Twente werkt! Actieplan voor een regio met toekomst. Economic Development. Twente Board - 12 december 2014

Transcriptie

1 Twente werkt! Actieplan voor een regio met toekomst Twente Board - 12 december 2014 Economic Development

2 Twente Werkt! Actieplan voor een regio met toekomst De Twente Board, bestaande uit vertegenwoordigers van bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheden in Twente, heeft op 12 december 2014 het actieplan Twente Werkt! vastgesteld. Het is een concreet vervolg op de aanbevelingen die de Commissie Draijer en de Commissie van Wijzen (o.l.v. Bernhard Wientjes) eerder in 2014 hebben gedaan. Aanbevelingen commissie Draijer Aanbevelingen Commissie van Wijzen Het actieplan Twente Werkt! bevat een analyse van Twente, waaruit onder Inhoud Twente Werkt! 2 Inleiding 3 Actielijnen 5 Aanbevelingen commissie Draijer 8 Aanbevelingen Commissie van Wijzen 9 Analyse 10 De aanpak in 5 actielijnen 14 Actielijn 1 - Sterke HTSM-sector 15 Actielijn 2 - Groei van MKB 17 Actielijn 3 - Nieuwe bedrijvigheid 20 Actielijn 4 - Duurzame arbeidsmarkt 22 Actielijn 5 - Werk door investeringen 25 Samenwerking 27 meer blijkt dat de regio kampt met een relatief hoge werkloosheid. De Twente Board heeft daarom vijf actielijnen benoemd met concrete initiatieven die de economie en de arbeidsmarkt van Twente versterken. In 2015 ziet de Twente Board toe op de uitvoering van deze actielijnen. Na zes maanden wordt het actieplan geactualiseerd. Analyse Actieplan Twente Werkt! 2

3 Inleiding Twente is een innovatieve regio met een krachtig technologisch profiel en internationale ambitie. Op 10 juni 2014 verscheen het visitatierapport Versterken economische kracht van Twente van de commissie Draijer. De commissie stelt dat de huidige focus van Twente op de sector High Tech Systemen en Materialen weliswaar kansrijk is, maar versterkt moet worden om effectief te zijn. Op korte termijn zijn aanvullende oplossingen nodig voor de langdurige werkloosheid van relatief laagopgeleide werkzoekenden. Hoewel elke baan in de hightechsector tenminste één extra baan voor lager opgeleiden genereert, gebeurt dat niet per direct en bovendien vraagt die baan vaak aanvullende vaardigheden. Het rapport van de commissie Draijer was een wake-up call voor de regio en een aanmoediging om aan de slag te gaan met de kansen van Twente. Twente voelt zich gesteund door de Tweede Kamer, die de regering oproept initiatieven voor het stimuleren van de werkgelegenheid in regio s maximaal te ondersteunen. Ook heeft de Commissie van Wijzen onder leiding van Bernhard Wientjes onlangs belangrijke aanbevelingen gedaan voor een Technology Base Twente. De ambitie blijft onverkort om Twente te ontwikkelen tot een ondernemende en Europees toonaangevende technologische topregio waar hoogwaardige systemen, producten, materialen en diensten worden vervaardigd. Het actieplan Twente Werkt! vormt een extra plus op lopende initiatieven, zoals de Innovatiesprong Twente, het Techniekpact en het Twents Arbeidsmarktperspectief (TWAM). Doel is nu te versnellen en concreet te handelen. Het actieplan bevat daarom concrete acties die direct worden ingezet, of in de pijplijn zitten. Twentse ondernemers en bestuurders onderschrijven en ondersteunen dit actieplan actief. Het belang van Twente is daarbij leidend. Juist nu zijn visie en actieve inzet op concrete nieuwe initiatieven en projecten nodig. Het is werk in uitvoering. Dit actieplan is dan ook een dynamisch document, dat minstens ieder half jaar een update nodig heeft. Zo geeft het een extra impuls aan een gezonde economische toekomst van deze prachtige regio met potentie en ambitie. De Twente Board, bestaande uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en de overheden in Twente, heeft de aanbevelingen van de commissie Draijer gebruikt als basis voor dit actieplan. Kortom, Twente Werkt aan een regio met toekomst! Actieplan Twente Werkt! 3

4 Twente, ondernemende hightechregio Twente is een ondernemende hightechregio, een innovatief netwerk met een krachtig technologisch profiel en een internationale ambitie. De economische agenda richt zich op de voor Twente kansrijke sector High Tech Systemen en Materialen (HTSM). Deze sector sluit goed aan bij het DNA van Twente met zijn langjarige traditie in de maakindustrie en biedt perspectief voor toekomstbestendige werkgelegenheid. HTSM is als landelijke topsector één van de pijlers van de Nederlandse economie, met een groeiende toegevoegde waarde, hoge exportquote, hoge R&D-inzet en brede toepassings mogelijkheden. Bedrijven, overheden, onderwijs- en onderzoeksinstellingen behalen daarin een voorsprong door verbinding met elkaar te zoeken. Verbinding als voedingsbodem voor ondernemerschap en innovaties op wereldniveau. Dat spreekt professionals, ondernemers, investeerders en studenten aan. Actieplan Twente Werkt! 4

5 Actielijn 1 - Sterke HTSM-sector Twente werkt aan hightech. Actielijn 1 Acties 2015: - de oprichting van een regionaal topteam HTSM/Smart Industry, dat zorgt voor meer focus, massa en coalities in concrete businesscases; - extra acquisitie voor het aantrekken van HTSM-bedrijven en onderzoeksinstituten; - ontwikkeling van het programma Smart Industry: met o.a. Field Labs en demonstratiefaciliteiten voor intelligente producten en productieprocessen (robotisering en nieuwe ICT-toepassingen); - stimuleren van hightechinnovatie door middel van onderzoeksbeurzen (voor gezamenlijk onderzoek bedrijven en universiteit. In de pijplijn: - uitvoeren van duurzame, innovatieve en slimme energieconcepten (Smart Energy in Smart Cities), waarbij energiebedrijven, industrie en woningcorporaties samen optrekken; - oprichting van het Twente Safety & Security Center voor vraagstukken op het gebied van veiligheid. Actielijn 2 - Groei van MKB Twente werkt aan versterking ondernemerschap. Actielijn 2 Acties 2015: - Het bezoeken en bij de economische agenda betrekken van 100 bedrijven; - exportbevordering, met de focus op Duitsland, door o.a. gerichte handelsmissies; - innovatief inkopen (launching customership) bij gebiedsontwikkeling Kennispark, Luchthaven Twente en Hart van Zuid ; - ontwikkelen platform Zorginstellingen als launching customer voor technische bedrijven; - verkenning mogelijkheden van en voor een kredietunie; - ontwikkelen cursusprogramma voor versterken van ondernemersvaardigheden, voor ondernemers en studenten. In de pijplijn: - één loket voor financierings- en subsidievragen vanuit het MKB; - facility sharing (apparatuur, ruimte) bij onderwijs- en onderzoeksinstellingen en hightechbedrijven en beschikbaar stellen (leegstaande) kantoor-, onderzoeks- en productieruimte voor MKB/starters; - ondersteuningsaanpak voor starters optimaliseren; - bij elkaar brengen inkopers voor uitwisseling van ervaring in rol als launching customer; - budget voor ontwikkelen van businesscases voor nieuwe initiatieven; - ontwikkelen financiële regeling om bedrijven op basis van maatwerk te kunnen ondersteunen in hun groeiplannen; - opzetten netwerk businessdevelopers in Twente; - samen met innovatieve MKB-bedrijven in de regio Twentse Innovatiehubs ontwikkelen. Actieplan Twente Werkt! 5

6 Actielijn 3 - Nieuwe bedrijvigheid Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven. Actielijn 3 Actielijn 4 - Duurzame arbeidsmarkt Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt. Actielijn 4 Acties 2015: - actieve gecoördineerde acquisitie van bedrijven, vooral in kansrijke sectoren (HTSM, logistiek, toerisme) - continuering van het Expat Center Twente en uitbouw van internationaal onderwijs; - opzetten Arbeidsplaatsen Premie Regeling Twente - in kaart brengen bedrijfskosten Duitsland en Nederland. In de pijplijn: - studie naar terughalen verdwenen industrie (reshoring) in Twente. Acties 2015: Twentse werkzoekenden worden aan een baan in Duitsland geholpen; - Werkplein Twente zorgt ervoor dat werkzoekenden en werkgevers elkaar makkelijker kunnen vinden zonder tussenkomst van gemeenten of UWV; - drie sectorplannen voor o.m. techniek en zorg; In de pijplijn: garantiebanen voor mensen met een arbeidsbeperking. - arbeidsmarktoffensief in Duitsland; - scholingsvoucher voor werkenden die willen doorgroeien; - Sociale Impact Bonds: overheid betaalt private partijen voor aanpak van maatschappelijk probleem. - Project Twente Textiles; - Project logistiek centrum Rijssen-Holten; - Project solliciteren in het Duits. Actieplan Twente Werkt! 6

7 Actielijn 5 - Werk door investeringen Twente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en infrastructuur. Actielijn 5 Acties 2015: - versnellen aanleg en onderhoud infrastructuur - social return on investment; regionale werkgelegenheid door slimmer aanbesteden. In de pijplijn: - nieuwe investeringen in regionale infrastructuur (ontvlechting A1/A35 tussen Azelo en Samenwerking De huidige situatie én de kansen die Twente in zich heeft, vragen om een gebundelde inzet vanuit het bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en overheid. De Twente Board roept de drie partners op om dit actieplan als leidraad te gebruiken voor concrete initiatieven en projecten. Met de uitvoering van het plan kan Twente zich ontwikkelen tot een ondernemende en Europees toonaangevende technologische topregio waar hoogwaardige systemen, producten, materialen en diensten worden vervaardigd. Een gebundelde inzet Buren); - Haalbaarheidstudie high-speed railverbinding Amsterdam-Twente-Berlijn. Actieplan Twente Werkt! 7

8 Visitatierapport commissie Draijer Op 10 juni 2014 verscheen het visitatierapport Versterken economische kracht van Twente van de commissie Draijer. Bestaande plannen, aanpak en uitvoering vormen volgens de commissie een goede basis voor het versterken van de economische kracht van de regio Twente. Het draagvlak is hoog, maar het is niet genoeg. Ze heeft vijf verbeterpunten voorgesteld: 1. Versterk de economische focus op High Tech Systemen en Materialen (HTSM) door het preciseren van focusgebieden binnen HTSM waarin Twente werkelijk het verschil kan maken. Een goed voorbeeld is het terrein van materialen, waar Twente van oudsher sterk is. Versterk effectieve nationale en internationale verbindingen met andere regio s voor een sterkere basis in deze globaal concurrerende sector. Benader proactief bedrijven voor vestiging in de regio, zodat de industriële basis in HTSM groter wordt. Betrek bestaande vooraanstaande ondernemingen nauwer bij de sector. 2. Verbreed het economisch plan voor de regio. Twente heeft een hoge werkloosheid onder meer toptalent voor de regio behouden blijft en draagt op middellange termijn bij aan bredere werkgelegenheid. Zet in op méér doorgroei van spin-offs. 4. Vergroot de effectiviteit van de regionale samenwerkingsverbanden. Het grote aantal netwerken en samenwerkingsverbanden vormt een belangrijk onderdeel van de sociale cohesie in de regio. Verdicht deze netwerken, zodat ze meer samenwerken en de economische ontwikkeling stimuleren. Maak een gezamenlijk plan voor bestuurlijke samenwerking dat aansluit op het economisch plan. Maak de samenwerking tussen provincie en regio productiever. 5. Verbeter de profilering van de regio. De gevormde marketingpropositie sluit nog onvoldoende aan bij wat de regio onderscheidt. De aanpak van belangenbehartiging kan effectiever door meer structuur en een proactieve uitvoering. Trek specifieke ondernemingen aan voor de regio Twente. Het volledige rapport van de commissie Draijer vindt u hier. lager opgeleiden. Lopende economisch plannen zijn te eenzijdig gericht op HTSM als aanjager van de lokale economie. Er is een verbreding nodig. Maak een alomvattend banenplan dat op korte termijn een positieve impuls geeft aan de werkgelegenheid, ook voor de minder hoog opgeleide inwoners. 3. Vergroot de inzet op ondernemerschap en innovatie. Twente heeft een bovengemiddeld niveau van ondernemerschap rondom de Universiteit Twente. Zet deze kracht in de regio breder in. Een brede aanpak gericht op innovatief ondernemerschap zorht ervoor dat Actieplan Twente Werkt! 8

9 Commissie van Wijzen De onafhankelijke Commissie van Wijzen, onder voorzitterschap van Bernard Wientjes, onderzocht in 2014 de kansen voor een duurzaam economisch sterker Twente. Daarbij werd ook gekeken naar welke rol de Luchthaven Twente kan spelen. De commissie constateert dat de economische motor van Twente hapert. De negatieve impact van de huidige economische problematiek laat zich niet alleen voelen bij de lokale overheden, maar wordt ook bij het bedrijfsleven zichtbaar (o.a. verslechterende concurrentiepositie en minder aantrekkelijke vestigingsfactoren). De Twentse economische structuur is dringend toe aan een krachtige en perspectiefrijke structurele vernieuwing. toekomst van Twente zonder gezamenlijk gedragen toekomstbeeld. Mooie plannen en agenda s blijven steken in onvermogen ze uit te voeren. Iedereen in Twente wil vooruit en zijn schouders eronder zetten. De commissie roept Twente op elkaar te vinden, in het belang van de zaak. Ze constateert een dringende behoefte aan een publiek-private topteam, dat door kennis en statuur gezag heeft en voorop gaat. Het volledige rapport van de Commissie van Wijzen vindt u hier. Centraal advies van de commissie is om van de Luchthaven Twente een internationale ontwikkel-, demonstratie- en productiezone voor Advanced Materials and Manufacturing te maken. In het fraaie coulisselandschap worden groen en rust gecombineerd met de bruisende energie van duurzame hightech bedrijvigheid. Kortweg: Technology Base Twente. De commissie stelt dat de voordelen van de grensligging beter benut kunnen worden. Fiscale en praktische barrières voor Twentse grenswerkers zijn nog te groot om volop te profiteren van de werkgelegenheid over de grens. Bevordering van de export van het MKB naar Duitsland, het opzetten van handelsmissies en een arbeidsmarktoffensief om Twentse werkzoekenden te koppelen aan Duitse vacatures, moeten absolute prioriteit hebben. De Commissie van Wijzen ziet een enorme hoeveelheid rapporten en onderzoeken over de economische Actieplan Twente Werkt! 9

10 Analyse Twente is een stedelijke regio met meer dan inwoners en een sterke eigen identiteit. Het is een regio waar het goed wonen en leven is, met voldoende aanbod van natuur, cultuur, sport en amusement. Een groot deel van de werkgelegenheid is te vinden in de industrie, met een rijke historie in textiel en metaal. Deze industrie heeft in de afgelopen decennia een enorme transitie doorgemaakt met nieuwe producten, nieuwe materialen, andere productiemethoden en andere afzetgebieden. Met ondersteuning van de Universiteit Twente is Twente uitgegroeid tot een innovatief ecosysteem met onderwijs- en onderzoeksinstellingen en veel startende hightechbedrijven. Zij leveren nieuwe hoogwaardige producten, materialen, systemen en diensten in een regio met een ondernemende instelling en een hoge arbeidsmoraal. Daar staat tegenover dat in Twente relatief veel mensen niet actief deelnemen aan het arbeidsproces en niet (kunnen) bijdragen aan economische groei. Mensen die hun talenten onvoldoende kennen en onvoldoende benutten. Inwoners met een laag opleidingsniveau zonder enige werkervaring dan wel met werkervaring die onvoldoende aansluit. De persoonlijke en maatschappelijke impact hiervan is groot en neemt toe, met structureel negatieve effecten op welzijn en welvaart en forse financiële knelpunten bij de lokale overheden. Jaarlijks wordt in Twente naar schatting ruim 1 miljard uitgegeven aan uitkeringen voor niet-werkenden. In de regio gingen de afgelopen drie jaren banen verloren. De werkloosheid steeg sterker dan in de rest van Nederland en vooral in de Twentse steden is het werkloosheidspercentage hoog. In meer startende ondernemingen dan in 2012 Aandeel vrouwelijk Twents talent stijgt 64 procent van de beroepsbevolking Actieplan Twente Werkt! 10

11 De feiten Het Bruto Regionaal Product de totale waarde van goederen en diensten die in Twente worden geproduceerd ligt op 19 miljard in Dat is 3,2% van het Bruto Nationaal Product. De gemeenten Almelo, Enschede, Hengelo, Oldenzaal en in mindere mate Rijssen-Holten vormen het economisch zwaartepunt. De meeste arbeidsplaatsen in Twente bevinden zich in de sectoren handel (20%), zorg (16%) en de industrie (15%). Het aandeel van de HTSM-topsector in de werkgelegenheid is hoger dan gemiddeld in Nederland (19,1% tegen 6,7%). In mindere mate geldt dit ook voor de topsectoren Chemie en Food & Nutrition. Het aantal startende bedrijven in de regio ligt boven het landelijk gemiddelde. Anderzijds ligt ook het aantal faillissementen in Twente hoger. Het percentage innovatieve bedrijven in Twente, gemeten over de periode , is groter dan in Nederland (44% tegen 38%). Twente heeft ruim HTSM-bedrijven met in totaal bijna arbeidsplaatsen. Het aandeel van HTSM in de totale werkgelegenheid in Twente is sinds het begin van de crisis in 2009 gestegen van 9,7 naar 10,1%. Landelijk nam in de HTSM-sector het aantal werkzame personen in die periode juist af met 0,2%. Twente kent diverse Open Innovatie Centra, gericht op het toegankelijk maken van kennis en kunde voor het regionale bedrijfsleven. Voorbeelden zijn: Open Innovatie Centrum Advanced Materials (OICAM), Texperium, TPRC, Centre for Medical Imaging, VKON, High Tech Factory en LEO robotics. Kennispark Twente is de grootste innovatiecampus van Nederland, met zo n 400 bedrijven. Qua werkgelegenheid staat het op de tweede plek, met circa arbeidsplaatsen. In 2013 is Kennispark Twente uitgeroepen tot Beste Bedrijventerrein van Nederland. In de afgelopen jaren zijn spin-offs ontstaan vanuit de Universiteit Twente en Saxion, samen goed voor ongeveer arbeidsplaatsen. Jaarlijks is zo n 10% van de snelst groeiende technologiebedrijven in Nederland afkomstig uit Twente. Het aantal spin-offs vanuit Kennispark Twente ligt met 145 hoger dan bij de andere campussen in Nederland. Kennispark Twente wordt als een van de regionale hotspots van Nederland gezien door de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie. Saxion heeft voor ontwikkeling van het techniekonderwijs en voldoende opgeleid personeel in de techniek de Centres of Expertise Tech Your Future en Tech for Future. Het ROC van Twente heeft het Centrum voor Innovatief Vakmanschap TechWise Twente. Actieplan Twente Werkt! 11

12 De Twentse onderwijs-/onderzoekinstellingen zijn goed ingebed in Twente: ROC van Twente (circa fte en studenten), Saxion (circa fte en meer dan studenten in Deventer en Enschede) en Universiteit Twente ( circa wetenschappers en professionals en bijna studenten) met bijbehorende Centres of Expertise en onderzoeksinstituten. De focus ligt bij alle instellingen op technologie. Ondernemers verwachten in de nabije toekomst knelpunten voor de vervangingsvraag van middelbaar en hoogopgeleid technisch personeel. In bepaalde sectoren en beroepsgroepen is nu al sprake van een tekort. Het aantal moeilijk te vervullen vacatures bedraagt inmiddels 500 tot 700 per jaar. De vraag naar hogeropgeleiden (vanaf het niveau mbo3+) groeit relatief snel. Het aantal werkzoekenden is opgelopen tot circa geregistreerde werkzoekenden. Het werkloosheidspercentage in Twente (12,3%, augustus 2014) ligt niet alleen boven het Nederlands gemiddelde (10,1%), maar is ook 14% hoger dan een jaar eerder. De hoogste werkloosheidspercentages zijn te vinden in het stedelijk gebied: Enschede (18,3%), Almelo (17,3%) en Hengelo (11,4%). Verder kennen ook de gemeenten Oldenzaal en Losser werkloosheidspercentages boven de 10%. De gemeente Enschede heeft dit jaar met 55% het laagste niveau van arbeidsparticipatie van Nederland. Bijna de helft (41,8%) van de niet-werkende werkzoekenden heeft uitsluitend een lagere opleiding (basisonderwijs); daarmee wijkt Twente niet noemenswaardig af van de rest van Nederland. Een vergelijkbaar percentage (41,0%) heeft een mbo-opleiding; dat is meer dan in de rest van het land. Het percentage niet-werkende werkzoekenden met hogere opleidingen ligt onder het Nederlands gemiddelde. Uit een analyse van de Atlas voor gemeenten komt naar voren dat in Enschede voldoende banen zijn voor laagopgeleide mensen. Door het verlies aan arbeidsplaatsen op mbo2-niveau en hoger ontstaat echter verdringing. Er moet dus vooral werkgelegenheid worden gegenereerd op mbo2-niveau en hoger, waardoor de verdringingseffecten afnemen. Het aantal werkloze jongeren tussen 15 en 27 jaar bedraagt personen (augustus 2014), een afname met 7,4% ten opzichte van een jaar eerder. Van deze jongeren doen een beroep op een WW-uitkering, dat is 22% minder dan in Nog eens jongeren zitten in de bijstand, een toename van 6,6% ten opzichte van augustus Actieplan Twente Werkt! 12

13 Overheid, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en bedrijfsleven investeren in de economische ontwikkeling van Twente. Investeringen van Regio Twente en provincie Overijssel van 65 mln. in het Innovatieplatform Twente tussen 2007 en 2013 hebben 275 mln. uitgelokt. Vanaf 2013 hebben provincie ( 45 mln.) en Regio Twente ( 30 mln.) opnieuw middelen gereserveerd via de Innovatiesprong Twente. Ook private partijen hebben middelen ingezet. Zo heeft ondernemer Gerard Sanderink een stichting opgericht die meer dan 30 mln. in onderwijs en faciliteiten investeert. Buitenlandse investeerders zijn actief: het Amerikaanse (pre-)seedfonds Cottonwood Technology Fund (CTF) bijvoorbeeld investeert vanuit zijn De afgelopen jaren zijn vele analyses verschenen over de sterke en zwakke punten van Twente. Voorbeelden hiervan zijn de Economische Motor Twente, de Innovatiesprong Twente, de Logistieke Draaischijf, de Ontwikkelagenda Netwerkstad Twente, de periodieke Arbeidsmarktmonitor, de Twente Index, het Twents Arbeidsmarktperspectief, Versterken economische Kracht van Twente (het rapport van de Commissie Draijer) en Technology Base Twente (het rapport van de Commissie van Wijzen). De rapporten bevestigen dat er voldoende kansen voor Twente zijn, maar dat er nog veel werk aan de winkel is om deze te verzilveren. vestiging in Twente (de eerste in Europa) 10 mln. (oplopend naar 30 mln.) in innovatieve projecten in Nederland en de rest van Europa. Actieplan Twente Werkt! 13

14 De aanpak in vijf actielijnen Economische groei begint bij ondernemers, die markten verkennen, nieuwe markten aanboren, nieuwe producten en diensten ontwikkelen en investeren in de regio, telkens om waarde toe te voegen. Alleen daardoor ontstaan nieuwe duurzame banen, waar werkzoekenden werk vinden. Kennis- en onderwijsinstellingen leiden mensen op en verzorgen ook bij- en omscholing. Dat voorziet in de vraag naar goed en passend opgeleid personeel. Daarnaast ontwikkelen zij kennis met en voor bedrijven voor nieuwe producten In de komende maanden ziet de Twente Board toe op de uitvoering van deze actielijnen. De te bereiken resultaten (nieuwe business/werkgelegenheid) en benodigde financiering zullen concreter worden benoemd, vastgesteld en uitgevoerd. Na zes maanden wordt het plan geactualiseerd. We kijken of acties die in de pijplijn zitten, al kunnen worden opgepakt en of lopende acties moeten worden bijgestuurd. Van plan naar actie: Twente Werkt! en diensten. Kennis- en onderwijsinstellingen zijn ook een motor voor ondernemerschap, waardoor steeds meer nieuwe bedrijvigheid ontstaat. De overheid zorgt voor randvoorwaarden die groei en innovatie stimuleren. Betrokken overheden maken het aantrekkelijk voor bedrijven om zich (blijvend) te vestigen en zorgen ervoor dat bedrijven geen knelpunten ervaren bij groei van hun onderneming en dat drempels om mensen aan het werk te zetten (bijv. arbeidskosten) zo laag mogelijk zijn. Twente Werkt! bevat vijf actielijnen voor versterking van de economie en arbeidsmarkt van Twente. Het zijn aanvullingen op bestaand beleid en lopende programma s. In elke actielijn staat beknopt aangegeven wat de doelen zijn en wat de benodigde inzet is. Actielijn 1: Twente werkt aan hightech Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap Doelstelling economische ontwikkeling Twente Twente ontwikkelen tot een ondernemende en Europees toonaangevende technologische topregio waar hoogwaardige industriële systemen, producten en diensten worden vervaardigd, rekening houdend met de maatschappelijke uitdagingen die er zijn, en waar toekomstbestendig economisch rendement wordt behaald. In 2020 moet Twente op of boven het gemiddelde van Nederland scoren op de volgende aspecten: 1. Het aandeel van de bevolking dat werkt 2. Het Bruto Regionaal Product (BRP) per inwoner 3. Het aandeel van het BRP dat geïnvesteerd wordt in regionale R&D 4. Het aandeel jarigen dat hoger opgeleid is. Actielijn 3: Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt Actielijn 5: Twente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en infrastructuur Actieplan Twente Werkt! 14

15 Actielijn 1: Twente werkt aan hightech Versterken van de economische troef van Twente Aanspreekpunt Twente Board: Beernink/Van der Chijs Opgave Twente is sterk in industrie en onderzoek op het gebied van High Tech Systemen en Materialen (HTSM). De recente adviezen van de Commissie Draijer en de Commissie van Wijzen benadrukken het belang van dit speerpunt voor zowel de concurrentiepositie als de arbeidsmarkt van de regio. De hightechindustrie vormt een belangrijke banenmachine op alle niveaus, zowel direct als indirect via gerelateerde bedrijvigheid in toelevering, logistiek en dienstverlening en via industriële toepassingen in andere sectoren (cross-overs). De opgaven waar Twente in deze actielijn voor staat, zijn: - meer focus op (internationaal) onder scheidende niches - sterkere (inter)nationale verbindingen (o.a. met Amsterdam, Brainport Eindhoven, Duitsland en EU) - meer massa creëren door uitbouwen van bestaande en aantrekken van nieuwe bedrijven en onderwijs- & onder-zoeksinstellingen, alsmede de ontwikkeling van nieuwe markttoepassingen (o.a. in duurzame energie en veiligheid). Bestaande initiatieven Via de Twentse Innovatieroute en haar opvolger Innovatiesprong Twente is sinds 2007 fors geïnvesteerd in de stimulering van publiek-private innovatieprojecten binnen de HTSM. Gezien het bestaande en verwachte tekort aan technisch geschoold personeel is tevens een Human Capital Agenda Twente voor de topsector HTSM ontwikkeld, die later is vertaald in het Techniekpact Twente. Organisatorisch zorgt Kennispark Twente voor ondersteuning van hightechstarters, stimulering van innovatie en groei, vestiging van bedrijven en Twente Branding voor promotie van Twente als hightechregio. De resultaten van de Innovatieroute zijn via Kennispark en twente.com in te zien. Twente Werkt! De adviezen van de Commissie Draijer en de Commissie van Wijzen en de recente cijfers van de Twente Index geven aan dat een extra inzet nodig is om meer focus, massa, verbindingen en innovatieve toepassingen te realiseren. De extra inzet van de Twente Board is gericht op het vergroten van de organisatorische slagkracht, het benutten van nieuwe kansen in de Smart Industry, HTSM en het positioneren van Twente als experimenteerregio voor slimme energie- en andere infrastructuur en veiligheidsvraagstukken. Actieplan Twente Werkt! 15

16 Actielijn 1: Twente werkt aan hightech Acties 2015 Acties Vergroting van de slagkracht in hightech op twee niveaus: a. Strategisch niveau. Conform het advies van de Commissie van Wijzen start per januari 2015 een regionaal topteam HTSM/Smart Industry. Dit team gaat zorgen voor meer focus, massa en coalities in concrete businesscases. b. Operationeel niveau. Om start-ups, innovaties bij en vestiging van hightechbedrijven aan te blijven jagen komt er structurele financiering van Kennispark Twente na Het zwaartepunt in 2015 ligt bij het betrekken van het MKB bij innovatieprojecten en de uitbouw van de acquisitie, die meer R&D-activiteiten van HTSM-bedrijven en onderzoeksinstituten moet aantrekken. 2. Ontwikkeling van het programma Smart Industry, ter versterking van de maakindustrie: in samenwerking met bedrijven en kennisinstellingen start vóór 1 juli 2015 een programma gericht op bewustwording, samenwerkingsprojecten, inrichting van Field Labs en demonstratie faciliteiten als oostelijk deel van het nationale programma. Het speelt in op nieuwe industriële mogelijkheden die voortkomen uit de combinatie van slimme sensoren en materialen, hoogwaardige en supersnelle ICT-verbindingen, nieuwe industriële productietechnieken (waaronder robotica, 3D-printing en energiezuinige productieprocessen) en customer intimacy /maatwerk. Door uitvoeren van het programma realiseren we significante groei binnen de Twentse maakindustrie door het verhogen van de toegevoegde waarde van producten en versterken rol van bedrijven in de waardeketen. Bedrijven die maximaal gebruik maken van de nieuwste informatie en technologische ontwikkelingen kunnen efficiënter, flexibeler en kwalitatief beter produceren en zo mogelijk integrale systeemoplossingen bieden. 3. Ontwikkeling van onderzoeksbeurzen voor Hightech bedrijven om innovatie mogelijk te maken: de Universiteit Twente ontwikkelt onderzoeksbeurzen voor PhD- en PDEngposities zodat Hightech bedrijven tegen een aantrekkelijk tarief onderzoek kunnen uitvoeren of innovatie kunnen inkopen bij een universitaire vakgroep. Samen met de Twente Board onderzoekt de Universiteit Twente mogelijkheden voor cofinanciering van deze onderzoeksbeurzen. In de pijplijn In de pijplijn Twente als experimenteerregio voor Smart Energy in Smart Cities: energiebedrijven, industrie en woningcorporaties ontwikkelen gezamenlijk innovatieve en duurzame energieconcepten voor de gebouwde omgeving, die bij succes worden uitgerold naar andere wijken en steden. Meerdere projecten zijn momenteel in de maak. Innovatieve toepassing op grote schaal creëert tevens werk voor (bouw- en installatie)vakmensen die in de uitvoering worden betrokken. Samen werken aan de doorontwikkeling van een Twente Safety & Security Center, waar Hightech kennis en kunde van bedrijven, Universiteit Twente en Saxion worden gebundeld, in samenwerking met Kennispark Twente en de Veiligheidsregio Twente. Het Twente Safety and Security Centre biedt een hoogwaardige innovatieve test- en experimenteeromgeving voor veiligheidsvraagstukken. Actieplan Twente Werkt! 16

17 Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap Stimuleren groei van het MKB Aanspreekpunt: Spoorenberg / Boomkamp Opgave Het Twentse bedrijfsleven kent een sterke vertegenwoordiging van kleine en middelgrote bedrijven. De meeste personen werken in bedrijven tot 50 medewerkers. De Commissie Draijer erkent de kracht van ondernemerschap in de gehele regio. De Commissie doet de aanbeveling om de inzet op innovatief ondernemerschap te vergroten, om op deze manier toptalent te behouden voor de regio en op de middellange termijn bij te dragen aan bredere werkgelegenheid. Opgave is groei van het aantal ondernemers en de doorgroei van bestaand bedrijfsleven. Bestaande initiatieven Op dit moment werken verschillende organisaties aan de versterking van het ondernemerschap in Twente. Dit doen zij door het organiseren van bijvoorbeeld handelsmissies, startersdagen, kennisontwikkeling, valorisatie, financiering, coaching en netwerkbijeenkomsten. Twente Werkt! De Twente Board wil grote en kleine bedrijven met elkaar verbinden. Door te verbinden kunnen deze bedrijven elkaar versterken door delen van (nieuwe) kennis, ervaring, faciliteiten en netwerken. Activiteiten worden ontwikkeld om bedrijven hierin te ondersteunen. FounderMeetsCEO (Technologie Kring Twente) is hiervan een mooi voorbeeld, waarin startup founders uit Twente worden verbonden met CEO s van grotere bedrijven. Voor beide kanten blijkt dit zeer dit interessant en inspirerend. Tevens gaat de Twente Board in 2015 met bedrijven in gesprek over hun groeiagenda. Eventuele belemmeringen voor de uitvoering van de strategische agenda worden aangepakt, via de leden en netwerken van de Board. Internationale handel biedt een groeikans voor bedrijven. Voor Twentse bedrijven vormt Duitsland de grootste afzetmarkt. De Twente Board pleegt extra inzet op het stimuleren van de export, met een focus op het Duitse achterland. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de bestaande netwerken van Twentse bedrijven. Naast internationale handel dragen ook de ontwikkeling van ondernemerschap in het algemeen en het versterken van ondernemersvaardigheden bij aan economische groei. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld marketing, communicatie, ondernemerschap en commerciële vaardig heden. Aanbestedende partijen kunnen een rol spelen als launching customer voor nieuwe en innovatieve producten. Actieplan Twente Werkt! 17

18 Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap Acties De Board heeft ongeveer 100 bedrijven geïdentificeerd die zij actief wil betrekken bij Twente werkt. Deze bedrijven zullen door boardleden worden bezocht Zij worden daarbij ondersteund door bedrijfscontactfunctionarissen van de overheden. Belemmeringen voor groei worden geïdentificeerd en aangepakt (ad hoc en structureel). Tevens gaat de board een groep van oud succesvolle ondernemers mobiliseren die zich voor de Twentse bedrijven en de realisatie van de economische agenda inzetten. 2. Exportbevordering (focus op Duitsland): door het openstellen van internationale netwerken van Twentse bedrijven voor andere bedrijven, draagt de Twente Board bij aan het bevorderen van de export. Hierbij gaat het in eerste instantie om het organiseren van gerichte missies richting Duitse bedrijven (vice versa) en het opbouwen van structurele relaties. In dit kader zal de Twente Board/WTC tenminste 2 gerichte handelsmissies organiseren. De Twente Board zal de coördinatie van in- en uitgaande handelsmissies vanuit Twentse organisaties of bedrijven optimaliseren in samenwerking met WTC Twente. 3. Launching customership: de provincie Overijssel werkt in de Innovatiedriehoek samen met de gemeenten Enschede, Hengelo en Regio Twente. Zij stimuleert de gemeenten Enschede en Hengelo, Regio Twente en Universiteit Twente om de rol van launching customer voor innovaties op zich te nemen voor de gebiedsontwikkeling Kennispark Twente (inclusief High Tech Campus Thales), de gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en de 4. Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn Oost en de Industry Council HTSM hebben voor de zomer van 2015 een platform ontwikkeld waarbinnen zorginstellingen en technische bedrijven elkaar kunnen treffen en kennis kunnen maken met elkaars behoeften aan nieuwe zorgproducten en nieuwe producten kunnen presenteren, waardoor zorginstellingen kunnen optreden als launching customer. 5. Kredietunie: in mei 2015 worden de eerste resultaten verwacht van een onderzoek vanuit de Twente Board naar de mogelijkheden van en voor een kredietunie (coöperatie van en voor ondernemers, koppelen kredietverlenende ondernemers aan krediet vragende ondernemers). 6. Versterken ondernemersvaardigheden: om gezonde bedrijven te versterken en kansen te creëren voor export of werkgelegenheid is naast technische innovatie ook sociale innovatie nodig. Vanuit het Techniekpact is uiterlijk 1 juli 2015, samen met het Kennispark Twente en onderwijs- en onderzoeksinstellingen, een cursusprogramma voor ondernemers en studenten (masterclasses/bootcamps) ontwikkeld. Hierin is aandacht voor onder andere new skills uit het programma Smart Industries, organisatie ontwikkeling, ondernemerschap, exportvaardigheden en marketing & sales-vaardigheden. Aan dit cursusprogramma hebben eind 2015 minstens 100 ondernemers deelgenomen. Ondernemerschap wordt onderdeel van alle opleidingen bij de onderwijsinstellingen in Twente. gebiedsontwikkeling Hart van Zuid in Hengelo (samen met de Innovatiedriehoek). In 2015 worden minstens twee uitvragen voor nieuwe (regionale) innovaties gedaan. Actieplan Twente Werkt! 18

19 Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap In de pijplijn Opzetten van één loket voor financierings- en subsidievragen vanuit het MKB. Facility sharing bij onderwijs- en onderzoeksinstellingen en hightechbedrijven, en beschikbaar stellen van (leegstaande) kantoor-, onderzoeks- en productieruimte voor het of meer studenten om samen te werken aan innovatie. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met het MKB uit dezelfde sector. Dankzij innovatiehubs kunnen bedrijven goedkoop innoveren en kunnen studenten praktijkervaring opdoen. MKB/starters. Gerichte coaching door hightechbedrijven is dan mogelijk. Onderzocht wordt of de MKB Innovatievouchers ook uitgebreid kunnen worden naar shared facilities. Ondersteuningsaanpak voor starters optimaliseren (samen met Universiteit Twente, Saxion en ROC van Twente). De Board brengt inkopers van aanbestedingsplichtige organisaties bij elkaar om ervaringen te wisselen over innovatie aanbestedingsvormen en mogelijkheden om bij inkoop als launching customer op te treden voor regionale bedrijven. de Twente Board wil budget organiseren om businesscases te kunnen ontwikkelen voor nieuwe initiatieven die bijdragen aan werkgelegenheid. Het ontwikkelen van een financiële regeling waarmee ondernemers door maatwerk rechtstreeks ondersteund kunnen worden voor groei van het bedrijf en daarmee ook van de werkgelegenheid. Universiteit Twente en Saxion nemen het initiatief om samen met hightechbedrijven (grootbedrijf en MKB) een netwerk op te zetten van business developers in Twente, waardoor onderzoek aantoonbaar effectiever wordt vertaald naar innovatieve producten. Samen met een aantal innovatieve MKB-bedrijven in de regio een aantal Twentse Innovatiehubs ontwikkelen. Een Innovatiehub bestaat uit een aantal bedrijven dat gedurende drie jaar permanent een stageplek, afstudeerplek of project aanbiedt voor een Actieplan Twente Werkt! 19

20 Actielijn 3: Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven Versterken vestigingsklimaat en acquisitie van nieuwe bedrijven Aanspreekpunt Twente Board: Den Oudsten De Graaf en Kroeze Opgave Naast het stimuleren van start-ups en de groei van bestaande bedrijven moet Twente op zoek naar bedrijven van buiten de eigen regio, om de economische structuur te verbreden en extra banen te creëren voor mensen die nu geen werk vinden (werkzoekenden en bijstandsgerechtigden) of in de toekomst op de arbeidsmarkt komen (scholieren). Deze bedrijven moeten bij voorkeur iets toevoegen aan de bestaande bedrijvigheid, zodat de economische structuur meer divers en schokbestendig wordt. De acquisitie vindt momenteel in Twente tamelijk versnipperd en ad hoc plaats, waardoor kansen worden gemist. Concurrerende regio s bieden bedrijven vaak een pallet aan incentives, zoals een welkomstpakket en gespecialiseerde publieke dienstverlening. Hierbij gaat het om o.a. ondersteuning bij contacten/procedures, begeleiding bij locatieselectie, investering in ontbrekende infrastructuur, ondersteuning bij rekrutering en opleidingen, faciliteiten voor internationale kenniswerkers en het introduceren in het regionale netwerk van mogelijke partnerbedrijven en onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Bestaande initiatieven De proactieve aanpak is voor sommige sectoren al in gang gezet. Acquisitie in de HTSMsector gebeurt nu op basis van een nieuwe acquisitiestrategie onder leiding van Kennispark Twente, in nauwe samenwerking met hightechbedrijven, Oost NV en gemeenten. Port of Twente richt zich op vestiging van nieuwe logistieke bedrijven van buiten de regio in Twente. In bijvoorbeeld de vrijetijdseconomie is de locatie een cruciaal punt en voeren provincie en gemeenten gesprekken met diverse bedrijven. Voor overige sectoren wordt ad hoc gereageerd op bovenregionale bedrijven die zich melden, waarbij Oost NV ondersteuning verleent met een bidbook en begeleiding. Twente Werkt! Versterking van de proactieve acquisitie is noodzakelijk, evenals goede daaropvolgende dienstverlening en het behoud van bestaande bedrijven. Dat geldt ook voor een betere regie over leads die zich aanmelden, en het proactief benaderen van kansrijke segmenten met een integraal aanbod (zo mogelijk turnkey). Eén aanspreekpunt ontbreekt hier nu. Waar nodig moet het vestigingsklimaat (o.a. qua voorzieningen voor buitenlandse kenniswerkers) worden verbeterd. Actieplan Twente Werkt! 20

21 Actielijn 3: Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven Acties 2015 Acties Stroomlijning en professionalisering van de acquisitie door: a. vorming van één aanspreekpunt/kernteam acquisitie b. structurele afstemming tussen betrokken partijen (accountmanagers) In de pijplijn In de pijplijn Studie naar de kansen van reshoring in Twente: centraal staat de vraag welke activiteiten die in het verleden werden geoutsourced, kunnen worden teruggehaald en met welke instrumenten dat moet gebeuren. c. ontwikkeling van een samenhangend pakket van incentives gericht op total cost of ownership d. proactieve benadering van kansrijke marktsegmenten (HTSM, logistiek, toerisme) met uitgewerkte proposities. 2. Verbetering van de voorzieningen voor internationale kenniswerkers door te zorgen voor continuïteit van het Expat Center Twente en het uitbouwen van het internationaal onderwijs. 3. Vóór 1 april 2015 komt er een voorstel voor het opzetten van een Arbeidsplaatsen Premie Regeling Twente (APRT). 4. Het opstellen, samen met Oost NV, van een vergelijking tussen de bedrijfskosten in Duitsland en Nederland. Op basis hiervan bepaalt de Twente Board de noodzakelijke acties ter versterking van de concurrentiepositie van Twente. Actieplan Twente Werkt! 21

22 Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt Investeren in het creëren van een goede balans tussen vraag en aanbod Aanspreekpunt: Van de Vegt / Kroeze / Schmidt Opgave Twente kampt met een hoge werkloosheid van 12% (het landelijk gemiddelde bedraagt 9,7%). Vooral in de Twentse steden zijn de werkloosheidspercentages onacceptabel hoog. Met name voor lager opgeleiden is er een tekort aan banen. Daarnaast kampt de regio ook met verdringing en een tekort aan goedopgeleide mensen op mbo-niveau. Bestaande initiatieven Momenteel wordt al veel geïnvesteerd in het creëren van een goede balans tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Zo lopen de projecten Twentse Zorg Academie (TZA) en Zorg/ Technologie, die scholing en een baanperspectief bieden voor 270 kandidaten, en Project Praktijkcentrum Procestechnologie, dat zich richt op de vervangingsvraag door pensionering in de procestechnologie. In 2014 zijn 58 banen gecreëerd door projecten uit TWAM. Dit zelfde aantal zal ook in 2015 worden gerealiseerd. Ook binnen het Techniekpact wordt ingezet op het voorkomen van tekorten op de technische arbeidsmarkt. Verder loopt het programma Twents Arbeidsmarkt Perspectief. De wethouders Economische Zaken en Arbeidsmarkt van de veertien gemeenten zijn in gesprek met de twaalf grootste sectoren in Twente. In maart 2015 wordt hun analyse van de dynamiek, ontwikkeling en behoeften van de sectoren afgerond. Op basis hiervan gaan sectoren en wethouders met elkaar in gesprek over hoe de overheid slagvaardiger kan bijdragen aan een positieve ontwikkeling. Hierover worden afspraken gemaakt waarvan de voortgang periodiek met de sectoren wordt besproken en waar nodig bijgestuurd. Twente Werkt! Twente Board zet zich in voor een continuering van het Techniekpact in de komende jaren. Versnelling en verbreding van de afspraken kunnen leiden tot het eerder halen van de ambities. Doel is het werkplan 2015 volledig te financieren en uit te voeren. Daarnaast worden oplossingen onderzocht voor het probleem van verdringing op de Twentse arbeidsmarkt. Een basisvoorwaarde voor een goede match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt is dat het Werkplein zich inspant om deze match goed te kunnen maken. Dit vergt een ondernemende en proactieve houding, waarbij het aan het werk zetten van werkzoekenden het belangrijkste doel moet zijn. Twente Board zal erop toezien dat dit gebeurt en zal waar nodig druk uitoefenen om deze basisvoorwaarde te realiseren. Grote sectoren in Twente (handel, zorg, htsm, logistiek en bouw) krijgen via acties in de verschillende actielijnen extra impulsen. Deze sectoren krijgen in de sectorbenadering ook prioriteit. De Board zal gezien de grote bijdrage die deze sectoren kunnen leveren aan vermindering van werkloosheid, de ontwikkelingen en afspraken met de wethouders met interesse volgen. Waar zij kansen of knelpunten ziet zal de Board met voorstellen komen voor extra impulsen of oplossingen. Actieplan Twente Werkt! 22

23 Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt Acties 2015 Acties Aan de slag in Duitsland. In 2015 gaat Twente Board 250 werkzoekenden in Duitsland aan een baan helpen. Dat kan vooralsnog alleen in de vorm van een experiment. Hiermee wordt een forse poging gedaan om - ondanks de wettelijke hobbels - toch tot januari 2015 worden vanuit Twente minimaal drie sectorplannen - in ieder geval vanuit techniek en zorg- ingediend. Deze aanpak sluit goed aan bij de werkwijze van de wethouders Arbeidsmarkt en Economische Zaken, die expliciet in beeld brengen waaraan behoefte is in de sectoren. resultaten te komen. De Board gaat in overleg met het Rijk om voor de Twentse en/of de Euregionale arbeidsmarktregio experimenteerruimte te krijgen om te zoeken naar pragmatische oplossingen voor belemmeringen, zoals diploma-erkenning, die het over de grens werken in de weg staan. 2. Werkplein 2.0. Op dit dossier zijn al veel initiatieven ontstaan in Twente, maar er moet meer gebeuren om een goede match te maken tussen kandidaat en vacature. Twente Board brengt in kaart wat nodig is om de match tussen kandidaat en vacature nog beter en sneller tot stand te brengen. In januari 2015 starten vier pilots met als doel een betere selectie en matching van geregistreerde werkzoekenden. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van succesvolle ervaringen van andere gemeenten in Twente. De portal moet het centrale punt worden en effectief functioneren, zodat werkzoekenden en werkgevers elkaar sneller kunnen vinden, zonder tussenkomst van gemeenten of UWV. 3. Sectorplannen doorvoeren naar andere sectoren. Landelijk wordt ingezet op de sectorplannen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ook bij eerdere tranches is hiervan succesvol gebruik gemaakt met name door Logistiek en Zorg. In In de pijplijn In de pijplijn Plan van aanpak voor mensen met een arbeidsbeperking: in 2015 worden in Twente 515 garantiebanen gerealiseerd. Werkgevers creëren geschikte banen voor arbeidsgehandicapten, waar mogelijk met de Sociale Werkvoorzieningsbedrijven. Een belangrijke rol is weggelegd voor het Twents Werkbedrijf dat op 12 december 2014 is gestart. Arbeidsmarktoffensief in Duitsland: experiment, vacaturesite en opleiding. In 2015 wordt een Euregionale Begeleidende Leerweg opgericht, waarbij Twentse jongeren hun praktijkdeel in Duitsland uitvoeren en Duitse jongeren hun deel in Twente. Scholingsvoucher: werkenden die willen doorgroeien naar een andere functie, binnen of buiten hun huidige bedrijf, krijgen hiertoe de mogelijkheid via een scholingsvoucher. De ervaringen met een vergelijkbare voucher voor jongeren worden hierin meegenomen. Actieplan Twente Werkt! 23

24 Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt In de pijplijn De introductie van Social Impact Bonds: private partijen investeren in de aanpak van een maatschappelijk probleem dat de overheid veel geld kost. De overheid betaalt hen terug met het geld dat zij hierdoor bespaart, inclusief een rendement bij succes (kan oplopen tot 12% zes weken lang twee keer in de week les een cursus Duits krijgen. Centraal staan de CV en de cultuurverschillen. Er zijn terugkomdagen voor intervisie en het oefenen van een sollicitatiegesprek in het Duits. op jaarbasis). Hoe sneller de jongeren uitstromen, hoe hoger het rendement. Project Twente Textiles (mode atelier / ontwerpstudio / productiebedrijf): De Stichting Comsocial wil via een maatschappelijke businesscase in de mode- en confectiebranche een groot aantal arbeidsplaatsen voor werkzoekenden en studenten/jongeren in de onderste segmenten van de arbeidsmarkt realiseren. Dit in combinatie met de ontwikkeling van een stagebedrijf voor mbostudenten. Goede arbeidsvoorwaarden en duurzaamheid van product en productie staan voorop. Daarnaast wil de stichting een podium bieden aan ontwerpers, designers, producenten en retailers die hun creaties en producten dichtbij huis op een duurzame, arbeidsvriendelijke wijze willen laten produceren. Het project levert 50 banen op in drie jaar. Project Logistiek centrum Rijssen-Holten (onderzoek naar Oldenzaal): Dit project wil logistiek en mobiliteit samenbrengen binnen een experimenteerruimte. Het gaat om 25 stage-/werkplekken per jaar voor mbo-studenten: - 1e leerjaar BOL-opleiding incl. stage - 2e leerjaar BBL-opleiding Incl. werkgarantie. Bedrijven, gemeente en onderwijs (vmbo-mbo) zijn hierbij betrokken. Project Solliciteren in het Duits: Een samenwerking tussen de werkpleinen, het leerwerkloket en onderwijs. Het gaat om een groep of meerdere groepen van telkens twaalf personen die Actieplan Twente Werkt! 24

25 Actielijn 5: Twente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en infrastructuur Creëren van werkgelegenheid uit geplande investeringen Aanspreekpunt Twenteboard: Van Hijum Opgave De komende jaren wordt voor miljoenen geïnvesteerd door diverse overheden in de bebouwde omgeving en de infrastructuur in Twente. Bedrijven uit de regio kunnen op deze opdrachten inschrijven en bij gunning leidt dit tot nieuwe projecten en werkgelegenheid. Met ondermeer middelen van het Energiefonds Overijssel zijn woningbouwcorporaties bezig met het isoleren en renoveren van een groot deel van hun woningen. Eenzelfde actie staat in voorbereiding voor circa koopwoningen in Twente. Daarnaast heeft de provincie een Breedbandfonds opgericht, waarmee een forse financiële bijdrage zal worden geleverd aan verglazing van de infrastructuur voor radio-, TV-, telecom en overige digitale communicatie in Twente. Op diverse trajecten zijn hiervoor projecten in voorbereiding. Tenslotte worden de investeringen in de weg-, water- en spoorverbindingen genoemd. Voor een goed economisch vestigingsklimaat is bereikbaarheid van wezenlijk belang: van, naar en binnen Twente. Voor de internationale relaties gaat het vooral om de A1, de internationale spoorverbinding en het Twentekanaal. Ook het beperkt openhouden van de Luchthaven Twente voor zakelijke vluchten is belangrijk. Twente zet ook maximaal in op een goed onderliggend wegennet (niet-rijkswegen), een hoogwaardig openbaarvervoersysteem (Agglonet) en een hoogwaardige fietsnetwerk met als as de fietssnelweg F35. Deze netwerken komen steeds beter op orde; inwoners en werknemers worden steeds beter geïnformeerd over hun mobiliteit. Een goede bereikbaarheid is ook een absolute voorwaarde voor de ontwikkeling van de logistieke sector, waar groeikansen liggen voor nieuwe werkgelegenheid, ook voor laagopgeleiden. Daarnaast leveren deze investeringen in en onderhoudswerkzaamheden aan de civiele infrastructurele projecten concreet werk op voor Twentse werknemers. Dat gaat alleen niet vanzelf, daarvoor is aanvullende actie noodzakelijk. Bestaande initiatieven De investeringen in energiebesparende maatregelen en renovatie van de sociale en koopwoningvoorraad zijn in volle gang. Met het Rijk zijn harde afspraken gemaakt over een aantal infrastructurele projecten, zoals de capaciteitsuitbreiding van de A1, de verruiming van de Twentekanalen, de Rijksweg N18, de Rijksweg N35 en veiligheidsmaatregelen op de N36. Provincie, regio en gemeenten pakken ook de regionale wegeninfrastructuur aan, denk hierbij aan de verkeersstructuur rond de A1-N737 en de aanleg van de fietssnelweg F35. Over de elektrificatie en verbetering van de treindienst Zwolle-Enschede zijn afspraken gemaakt. Verder is afgesproken om vijf bruggen over de Twentekanalen te versterken en investeren overheden in het Beter Benutten-pakket voor het verbeteren van reistijden Beter Benutten- pakket Bovenstaande lopende projecten bevinden zich in verschillende stadia. Per project verschilt het eigenaarschap. Opdrachtgevers zijn de woningbouwcorporaties, de Regio Twente, provincie Overijssel, Rijkswaterstaat en gemeenten Twente Werkt! De Twente Board zet in op het versnellen van projecten en het betrekken van het regionale bedrijfsleven bij concrete aanbestedingen. Actieplan Twente Werkt! 25