Plan van aanpak Nieuwe Stationsstraat 28 Datum versie: 1 april 2016

Transcriptie

1 Plan van aanpak Nieuwe Stationsstraat 28 Datum versie: 1 april Aanleiding Van 18 januari 2016 t/m 18 april 2016 vindt in het pand aan de Nieuwe Stationsstraat 28 te Ede een tijdelijke uitbreiding van opvangplekken (maatschappelijke opvang) plaats. Het gaat om 5 opvangplaatsen, gefinancierd vanuit reguliere opvanggelden (Rijksuitkering voor Maatschappelijke Opvang). Het Leger des Heils is huurder van het betreffende pand en verzorgt de begeleiding van de bewoners. Op deze manier is in de winter van meer capaciteit gecreëerd voor de Maatschappelijke Opvang. Omdat deze locatie tot de zomer van 2018 beschikbaar is 1, doet de mogelijkheid zich voor de betreffende locatie in te zetten voor een verdere doorontwikkeling van de Maatschappelijke Opvang. Het Leger des Heils ziet hiertoe mogelijkheden, die bijdragen aan de bevordering van de doorstroom in de keten. Dit plan van aanpak beschrijft een pilotvoorstel om op deze locatie (in de periode april 2016 tot zomer 2018) een doelgroep uit de Maatschappelijke Opvang met relatief lichte problematiek te laten wonen door middel van een onderhuurconstructie met het Leger des Heils, met ondersteuning in de vorm van ambulante begeleiding. 2 Doelstelling plan van aanpak De Maatschappelijke Opvang in de Valleiregio bevindt zich in een ontwikkeling die zich richt op twee punten: - Focus op wonen: beleid verschuift van een focus op zorg naar een focus op wonen. Mensen wonen zo normaal mogelijk en dat betekent zo zelfstandig en lokaal mogelijk. Waar nodig wordt, op maat, ambulante begeleiding ingezet. - Nadruk op preventie (beperking instroom) en snelle doorstroom (tijdelijk gebruik van de opvang). Als blijkt dat iemand wegens OGGZ-problematiek niet zelfstandig kan wonen, dan verblijft deze zo kort mogelijk in de opvang om een duurzame woonplek op maat te vinden. Er zijn in opdracht van Centrumgemeente Ede recentelijk twee externe onderzoeken uitgevoerd 2 die betrekking hebben op de (stagnatie en verbetering van de) MO. Eén van de punten die uit de onderzoeken naar voren komt, is dat er onvoldoende uitstroommogelijkheden zijn voor bewoners na verblijf in de maatschappelijke opvang. Dit komt enerzijds door weinig beschikbare (en geschikte) woonruimte waar cliënten na afronding van hun MO traject naar uit kunnen stromen, maar anderzijds doordat een deel van de bewoners nog niet voldoende vaardigheden heeft om volledig zelfstandig te wonen. Deze groep heeft nog woonbegeleiding nodig om stabiel te wonen. De stap naar zelfstandig wonen direct na de maatschappelijke opvang is daarmee voor sommigen te groot. Dit heeft tot gevolg dat bewoners langere tijd gebruik maken van de maatschappelijke opvang dan nodig is en de uitstroom stagneert. Daarom wordt met deze pilot beoogd om aansluitend op deze behoefte een woon/zorgaanbod te creëren. In dit voorstel wordt achtereenvolgens beschreven: - de inventarisatie van de behoefte aan aanbod - de beoogde doelgroep; - de doelstelling van het project; - de randvoorwaarden van deze pilot (financiering, organisatie, monitoring en verantwoording); - een planning. 3 Inventarisatie behoefte aanbod Het huidige zorgaanbod op het gebied van Maatschappelijke Opvang omvat de volgende voorzieningen: - 24-uursverblijf met begeleiding ter plekke, Sociaal Pension Aanbieder: Leger des Heils Capaciteit: 20 plekken 1 Het Leger des Heils huurt deze locatie tot en met de zomer van 2018 van Superstone N.V. 2 Beleidsplan Maatschappelijke opvang, HHM, november 2015 en Evaluatie Trajectfinanciering Maatschappelijke opvang, B&A, maart

2 - Kortdurend verblijf met begeleiding (crisisopvang) Aanbieder: Johanniteropvang Capaciteit: 9 plekken en daarnaast tijdelijke uitbreiding van 1 plek in 2016 (6 voor gezinnen, 4 voor individuen) Stagnatie van de doorstroom in dit huidige zorgaanbod is de voornaamste reden om tot doorontwikkeling van de mogelijkheden aan de Nieuwe Stationsstraat over te gaan. Deze stagnatie doet de ontwikkelpotentie en zelfredzaamheid van cliënten namelijk geen recht. Het gaat in dit voorstel dan ook niet om méér uitbreiding van wat er al is, maar om een nieuwe, meer ambulante vorm van een woon/zorgaanbod in de keten. Het biedt tijdelijke bewoners van het Sociaal Pension die toe zijn aan een volgende stap, de mogelijkheid om ook daadwerkelijk een stap richting zelfstandigheid te maken en daarmee vlotter uit te stromen uit de eerste crisisopvang. Van de huidige populatie in de Maatschappelijke Opvang is bekend wat het woondoel is; de plek waar de gezamenlijke inschatting van de hulpverlener en de bewoner is waar de bewoner het beste naar uit kan stromen. Deze woondoelen zijn altijd een momentopname omdat het gaat om de zittende populatie, maar blijkt gedurende de jaren toch redelijk stabiel te zijn. Gebaseerd op cijfers van 1 januari 2016 zijn er de volgende woondoelen: - 17 zelfstandig wonen met begeleiding (waarvan 14 uit de gemeente Ede) - 5 zelfstandig wonen zonder begeleiding (waarvan 3 uit de gemeente Ede): voornamelijk bewoners van de Johanniter Opvang - 4 beschermd wonen (waarvan 2 uit Ede) Gebaseerd op deze cijfers is het volgende van belang: Het overgrote gedeelte van de populatie wil uitstromen naar zelfstandig wonen met begeleiding. De aantallen zijn hier zo groot, dat het verstandig lijkt de gehele capaciteit van de Nieuwe Stationsstraat te gebruiken voor het aanbieden van zelfstandig wonen met begeleiding (minus twee a drie plekken die in gebruik genomen zullen worden door studenten). Er is een voortdurende nieuwe instroom in de maatschappelijke opvang, zelfs als met de doelstelling preventie de instroom beperkter zal worden. Dit betekent dat er ook een voortdurende nieuwe uitstroom zou zijn waar een vervolgplek voor nodig is. Voor een goed aanbod is het dus noodzakelijk dat de Nieuwe Stationsstraat ook voldoende uitstroom kent. 4 Doelgroep In onderlinge afstemming komen de gemeente Ede en het Leger des Heils uit op een aantal criteria voor toekomstige bewoners van de Nieuwe Stationsstraat. Deze criteria zijn niet in beton gegoten; binnen een pilot moet voldoende ruimte blijven om te experimenteren en te innoveren en maatwerk staat voorop. De criteria geven echter wel focus en voorkomen dat een te grote groep mensen zich mogelijk onbedoeld structureel vestigt omdat zij niet op de juiste plek terecht zijn gekomen. In dat laatste geval zou de stagnatie in de maatschappelijke opvang namelijk niet worden opgelost, maar slechts verplaatst. Criteria: - Individuen van 18 jaar en ouder - Die vallen onder de doelgroep van de Maatschappelijke Opvang Ede - En daarmee vallen onder de regio van de centrumgemeente Ede (Barneveld, Ede, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Wageningen). - Die minimaal 28 uur per week dagbesteding hebben (werk, opleiding of een andere vorm van zinvolle dagbesteding (ZRM-score op het domein dagbesteding van 3,4 of 5, of sprake van vrijwilligerswerk) - Die met inkomsten aan basis behoeften tegemoet komen en eventuele schulden zijn stabiel, of er is sprake van bewindvoering / inkomensbeheer (ZRM-score op het domein financiën van 3,4 of 5). - Waarbij sprake is van psychosociale problematiek of gestabiliseerde psychiatrische problematiek - Waarbij geen sprake (meer) is van verslaving (ZRM-score op het domein verslaving van 4 of 5 3 ). Bij terugval kunnen cliënten gebruik maken van de al bestaande Maatschappelijke Opvang aan het Sociaal Pension, als terugvalvoorziening. - Die nog niet in staat zijn zelfstandig te wonen, maar waarvan dit wel de uiteindelijke doelstelling is (het perspectief is uitstroom, eventueel met ambulante begeleiding). 3 De verwijzing naar ZRM-scores sluit aan bij het gebruik van de Zelfredzaamheidmatrix als screeningsinstrument in de Maatschappelijke Opvang. Een score van 4 of 5 op het leefgebied verslaving geeft aan dat er geen middelgebruik is, of dat er geen sociale, werkgerelateerde, emotionele of fysieke problemen ten gevolgen van het gebruik zichtbaar zijn, er geen aantoonbaar voortdurend of gevaarlijk middelengebruik is en goede behandeltrouw. 2

3 - Concreet hebben we het dan over de volgende cliëntstromen: o Uitstroom MO plekken vanuit het Sociaal Pension, voor die bewoners die hun psychiatrische(verslaving)-problematiek hebben gestabiliseerd en toe zijn aan de volgende stap richting zelfstandigheid o Mensen waarvan uit intake en screening bij de MO-aanbieders (Leger des Heils en Johanniter Opvang) blijkt dat zij recht hebben op opvang, maar waarbij alleen sprake is van psychosociale problematiek (bijvoorbeeld alleenstaanden uit de doelgroep MO met milde problematiek, zwerfjongeren en economisch daklozen). Contra-indicaties: - Actuele verslavingsproblematiek (ZRM-score 1, 2, of 3 op domein verslaving) 4 - Actuele psychiatrische problematiek (ZRM-score 1 of 2 op domein geestelijke gezondheid) - Geen inkomsten of groeiende schulden (ZRM-score 1 of 2 op domein financiën). Indien op alle andere domeinen hoog gescoord wordt en de kans op een succesvol traject daarmee groot is, kan hier een uitzondering op worden gemaakt. - Geen dagbesteding (ZRM-score 1 of 2 op domein dagbesteding) - Geen uitstroomperspectief op cliëntniveau (wanneer de inschatting is dat mensen altijd intensieve begeleiding nodig zullen hebben) 5 Doelstelling Het verblijf aan de Nieuwe Stationsstraat heeft de volgende doelstelling: - Het bieden van een tijdelijke woonplek (doel: uitstroom na 6 maanden tot maximaal 1 jaar) met verblijfsbegeleiding en individuele hulpverleningsfunctie aan mensen die geen beroep (meer) hoeven te doen op de 24-uurs hulpfunctie van het sociaal pension. De bewoner is in staat met een lichtere vorm van hulp en begeleiding toe te werken naar zelfstandige huisvesting. Cliënten ontvangen training en begeleiding die erop gericht is dat zij binnen afzienbare tijd nog meer zelfstandig (zonder of met minder hulp) kunnen wonen en leven. - Het bieden van een (tijdelijke) stabiele woonplek aan kwetsbare mensen. Omdat het streven is dat bewoners zich doorontwikkelen tot zelfstandigheid, biedt deze locatie geen opvang aan bewoners met ernstige problematiek / mensen die geen dagbesteding hebben. Op deze manier willen we het risico op terugval voorkomen. - Het verhogen van zelfredzaamheid. De verwachting is dat deze pilot bijdraagt aan het oplossen van de stagnatie in de pilot, omdat bewoners betere uitstroommogelijkheden hebben uit de Nieuwe Stationsstraat dan uit het Sociaal Pensioen. Ten eerste hebben zij door het verblijf aan de Nieuwe Stationsstraat meer tijd om huisvesting te vinden en is de opgebouwde inschrijftijd op Huiswaarts.nu langer. Ten tweede kunnen bewoners door hun verblijf aan de Nieuwe Stationsstraat laten zien dat zij in staat zijn om relatief zelfstandig te wonen. Dit maakt dat zij makkelijker in aanmerking komen in zowel de sociale huur als de particuliere huursector. Ten derde is, door het stellen van instroomcriteria, geborgd dat alle bewoners de ambitie hebben om zich door te ontwikkelen. Daardoor is het verblijf gericht op uitstroom en kunnen bewoners zich optrekken aan medebewoners. Dit biedt een ander klimaat dan het Sociaal Pension, waar ook veel cliënten met zware (verslavings)problematiek zijn waarvoor opvang het belangrijkste doel is. 6 Randvoorwaarden 6.1 Praktische inbedding Het Leger des Heils huurt het pand tot de zomer van De pilot heeft de duur van twee jaar (april 2016 tot zomer 2018) Wordt gebruikt om de pilot praktisch vorm te geven; 2017 om het perspectief duidelijk te stellen en verdere ontwikkelpunten uit te werken (structurele vorm, regionale inbedding, financiering). 4 Een score van 1, 2 of 3 op het domein verslaving wijst op misbruik of verslaving en problematiek gerelateerd aan verslaving. Een score van 1 of 2 op het domein geestelijke gezondheid wijst ernstige moeilijkheden, aanhoudende problemen die het gedrag beïnvloeden en moeilijkheden in het dagelijks functioneren door symptomen en/of geen behandeling. Een score van 1 of 2 op het domein financiën wist op het ontbreken van inkomsten, hoge, groeiende schulden en ongepaste uitgaven. Een score van 1 of 2 op het domein dagbesteding wijst op het veroorzaken van overlast of dat er geen dagbesteding is. 3

4 Gezien de locatie (nabij horecagelegenheden van Ede Centrum) is het van belang dat er geen sprake is van verslaving bij bewoners. Er is sprake van scheiden van wonen en zorg (bewoners huren zelf, dus onderhuur van het LdH). Het Leger des Heils neemt het voortouw in het betrekken van de buurt in deze pilot. Zij kan hierbij gebruik maken van de positieve ervaringen die er zijn bij het betrekken van de buurt van het Sociaal Pension, bijvoorbeeld door het organiseren van bijeenkomsten. De bestemming van het pand is centrum. Op de 1 e en 2 e woonlaag mag gewoond worden, op de begane grond niet. Omdat de begane grond bestaat uit kantoorruimtes, zorgt dit niet voor knelpunten. Op termijn zouden er hier wel 3 extra kamers gerealiseerd kunnen worden indien hiervoor de bestemming aangepast zou worden. Op de eerste woonlaag bevinden zich 9 kamers en op de 2 e woonlaag bevinden zich 7 kamers. Hiervan zijn 14 kamers beschikbaar voor bewoners. 8 kamers beschikken over een eigen kookgelegenheid. De bewoners kunnen gebruik maken van een gezamenlijke woonkamer en een gemeenschappelijke keuken. Er is gedeeld sanitair per woonlaag. Om een oogje in het zeil te houden én om de pilot te gebruiken om te experimenteren met de inzet van informele ondersteuning naast professionele hulp binnen de MO, zullen er 2 plekken worden aangeboden als studentenhuisvesting. Leger des Heils verhuurt deze kamers aan studenten van de CHE. Van deze studenten wordt verwacht dat ze actieve meewoners zijn in het project. Dit houdt in dat ze onder andere eenmaal per week een terugkoppeling geven aan de begeleiders en bij (nachtelijke) calamiteiten bewoners een beroep op hen kunnen doen. De studenten zijn ongeveer 3 uur per week actief aanwezig in huis door gezamenlijke activiteiten te initiëren zoals koffie drinken, tafeltennis, en dergelijke. Er wordt gewerkt op basis van het concept goede buur. Er is een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met de Christelijke Hogeschool Ede. Zij verzorgen de werving van de studenten. De Nieuwe Stationsstraat kan ook als voorloper gebruikt worden om andere nieuwe werkwijzen te implementeren. Dan wordt onder andere gedacht aan het beter betrekken van de lokale zorg en de cliënt zelf bij het zorgplan. Dit kan bijvoorbeeld door bij opstelling van het plan of stagnaties in de uitvoering, in de bespreking altijd de lokale gemeente uit te nodigen en zo mogelijk ook de cliënt zelf aan te laten sluiten. Zo is de lokale gemeente ook al van te voren betrokken en kan deze aan de slag gaan bij het totstandbrengen van een uitstroomperspectief. In oktober 2016 vindt een evaluatie plaats waarin in ieder geval de volgende punten worden besproken: o Evaluatie instroomcriteria (bv: is er veel terugval op het gebied van verslaving? Voldoende instroom, of is de locatie niet vol? Uitbreiding of juist versmalling doelgroep?) o Evaluatie werkelijke uitstroom: en mogelijke stagnaties hierin (bv: heeft iedereen de capaciteiten om uit te stromen?) o Eerste monitoringresultaten o Bespreking van de situaties waar lokale gemeenten meer en vroeger betrokken zijn bij het tot stand brengen van uitstroom. o Plan maken: wat te doen ná zomer 2018 met de zittende populatie? o Visievorming: hoe gaan we doorontwikkeling verder vormgeven? o Financiën: loopt het innen van de huur goed? Is het aantal uur begeleiding voldoende? Is het, zoals de verwachting is, mogelijk om de woonbegeleiding te beëindigen vanaf januari 2017? 6.2 Financieel Kader Omdat de pilot Nieuwe Stationsstraat deel uitmaakt van het beleid Maatschappelijke Opvang en ook vanuit de Doeluitkering Maatschappelijke Opvang wordt gefinancierd, zal dit zo veel als mogelijk onderdeel uitmaken van de financiële afspraken die gelden voor de Maatschappelijke Opvang. Dit betekent dat de huidige afspraken uit de trajectfinanciering gelden waarbij financiering plaatsvindt op basis van daadwerkelijke bezetting. Op deze manier is dit project toegankelijk voor de MO-doelgroep uit de gehele regio. Ander voordeel hierbij is dat de monitoring van doelgroepen geborgd is en dat de instroom middels een intake in de MO plaats kan vinden. Zo blijven we als gemeenten beeld houden bij de trends & ontwikkelingen van deze groep hulpvragers, waar we als gemeenten verantwoordelijkheid voor dragen. Vanuit de trajectfinanciering wordt in deze pilot geen subsidie ingezet t.b.v. een huisvestingscomponent, omdat huisvestingslasten via een onderhuurconstructie bij het Leger des Heils huur bijdragen, op zo n wijze dat er voldoende middelen voor de bewoners over zijn voor levensonderhoud. 4

5 Voor de eerste fase, van 18 april tot 31 december 2016 wordt voor de begeleiding het volgende afgesproken. - Tot 1 januari 2017 is 4 uur extra woonbegeleiding nodig per dag. Deze vorm van groepsbegeleiding is er in deze beginperiode van de pilot op gericht om de instroom goed te laten verlopen. Het gaat hierbij om een eenmalige financiering van 69,50 x 4 uur x 258 dagen = tot 1 januari Vanaf dan zal deze begeleiding naar verwachting op informele wijze worden vormgegeven. - Vanuit de trajectfinancieringssystematiek kunnen de volgende bouwstenen gescoord worden: Trajectmanagement ( 5, 26 per dag) en Psychosociale begeleiding ( 24,69 per dag). Bij binnenkomst ontvangt iedere bewoner gemiddeld 3 uur begeleiding per week. Dit kan tijdens het verblijftraject worden afgebouwd. Het gaat hier om ambulante woonbegeleiding met intensieve en integrale hulpverlening in de thuissituatie van cliënten met meervoudige problematiek. Cliënten ontvangen training en begeleiding zodat zij binnen afzienbare tijd meer zelfstandig (zonder of met minder hulp) kunnen wonen en leven. Hierbij wordt uitgegaan van een maximale inzet in 2016 van 258 dagen x 29,94 = 7.724,52 per cliënt. De begeleiding wordt ingezet vanuit het Leger des Heils en mogelijk verbreed naar inzet van de Johanniteropvang. Bij maximale bezetting zijn voor 2016 de totale kosten daarmee ,28 = ,28. De financiële afspraken worden najaar 2016 geëvalueerd en indien van toepassing vanaf 1 januari 2017 bijgesteld. Dit is vooral van belang omdat het met de afbouw van de woonbegeleiding de verwachting is dat de ambulante begeleiding wellicht niet voldoende is en dat het passender is om 4 uur begeleiding in te zetten in plaats van 3 uur. Gebaseerd op deze inschatting geldt de volgende begroting voor de gehele pilot, uitgaande van maximale bezetting: 18 april 31 december januari- 31 december januari 1 juli Totaal De kosten worden geput uit de reserve van de Doeluitkering Maatschappelijke Opvang. 6.3 Organisatorische inbedding Dit project wordt organisatorisch ingebed vanuit beleid Maatschappelijke Opvang. Projectleiding ligt bij de gemeente Ede, en wordt mede gedragen door onderstaande werkgroep: Netwerkpartners: Sebastiaan Kruyswijk Roland Olieman Rik Gerritsen Gemeente Ede: Lout van der Hoeven Ilse Klompen René Bakker Esther Wisse Mirjam Bouwman Regio gemeenten: Ingrid Pallast Marlous van Driel Leger des Heils Leger des Heils VGGM Gemeente Ede, Programmamanager Ede Centrum Gemeente Ede, Beleidsadviseur Wonen Gemeente Ede, Financieel adviseur Gemeente Ede, Beleidsmedewerker MO Gemeente Ede, Beleidsadviseur MO Gemeente Wageningen Gemeente Barneveld Zijdelings adviseren: Arjen van den Boogaart (mail) Anne Sauer (mail) Rob Doorakkers (mail) Bram Koppenaal Mireille Kassels 5

6 6.4 Monitoring en verantwoording: Om de doelgroep MO goed te kunnen monitoren wordt gebruik gemaakt van het CVS (cliëntvolgsysteem). Dat heeft verschillende doelen: - Inzicht in de (ontwikkelingen van) de populatie - Zicht op resultaten - Duidelijke instroomcriteria - Aansluiting vraag op aanbod De bewoners die aan de Nieuwe Stationsstraat komen te wonen, zullen door de zorgaanbieder hierin geregistreerd worden conform de afspraken die er gelden zoals omschreven in het werkprocesboek Centrale Toegang. De monitoring wordt verder meegenomen in de reguliere Factsheet Centrale Toegang. 6

7 7