Administratieve entiteit ZWEVEGEM Gemeente HEESTERT Parochiekerk Onze Lieve Vrouw Hemelvaart (Kerkomtrek, z.nr.)

Transcriptie

1 VLAAMSE OVERHEID inventarisatie van het onroerend erfgoed : ORGELS Provincie West-Vlaanderen Arrondissement Kortrijk Administratieve entiteit ZWEVEGEM Gemeente HEESTERT Parochiekerk Onze Lieve Vrouw Hemelvaart (Kerkomtrek, z.nr.) KERK De kerk heeft een laatgotisch koor en twee zijkapellen van begin 16 de e.; bij een zware brand in 1930 werd het hele interieur vernield, enkel een kapel bleef gespaard; in 1931 hersteld en aangepast; meubilair van 19 de & 20 ste e. Zie ook ORGEL Voorgeschiedenis Kort na 1776 werd een doksaal opgetrokken. Een aantal jaren later werd een orgel gebouwd; pastoor J.F. Lambert, die het orgel schonk, overleed in 1804 : de bouw van het orgel is dus te situeren tussen beide jaartallen. In 1823 werd in Heestert een substantiëel werk uitgevoerd door de Gentse orgelmaker Pierre-Charles (sr) van Peteghem : nieuwbouw of grondige renovatie? Het orgel ging mee verloren in de brand van Huidig orgel Auteur instrument : J. Anneessens (Menen) Bouwjaar : ADDENDUM Rond het jaar 2000 heeft de parochie een klein begeleidingsinstrument (kistorgel) bij J. Bruggeman (Marke) aangekocht; 3 registers; in het koor geplaatst. INSTRUMENT Dispositie registerknoppen op een horizontale rij boven het klavier: Pedaal 01 Sousbasse Basse 8 Groot Orgel 08 Fourniture 3 r 07 Principal 4 06 Dulciana 8 05 Montre 8 04 Bourdon 8 03 Bourdon 16 Reciet 09 Flute harm Salicional 8 11 Prestant 4 12 Quinte 2 2 /3

2 pedalen : Groot orgel aan voetklavier Reciet aan voetklavier Reciet aan groot orgel Hoog oktaaf groot orgel Laag oktaaf van reciet aan groot orgel Hoog oktaaf van reciet aan groot orgel Expression (zweltrede) Tutti manuaalomvang : C g 3 pedaalomvang : C f 1 Klaviatuur - vrijstaande speeltafel (uit onderdelenfabriek Laukhuff) - dwars geplaatst vóór het orgel (de organist heeft het altaar aan zijn rechterzijde) Pijpwerk - integraal uit 1938; seriepijpwerk Windladen, tractuur etc. - nieuw; pneumatische kegelladen (Laukhuff) ORGELKAST - geen eigenlijke kast, enkel een prospect met sierpijpen (zeer brede onsierlijke "pijpen") - er is weinig plaats op het eigenlijke doksaal; het instrument zelf staat achter het sierfront, in de torenopening; hoofdwerk in open opstelling, reciet in een zwelkas HUIDIGE TOESTAND normaal datum onderzoek : mei 2001 ARCHIVALIA Bedrijfsarchief van orgelbouwer J. Anneessens ( ), Benedictinessenstraat, Menen. (Archiefmappen ons ter inzage gegeven door dhr. P. Andriessen, huidig zaakvoerder.) In de map Heestert zijn volgende documenten aanwezig : 1) brief (doorslag) van J. Anneessens aan pastoor J. Joye Eerweerde Heer Pastor, Ik heb de eer U hierbij een bestek in dubbel te zenden. Als het mij toegelaten is zou ik U aanraden het orgel in het koor te plaatsen. Ik had U gezegd dezelfde prijs te rekenen hetzij het orgel geplaatst wordt op het hoogzaal of gehangen in het koor

3 alhoewel dit laatste merkelijk meer kost; doch ik dacht niet op de speeltafel (gedeelte de klavieren houdende) die nogal veel verder staat van het orgel en heb mij veroorloofd hiervoor frank meer te rekenen, dit is niet voor het werk doch voor de materialen die men zal meer noodig hebben voor de mekaniek van de speeltafel naar het orgel, zooals 154 looden buisjes, enz. Wat aangaat de bijkosten van houtewerk voor het buffet, dit zal niet veel zijn, daar ik de pijpen ervan lever en er aan de moderne buffetten niet veel houtewerk is. Als ik mag, zal ik nog zeggen dat indien U een orgel begeert, het zoo spoedig mogelijk te bestellen, want alles slaat op, en afslaan bestaat, vrees ik, niet meer gedurende ons leven. Hopende met de bestelling te zullen vereerd zijn en altijd ten uwen dienste bied ik U, Eerweerde Heer Pastor, mijne eerbiedige groeten aan. P.S. Alle verdere bestekken of inlichtingen zal ik U graag geven. 2) brief van Anneessens aan pastoor Joye (in tweevoud : 1 getypt als kladversie, 1 doorslag) Eerweerde Heer Pastor, Vervolg aan ons onderhoud van heden heb ik de eer U het volgende te bevestigen. Gansch mijn voorstel van 13 dezer (bij vergissing gedagteekend op 23) zal ik uitvoeren, min het leveren van sekreet- pijpenexpressiekas- en buisjes voor tweede klavier, voor de som van frank frank indien het orgel moet gehangen worden, inbegrepen houtewerk en pijpen van buffet. Dus al het overige wordt geleverd : speeltafel volledig met 2 klavieren, ook alles wat aangaat pedaal, ook de stellingen voor het sekreet reciet en van expression, enz. zullen geleverd worden. Indien U zinnens zijt mij de werken toe te vertrouwen zal ik heel graag een ander bestek maken in den zin dat U begeert. Altijd ten uwen dienste bied ik U, Eerweerde Heer Pastor, mijne eerbiedige groeten aan. De rugzijde van de ontwerpversie is door Anneessens als kladpapier gebruikt om er de gepresteerde werkuren van zijn werklieden op te noteren (en samen te tellen), met betrekking tot het orgel van Saint-Hubert; de volgende namen zijn vermeld : G. Arfeuille R. Porteman G. Porteman E. Van den Berghe G. Van den Berghe G. Van de Kerckhove 3)?? brief van pastoor Joye aan Anneessens

4 Ik heb geheel het dossier alsook uwen laatsten brief overhandigd aan E.H. Bouckaert van Kortrijk. Deze laatste heeft mij verzocht U te vragen van U met hem in betrekking te willen stellen nopens het orgel van Heestert. Aanveerd, de uitdrukking mijner welwillende gevoelens. Joz. Joye pastor Heestert. 4) brief (doorslag) van J. Anneessens aan A. Bouckaert [gevangenis-aalmoezenier en orgelraadgever] Eerweerde Heer Aalmoezenier, Dezen morgend heb ik een brief ontvangen van E.H. Joye, mij zeggende dat ik mij met U in betrekking zou stellen. Het is jammer het orgel nog te moeten verkleinen. Als men het spel Dulciana 8 van het groot orgel weglaat vermindert de prijs van frank. Als men het orgel op het hoogzaal plaatst vermindert hij van frank volgens mijn schrijven van 23 ll. Gelief, Eerweerde Heer Aalmoezenier, mijne eerbiedige groeten te aanveerden. 5) brief (doorslag) van Anneessens aan Bouckaert Eerweerde Heer Aalmoezenier, Den 23 October schreef ik aan Eerw. Heer Joye de prijs van frank fr. indien het orgel moet gehangen worden, inbegrepen het houtewerk en pijpen van buffet, volledige speeltafel voor 2 handklavieren, stelling ook voor sekreet reciet en expression. Op 5 dezer had ik de eer U te schrijven dat den prijs van fr. verminderde door het weglaten van Dulciana indien het moet gehangen worden. Door het weglaten van pedaal en buisjes van pedaal zou ik de prijs kunnen brengen op fr fr. indien het moet gehangen worden Het buffet in eik is daar dan ook inbegrepen, doch het zal zeer eenvoudig zijn, gezien de prijs, en ik vraag mij af of het rijkelijk genoeg zal zijn als het orgel beneden geplaatst wordt, als het op het hoogzaal geplaatst wordt zal het wel zijn daar de oppervlakte dan kleiner is kan men het wat rijkelijker maken. Als men het orgel hangt, zou er nog eene plaats moeten gevonden worden voor den blaasbalg en ventilator; mogelijks kunnen die hangen in de sacristij; ik heb daar met Eerw. Heer Pastor, nog niet over gesproken. Gelief, Eerweerde Heer Aalmoezenier, mijne eerbiedige groeten te aanveerden. P.S. Men kan het pedaal en buisjes weglaten, doch het sekreet der 2 pedaalspelen moet gemaakt worden met het groot orgel, dit is in elkaar gewrocht daar die spelen met transmissie zijn. Indien gij begeert mij te spreken kan ik morgen (Zondag)

5 vanaf 18u. bij U zijn In dit geval vraag ik U mij te willen telefoneeren. 6) s.d. kladpapier waarop Anneessens een overzicht (tabel) gemaakt heeft van benodigde kegels, membranen, stokboringen etc. per register 7) bouwcontract, ondertekend door de beide partijen [briefhoofd firma Anneessens] Parochiale kerk van HEESTERT. -:-:-:- Bestek en beschrijving van een nieuw orgel. Tusschen Eerweerde Heer JOYE, pastor, handelende in naam der kerkfabriek, eenerzijds; en Jules Anneessens, orgelmaker te Meenen, anderzijds; is overeengekomen als volgt: Het orgel zal gemaakt worden volgens pneumatisch stelsel. (tubulaire) De spelen zullen verdeeld worden op 2 handklavieren ieder van 56 noten, en 1 voetklavier van 30 noten.- Het buffet in eiken hout en voorzien van pijpen, is in den orgelprijs begrepen. Bati : de madriers der stellingen zullen 18 x 6 cm. zijn.- De speelkas zal geplaatst worden volgens de begeerte van Eerweerde Heer pastor, hetzij den koster met het gezicht naar het altaar hetzij het altaar aan zijn rechterkant, dit zonder verandering van prijs. Het meubel zal gemaakt worden in schoonen eik zonder knopen noch andere gebreken; zij zal sluiten met een roldeksel. De witte toetsen der handklavieren zullen belegd zijn met celluloïd, de dièzen gemaakt in ebbenhout. De registertrekking onder vorm van basculeerende toetsen wordt geplaatst boven de handklavieren; de etiketten ervan zijn wit voor groot orgel- rooskleurig voor reciet- en groen voor voetklavier De verbindingen worden in werking gebracht bij middel van ijzeren pedalen in de speelkas. De omgeving der klavieren is in gepolierd mahoniehout. Het voetklavier, concave, wordt gemaakt in eik. Pupiter en speelbank worden ook geleverd.- De sekreten worden gemaakt volgens kegelstelsel, één kegel voor iedere pijp, iedere kegel is voorzien van 2 lederen bollekens waarvan één voor het regelen van den koers der kegels het ander voor het regelen van den koers tusschen kegel en membrane; de membranen gemaakt in echt, speciaal bruin leder. De sekreeten in 1 ste keus Orégon hout en schoon vernist. Al de kegels kunnen langs onder afgevezen worden.- Relais het mekanisme zal met dubbele relais werken opdat het

6 aanspreken oogenblikkelijk weze; deze worden gemaakt in 1 ste keus Orégon.- Zwelkast de deurkens worden gemaakt in 1 ste keus Zamba hout, soort hout dat niet werkt en heel licht is, zij zullen gemakkelijk en zonder gerucht werken; de vergaring wordt gemaakt in 1 ste keus Orégon, de panneelen met dubbele wanden in triplex; waar het placement van het orgel zulks toelaat kunnen de panneelen uitgenomen worden om gemakkelijk aan de pijpen te kunnen werken.- De blaasbalg wordt gemaakt in schoon droog hout zonder gebreken; het boven- en middenraam in 6/4; hij zal bestaan uit eene inen eene uitgaande plooi; het bovenraam kan losgevezen worden om desnoods gemakkelijk in den blaasbalg te kunnen werken; de soupapen der pompen kunnen losgevezen worden; op het onderraam is een windbak geplaatst van minstens 18 cm. hoog; de verbindingen der pompen en mouvementen ervan zullen in eik en ijzer zijn, de kussen zullen draaien in koper. De blaasbalg wordt langs binnen gansch beplakt met papier; hij wordt met dubbel leder vergaard en wordt in beweging gebracht a/ met de voeten bij middel van 2 pompen, b/ door een geruchtloozen electrieke ventilator. De blaasbalg zal groot genoeg zijn om het orgel in volle spel te spijzen.- Electrieke motor zal komen van het huis Meidinger van Bazel, hij zal 1430 toeren draaien per minuut volgens courant triphasé, 220/380 volt- 50 perioden; hij zal groot genoeg zijn het orgel in volle spel te spijzen.- Loopplanken worden geplaatst tusschen beide sekreten om overal goed te kunnen aan werken.- Placement der pijpen al de metalen en zinken pijpen worden in temsten geplaatst, uitgenomen sommige groote voor dewelke een bijzondere stelling gemaakt wordt.- De houten pijpen worden gemaakt in Orégon en Zamba hout, zeer droog en zonder gebreken, zij worden langs binnen met lijmverf beschilderd. Al de voeten zijn voorzien van sleutels om gemakkelijk de wind te kunnen regelen. De metalen pijpen worden gemaakt in 40-45% tin en lood; de zinken pijpen worden schoon gebronzeerd.- Verplaatste pijpen de pijpen die niet rechtstreeks op de chappen kunnen geplaatst worden, zijn hun wind toegevoerd door looden windbuizen.- Windbuizen allen worden gemaakt in hout of lood, nooit in karton.-

7 Materialen alles van allereerste hoedanigheid, het hout van gelijk welk deel van het orgel zonder spek noch knopen.- Schilderen niets wordt geschilderd noch beplakt voor de aankomst in de kerk, om toe te laten alles goed na te zien.- Waarborg Het orgel is gewaarborgd gedurende vijf jaar tegen alle gebreken van constructie.- Onkosten allen zijn ten laste van den orgelmaker uitgenomen de volgende die ten laste zijn der kerkfabriek: a/ het licht dat men zou kunnen noodig hebben gedurende de werken in de kerk- b/ een blazer of gebruik van ventilator gedurende het harmoniseeren- c/ alles wat de electrieke leiding aangaatd/ het kappen van omgelijk gaten in den muur en alle metselwerk.- Voltrekking de werken zullen voltrokken zijn in de kerk, ten laatste op 15 augustus Betaling de betaling zal geschieden met de voltrekking in de kerk, indien de middels der kerkfabriek het niet toelaten zal de blijvende som een intrest opbrengen van 3.50 fr.% en per jaar.- Samenstelling van het orgel- Groot orgel 56 noten- Hout- Zink- Metaal 1/ Bourdon / Bourdon / Montre / Dulciana / Principaal / Fourniture 3 r Reciet 56 noten- 1/ Flûte harmonique / Salicional / Prestant / Kwint 2 2/ Voetklavier 30 noten- 1/ Sousbasse 16- met transmissie op Bourdon 16-2/ Basse 8- " " " " " " Verbindingen- 1/ Groot orgel aan voetklavier- 2/ Reciet aan voetklavier- 3/ Reciet aan groot orgel- 4/ Hoog oktaaf groot orgel- 5/ Laag oktaaf van reciet op groot orgel- 6/ Hoog oktaaf van reciet op groot orgel- 7/ Tutti- 8/ Zwelwerk reciet-

8 Prijs voor het bovenbeschreven orgel gansch voltrokken in de kerk frank (een en zestig duizend vijf honderd fr.)- [prijs geschrapt en bovengeschreven in inkt:] Gedaan in dubbel te Meenen den 5 Juli Voor de kerkfabriek. De orgelmaker. De Voorzitter, Jules Anneessens. H. Mullie 8) brief van pastoor Joye aan Anneessens Bij dezen kom ik U vragen of gij de toekomende week met uwen auto naar Brugge niet moet gaan? In geval van Ja, zoude het ons zeer aangenaam zijn U te mogen vergezellen. Het is voor ons gelijk welken dag, 't Zij voormiddags of 's namiddags, bij voorkeur nochtans maandag voormiddag. Gelief zoo goed te zijn mij zoo vroeg mogelijk uw antwoord te laten geworden. Met besten dank bij voorbaat. Joz. Joye pastor 9) s.d. (poststempel enkel leesbaar "VIII 1938") postkaart van pastoor Joye aan Anneessens + Wij zouden geerne Donderdag het H.Bloedspel gaan zien naar Brugge. Zoude het U mogelijk zijn dien dag met uwen auto naar Brugge te rijden en ons mede te nemen? Zoo ja, vanaf 8 ure 's morgens ben ik vrij. Indien gij zelf misschien goesting hebt om het H.Bloedspel bij te wonen, zouden wij U verzoeken 's avonds met u te mogen terug keeren; zoo niet blijven wij in Brugge vernachten. Een antwoord a.u.b. met terugkeerenden post. Genegene groeten Joz. Joye pastor 10) s.d. (door Anneessens bijgeschreven "Reçu le 6 aout 38") naamkaartje van "Jozef Joye" Mijnheer Anneessens, Door onvoorzien belet zal ik de toekomende week de reis naar Brugge niet kunnen ondernemen. Misschien voor later. Intusschen dank ik U hertelijk en groet U genegen. J.J. 11) prijsofferte van firma Aug. Laukhuff (D Weikersheim), voor vervaardigen en klaarmaken van 3 pneumatische kegelladen; door Anneessens bijgeschreven in potlood "Heestert. commandé le " 12) brief van pastoor Joye aan Anneessens Het komt in mijn gedacht dat te naaste jaar op het einde Juni of begin Juli Mgr. de Bisschop zal komen vormen naar Heestert.

9 Daarom zou ik willen dat het orgel zoude gereed zijn vóór dien datum. Ik zal den juisten datum maar weten met het begin van den vasten, denwelken ik U dan aanstonds zal mededeelen M r. Delafontaine, die al de meubels mijner kerk gemaakt heeft, heeft zich aanbevolen voor het houtwerk van den orgel : indien gij het houtwerk hem toevertrouwd, is het voor mij geheel wel, daar ik zeer tevreden over hem geweest ben. Indien gij eens met uwen auto in de maand Februa Januari in de omstreken van Poperinghe moet gaan, zoude ik geheel tevreden zijn indien gij mij en mijne zuster zoudet medenemen naar mijnen broeder te Poperinghe. Gelief mij dan eenige dagen te voren te verwittigen. Ontvang, de uitdrukking mijner genegene gevoelens. Joz. Joye pastor, Heestert. 13a) order-bevestiging van firma Laukhuff van de bestelling van hogervermelde windladen 13b) id., voor een kant en klare speeltafel en enkele toebehoren 14) s.d. (Nieuwjaar 1939) postkaart van Emma Joye (zuster van pastoor Joye) aan Anneessens Mijnheer Anneessens, Zalig en gelukkig nieuwjaar! Zooals ge weet waren wij geschikt gedurende de nieuwjaarmaand eens met u en bij gelegenheid naar Poperinge te reizen. Doch wij houden eraan u te laten weten dat het ons niet goed past vóór 21 sten Januari. Dus, zonder natuurlijk onvoorziene beletsels zou het voor ons, na dezen datum, den eenen of anderen dag door u te bepalen goed zijn. U op voorhand dankende bieden wij u onze beste groeten aan Emma Joye. 15) brief van Emma Joye aan Anneessens Mijnheer Anneessens, Indien het past voor u en wij geen tegenbericht van u ontvangen, zullen wij u Donderdag toekomende te Heestert verwachten om ons naar Poperinge te voeren. Van af 8 ure zijn we ten uwen dienste, nochtans moest zulks voor u te vroeg zijn, wat later ware voor ons ook goed. Mogen wij u verzoeken zoo goed te willen zijn al Elsendamme te willen heen te reizen, omdat Melanie die nu bij ons is en op Stavele woont met deze gelegenheid zoude kunnen huiswaarts keeren en mijn Broeder terzelfder tijde op in Stavele aan een zieke een kort bezoekje zoude kunnen brengen? 'S namiddags van af 3 ure moogt ge ons te Poperinge komen afhalen. U op voorhand voor uwe goedheid dankende, bieden wij u onze vriendelijkste groeten. Emma Joye

10 16) s.d. planafdruk; constructietekening van de speeltafel (doorsneden etc.); niet gesigneerd maar ongetwijfeld van firma Laukhuff 17) nota (doorslag) door Anneessens, aan "Monsieur Achille" [= zijn pijpenmaker A. Bouderenghien in Saint-Léger] Voici ce qui manque encore pour [verder in typoscript:] Heestert: 1/ Les Zincs de montre 8-2/ les zincs de Prestant 4-3/ Fourniture 3 r.- 4/ Violon 8-56 tuyaux 5/ Quinte 2 2/3-56 tuyaux- 6/ Dulciana 8-56 tuyaux J'attends maintenant les zincs. Si vous avez commencé d'autres jeux, laissez les de coté ils serviront bien pour l'autre liste. Le travail de D. dont je vous parlais est maintenant définitivement commandé. Mes bonnes salutations. 18) s.d. naamkaartje van: G. Van Eeckhout-Feys Plaats Heestert [dit is de koster-organist] verder zonder tekst 19) brief van pastoor Joye aan Anneessens Ik kom zooeven van M r. den Deken te vernemen dat de Vorming op Heestert zal plaats hebben op maandag 19 Juni. De aanbidding met voorbereiding van 3 dagen heeft hier plaats den 3 Juni (van 31 Mei tot 3 Juni zou er belet zijn om te werken in de kerk, daar er binst den dag verschillige oefeningen plaats grijpen). Ik denk dat de 11 e Juni (Zondag) een goede dag zoude zijn voor de orgelwijding. Het ware wenschelijk dat gij eens kondet komen naar Heestert om definitief den datum der orgelwijding vast te stellen. Gelief mij op voorhand te verwittigen van uw bezoek. Uw toegenegen, Joz. Joye pr 20) brief (doorslag) van Anneessens aan pastoor Joye Eerweerde Heer Pastoor, Ik heb de eer U hierbij het opstel te zenden voor de programmas. Gelief mij per keerende post te laten weten of het goed is want deze week zal ik ze nog laten drukken. Het bijgevoegde programma van Seclin is enkel om u een gedacht te geven hoe ze zullen zijn; ik zal ze alleen maar in 't vlaamsch laten drukken. Ik zal gansch de week afwezig zijn doch mijn vrouw zal er voor zorgen Ik kom nog een dag werken in den loop der aanstaande week en

11 hoop dan een groot deel van het bedrag van het orgel te mogen ontvangen. Ja wij waren afgesproken het orgel te voltrekken in Augustus doch nadien hebt gij mij verzocht het te voleindigen tegen 11 Juni; hetgeen ik dan ook toegestaan heb, dus vanaf dien datum hebt gij het ook in gebruik, en aangezien gij toch het geld hebt, van mijnen kant ik kan het zeer goed gebruiken. Aanstaande week ook, zal ik eens komen met Eerw. Heer Bouckaert, doch het is nog niet vastgesteld welken dag. Gelief, Eereerde Heer Pastoor, mijne eerbiedige groeten te aanveerden. 21) brief van pastoor Joye aan Anneessens Gelief nummers te bezigen voor de orde der plechtigheid, en aldus te doen drukken : Orde der plechtigheid : 1/ om 2.30 Wijding van het orgel door Z.E Heer D'Hondt, Deken van Avelgem. 2/ 1 ste Deel van het Orgelconcert (aanduiding der stukken) 3/ Plechtig Lof gezongen door het Zangkoor der parochie 4/ 2 de Deel van het Orgelconcert : (hier nog eens de stukken aanduiden met de namen van den componist, die door M r Hanoullie zullen gespeeld worden.) Gelief dus aan M r Hanoullie te vragen welke stukken hij in het 1 ste en het 2 de Deel hij zal spelen en den naam van den compositeur : 1/... 2/... 3/... enz., Zoo zal het orgelconcert veel interessanter zijn voor de liefhebbers : het was ook alzoo aangeduid in het orgelconcert van Swevegem en de menschen volgden alsdan op hun programma. Gelief eene programme te zenden naar de volgende adressen : - Mijnheer de Graaf & Mevrouw de Gravin de Beauffort kasteel, Linden (bij Leuven) - Z.E.H. Devos, Pastor bij Sint Maartenkerk Yper - M r Léon Bekaert Burgemeester Swevegem - Jufvrouw Julienne Rembry, Grondeigenares, Verwersdijk, Brugge. - Z. Eerw Moeder Bonifacia, Overste v. Klooster OLVr. der 7 Weeën Ruysselede - E.H. Bouckaert, Kortrijk. Ik zou dan ook een zeker aantal programma's willen hebben om uit te deelen aan de leden van Kerkraad, priesters en koster van Heestert, alsook aan eenige goede kennissen & liefhebbers van muziek. Ik weet ook niet of de naam van J. Hanoulle goed geschreven is : ik denk het niet. Met mijne beste groeten,

12 Joz. Joye Pastor P.S. Ik houd er stroef aan dat de stukken die gespeeld worden, zouden aangeduid worden. 22) gedrukte folder (dienend als uitnodiging en programmablaadje)

13 23) postkaart van Emma Joye aan Anneessens Mijnheer Anneessens, Bij dezen laat ik u weten dat wij beiden op morgen Donderdag u zouden willen vergezellen naar Poperinge. Mijn Broeder doet hier om 6 ½ ure de H. Mis en om 7 ¼ ure zouden wij reisveerdig zijn en u op Heestert verwachten. Ondertusschen ontvang onze hertelijkste groeten. Emma Joye. 24) s.d. (poststempel ) postkaart van pastoor Joye aan Anneessens De aanvraag tot terugbetaling van de aangelegde som is sedert verschillige dagen reeds gedaan : wij zijn ze dus de terug betaling alle dage verwachtend. Van zoohaast het mandaat inkomt, zullen wij U de volledige som op uw postchèque-nummer zenden. Wees dus niet ongerust en het is niet noodig U te verplaatsen. Met mijne genegene groeten Joz. Joye pastor. Heestert. 25) kwijtschrift (doorslag) van Anneessens ONTVANGSTBEWIJS. Ontvangen van de kerkfabriek van HEESTERT de som van een en zestig duizend frank ( fr.) voor het leveren en plaatsen van een nieuw orgel in de kerk. [in potlood bijgeschreven:] taxe 10 f. 26) brief van pastoor Joye aan Anneessens Zoudet gij mij niet eens laten weten hoeveel in geld per uur spelens het orgel electriek verbruikt met den motor dien gij geplaatst hebt? De gunstprijs der kerk is 2 fr. 60 per kwh. Dit om te weten wat wij moeten aanrekenen voor een of twee liefhebbers die nu en dan eenige uren per week het orgel bespelen. In afwachting bied ik u, mijnheer, mijne genegene groeten aan J. Joye p. 27) postkaart van koster J. Demeulenaere aan Anneessens Verleden jaar, bij de orgelwijding hebt ge me gevraagd wanneer ik weer te Heestert zou zijn. Sedert enkele maanden heb ik hier mijn dienst hernomen. Ik ben op kwartier in de beenhouwerij van Eeckhout. Het orgel gaat bijzonder goed. Aanvaard, mijn eerbiedige groeten. JDemeulenaere door Anneessens in potlood bijgeschreven "Envoyé 200 f le "

14 28) s.d. (door Anneessens bijgeschreven "Reçu ") naamkaartje van Jozef Demeulenaere Koster Heestert en bijgeschreven "De 200 fr goed ontvangen. Besten dank." 29) postkaart van koster Demeulenaere aan Anneessens Sedert enkele weken is er iets niet in orde met het orgel o.a. een noot (mi b laag) aan de pedaal dat heelemaal valsch speelt. Misschien zoudt ge kunnen, in 't korte een klein nazicht komen doen. Besten dank op voorhand. Met de meeste hoogachting, JDemeulenaere Koster Heestert 30) postkaart van koster Demeulenaere aan Anneessens Sedert twee dagen, is er hier aan het orgel een noot (lage mi b v. pedaal) die gedurig van 't zelfs speelt. Dat is heel ongemakkelijk en onaangenaam. Kunt ge iemand zenden om daar een einde aan te stellen of mij laten weten wat ik moet doen? Liefst nog vóór zondag? Hoogachtend JDemeulenare Koster Telefoon : 2 avelgem 31) brief (doorslag) van Anneessens aan pastoor Joye Eerweerde Heer Pastoor, Sedert een heelen tijd stelde ik mij voor u een bezoek te brengen, doch door het moeilijk reizen en daar ik ook al een heelen tijd niet te wel ben wierd dit maar altijd uitgesteld. Het gaat eigenlijk over de kwestie van den onderhoud van het orgel. Sedert ik in 1905 mijn vader opgevolgd ben heb ik reeds meer dan 150 nieuwe orgels geplaatst en nog veel meer orgels hersteld, en van al die plaatsen waar ik gewerkt heb is Heestert heel zeker de eenigste plaats waar ik nog nooit geene rekening ingezonden heb voor den onderhoud van het orgel alhoewel wij reeds verschillige keeren gekomen zijn. Het accordeeren van het orgel komt niet in de garantie en 100 Frank per accoord is het minste dat ik gerekend heb. Ik neem dus eerbiedig de vrijheid U hierbij eene rekening te zenden van 400 frank voor den onderhoud van het orgel sedert het geplaatst is en dit is bijna 5 jaar; ik hoop dat U dit niet te veel zult vinden en het bedrag ervan zult willen overschrijven op mijn p.c.r. Oordeelt U er anders over, doet

15 volgens uw goeddunken. Gelief, Eerwaarde Heer Pastoor, mijne eerbiedige groeten te aanvaarden. 32) postkaart van pastoor Joye aan Anneessens Gelief mij eens te laten weten hoeveel ik zou moeten rekenen voor verbruik van electriek per uur voor het bespelen van onzen orgel? Verschillige liefhebbers bespelen geerne den orgel en zijn bereid de onkosten hiervoor aan de Kerkfabriek te betalen. Besten dank op voorhand en genegen gegroet, J. Joye Pastor [bijgeschreven, vermoedelijk door Anneessens :] verbruik 0,36 K.W. 33) postkaart van koster Demeulenaere aan Anneessens Mag ik U beleefd verzoeken het orgel van onze kerk te komen stemmen. Dit is nu weeral nodig alhoewel het deze zomer gedaan werd! Besten dank bij voorbaat. Hoogachtend JDemeulenaere BIBLIOGRAFIE 1) E. Gregoir : Historique de la facture et des facteurs d'orgue (Antwerpen, 1865), facsimile reprint, ingeleid door Gh. Potvlieghe, uitg. Frits Knuf, Amsterdam 1972 (Vol. XV in reeks Facsimiles of rare books on organs and organbuilding); blz. 202 : VAN PETEGHEM (Pierre Charles), fils de Lambert le vieux. Il signait Charles Van Peteghem. Il est né à Gand le 3 avril 1776 et mort célibataire à Waerschoot. Il a construit des orgues à Gand (St-Nicolas), en 1838, de 2 clav., 24 reg., pour la somme de fr. 7156, 45 c.; Etterghem [= Ettelgem], 1827; Heestert, 1823, 14 reg., fr. 7113; Borg Lombeke [Borchtlombeek], 1824, 11 reg., fr. 900; [etc.] 2) "Orgels - Werken / uitgevoerd door Jules Anneessens - Menen / " (brochure uitgegeven in eigen beheer door firma Anneessens / Menen); Heestert komt voor in de lijsten - Nieuwe Orgels - Electrische Ventilatoren 3) Ph. Despriet : De Zuidwestvlaamse parochiekerken, een duizendjarige geschiedenis, uitg. Archeologische Stichting

16 voor Zuid-West-Vlaanderen; + Deel 1 (Aalbeke tot Kooigem), Kortrijk, 1982; blz. 135 : Pieter Descamps, koopman te Heestert, leverde in 1776 de nagels voor de bouw van de nieuwe doksaal; daar bevond zich het orgel, geschonken door pastoor Joannes F. Lambert (overl. 1804). + Deel 3 (synthese), Kortrijk 1984; blz , in 15. Orgel en Orgelbouwers; blz. 578 : Vóór 1804 schonk pastoor J.F. Lambert een orgel aan zijn kerk in Heestert; [... ] ICONOGRAFIE 1) K.I.K. (Brussel), afd. Fototheek, a) cliché B41625 (1943), zicht naar het doksaal KIK-IRPA, Brussel

17 b) cliché M75177 (1972), zicht naar het doksaal KIK-IRPA, Brussel 2) Agentschap Onroerend Erfgoed (foto S. De Leeuw, )