anders. We zijn hier om Don Bosco s charisma te leren kennen. We zijn in 1929 in Nederland gekomen en in 1964 in Amsterdam. Nu is het moeilijker dan toen. Wees geduldig. Sla geen stappen over. Luister naar de verwachtingen van de jonge mensen. En vindt zo de beste pastorale activiteiten als antwoord op hun noden en verwachtingen. We roepen daarom de H. Geest aan: dat Hij jullie moge leiden met zijn gaven en zegen. Ik overhandig jullie de sleutel, met het hart van Don Bosco. Probeer van deze aanwezigheid een nieuw Valdocco te maken. Doe hier wat Don Bosco in Valdocco deed. Don Bosco deed alles met jonge mensen en nooit zonder hen. /4
5 NIeUWS.Nl NIeUW ORGANISATIEMODEL VOOR STICHTING DBWN/ 2012 WAS EEN BELANGRIJK JAAR VOOR DE DON BOSCO WERKEN NEDERLAND. ENKELE BESTUURSLEDEN WISSELDEN VAN STOEL EN ER WERD GEKOZEN VOOR EEN NIEUWE ORGANISATIEVORM. DE STICHTING DBWN ZAL VOORTAAN BESTAAN UIT EEN BESTUUR EN EEN RAAD VAN TOEZICHT. WAAROM IS ER GEKOZEN VOOR DEZE NIEUWE STRUCTUUR EN WAT ZIJN DE GEVOLGEN VOOR DE TOEKOMST? EEN KORTE TOELICHTING DOOR DE VOORZITTER. DOOR LEX ENKLAAR De stichting DBWN werd in 2005 in het leven geroepen door de Nederlandse salesianen en de Don Bosco Groep Nederland (de leken-don Bosco-werkers), die samen de stichting DBWN vormden. Men leverde allebei 2 bestuursleden, die een onafhankelijke voorzitter kozen. De reden voor de oprichting van de stichting lag in het feit, dat de Nederlandse salesianen inzagen dat er meer aan leken moest worden overgedragen, omdat er steeds minder religieuzen beschikbaar zouden zijn. Leken en salesianen werden zo samen verantwoordelijk voor het Don Bosco-werk in Nederland. DOELSTELLINGEN REALISEREN/ De afgelopen acht jaar had het bestuur de opdracht om de beschikbare gelden te verdelen over 10 Don Bosco-werken. Deze werken hadden al een relatie met de salesianen of sloten zich later aan bij DBWN. Zij zetten zich allemaal in voor jeugd en jongeren (in nood) en hebben tot doel om de preventieve methode van Don Bosco te verspreiden en te intensiveren. Het huidige bestuur heeft daarom voor de vorming en de communicatie deskundige medewerkers aangesteld om deze doelstellingen te realiseren. Enige tijd geleden ging de Nederlandse provincie van de salesianen op in de Vlaamse en hief de Don Bosco Groep Nederland zich op. Mede daarom koos het huidige bestuur, na een lange maar zorgvuldige procedure met medeweten van de 10 stichtingen, voor het model van een Bestuur en een Raad van Toezicht. van de deelnemende Don Bosco-werken zitten in de Raad van Toezicht en komen 2 keer per jaar met het bestuur bijeen. Deze organisatievorm zal minimaal een paar jaar functioneren en dan wordt bekeken of zij ten goede komt van de werken, de werkers en de preventieve methode van Don Bosco. Het bestuur zal ieder jaar rapporteren over het te voeren beleid en de jaarrekening bespreken. Ook zullen de voortgang van de vorming en communicatie aan de orde moeten komen. Tot nu kunnen we zeggen, dat het model werkt onder het mom Samen staan we sterk en onbekend maakt onbemind. De eerste gezamenlijke vergaderingen waren in ieder geval zeer constructief. (Het jaarverslag van DBWN is te vinden op de website: SAMEN STERKER/ Uitgangspunt voor dit nieuwe model is om de Don Bosco-werken meer medeverantwoordelijk te maken voor het Don Bosco-werk nu en in de toekomst. Samen staan we sterker en kunnen we elkaar tot dienst zijn. In de nieuwe statuten zijn de bevoegdheden van beide instellingen duidelijk vastgelegd. De voorzitters LEX ENKLAAR, VOORZITTER DBWN 5/
6 / don BOSCO DON PASCUAL CHÁVEZ: HET IS TIJD VOOR DIGITALE NIeUWe SOCIale media vormen UITdaGING/ VAN 9 T/M 12 MEI BEZOCHT DE ALGEMEEN OVERSTE VAN DE SALESIANEN, DON PASCUAL CHÁVEZ, DE PROVINCIE VLAANDEREN EN NEDERLAND. OP HEMELVAARTSDAG VERRICHTTE HIJ IN AMSTERDAM DE OPENING VAN DE NIEUWE INTERNATIONALE GEMEENSCHAP VAN DE SALESIANEN. IN VLAANDEREN BRACHT HIJ EEN BEZOEK AAN DIVERSE DON BOSCO-WERKEN EN WAS GETUIGE VAN DE EEUWIGE GELOFTEN, DIE TONI BEREK EN SIMON NONGRUM IN SINT-DENIJS-WESTREM AFLEGDEN. IN HET KADER VAN HET BEZOEK HAD STEVEN PINNOO, ONZE COLLEGA VAN DON BOSCO VLAANDEREN, EEN GESPREK MET DON PASCUAL CHÁVEZ. DOOR STEVEN PINNOO /6 Ook de huidige don Chávez is ooit een kleine Pascual geweest. Hij werd geboren in een groot, eenvoudig gezin met twaalf kinderen in Real de Catorce, een klein stadje in het noordoosten van Mexico. Vooral zijn ouders drukten een onuitwisbaar stempel op hem en gaven hun Pascual een gezond en diepgeworteld geloof mee. En de droom om priester te worden. Enkele dagen na het overlijden van zijn moeder stelde hij zich kandidaat voor het noviciaat bij Don Bosco. Na zijn opleidingsjaren en wijdingen werd Pascual Chávez ver van huis gezonden voor verdere vorming: aan het Pauselijk Bijbelinstituut in Rome en Jeruzalem mocht hij zich verder bekwamen in de bijbelexegese. Hierop volgden in zijn vaderland jaren van intensieve inzet en groei in verantwoordelijkheid. In 1996 werd hij regionaal raadslid voor het grootste deel van het Amerikaanse continent, van Canada tot Bolivia. En op 3 april 2002 werd hij voor de eerste keer gekozen tot Algemeen Overste en negende opvolger van Don Bosco. BRONNEN VAN LEVEND WATER/ Waar haalt don Chávez zijn inspiratie vandaan? Hij wijst op enkele belangrijke bronnen Zijn verhaal met Don Bosco begon al tijdens zijn kinderjaren, op school. Hij werd op het aspirantaat door de microbe van Don Bosco gebeten en vond er als het ware een tweede thuis. Sindsdien heeft hij er altijd naar gestreefd Don Bosco beter te leren kennen, steeds meer volgens zijn stijl te leven en in zijn spoor keuzes te maken. Vanaf 1968 kwam er in Latijns-Amerika een enorme stroming van kerkvernieuwing op gang die ook don Chávez een zeer diepe kerkgevoeligheid schonk: we moeten het salesiaanse charisma zien als een deel van de zending van de kerk. Kerk-zijn betekent concreet de taak op zich nemen om samen te werken aan de humanisering van deze wereld. In de kerk mag het niet in de eerste plaats gaan om structuren en de manier waarop mensen daarin functioneren. De bijbelstudie doordrong don Chávez van het besef dat Christus in het midden staat van alles. Het is juist het geloof in Christus
7 BelICHT/ ORATORIA dat ons opent voor de diepere zin van het menselijke bestaan. Het doet ons beseffen dat we in de eerste plaats geroepen zijn om te léven. Maar écht leven betekent in de eerste plaats leven geven aan de anderen. ONTWIKKELINGEN IN HET SALESIAANSE LANDSCHAP/ Gevraagd naar de grote ontwikkelingen in de beweging rond Don Bosco wijst don Chávez eerst op een verschuiving in de statistieken. Qua aantal salesianen is het zwaartepunt verschoven van het centrum naar de rand. Tegenwoordig zijn de grootste groeipolen al een tijdje niet meer te vinden in Europa, maar in Latijns- Amerika en in India en omstreken. Een verschuiving die enorme mogelijkheden in zich draagt! Maar voor de toekomst kijkt don Chávez ook met bijzonder veel belangstelling naar Afrika, waar de salesiaanse werking in korte tijd sterk is gegroeid. Cijfers zeggen echter niet alles, een betekenisvolle aanwezigheid is minstens even belangrijk. Ook hierin wordt een aantal nieuwe accenten gelegd. Zo zijn de salesianen met meer dan zeventig universiteiten tegenwoordig duidelijk aanwezig in de universitaire wereld: een grote vernieuwing. Een andere klemtoon ligt op het werk met straatkinderen. Dit werk voor de meest kansarme jongeren brengt onder meer een herinterpretatie van het preventief systeem met zich mee. We moeten niet meer alleen voorkomen dat jongeren negatieve ervaringen opdoen, maar ook leren werken met jongeren die al heel wat negatieve ervaringen hebben meegemaakt. DON PASCUAL CHÁVEZ- ALGEMEEN OVERSTE SALESIANEN BELANG VAN SOCIALE MEDIA/ Een interessante ontwikkeling zien we ook op het terrein van de jongerenbewegingen, vaak voortrekkers in de vernieuwing. Een steeds belangrijkere uitdaging vormt de sociale communicatie, die al in Don Bosco s tijd belangrijk was. Tegenwoordig vormen de sociale media als het ware een digitaal continent, waarin voor ons een grote zending ligt. Er is behoefte aan lokale centra die op hun domein een zinvolle aanwezigheid creëren, als een digitaal oratorium. Ten slotte ziet don Chávez een grote rol weggelegd voor de salesiaanse familie. Die is in de loop der tijd enorm gegroeid, ook op het gebied van spiritualiteit. Van deze groepen valt voor de toekomst nog heel wat te verwachten! Don Chávez is zeer blij en dankbaar dat Vlaanderen en Nederland al zo lang een vruchtbare bodem vormen voor Don Bosco. Als hij één grote droom mag koesteren voor onze provincie, dan is het dat wij allen en de salesianen in de eerste plaats de moed nooit moeten opgeven en ervan doordrongen en overtuigd zijn dat Don Bosco zoveel te bieden heeft, dat zijn charisma blijvend waardevol is. VUUR VAN HET CHARISMA AANWAKKEREN/ In die overtuiging staan we voor de uitdaging om ons opnieuw tot de jongeren te richten. Tot degenen die het vaderland van onze beweging moeten zijn. We moeten hun verlangens en hun cultuur leren kennen en zo wegen zoeken om hun Gods liefde te brengen en die in het centrum van hun leven te planten. Wanneer we aan de zijlijn blijven staan zal dit nooit lukken. We mogen ons laten inspireren door het voorbeeld van Don Bosco, die hierin heel praktisch was. Hij zag in dat hij moest inspelen op de diepste verlangens van zijn jongens en geen voorgekauwde antwoorden moest geven op vragen die ze niet eens gesteld hadden. Een zeer moeilijke en soms frustrerende opdracht, waarbij je de verwachting van een grote oogst wellicht moet leren loslaten. Maar juist daarom is het zo belangrijk het vuur van het charisma nieuw leven in te blazen! Al met al koestert don Chávez veel vertrouwen: er zullen hier misschien minder salesianen zijn, maar hun aanwezigheid zal des te meer betekenis hebben. Op voorwaarde dat we ervoor blijven kiezen om midden tussen de jongeren te staan. 7/
8 / don BOSCO met dbwn TerUG VAN DON BOSCO/ VAN 28 APRIL TOT 3 MEI ORGANISEERDE DON BOSCO WERKEN NEDERLAND EEN INSPIRERENDE REIS NAAR TURIJN EN VALDOCCO. ACHTTIEN ENTHOUSIASTE REIZIGERS (VAN 18 TOT 77 JAAR) BEZOCHTEN, ONDER LEIDING VAN WILFRIED WAMBEKE EN RITA VERMELTFOORT, DE BAKERMAT VAN DE DON BOSCO BEWEG- ING IN NOORD-ITALIË. EEN VAN DE DEELNEMERS WAS BEA VAN DOORN, COÖRDINATOR VAN DON BOSCO- S P I R I T I N U T R E C H T. O P V E R Z O E K VA N D O N B O S C O N U K I J K T Z I J T E R U G O P E E N I N S P I R E R E N D E R E I S. DOOR BEA VAN DOORN Sinds 2008 werk ik bij Don Bosco Spirit in Utrecht. Vanuit Spirit zijn we altijd aanwezig bij vormingsdagen en andere activiteiten, die voor de werken worden georganiseerd. De stagiaires, vrijwilligers en ik krijgen door deze dagen altijd weer nieuwe inspiratie en we leren veel over de methodiek van Don Bosco. Sinds begin 2010 is Don Bosco Spirit ook de werkplek van het cliëntenplatform voor en door dak- en thuisloze jongeren U-2B Heard!. Deze jongeren werken aan verbetering van de hulpverlening voor deze doelgroep. We zien hierin heel erg de methodiek van Don Bosco en ik ben er trots op dat we dit werk kunnen en mogen doen. Omdat ik denk dat we hetzelfde werk doen als Don Bosco 150 jaar geleden, was ik heel blij dat ik samen met Danny, een vrijwilliger van U-2B Heard! deze reis mocht meemaken. Het leek me prachtig om te zien waar Don Bosco begon met zijn werk en waar hij allemaal tegenaan is gelopen. Kom maar op met die inspiratie! er door een paar medereizigers op locatie een viering worden georganiseerd. We worden uitgezwaaid door de mannen van de Mariahoeve en gaan op weg naar Düsseldorf om het vliegtuig te pakken. De reis verloopt voorspoedig en we hebben onderweg al veel lol met elkaar. Aangekomen in Turijn worden we opgehaald door Wilfried, die onze gids zal zijn deze week. Wilfried is een lopende encyclopedie op het gebied van Don Bosco, de geschiedenis van Turijn en de industriële revolutie. Dat zullen we goed merken in de week die we met hem doorbrengen. Petje af voor zoveel kennis, maar ja, het is dan ook de 107e keer dat hij deze reis maakt. LUISTEREN / Vanuit Utrecht rijden we met 3 personen naar Assel. Daar aangekomen hebben we eerst een gezellige lunch met de groep. De meeste deelnemers hebben elkaar al leren kennen op de kennismakingsdagop 7 april. Het is een zeer gevarieerde groep, leeftijd van 18 tot 77 jaar, met allerlei verschillende achtergronden. Maar iedereen heeft iets met Don Bosco. Ze hebben op een internaat of een seminarie gezeten. Of hun vader had wat met Don Bosco en was in hem geïnteresseerd. En er gaan een paar werkers mee. Mensen die dagelijks bij een Don Bosco-werk bezig zijn met zijn methodiek. Rita verwelkomt ons hartelijk en neemt nog even de dingen door die belangrijk zijn komende week. Het thema van de week is luisteren. Elke dag zal KOM MAAR OP MET DIE INSPIRATIE! /8
9 don BOSCO BelICHT Naar de roots VERDIEPING EN HERKENNING/ Vanaf het vliegveld rijden we met 3 auto s naar onze logeerplek, de congregatie van de paters Somaschi, waar we heel gastvrij worden ontvangen. Een prachtige plek, met mooie kamers en lekker eten. Een korte wandeling naar de oevers van de Po, waar je het heerlijkste ijs kunt eten. Na een lekker diner vertelt Rita ons wat meer over het programma. We mogen allemaal een deugdenkaart trekken, die ons de hele week zal inspireren. We krijgen bij aankomst allemaal een boekje om onze gedachten, overwegingen en informatie van deze week in op te schrijven. Wilfried en Rita leggen het programma voor de komende dagen uit. We ontvangen een 4-tal boekjes over het leven van Don Bosco. Het programma is hierop afgestemd, dus je kunt je zo perfect op de volgende dag voorbereiden. Voor mij gaf dit nog meer verdieping en informatie. Tijdens het programma werd er onderling veel gepraat over het inhoudelijke werk en leven van Don Bosco. Voor mijzelf is het vaak een herkenning van zaken waar Don Bosco tegenaan is gelopen. Het lijkt wel of er sinds die tijd weinig is veranderd. Ook wij moeten vechten voor ons bestaan en lobbyen om geld en aandacht. OUDERWETS ELASTIEKEN / Het raakt mij vooral als je kinderen en jongeren ziet op het plein en bij de school van Valdocco. Het is een wereld van verschil met onze scholen. Zowel qua inrichting als de houding van de leerlingen. Er is meer respect lijkt het wel. Vooral de spelende kinderen op het plein. Ze zijn ouderwets aan het elastieken. Het brengt een glimlach op mijn gezicht, heerlijk om te zien. Dit soort dingen zijn echt inspirerend en geven me, zeker op deze plek, het vertrouwen dat ook wij goed bezig zijn. De verantwoordelijkheid die Don Bosco gevoeld moet hebben voor zijn kinderen. Maar ook zijn strijd om te overleven en het gevecht met zijn meerderen, die voel ik ook. Je moet je naar de geldschieters, de kerk en andere instanties altijd maar weer bewijzen. Deze reis heeft mij gesterkt in het geloof dat dit werk voortgezet moet worden. Met de jongeren van U-2B Heard! en hun projecten kan ik vol overtuiging ook zeggen, dat dat gebeurt. Zoals Don Bosco zag dat jongeren zich positief ontwikkelden tot volwaardige burgers, zo zie ik dat ook bij mijn jongeren. Ze groeien in hun persoonlijke ontwikkeling, zelfstandigheid en zelfverzekerdheid. Ook al werken wij niet meer op religieuze basis, de methodiek van Don Bosco werkt voor mij nog steeds. Ik wil mijn reisgenoten bedanken voor hun gezelschap deze week. Met name Rita en Wilfried voor hun inzet en onuitputtelijke informatie. Ook wil ik de Marcus Stichting bedanken voor het mogelijk maken van deze reis. We hadden een fantastische week! WILFRIED IS DE WANDELENDE ENCYCLOPEDIE AF EN TOE OOK TIJD VOOR DE INWENDIGE MENS 9/
10 / missie SYrISCHe JONGereN ZIJN WANHOOP NABIJ/ ONLANGS STOND IN DON BOSCO NU EEN AANGRIJPEND VERSLAG VAN DON MUNIR EL RAI UIT SYRIË. DE SALESIAANSE PROVINCIAAL VOOR HET MIDDEN-OOSTEN WAS NET TERUG VAN EEN REIS LANGS DE SALESIAANSE WERKEN IN DIT DOOR EEN VRESELIJKE BURGEROORLOG GETEISTERDE LAND. ONLANGS WAS HIJ WEER OP BEZOEK IN ZIJN GELIEFDE SYRIË. EEN PAAR ZINNEN UIT ZIJN BRIEF DOOR JOOST MIDDELHOFF Ik ben nog maar net aangekomen in de stad of het centrum wordt getroffen door een bom. Opnieuw 20 slachtoffers. De mensen hier leven in totale onzekerheid door de vele explosies, vuurgevechten en mortiergranaten. Overal is lijden, droefenis en pijn. Ik probeer twee jonge mensen te troosten, die hun vader hebben verloren. Hij werd dodelijk getroffen op weg naar zijn werk. Pratend met jongeren hoor je dat ze langzaam hun vertrouwen verliezen. Don Rai, we zijn het beu, waar is God nu?. In Aleppo is de toestand echt rampzalig. Het lijkt wel een spookstad. Het verkeer is volledig tot stilstand gekomen. De voorraden geneesmiddelen en voedsel slinken met de dag. De ziekenhuizen van de zusters zijn gelukkig nog open. Vaak is er geen elektriciteit en water. De deuren van ons jongerencentrum staan (nog steeds) open voor iedereen in nood. De vier salesianen gaan op bezoek bij de families, die het zwaarst getroffen zijn. Veel gezinnen en jongeren komen dagelijks naar ons huis. Zij kunnen nergens anders terecht. Het is belangrijk om iets voor hen te organiseren. In ons jongerencentrum hadden we een bijeenkomst met als thema: Bij jou voel ik geen vrees. Er waren maar liefst 1200 jongeren. In deze oorlogssituatie zóveel mensen op de been brengen mag echt een wonder heten!. AANPAK ACHTERSTANDSWIJKEN IS ZAAK VAN LANGE ADEM/ /10 OP KORTE TERMIJN ZIJN ER IN ACHTER- STANDSWIJKEN WEINIG RESULTATEN TE VERWACHTEN VAN OVERHEIDSMAATREGE- LEN ALS BEMOEIZORG, MEER TOEZICHT EN INGRIJPEN ACHTER DE VOORDEUR. DAT BLIJKT UIT EEN ONDERZOEK VAN DE RIJKS- UNIVERSITEIT GRONINGEN IN EEN VIERTAL ARNHEMSE ACHTERSTANDSWIJKEN. TWEE PROMOVENDI, ANNEMARIJN WALBERG EN REIJER VERWER, SCHREVEN EEN ZOGENOEM- DE REALISTISCHE EVALUATIE VAN, ZOALS DAT IN HET JARGON HEET, DE LEEFBAARHEID- EN VEILIGHEIDSINTERVENTIES DOOR DE OVERHEID. DOOR JOOST MIDDELHOFF Stadswijken zijn leefbaarder en veiliger als de bewoners samen weerbaar zijn, als zij vertrouwen hebben in elkaar, in de lokale instellingen en bereid zijn om samen op te treden tegen overlast en criminaliteit. Maar in achterstandswijken is het vertrouwen van de bewoners moeilijk te winnen. Daarom krijgen deze wijken, vaak met relatief hoge werkloosheid, armoede en veel overlast en criminaliteit, in ons land al sinds jaar en dag extra aandacht van de overheid. Zeker sinds de invoering van de zogenoemde Vogelaarwijken wordt er veel in geïnvesteerd. Het probleem is echter dat moeilijk meetbaar is welk effect die maatregelen hebben. Annemarijn Walberg: Je leest soms dat een achterstandswijk vooruit is gegaan, maar omdat er zoveel factoren in het spel zijn, is nooit met zekerheid zeggen waar dat aan toe te schrijven is.
11 BOeKBeSPreKING ONDERLING WANTROUWEN/ Reijer Verwer en Annemarijn Walberg deden vier jaar, in samenwerking met o.a. vijf woningcorporaties, onderzoek in vier Arnhemse wijken, die veel te maken hebben met criminaliteit, hangjongeren en drugshandel. Zij concentreerden zich op de aanpak van overlast en criminaliteit en observeerden tientallen interventies : acties van politie, buurtwachten, de gemeente, de woningcorporaties, hulpverleners en andere instanties. Reijer Verwer hield zich daarbij bezig met het onderling vertrouwen van de professionals, Annemarijn Walberg met dat van de bewoners. Beide zijn noodzakelijk om een buurt minder vatbaar te maken voor bendevorming en andere criminaliteit. Reijer Verwer stelt vast dat het onderlinge wantrouwen al begint bij de professionals. Om werkelijk verder te komen met het beleid is het noodzakelijk dat je informatie over probleemgezinnen in de wijk durft te delen. Maar dat doen professionals alleen als ze elkaar goed kennen. Daardoor komt beleid veel langzamer van de grond dan nodig is. Wij merkten, dat dat weer zorgt voor veel teleurstelling en wantrouwen bij de bewoners in een buurt. van interventies, zoals bemoeizorg, ingrijpen achter de voordeur en meer toezicht. Dat laat onverlet dat professionals daar toch in moeten blijven investeren. Reijer Verwer: Het is nodig dat ze elkaar daarbij vertrouwen. Daardoor kunnen ze sneller optreden, want anders blijft het gewenste effect uit. En als optreden wél effect heeft moet dit duidelijk zichtbaar zijn voor bewoners. Nu weten alleen de naaste buren soms, dat er bijvoorbeeld een inval is gedaan of dat er bij een probleemgezin met drang en dwang zorgverlening is aangeboden. Daardoor krijgen de instanties ook niet het krediet voor hun werk. Alleen als bewoners langdurig en herhaaldelijk positieve ervaringen opdoen met professionals krijgen ze vertrouwen. En pas dan willen ze zelf ook investeren in de veiligheid en leefbaarheid van hun wijk. ANDERE KANT OPKIJKEN/ Annemarijn Walberg concentreerde zich op de bewoners en ging zelf een aantal weken in de wijk Geitenkamp wonen. Zij merkte dat ook het vertrouwen van bewoners te wensen over laat. Bewoners van de slechtste buurten hebben dagelijks, vaak tot s avonds laat, te maken met overlast van drugsgebruikers en luidruchtige buren en zijn met enige regelmaat getuige van geweld. Walberg: Zij hebben echter niet de illusie dat anderen, of dat nu buurtgenoten of lokale instellingen zijn, hier effectief tegen op zullen treden. In het verleden hebben ze te vaak meegemaakt dat de instellingen niet, te laat, of te soft optraden en dat ook buurtgenoten er niets tegen konden beginnen. En dat maakt hen passief. Zolang de voorvallen en de overlast hen niet persoonlijk raken, kijken bewoners liever de andere kant op, dan dat ze actie ondernemen. Dat is begrijpelijk, want waarom zouden zij hun nek uitsteken en represailles riskeren, zolang zij niet op de ruggensteun van anderen kunnen rekenen?. POSITIEVE ERVARINGEN/ De promovendi concluderen dat het winnen van vertrouwen van bewoners van achterstandsbuurten een moeizaam en traag proces is. Er zijn geen korte termijnresultaten te verwachten 11/
12 / don BOSCO STRENNA VOOR 2013: "HIer KOm Je eindelijk Weer een BeeTJe TOT rust"/ ZUSTERS VAN DON BOSCO VANGEN THUISLOZE VROUWEN OP/ IN EEN VAN DE PITTORESKE STRAATJES VAN HET VLAAMSE BRUGGE LIGT IN DE SCHADUW VAN DE IMPOSANTE ST. JAKOBSKERK HET VROUWENOPVANGHUIS MENSA. DRIE ZUSTERS VAN DON BOSCO WONEN HIER SAMEN MET NEGEN VROUWEN, DIE DOOR ALLERLEI PROBLEMEN GEKWETST IN HET LEVEN STAAN. ZIJ ZIJN MEESTAL DAK- OF THUISLOOS OF ZITTEN FINANCIEEL AAN DE GROND. BIJ MENSA KUNNEN ZE, MET OF ZONDER KINDEREN, EVEN OP ADEM KOMEN. WIJ ZIJN HIER ALTIJD EN DAT GEEFT RUST. DOOR JOOST MIDDELHOFF Als ik de keuken van huize Mensa binnenstap staat zuster Carina in een grote pan spaghetti te roeren. In de eetkamer ernaast staat een kinderwagen. Een paar van de bewoonsters zijn bezig met het dekken van de lange tafel. En in de speelkamer ligt overal speelgoed. Het dagelijkse rooster van Mensa kent twee vaste momenten. Om twaalf uur de lunch en om zes uur het diner. Dan worden de negen vrouwen allemaal aan tafel verwacht. Om samen te eten, met elkaar te praten, ervaringen uit te wisselen en grappen te maken. Mensa is het Latijnse woord voor tafel. We zijn een tafelgemeenschap, waar we ons leven met elkaar delen. We luisteren naar elkaars lief en leed. Als een van de vrouwen het moeilijk heeft kan zij haar verhaal kwijt. En dat werkt bevrijdend en stimulerend. De vrouwen kunnen hier weer wennen aan een normaal leven. Op tijd opstaan, jezelf en je kind verzorgen, rust en regelmaat. De vrouwen die hier aankloppen hebben vaak ernstige problemen in de relatie met hun vriend of man of zijn psychisch of fysiek mishandeld. Meestal hebben ze geen dak meer boven het hoofd, woonden een tijdje bij familie of vrienden, hebben financiële problemen of zijn hun huis uitgezet. En dan staan ze bij ons op de stoep. RUST EN VEILIGHEID/ Aan het woord zijn Carina Aerts, Josette Bollen en Lamberta van de Waarsenburg. Ze zijn alle drie zuster van Don Bosco en wonen en werken in het vrouwenopvanghuis Mensa in Brugge. Er is plaats voor negen vrouwen en hun eventuele (kleine) kind. Sinds zij in 2007 van start gingen hebben de zusters 100 vrouwen en meer dan 50 kinderen opgevangen. Af en toe wordt er in Mensa een baby geboren. Ook voor de zusters een feestelijk moment. Als dat zo uitkomt gaan ze mee naar de vroedvrouw of het ziekenhuis. De zusters hebben hun eigen kamer tussen die van de vrouwen. Zo proberen zij de vaak getraumatiseerde vrouwen een thuis te geven. Rust en veiligheid te bieden. Dat is nou precies de preventieve methode van Don Bosco. Door onze aanwezigheid, door tussen hen in te leven, door precies te weten wat er leeft kunnen we elkaar helpen. Met kleine stappen proberen recht te buigen wat kromgetrokken is. Natuurlijk zijn er wel eens spanningen. Een paar dagen geleden hadden een paar vrouwen het even moeilijk met elkaar. Dan praten we wat en kunnen ze hun verhaal kwijt. Zo voorkom je dat het uit de hand loopt. Maar die twee vrouwen zitten nu al lang weer vrolijk met elkaar te praten, hoor, zegt zuster Carina Aerts met een glimlach. /12
13 WerK IN UITvOerING/ LEVEN WEER OPPAKKEN/ De leeftijd van de vrouwen, die in Mensa worden opgevangen, is tussen 18 en 60 jaar. Gemiddeld blijven zij 3 tot 6 maanden. Maar het kan ook wel eens uitlopen tot een jaar. Als de vrouwen dat willen helpen de zusters bij de schuldhulpverlening en het vinden van scholing, werk en huisvesting. Als de accu is opgeladen proberen de vrouwen na verloop van tijd hun normale leven weer op te pakken. Gaan opnieuw zelfstandig wonen, keren terug naar hun partner of nieuwe vriend of worden doorverwezen naar een andere opvang of instelling. Van sommige vrouwen horen de zusters nooit meer iets. Anderen laten soms per telefoon of sms weten dat alles goed gaat. Maar er zijn ook vrouwen die iedere week nog een keer langskomen voor een kop koffie en een praatje. Onlangs kregen wij op Moederdag nog een sms je van een van de vrouwen. Zij herinnerde zich dat zij vorig jaar op die dag een cadeautje van ons had gekregen. Dit jaar waren haar kinderen haar helemaal vergeten. Na een jaar wist zij zich dat feit dus nog precies te herinneren. We horen de vrouwen vaak zeggen Zo n leuke verjaardag, zo n fijne Sinterklaas, zo n mooie Kerstmis heb ik nog nooit gehad! Dat doet ons natuurlijk goed. GEKWETSTE MENS/ Het werk van de zusters in Mensa heeft alles te maken met hun grote voorbeelden Maria Mazzarello en Don Bosco. Ook zij kozen voor de mensen die het moeilijk hadden. In hun tijd waren dat de jongens en meisjes, die kansloos aan de rand van de samenleving leefden. Zij hadden vaak geen werk en geen thuis. Zij probeerden hen door scholing en huisvesting weer omhoog te trekken. Wij proberen precies hetzelfde. Ook wij kiezen voor de gekwetste mens. In ons geval voor gekwetste vrouwen. Wij delen lief en leed met hen, maar willen ons niet opdringen. De vrouwen zullen het zelf moeten doen. En dat valt niet altijd mee. Het gaat met ups en downs. De inspiratie voor dit werk vinden we in onze religieuze roeping. Een paar keer per dag hebben wij onze gebedsmomenten. s Ochtends om zeven uur gaan wij naar de mis. Daarna houden we een half uur meditatie. Tussen de middag bidden we een kwartier in onze kleine kapel en s avonds besluiten we met de vespers. Soms wordt er aan de vrouwen gevraagd: Wat? Zitten jullie bij nonnen? Wat doen jullie dáár in s hemelsnaam? Maar ik denk dat de vrouwen op een heel andere manier naar ons zijn gaan kijken. Ze hebben een ander beeld van zusters gekregen. Mensa is volgens mij een prachtige manier van getuigen en kerk-zijn. Hier kunnen wij helemaal zuster van Don Bosco zijn. ZUSTER CARINA HELPT EEN HANDJE NA HET ETEN SAMEN AAN DE AFWAS 13/
14 / missie don BOSCO NederlaNd STeUNT WerK Ya r voor INdIaSe STraaTKINdereN/ VIER JAAR GELEDEN HEBBEN DE PROVINCIALE OVERSTEN VAN DE SALESIANEN IN INDIA HET DON BOSCO FORUM YOUTH AT RISK (YaR) OPGERICHT. HET STAAT TEN DIENSTE VAN ALLE STRAATKINDEREN-PROJECTEN IN HET LAND EN WORDT OOK DOOR DE MISSIEPROCUUR VANUIT NEDERLAND FINANCIEEL ONDERSTEUND. WAAROM IS HET WERK VAN DIT FORUM ZO BELANGRIJK EN WAT WORDT ER PRECIES MET HET GELD GEDAAN? DOOR GERARD SCHOORL SDB Het Don Bosco-werk in India, dat ruim 100 jaar bestaat, is de laatste decennia enorm gegroeid. Tot aan de onafhankelijkheid in 1948 werden vanuit Europa veel missionarissen uitgezonden. Daarna werd het voor nieuwe missionarissen moeilijk om een verblijfsvergunning te krijgen. Maar een groot aantal Indiase jongeren nam de taken van de missionarissen over. Er zijn in India nog maar enkele oudere missionarissen in leven. Het Don Bosco-werk wordt nu uitgevoerd door de eigen brede salesiaanse familie. In India werken in bijna alle deelstaten meer dan 2500 salesianen. Daarnaast zijn er de zusters van Don Bosco, zusters van door salesiaanse bisschoppen gestichte congregaties, oud-leerlingen en medewerkers. India zendt nu zelfs missionarissen uit naar Europa en andere werelddelen. /14 RISICOJONGEREN/ In ons land is de presentie van Don Bosco in India vooral bekend door het werk met straatkinderen, waarvoor ook Nederlandse jongeren zich inzetten. Deze projecten vormen een belangrijk onderdeel van het salesiaanse werk. Veertig jaar na het eerste initiatief is er nu over heel India een groot netwerk van projecten voor risicojongeren. Kenmerk van het salesiaans werk is dat het in teamverband wordt uitgevoerd. Samen sterk! Dat geldt ook voor de straatkinderenprojecten. Daarom hebben de provinciale oversten van de salesianen besloten tot coördinatie en samenwerking. Door het recent opgerichte Don Bosco Forum Youth at Risk (YaR) werd onlangs voor de werkers en de instanties een handleiding uitgegeven. Na een inleiding en presentatie worden daarin de doelstelling, uitvoering en werkwijze uitgelegd. Ook is er een zogenoemd mission-statement. De handleiding geeft een helder overzicht van de verschillende diensten die - aangepast aan geografische en culturele situaties in de centra worden geboden. Het bureau staat ten dienste van de 300 instituten die hulp bieden aan bijna jongeren, die in een risicosituatie leven. Opmerkelijk is dat er, naast de directe hulpverlening, veel aandacht is voor de verbetering van de politieke, culturele en sociaaleconomische kanten van het straatkinderenprobleem. Net zoals de salesiaanse missionarissen honderd jaar geleden al deden! STRAATKINDERENPROJECTEN NOG STEEDS VAN LEVENSBELANG
15 verzameld/ Agenda/ WERELDJONGERENDAGEN/ Van 23 tot 28 juli vinden in Rio de Janeiro de Wereldjongerendagen plaats. Er worden meer dan 2 miljoen jongeren uit de hele wereld verwacht, onder wie 300 uit Nederland. Belangrijkste gast in Rio is paus Franciscus, die zijn eerste buitenlandse reis naar Brazilië maakt. Ben je 16 jaar of ouder en wil je ook mee naar Rio? Meer info op: DEEBEETJEKAMPEN/ In Assel worden van 21 juli t/m 10 augustus in de kampschuur weer drie jeugd- en jongerenkampen georganiseerd. De weken zullen in het teken staan van de geheimzinnige formule: Hokus, Pokus, Pilatus, Pas. Voor meer informatie en inschrijving, surf naar de website: VAKANTIEBOS/ Op 13 augustus barst voor de 47ste keer bij Don Bosco Rijswijk Het Vakantiebos weer los. Het thema dit jaar: Een reis in de tijd met nieuwe spellen uit middeleeuwen en toekomst. Drie weken lang kunnen de kinderen zich in de buitenlucht uitleven met sport, spel, koken en toneel. Uit alle hoeken van Europa komen er weer vrijwilligers om de leiding te ondersteunen. Informatie over Vakantiebos is te vinden op: IN MEMORIAM LEO VAN ADRICHEM/ In de vroege morgen van 4 april is Leo van Adrichem sdb in Rijswijk overleden. Leo wordt geboren op 13 oktober 1930 op een boerderij in Maasland. Rond zijn 21e jaar laat hij weten dat hij wil kiezen voor het religieuze leven. Na een tijdlang kennis gemaakt te hebben met de salesianen van het huis in Rijswijk, begint hij aan zijn noviciaat. Dat wordt op 16 augustus 1955 afgesloten met het afleggen van de geloften. Als motto voor zijn verdere leven kiest hij: Onze taak is een taak van dienstbaarheid. En dat voornemen heeft hij tijdens zijn lange leven meer dan waar gemaakt. Leo woont en werkt in Ugchelen, s Heerenberg, Apeldoorn, Den Haag, Amsterdam, maar vooral vele jaren in Rijswijk. Hij is veel op stap. Overal in de salesiaanse huizen controleert Leo de boekhouding, zorgt voor de begroting en stelt de jaarstukken op. Daarnaast verzorgt hij voor veel commissies en werkgroepen de administratie, bijvoorbeeld voor de HAJ en de Mr de Graafstichting in Amsterdam (projecten ter bestrijding van jeugdprostitutie). Hij werkt daar ook als vrijwilliger. Lange tijd is Leo secretaris van de Commissie Bezinning en nog later voorzitter van de Missiecommissie. Hij is onder meer bestuurslid van jeugdwerken in Apeldoorn en Schiedam. Ieder jaar helpt Leo mee bij de start van het Vakantiebos, dat het jeugdwerk van Rijswijk organiseert. En veel voldoening vindt hij ook als vrijwilliger in een verzorgingshuis. Hij kan daar prachtige verhalen over vertellen. Tot op de dag dat hij zélf verzorging nodig bleek te hebben. De ziekte van Parkinson sloopt hem tenslotte. Omringd door enkele zussen gaat hij op 4 april heen en op 10 april wordt hij in Soest begraven. Zijn familieleden en medebroeders zullen zijn werk en zijn voorbeeld van dienstbaarheid missen. Dat Leo moge rusten in de eeuwige vrede. KASBOEK VAN DON BOSCO/ Door een fout werden in het vorige nummer van Don Bosco NU in het kasboek de verkeerde bedragen vermeld. Onze excuses! In de maanden januari t/m maart 2013 is bijna ,- ontvangen voor de Don Bosco-werken buiten Europa. Bolivia Straatkinderproject van Henk Erdhuizen 55,00 Brazilië Ziekenzorg in Tres Lagoas, zuster Petronella Janssen 1144,08 Cambodja Onderwijs- en adoptieprojecten van Johan Visser ,20 Colombia Melaatsenzorg in Agua de Dios 395,00 Congo Onderwijs in Kinshasa, projecten van Kees Smeele 1429,57 Parochie en jeugdzorg: Dik Zwarthoed 8.333,62 Haïti Projecten van Wim Boksebeld 3.165,00 Overige projecten van hulpverlening 197,74 India Projecten in verschillende provincies 695,16 Rwanda en Burundi Onderwijs en Jeugdzorg 400,00 Zuid Afrika Straatkinderprojecten in Kaapstad 280,00 Missiewerken algemeen: Spaaracties 501,00 Straatkinderprojecten 185,00 Kerstactie 2012 voor waterproject in Burundi 3.100,60 TOTAAL in euro s ,97 Hartelijk dank aan alle gulle gevers! Wilt u het werk van Don Bosco financieel steunen? Dat kan door een bijdrage te storten op ING- rekening t.n.v. Stichting Don Bosco, Heideweg 52, 3768 BC Soest, met een korte vermelding van de bestemming. 15/
16 / DE INSPIRATIE VAN... D O M I N I E K D E R A E V E OP HEMELVAARTSDAG OPENDE ALGEMEEN OVERSTE DON PASCUAL CHÁVEZ OFFICIEEL DE NIEUWE INTERNATIONALE SALESIAANSE GEMEENSCHAP IN HET DON BOSCO-HUIS IN AMSTERDAM. DIRECTEUR VAN DE COMMUNITEIT IS DE VLAMING DOMINIEK DERAEVE. SAMEN MET PEDRO AYALA CEJA UIT MEXICO EN RAJ MARIASUSAI UIT INDIA GAAT HIJ ZICH INZETTEN VOOR DE DON BOSCO-WERKEN EN HET PASTORAAT IN DE HOOFDSTAD. HOE LEERDE DOMINIEK DON BOSCO KENNEN EN HOE WERD ZIJN VERDER LEVEN DOOR HEM GEÏNSPIREERD? DOOR JOOST MIDDELHOFF Don Bosco heeft in zekere zin mijn hele leven bepaald. In het begin nog onbewust, maar later raakte ik steeds meer in de ban van deze bijzondere man. Toen ik tijdens mijn middelbare studies de overstap maakte naar Don Bosco Sint-Denijs-Westrem, ging Don Bosco een grotere rol spelen. Ik was enthousiast over de sfeer op school. Al vanaf de eerste dag ontdekte ik hoe men bij Don Bosco jonge mensen centraal stelt en accepteert zoals ze zijn. Er werd niet alleen onderwijs gegeven, maar er waren ook veel kansen om het leven te leren. Daarom koos ik ervoor om mijn laatste twee schooljaren door te brengen op het internaat. Een prachtige tijd. Ik leerde Don Bosco vooral kennen door de beleving van zijn pedagogie en door de verdiepingsgroep die mij leerde ontdekken hoe veel God van mensen houdt. KEUZE VOOR DE ZWAKKEREN/ Na mijn middelbare school koos ik er voor om salesiaan te worden. Mijn keuze werd vooral ingegeven door de manier waarop salesianen met jongeren omgaan. Om de kansen die ze geven, maar vooral ook omdat zij op een gewone, hartelijke manier jongeren tot God brengen. Hun keuze voor de zwakkeren onder hen is ook bepalend voor de keuzes die ik maak. Tijdens mijn studies kreeg ik als jonge salesiaan veel kansen om met jongeren ervaring op te doen in opvoeding en pastoraal. Speelpleinwerk, stages in school en internaat, enkele jaren meeleven in een huis voor bijzondere jeugdzorg, vormselcatechese, schoolpastoraal Het waren allemaal mogelijkheden om mij het salesiaans charisma eigen te maken NODEN VAN JONGEREN/ Na mijn priesterwijding in 1986 was ik achtereenvolgens leraar in Hoboken (Antwerpen), opvoeder, leraar en adjunct-directeur in Gent. In 1996 werd ik benoemd tot directeur van onze technische school in Brussel. Hier zou ik volop ontdekken wat het betekent om als salesiaan te kiezen voor jongeren die minder kansen krijgen. Ik ontdekte er ook de uitdagingen en de kansen van een multiculturele samenleving. Maar het was vooral een diepere ontdekking wie Don Bosco is en wat hij ook nu nog kan betekenen voor onze maatschappij. Steeds meer raakte ik ervan overtuigd dat de spiritualiteit en de pedagogie van Don Bosco een antwoord zijn op de noden van de jongeren in deze tijd. Na een tussenstop als technisch directeur, opnieuw in onze school in Gent, mag ik nu mijn intrek nemen in Amsterdam, waar we samen met twee medebroeders, Pedro en Raj, opnieuw een gemeenschap in de Apollolaan starten. BOEIEND AVONTUUR/ We willen ook in deze stad zoeken hoe we Don Bosco s hart voor jongeren voelbaar kunnen maken, door hen vertrouwen in het leven en een toekomst te geven. Het wordt een grote uitdaging, maar ik heb het volste vertrouwen in dit boeiende avontuur. We werken samen met een toffe groep van enthousiaste (jonge) mensen die zich, in het spoor van Don Bosco en vanuit de bezieling van wijlen Harrie Kanters, wil inzetten voor jongeren aan de rand van de samenleving. Ik hoop echt dat Don Bosco s droom voor jonge mensen in Amsterdam werkelijkheid gaat worden. En daar wil ik, samen met anderen, helemaal voor gaan. /16
Uitvaart voorbede Voorbeeld 1.
Uitvaart voorbede Voorganger: Genadige en barmhartige God. U ziet ons hier bijeen in ons verdriet rond het sterven van N. Hij / zij was één van ons, wij zullen hem / haar missen. Geef ons de kracht samen
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieNoot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken
Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Bijeenkomst 1: Kennismaking 1 Bijeenkomst 2: Familie en vrienden Gesprek over subthema 1: Ouders en Grootouders : Wie was uw
Nadere informatieNieuwsbrief SHIB september 2013
Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!
Nadere informatieF r a n c i s c u s. v a n. Leven met aandacht. w e g D e. Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot
Leven met aandacht Erfgoed Congregatie Zusters Franciscanessen van Oirschot w e g D e v a n F r a n c i s c u s 2 Leven met aandacht Inhoud 1 De weg van Franciscus 9 2 De oprichting van de congregatie
Nadere informatieApostolische rondzendbrief
oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de
Nadere informatieBELOFTE-FORMULES DOOPLITURGIE. voor het doopsel van meerdere kinderen
BELOFTE-FORMULES DOOPLITURGIE voor het doopsel van meerdere kinderen In dit boekje vind je een 15-tal voorbeelden van belofte-formules die je als ouders kan uitspreken tijdens de doopviering van je kind.
Nadere informatieLiefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander.
Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. HHKalender DEF_2 ct.indd 1 Romantiek in een liefdesbrief 01-06-15 21:37 ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf een liefdesbrief aan je geliefde. Verwerk
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieNiets vragen, niets weigeren
Franciscus van Sales (1567-1622) leefde in het Franse stadje Annecy, in een tijd van politieke verwarring en godsdienstoorlogen. Hij is bekend als schrijver van twee belangrijke en invloedrijke handleidingen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik had bedacht dat ik voor vandaag maar eens een ouderwetse preek in 3 punten ga houden. Het eerste punt gaat over het kijken naar de ander. De tweede
Nadere informatieNieuwsbrief Benjamin. Nieuwsbrief Week 25 + 26 + 27 + 28
Nieuwsbrief Benjamin Campaign Preview HTML Source Plain-Text Email Details Nieuwsbrief Week 25 + 26 + 27 + 28 Shan-kinderen stellen zich op voor lunch Veroordeling naar een arme zwerver Toen ik in de middag
Nadere informatieDie overkant was een streek waar veel niet-joodse mensen woonden. Vreemd gebied.
e Opstandingskerk - 15 maart 2015 4 zondag van de veertig dagen - Laetare Lezing: Johannes 6, 1-15 Gemeente van Christus, Het is kort voor het paasfeest. Jezus gaat naar de overkant van het Meer van Galilea.
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieLieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus
Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte
Nadere informatieDe leerlingen van Jezus zijn in afwachting. Ze voelen het.. er staat iets volkomen nieuws te gebeuren. Het is immers Jezus die spreekt over zijn vertrek bij hen. Voorgoed of is er nog wel een toekomst
Nadere informatieVanjezelfhouden.nl 1
1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag
Nadere informatieErvaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier
Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieOpwekking 346: Opwekking 167:
Opwekking 346: Maak ons tot een stralend licht een stralend licht Tot de wereld ziet wie haar het leven geeft. Laat het schijnen door ons heen. Maak ons tot een woord van hoop een levend woord dat U verlossing
Nadere informatieVerhaal van verandering
Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere
Nadere informatieEr was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.
Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieProbleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.
ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,
Nadere informatieEen greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen
Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk
Nadere informatieVormingsnamiddag rond het opvoedingsproject in beeld
Vormingsnamiddag rond het opvoedingsproject in beeld Don Bosco Oasecentrum In het Oasecentrum heeft men voor de medewerkers een vormingsnamiddag uitgewerkt aan de hand van het meditatiedoek. samen DON
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieVerteld door Schulp en Tuffer
Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder
Nadere informatieHet sacrament van. De ziekenzalving. Sacramenten
Het sacrament van De ziekenzalving Sacramenten Sacramenten In de Bijbel Deze geloofsboekjes gaan over de zeven sacramenten. Sacramenten zijn tekens, in woord en gebaar, die we in Jezus Naam in de gemeenschap
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieAan alle jongeren in België
Aan alle jongeren in België Beste jongeren, De paus roept regelmatig elke twee of drie jaar bisschoppen van de hele wereld bijeen, om samen na te denken over belangrijke thema s uit het leven van de Kerk
Nadere informatieHet verhaal van William Booth
Lesmateriaal bij Het verhaal van William Booth Inhoudsopgave Geroepen om te dienen woordzoeker 3 Graaf in het verhaal! 4 Graaf dieper 5 Gods weg doolhof 6 Nieuw leven interview 7 Het Leger des Heils verspreid
Nadere informatieSpel: Wat heb ik geleerd dit jaar?
Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieOPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35
God en je naasten liefhebben LES 3 DEEL 5 DISCIPLE OPDRACHT: Lees de vier tekstgedeelten en beantwoord de 4 bijbehorende vragen. Luk 15:11-32 Joh 3:14-17, Joh 15:9-17 Matt 5:43-48, Joh 13:33-35 Wat leer
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatieKarin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.
Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als
Nadere informatieexplore the big questions of life Een introductie
explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl
Nadere informatieLight up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent
Light up your fire voordat burnout toeslaat Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Wat is jouw droom? Vuur - energie Waarden, zaken die voor jou belangrijk zijn in je leven
Nadere informatie15 februari: Ik ben het brood dat leven geeft (Johannes 6:32-40)
Liturgisch bloemstuk bij de 40 dagen tijd en Pasen 2015 Elke week wordt één kaars gedoofd, van de kandelaar met 8 kaarsen. Er is elke week een boog bekleed met klimop, als beeld van het verbond van God
Nadere informatieIk ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag lijden voor de Kerk van Jezus Christus
AVONDMAALSVIERING KONINGSKERK 13-09 - 2009 door ds. L. Krüger Schriftlezing: Koloss. 1: 24-29 (NBV) Ik ben blij dat ik nu voor u lijd Ik ben blij dat ik voor mijn geloof mag lijden Ik ben blij dat ik mag
Nadere informatieSenioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010
Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst
Nadere informatieHC zd. 42 nr. 31. dia 1
HC zd. 42 nr. 31 weinig mensen zullen zeggen dat ze leven voor het geld geld maakt niet gelukkig toch zeggen we er graag achteraan: wel handig als je het hebt want waar leef ik voor? een christen mag zeggen:
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatieZendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12
Pagina 1 Didactisch materiaal Affiche, sterreflectoren, veiligheidsjasjes, van het sterzingen Projectfiche sterzingen 2015 Verkleedmateriaal voor Driekoningen CD met sterzangerslied Teksten van de liederen
Nadere informatieIk ben David de Graaf
Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl
Nadere informatieAlles is genade en Stel, ik zoek een kerk
Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer
Nadere informatieGROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden:
Relaties halen het beste in je naar boven Les 1 GROEPSOPDRACHT: Bespreek met elkaar welke relatieverbanden in de Bijbel genoemd worden: Lees met elkaar de volgende hoofdstukken en laat iemand opschrijven
Nadere informatieJouw avontuur met de Bijbel
Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie
Nadere informatie1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8
[1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieassie voor het leven Noteer voor jezelf een aantal opmerkingen en kernwoorden Lees de tekst nog eens door en bespreek met elkaar als groep
Galaten 5: 13 en 14, 16 en 17, 22 tot 25 Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw eigen verlangens te bevredigen, maar dien elkaar in liefde, want de hele
Nadere informatietientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde.
Mt.5:16 De Week van gebed voor de eenheid van alle kerken. Ieder jaar is dit gebed in dezelfde week in januari. Het zal puur toeval zijn, maar ieder jaar valt ook de actie Kerkbalans in deze periode. Met
Nadere informatieMet een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.
Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar
Nadere informatieRelaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.
Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan
Nadere informatieOnze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl
Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het zijn wonderlijke verhalen, de verhalen rond de geboorte van Jezus: Maria, die zwanger is door de heilige Geest, Jozef, die in een droom een engel
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieLiturgie voor de scholendienst 2015
Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking
Nadere informatieKindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding
Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009 Begin schooljaar Boekentassenwijding alle kinderen mogen hun boekentas meebrengen kinderen met boekentas in de intredeprocessie ze zetten die vooraan in de kerk
Nadere informatieHEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ TIJD VOOR ELKAAR. Willem en Marian de Vink
HEMELS HUWELIJK KALENDER 52 X WIJ SAMEN TIJD VOOR ELKAAR Willem en Marian de Vink Liefde is vrij van zichzelf, om te leven voor de ander. Romantiek in een liefdesbrief ROMANTIEK in een liefdesbrief Schrijf
Nadere informatiewerkt voor en met bewoners in wijken en buurten
werkt voor en met bewoners in wijken en buurten Oma Geertje vertelt. 2 Welbions: we werken er allemaal. Wij zijn dé woningcorporatie van Hengelo en verhuren meer dan 13.000 woningen aan in totaal 25.000
Nadere informatieHij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te
Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen
Nadere informatieLES 2. Invloed van je gezin. Lees. Lees. Maak Maak een voorbeeld van een dier. Leer. Bid Bid dat je een positieve invloed zal.
Invloed van je gezin De ouders van Debbie gingen scheiden toen zij 6 jaar was. Ze was haar hele leven naar de kerk gegaan-- soms met haar moeder en soms met haar vader, omdat zij een verschillend geloof
Nadere informatieVoorwoord Met oprechte blijdschap schrijf ik het voorwoord voor dit boek. Ik ken Henk Rothuizen al vele jaren en heb hem zien opgroeien tot een man van God, met een bediening die verder reikt dan zijn
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieINTRO LOES THIERRY MARK
INZICHTEN INTRO In dit document staan acht inzichten die de resultaten zijn van het onderzoek dat drie studenten van de Hogeschool Utrecht hebben gedaan naar de leden van WattsNext. De inzichten zijn
Nadere informatieVrijwilliger bij ASVZ
Vrijwilliger bij ASVZ Inhoud Vrijwilligerswerk: leuk en waardevol! 05 Dit is wie we zijn 06 Het verhaal van Ingrid 08 Wat kun je doen bij ASVZ? 10 Het verhaal van José 12 Belangrijke informatie 14 Scholing
Nadere informatieVandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen
Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie
Nadere informatieJohannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis
Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende
Nadere informatieTaalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013
Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Deze fotoserie is ontwikkeld in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013. In Utrecht wonen zo n 30.000 mensen die
Nadere informatieAanhefteksten. voor rouwbrieven
Aanhefteksten voor rouwbrieven Aanhefteksten- Algemeen alg1 alg2 alg3 alg4 alg5 alg6 alg7 alg8 alg9 Heden overleed zacht en kalm Heden is van ons Tot ons aller droefheid is van ons Wij geven u kennis dat
Nadere informatieLES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.
LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een
Nadere informatieMirjam Ngoy-Verhage. om het vol te houden
Mirjam Ngoy-Verhage 10 PEPPERS om het vol te houden Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie op www.jesvoorjou.nl. Naast deze 10 peppers
Nadere informatieWaar wil je heengaan?
Waar wil je heengaan? Viering Oecumenische Basisgroep 3 maart 2013 Aansteken van de kaars Kaars, jij mag branden, Jij geeft ons je licht Jij bent een teken: God houdt ons in het zicht. Openingslied: Verborgen
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Suriname Voorwoord Ik houd mijn werkstuk over het land Suriname. Ik heb het onderwerp gekozen omdat mijn oom uit Suriname komt en ik het daarom ook een heel interessant land vind waar ik graag meer over
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatie18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22.
Inhoudsopgave Voorwoord 1. Een gebed bij het begin van het nieuwe jaar Ik ben met u 2. Gods hand 3. Zegen Vrede met God 4. In de kerk 5. Is Deze niet de Christus? Deze ontvangt zondaars 6. Echte vrienden
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieWIJKNIEUWS NOORD-OOST WIJKKERK ALLER ERF
WIJKNIEUWS NOORD-OOST WIJKKERK ALLER ERF Wijkpredikanten: ds. John Boogaard ds. Leendert Terlouw Inleiding Uitgave Wijkkerk Aller Erf Verschijning Streven 1 x per maand Web publicatie Dik Kleyne Vormgeving
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatie3.5. Vertellenderwijze, niet moraliseren! 3.5.1. Verkenning van het verhaal " #
3.5. Vertellenderwijze, niet moraliseren 1 3.5.1. Verkenning van het verhaal "# $$ %& " # 1 H. BERGHMANS & G. EVRARD, Bijbelverhalen in beeld, het leven van Jezus, Altoria Averbode, 1999. ' 3.5.2. Uitdieping
Nadere informatie'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) 'Hij kent je bij je naam'. (internet) http://www.youtube.com/watch?
Liturgie Jongerenviering op 10 juni 2012 Protestantse Kerk in Wehl Welkom Anneke We begroeten elkaar met het zingen van: 'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) Thema van de
Nadere informatie2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1
2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal
Nadere informatiePastoraat wat is dat?
Pastoraat wat is dat? Eigenlijk best een lastige vraag! Pastoraat daar zijn heel veel dikke boeken over geschreven. Maar na het lezen weet je het soms nog niet!? Daarom mogen jullie een paar minuten daar
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatie[1] Bewaar door de heilige Geest, die in ons woont, het goede dat je is toevertrouwd.
Rinze IJbema - 2 Timoteüs 1, 14 [1] Bewaar door de heilige Geest, die in ons woont, het goede dat je is toevertrouwd. Kracht en genade. Ik had twee week terug een gesprekje met Nynke hier over deze belijdenisdienst.
Nadere informatieVoor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23
Voor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23 1 Een psalm van David. De HEER is mijn herder, het
Nadere informatieWERKBOEK. Durf te doen wat je raakt..
WERKBOEK Durf te doen wat je raakt.. Dag 1 what makes you happy Wat is jouw happy list? Waar word je blij van? Waardoor vergeet je de tijd? Wanneer voel je de sprankel in je buik? Wat is je droom, je wens
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieTel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu
Tel: 06 239 475 38 esther@ikhouvanmij.eu www.ikhouvanmij.eu Met dit Ebook wil ik je graag inzichten geven in hoe je van jezelf kunt (leren) houden. Dit bereik je (wellicht helaas) niet door even een knop
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het valt mij steeds weer op: Wil je iets begrijpen van het evangelie van Matteüs, dan moet je het Oude Testament er bij houden. Op belangrijke momenten
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatie