Jaarverslag Directie-generaal Sociale inspectie 2015

Transcriptie

1 Jaarverslag Directie-generaal Sociale inspectie 2015

2

3 INHOUD INLEIDING HOOFDSTUKEN 1 De taken 06 2 De organisatie en de personeelsbezetting van de Sociale Inspectie 28 3 De activiteiten van de Sociale Inspectie 46 4 Resultaten van de Sociale Inspectie 57 5 Opvolging van inbreuken, vastgesteld in Pro Justitia 85 6 Bijzondere statistieken voor de landbouwsector 94 7 Bijzondere opdrachten 96 BIJLAGEN 1 Wetten en besluiten die onder de bevoegdheid van de Sociale Inspectie vallen 98 2 De zitdagen van de Sociale Inspectie 132

4

5 INLEIDING Het vrijwaren en versterken van ieders sociale bescherming is opdracht nummer 1 van de Sociale Inspectie. Om hiervoor te zorgen controleert de dienst of de werkgevers hun werknemers op regelmatige basis aan de sociale zekerheid aangeven en hen onderwerpen. Maar we binden ook de strijd aan tegen elk mechanisme van sociale fraude. Als resultaatgerichte organisatie streeft de Sociale Inspectie duidelijke strategische en operationele doelstellingen na. Deze worden afgestemd op de actualiteit op het terrein en op de verwachtingen die aan onze dienst worden gesteld. Zo hebben we in 2015 bijvoorbeeld meer ingezet op de strijd tegen de sociale dumping omdat we vaststelden dat deze vorm van sociale fraude steeds grotere proporties aanneemt. Ook in de komende jaren zal de sociale dumping voor onze dienst het prioritaire aandachtspunt blijven. Daarnaast streven we hoofdzakelijk welbepaalde doelstellingen na in de strijd tegen de fraudefenomenen die een gevaar kunnen betekenen voor ons sociale zekerheidssysteem, namelijk: de strijd tegen de schijnzelfstandigheid; de strijd tegen de illegale tewerkstelling van werknemers; de strijd tegen de georganiseerde fraude inzake sociale zekerheidsbijdragen en de strijd tegen de verschillende vormen van sociale spitstechnologie; de strijd tegen de grensoverschrijdende fraude. Verder zijn er doelstellingen op het vlak van de termijn waarbinnen klachten van de syndicale organisaties, de werknemers en de gerechtelijke overheden moeten worden behandeld. Indien nodig kan de Sociale Inspectie rekenen op ondersteuning van de verschillende diensten van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid en wordt er samengewerkt met de andere sociale inspectiediensten die onder de bevoegdheid vallen van andere departementen. Hier wensen we al onze partners te bedanken voor de gunstige invloed van hun bijdrage op onze resultaten. De structuur waarbinnen onze dienst werkt mag modern genoemd worden. Onze vooruitstrevende informaticaomgeving is voor het grootste deel op maat geschreven en ze wordt voortdurend aangepast aan de evoluerende behoeften van de dienst. Dank zij de informatisering van de processen beschikken we over een elektronisch spoor in real time vanaf het ogenblik waarop de onderzoeken worden gestart tot wanneer zij na behandeling geklasseerd worden. Deze informatisering maakt het ook mogelijk om doelstellingen op te volgen volgens de volgende cyclus: Resultaten Doelstellingen Bijsturing Monitoring Met dit jaarverslag geven we graag een overzicht van de resultaten die de Sociale Inspectie als overheidsdienst behaald heeft in 2015, en dit in het perspectief van de beschikbare werkmiddelen en de bevoegdheden waarover onze sociaal inspecteurs beschikken. Overigens beantwoorden we met het publiceren van dit jaarverslag ook aan een wettelijke verplichting 1. 1 Verdrag n 81 betreffende de Arbeidsinspectie in de industrie en de handel, aangenomen op 11 juli 1947 door de Internationale Arbeidsorganisatie en bekrachtigd door België door de wet van 29 maart 1957 (B.S. van 10 mei 1957) en het verdrag n 129 betreffende de Arbeidsinspectie in de landbouw, aangenomen op 25 juni 1969 door de Internationale Arbeidsorganisatie en bekrachtigd door België door de wet van 6 juli 1997 (B.S. van 29 juli 1998). 5

6 1De taken 1. Opdrachten Het is de opdracht van de Sociale Inspectie van de FOD Sociale Zekerheid om het Belgische sociale zekerheidsstelsel te waarborgen en te beschermen. In de praktijk bestaat deze opdracht in het controleren van de toepassing van de verschillende wetten betreffende de sociale zekerheid voor werknemers. Ook de strijd tegen de sociale fraude en tegen het zwartwerk kaderen binnen diezelfde opdracht. De sociaal inspecteurs van onze dienst voeren daarom controles en onderzoeken uit bij: werkgevers en in werkplaatsen; werknemers; gerechtigden op sociale uitkeringen; openbare instellingen van sociale zekerheid (RSZ, FAMIFED, RJV, enz.); meewerkende instellingen van sociale zekerheid. Deze laatste zijn erkende privaatrechtelijke instellingen die belast zijn met de medewerking aan de toepassing van de sociale zekerheidswetgeving (zoals bijv. private kinderbijslagfondsen, ziekenfondsen, enz.). Daarnaast onderzoekt de Sociale Inspectie de erkenningsvoorwaarden van de sociale secretariaten van de werkgevers en houdt hij toezicht op hun werking. Voor het uitvoeren van deze opdracht wordt nauw samengewerkt met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). De Sociale Inspectie is bevoegd om zijn controletaken uit te voeren in de volgende domeinen: het algemeen stelsel van de sociale zekerheid van de werknemers (inschrijving bij de instelling belast met de inning van de sociale zekerheidsbijdragen en aangifte aan diezelfde instelling van de aan de sociale zekerheid te onderwerpen lonen); de reglementering betreffende de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling; de jaarlijkse vakantie; de kinderbijslag; de arbeidsongevallen; de ziekte- en invaliditeitsverzekering; het bijhouden van sociale documenten; de controle op de maatregelen tot bekendmaking van de werkroosters van de deeltijds tewerkgestelde werknemers; het toezicht op de reglementering inzake de illegale tewerkstelling van buitenlandse werknemers; de controle op de beroepsactiviteit als zelfstandige van vreemdelingen; de controle op de toegang tot het grondgebied, het verblijf en de vestiging van vreemdelingen in België; de hoofdelijke aansprakelijkheid van de opdrachtgevers ten aanzien van de sociale schulden van de aannemer, die sociale schulden heeft op het ogenblik van het sluiten van de overeenkomst. 6

7 De Sociale Inspectie levert ook aanzienlijke inspanningen in de strijd tegen: de mensenhandel; de georganiseerde fraude inzake sociale bijdragen; de sociale spitstechnologie; de sociale dumping; schijnzelfstandigen en schijnwerknemers. Mensenhandel bestaat enerzijds in de uitbuiting van de precaire toestand waarin de illegale werknemer zich bevindt, en anderzijds in de uitbuiting van het werk van een werknemer waarbij geen of slechts gedeeltelijke bijdragen als tegenprestatie gestort worden aan de RSZ. Op het vlak van de georganiseerde fraude inzake sociale bijdragen komt het er voor de dienst op neer om frauduleuze constructies bloot te leggen. Vaak nemen die de vorm aan van spinnenwebben, en wordt er gebruik gemaakt van valse facturen om zichzelf op oneerlijke wijze snel te verrijken ten nadele van de staat. Sociale spitstechnologie, die door bepaalde ondernemingen wordt toegepast, bestaat in het opzetten van steeds meer gesofistikeerde constructies om de betaling van bijdragen op sommige, aan de werknemers toegekende bedragen, te vermijden. Sociale dumping betreft de praktijken van buitenlandse ondernemingen die de wetgeving betreffende de detachering schenden en die op internationaal vlak sociale dumpingpraktijken organiseren door geen of slechts gedeeltelijke sociale bijdragen te betalen. Ten gevolge daarvan worden de te goeder trouw zijnde firma s van de markt verdrongen. Op dat vlak richt de Sociale Inspectie zich meer bepaald op de strijd tegen: de valse statuten (de gedetacheerde werknemers werken onder het statuut van zelfstandige terwijl ze onder het gezag van een werkgever werken). Men wordt met deze praktijk onder meer geconfronteerd in de sectoren van de bouw, van de voedingsindustrie en van de informatica; de valse detacheringen; de constructies inzake de detacheringen; het afleveren van valse formulieren E101 / A1 aan een groep werknemers. Constructies met schijnzelfstandigen en schijnwerknemers zijn erop gericht verschuldigde bijdragen te ontduiken of ten onrechte bepaalde uitkeringen te bekomen. In de strijd tegen het zwartwerk kan de Sociale Inspectie een bijzonder middel gebruiken om bij de werkgevers de bedragen terug te vorderen die deze niet hebben aangegeven aan de RSZ. Hij kan namelijk ambtshalve een administratieve aangifte opstellen van de prestaties van de werknemers, en in het bijzonder van de niet aangegeven lonen, die hij vervolgens aan de Rijksdienst toezendt. Op zijn beurt kan de RSZ dan overgaan tot het invorderen van de verschuldigde bijdragen 2. De Inspectie kan repressief optreden in de uitvoering van zijn opdracht. Afhankelijk van de omstandigheden, de ernst van de inbreuk, het bedrieglijke oogmerk, de belangen van de werknemers en de mogelijkheid om de inbreuk te regulariseren, heeft de sociaal inspecteur dan het recht om waarschuwingen te geven en om de overtreder een termijn op te leggen binnen dewelke hij zich in regel moet stellen, of om proces-verbaal (ook Pro Justitia genoemd) op te stellen dat bewijskracht heeft tot bewijs van het tegendeel. De opdrachten aangaande de toepassing van de sociale wetgeving kunnen ook van informatieve aard zijn, ten behoeve van werkgevers, werknemers en uitkeringsgerechtigden. In dat geval informeert de Sociale Inspectie de werknemers en de sociaal verzekerden over de voordelen die bepaald zijn in de sociale zekerheidsreglementering waarop zij aanspraak kunnen maken op grond van hun professionele tewerkstelling, en over de wijze waarop deze kunnen verkregen worden. Ook kan de sociaal inspecteur de aandacht van de bevoegde overheid vestigen op tekortkomingen of misbruiken van de reglementering die hij in zijn dagelijkse praktijk vaststelt. Daarvoor kan hij steunen op de ervaring die hij op het terrein heeft verworven in zijn bevoegdheidsdomein. Zo vervult hij een knipperlichtfunctie inzake het sociaal (straf-)beleid. Het opmerken en het signaleren aan de overheid van de tekortkomingen en misbruiken die niet specifiek gedekt zijn door de bestaande wetgeving, draagt bij tot een voortdurende kwaliteitsverbetering van de wetteksten en tot een betere afbakening van hun toepassingsgebied 3. Er moet ook aangestipt worden dat de Sociale Inspectie samenwerkt met andere inspectiediensten die actief zijn in de strijd tegen de sociale fraude en de illegale arbeid. Deze samenwerking werd geïnstitutionaliseerd door de oprichting van de Sociale Inlichtingen- 2 HEIRMAN J-C, VAN DE MOSSELAER G, De bevoegdheden van de sociaal inspecteurs in het licht van het sociaal strafwetboek, Kluwer, 2012, p HEIRMAN J-C, VAN DE MOSSELAER G., op cit., p.85 7

8 en Opsporingsdienst (de SIOD) 4 in De SIOD stelt elk jaar een strategisch plan op, dat een aanvulling is op de plannen die jaarlijks door elk van de erin vertegenwoordigde diensten wordt uitgewerkt. Het strategisch plan van elke inspectiedienst omvat, afhankelijk van zijn core business, een reeks maatregelen met het oog op de strijd tegen de sociale bijdragefraude en/of de sociale uitkeringsfraude. Om hun werkzaamheden maximaal te valoriseren zetten de inspectiediensten de raakvlakken zo veel mogelijk voorop in deze plannen. Vanuit dit perspectief poogt de Sociale Inspectie op het terrein een beleid te voeren in de strijd tegen de sociale fraude en de illegale arbeid, dat in het algemeen bepaald wordt door de regering. In het directiecomité van de SIOD zetelen: de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; de FOD Sociale Zekerheid; de dienst Toezicht op de Sociale Wetten van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; de Sociale Inspectie van de FOD Sociale Zekerheid; de inspectiedienst van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid; de inspectiedienst van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening; het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering; FAMIFED; de Rijksdienst voor Pensioenen; de gewestelijke inspectiediensten bevoegd inzake het toezicht op de arbeidsvergunningen; het college van Procureurs-generaal (vertegenwoordigd door de Procureur-generaal die bevoegd is inzake het sociaal strafrecht). Zoals hoger aangehaald, wordt het jaarlijks actieplan uitgevoerd door de inspectiediensten naargelang hun eigenheden en hun prioriteiten, en door de arrondissementscellen. De arrondissementscellen zijn samengesteld uit lokale vertegenwoordigers van de meeste hoger vermelde inspectiediensten, en ze fungeren als het orgaan bij uitstek voor de strijd tegen het zwartwerk en de illegale tewerkstelling. Zij vergaderen op regelmatige tijdstippen (éénmaal per maand) met het oog op de organisatie van de samenwerking op het terrein. Zij verzorgen gemeenschappelijke acties volgens een patroon van twee controles per maand. 4 Programmawet (I) van 27 december 2006 (B.S. 28/12/2006) TITEL XII. - Oprichting van de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst inzake de strijd tegen sociale fraude en illegale arbeid, de arrondissementscellen en de partnerschapscommissie en opheffing van de wet van 3 mei 2003 houdende oprichting van de Federale Raad voor de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude, het Federale Coördinatiecomité en de Arrondissementscellen. Deze wet werd gewijzigd en voortaan heeft Hoofdstuk 2 van Boek 1 van het Sociaal Strafwetboek betrekking op deze instellingen (zie de artikelen 3 tot 10 van het Sociaal Strafwetboek). De opdrachten van de arrondissementscellen bestaan in het organiseren en coördineren van de controles op het terrein naar illegale tewerkstelling en sociale fraude, met het oog op het doen naleven van de sociale wetgeving. De acties die deze cellen daarvoor uitvoeren staan in het strategisch plan dat jaarlijks op het federale niveau wordt opgesteld, in nauw overleg met de verschillende inspectiediensten en het openbaar ministerie. Voor zijn activiteiten in partnerschap met andere inspectiediensten is de Sociale Inspectie gebonden aan de volgende samenwerkingsprotocollen en -akkoorden: Het Actieplan van 20 november 2001 betreffende de samenwerking tussen de verschillende controlediensten met het oog op de coördinatie van de controles van het personen- en goederenvervoer over de weg (B.S. 19/02/2002). Dit plan werd voortgezet door het Actieplan van 14 november 2006 betreffende de samenwerking tussen de verschillende controlediensten met het oog op de coördinatie van de controles van het personen- en goederenvervoer over de weg (B.S. 05/12/2006). Het Protocolakkoord van 27 februari 2003 tussen de Staatsveiligheid en de Sociale Inspectie. De bedoeling van dit protocolakkoord is een doeltreffende samenwerking te bekomen tussen de beide partijen in de strijd tegen activiteiten die de fundamentele belangen van de staat en ook de correcte toepassing van de wetgeving betreffende de sociale zekerheid van de werknemers, in gevaar kunnen brengen. Vanuit dit perspectief wordt een betere uitwisseling van gegevens en inlichtingen beoogd tussen de partijen, enkel onder de voorwaarden die bepaald worden in dit protocol en mits naleving van de van kracht zijnde wetgeving en reglementeringen. Het samenwerkingsprotocol van 1 juli 2005, afgesloten tussen de Sociale Inspectie en de Inspectie van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Met dit protocol tonen beide diensten de intentie om alles in het werk te stellen om de werking sterk en doeltreffend te maken. Daarom moeten ze ervoor zorgen dat de procedures uitgewerkt en de nodige acties ondernomen worden om deze samenwerking te verbeteren. De bedoeling van dit protocol is ook om de taken onderling duidelijk te verdelen om dubbele onderzoeken en een verschillende interpretatie van de sociale wetgeving te vermijden. Het protocol bepaalt dat de Sociale Inspectie bij voorrang instaat voor de preventieve en repressieve controle van de sociale fraude van alle ondernemingen, zowel op sectoraal als op individueel vlak, met inbegrip van deze die betrekking heeft op zwartwerk. 8

9 De inspectiedienst van de RSZ van zijn kant is belast met het verzamelen van de gegevens die een zo correct mogelijke inning mogelijk maken van de sociale zekerheidsbijdragen. Ook het lot van bepaalde specifieke onderzoeken komt aan bod in deze tekst. Het betreft onder meer de behandeling van gefailleerde werkgevers, de controle op de toepassing van de artikelen 30 bis en 30 ter van de wet van 27 juni 1969, evenals het toezicht op de sociale secretariaten, dat bij voorrang gebeurt door de RSZ. Bovendien voorziet dit protocol een belangrijke informatie-uitwisseling tussen de beide diensten, die nuttig is voor hun onderzoeken 5. Het samenwerkingsprotocol, ondertekend op 15 december 2006 tussen de sociale inspectiediensten (de controlediensten van de RVA, de dienst Toezicht op de Sociale Wetten, de RSZ en de Sociale Inspectie van de FOD Sociale Zekerheid) en Algemene administratie van de strijd tegen de fiscale fraude (FOD Financiën), op initiatief van het Federaal Coördinatiecomité voor de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude, in werking getreden op 1 januari Ten gevolge van dit akkoord wordt sinds 2007 ieder kwartaal een vergadering georganiseerd op regionaal niveau, met de vertegenwoordiger van de BBI en een vertegenwoordiger van alle andere sociale inspectiediensten. De bedoeling van deze vergadering bestaat in informatie-uitwisseling aangaande grote fraudedossiers. Ter uitvoering van het actieplan van het College voor de strijd tegen de fiscale en sociale fraude, en met name voor wat betreft de intra- en interdepartementale samenwerking en gegevensuitwisseling, zijn de betrokken sociale inspectiediensten en de Algemene administratie van de Bijzondere Belastingsinspectie (AABBI) overeengekomen om hun samenwerking uit te breiden met een luik samenwerking op informaticavlak, zoals vastgelegd in het op 15 december 2006 ondertekende protocol. De SIOD en de AABBI voegden daar bovendien een luik specifieke uitwisseling van informatie betreffende grensoverschrijdende tewerkstelling aan toe. Voor wat het luik betreft dat gewijd is aan de samenwerking op informaticavlak, is het uitgangspunt dat de betrokken diensten voor hun onderzoeken op informaticavlak kunnen worden bijgestaan door een AABBI-informaticacel. Bijlage II van dit samenwerkingsprotocol regelt de voorwaarden en de modaliteiten voor de uitwisseling van digitale gegevens, en de afspraken inzake archivering. 5 HEIRMAN J-C, VAN DE MOSSELAER G, op cit., p64. Voor wat de specifieke uitwisseling betreft van gegevens betreffende grensoverschrijdende tewerkstelling, is het de bedoeling een gegevensuitwisseling op te zetten die de diensten in staat stelt om mogelijke fraudesystemen te identificeren. Deze systemen maken namelijk misbruik van de bestaande discrepantie in fiscale en sociale termijnen tussen de woonstaat en de werkstaat, en halen er voordeel uit door van deze verschillen gebruik te maken. Bijgevolg moet men spontaan achterliggende informatie kunnen uitwisselen (typologieën, adressen, profielen, indicatoren, ) die de AABBI en de sociale inspectiediensten kunnen vaststellen, om eventuele fraudesystemen te achterhalen en op een correcte manier de belastingen en de sociale zekerheidsbijdragen te innen van de werknemers en de werkgevers. Op dit vlak is de ingestelde procedure de volgende: hh hh De SIOD en de bij dit akkoord betrokken sociale inspectiediensten geven informatie door die wijst op mogelijke fraude met de belastbaarheid van de grensoverschrijdende tewerkstelling, zodat de AABBI een onderzoek kan instellen. Deze informatie wordt centraal verzameld door de AABBI om een nationaal overzicht van de gegevens per buitenlandse werkkracht mogelijk te maken; In onderzoeken naar de belastbaarheid van grensoverschrijdende verrichtingen houdt de AABBI rekening met de mogelijke impact van de onderwerping aan de Belgische sociale zekerheid. De gegevens rond fictieve maatschappelijke zetels die door de AABBI worden onderzocht in het project datamining extraneïteiten zijn daarbij een belangrijke indicatie. Deze informatie wordt bij de SIOD verzameld zodat een nationaal overzicht mogelijk wordt. De SIOD maakt de ontvangen informatie over aan de bevoegde inspectiedienst als dit kadert in een lopend onderzoek of als die daarom verzoekt. Deze informatie wordt door de SIOD hoe dan ook systematisch en rechtstreeks doorgezonden naar de RSZ. Zo kan de RSZ bij zijn invorderingsbeleid, en rekening houdend met elementen uit het risicoprofiel, snel de nodige stappen zetten om de verjaring te stuiten, zowel op vlak van de aangifte als van de invordering van de verschuldigde bijdragen. Dit moet ook toelaten om tijdig de nodige juridische procedures op te starten en om de aan de RSZ toegewezen opdrachten op performante wijze te kunnen uitvoeren. Het samenwerkingsakkoord met als doel de uitwisseling en het gebruik van fiscale en sociale gegevens te optimaliseren, afgesloten tussen de FOD Financiën; 9

10 de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; de FOD Sociale Zekerheid; de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid; de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening; het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering; de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst. Dit samenwerkingsakkoord werd ondertekend op 15 december 2009 en beoogt de optimalisering van: hh hh het gebruik op sociaal en fiscaal vlak van de voor uitwisseling vatbare informatie; de spontane en wederzijdse uitwisseling van: de beschikbare informatie m.b.t. de sociale regularisaties van bezoldigingen en andere belastbare voordelen, de beschikbare informatie van fiscale herzieningen van belastbare bezoldigingen en andere belastbare voordelen. Vaak geeft het gefragmenteerd bekijken van bedrijfseconomische, fiscale, sociale of financiële informatie slechts een vertekend beeld van de toestand, onvoldoende om meer latente verbanden in fraudedossiers bloot te leggen en de noodzakelijke acties op te starten. Slechts door het bijeenbrengen van informatie uit verschillende domeinen kan een passend antwoord geformuleerd worden op de fraudefenomenen die een bedreiging vormen voor het economisch bestel, de staatsfinanciën en de sociale zekerheid. Daarom zijn de inspectiediensten en de betrokken administraties overeengekomen om, binnen dit samenwerkingsakkoord, loyaal mee te werken aan de uitwisseling van individuele gegevens die nuttig zijn in de strijd tegen de fiscale en de sociale fraude, binnen de wettelijk bepaalde grenzen aangaande de uitwisseling van persoonsgegevens. Onder uitwisseling van gegevens wordt verstaan: hh hh de uitwisseling van de beoogde individuele gegevens waarvan een inspectiedienst of een administratie kennis heeft of krijgt bij de uitvoering van de haar opgelegde taken. Dit kan zowel gebeuren op uitdrukkelijke vraag van de partijen als door middel van een spontane mededeling; de uitwisseling van individuele gegevens met betrekking tot gemeenschappelijke controles. De partijen die aan (gemeenschappelijke) controles meewerken of aan vergaderingen in het kader van de arrondissementscellen (zie supra SIOD) deelnemen, zullen in het bijzonder alles in het werk stellen om alle relevante informatie te verstrekken die nuttig is voor de voorbereiding en de organisatie van de uit te voeren controles en voor de toepassing van de betrokken wetgeving. Onder individuele gegevens wordt verstaan: hh hh de gegevens die betrekking hebben op welbepaalde rechtspersonen of natuurlijke personen; de gegevens die rechtstreeks of onrechtstreeks voortvloeien uit onderzoek naar de bedoelde personen. Om de samenwerking te versterken en om de kwaliteit en de effectiviteit te verhogen zullen de ondertekenende partijen opleidingen voorzien die in het bijzonder betrekking hebben op: hh hh hh de diversiteit en specificiteit van de verschillende partners in dit akkoord: bevoegdheden, competenties, opdrachten, overtredingen, wijze van optreden, ; de modaliteiten van dit akkoord en het sensibiliseren van alle betrokkenen, de bedoeling en details van de samenwerking; de gegevensuitwisseling via gestandaardiseerde formulieren. Tenslotte, om het verloop van de interdepartementale gegevensuitwisseling op te volgen, bij te sturen en/of te stimuleren, zijn de partijen overeengekomen een stuurgroep op te richten, waarin de onderscheiden operatoren vertegenwoordigd zijn. Die stuurgroep vergadert regelmatig volgens een vast schema. Het initiatief, de opvolging en het secretariaat van de werkzaamheden van deze stuurgroep wordt verzorgd door de SIOD, die de stuurgroep eveneens voorzit. In het kader van dit akkoord heeft de Sociale Inspectie de rol van SPOC (Single Point Of Contact) op zich genomen voor de gegevens die door de controlecentra van Financiën worden verzameld en die de sociale inspectiediensten mogelijk kunnen interesseren. Zo ontvangen de regionale kantoren van de Sociale Inspectie de bedoelde informatie rechtstreeks van de controlecentra, behandelen zij deze die tot hun bevoegdheid behoort en geven zij de andere informatie door, naargelang de aard ervan, aan de bevoegde inspectiediensten. 10

11 Het samenwerkingsprotocol inzake de strijd tegen de ernstige en georganiseerde sociale fraude, ondertekend op 1 oktober 2010, door de ministers van Sociale Zaken, van Werkgelegenheid, van Justitie, van de Zelfstandigen, van Binnenlandse Zaken, door de staatssecretaris voor de Coördinatie van de Fraudebestrijding, door vertegenwoordigers van de RSZ, de RVA en door de directeur van de SIOD. Dit protocol is bedoeld om de samenwerking te regelen tussen de FOD Sociale Zekerheid, de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, de RVA, de SIOD, het Openbaar Ministerie en de politiediensten, in het kader van de ernstige en georganiseerde sociale fraude. Deze samenwerking is voornamelijk gericht op: hh hh hh hh de informatie-uitwisseling aangaande de in de fraudeschema s toegepaste modi operandi. De bedoeling van deze uitwisseling is het delen van de knowhow en het verwerven van profielen en indicatoren van ernstige en georganiseerde fraude. Dergelijke profielen die worden opgesteld op basis van de ervaring en de knowhow van alle partijen, moeten het mogelijk maken om de pertinente variabelen te bepalen die tot een eventuele datamining leiden; de uitwisseling van operationele informatie met het oog op de vaststelling van concrete fraude, fraudeprofielen of indicatoren die kunnen leiden tot het vaststellen van nieuwe fraude; de snelle opsporing van entiteiten die betrokken zijn bij de ernstige en georganiseerde sociale fraude; het verwerven van een beter overzicht op de ernstige en georganiseerde sociale fraude. De meerwaarde die wordt nagestreefd uit zich in de multidisciplinaire werking, die het mogelijk maakt dit soort fraude te bestrijden, wat de core business van elke dienst afzonderlijk overstijgt. Onder ernstige en georganiseerde sociale fraude dient verstaan te worden elke vorm van vrijwillige handeling die de niet-betaling inhoudt van de verschuldigde bijdragen (bijdragefraude), of het ontvangen van onverschuldigde uitkeringen (uitkeringsfraude), die uitgaat van een gestructureerde organisatie van twee of meer personen die in onderling overleg inbreuken of misdrijven plegen of zullen plegen met de bedoeling rechtstreeks of onrechtstreeks een vermogensvoordeel te verwerven, en die hh hh gebruik maken van commerciële of andere structuren om het plegen van inbreuken te vergemakkelijken of te verdoezelen, of gebruik maken van bedreigingen, geweld of corruptie, of hh hh contrastrategieën ontplooien die de fysieke integriteit van de personeelsleden van de sociale inspectiediensten aantasten, of misbruik maken van personen in een kwetsbare situatie. Omwille van het veranderende karakter van de ernstige en georganiseerde sociale fraude wordt ieder jaar een actieplan opgesteld. Hierin worden de risicosectoren en/of domeinen bepaald waarop de aandacht van de betrokken inspectiediensten bij voorrang wordt gericht. Om de dagelijkse activiteiten met betrekking tot de strijd tegen de ernstige en georganiseerde sociale fraude uit te voeren, is in dit protocol de oprichting voorzien van een gemengde ondersteuningscel. Deze is samengesteld uit sociaal inspecteurs en politiemensen, en is belast met het opsporen van ernstige en georganiseerde sociale fraude die samengaat met diverse gemeenrechtelijke misdrijven, zoals bijvoorbeeld oplichting, misdrijven rond faillissementen, valsheid in geschrifte, gebruik van valse stukken, mensenhandel, witwassen van kapitalen. Het samenwerkingsakkoord van 1 juni 2011 betreffende de coördinatie van de controles inzake illegale tewerkstelling en sociale fraude, afgesloten tussen de Federale Staat; de Vlaamse Gemeenschap; de Duitstalige Gemeenschap; het Waalse Gewest; het Gewest Brussel-Hoofdstad. De wet van 1 maart 2013 houdende instemming met dit akkoord is in het Belgisch Staatsblad verschenen op 21 maart De bedoeling van het akkoord was het verbeteren van de coördinatie van de door de sociale inspectiediensten uitgevoerde controles in de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude. Daardoor moet een betere controle op de tewerkstelling van buitenlandse werknemers mogelijk zijn. Voor deze materie zijn de federale sociale inspectiediensten, maar ook de gewestelijke inspectiediensten, bevoegd. 6 Wet van 1 maart 2013 houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 1 juni 2011 tussen de Federale Staat, en de Gewesten en de Gemeenschappen betreffende de coördinatie van de controles inzake illegale arbeid en sociale fraude (B.S. 21/03/2013). Dit akkoord werd goedgekeurd door het decreet van 21 februari 2014 van het Vlaams Parlement houdende instemming met het samenwerkingsakkoord van 1 juni 2011 tussen de Federale Staat en de gewesten en de gemeenschappen betreffende de coördinatie van de controles inzake illegale arbeid en sociale fraude (B.S. 03/04/2014). 11

12 Het samenwerkingsakkoord werd getroffen in uitvoering van artikel 7, 3 van het Sociaal Strafwetboek, dat het Federaal Aansturingsbureau belast met de voorbereiding van de samenwerkingsprotocollen tussen de federale overheid en de gewesten inzake illegale arbeid en sociale fraude. Het akkoord heeft betrekking op elke samenwerking die ertoe kan bijdragen om de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude doeltreffender te maken op het vlak van onder meer mensenhandel, mensensmokkel, betalende arbeidsbureaus, discriminatie, en tewerkstellingsmaatregelen. Dit samenwerkingsakkoord is gevestigd op drie grote pijlers, namelijk: hh hh hh de permanente samenwerking en de actieve coördinatie van de controles, die voornamelijk gevoerd worden door de arrondissementscellen, bedoeld in de artikelen 11 tot 15 van het Sociaal Strafwetboek. De arrondissementscel is namelijk het lokale operationele orgaan binnen de structuur die werd opgezet met het oog op de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude. Toch voorziet het akkoord ook de mogelijkheid om buiten deze arrondissementscellen gecoördineerde controles te organiseren; de informatie-uitwisseling die eruit voortvloeit; het organiseren van opleidingen. Dit akkoord heeft ook gezorgd voor een juridisch kader waarbij de Gewesten een volwaardige partner zijn in de arrondissementscellen. Het samenwerkingsakkoord, gesloten op 17 april 2012, met het oog op de strijd, in de voedingsindustrie, tegen illegale arbeid, sociale fraude en bedrieglijke praktijken aangaande de voedselveiligheid, tussen: de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; de FOD Sociale Zekerheid; de RSZ; de RVA; de SIOD; het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV); de in het Paritair Comité van de voedingsindustrie vertegenwoordigde organisaties. De bedoeling van dit samenwerkingsakkoord bestaat in het uitwerken van een gemeenschappelijke strategie om alle mogelijke vormen van illegale arbeid en de gevolgen ervan, in de bijzondere context van de vleessector, beter te kunnen bestrijden. De partijen hebben in het bijzonder de aandacht gevestigd op de volgende probleemgebieden: niet-aangegeven arbeid, carrousels van onderaanneming, de problemen inzake de valse sociale statuten en inzake valse detacheringen, zowel voor wat betreft de arbeidsvoorwaarden als de sociale zekerheidsaspecten. Ter uitvoering van dit akkoord bundelen de partijen hun krachten met acties gericht op het optimaliseren van de strijd tegen de fraude. Daarbij zetten ze in op meer gerichte controleoperaties en op de mogelijkheid om voorstellen te formuleren voor de aanpassing aan de reglementering. Tenslotte merken we op dat de partijen bij het protocol samenwerken aan methodes voor de opsporing en de bestrijding van de fraude. Die methodes werden op systematische wijze ontwikkeld door de verschillende inspectiediensten. Daartoe engageren de organisaties zich om hun kennis en hun specifieke ervaring binnen de sector ter beschikking te stellen, en om hun bijdrage te leveren aan het werk van de inspectiediensten. Het samenwerkingsakkoord, gesloten op 22 juni 2012, met het oog op het bestrijden van de sociale fraude en de illegale arbeid tussen: de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; de FOD Sociale Zekerheid; de RSZ; de RVA; de SIOD; de organisaties die vertegenwoordigd zijn in het paritair comité van de bouwsector en het Fonds voor Bestaanszekerheid van de werklieden uit het bouwbedrijf. Deze partnerschapsovereenkomst, die bepaalde federale inspectiediensten en de partners van de bouwsector verenigt, toont de gemeenschappelijke wil aan om in de betrokken sector werkgelegenheid te creëren die kwaliteitsvol en duurzaam is, en om het fenomeen van het zwartwerk te bestrijden dat zich in ons land ontwikkelt. De partijen verwerpen alle fraudevormen en -praktijken die met illegale arbeid gepaard gaan alsook de schadelijke gevolgen van deze praktijken waaronder de werknemers en de aannemers te lijden hebben. Het inzetten van illegale arbeid brengt ook de solidariteitsmechanismen in gevaar, die ingevoerd werden door de partners binnen de sector. 12

13 Dit akkoord is ook bedoeld om het imago van de bouwsector verbeteren en om alle actoren te responsabiliseren. Concreet op het terrein vertaalt dit akkoord zich in acties die passen in het globale beleid van de strijd tegen de sociale fraude, die gevoerd wordt in alle activiteitssectoren op het gehele Belgische grondgebied. Het gaat om acties die gericht zijn op een betere sociale fraudepreventie door middel van informatiecampagnes, door informatieuitwisseling met betrekking tot het fraudefenomeen, door terbeschikkingstelling van specifieke kennis en ervaring door de beroepsorganisaties die het akkoord ondertekenden. Deze acties moeten leiden tot een hogere doeltreffendheid van de controles door de inspectiediensten en zijn erop gericht om de deloyale concurrentie doeltreffender te bestrijden. Het protocolakkoord van 16 juli 2014 met betrekking tot het Verdrag betreffende maritieme arbeid, tussen: de FOD Mobiliteit; de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; de FOD Sociale Zekerheid. Artikel 45 van de wet van 13 juni 2014 voorziet het sluiten van een protocolakkoord betreffende de organisatie en de coördinatie van de inspecties, waaronder de verdeling van de inspectietaken evenals de voorbereiding en het verloop ervan. Dit protocolakkoord werd gesloten in overeenstemming met dat artikel. Het toepassingsgebied van dit protocolakkoord omvat alle opdrachten die zijn toevertrouwd aan de door de Koning aangewezen agenten die belast zijn met het toezicht op de naleving van de wet van 13 juni 2014 tot uitvoering en controle van de toepassing van het Verdrag betreffende maritieme arbeid Het bijzondere van dit verdrag bestaat erin dat het een sociale certificatie toevoegt aan het al bestaande systeem van technische certificatie. Naast de controles die vooral gericht zijn op de veiligheid en beveiliging van de zeeschepen en de bescherming van het mariene milieu, wordt dit nu uitgebreid naar de levens- en arbeidsomstandigheden. De bevoegde inspectiedienst voor de technische controles is de scheepvaartcontrole. De sociale inspectiediensten zijn de referentiediensten voor de controle op de naleving van de arbeidswetgeving (betaling van het loon, minimumleeftijd, arbeids- en rusttijden, ). Opdat de inspectie aan boord van de zeeschepen optimaal kan gebeuren, bij voorkeur zonder dat alle inspectiediensten telkenmale moeten gemobiliseerd worden, dient een systeem uitgewerkt te worden voor de organisatie en uitwisseling van informatie tussen al deze controlediensten. Daartoe zullen de organisatie en de uitvoering van de controles en de certificeringsopdrachten gecentraliseerd worden bij de diensten die bevoegd zijn voor de scheepvaartcontrole van de FOD Mobiliteit. De sociale inspectiediensten zullen, op verzoek, optreden in de hoedanigheid van expert. Om een maximale doeltreffendheid te waarborgen van de controles en de certificeringsopdrachten, zijn de verschillende betrokken inspectiediensten overeengekomen om alle noodzakelijke en nuttige informatie uit te wisselen. Zij hebben zich ertoe verbonden de kennis te delen door het geven van opleidingen. Er lopen ook nog andere samenwerkingsprojecten tussen de inspectiediensten. Van deze projecten kunnen we in het bijzonder datgene vermelden dat betrekking heeft op het elektronisch proces-verbaal tot vaststelling van inbreuken (e-pv). Zoals bekend stelt het e-pv de sociaal inspecteurs in staat om op elektronische en gestandaardiseerde wijze een proces-verbaal tot vaststelling van een inbreuk op te stellen. Dit moet een vaststaande kwaliteit bieden op het vlak van vaststellingen en statistieken, en op juridisch vlak. Tevens moet het leiden tot een verbetering van de strijd tegen de sociale fraude dank zij een snellere behandeling van de processen-verbaal, en tot een betere uitwisseling en vergelijking van de gegevens die de verschillende betrokken sociale inspectiediensten verkrijgen. De programmawet (I) van 29 maart 2012 heeft in het sociaal strafrecht een algemeen kader geschapen voor het uniform elektronisch proces-verbaal. Dit algemeen kader werd in het Sociaal Strafwetboek ingevoegd in het hoofdstuk dat bepaalde aspecten regelt van de elektronische informatie-uitwisseling tussen de actoren voor de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude. Deze wettelijke basis is bepaald in het koninklijk besluit van 10 juli De bepalingen hiervan preciseren welke sociaal inspecteurs bevoegd zijn om hun processenverbaal tot vasttelling van inbreuken elektronisch op te stellen. Het gaat namelijk om de sociaal inspecteurs van: de dienst Toezicht op de Sociale Wetten en van de directie-generaal Welzijn op het Werk (diensten behorende tot de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg); de Sociale Inspectie (FOD Sociale Zekerheid); de inspectiedienst van de RVA; de inspectiedienst van de RSZ; de Dienst voor Administratieve Controle van het RIZIV; de Inspectie van het RSVZ. 13

14 Op basis van dezelfde wettelijke grondslag beschikken de sociaal inspecteurs van die inspectiediensten, en van de dienst Controle op het Welzijn op het Werk, voortaan in bepaalde gevallen over de mogelijkheid om de definitieve e-pv s te consulteren van de collega s van een andere dienst, waar eveneens het e-pv gebruikt wordt. Gezien het feit dat deze consultatie gebeurt binnen het daarvoor in het Sociaal Strafwetboek bepaalde kader, is het de sociaal inspecteurs wettelijk toegelaten om de gegevens van een zeker aantal PV s vrij te raadplegen en om deze gegevens te gebruiken in hun dossiers. Niettemin merken we op dat van de e-pv s die opgesteld werden ingevolge een gerechtelijk opdracht, niet alle erin voorkomende gegevens mogen geconsulteerd worden. De inhoud van deze e-pv s zal door de sociaal inspecteur slechts in de gegevensbank geraadpleegd mogen worden na daartoe de voorafgaandelijke machtiging te hebben verkregen van de arbeidsauditeur, de procureur des Konings of de onderzoeksrechter. De sociaal inspecteurs, het administratief personeel en de leidende ambtenaren van deze sociale inspectiediensten hebben bovendien toegang tot de e-pv-gegevensbank, opgericht door de programmawet van 29 maart Deze gegevensbank bevat de gecentraliseerde informatie die het opstellen van interne en externe statistieken mogelijk maakt. Overigens werd de controle op de gegevensbehandeling toevertrouwd aan de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Binnen het partnerschap met de andere inspectiediensten en om het verzamelen en uitwisselen van gestructureerde gegevens te vergemakkelijken, neemt de Sociale Inspectie actief deel aan de ontwikkeling van informaticaprogramma s die bedoeld zijn om de sociale fraude doeltreffend te bestrijden. We vermelden: de tool Genesis. Dank zij deze tool kon een informaticaplatform worden gecreëerd tussen de inspectiediensten (Sociale Inspectie, dienst Toezicht op de Sociale Wetten, RSZ-Inspectie, RVA-Inspectie). Deze software bevat twee luiken: tewerkstelling), LIMOSA (verplichte melding in het kader van een tijdelijke opdracht van een buitenlander in België)). de datawarehouse OASIS. Sedert 2004 maakt de Sociale Inspectie gebruik van de applicatie OASIS (Organisation Anti-fraude des Services d Inspection Sociale). Dit is een datawarehouse die bedoeld is om lijsten aan te leveren van werkgevers die mogelijk sociale fraude plegen. Vier federale inspectiediensten (met name de dienst Toezicht op de Sociale Wetten van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, de Sociale Inspectie van de FOD Sociale Zekerheid, de Inspectie van de RSZ en de Inspectie van de RVA) kunnen van dit instrument gebruik maken in het kader van de strijd tegen de sociale fraude. De selectie van mogelijk verdachte werkgevers gebeurt volgens de heuristische methode, gebaseerd op de ervaring en de knowhow van de sociaal controleurs. OASIS werkt op basis van alarmen die gegroepeerd zijn in verschillende scenario s, die telkens overeenkomen met een bepaald fraudeprofiel (bijvoorbeeld: koppelbazen in de bouwsector, fraude inzake tijdelijke werkloosheid, enz.). Ondanks de bemoedigende resultaten werden statistische studies gedaan met betrekking tot OASIS, om er de specificiteit van te meten (d.w.z.: wanneer een alarm afgaat, is er dan fraude?) en de gevoeligheid (d.w.z.: in geval van fraude, gaat het alarm dan af?). Uit deze statistische studie is gebleken dat OASIS beschikt over een sterke specificiteit (het alarm is een goede indicator van fraude), maar dat de gevoeligheid nog verder verbeterd moest worden (voor verschillende bewezen gevallen van fraude gingen de alarmen niet noodzakelijk af). Daaruit is de noodzaak gebleken om de heuristische regels van OASIS te verbeteren door deze datawarehouse te koppelen met een dataminingprogramma. hh hh een synthetisch kadaster dat de vier genoemde inspectiediensten in staat stelt te netwerken en op de hoogte te zijn van de onderzoeken die door ieder van hen op eigen initiatief worden opgestart, om dubbel gebruik te vermijden en de coördinatie van de controles te vergemakkelijken; een geïntegreerde tool die de inspecteurs de mogelijkheid biedt verschillende gegevensbanken te consulteren (DIMONA, DMFA, Rijksregister, Kruispuntbank van de Ondernemingen, UWM (unieke werfmelding te verrichten door een werkgever in het kader van de uitvoering van werken in onroerende staat), GOTOT IN (detachering in het kader van de grensoverschrijdende Sedert 2013 heeft de Sociale Inspectie, dank zij een cel datamining die specifiek daartoe werd opgericht, wiskundige algoritmen ontwikkeld die toelaten om de ondernemingen te bepalen die een hoge risicoscore vertonen voor fraude in de bouw- en de schoonmaaksector. Dit maakt het mogelijk om lijsten op te stellen van ondernemingen die een frauderisico vertonen, in aflopende volgorde naargelang het risico, en om op die wijze de te controleren ondernemingen doelgerichter te bepalen. Meer dan 10 risicoprofielen konden in 2013 worden gedefinieerd en gevalideerd na controles op het terrein. Voor andere activiteitssectoren worden de mogelijkheden 14

15 momenteel onderzocht, namelijk voor de sector van de hotels, de restaurants en de cafés, en voor de transportsector. Op dezelfde manier maken fraudefenomenen, die in opmars zijn (voornamelijk de grensoverschrijdende fraude), voorwerp uit van analyse, en ook daar konden verschillende risicoprofielen worden bepaald. Datamining stelt onze inspectiediensten in staat om in de eerste plaats controles te plannen bij werkgevers met een hoge risicoscore. Bij deze controles is de kans groter dat men werknemers zal aantreffen die niet aan de sociale zekerheid aangegeven zijn. Uit de op het terrein verworven ervaring blijkt dat deze in het zwart tewerkgestelde werknemers vaak niet genieten van de minimale arbeidsvoorwaarden die bepaald zijn in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten, en dat zij vaak verplicht zijn om onwettelijk bijkomende uren te presteren. De datamining draagt dus bij tot het versterken van de controles op de arbeidsvoorwaarden. Via dit instrument gaat de Sociale Inspectie voortdurend op zoek naar nieuwe initiatieven die de controlemethodologie van de sociaal inspecteurs kunnen verbeteren en hen kunnen helpen bij het herkennen van bepaalde bijzondere frauduleuze handelingen en bij de informatie-uitwisseling betreffende concrete ervaringen. 2. Oorsprong van de onderzoeken De onderzoeken die door de Sociale Inspectie uitgevoerd worden, zijn verschillend van oorsprong. Het kan gaan om: onderzoeksopdrachten uitgaande van de gerechtelijke instanties en dan vooral van de Arbeidsauditoraten; onderzoeksopdrachten uitgaande van de beleidscel van de Minister, de Voorzitter en de directies van de FOD Sociale Zekerheid; onderzoeken waartoe beslist wordt in het kader van de samenwerkingsprotocollen tussen de verschillende inspectiediensten om de controles te coördineren; vragen tot onderzoek van de openbare instellingen van sociale zekerheid (RSZ, RIZIV, RKW (nieuwe benaming vanaf 1 juli 2014: FAMIFED ), enz.); onderzoeksaanvragen uitgaande van meewerkende instellingen van sociale zekerheid, zoals de mutualiteiten; klachten van werknemers, van hun raadslieden en van vakbonden; talrijke inlichtingen aan de Sociale Inspectie overgemaakt door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, de FOD Financiën, de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, door de openbare of meewerkende instellingen van sociale zekerheid, door diverse instellingen of particulieren; initiatieven van de dienst zelf; in 2015 werd het meldpunt voor een eerlijke concurrentie opgericht bij de SIOD, dat de meldingen die onder de bevoegdheid vallen van de Sociale Inspectie, aan ons toezendt. 3. De controle bij de werkgevers De Sociale Inspectie is bevoegd om controles uit te voeren bij alle werkgevers, ongeacht hun activiteitssector (openbaar of privé). Daarom omvatten de statistieken die in dit jaarverslag voorkomen, (cfr. infra, hoofdstukken III, IV en V) de werking van de dienst Sociale Inspectie voor alle sectoren samen. Aan de landbouwsector is een bijzonder hoofdstuk gewijd. In hoofdstuk VI van dit jaarverslag kan u de statistieken betreffende deze sector vinden. Deze informatie bevindt zich in een apart hoofdstuk om de voorschriften na te leven van het verdrag nr. 129 betreffende de Arbeidsinspectie in de landbouw, aangenomen op 25 juni 1969 door de Internationale Arbeidsorganisatie en bekrachtigd door België door de wet van 6 juli Nationale statistieken met betrekking tot het aantal werkgevers en werknemers Volgens de statistieken van de RSZ, bedroeg het aantal aan de Belgische sociale zekerheid onderworpen werkgevers en werknemers op 31 december 2014, voor alle sectoren: Aantal werkgevers Aantal werknemers

16 Aan de bovenstaande tabel moeten de gegevens van de Dienst voor de Bijzondere Socialezekerheidsstelsels DIBISS (instelling bevoegd voor de provinciale besturen, gemeentebesturen, de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn, ) worden toegevoegd. De laatst beschikbare gegevens voor de DIBISS zijn deze van 31 december Aantal werkgevers Aantal werknemers In principe is elke, bij een werkgever uitgevoerde controle, een algemene controle, die met name bestaat uit een grondig nazicht van de toepassing en de naleving van de sociale wetten. Er wordt dus steeds een onderzoek ingesteld met betrekking tot de volgende elementen. De onderwerping van de werkgever en de werknemer aan de wet van 27 juni 1969 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders, meer bepaald het nazicht van de inschrijving van de werkgever bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) of de Dienst voor de Bijzondere Socialezekerheidsstelsels (DIBISS) en het nazicht van de multifunctionele aangifte bij de RSZ of bij de DIBISS. Het gaat om de mededeling van de werkgever aan deze twee diensten, van loon- en arbeidstijdgegevens van de werknemers die hij tewerkstelt (lonen, arbeidsdagen en gelijkgestelde dagen in de loop van een gegeven kwartaal). De naleving van de wetgeving aangaande de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling (DIMONA). Het betreft de tijdige en correcte elektronische aangifte van de aanvang en de beëindiging van elke arbeidsrelatie bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. De aangifte is verplicht voor alle werkgevers (deze zijn enkel vrijgesteld voor welbepaalde categorieën van werknemers, bepaald in de betrokken reglementering). De bepalingen betreffende de deeltijdse arbeid, in het kader van de toepassing van artikel 22ter van voornoemde wet van 27 juni 1969, dat een vermoeden invoert van het bestaan van een voltijdse tewerkstelling. Hierdoor kunnen de sociale bijdragen op het loon, dat overeenkomt met dat van een voltijdse tewerkstelling, berekend en betaald worden bij niet naleving van sommige bepalingen van de reglementering betreffende de deeltijdse tewerkstelling (Programmawet van 22 december 1989, en koninklijk besluit van 8 maart 1990 tot uitvoering van deze wet). Eventueel de bepalingen inzake de solidariteitsbijdrage, namelijk bij afwezigheid van de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling van een werknemer (in toepassing van artikel 22quater van de wet van 27 juni 1969). Wanneer een sociaal inspecteur vaststelt dat een werkgever heeft nagelaten om voor een bepaalde werknemer de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling te doen in toepassing van de van kracht zijnde wetgeving, brengt hij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid daarvan in kennis, volgens de nadere regels bepaald door de Rijksdienst. Op deze basis bepaalt de RSZ ambtshalve, in de vorm van een rechtzetting, het bedrag van een solidariteitsbijdrage. Die wordt berekend op een forfaitaire basis gelijk aan het drievoud van de basisbijdragen op het gemiddeld minimum maandinkomen. De werkgever, die de materiële onmogelijkheid inroept om de voltijdse arbeidsprestaties uit te voeren, moet de elementen overleggen die het mogelijk maken de door de werknemer werkelijk uitgevoerde prestaties vast te stellen. Wanneer voldoende bewijselementen deze onmogelijkheid aantonen, wordt het bedrag van de solidariteitsbijdrage verhoudingsgewijs verminderd. Het bedrag van de solidariteitsbijdrage wordt verminderd met de bijdragen verschuldigd voor de daadwerkelijk aangegeven prestaties van de betrokken werknemer. De naleving van de reglementering betreffende het bijhouden van de verplichte sociale documenten; namelijk de individuele rekening, het algemeen personeelsregister, het speciaal personeelsregister, de aanwezigheidsregisters of andere documenten, van kracht in verschillende activiteitssectoren. Voorbeelden: 1) in de horecasector: het bijhouden van een register voor werktijdregeling voor gelegenheidswerknemers of extra s, behalve voor wat de gelegenheidswerknemers betreft wanneer de werkgever een volledige dagelijkse Dimona-aangifte heeft gedaan. Opmerking: Voor dit type van werknemers zijn de aangiften Dimona full en Dimona light verdwenen sinds 1 oktober Zij werden vervangen door een dagelijkse aangifte met een keuze tussen twee alternatieven: ofwel een Dimona in uren (aangifte van het begin- en het einduur van de prestatie minder dan 6 uren), ofwel een Dimona in dagen (alleen aangifte van het beginuur met de keuze van een aangifte per dagblok, dat overeenkomt met minstens 6 uren). De werkgever die opteert voor dit laatste type van aangifte moet een register voor werktijdregeling bijhouden. Deze wijziging werd door het koninklijk besluit van 12 november 2013 inzake de tewerkstelling van gelegenheidswerknemers in de horecasector (B.S. 27/11/2013) 16