Ik leef dankzij Nederland Onderzoek naar ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ik leef dankzij Nederland Onderzoek naar ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld"

Transcriptie

1 Ik leef dankzij Nederland Onderzoek naar ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld Inclusief gesprekken met hulpverlenende instanties en aanbevelingen voor interculturalisatie van de hulpverlening 2008, Zorgbelang Gelderland Alle rechten voorbehouden. Teksten, delen van teksten en/of artikelen uit deze uitgave mogen, na verkregen toestemming van Zorgbelang Gelderland, worden overgenomen of worden verveelvoudigd onder strikte voorwaarde van bronvermelding. Toestemming kan worden aangevraagd per brief, fax of . Postbus EH Arnhem IJsselburcht BP Arnhem Telefoon Fax info@zorgbelanggelderland.nl Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

2 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

3 Onze visie Zorgbelang Gelderland komt op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen voor alle burgers in Gelderland, zodat zij kunnen leven zoals zij dat willen ook als zij door ziekte, ongeval, beperking of ouderdom tijdelijk of permanent belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Wij willen dit bereiken door: ervaringskennis van zorggebruikers te verzamelen, collectieve belangen te behartigen, informatie te verstrekken over de beschikbaarheid en de kwaliteit van het zorgaanbod, klachten op te vangen en knelpunten in het zorgaanbod te signaleren. Om haar doelen te bereiken werkt Zorgbelang Gelderland samen met ruim 400 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenbonden, cliëntenraden en allochtone zelforganisaties in Gelderland. Colofon, 1 e druk september 2008 Redactie Frieda Brand Eindredactie Marjorie Hollants Bianca Bergsvoort Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

4 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

5 Inhoudsopgave Voorwoord 7 Inleiding 9 1 Interviews en panelgesprekken met migrantenvrouwen over hun ervaring met hulpverlenende instellingen bij huiselijk geweld Inleiding Werving van cliënten Methodiek van de individuele diepte-interviews en panelgesprekken Analyse van de interviews via een lijst met pluspunten en een lijst met wensen Lijst met pluspunten Lijst met wensen Analyse van de panelgesprekken met migrantenvrouwen in een vrouwenopvanghuis Twee rondetafelgesprekken: één met hulpverlenende instellingen in Nijmegen en één met hulpverleners uit een vrouwenopvanghuis Inleiding Rondetafelgesprek met hulpverlenende instellingen in Nijmegen Zelf naar buiten treden en hulp zoeken Verplichte daderhulp kan veel oplossen De samenwerking, afstemming en regievoering tussen de verschillende hulpverlenende instellingen Voor het eerst hulp vinden Hoe intercultureel werken de diverse hulpverlenende instanties? Vervolg Rondetafelgesprek met het personeel van een vrouwenopvanghuis De ervaring van hulpverleners om met cliënten van verschillende culturele achtergrond te werken Ondersteuning van hulpverleners om intercultureel te kunnen werken Samenstelling van een woongroep en faciliteiten voor samenkomst Ondersteuningsmethodiek en dagactiviteiten voor cliënten Hulpverlening aan kinderen en rechten van de vader 28 3 Aanbevelingen voor interculturalisatie van de hulpverlening bij huiselijk geweld Inleiding Hulpverlening aan migranten cliënten huiselijk geweld. Tien aanbevelingen voor hulpverlenende instellingen Slotbeschouwing 32 Bijlagen 33 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

6 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

7 Voorwoord door interviewer Frieda Brand Frieda Brand is jurist en was tot en met december 2007 werkzaam als intercultureel consulent bij Zorgbelang Gelderland. Zorgbelang Gelderland wilde onderzoeken in hoeverre de hulpverlening bij huiselijk geweld afgestemd is op de hulpvraag van cliënten met verschillende culturele achtergronden. Met vrouwen die slachtoffer zijn (geweest) van huiselijk geweld heb ik hiertoe individuele diepteinterviews gehouden en panelgesprekken gevoerd. Van groot belang hierbij was de eigen beleving en ervaring van cliënten met hulpverlenende instanties. Het is niet zo dat alle geïnterviewde vrouwen hetzelfde hebben meegemaakt. Ook traden de hulpverlenende instanties niet in alle gevallen op dezelfde manier op. De feiten en omstandigheden die de vrouwen naar voren brachten in de interviews en panelgesprekken kunnen gezien worden als aanknopingspunten voor een gesprek over interculturele hulpverlening. Hoewel de vrouwen zeer positief hun medewerking aan de interviews en panelgesprekken verleenden, was het voor hen heel moeilijk hun verhaal te vertellen. Met dit document deel ik graag de verhalen van de vrouwen met u. Ik hoop dat mede door deze verhalen en door samen te kijken naar de kansen en expertise die er al binnen de hulpverlening aanwezig is, de hulpverlening zoveel mogelijk kunnen afstemmen op de wensen en behoeften van slachtoffers van huiselijk geweld met verschillende culturele achtergronden. Met dit onderzoek wil Zorgbelang Gelderland de keten huiselijk geweld ondersteunen bij hun taak om Wmo-prestatieveld 7, opvang voor mensen met problemen, beter vorm te geven zodat de hulp bij huiselijk geweld toegankelijker wordt voor allochtone hulpvragers. Graag wil ik de volgende personen danken voor hun bijdrage aan het onderzoek en de prettige samenwerking. Zonder hun medewerking was het onmogelijk geweest om de interviews en panelgesprekken te houden. Ik noem: Alle geïnterviewde cliënten, de geïnterviewde hulpverleners, Lidwien Scheepers van GGD Nijmegen, Ayten Adlim (zorgconsulent van de gemeente Nijmegen), Ien Kiggen van Hera, Gulay Gursaz van Hera Oosterbeek, Linda Bogeman van Hera Apeldoorn, Nesrin Güngor van Interlokaal, Modita Heynen van NIM Maatschappelijk Werk en Marike Workum van de gemeente Nijmegen. Verder mijn dank aan overige personen en instanties die op welke wijze dan ook een bijdrage hebben geleverd. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

8 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

9 Inleiding Huiselijk geweld is niet langer een ver van mijn bed thema. Het aantal gezinnen waar huiselijk geweld aan de orde is, is zowel onder autochtone burgers als onder allochtone burgers en migranten onrustbarend hoog. Exacte aantallen zijn moeilijk vast te stellen omdat er een algemeen taboe op dit onderwerp rust. De problematiek is in allochtone kring bovendien nog moeilijker bespreekbaar dan onder autochtonen. Door de overheid is dan ook de laatste jaren veel geïnvesteerd in de hulpverlening en het stopzetten dan wel terugdringen van het aantal gevallen van huiselijk geweld. In Gelderland ging een provinciale campagne eind 2006 van start. Na de komst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), zijn er in veel gemeenten projecten gestart om het probleem van huiselijk geweld grondig aan te pakken. Voor alle prestatievelden van de Wmo geldt dat allochtone hulpvragers specifieke ondersteuning nodig hebben 1. Zij zijn over het algemeen niet voldoende op de hoogte van het hulpverleningsaanbod dat er is en maken daardoor, gemiddeld genomen, minder gebruik van de hulpverlening dan autochtone burgers. Bovendien is de hulpverlening vaak niet voldoende afgestemd op de behoefte van burgers met een niet-westerse culturele achtergrond. De bestaande geijkte methodieken en vormen van hulpverlening bij huiselijk geweld onder autochtonen volstaan niet als het gaat om hulpverlening aan cliënten van niet-westerse afkomst. Dit heeft te maken met een diversiteit aan cultuur gerelateerde factoren. Te weten: specifieke man/vrouw rollen, tradities zoals eerwraak, de vaak lage sociaaleconomische positie van allochtonen, gebrek aan een ondersteuningsnetwerk, taalproblemen, het binnenshuis houden van problemen en het hanteren van een eigen normatieve definitie van huiselijk geweld. Deze publicatie Zorgbelang Gelderland heeft middels individuele diepte-interviews en panelgesprekken met vrouwelijke migranten die slachtoffer werden van huiselijk geweld de knelpunten, wensen en behoeften geïnventariseerd met betrekking tot de hulpverlening bij huiselijk geweld. Hetgeen er besproken is, is voor het merendeel gericht geweest op hulpverlening aan het slachtoffer. Echter, hulpverlening aan de dader en hulpverlening aan de kinderen is ook, zij het in een veel beperktere mate, aan de orde gekomen. In bijlage 6 is informatie opgenomen over een aantal landelijke initiatieven die er zijn omtrent hulpverlening aan plegers van huiselijk geweld en aan kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld, naast hulpverlening aan het slachtoffer. Zorgbelang Gelderland heeft tevens ronde-tafel-gesprekken gehouden met de keten huiselijk geweld in Nijmegen en met het personeel van een vrouwenopvanghuis om de uitkomsten van de gesprekken met de slachtoffers huiselijk geweld te bespreken. Een verslaglegging van de gesprekken met de slachtoffers van huiselijk geweld is te vinden in hoofdstuk 1. De verslaglegging van de gesprekken met de hulpverlenende instanties staat in hoofdstuk 2. De vergaarde informatie heeft geresulteerd in aanbevelingen voor hulpverlenende instanties om de kwaliteit van hulpverlening aan migranten slachtoffers van huiselijk geweld te verbeteren. Deze aanbevelingen worden beschreven in hoofdstuk 3. 1 Het mes snijdt aan twee kanten. Visie document belangen van allochtone zorgvragers. Zorgbelang Gelderland, januari Wmo en allochtonen. Aandachtspunten vanuit het perspectief van allochtone zorgvragers. Zorgbelang Gelderland, april Wmo en allochtonen. Hoe betrokkenheid te organiseren. InZicht, Zorgbelang Gelderland, Allochtone burgers in Gelderland in gesprek met hun wethouder over het Wmo beleid. Nieuwsbrief Zorgbelang Gelderland, Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

10 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

11 1. Interviews en panelgesprekken met migrantenvrouwen over hun ervaring met hulpverlenende instellingen bij huiselijk geweld Ik ben gevlucht voor mijn familie. In Nederland ben ik nu een soort asielzoeker geworden. Er is geen weg meer terug. Ik kan niet meer naar mijn eigen familie en eigen cultuur terugkeren. Het is Offerfeest, we zouden het ook graag vieren. We missen onze familie. Hier in Nederland wordt zoveel aandacht besteed aan Kerst en Sinterklaas. We willen daarom graag meer aandacht voor onze feestdagen. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

12 1.1 Inleiding Met behulp van individuele diepte-interviews en panelgesprekken is informatie verzameld over de ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld. Doelstelling was het beantwoorden van de volgende kernvragen: Wat willen migranten cliënten zelf kwijt ten aanzien van hun ervaring met hulpverlenende instellingen? Waar lopen ze tegen aan? Wat zijn hun specifieke wensen en behoeften? 1.2 Werving van cliënten Informatie over de werving van de cliënten staat in bijlage 1. De informatie die de cliënten ontvingen is te vinden in bijlage 2. In totaal zijn er achttien vrouwen geworven voor de individuele diepte-interviews en de panelgesprekken. De vrouwen zijn afkomstig uit zeven verschillende landen: Turkije, Oekraïne, Armenië, Iran, Marokko, Suriname en Joegoslavië. De leeftijd van de vrouwen is tussen de 20 en 60 jaar en de periode dat de vrouwen in Nederland wonen ligt tussen de één en 20 jaar. De vrouwen zijn allemaal slachtoffer (geweest) van huiselijk geweld en hebben allemaal ervaring met hulpverlenende instellingen in Nederland. Voor de individuele diepte-interviews zijn acht vrouwen geworven door verschillende instellingen die actief zijn op het gebied van hulpverlening aan slachtoffers van huiselijk geweld. Deze vrouwen wonen thuis. Voor het ene panelgesprek zijn zes vrouwen geworven die verbleven in een vrouwenopvanghuis en voor het andere panelgesprek vier vrouwen. Het betrof twee opvanglocaties. Op iedere locatie is één panel gesprek gehouden. Hera vrouwenopvang Gelderland is door Zorgbelang Gelderland verzocht om de informatie over het doel van het panelgesprek te verspreiden. De medewerkers brachten vervolgens deze informatie onder de aandacht van cliënten en vroegen persoonlijk om hun deelname. 1.3 Methodiek van de individuele diepte-interviews en panelgesprekken De individuele diepte-interviews werden op een gestandaardiseerde en gestructureerde manier afgenomen door Frieda Brand van Zorgbelang Gelderland. In vijf van de acht interviews heeft Aytem Adlim, allochtone zorgconsulent bij een huisartsenpost in Nijmegen, ondersteuning geboden aan de vrouwen bij de communicatie. Frieda Brand heeft ook de panelgesprekken geleid. De panelgesprekken werden gevoerd aan de hand van de panelmethode. De panelmethode houdt in dat een groep bij elkaar komt om samen van gedachten te wisselen over een bepaald onderwerp. Afhankelijk van het onderwerp en van de doelstelling wordt bepaald welke cliënten betrokken moeten worden. De panelmethode verschilt wezenlijk van andere vormen van raadpleging of onderzoek. Veel vormen van (markt)onderzoek zijn individueel (vragenlijst, interview). De panelmethode daarentegen vindt plaats in een groep. Dit geeft dynamiek, waarbij mensen op elkaar reageren en elkaar stimuleren. Hierdoor levert een panel vaak heel praktische, heldere en concrete informatie op. Mits goed uitgevoerd en georganiseerd, voelen mensen zich vaak gewaardeerd en gehoord. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

13 De twee panelgesprekken in dit onderzoek naar huiselijk geweld werden gehouden met migrantenvrouwen die in een vrouwenopvang zitten, op twee locaties. 1.4 Analyse van de interviews via een lijst met pluspunten en een lijst met wensen De lijst met vragen die gesteld zijn aan de vrouwen staat in bijlage Lijst met pluspunten Onderstaande lijst met pluspunten is uit de individuele interviews naar voren gekomen. Alle vrouwen waren het erover eens dat de hulpverleningsmogelijkheden in Nederland voor slachtoffers van huiselijk geweld heel goed zijn. Vooral in vergelijking met het land van herkomst zijn de verschillen heel groot. Alle vrouwen waren het erover eens dat de hulpverlening in Nederland duizend keer beter is, dat er bijna geen hulpverlening in de landen van herkomst aanwezig is, of als die er wel is deze niet gebruikt wordt. Een vrouw zei: Ik leef dankzij Nederland. Zij is door de Nederlandse hulpverlening geen slachtoffer van eerwraak geworden. Zij was uitgehuwelijkt door haar familie. Als zij zou scheiden van haar man die haar mishandelde zou haar familie haar vermoorden. De doorverwijzing tussen veel verschillende hulpverlenende instellingen verliep goed. Vooral over NIM Maatschappelijk Werk, Interlokaal en Slachtofferhulp werd positief gesproken wat betreft de hulpverlening. Ook de verwijzing door huisartsen naar de zorgconsulent verliep heel goed. De aanwezigheid van iemand in de hulpverlening die ook van allochtone afkomst was (ook al had diegene soms niet precies dezelfde culturele achtergrond) werd doorgaans als heel positief ervaren. Gesprekken liepen daardoor gemakkelijker en opener. De aanwezigheid van een zorgconsulent in Nijmegen, waar de huisarts bij huiselijk geweld naar doorverwijst, bleek uitzonderlijk nuttig en onmisbaar. Zo had een vrouw die 17 jaar in een huiselijke geweldsituatie in Nederland had geleefd met de hulp van een zorgconsulent dit aan haar familie en andere mensen in haar omgeving durven te vertellen. Bij bijna alle vrouwen werd op een bepaald moment de politie ingeschakeld. Meestal door de buren. De hulp van en contacten met de buren werden altijd als positief ervaren. Vrouwen durven niet zelf naar de politie te bellen maar dankzij de buren werd er een begin gemaakt met een hulpverleningstraject vanaf het moment dat de politie werd ingeschakeld. De vrouwen waren alle acht heel positief na afloop van het interview. Ze begrepen dat hun eigen verhaal belangrijk is voor het bepalen van mogelijke interculturele knelpunten in de hulpverlening. Een aantal vrouwen wil hierover zelfs opnieuw in gesprek of op een andere manier een bijdrage leveren. Er is ook hulpverlening aan de kinderen mogelijk. Enkele vrouwen maken hier gebruik van Lijst met wensen Onderstaande lijst met wensen is uit de individuele interviews naar voren gekomen. De vragen komen aan de orde tijdens de ronde-tafel-gesprekken tussen Zorgbelang Gelderland en de hulpverlenende instanties (hoofdstuk 2). Informatievoorziening door de hulpverlenende instellingen in verschillende talen in het kader van preventie en vroeg-signalereing Het is maar de vraag of informatievoorziening of voorlichting in de eigen taal de bereidheid tot het zoeken van hulp in een vroeg stadium zal vergroten. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

14 Er bleek een grote terughoudendheid te zijn bij alle vrouwen om hulp te zoeken. Bijna alle vrouwen kwamen of via de huisarts bij de zorgconsulent voor hulpverlening terecht, of via de politie. Ze hadden niet zelf de politie ingeschakeld en ook niet zelf de huisarts verteld over de situatie waarin ze zich bevonden. Mogelijkheid voor cliënten met verschillende culturele achtergronden om via de huisarts een zorgconsulent in te schakelen Een vrouw vertelde hoe zij met hulp van een zorgconsulent haar eigen leven weer op kon pakken, ging scheiden en aan haar familie vertelde wat er speelde. De zorgconsulent leerde de vrouw assertief te zijn en voor zichzelf op te komen. Mogelijkheid voor cliënten die de Nederlandse taal niet spreken om gebruik te kunnen maken van een rusthuis Een andere vrouw was zwaar depressief geworden door alle mishandelingen en zou graag doordeweeks naar een rusthuis gaan en in de weekends thuis verblijven. Volgens de zorgconsulent zijn er heel veel vrouwen die deze behoefte of wens hebben maar er geen gebruik van kunnen maken. De reden waarom deze vrouwen worden afgewezen is omdat ze niet voldoende de Nederlandse taal machtig zijn en veel activiteiten in het rusthuis in groepsverband plaatsvinden. Er zijn vrouwen die niet naar de crisisopvang willen en ook niet willen scheiden van hun man maar wel een tijd in zo n rustoord willen bijkomen. Veel vrouwen spreken zeker niet goed genoeg Nederlands om hiervan gebruik te mogen maken. Jammer dat de taalbarrière deze vrouwen van deze vorm van hulpverlening uitsluit. Mogelijkheid voor een meer verplichte daderhulp, ook gericht op het oplossen van multiproblematiek Een vrouw vertelde dat haar man bij Kairos daderhulp kreeg. Veel andere vrouwen hadden ook graag gezien dat hun man hulp kreeg, vooral als er sprake was van meervoudige problematiek bij de man zoals een combinatie van gokverslaving, schulden of werkloosheid. Mannen zoeken zelf geen hulp en krijgen het ook meestal niet opgedrongen door de hulpverlenende instellingen. Volgens de vrouwen hebben de mannen veel last van de dubbele cultuur. Ze hebben veel van huis uit meegekregen. Sommigen groeiden op met het idee dat geweld gewoon is. Vooral als de vrouw geëmancipeerd is levert dat veel problemen op. Mogelijkheid voor structureel meer plaatsen in de crisisopvang en interculturele trainingen voor hulpverleners, vooral ten aanzien van bejegening Een aantal vrouwen liep tegen het probleem aan dat crisisopvang overvol zat. Ze moesten binnen de eigen familie of kennissenkring opvang zoeken of werden heel ver weg van huis geplaatst. Een paar vrouwen waren niet tevreden over het optreden/manier van werken van de politie. Een vrouw gaf aan dat ze door de politie gevraagd was zelf onderdak te zoeken toen ze uit huis was gevlucht en er geen plaats voor haar was bij de crisisopvang. Zij had geen familie in Nederland en kende verder bijna niemand omdat zij nog maar kort in het land was. De politie had gezegd dat zij natuurlijk ook kon terugkeren naar haar land van herkomst, dan was het probleem opgelost. Gelukkig kreeg deze vrouw via een net gemaakte kennis via de kerk langdurig onderdak. Zij voelde zich echter niet serieus genomen door de politie. Een ander gezin werd in de tijd dat de vader in de gevangenis zat heel ver weg naar een opvanghuis gestuurd. De opvangperiode en de gevangenisperiode werden niet goed op elkaar afgestemd. Het gezin kwam snel terug omdat de vrouw zich slecht behandeld voelde. Dat had ook te maken met een onvermogen te communiceren in de Nederlandse taal wat tot veel onbegrip leidde. Verder had ze de politie gevraagd bij het vrijkomen van haar man uit de gevangenis de huissleutel in te nemen. Dit wilde de politie niet. De man heeft ook geprobeerd in te breken. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

15 Op eigen kosten moest de vrouw alle sloten laten vervangen en waren zij en haar gezin heel bang in de tussentijd. Doorverwijzing naar Meldpunt Bijzondere Zorg Een vrouw was te bang om aangifte te doen en werd om één of andere reden niet doorverwezen naar het Meldpunt Bijzondere Zorg. Gelukkig kwam zij via de huisarts bij de zorgconsulent terecht die haar wel kon helpen. Er moet ook door andere organisaties dan de politie in alle gevallen (ook bij minder ernstige gevallen) doorverwezen worden naar het Meldpunt Bijzondere Zorg. Meldpunt Bijzondere Zorg moet bovendien een algemene registratie bijhouden. De politie is bij bijna al de geïnterviewde vrouwen aan de deur geweest, gealarmeerd door de buren, en heeft vaak als eerste een ingang bij een gezin. Het inschakelen van tolken of zorgconsulenten om taalproblemen en communicatieproblemen op te lossen is noodzakelijk en onvermijdelijk Een aantal vrouwen gaf aan hoe de inschakeling van tolken verliep en wat hun eigen ervaringen en behoeften waren. Onderstaande knelpunten werden genoemd. Een vrouw en haar dochter hadden er bezwaar tegen dat het iedere keer een man was die tolkte en die volgens hen alles verkeerd vertaalde. Volgens hen kwam dat omdat hij een man is en daardoor niet in staat is om te praten vanuit de ervaring/beleving van een vrouw. De betreffende vrouw was niet mondig genoeg om aan te dringen op een vrouwelijke tolk. Een hulpverleningsinstantie weigerde een tolk in te schakelen voor de man uit een gezin dat hulp kreeg. De instantie was van mening dat er zonder tolk sneller Nederlands geleerd kon worden. Dit gezin heeft een tijdelijke status op medische gronden. Daarom mogen ze niet op taalles; ze beheersen daarom de Nederlandse taal niet goed en hebben echt een tolk nodig. Een vrouw gaf aan dat zij zich vaak niet prettig bejegend voelde omdat zij de taal niet goed kon spreken. Dat leidde er onder andere toe dat zij in het opvanghuis vaak aan het kortste eind trok als er problemen waren met andere vrouwen. Omdat die de taal beter spraken, werd vaak alleen naar hun kant van het verhaal geluisterd. Veel vrouwen die de draad van hun leven weer moesten oppakken kregen een onduidelijke uitleg als het bijvoorbeeld ging over het aanvragen van een urgentiewoning, uitkering of de uitzet voor de nieuwe woning. Een ander gezin kwam een half jaar zonder uitkering te zitten omdat het niet vlotte met de aanvraag via een hulpverleningsinstantie. Alle formulieren werden ingevuld door deze instantie maar de vrouw werd persoonlijk op de vingers getikt door de uitkeringsinstantie als iets niet klopte. De hoeveelheid regels en instanties is heel moeilijk te behappen voor deze vrouwen omdat ze vaak voor het eerst in hun leven alles zelf moeten regelen. Het ontwikkelen van een gezamenlijke methodiek van hulpverlening bij cultuurverschillen, vooral waar het knelpunten in de hulpverlening betreft die cultuurbepaald zijn Bij alle geïnterviewde vrouwen (en in alle culturen) speelt het een rol dat de man wel mag scheiden maar de vrouw niet. Vrouwen durven de stap om hulp te zoeken en/of weg te gaan bij hun man, niet te zetten. Pas als de man zelf weggaat is de vrouw vrij. Ook is het zo dat de meeste vrouwen geen familie of sociaal netwerk in Nederland hebben om op terug te vallen. Een Nederlandse vrouw zou nog kunnen terugvallen op hulp of ondersteuning voor haar en de kinderen in eigen kring. Ook blijkt dat de enkeling onder deze vrouwen die hier wel familie heeft zich makkelijker tegen het geweld kon verzetten. Haar familie nam het voor haar op en sprak de man er op aan als hij haar weer iets wilde aandoen. Daardoor werd het geweld soms gematigd of doorbroken. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

16 Directe hulpverlening aan kinderen zou meteen mogelijk moeten zijn Drie vrouwen hebben in hun verhaal verwezen naar hulpverlening voor de kinderen waar ze zeer recentelijk gebruik van hebben gemaakt. Niet alle vrouwen met kinderen bleken van deze (of een andere) mogelijkheid gebruik te maken. Mogelijkheid voor lotgenotencontact voor vrouwen uit andere culturen of de mogelijkheid elkaar informeel te ontmoeten Niet één vrouw had een goed aanspreekpunt buiten de familie. De meeste vrouwen konden ook niet rekenen op hulp van de eigen of aangetrouwde familie. Het begrip lotgenotencontact bleek helemaal niet bekend bij de doelgroep. Ze waren vooral bang dat als er meerdere vrouwen uit dezelfde cultuur aanwezig waren er geroddeld zou worden en dat hun situatie verder bekend zou worden. Ze zijn niet gewend hun problemen naar buiten te brengen en vrezen ook voor wat de mannen hun zouden aandoen als het buiten bekend zou worden. Een gemengde groep bleek wel aan te spreken (dus niet met de eigen cultuur). Maar dan is de taalbarrière voor bijna al de vrouwen weer te groot. Niet één van de vrouwen was echt enthousiast over het bezoeken van een praatgroep. Wel zouden de meesten veel eerder zijn uitgekomen voor hun problemen als ze de mogelijkheid hadden gehad er in vertrouwen over te praten, zoals met een zorgconsulent. 1.5 Analyse van de twee panelgesprekken met migrantenvrouwen in een vrouwenopvanghuis De vragen die tijdens de twee panelgesprekken gesteld zijn, staan vermeld in bijlage 3. Hoe de vrouwen voor het eerst met de hulpverlening/vrouwenopvang in aanraking zijn gekomen en hoe tevreden zij zijn met de hulpverlening Doorverwijzing via: de politie (5 vrouwen) maatschappelijk werk (1 vrouw) school (1 vrouw) de huisarts (1 vrouw) zelf gebeld op zoek naar een opvangadres (1 vrouw) door een onbekende op straat doorverwezen (1 vrouw) Tevredenheid zeer tevreden (6 vrouwen) redelijk tevreden (2 vrouwen) minder tevreden (2 vrouwen) Volgens de vrouwen zijn er veel verschillende vormen van opvang en zijn de verschillen groot. Voor één vrouw was de crisisopvang vooral in het begin lastig en erg wennen. Een aantal vrouwen vond de crisisopvang rustiger. In de crisisopvang is alles apart en in het opvanghuis is alles samen. Er is een keuken en een kamer voor zeven vrouwen in de groep. Er werd aangegeven dat in het land van herkomst er bijna geen hulpverlening is en dat ze daarom blij zijn dat het hier in Nederland zo goed is geregeld. Ervaringen van twee vrouwen voordat zij in de vrouwenopvang terecht zijn gekomen: Een vrouw had een heel slechte ervaring met maatschappelijk werk. Maatschappelijk werk wilde namelijk toestemming geven dat haar man, die al veroordeeld was en vastzat voor mishandeling, haar kind mee zou nemen op vakantie. De vrouw was bang dat zij haar kind hierna niet meer zou terugzien. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

17 Het werd een heel ingewikkelde kwestie om ervoor te zorgen dat maatschappelijk werk de goedkeuring introk die aan haar man gegeven was om hun kind mee op vakantie te nemen. Een andere vrouw gaf aan dat haar man, zelfs na zijn veroordeling, nog steeds bij haar thuis kwam en haar wilde mishandelen; ook nadat zij al gescheiden waren. De vrouw wist niet dat zij een straatverbod kon aanvragen. De raad van de kinderbescherming had geoordeeld dat de man mocht binnenkomen in het huis, ook toen hij reeds veroordeeld was. Aangezien het om die reden thuis niet meer veilig was, zit de vrouw nu in een vrouwenopvanghuis. Het belang van het inschakelen van een tolk Vier van de tien vrouwen hadden een tolk nodig. De tolk was door het vrouwenopvanghuis zelf ingeschakeld voor het panelgesprek. Het was over het algemeen goed bevallen. Eén vrouw gaf aan dat het best lastig is via een tolk te praten. Enerzijds om een goed verhaal te kunnen houden en anderzijds om niet te vergeten wat je allemaal wilt vertellen. Het is heel moeilijk om zelf een opvangplaats te regelen. Het 0900 nummer van het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld bleek niet bekend te zijn. Sommige van de vrouwen kwamen uit kleine gemeenten/dorpen waar geen opvangvoorzieningen zijn. Bovendien was het lastig om informatie over opvanghuizen te achterhalen omdat ze niet in het lokale telefoonboek staan. Ten aanzien van een tolk binnen het opvanghuis waren de vrouwen positief. Zij ervaren het niet als belemmering om op die manier met andere vrouwen te kunnen communiceren. Er zijn meerdere vrouwen uit dezelfde bevolkingsgroep in het opvanghuis. Allochtone vrouwen helpen elkaar onderling. Een vrouw gaf aan dat zij vaak de groepsvergaderingen in het opvanghuis niet kon volgen omdat er geen tolk aanwezig was. De hulpverleners hielden in de gaten dat zij wel begreep wat er besproken werd. Er zijn vrouwen binnen de opvang die taallessen volgen. De vrouwen hebben geen ervaring met hulpverleners die meerdere talen, waaronder Turks of Arabisch, machtig zijn. In hoeverre de ontvangen hulpverlening aansluit bij de culturele achtergrond van de vrouwen De hulpverleners uit de twee locaties van het vrouwenopvanghuis zijn van Nederlandse afkomst. Er wordt bovendien geen gebruik gemaakt van zorgconsulenten of intermediairs met dezelfde culturele achtergrond. De vrouwen voelen zich goed geholpen door de hulpverleners omdat de hulpverleners goed kunnen luisteren en zich goed kunnen inleven. Zij geven de vrouwen bovendien de optie om te kunnen kiezen waar hun voorkeur naar uitgaat. De hulpverleners geven ook goede uitleg over welke hulp er beschikbaar is en hoe het in zijn werk gaat. Er worden tolken ingeschakeld. De vrouwen gaven aan dat ze zelf veel dingen aan de hulpverlening vertellen over hun cultuur. Volgens een aantal vrouwen weten de begeleiders veel van hun cultuur en wordt er moeite gedaan om zich erin te verdiepen. Een vrouw was wat negatief hierover; ze voelde zich niet gerespecteerd. Ze dacht dat het kwam omdat zij buitenlands is. Er bestaat geen uitgesproken behoefte aan hulpverleners uit de eigen cultuur. Wel gaven de vrouwen aan dat de hulpverlening het probleem van het leven tussen twee culturen (Nederland en het land van herkomst) soms vaak maar oppervlakkig snapt, ook al leggen de vrouwen dit aan de hulpverlening uit. Hulpverleners lijken ook niet te weten wat het betekent voor een vrouw om gescheiden te zijn en terug te moeten keren naar het land van herkomst. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

18 Voor één van de vrouwen die in Nederland geboren was bleek cultuur helemaal geen rol te spelen. Wel heeft ze met haar eigen familie ruzie/problemen als gevolg van cultuurverschillen. Er is niet altijd een opvangmogelijkheid voor de kinderen. De crèche geldt bovendien voor een beperkte leeftijd (anderhalf tot vier jaar) en is slechts voor een aantal uren per keer. Daarom waren er dan ook twee kinderen aanwezig tijdens een van de twee panelgesprekken. Hoe het contact verloopt tussen de migrantenvrouwen en de andere slachtoffers van huiselijk geweld in het vrouwenopvanghuis Het contact binnen de groep vrouwen met verschillende nationaliteiten werd als positief ervaren. Een vrouw had vooral contact met andere buitenlandse vrouwen en ervaart dit contact meer open dan met Nederlandse vrouwen. De meeste vrouwen gaven aan dat ze niet met andere vrouwen uit dezelfde cultuur willen praten over hun specifieke problemen: ze zijn bang dat het wordt doorverteld en dan weer bij de (man) familie terugkomt. Wel vinden de vrouwen het nuttig dat ze van anderen tips krijgen over de wegen die ze kunnen bewandelen om hulpverlening te krijgen. Vrouwen met een Moslimachtergrond binnen het opvanghuis hebben onderling een goede relatie. Dat wat hen bindt is dat ze allen Moslim zijn. Eén van de vrouwen vertelde dat er een Nederlandse vrouw was die dominant was in de groep. Hierdoor voelden de moslimvrouwen zich gediscrimineerd en buitengesloten. Toen ze op een gegeven moment besloten hadden om hun hoofddoeken niet meer te dragen, kregen ze het gevoel dat ze minder werden aangekeken op hun Moslim zijn. Een Marokkaanse vrouw gaf aan dat zij vaak Nederlands praat tegen andere Marokkaanse vrouwen zodat ze sneller de taal kunnen leren. Nederlandse vrouwen trekken vaak samen op. Een vrouw meldde dat een Nederlandse vrouw geen buitenlandse vrouwen in haar groep wilde hebben. Problemen in contacten met andere vrouwen binnen het opvanghuis en met de hulpverlening, hebben meer te maken met diversiteit in moraal dan met cultuurverschillen. De mening van de vrouwen over dagactiviteiten en activiteiten rond de feestdagen in het vrouwenopvanghuis De vrouwen gaven aan dat ze er behoefte aan hebben wat leuks te doen en niet altijd alleen maar over problemen te praten. Er is behoefte aan meer dan de aangeboden activiteiten, voor de hele groep (opvanghuis). Er werd gesproken over een picknick die was georganiseerd door een aantal van de vrouwen. De mogelijkheid voor fitness was er wel, maar de lessen werden vaak geannuleerd. Er werd verder gesproken over voetbal en over zwemmen in grote groepen. Over het beleid rondom telefoneren bleken er verschillen te bestaan tussen de woongroepen. Een vrouw gaf aan dat zij niet iedere dag mocht bellen terwijl een andere vrouw, uit een andere woongroep, wel iedere dag mocht bellen. Het was voor de vrouwen niet duidelijk wat de algemene regels zijn. Veel vrouwen gaven aan dat het geld dat ze ontvingen erg weinig was. Een vrouw had een ziektewetuitkering; een andere vrouw zat nog op school. Er worden geen specifieke activiteiten of themabijeenkomsten georganiseerd voor een bepaalde cultuur, bijvoorbeeld een handwerkactiviteit voor Marokkaanse vrouwen. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

19 In een opvanghuis wordt veel georganiseerd rond Kerst en Sinterklaas. Eén van de vrouwen had het verzoek bij haar begeleider neergelegd om ook iets rond het Offerfeest te organiseren. In het andere opvanghuis werd er veel georganiseerd met de Ramadan en werd er ook met andere etenstijden rekening gehouden. Ook werd er een Suikerfeest georganiseerd. Dat was goed bevallen. De ondersteuningsmogelijkheden die de vrouwen hebben buiten de vrouwenopvang om De meeste vrouwen gaven aan geen familie in Nederland te hebben. Dus is er ook geen ondersteuning of opvangmogelijkheid door familie. In dit opzicht is het verschil groot met vrouwen die in de opvang zitten en een Nederlandse achtergrond en familie hebben. Veel vrouwen hadden hun eigen familie (in het land van herkomst) niets verteld over hun situatie. Vooral de vrouwen met een Moslimachtergrond gaven aan dat zij uit angst niets aan hun familie durfden te vertellen. Zij gaven bovendien aan buiten de opvang maar een enkele kennis te hebben. Bij twee vrouwen ging dit om een buurvrouw of andere kennis van Nederlandse afkomst. De rol van de eigen cultuur bij huiselijk geweld Een vrouw vertelde dat haar man haar discrimineerde en mishandelde vanwege haar Moslimafkomst. Hij zei dat zij niets was in zijn ogen. Naast fysieke mishandeling, mishandelde hij haar ook psychisch. Een paar andere vrouwen gaven aan dat hun mannen niet van Nederlandse afkomst zijn maar wel de Nederlandse nationaliteit hebben en in Nederland zijn opgegroeid. Doordat de mannen de Nederlandse nationaliteit hebben is het voor hen makkelijker om te reizen en de kinderen te ontvoeren. De ervaring van de vrouwen met hulpverlening aan kinderen De vrouwen zijn niet bekend met hulpverlening specifiek voor kinderen buiten de vrouwenopvang. In de vrouwenopvang wordt een cursus door de hulpverlening aangeboden aan de kinderen, waarin de kinderen pratend en spelenderwijs leren omgaan met hun gevoelens en emoties (met name angst). Verder kunnen de kinderen naar de crèche gaan zodat de ouders ook tijd voor hun eigen hulpverlening hebben. Slotopmerkingen van de vrouwen: Ik wil graag meer respect voor wat ik heb meegemaakt en meer hulp en ondersteuning. Ik ben nu weg uit mijn eigen cultuur en kan niet terug. Hierdoor ben ik een soort asielzoeker die niet meer terug kan naar haar familie en alleen verder moet. Ik wil in de opvang niet gezien worden als iemand uit een andere cultuur die daardoor problemen heeft Ik wil graag dezelfde regels voor alle vrouwen in het opvanghuis. Als er meer gezamenlijke activiteiten zijn voor alle vrouwen kunnen we elkaar beter leren kennen. Ik kan niet terug naar mijn land van herkomst. Ik heb zoveel te regelen om hier te kunnen blijven en maak mij zorgen om mijn eigen situatie. Ik moet zoveel verwerken. Het opvanghuis is heel rumoerig, vooral s nachts omdat er veel kinderen zijn die huilen. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

20 Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

21 2. Twee ronde-tafel-gesprekken: één met hulpverlenende instellingen in Nijmegen en één met hulpverleners uit een vrouwenopvanghuis Een goede samenwerking tussen de verschillende hulpverlenende instanties binnen de keten huiselijk geweld is essentieel. Evenals periodiek overleg over cultuurdiversiteit en hoe hiermee om te gaan. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

22 2.1 Inleiding Zorgbelang Gelderland heeft twee ronde-tafel-gesprekken gevoerd; één gesprek met de verschillende hulpverleningsorganisaties uit de keten huiselijk geweld in Nijmegen en één gesprek met het personeel uit een vrouwenopvanghuis waar ook de panelgesprekken met de migrantenvrouwen zijn gevoerd (zie hoofdstuk 1). Het doel van beide ronde-tafel-gesprekken was om stil te staan bij de uitkomsten van de individuele interviews en panelgesprekken die gehouden zijn met slachtoffers van huiselijk geweld, zoals beschreven in hoofdstuk Ronde-tafel-gesprek met hulpverlenende instellingen in Nijmegen Het was voor het eerst dat er in Nijmegen een bijeenkomst met dit doel en met deze groep aanwezigen georganiseerd werd. Een overzicht van de instellingen die bij het ronde-tafelgesprek betrokken waren staat vermeld in bijlage 4. Aan de aanwezigen is vooral gevraagd of ze dingen uit de interviews en panelgesprekken herkennen en hoe ze hiermee omgaan. Ook was er de gelegenheid ervaring en kennis uit te wisselen. De instanties konden van elkaar horen waar ze mee bezig waren, zodat activiteiten in de toekomst beter op elkaar afgestemd kunnen worden. In de paragrafen tot en met komen de onderwerpen, vragen en antwoorden aan de orde Zelf naar buiten treden en hulp zoeken Vrouwen zijn erg bang om naar buiten te treden en hulp te zoeken als het gaat om huiselijk geweld. Dat is ook zo bij autochtone vrouwen, maar bij allochtonen lijkt het probleem nog groter te zijn. Ook uit de interviews door mevrouw Nesrin Güngor (zie bijlage 5) kwam naar voren dat allochtone vrouwen niet graag de vuile was buiten hangen. Vaak wordt het binnen de eigen familie opgelost. Volgens de Iman worden er vaak twee personen aangewezen buiten het gezin, maar wel uit de familie, die moeten helpen om het conflict op te lossen. De Iman heeft vanuit zijn functie een goede relatie met de gezinnen en helpt ook te bemiddelen. De gezinnen zijn ook snel vertrouwd met hem en zullen zich daarom eerder tot hem wenden dan tot de hulpverlening. Behalve het feit dat de vrouwen niet naar buiten treden omdat ze zich schamen of de problemen van de familie niet naar buiten mogen brengen, zijn er ook nog de nodige risico s verbonden aan het zoeken van hulp. Voor zowel autochtone als allochtone vrouwen bestaan deze risico s maar voor allochtone vrouwen zijn de risico s groter, onder andere door hun culturele positie. De vrouwen zijn bang om iets te vertellen vanwege de vrees dat de eigen familie of hun man iets te weten zou kunnen komen. Vooral bij eer-gerelateerd geweld verkeert een allochtone vrouw in een zeer kwetsbare en gevaarlijk positie. De allochtone zorgconsulent die tijdens de interviews aanwezig was in de rol van tolk, meldde dat er naar buiten toe meer verbindingen gelegd moeten worden. Een zorgconsulent is hierin een goede intermediair tussen de hulpverlening en cliënten van huisartsen. Vaak wordt er indirect door een huisarts gesignaleerd dat er mogelijk sprake is van huiselijk geweld. Maar pas na tussenkomst van een zorgconsulent wordt er voor het eerst over gesproken. Het kost wat tijd en investering voor een zorgconsulent om het nodige vertrouwen te winnen zodat de vrouw in vertrouwen kan vertellen over de soms al 15 jaar lopende huiselijk geweld situatie. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

23 Vluchtelingenwerk reageerde dat men heel voorzichtig moet beginnen te praten over een eventuele scheiding en zelfstandige status voor de vrouwen. Pas later over de mogelijke hulpverlening. Ook is het zo dat deze vrouwen, vooral die met een vluchtelingenachtergrond, geen familie of ondersteuningsnetwerk hebben. Volgens NIM Maatschappelijk Werk zijn allochtone vrouwen dan ook bang de regie te verliezen en het beeld dat ze hebben van de hulpverlening in deze regievoering is dan ook heel belangrijk. De politie gaf aan dat vrouwen uit angst vaak ook niet echt meewerken. Vaak is het heel lastig om bewijs boven tafel te krijgen voor de vervolging van de pleger. Het is dan ook noodzakelijk dat de politie investeert in de vertrouwensrelatie met het slachtoffer om zo de feiten boven tafel te krijgen. Anders lukt een vervolging niet. Er wordt heel vaak geseponeerd Verplichte daderhulp kan veel oplossen Uit de interviews die Zorgbelang Gelderland gehouden heeft met slachtoffers van huiselijk geweld blijkt dat weinig daders daderhulp gekregen hebben. Daders kunnen zich melden voor vrijwillige hulpverlening, maar dit gebeurt zelden. Een werknemer van Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld meldde dat er recentelijk in Arnhem een convenant gesloten is tussen de gemeente, zorgaanbieders en de politie. Er zouden gegevens uitgewisseld moeten worden om zorgmijders en daders beter te kunnen aanpakken ; oftewel er zou door bemoeizorg toch de nodige hulp geboden moeten worden. Hierdoor zou de strijd tegen huiselijk geweld prefereren boven privacyregels die bemoeizorg en gegevensuitwisseling bemoeilijkt. Bij duidelijke signalen is er reeds de bevoegdheid gecreëerd voor het Openbaar Ministerie om tot vervolging over te gaan. Dus daders kunnen al vervolgd worden en dan eventueel een verplichte hulpverlening krijgen zonder dat het slachtoffer aangifte hoeft te doen. Vooral bij allochtonen waar de aangiftebereidheid nog veel lager is, is dit een goede vooruitgang. NIM Maatschappelijk Werk wees op de mogelijkheid om vrijwillige hulpverlening aan te bieden tijdens het zes uur termijn van aanhouding na heterdaad opsporing. Ook zou na een herhaling (dus bij de tweede keer zes uur aanhouding na op heterdaad betrapt te zijn) verplichte hulpverlening ingezet moeten kunnen worden. Dit is zo in Rotterdam en Amsterdam en is misschien ook een optie voor Nijmegen. De politie legde uit dat in Nijmegen, na het zes uur aanhoudingstermijn (na heterdaad), de daders altijd in verzekering worden gesteld. Als het langer dan zes uur zou duren verwijst de reclassering door naar Kairos. Door de politie werd aangegeven dat het misschien beter zou zijn als er al vroeghulp was, dus niet pas later bij de doorverwijzing door de reclassering. Ook meldde de politie dat binnen drie dagen nadat iemand in verzekering is gesteld een melding aan de kinderbescherming gedaan moet worden. De politie wees op een lacune. Dat als er binnen twee weken na de aangifte niets gebeurt dat er dan nog niets naar het Meldpunt Bijzondere Zorg doorgegeven kan worden. Er wordt dan dus ook geen hulpverlening in gang gezet. In de twee weken wordt bewijs verzameld en getuigen gehoord maar verder ligt de hulpverlening dan stil. Kairos meldde dat als het gaat om een probleem bij aangifte en vervolging, het soms gaat over cultuurverschillen en soms over communicatieproblemen. De politie gaf aan dat er wel 100 zaken per jaar in behandeling worden genomen in het Dukenburg- Lindenholt gebied. Er wordt geconstateerd dat de taalbarrière een probleem vormt bij het proces van aangifte en bewijsverzameling door de politie om een eventuele vervolging in gang te zetten. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

24 Een nieuwe wending bij huiselijk geweld is de mogelijkheid om niet de vrouw buitenshuis op te laten vangen, maar de man (dus de dader) uit huis te plaatsen. Vooral voor allochtone vrouwen zal dit uitkomst bieden. In het geval dat bijvoorbeeld buren het signaal doorgeven aan de politie en de vrouw niet weg wil of niet weg durft, dan zou de man door de politie (na toestemming door de burgemeester) uit huis kunnen worden geplaatst. Dit is een goede ontwikkeling om de geweldspiraal te doorbreken. Vooral omdat er dan ook sneller daderhulp geboden kan worden, hetzij vrijwillig danwel gedwongen. Ten aanzien van het doorverwijzen van kinderen gaf de politie aan dat er niet altijd wordt doorverwezen naar Bureau Jeugdzorg, alleen in schrijnende gevallen. Als er geen sprake is van een strafrechtelijke vervolging wordt er wel naar het Meldpunt Bijzondere Zorg doorverwezen. Tussen het meldpunt en andere organisaties, zoals Bureau Jeugdzorg, vindt dan de nodige afstemming plaats. Na de eerste aanhouding van een dader worden er geen strafrechtelijke stappen ondernomen. Ook wordt er niet preventief vrijwillige daderhulp geboden. Bij een strafrechtelijke vervolging wordt doorverwezen naar Kairos voor verplichte daderhulp. Eigenlijk zou daderhulp meteen na de eerste aanhouding ingezet moeten worden. Ten aanzien van therapie voor hetzij daders individueel of voor het hele gezin, meldde Kairos dat er ook therapieën aangeboden worden. Meestal is het individueel; in groepen is het te moeilijk. Interlokaal gaf aan dat zij ervaren hebben dat bepaalde allochtone vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt wèl in een gespreksgroep samen willen zitten. Maar dan is het belangrijk eerst het vertrouwen individueel te winnen. Daarna pas zullen ze in een groep open kunnen praten. Ook is de sociale controle onder allochtone groeperingen groot. Hiermee moet men ook rekening houden. Vrouwen zullen vaak willen weten wie er precies in de groep aanwezig zullen zijn. Daar moet dus openheid over zijn. De zorgconsulent gaf aan dat ook autochtone slachtoffers individuele hulp boven groepshulp wensen. Partners (daders) weigeren vaak hulp. Volgens de zorgconsulent moet je sommige zaken binnen een groep allochtonen bespreekbaar kunnen maken. Volgens Kairos moet je ook daders groepsgeschikt maken om in een groep daderhulp te kunnen krijgen. Sommige daders schamen zich en willen niet in een groep. En dan is er ook het feit dat in een groep daderhulp geven aan allochtonen heel moeilijk is vanwege de taalbarrière De samenwerking, afstemming en regievoering tussen de verschillende hulpverlenende instellingen Er werd besproken in hoeverre een cliënt zelf kan bepalen welk traject ingegaan wordt. Het is niet zo eenvoudig vast te stellen wie de regie en coördinatie doet. De vraag werd gesteld: wanneer is er nu sprake van geweld? Hierop volgde een discussie tussen de diverse instellingen waarin naar voren werd gebracht dat er sprake is van normvervaging: een paar meppen zou toch wel mogen? Als hij van mij houdt laat hij het ook zien, bij zijn gevoel en woede hoort ook geweld, werd in de interviews door sommige vrouwen gezegd. Informatie over de werking van de (nieuw onder de Wmo) front en back offices van het Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld en van het Meldpunt Bijzondere Zorg is redelijk bekend onder de hulpverlening. Aan het eind van de bijeenkomst werd wel de wens uitgesproken om meer af te stemmen en samen te werken. Door Interlokaal werd met betrekking tot de samenwerking tussen de diverse organisaties aangegeven dat er meer sprake moet zijn van een warme overdracht. Ook een warme eerste ontvangst is zeer belangrijk. Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

25 Door de Geestelijke Gezondheidszorg werd opgemerkt dat er meestal meer tijd nodig is bij allochtone cliënten. Omdat het aantal gesprekken aan een maximum gebonden is, ook bij allochtone cliënten, is dit echt een knelpunt in de hulpverlening. Er wordt vaak doorverwezen door de huisarts en zorgconsulent naar andere hulpverlening zoals Interlokaal en NIM Maatschappelijk Werk Voor het eerst hulp vinden Als voorbeeld van hoe en waar allochtone cliënten voor het eerst hulp hebben gevonden werd een laagdrempelig inloophuis met spreekuren genoemd. Zoals in Arnhem in de buurt van de wijk Malburgen is gestart. Er is een aantal vertrouwenspersonen in deze buurt aangesteld. Hun taak is om de vrouwen en hun gezin uit het isolement te krijgen en hen de weg naar de hulpverlening te wijzen. Een ander voorbeeld is de allochtone vrouwentelefoon in Rijnmond. Hier kunnen vrouwen gratis en anoniem naar toe bellen. Er is ook het 0900 nummer van het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld. Uit de interviews bleek echter dat dit nummer niet bekend was/ niet gebruikt werd. Vaak zoeken vrouwen in het lokale telefoonboek naar een nummer. In grote steden zoals Nijmegen vinden ze een nummer, maar in kleine plaatsen rond Nijmegen staat er vaak niets in het telefoonboek over hulpverlening bij huiselijk geweld. Het landelijke telefoonnummer van het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld zou daarom veel meer bekendheid moeten krijgen. Interlokaal merkte op dat het inzetten van sleutelfiguren goed werkt maar dat er hierbij ook de nodige voorzichtigheid noodzakelijk is. De vraag is of de sleutelfiguur zelf de selectie kan en mag maken van wat wel en niet doorgeven wordt aan de hulpverlening. Verder is het de vraag of de sleutelfiguren moeten horen bij de hulpverlening of bij de gezinnen met een hulpvraag. In ieder geval staat vast dat sleutelfiguren zelf geen hulpverleners moeten zijn. In het gesprek met de Iman en met de sleutelfiguur van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) kwam naar voren dat beide personen het vertrouwen van de eigen gemeenschap snel weten te krijgen. Ook kunnen ze goed bemiddelen. Maar de vraag blijft wanneer zij hulpverlening moeten inschakelen. De Geestelijke Gezondheidszorg vertelde over een project waar sleutelfiguren worden geselecteerd om een training te geven trainer, train de trainer. De functie van de sleutelfiguur is het signaleren en doorverwijzen, niet het oplossen van problemen. NIM Maatschappelijk Werk kwam met het voorstel om een buurtnetwerk op te zetten aangezien signalen vaak in het informele netwerk bekend zijn, zoals op scholen, sportclubs en in de wijken. Leerkrachten zouden ook een grotere rol moeten hebben en op de hoogte moeten zijn van hulpverleningsmogelijkheden omtrent huiselijk geweld. Vaak komt het voor dat intermediairs die wel het vertrouwen hebben van slachtoffers van huiselijk geweld te lang met het geheim blijven zitten. Daartegenover staat dat wanneer professionals niet zichtbaar zijn op informele plaatsen in de wijken er ook veel minder gesignaleerd kan worden. Daarom het pleidooi voor een meer outreachende manier van werken door professionals. Voorstel van NIM Maatschappelijk Werk was om een lotgenotengroep te vormen uit exslachtoffers met dezelfde culturele achtergrond. Volgens Vluchtelingen en Nieuwkomers Zuid-Gelderland (V&NZG) is de drempel om naar de politie te gaan te hoog, vooral omdat de politie geen tijd heeft om de aangifte meteen af te Ervaringen van migrantenvrouwen met de hulpverlening bij huiselijk geweld

llochtone meiden en vrouwen in-zicht

llochtone meiden en vrouwen in-zicht 2010 PROJECTEN Nieuwsbrief INHOUD Allochtone meiden & vrouwen in-zicht (Vervolg project) Kinderen aan zet (Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Nieuwsbrief. ALLOCHTONEN project. Allochtone meiden & vrouwen in-zicht. Stichting VSK hulp na seksueel misbruik Nijmegen, december 2009

Nieuwsbrief. ALLOCHTONEN project. Allochtone meiden & vrouwen in-zicht. Stichting VSK hulp na seksueel misbruik Nijmegen, december 2009 ALLOCHTONEN project 2009 Nieuwsbrief Allochtone meiden & vrouwen in-zicht Stichting VSK hulp na seksueel misbruik Nijmegen, december 2009 Allochtonen project Sinds 1,5 jaar is het project Allochtone meiden

Nadere informatie

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor! Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk

Nadere informatie

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa

Nadere informatie

We merken dat migrantencliënten anders aankijken tegen een beperking. Hoe kunnen we daarmee omgaan?

We merken dat migrantencliënten anders aankijken tegen een beperking. Hoe kunnen we daarmee omgaan? We merken dat migrantencliënten anders aankijken tegen een beperking. Hoe kunnen we daarmee omgaan? Migranten kunnen anders tegen een beperking aankijken. Zij zien de beperking vaak als ziekte en houden

Nadere informatie

Opvoeden in andere culturen

Opvoeden in andere culturen Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552

Nadere informatie

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke

Nadere informatie

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010 Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst

Nadere informatie

Samen werken aan het verminderen van overbelasting

Samen werken aan het verminderen van overbelasting Samen werken aan het verminderen van overbelasting Doelgroep Wij zijn begonnen met 3 bij ons bekende Marokkaanse mantelzorgers, die alledrie balanceerde op het randje van afknappen. Zij hadden dezelfde

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Regionale Werkbijeenkomst. Gezond inburgeren nieuwkomers

Regionale Werkbijeenkomst. Gezond inburgeren nieuwkomers Regionale Werkbijeenkomst Gezond inburgeren nieuwkomers Donderdag 11 mei vond de regionale werkbijeenkomst gezond inburgeren nieuwkomers plaats. Een werkbijeenkomst voor professionals in zorg, welzijn,

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis

Vragenlijst. Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis Vragenlijst Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis Voor u ligt de vragenlijst Ervaringen met hulpverlening na een schokkende gebeurtenis. Deze vragenlijst wordt u aangeboden door [instantie].

Nadere informatie

Bevindingen getroffenen en betrokkenen monstertruck-drama

Bevindingen getroffenen en betrokkenen monstertruck-drama Bevindingen getroffenen en betrokkenen monstertruck-drama Resultaten van drie belrondes onder getroffenen en betrokkenen van het monstertruckdrama op 28 september 2014 F.D.H. Koedijk, A. Kok Bevindingen

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

AANBEVELINGEN. Jeugdbeleid in de praktijk

AANBEVELINGEN. Jeugdbeleid in de praktijk AANBEVELINGEN Jeugdbeleid in de praktijk De gemeenten in en rondom Arnhem hebben de opdracht om cliëntenparticipatie in de jeugdzorg vorm te geven. De Brigade is één van de vormen van deze cliëntenparticipatie

Nadere informatie

Verantwoording allochtone zorgconsulent 2016 en 2017

Verantwoording allochtone zorgconsulent 2016 en 2017 Verantwoording allochtone zorgconsulent 2016 en 2017 Aanleiding Bij de zorg aan niet Westerse allochtonen lopen veel hulpverleners tegen een taalbarrière aan. Informatie en advies geven over betrouwbare

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort

Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort De bestrijding van huiselijk geweld is een van de taken van gemeenten op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO, nu nog prestatieveld

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER.

RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER. RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER. 1 Relatieproblemen? Geweld in je gezin? Erover praten is de eerste stap. In heel wat relaties en gezinnen zijn er problemen. In 1 op de 7 relaties is

Nadere informatie

Hoe voorkomen we eergerelateerd geweld?

Hoe voorkomen we eergerelateerd geweld? Hoe voorkomen we eergerelateerd geweld? ARTIKEL - 30 OKTOBER 2015 Het Platform Eer en Vrijheid organiseerde op 8 oktober een landelijke bijeenkomst over eergerelateerd geweld. Hilde Bakker (Kennisplatform

Nadere informatie

DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN

DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN WMO W A A I E R Obstakels - Voorwaarden en Aanbevelingen DE GGZ IN DE 9 PRESTATIEVELDEN 1 Het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid van dorpen wijken en buurten Obstakels Isolement Vooroordelen

Nadere informatie

Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012

Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012 Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012 Almelo, juli 2012 Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012 In 2006 is Scoop gestart met het bezoeken van 75-plussers in de gemeente

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Adviesrapport Decentralisatie Jeugdzorg Wageningen 2013

Adviesrapport Decentralisatie Jeugdzorg Wageningen 2013 Adviesrapport Decentralisatie Jeugdzorg Wageningen 2013 Jongerenraad Wageningen Adviesnr. : 1 Datum : 29-05-2013 Colofon De Jongerenraad, een adviesorgaan van de gemeente Wageningen, is geïnstalleerd in

Nadere informatie

Dit verslag is een weergave van hetgeen in de hoorzitting door aanwezigen is gezegd. Over de inhoud van dit verslag kan niet worden gecorrespondeerd.

Dit verslag is een weergave van hetgeen in de hoorzitting door aanwezigen is gezegd. Over de inhoud van dit verslag kan niet worden gecorrespondeerd. Dit verslag is een weergave van hetgeen in de hoorzitting door aanwezigen is gezegd. Over de inhoud van dit verslag kan niet worden gecorrespondeerd. Klager ervaart al jaren overlast van buren. Er komt

Nadere informatie

CATEGORALE OPVANG VOOR SLACHTOFFERS MENSENHANDEL

CATEGORALE OPVANG VOOR SLACHTOFFERS MENSENHANDEL CATEGORALE OPVANG VOOR SLACHTOFFERS MENSENHANDEL categorale opvang voor slachtoffers mensenhandel De categorale opvang voor slachtoffers van mensenhandel (COSM) omvat 70 veilige opvangplekken en is in

Nadere informatie

EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGdZORG

EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGdZORG EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGdZORG 2 Inleiding In deze brochure vind je informatie over het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg. We leggen uit wat het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg is, wie er werken

Nadere informatie

Korte metten met huiselijk geweld! PAGINA ONDERWERP. huiselijk geweld

Korte metten met huiselijk geweld! PAGINA ONDERWERP. huiselijk geweld Huiselijk geweld DIENST Integrale 1 aanpak Maatschappelijke Integrale aanpak huiselijk Ontwikkeling geweld huiselijk geweld Korte metten met huiselijk geweld! Korte metten met huiselijk geweld! Bijna de

Nadere informatie

Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 2, 2015

Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 2, 2015 Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 2, 2015 De Monitor Transitie Jeugd brengt de onbedoelde effecten en knelpunten van de transitie van de jeugdhulp naar de gemeenten vanuit cliëntperspectief in

Nadere informatie

Rapportage Onderzoek Mantelzorg

Rapportage Onderzoek Mantelzorg Rapportage Onderzoek Mantelzorg Westelijke Mijnstreek, september 2015 Inhoudsopgave pagina Inleiding - 1-1. Voorbereiding - 2-2. Bevindingen - 3-3. Conclusie & aanbevelingen - 5-4. Dankwoord - 6 - Inleiding

Nadere informatie

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders.

Kijk maar naar enkele reacties van leerlingen en ouders. Inleiding 7 Steeds vaker komen we op school leerlingen tegen van wie de ouders gescheiden zijn. Eén op de drie huwelijken wordt ontbonden en veelal zijn daarbij kinderen betrokken. Uit onderzoek blijkt

Nadere informatie

Bij zorgen over de ontwikkeling of het gedrag van uw kind van 0-7 jaar. Integrale Vroeghulp Regio Arnhem, Nijmegen en Tiel

Bij zorgen over de ontwikkeling of het gedrag van uw kind van 0-7 jaar. Integrale Vroeghulp Regio Arnhem, Nijmegen en Tiel Bij zorgen over de ontwikkeling of het gedrag van uw kind van 0-7 jaar. ONS KIND ONTWIKKELT ZICH ANDERS. ER KLOPT IETS NIET, MAAR WAT? IK MAAK ME ZORGEN OVER ONS KIND, MET WIE KAN IK DIE DELEN? Onze jongste

Nadere informatie

Dounia praat en overwint

Dounia praat en overwint Dounia praat en overwint Deze informatiefolder is een uitgave van Pharos, Expertisecentrum gezondheidsverschillen, in samenwerking met: Stichting Hindustani, Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders,

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO

STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO STICHTING SCHOLENGROEP PRIMATO OPENBAAR PRIMAIR ONDERWIJS HENGELO OV. PROTOCOL AGRESSIE EN GEWELD (TUSSEN OUDERS EN SCHOOL) Indien er sprake is van een calamiteit in de zin van geweld op school kan het

Nadere informatie

Voorbereiden op het keukentafelgesprek?

Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar

Nadere informatie

JIJ EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGDZORG

JIJ EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGDZORG JIJ EN HET ONDERSTEUNINGS CENTRUM JEUGDZORG 2 JIJ EN HET ONDERSTEUNINGSCENTRUM JEUGDZORG / 3 INLEI DING In deze brochure vind je informatie over het Ondersteuningscentrum jeugdzorg. We leggen uit wat het

Nadere informatie

Bruggenbouwers Linko ping, Zweden

Bruggenbouwers Linko ping, Zweden Bruggenbouwers Linko ping, Zweden Het Bruggenbouwers project wordt in de Zweedse stad Linköping aangeboden en is één van de succesvolle onderdelen van een groter project in die regio. Dit project is opgezet

Nadere informatie

1.1. Eye-openers vanuit het perspectief van patiëntenorganisaties

1.1. Eye-openers vanuit het perspectief van patiëntenorganisaties TOOLKIT Bekend maakt Bemind 1. Eye-openers Op deze pagina leest u wat medewerkers en vrijwilligers van patiëntenorganisaties en organisaties van oudere migranten hebben ervaren als echte eye-openers in

Nadere informatie

EVALUATIE ADVIES- EN STEUNPUNT HUISELIJK GEWELD FRYSLÂN 2008

EVALUATIE ADVIES- EN STEUNPUNT HUISELIJK GEWELD FRYSLÂN 2008 EVALUATIE ADVIES- EN STEUNPUNT HUISELIJK GEWELD FRYSLÂN 2008 M. van Zwieten S. Biesma B. Bieleman COLOFON St. INTRAVAL Postadres: Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl www.intraval.nl

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

ACTIEPLAN VERBORGEN VROUWEN

ACTIEPLAN VERBORGEN VROUWEN ACTIEPLAN VERBORGEN VROUWEN gemeente Den Haag September 2015 Conceptversie 2.0 1 Inleiding In november jl. is door de Haagse gemeenteraad Motie 86 Geïsoleerde Vrouwen aangenomen. Om uitvoering te geven

Nadere informatie

Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 2, 2015

Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 2, 2015 Rapportage Monitor Transitie Jeugd Kwartaal 2, 2015 De Monitor Transitie Jeugd brengt de onbedoelde effecten en knelpunten van de transitie van de jeugdhulp naar de gemeenten vanuit cliëntperspectief in

Nadere informatie

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding

Nadere informatie

Vertrouwenspersoon Wmo Sociaal domein

Vertrouwenspersoon Wmo Sociaal domein Vertrouwenspersoon Wmo Sociaal domein Opvang onvrede burger Voorkomen dat onvrede uitmondt in een klacht Verbeteren kwaliteit van uw dienstverlening Vertrouwenspersoon Wmo Sociaal domein Gemeenten krijgen

Nadere informatie

Je staat er niet alleen voor: vraag hulp van een professional!

Je staat er niet alleen voor: vraag hulp van een professional! Ben je bang dat je tijdens je vakantie wordt achtergelaten en/of gedwongen uitgehuwelijkt? Je staat er niet alleen voor: vraag hulp van een professional! Bel (veilig en anoniem) het Steunpunt Huiselijk

Nadere informatie

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken

Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Bijeenkomst 1: Kennismaking 1 Bijeenkomst 2: Familie en vrienden Gesprek over subthema 1: Ouders en Grootouders : Wie was uw

Nadere informatie

Amsterdam, 24 juli 2015. Onderwerp: advies Jeugdplatform Amsterdam over vechtscheidingen. Geachte heer, mevrouw,

Amsterdam, 24 juli 2015. Onderwerp: advies Jeugdplatform Amsterdam over vechtscheidingen. Geachte heer, mevrouw, Amsterdam, 24 juli 2015 Onderwerp: advies Jeugdplatform Amsterdam over vechtscheidingen Geachte heer, mevrouw, Tijdens de vergadering van de Adviesgroep op 12 mei 2015 heeft de gemeente Amsterdam het Jeugdplatform

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal

Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal Nieuws voor professionals op het gebied van opvoeden en opgroeien 10 Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal In deze nieuwsbrief vindt u als professional, informatie over de ontwikkelingen van

Nadere informatie

De Wet meldcode Hoe zit het?

De Wet meldcode Hoe zit het? De Wet meldcode Hoe zit het? Het houdt niet vanzelf op November 2012 Sita Hoogland & Mirella Laan Gebruik deze gelegenheid om dat te zeggen wat je werkelijk wil zeggen, luister goed en heb respect voor

Nadere informatie

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling Versie februari 2012 Je huilde Logisch, je was nog zo klein En wat kon je anders Wanneer er niemand voor je kon zijn? Ik heb het geprobeerd Maar ik was

Nadere informatie

Kindspoor Fier Fryslân

Kindspoor Fier Fryslân Kindspoor Fier Fryslân Het kind centraal stellen Denken vanuit het perspectief van het kind Fier Fryslân is een expertise- en behandelcentrum op het terrein van geweld in afhankelijkheids- relaties 1 Wij

Nadere informatie

Rotterdamse Meldcode. huiselijk geweld en kindermishandeling

Rotterdamse Meldcode. huiselijk geweld en kindermishandeling Rotterdamse Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2 Waarom een meldcode? De Rotterdamse Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een stappenplan voor professionals en instellingen bij

Nadere informatie

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense Werkinstructie benaderen intermediairs Sense BIJLAGE 7 Voorbeeld van de opzet van de presentatie in PowerPoint BIJLAGE 7 VOORBEELD VAN DE OPZET VAN DE PRESENTATIE IN POWERPOINT] 1 WERKINSTRUCTIE BENADEREN

Nadere informatie

Vragenformulier datum:

Vragenformulier datum: Vragenformulier datum: 25-08-2018 Vragensteller Everdien Berendsen/Chris Jansen Fractie CDA Raadsvoorstelnr Onderwerp Statushouders Beantwoording aan: Vragensteller Inleiding: in de gemeente Bronckhorst

Nadere informatie

Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen

Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Een speciale uitdaging voor het huisartsenteam en het steunnetwerk Dr. Jany Rademakers, NIVEL Drs. Jeanny

Nadere informatie

Auditrapport. Vertrouwelijk. : Vluchtelingen Werk Noord Nederland. Audit datum/data : meerdere data februari 2013. Projectnummer : 89200737-30

Auditrapport. Vertrouwelijk. : Vluchtelingen Werk Noord Nederland. Audit datum/data : meerdere data februari 2013. Projectnummer : 89200737-30 Blad: 1/5 van Auditrapport met projectnummer: 89200737-30 d.d. 15 februari 2013 Auditrapport Organisatie : Vluchtelingen Werk Noord Nederland Soort audit : Clienten audit Toetsingsnorm : Blik op Werk Hoofdlocatie

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels

Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels Huiselijk geweld: achtergronden Verschuivende machtsrelaties in allochtone gezinnen Trees Pels 29 mei 2008 Congres Huiselijk Geweld: Families onder Druk Amsterdam, De Meervaart Meeste plegers zijn mannen,

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen, Zwolle Rapportage Mantelzorg in beeld Resultaten uit onderzoeken onder mantelzorgers 2012 en 2014 De gemeente Zwolle wil de positie van de mantelzorger versterken en hun taak verlichten. Met de komst van

Nadere informatie

Samenwerking met de politie. Door Hans Slijpen, Accountmanager gezondheidszorg, Eenheid Midden Nederland, 20 november 2013.

Samenwerking met de politie. Door Hans Slijpen, Accountmanager gezondheidszorg, Eenheid Midden Nederland, 20 november 2013. Samenwerking met de politie Door Hans Slijpen, Accountmanager gezondheidszorg, Eenheid Midden Nederland, 20 november 2013. Inleiding Samenwerking waarom? Samenwerking hoe? Knelpunten: Informatie uitwisseling,

Nadere informatie

Convenant Integrale Aanpak Huiselijk Geweld Den Haag

Convenant Integrale Aanpak Huiselijk Geweld Den Haag Convenant Integrale Aanpak Huiselijk Geweld Den Haag Ondergetekenden - (naam + functie), namens Gemeente Den Haag -, namens Regiopolitie Haaglanden, -, namens Algemeen Maatschappelijk Werk Den Haag, bestaande

Nadere informatie

Vragenlijst Ervaringen met het preventieve gezondheidsonderzoek 1

Vragenlijst Ervaringen met het preventieve gezondheidsonderzoek 1 Vragenlijst Ervaringen met het preventieve gezondheidsonderzoek 1 Het basisontwerp van de CQI meetinstrumenten is ontwikkeld door het NIVEL, in samenwerking met de afdeling Sociale Geneeskunde van het

Nadere informatie

Onderzoek cliëntervaringen Wmo, Jeugdwet, sociale wijkteams en basisteams jeugd en gezin

Onderzoek cliëntervaringen Wmo, Jeugdwet, sociale wijkteams en basisteams jeugd en gezin Onderzoek cliëntervaringen Wmo, Jeugdwet, sociale wijkteams en basisteams jeugd en gezin Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Augustus 2015 2 Samenvatting De gemeente wil weten hoe

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

Samen maken. mogelijk. wij meedoen voor jeugd ONDERSTEUNING BIJ LEVEN MET EEN BEPERKING

Samen maken. mogelijk. wij meedoen voor jeugd ONDERSTEUNING BIJ LEVEN MET EEN BEPERKING Samen maken wij meedoen voor jeugd mogelijk Kinderen en jongeren met een beperking moeten de kans krijgen zich optimaal te ontwikkelen, zodat zij zo zelfstandig mogelijk mee kunnen doen in de maatschappij.

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Methodieken cliëntenparticipatie

Methodieken cliëntenparticipatie Methodieken cliëntenparticipatie Cliëntenparticipatie Uw cliënten al in een vroeg stadium betrekken bij het ontwikkelen en verbeteren van uw zorgbeleid, zorgt ervoor dat uw beleid goed is afgestemd op

Nadere informatie

jongeren vanaf 12 jaar

jongeren vanaf 12 jaar Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor

Nadere informatie

Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling Algemeen Sinds 1 juli 2013 zijn de zorgprofessionals van het Radboudumc verplicht de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te gebruiken bij vermoedens

Nadere informatie

Ouderen en seksualiteit:

Ouderen en seksualiteit: Ouderen en seksualiteit: een oud taboe of een sexy verhaal? Vaak denken jongeren dat mensen van boven de 60 geen seks meer hebben, of daar toch zeker niet van genieten. Niets is minder waar. Maar ook in

Nadere informatie

Meldactie AWBZ oktober 2010

Meldactie AWBZ oktober 2010 pagina 1 van 13 Meldactie AWBZ oktober 2010 Inleiding Zeven cliëntenorganisaties werken samen om de gevolgen van de veranderingen in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) in kaart te brengen.

Nadere informatie

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29%

Grafiek 26.1a Het vóórkomen van verschillende vormen van discriminatie in Leiden volgens Leidenaren, in procenten 50% 18% 19% 17% 29% 26 DISCRIMINATIE In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vóórkomen en melden van discriminatie in Leiden en de bekendheid van en het contact met het Bureau Discriminatiezaken. Daarnaast komt aan de orde

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties Schedeldoekshaven

Nadere informatie

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen) In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet

Nadere informatie

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 1. Inleiding De aanvullende seksualiteitshulpverlening (ASH) is laagdrempelige zorg waar jongeren tot 25 jaar gratis en indien gewenst anoniem

Nadere informatie

Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen

Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen Checklist mantelzorgoverbelasting laaggeletterde ouderen Voor wijkteams en huisartsenpraktijken Veel mantelzorgers zijn zelf ook patiënt Hogere therapietrouw kan door verbetering mantelzorgsituatie Eenvoudige

Nadere informatie

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID Werkconferentie 6 juli 2017 VOORWOORD DE WERKCONFERENTIE Mens onder de mensen zijn, meedoen en meetellen. Dingen voor jezelf of anderen

Nadere informatie

Bijlage 1: Bevindingen cliëntervaringsonderzoeken Wmo 2015 en Jeugdwet, inclusief actiepunten

Bijlage 1: Bevindingen cliëntervaringsonderzoeken Wmo 2015 en Jeugdwet, inclusief actiepunten RIS.8510 Bijlage 1: Bevindingen cliëntervaringsonderzoeken Wmo 2015 en Jeugdwet, inclusief actiepunten Wmo 2015 1. Contact met de gemeente 73% van de respondenten geeft aan te weten waar ze moeten zijn

Nadere informatie

Werkplan project Eergerelateerd Geweld Eervol Arnhem

Werkplan project Eergerelateerd Geweld Eervol Arnhem Werkplan project Eergerelateerd Geweld Eervol Arnhem Datum: November 2009 Project periode Mei 2009 - mei 2011 Van Nuray Kanik, Projectleider Eergerelateerd geweld Hera. Opdrachtgever Gemeente Arnhem Inhoudsopgave

Nadere informatie

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband? Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in

Nadere informatie

Het Wijkteam Hulpverlening dichtbij

Het Wijkteam Hulpverlening dichtbij Het Wijkteam Hulpverlening dichtbij Het Wijkteam: hulpverlening dichtbij Het Wijkteam biedt ondersteuning, op een nieuwe manier. Dichtbij huis, snel en met vaste contactpersonen. Voor uw vragen en zorgen

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

Families onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling

Families onder druk. Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen. Drs. Ibrahim Yerden. Probleemstelling Families onder druk Huiselijk geweld binnen Marokkaanse en Turkse gezinnen Drs. Ibrahim Yerden Probleemstelling Hoe gaan Marokkaanse en Turkse gezinsleden, zowel slachtoffers als plegers om met huiselijk

Nadere informatie

# #$%#&#' ( &&)*++, (

# #$%#&#' ( &&)*++, ( # #$%#&#' ( &&)*++, ( " # $% % &'%% % ( ) * +$% # %, -.)/ - 0$'( 12 # ' """ Deze vragenlijst kun je gebruiken als je je wilt voorbereiden op het maken van een crisisplan. De vragenlijst kan jou helpen

Nadere informatie

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson

Meld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter

Nadere informatie

Ben je bang dat je tijdens je vakantie wordt achtergelaten en/of uitgehuwelijkt?

Ben je bang dat je tijdens je vakantie wordt achtergelaten en/of uitgehuwelijkt? Ben je bang dat je tijdens je vakantie wordt achtergelaten en/of uitgehuwelijkt? Je staat er niet alleen voor: vraag hulp van een professional! Bel (veilig en anoniem) de LoverALERT-lijn: 010-44 38 444

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar

Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar Bureau Jeugdzorg Gelderland Bereikbaar en Beschikbaar Hans Lomans Bestuurder BJzG 8 april 2011 2 U vindt ons Overal in Gelderland In alle regio s Zorg-en Adviesteams Centra voor Jeugd en Gezin Veiligheidshuizen

Nadere informatie

ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3. 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen

ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3. 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen Inhoudsopgave 1 Een zorgvrager begeleiden 5 1.1 Het sociale netwerk begeleiden 5 Praktijk: Ik zie bijna

Nadere informatie

Ik sta er niet meer alleen voor!

Ik sta er niet meer alleen voor! Ik sta er niet meer alleen voor! Zelfredzaamheid en eigen kracht zijn centrale begrippen in onze participatiesamenleving. Eén gezin, één plan, één hulpverlener is al uitgangspunt van beleid. Daaraan wordt

Nadere informatie