Effectief omgaan met mantelzorg

Transcriptie

1 T Effectief omgaan met mantelzorg

2 Programma Welkom, kennismaken en verwachtingen Context werk en mantelzorg Zakelijke rechtvaardiging Vergroten inzetbaarheid door mantelzorgvriendelijke cultuur Interventies voor werknemer en werkgever

3 Context Werk en Mantelzorg

4 Cijferspel

5

6

7 Medewerker met mantelzorgtaken Erkent zich niet als mantelzorger! Criteria Zorg dragen voor een naaste, zoals Kenmerken zorgtaken

8 Situatie medewerker Wil werkgever/collega s niet belasten met privé Belast werkgever/collega s teveel met privé omstandigheden Wil loyaal zijn naar werk en privé maar kiest uiteindelijk vaak voor thuis óf werk Regelt zaken informeel met werk, voelt zich bezwaard richting collega s, voelt minder functioneren Is onvoldoende op de hoogte van het ondersteuningsaanbod en de mogelijkheden werk en zorg te combineren Specifieke dynamiek

9

10

11

12

13 Situatie werkgever Werkende mantelzorgers wel/niet in beeld Relatie tot werk Oorzaak zijn van (grijs) verzuim Zoekt naar verantwoordelijkheid, interventies en maatwerk Pro- of reactief beleid op deze thematiek

14 Reportage Een Vandaag Arbeid en Zorg

15 Feit is. 1. Elke werkgever heeft ermee te maken 2. Managen door: Ø Toepassen van wet en regelgeving Ø Sociaal/Goed werkgeverschap Ø Werk en Privé gescheiden houden (niet zichtbaar) 3. Onderzoek aantoont dat zorgtaken de werk-privé balans verstoren en medewerkers fysiek en psychisch meer druk ervaren; oorzaak is van verzuim en minder functioneren 4. Combinatiedruk, groeiend aantal taak combineerders

16 Feit, mantelzorg kost geld (verzuim) Verzuim: Bedrijf: 400 werknemers 133 mantelzorgers, 66 zwaar belast Verzuimpercentage 5% Gemiddeld jaarsalaris (5% = 2.000) 66 (zwaar belast) x = euro

17 Feit, mantelzorg kost geld Verloop: (verloop) Bedrijf: 400 werknemers 133 mantelzorgers, 66 zwaar belast 1 op de 10 stopt Vervanging voor 13 werknemers 13 x (werving, selectie, inwerken) = euro

18 Zorgverantwoordelijkheid 4 Houdingen 1. We moeten weer iets! (Rood) 2. Is er een probleem? (Grijs) 3. Ik maak me zorgen! (Roze) 4. Ik zet me in als werkgever! (Groen)

19

20 Lunch

21

22 Vragen voor gesprek Ga voor jezelf bedenken: 1. Waardoor ontstaat er bekendheid en begrip en bewustzijn 2. Wat maakt een cultuur mantelzorgvriendelijk? 3. Wat zijn onderdelen om vast te leggen in het thema Mantelzorg in het beleid/regelingen

23 Mantelzorgvriendelijk werken Bewust maken, bespreken en bewegen Bewustwordingsactiviteiten organisatie breed, denk aan bijvoorbeeld Open koffie bijeenkomst of lunchbijeenkomsten voor mantelzorgers Mantelzorg koppelen en onderdeel maken van duurzame inzetbaarheid en/of vitaliteit programma. Thermometer via module modi van Bewegen werkt Digitaal onderzoek voor inventarisatie, zakelijke rechtvaardiging Informatie over de combi werk en mantelzorg toegankelijk maken Deskundigheid bevorderen van HRM, leidinggevenden, BMW, Arbo Vastleggen van mantelzorgprotocol/beleid, aanwijzen aandacht functionaris Training dag Op weg naar een gezonde balans in werk en mantelzorg Persoonlijk ontwikkelingstraject De Kunst van het zorgen en loslaten

24 Digitaal onderzoek Achtergrond, doelstelling en opzet Samenvatting en conclusies Resultaten: 1. Mantelzorg binnen naam bedrijf 2. Zichtbaarheid mantelzorg 3. Behoeftevoorziening mantelzorgers 4. Effecten op medewerkersgezondheid 5. Effecten op medewerkerstevredenheid 6. Effecten op bedrijfsrisico's 7. Leidinggevenden 8. Tips en verbetersuggesties

25 Bijna alle mantelzorgers verrichten de zorgtaken al langer dan 1 jaar Ruim de helft (57%) besteed 1-5 uur per week aan mantelzorg, een kwart 6-10 uur per week en één op de tien meer dan 20 uur per week. Hoe lang verricht u al mantelzorgtaken? (n=28) Hoeveel uur per week (inclusief het weekend) besteedt u ongeveer aan deze zorg? (n=28) 14% 11% 36% 50% Korter dan 3 maanden 3-6 maanden 6-12 maanden 1-5 jaar Langer dan 5 jaar 25% 7% 57% 1-5 uur per week 6-10 uur per week uur per week Meer dan 20 uur per week Van de mantelzorgers die al langer dan 5 jaar mantelzorg bieden, besteedt één vijfde (n=2) hier meer dan 10 uur per week aan.

26 Mantelzorgerschap negatief effect op frequentie ervaren van lichamelijke klachten Verschil zit hem in de hoge frequentie zeer dikwijls (paar keer per week) lichamelijke klachten Hoe vaak ervaart u de volgende aspecten tijdens uw werk? Lichamelijke klachten (hoofdpijn, vermoeidheid, etc.) Nooit Sporadisch (Een paar keer per jaar of minder) Af en toe (Eens per maand of minder) Regelmatig (Een paar keer per maand) Dikwijls (Eens per week) Altijd (Dagelijks) Zeer dikwijls (Een paar keer per week) Totaal (n=275) Mantelzorgers (n=44) 14% 18% 26% 18% 21% 30% 21% 18% 5% 5% 16% 6%1% 2% Niet-mantelzorgers (n=231) 13% 28% 32% 18% 5% 4% 1% Indicatief verschil

27 Veel mantelzorgers regelen zorgtaken in eigen tijd en zien het als eigen verantwoordelijkheid Flexibiliteit belangrijk voor mantelzorgers Toelichting op mate van tevredenheid waarom men mantelzorgtaken en werk kan combineren: Er wordt niet flexibel omgegaan met bv wat later op het werk komen of wat eerder vertrekken als dat nodig is... Andere aspecten die betrekking hebben op het kunnen combineren van werk en mantelzorg: Is NOOIT een vraag geweest. Gewoon doen en organiseren. Mijn probleem, niet die van de werkgever! Dat ik weinig flexibel ben in het verlaten van mijn werkplek. Ik word op vaste tijdstippen elders verwacht, anders worden ze ongerust. Veelal benut ik pauzes voor de mantelzorgtaken. Deze lopen dan wel eens uit maar daar heb ik tot nu toe nog geen problemen mee gehad. Ik ervaar begrip en ruimte. Wel kom ik in de knel met mijn verantwoordelijkheidsgevoel en ervaren van werkdruk. Op zich is het prima te combineren behalve als het om ziekenhuis afspraken gaat. Daar moet ik steeds (5-8 per jaar) een vrije dag voor nemen. Ik heb tot nu toe alleen op mijn werk hoeven aankloppen bij echt ernstige situatie m.b.t. oude ouders (overlijden en ziekenhuisopnames). Daarbij waren collega's zeer lief en meedenkend. De rest doe ik in vrije tijd. Ik ervaar zelf de mantelzorg voor mijn zelfstandig wonende, beginnend dementerende 93 jarige schoonvader als zeer belastend. Maar dat kan ik mijn werk niet aanrekenen. Dat zie ik als een politiekmaatschappelijk fiasco... Zou graag willen dat mijn mantelzorg bespreekbaar is op werk, ik vind het lastig om te combineren

28 Steekproefbeschrijving Bent u een man of een vrouw? (n=275) Heeft u een tijdelijk of vast dienstverband? (n=275) 15% 47% Man Tijdelijk 53% Vrouw Vast 85% Vast Hoeveel uur werkt u contractueel per week? (n=275) 0%1% 7% Minder dan 8 uur 19% 8 t/m 16 uur 17 t/m 24 uur 25 t/m 32 uur 72% Meer dan 32 uur In welke categorie valt uw leeftijd? (n=275) 5% 3% jaar 18% jaar 31% jaar jaar jaar 43% Ouder dan 65

29 In gesprek Elver

30 Interventies

31 Tools via werknemer als burger Mantelzorgondersteuning via steunpunt Mantelzorg! WMO loket gemeente Zorgverzekering (aanvullend pakket): vergoeding mantelzorgmakelaar, cursussen en respijtzorg, Vakbond: helpdesk voor werknemers met mantelzorgtaken Mezzo: lidmaatschap, o.a. financieel zakboekje voor mantelzorgers, respijtarrangementen Wij Mantelzorgers community Stichting Werk en Mantelzorg, tips voor werknemers en werkgevers, M- power module Online mogelijkheden: wehelpen.nl; de mantelaar enz

32 Mantelzorgondersteuning via gemeente WMO / Zorgloket Steunpunt Mantelzorg Wijkteams Informatie, advies en begeleiding Praktische hulp Materiele hulp Emotionele hulp Educatie Zorg en Werk combineren Respijtzorg (vrijwillige thuishulp) Financiële tegemoetkoming

33 Kennis werkgevers (1) Wettelijke regelingen CAO afspraken HR beleid / personeelsreglementen ARBO diensten/ verzuim verzekeraars -> preventie aanbod Collectiviteitsafspraken zorgverzekeraars

34 Kennis werkgevers (2) Tijdelijk andere functie/taken/uren Beëindigingsovereenkomst Vervroegd pensioen Recht op juridisch advies werknemers WerkZorg Adviestraject Werkgevers Helpdesk Mantelzorg

35 Wettelijke regelingen Wet Arbeid en Zorg, WAZO, mantelzorg gerelateerd Calamiteiten, kort/langdurend zorgverlof, Wet flexibel werken Arbeidsduur Arbeidsplaats Werktijden

36 WAZO - Zorgverlof Voor wie: kind, partner, ouder, buur of vriend, huisgenoot -> sociale relatie Wanneer: hulpbehoevend, ziek (dus niet meer ernstig ziek) Kortdurend:70% doorbetaling salaris, minstens minimumloon meerdere keren per jaar worden opgenomen maximaal twee keer wekelijkse arbeidsduur/12 maanden opbouw vakantie loopt door Langdurend: geen doorbetaling van salaris maximaal 6 keer wekelijkse arbeidsduur/12 maanden opbouw vakantie loopt door

37 WAZO- Zorgverlof Calamiteitenverlof: situatie van overmacht bijzondere persoonlijke omstandigheden die onmiddellijk moeten worden opgelost. Doorbetaling salaris Gaat over in zorgverlof

38 Wet flexibel werken Arbeidsduur (recht op deeltijd) Arbeidsplaats Aanpassing Werktijden Criteria - Bedrijf minimaal 10 werknemers - Minimaal half jaar in dienst - Verzoek 2 maanden voor ingangsdatum - Bij weigering na 2 jaar nieuw verzoek

39 Werkgevers Helpdesk Helpdesk Mantelzorg voor werkgevers Kosteloos advies over mantelzorg Recente (wettelijke) ontwikkelingen Informatie regionaal ondersteuningsnetwerk Advies balans werk en mantelzorg

40 WerkZorg Advies traject Ontzorgen van werkgever Telefonische kennismaking WZA en werkgever, kosteloos Intake werkgever en werknemer met mantelzorgtaken Start adviestraject: verbeteren prestaties op het werk, maken van keuzes thuis en op het werk, welke ondersteuning is nodig, Combinatie werk en zorg verbeteren Rapportage analyse/oplossingsrichtingen WZA traject : 16 uren Financiering via collectiviteit ziektekostenverzekeraar

41 Tools Stel leidinggevenden op de hoogte van wettelijke en specifieke verlofregelingen in de cao, informeer ook over specifieke regelingen Stel de werk/zorg balans aan de orde tijdens een werk of teamoverleg Onderzoek hoeveel medewerkers in uw team werk met mangelzorg combineren en het ervaren. Leer mogelijke signalen van mantelzorgers erkennen Ga individueel in gesprek met mantelzorgers

42 In gesprek.. Neem het initiatief, organiseer het gesprek Realiseer dat medewerker het lastig kan vinden over privé te praten Bereid je voor: feitelijk wat is nodig op het werk; vraag om wat er nodig is thuis en/of op het werk Geef erkenning en ga samen zoeken naar/verkennen Kom uit in geven en nemen Afspraken over resultaat Stel proefperiode vast Bespreek het in het team Maak vervolgafspraak voor evaluatie

43 Film Carint

44 Ervaringen uit de praktijk Wat werkt Erken de bijzondere kwaliteit van mantelzorgers Verhoog de bewustwording binnen de organisatie Investeer via twee ingangen P&O en medewerker (investeer in bespreekbaarheid bij zelfsturende teams) Investeer in P&O-expertise en interventies Maak informatie over mantelzorg toegankelijk Neem mantelzorg mee als oorzaak van stress Stel de vraag: wat voor werkgever wil ik zijn?

45 Ervaringen uit de praktijk Wat werkt minder Werk en privé gescheiden (willen) houden Handelen uit angst Werkende mantelzorgers (stiekum) vrij geven Door de vingers kijken Mantelzorgers zielig vinden, overdosis compassie? Wettelijke kaders en regelingen als leidraad hanteren Reactief managen Verantwoordelijkheid alleen bij werknemer neerleggen

46 Financering werk en mantelzorg ESF- subsidie Duurzame inzetbaarheid Afspraken met ziektekostenverzekeraars, collectiviteiten Verzuimverzekeraars

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58