Wie kiest, wordt gekozen - Detailhandelsnota Gemeente Eindhoven. Raadsvoorstel

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6501 Inboeknummer 15bst01296 Beslisdatum B&W 29 september 2015 Dossiernummer Raadsvoorstel Wie kiest, wordt gekozen - Detailhandelsnota Gemeente Eindhoven Inleiding De actualiteit - ook in de detailhandel gaat steeds meer gebeuren op steeds minder plekken - en het veranderde overheidsbeleid vragen om een herziening van de op 19 december 2006 vastgestelde detailhandelsnota van de gemeente Eindhoven. Trends en ontwikkelingen als afnemende winkelbestedingen, internetshoppen, leegstand, kopen naast lenen en gebruiken, schaalvergroting, groen, duurzaam, branchevervaging per winkel en brancheverbreding per locatie gaan we samen met partners benutten door in te zetten op kwaliteit, beleving en creativiteit. Met de nieuwe nota bieden we duidelijkheid over de detailhandel aan de stad en onze partners. Marktpartijen vragen hierom. Verder willen we dat de verzorgingsstructuur voor de stad in tact blijft en dat de bedrijventerreinen en locaties detailhandel elkaar niet overlappen. Van gemeentezijde doen we dit door economische stimulering, planologische facilitering en handhaving. Nieuw beleid voor de detailhandel helpt ons bij het laten landen van gewenste initiatieven op de juiste plekken in de stad. Het beoordelen van initiatieven in relatie tot de detailhandel doen we vanuit een open houding, proactief en faciliterend omdat we het belangrijk vinden mee te blijven bewegen met ontwikkelingen en innovaties. We willen met de detailhandel een omgeving creëren waar de consument graag verblijft. Het coalitieakkoord Expeditie Eindhoven, het inspelen op kansen en innovatieve ontwikkelingen en de op detailhandel van toepassing zijnde wet- en regelgeving zijn kaderstellend voor het honoreren van gewenste detailhandelsinitiatieven op de juiste plek in Eindhoven. Om dit te realiseren stellen we ons uitnodigend op en koppelen we het toetsen van initiatieven aan realiteitszin. Met het geactualiseerde detailhandelsbeleid leveren we een bijdrage aan een leefbaar en aantrekkelijk Eindhoven en verstevigen we de economische structuur en de werkgelegenheid (ca werkzame personen in Eindhoven). In de nota treft u aangepast beleid aan voor onder andere de ontwikkelingen bij de perifere detailhandel, de internethandel, de megasupermarkten en de kringloopwinkels en - bedrijven. In deze zelfde periode wordt ook een Detailhandelsvisie voor het Stedelijk Gebied Eindhoven alsmede voor de hele Metropoolregio Eindhoven aan de raad aangeboden. Daar waar lokale beleidsonderdelen de verschillende niveaus raken, zijn deze goed afgestemd. De gemeente Eindhoven is nadrukkelijk betrokken geweest bij de totstandkoming van de (sub-)regionale visie. Doordat we zelf ook aan ons detailhandelsbeleid werkten, konden we onze daarvoor opgedane kennis over de detailhandelsontwikkelingen en -problematiek en de mogelijke oplossingen daarvoor inbrengen in de (sub-)regionale processen.

2 Onvermijdelijk Het is een beleidsdocument. Doelstelling Een actuele beleidsnota voor de sector detailhandel in de gemeente Eindhoven, welke dient als beleidskader voor de beoordeling van initiatieven (van derden), als input voor bestemmingsplannen en als input voor gebied specifieke visies. Ook dient een actuele beleidsnota partijen als retailers, beleggers en ontwikkelaars om besluiten te nemen over hun (toekomstige) activiteiten in Eindhoven. Voorstel 1 Kennis nemen van de inhoud van de inspraaknota, en instemmen met de volgende onderwerpen die een toevoeging / aanpassing in de definitieve detailhandelsnota tot gevolg hebben: Beperkte detailhandelsontwikkelingen in de randgebieden van het centrum worden niet uitgesloten; Verbetering van de uitstraling van het aanbod en het gebied Koopcentrum De Hurk is wenselijk; Voor een acquisiteur van de gemeente is, in het kader van verminderen winkelleegstand, ook een actieve taak voorzien als zgn. matchmaker tussen (tijdelijke) vraag en (tijdelijk) aanbod; We gaan in het kader van aanpak winkelleegstand in gesprek met betrokkenen om de mogelijkheden van het SMB investeringsfonds uit te breiden; De openingstijden op zon- en feestdagen worden gelijkgeschakeld met de overige dagen (06.00 uur tot uur); De gemeente neemt een initiërende en faciliterende rol met betrekking tot regelluwe zones / freezones. 2 - Instemmen met de opzet en inhoud van de definitieve detailhandelsnota van de gemeente Eindhoven Wie kiest, wordt gekozen inclusief de aanpassingen genoemd onder beslispunt 1, waarbij we uitgaan van: het faciliteren van trends en ontwikkelingen in de detailhandel het landen van gewenste initiatieven op de juiste plekken in de stad; het bieden van duidelijkheid over de detailhandel aan stad en partners; het behouden van een verzorgingsstructuur detailhandel in de stad zodat jong en oud op acceptabele afstand van hun woning aan dagelijks benodigde artikelen kan komen; het tegemoet treden van ontwikkelingen detailhandel vanuit een open houding; - instemmen met de in de nota beschreven positie van en perspectief voor de detailhandel waarbij we per stadsdeel en winkelgebied de rol, functie en ontwikkelingsrichting ( versterken, stabilisatie of anders ) van de detailhandel aangeven en voor zover mogelijk uitwerken; - Instemmen met het in de nota geschetste beleid voor de onderdelen: internethandel: webwinkels en afhaalpunten die door consumenten bezocht kunnen worden, scharen we onder detailhandel; megasupermarkten: geen nieuwe locaties, onder voorwaarden kunnen 2

3 bestaande supermarkten zich doorontwikkelen tot megasupermakten; kringloopwinkels en bedrijven: De winkels rekenen we tot detailhandel, voor kringloopbedrijven geldt in eerste instantie de beleidslijn van perifere detailhandel en eventueel de beleidslijn voor productiegebonden detailhandel; perifere detailhandel: toegestaan op Koopcentrum De Hurk, Aan de Kade en Bisschop Bekkerslaan. Hier dringen we (verdere) brancheverbreding terug, er is sowieso geen ruimte voor food. Argumenten 1.1 De inspraakronde heeft reacties opgeleverd die de nota beter maken. Behalve de inspraakreacties die tot aanpassing en toevoeging in de detailhandelsnota hebben geleid, zijn ook de reacties die dwingen tot het nog eens beschouwen van de problematiek waardevol. Daarnaast is het uiteraard van belang om te lezen dat betrokken partijen de (inhoud van de) nota waarderen. 1.2 De (actuele) moties ed. die krijgen via aanpassingen ambtshalve een duidelijke plek. Doordat we middels de inspraaknota de gevolgen van (actuele) moties vastleggen, is voor alle betrokken partijen duidelijk wat er gaat gebeuren en waarom. Het gaat hierom, Actuele motie Verruiming winkeltijden op zon- en feestdagen (AcM3) en een toezegging naar aanleiding van motie (KM21) Meer ruimte om te ondernemen: Freezones, 2.1 Actualiteit vraagt om herijking gemeentelijk beleid detailhandel Eindhoven doet dat wat minister Kamp in zijn Retailagenda (kamerbrief van 15 maart 2015) ook vraagt. Gemeenten en provincies, die verantwoordelijk zijn voor de ruimtelijke ordening, moeten inspelen op de veranderende behoefte aan winkelpanden en moeten soms pijnlijke keuzes maken. Samen met de lokale stakeholders aan de slag om ook in hun gemeente de retail klaar te maken voor de toekomst. Dit door het ontwikkelen van een detailhandelsvisie over waar geïnvesteerd kan worden in retailvastgoed en waar winkeloppervlakte moet verdwijnen. Ook de Retailagenda is duidelijk dat niet ieder gebied kan versterkt worden. Er moeten keuzes worden gemaakt: welke gebieden hebben toekomst en welke zijn minder perspectiefvol en meer gebaat bij transformatie of afbouw? De detailhandel staat ook in Eindhoven staat onder druk. Dit leidt aan de aanbodzijde tot schaalvergroting, leegstand, branchevervaging per winkel en brancheverbreding per locatie. Het veranderende koopgedrag door de economische crisis, de invloed van technologie op winkelen, het verschuiven van kopen naar lenen en gebruiken, aandacht voor duurzaamheid etc. vraagt een andere en creatieve kijk op de invulling en het bezoek van de consument aan winkelgebieden. Daarbij komt dat ook het beleid op het niveau van Europa, rijk en provincie het beleid verandert. Zo stelt de Europese Dienstenlijn dat de overheid zich niet mag mengen in concurrentieverhoudingen en zet in op consumentenbescherming, ruimtelijke ordening en milieu. Het rijksbeleid voegde de Ladder voor duurzame verstedelijking toe als toets en daarmee het belang van regionale afstemming. De provincie kent de Structuurvisie Ruimtelijke Ordening en de Verordening Ruimte en borgt daarmee de plicht tot het maken van (sub)regionale afspraken over de detailhandel. Al deze wet- en regelgeving kadert mede de 3

4 gemeentelijke beoordeling van nieuwe initiatieven detailhandel in bij de toets aan bijvoorbeeld bestemmingsplannen. 2.2 Het nieuwe detailhandelsbeleid is meer gebaseerd op de functie van een gebied dan op een hiërarchische plek in een structuur. De detailhandelsstructuur is van oudsher opgebouwd uit verschillende verzorgingsniveaus. De binnenstad heeft een bovenregionale functie, WoensXL is stadsdeel verzorgend en de Woenselse Markt kent een lokaal bovenwijks niveau, de wijk- en buurtcentra zijn er voor de directe omgeving en de grootschalige concentraties en radialen (bijv. Geldropseweg) zijn lokaal of bovenwijks georiënteerd. Maar door de veranderde vraag en aanbod zien we een verschuiving in hiërarchie optreden: in plaats van ligging, omvang en verzorgingsgebied komt de functionaliteit van een winkelgebied steeds meer centraal te staan. In deze functionele hiërarchie onderscheiden we: de binnenstad, stadsdeelcentra, boodschappencentra (basisvoorzieningen), grootschalige clusters en trafficlocaties zoals benzinestations, treinstations, kantoorlocaties, ziekenhuizen. Aan de nieuwe visie liggen dan ook de volgende uitgangspunten ten grondslag: - de vraag van de consument is leidend; - compactheid winkelgebieden; - type koopgedrag leidraad voor positionering winkelgebieden; - belang leefbaarheid en beperken leegstand; - duurzaam ruimtegebruik; - vernieuwing faciliteren; - randvoorwaarden kunnen verschillen per type winkelgebied. 2.3 Specifiek beleid op onderdelen komt tegemoet aan actuele ontwikkelingen. In de detailhandelsnota spelen we in op de (soms lokale) actualiteit. De belangrijkste onderwerpen zijn: Concentratie van perifere lokaal verzorgende detailhandel op Koopcentrum De Hurk, Aan De Kade (Kanaaldijk Noord) en De Tempel (Bisschop Bekkerslaan). Op deze terreinen dringen we (verdere) brancheverbreding terug en is er sowieso geen ruimte voor detailhandel in dagelijkse artikelen. Verder wordt op bedrijventerreinen geen nieuwe detailhandel meer toegestaan. Voor zgn. productiegebonden detailhandel wordt onder voorwaarden een uitzondering gemaakt. We staan geen megasupermarkten toe op nieuwe locaties. Op bestaande winkellocaties kunnen bestaande supermarkten wel uitbreiden. Met betrekking tot het verantwoord faciliteren van internethandel hanteren we het uitgangspunt dat als een klant hier daadwerkelijk komt om artikelen te kopen, te bestellen, af te halen of om te ruilen er sprake is van detailhandel omdat ook de ruimtelijke consequenties hetzelfde zijn als van een winkel. Dit betekent dat deze functies zich op voor detailhandel bestemde locaties moeten vestigen. Kringloopwinkels die tweedehands goederen verkopen rekenen we tot detailhandel. Voor kringloopbedrijven die zich bezighouden met het inzamelen, verwerken, repareren en de verkoop van goederen geldt dat ze zich kunnen vestigen op (perifere) detailhandelslocaties en onder voorwaarden als productiegebonden detailhandel. 4

5 Steeds vaker zoekt de detailhandel de consument op. De consument is in stedelijke gebieden, behalve in (winkel)centra met name te vinden in zgn. (high)trafficlocaties. Hier bieden we dan ook de mogelijkheid voor detailhandel die gericht is op c.q. ten dienste is van de traffic (reizigers / forensen of werkers / studenten) op die locatie. Kanttekeningen 1.1 De inspraakronde maakt duidelijk dat (hard)discountsupermarkten zich niet meer thuis lijken te voelen in de detailhandelsstructuur. We blijven kiezen voor de structuur. Het is de structuur die het mogelijk maakt dat het aanbod zich op acceptabele afstand van de inwoners kan vestigen. Nieuwe, slechts per auto bereikbare, perifere locaties voor supermarkten (zoals vanuit het standpunt van Aldi en Lidl wordt beoogd) zijn niet gewenst. Binnen deze structuur kunnen de partijen hun weg vinden. Willen ze groter, mogen ze groter. Willen ze fuseren, kunnen ze fuseren. Als gemeente gaan we niet over welke formule waar gevestigd is. Dit willen we ook niet en dit kunnen we ook niet. Zie bijvoorbeeld de ontwikkelingen met overnames, formulewisselingen etc. Theoretisch kan elk bedrijf door een ander worden overgenomen. Het is uiteraard niet gewenst dat de (hard)discountsupermarkten uit de detailhandelsstructuur van Eindhoven verdwijnen. Daarom blijven we met deze partijen (en overigens ook alle andere) in gesprek teneinde ze een zo optimaal mogelijke plek binnen de structuur te laten innemen en uiteraard blijven we de ontwikkelingen volgen. 1.2 De inspraakronde maakt duidelijk dat de eigenaren van Koopcentrum De Hurk meer ruimte willen dan de detailhandelsnota biedt Bij de commissiebehandeling is toegezegd de relatie tussen Koopcentrum De Hurk en de overige winkelcentra in het stadsdeel Strijp nader te onderzoeken. Dit is gedaan en dit heeft geresulteerd in de rapportage Eindhoven, Ruimtelijk-functionele effectenanalyse Koopcentrum De Hurk (bijlage). Deze analyse toont aan dat verruiming van de branchering op Koopcentrum De Hurk effecten heeft op het bestaande aanbod. Effecten die we in het kader van deze nota als ongewenst beschouwen. Overigens krijgen de eigenaren niet minder ruimte dan voorheen. Ook in de vorige nota was een zgn. PDVprofilering (Perifere DetailhandelsVestigingen) de gewenste ontwikkelingsrichting. 2.1 Door te kiezen, maken we het niet iedereen naar de zin. De keuzes die in deze nota gemaakt worden, hebben voor sommige (markt)partijen gevolgen waarvoor ze zelf niet kiezen. Individueel (bedrijfs)belang wijkt op onderdelen af van het voorgestelde beleid. De 2 kanttekeningen bij het eerste voorstel tonen dit ook. 2.2 We kunnen de winkelleegstand niet oplossen met andere winkels. Door middel van gerichte acquisitie en accountmanagement proberen we winkelpartijen te verleiden om te investeren in Eindhoven. Dit lost de winkelleegstand niet op. Overigens is leegstand een maatschappelijk probleem wanneer de veiligheid in het geding komt of een dermate grote invloed op de directe omgeving heeft (zie ook paragraaf over Voormalige (buurt)winkelstrips) dat hierdoor de vitaliteit van centrumgebieden onder druk komt te staan. Dat is immers niet altijd het geval. Zolang dat niet het geval is, is leegstand vooral een probleem van de eigenaar van het vastgoed. Het belang van leefbaarheid en waar mogelijk beperken van (mogelijke) leegstand is een uitgangspunt in de detailhandelsnota. Hierbij is realiteitszin een 5

6 belangrijke voorwaarde. De aanpak van de winkelleegstand steken we met deze detailhandelsnota in eerste instantie in door scherpe keuzes te maken over waar wel welke vormen van detailhandel een plek bieden en dus ook waar niet. Ook blijven we winkellocaties ruim bestemmen zodat verandering van functie eenvoudig blijft. Kosten Werkzaamheden verbonden aan het opmaken van de diverse visies maakt onderdeel uit van het reguliere takenpakket. Communicatie Een begeleidingscommissie bestaande uit vertegenwoordigers van de Federatie van Ondernemersorganisaties in de detailhandel Eindhoven (FOE), de Raad Nederlandse Detailhandel (RND) en de Stichting Detailhandelsplatform Binnenstad Eindhoven (SDBE) begeleidde de totstandkoming van de nota. Op de website van de gemeente Eindhoven werd mei 2014 de herijking van de detailhandelsnota aangekondigd met een eerste concept en onderbouwing. We deelden de voorgenomen beleidslijn eerder met de commissie Economie & Mobiliteit en op basis daarvan is een aantal uitgangspunten en beleidslijnen aangescherpt. Extern is de inhoud gedeeld met representanten van de Provincie, het Stedelijk gebied, de regio Zuidoost Brabant, de Stichting Ondernemersverenigingen Eindhoven (StOVE) de FOE en grootwinkelbedrijven zoals de Bijenkorf en V&D en supermarktketens. Vervolgens is een concept detailhandelsnota verspreid onder de partners in de stad en ter visie gelegd. Dit was ook kenbaar gemaakt door een advertentie in Groot Eindhoven en de website van de Gemeente Eindhoven. Hierop zijn vervolgens 7 inspraakreacties binnen gekomen. Deze inspraakreacties zijn in de bijgevoegde inspraaknota behandeld. Na de uiteindelijke vaststelling van de detailhandelsnota (een combinatie van het ter visie gelegde exemplaar, aangevuld met de voorstellen van inspraaknota) maken we uiteraard een compacte, toegankelijke en wervende geprinte versie en website. Planning en uitvoering Aanpassen verordening winkeltijden en het uitzetten van de call Freezones wordt na besluitvorming in gang gezet. Evaluatie Deze nota wordt in beginsel voor een periode van 5 jaar vastgesteld. De dynamiek in deze sector blijft echter hoog. Als de detailhandelsnota Wie kiest, wordt gekozen in de (nabije) toekomst niet meer aansluit op deze dynamiek gaan we samen met raad, bestuur en partners over tot herijking van de gehele of gedeeltelijke nota. Bijlage(n) Als bijlage(n) bij dit voorstel behoren: b Wie kiest, wordt gekozen detailhandelsnota Gemeente Eindhoven (Concept) b Inspraaknota detailhandelsnota verwerking inspraakreacties b Herijking detailhandelsbeleid gemeente Eindhoven BRO, april 2014 b Eindhoven, Ruimtelijk-functionele effectenanalyse Koopcentrum De Hurk BRO, juni

7 De bijlagen worden meegestuurd De bijlagen liggen ter inzage in de leeskamer Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,, secretaris. 7

8 Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 september 2015; besluit: 1 Kennis nemen van de inhoud van de inspraaknota, en instemmen met de volgende onderwerpen die een toevoeging / aanpassing in de definitieve detailhandelsnota tot gevolg hebben: Beperkte detailhandelsontwikkelingen in de randgebieden van het centrum worden niet uitgesloten; Verbetering van de uitstraling van het aanbod en het gebied Koopcentrum De Hurk is wenselijk; Voor een acquisiteur van de gemeente is, in het kader van verminderen winkelleegstand, ook een actieve taak voorzien als zgn. matchmaker tussen (tijdelijke) vraag en (tijdelijk) aanbod; We gaan in het kader van aanpak winkelleegstand in gesprek met betrokkenen om de mogelijkheden van het SMB investeringsfonds uit te breiden; De openingstijden op zon- en feestdagen worden gelijkgeschakeld met de overige dagen (06.00 uur tot uur); De gemeente neemt een initiërende en faciliterende rol met betrekking tot regelluwe zones / freezones. 2 - Instemmen met de opzet en inhoud van de definitieve detailhandelsnota van de gemeente Eindhoven Wie kiest, wordt gekozen inclusief de aanpassingen genoemd onder beslispunt 1, waarbij we uitgaan van: het faciliteren van trends en ontwikkelingen in de detailhandel het landen van gewenste initiatieven op de juiste plekken in de stad; het bieden van duidelijkheid over de detailhandel aan stad en partners; het behouden van een verzorgingsstructuur detailhandel in de stad zodat jong en oud op acceptabele afstand van hun woning aan dagelijks benodigde artikelen kan komen; het tegemoet treden van ontwikkelingen detailhandel vanuit een open houding; - instemmen met de in de nota beschreven positie van en perspectief voor de detailhandel waarbij we per stadsdeel en winkelgebied de rol, functie en ontwikkelingsrichting ( versterken, stabilisatie of anders ) van de detailhandel aangeven en voor zover mogelijk uitwerken; - Instemmen met het in de nota geschetste beleid voor de onderdelen: internethandel: webwinkels en afhaalpunten die door consumenten bezocht kunnen worden, scharen we onder detailhandel; megasupermarkten: geen nieuwe locaties, onder voorwaarden kunnen bestaande supermarkten zich doorontwikkelen tot megasupermakten; kringloopwinkels en bedrijven: De winkels rekenen we tot detailhandel, voor kringloopbedrijven geldt in eerste instantie de beleidslijn van perifere detailhandel en eventueel de beleidslijn voor productiegebonden 8

9 detailhandel; perifere detailhandel: toegestaan op Koopcentrum De Hurk, Aan de Kade en Bisschop Bekkerslaan. Hier dringen we (verdere) brancheverbreding terug, er is sowieso geen ruimte voor food. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 15 december R. van Gijzel, voorzitter. J. Verheugt, griffier. 9