Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Samenleving. Geachte voorzitter,

Transcriptie

1 Wethouder van Sociale zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport, Rabin S. Baldewsingh Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BOW/ RIS Doorkiesnummer adres Aantal bijlagen Onderwerp Taal in de buurt Datum 8 december 2015 Geachte voorzitter, Hierbij bied ik u de resultaten van het onderzoek naar Taal in de buurt en een vernieuwd model voor Taal in de buurt vanaf 2016 aan. In mijn brief van 3 februari (RIS ) heb ik u geïnformeerd dat het aantal aanvragen voor taallessen de laatste jaren sterk is toe genomen. Daar staat tegenover dat het beschikbare budget voor het bekostigen van het Taal in de buurt programma gelijk is gebleven. Dit gegeven vormt naar mijn oordeel een extra reden om het huidige beleid voor Taal in de buurt na 6 jaar een update te geven en meer in te richten naar de wensen van deze tijd. Vervolgens zijn ontwikkelingen dat de inburgering per 1 januari 2013 geen taak meer is van de gemeente maar een verantwoordelijkheid van mensen zelf en de invoering per 1 januari 2016 van de Participatiewet die wordt uitgebreid met de taaleis van invloed op het gehele taalspectrum in onze stad, waaronder Taal in de buurt Het college heeft in maart 2015 een nieuwe visie op integratie vastgesteld in de hoofdlijnenbrief Integratie (ris nr ). De ambitie van het college is dat iedereen mee kan doen. Een belangrijke voorwaarde om mee te kunnen doen is het beheersen van de Nederlandse taal. Taal is een belangrijk instrument om te kunnen participeren. Het biedt betere toegang tot de arbeidsmarkt, algemene voorzieningen, cultuur en de sociale omgang met andere bevolkingsgroepen. Voor het bereikbaar maken van taal zal op alle niveaus een aanbod moeten zijn. Taal voor geïsoleerde groepen, een laagdrempelig aanbod en taal voor mensen die een stap willen zetten op de maatschappelijke ladder en via taal begeleid kunnen worden naar werk of vrijwilligerswerk. Taal in de buurt wordt ingezet als instrument voor integratie om te participeren in de Haagse samenleving en is aanvullend op bestaande (taal) voorzieningen. In Den Haag beheersen naar schatting personen onvoldoende de Nederlandse taal. De helft daarvan is de Nederlandse taal (niet) of nauwelijks machtig. Inlichtingen bij Ton Benning Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Internetadres:

2 BOW/ In 2009 is de gemeente gestart met het Taal in de buurt programma. Taal in de buurt betekende een aanvulling op het bestaande taalaanbod in de stad om mensen te bereiken die via de bestaande aanbieders niet werden bereikt. Om goed te kunnen vaststellen op welke wijze Taal in de buurt beter kan worden ingericht is besloten een extern deskundig bureau te vragen onderzoek te doen naar de huidige kwaliteit van Taal in de buurt en aanbevelingen te doen voor verbeteringen. Alvorens ik het nieuwe beleid voor Taal in de buurt schets geef ik eerst een beeld van de uitkomsten van het onderzoek. In de bijlage treft u het volledige rapport van het onderzoek. Het onderzoek Aan de Kwaliteitsgroep Educatie en Taal (KET) is voor het zomerreces de opdracht gegeven de effectiviteit van het aanbod met betrekking tot de geformuleerde doelen in kaart te brengen. Het onderzoek laat zien dat de kracht van Taal in de buurt ligt in het bereiken van de geïsoleerde groepen. Wel kan Taal in de buurt efficiënter ingericht worden. Dit kan bijvoorbeeld door het taalaanbod beter aan te passen aan de verschillende doelen (zelfredzaamheid, (vrijwilligers)werk), en de verschillende opleidingsniveaus van de taalklanten. Hieronder ga ik uitgebreider in op de uitkomsten van het onderzoek. De resultaten van het onderzoek zijn vervolgens meegenomen bij de uitwerking van de nieuwe opzet Taal in de buurt die ik tevens in deze brief presenteer. De betrokken Taal in de buurt organisaties zijn op 21 mei geïnformeerd over opzet en start van dit onderzoek. Belangrijk onderdeel van het onderzoek waren de interviews en bezoeken aan betrokken Taal in de buurt organisaties. Indien mogelijk werd ook een deel van de lessen bijgewoond. De bevindingen van het onderzoek zijn besproken met de organisaties die deel hebben genomen aan het onderzoek. In dat overleg zijn suggesties gedaan voor de toekomst die ik heb meegenomen in de uitwerking van de nieuwe opzet Taal in de buurt. Aanbevelingen en aandachtspunten n.a.v. het onderzoek Een laagdrempelig aanbod waardoor geïsoleerde groepen bereikt wordt; en o binatie an taallessen n andere so iaal- en taal activerende) activiteiten; Grote betrokkenheid van de doelgroep; Combinatie van inzet professionele docenten en vrijwilligers Tegengaan van een versnipperd aanbod en een bundeling van krachten bij Taal in de buurt en een betere samenwerking tussen diverse organisaties met vergelijkbare doelstelling. Het rapport doet daarnaast ook aanbevelingen voor het tegengaan van een versnipperd taalaanbod NT2 voor Den Haag. Opgemerkt moet worden dat een verouderde stand van zaken in het rapport is beschreven. Er zijn nu minder taalaanbieders, zij werken beter met elkaar samen en stemmen af via het Taalketenoverleg. U bent hierover geïnformeerd via de brief van wethouder KIJO (RIS , RIS ). Wel blijft het college inzetten op een verbetering van de samenwerking en afstemming tussen Taal in de buurt en andere taalaanbieders. Stem de inhoud van het traject af op de leerbaarheid van de doelgroep. Ook de groepsgrootte zou moeten kunnen variëren. Laagopgeleide en weinig studievaardige deelnemers hebben meer tijd nodig om niveau A1 te bereiken dan de midden- en hoogopgeleiden. Deze groep heeft meer individuele aandacht nodig en is gebaat bij kleinere groepen. Voor effectieve Taal in de buurtcursussen is het essentieel dat deze worden gegeven door docenten met een erkende NT2-kwalificatie. Meer sturen op homogenere samenstelling van groepen, waarbij leervermogen en doel de belangrijkste onderscheidende criteria zijn. Zorg dat groepen een aanbod kunnen krijgen dat past bij hun doel en hun niveau. Meer regie voeren op monitoring, in-, door-, en uitstroom, de kwaliteit van docenten, lesmateriaal en de leeromgeving.

3 BOW/ Het onderzoek van KET geeft een goed beeld over de huidige stand van zaken van Taal in de buurt en welke punten aandacht moeten krijgen. Duidelijk is dat de huidige kracht van Taal in de buurt bestaat in het bereiken van mensen met een behoorlijke afstand tot de taalmarkt. Een kwaliteit die in de nieuwe opzet moet worden behouden en bij voorkeur moet worden versterkt. Veel van de verbeterpunten die KET constateert verwerken we in het nieuwe concept voor Taal in de buurt. De resultaten in het rapport geven aan dat er veel goede elementen zitten in de huidige opzet Taal in de buurt. Die willen we behouden. Ook laat het onderzoek zien dat er noodzaak is om het aanbod Taal in de buurt te verbeteren op zowel organisatorisch niveau als de kwaliteit van het aanbod. Hiervoor zal ingezet worden op bundeling van krachten en wordt er onderscheid gemaakt worden in: laagdrempelig aanbod, leervermogen en opleidingsniveau, en zelfredzaamheid en werk en vrijwilligerswerk. Taal in de buurt vernieuwd Dit onderzoek laat zien dat het noodzakelijk is om het aanbod Taal in de buurt te verbeteren op de kwaliteit van het aanbod en dat er winst te behalen is met een betere organisatie en samenwerking met andere taalaanbieders. Belangrijk is dat Taal in de buurt inspeelt op de wens om dicht bij huis taal te kunnen verwerven met voor mensen een lage drempel zowel financieel, fysiek als cultureel. De kracht van Taal in de b rt is de laagdre pelig eid oor de deelne ers een o binatie an entra waar ensen n aan taallessen n aan andere (sociaal- en taal activerende) activiteiten kunnen deelnemen, de grote betrokkenheid van de doelgroep en de combinatie van inzet professionele docenten en vrijwilligers. Daarnaast zal in het nieuwe concept meer gericht zijn op samenwerking, verbindingen leggen, vergroten van efficiency, verhoging van de kwaliteit en het verzekeren van een lage drempel. Het aantal Taal in de buurt organisaties zal minder kunnen worden omdat vanuit een aantal plekken de coördinatie verzorgd gaat worden. Hiertoe richten we op verschillende plaatsen in de wijken zogenaamde Taal in de buurt-scholen in. Deze Taal in de buurtscholen worden niet in nieuwe voorzieningen gehuisvest maar zoveel mogelijk in bestaande, zoals Servicecentra XL. Goede toegankelijkheid voor deelnemers zal worden gewaarborgd. Het on ept in de b rt blijft bestaan doordat de it oering op zowel deze zogenaamde Taal in de buurtscholen als op locaties plaatsvinden. Belangrijk uitgangspunt blijft het bereiken van de groep geïsoleerde vrouwen. De doelgroep geïsoleerde vrouwen kan natuurlijk ook altijd gebruik maken van het aanbod van Taal aan Zee. Taal in de buurt zal naast taallessen met gekwalificeerde docenten ook inzetten op het oefenen, taalonderhoud maatschappelijke participatie. Het aanbod oefenen en taalonderhoud wordt een nieuw element in het concept Taal in de buurt. In het nieuwe model is voor de echte taalles gekozen voor een afgebakende periode van maximaal een jaar waarna of men doorstroomt naar vervolgtrajecten (Mondriaan) of men gaat door met activiteiten die in taalonderhoud voorzien. Bij de laatste variant wordt gewerkt met de inzet van (getrainde) vrijwilligers. Uitgangspunten en doelgroep Mensen met een taalvraag op taalniveau A0/A1 te trainen via Taal in de buurt om door te kunnen stromen naar niveau A2 en verder, of naar andere activiteiten die langdurig voorzien in taalonderhoud. De doelgroep bestaat uit Hagenaars voor wie Nederlands niet de moedertaal is (NT2). Belangrijk punt voor de doelgroep is de kracht en de wens om dicht bij huis en met een lage drempel taal te kunnen verwerven. Het gaat hier vaak om vrouwen en mannen (oudkomers) die geïsoleerd zijn geraakt doordat zij de taal niet spreken en moeilijk uit hun eigen groep komen. Zij willen investeren in taal omdat zij willen deelnemen aan de Haagse samenleving en vaak vanwege taalproblemen de aansluiting (dreigen te) verliezen. Zonder begeleiding van anderen kunnen zij zichzelf onvoldoende redden bij een bezoek aan de huisarts, de gemeente of de corporatie. Velen van hen hebben nooit geleerd om te leren.

4 BOW/ De bestaande onderwijsmethodes vinden zij vaak te schools, het tempo is te hoog, staat de leerstof te ver van hun belevingswereld af en is de druk om binnen een bepaalde tijd een examen te halen voor hen te knellend. Ook vinden zij het belangrijk dat de lessen plaatsvinden in een veilige, vertrouwde omgeving. Wat zijn de uitgangspunten Deelname op basis van vrijwilligheid. Deelname aan Taal in de buurt is op basis van vrijwilligheid. Daarom is Taal in de buurt niet gericht op inburgeraars of Hagenaars die moeten voldoen aan de taaleis. Inburgeraars moeten zelf hun taaltraject organiseren en bekostigen. Vraaggericht Een meer gedifferentieerd aanbod nastreven dat beter kan worden afgestemd en aansluit op de vraag en behoefte van de doelgroep. A0 /A1-niveau en mensen die geïsoleerd zijn en een aanbod voor oefenen en taalonderhoud. Groepen NT2 die niet aan op andere taaltrajecten kunnen deelnemen of die elders een te hoge drempel ervaren. Groepen organiseren met deelnemers met zoveel mogelijk een gelijk taalniveau. Inzet van gekwalificeerde NT2 docenten in combinatie met getrainde vrijwilligers. Inzet van vrijwilligers voor het oefenen en taalonderhoud. Combinatie van Taal in de buurt-les met andere maatschappelijke activiteiten. Laagdrempelig en in de wijk/buurt. Verplichte intake en eindtoets door gekwalificeerde NT2-docent. Maximale deelname een jaar. Het bereiken van de doelgroep geïsoleerde vrouwen. Om de doorstroom te stimuleren, maximaliseren we deelname aan Tidb2.0 tot maximaal 1 jaar. Daarna de mogelijkheid voor doorstroom naar andere taalaanbieders (A2) of andere activiteiten gericht op duurzaam taalonderhoud. Centrale punten van waaruit de coördinatie plaatsvindt. Goede lesomgeving Wat gaan de Taal in de buurt Scholen doen? Op vier of vijf plekken worden Taal in de buurt-scholen ingericht. Deze Taal in de buurt-scholen worden zoveel mogelijk gekoppeld aan de Servicecentra XL. ServicepuntenXL hebben hun ankers in wijken, hebben faciliteiten en mensen die een brede scoop hebben op taalaanbod, maar zo nodig ook op andere voorzieningen. De Taal in de buurt scholen stimuleren samenwerking met overige taalaanbieders, maken verbinding met de moeilijk bereikbare doelgroepen en bouwen expertise op wat werkt en wat niet. Ook zorgen Taal in de buurt scholen voor het delen van best practices. Daarnaast faciliteren de Taal in de buurt scholen in de verbinding met PEP voor vrijwilligerswerk en vacaturebanken voor werk. Naast de centrale plekken van de Taal in de buurt scholen kunnen lessen ook plaatvinden bij andere accommodaties. Dit kan bij de zelforganisaties, bibliotheken, buurthuizen van de toekomst of andere al bestaande voorzieningen. De professionaliteit van samenwerking maar ook de kwaliteit van de lesomgeving kan hiermee worden vergroot. De Taal in de buurt scholen weten wat er aan aanbod is. Zij kunnen voorstellen doen om materialen te ontwikkelen die beter passen bij de doelgroep om het lesmateriaal beter te laten aansluiting bij doelgroep, bijvoorbeeld geïsoleerde vrouwen/mannen. Het eventueel ontwikkeld materiaal is beschikbaar voor alle groepen van Taal in de buurt.

5 BOW/ In samenwerking met Mondriaan verzorgt de Taal in de buurtschool de docentenpool met gekwalificeerde docenten NT2, coördineert het de vraag naar vrijwilligerstraining (ism Taal aan Zee), toetst de geschiktheid van locaties voor de uitvoering van de lessen, coördineert de verplichte intake om het niveau te kunnen bepalen door een professionele NT2do ent test an Mondriaan of assess ents it is ), regisseert de groepsgrootte om de homogeniteit beter mogelijk te maken en de kwaliteit te vergroten, verzorgt de subsidieaanvraag met gespecificeerde begroting, realiseert de doorstroom van leerbaren en de bonus voor activiteiten voor niet leerbaren naar duurzaam taalonderhoud. Verdere voorwaarden voor deelname aan Taal in de buurt duur traject: max. 1 jaar. start 2x per jaar, januari en september en reservering budget. cursusduur: 24 lessen à 2uur. eigen bijdrage: les ateriaal of beoordeling subsidieaanvraag en beschikking. budgetbeheer: centraal Rapportage, monitoring: overzicht scores intake, eindtoets, doorstroom door Mondriaan/ docent Deelnemers (weinig leerbaren) moeten kunnen doorstromen naar andere activiteiten om in het taalonderhoud te voorzien en terugval te voorkomen. Dit kan met getrainde vrijwilligers en taalmaatjes. Deze activiteiten maken onderdeel uit van Taal in de buurt om mensen meer duurzaam in hun taalonderhoud te voorzien. Voor deze activiteiten moet afzonderlijk een subsidieaanvraag worden ingediend. Ook voor deze activiteit geldt een maximum van een jaar en moet voortgang en resultaat worden aangegeven. De kosten liggen veel lager, omdat hier geen inzet van een gekwalificeerde docent wordt verlangd. Indien men niet kan doorstromen na een jaar naar bijvoorbeeld vrijwilligerswerk is er geen subsidie vanuit Taal in de buurt meer mogelijk. Samenwerking Deelnemers aan Taal in de buurt moeten makkelijker en sneller doorstromen naar organisaties die een doorgaande leerlijn kunnen vervolgen. De versterking van onderlinge samenwerking kan het beste op stadsdeel/wijkniveau gerealiseerd worden, o.a. via de genoemde Taal in de buurt-scholen. Ook in wijken waar deze niet aanwezig zijn zal samenwerking op stadsdeelniveau zoveel mogelijk worden gestimuleerd. Belangrijke partners zijn: ServicepuntenXL, Bibliotheek, Mondriaan, Taal aan Zee. In een uitwerking met een taaloffensief dat ik afstem met mijn collega wethouder KIJO zal ik verder beschrijven hoe de samenwerking op het terrein van taal verder vorm gaat krijgen. Financiën Er is voor een jaarlijks b dget bes ikbaar an Ik wil om te voorkomen dat alle aanvragen in het begin van het jaar worden gediend en een belangrijk deel van het budget dan is uitgeput de mogelijkheid bieden om 2x per jaar Taal in de buurt kunnen laten starten. Natuurlijke momenten hiervoor zijn januari en september. Dit betekent dat een deel van het budget in het jaar wordt gereserveerd voor de tweede tranche. Communicatie Taal in de buurt is steeds meer een partner geworden in het totaal van taalaanbieders in de stad. Dat betekent dat er intensief wordt samenwerkt op zowel beleids- als uitvoeringsniveau met partners in Onderwijs, SZW en het taalketenoverleg, waar alle aanbieders in den Haag in zijn vertegenwoordigd. Om het vernieuwde beleid Taal in de buurt goed te kunnen communiceren is een bijeenkomst gepland in week 51 met de organisaties die afgelopen jaar betrokken zijn geweest bij Taal in de buurt. Ook wordt de gemeentelijke website aangepast en wordt een folder voorbereid.

6 BOW/ Taal is een belangrijk instrument voor het integratieproces. Taal bindt. In het nieuwe concept Taal in de buurt zal daaraan een belangrijke bijdrage aan leveren. Rabin Baldewsingh, wethouder

7 BOW/ Afdruk aan: 1x OCW Bestuurlijke stukken (interne afdrukken worden via dit adres verzorgd) 1x OCW, Ton Benning