Opheffen afsluitingen Soest Effectstudie naar het opheffen van het afslagverbod richting de Bartolottilaan en de spitsafsluiting op de spoorkruising

Transcriptie

1 Opheffen afsluitingen Soest Effectstudie naar het opheffen van het afslagverbod richting de Bartolottilaan en de spitsafsluiting op de spoorkruising bij de Foekenlaan.

2 Opheffen afsluitingen Soest Effectstudie van het opheffen van het afslagverbod richting de Bartolottilaan en de spitsafsluiting op de spoorkruising bij de Foekenlaan.

3 Projectomschrijving Opheffen afsluitingen Soest Opdrachtgever Projectnummer /001 Datum 26 april 2017 Status Definitief Auteur(s) Joris Hoogenboom en Robin Lieftink Controle Projectleider/vrijgave Joris Hoogenboom

4 Inhoud Inleiding 1 1. Aanpak en uitgangspunten 2 2. Beschrijving referentie- en projectsituatie referentiesituatie projectsituatie 4 3. Modelstudie 6 4. NCW-berekening Conclusie 12

5 Inleiding In de raadsvergadering van oktober 2015 is door de gemeenteraad besloten om het totaalpakket aan verkeersmaatregelen in Soest-Zuid uit te voeren er vanuit gaande dat de gemeente Amersfoort uitvoering geeft aan variant 7B in het project Westelijke ontsluiting en in nader onderzoek wordt herbevestigd dat de hoeveelheid verkeer toeneemt zoals verwacht. De raad heeft het college tevens opgedragen deze keuzevariant met een nieuw verkeersmodel door te rekenen, alvorens tot uitvoering over te gaan. Omdat het nieuwe landelijke verkeersmodel (NRM 2016) onzekerheid geeft over de toekomstige hoeveelheid verkeer in Soest, is het nodig het regionale verkeersmodel aan te passen op deze laatste inzichten. In de raadsvergadering van december 2016 is daarom besloten om het Verkeersplan Soest- Zuid in twee sporen verder uit te werken: Spoor 1: Het verkeersplan wordt doorgerekend met een (bij voorkeur regionaal) op te stellen verkeersmodel waarin de effecten van het nieuwe landelijke verkeersmodel zijn meegenomen. Spoor 2: Onderzoek naar welke (deel) maatregelen op korte termijn al getroffen kunnen worden onafhankelijk van de verkeersgroei. (zoals slimme verkeerslichten, bijvoorbeeld door een koppeling tussen de verkeerslichten te maken en maatregelen die uit het onderzoek naar en alternatief voor de busroutes naar de Eikenlaan naar voren komen, of maatregelen die het gevolg zijn van de extra (spits)bussen die in december 2016 gaan rijden. Onderzoek of openstelling van de Foekenlaan in de spits en het opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan op basis van de hoeveelheid verkeer in 2016 een zodanige bijdrage levert aan de doorstroming dat de kosten gedekt worden door VERDER en de hoeveelheid verkeer in verband met de verkeersveiligheid op deze wegen niet groter wordt dan motorvoertuigen per etmaal. De rapport gaat in op het laatste onderdeel van dit besluit: het ingediende amendement waarin gevraagd wordt om te onderzoeken of het openstellen van de Foekenlaan in de spits en het opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan maatregelen zijn die op korte termijn onder bepaalde voorwaarden genomen kunnen worden. Leeswijzer In hoofdstuk 1 beschrijft de aanpak en de uitgangspunten. In hoofdstuk 2 staan de varianten benoemd. In hoofdstuk 3 gaat in op de simulatiestudie en de resultaten In hoofdstuk 4 staat beschreven hoe de NCW-waarde bepaald is In hoofdstuk 5 bevat de conclusies van het onderzoek 1

6 1. Aanpak en uitgangspunten Om uitvoering te kunnen geven aan het amendement is deze vertaald naar twee onderzoeksvragen: 1. Wat levert het openstellen van De Foekenlaan en opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan op voor de bereikbaarheid en is dat voldoende om dit los van de rest van het maatregelenpakket te financieren vanuit de vrijgegeven bijdrage uit het VERDERprogramma? 2. Leidt het openstellen van De Foekenlaan en opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan niet tot een verkeersonveilige situatie in de wijken? De hoeveelheid verkeer op deze wegen moet daardoor beperkt blijven tot maximaal motorvoertuigen per etmaal. Om beide vragen te beantwoorden zijn onderstaande vier stappen doorlopen. Stap 1. Definiëren projectvariant met maatregelen Om beide vragen te kunnen beantwoorden is het eerst nodig om de huidige situatie/referentiesituatie te beschouwen en de projectsituatie te definiëren. Om een goed beeld te vormen van de maatregelen die onderdeel zijn van de projectsituatie worden eerdere raadsstukken en inspraakreacties bestudeerd. Het opheffen van de afsluitingen in combinatie met deze maatregelen vormen de projectsituatie die in het dynamisch verkeersmodel, naast de referentiesituatie is doorgerekend. Deze maatregelen zijn tevens de onderbouwing voor de kostenraming t.b.v. de NCW-berekening. Bronbestanden Ontwerp kruispunt v Barto, RHDHV.pdf, 23 februari 2015 RV Adviesnota Verkeersplan Soest-Zuid.pdf,, 7 oktober 2015 Stap 2. Modelstudie De volgende stap is het uitvoeren van een modelstudie naar het projecteffect. Hiervoor is gebruik gemaakt van het nieuwe dynamisch verkeersmodel Soest-Zuid. Dit model is begin 2017 gebouwd op basis van tellingen uit 2016 en simuleert de huidige situatie. Voor dit model zijn geen toekomstige prognoses gebruikt. In dit verkeersmodel zijn de ochtend- en avondspits van het gebied rond de N221 (De N221 heet is Soest o.a. de Birkstraat, Vondellaan, Ossendamweg, Nieuweweg en Koningsweg) in Soest-Zuid gemodelleerd. Het netwerk van dit basisverkeersmodel is echter niet groot genoeg voor dit onderzoek. Het verkeersmodel is daarom voor dit onderzoek verder uitgebreid. Omdat er aanpassingen aan het basismodel zijn gedaan, is het model opnieuw gekalibreerd. Hiervoor zijn de telcijfers afkomstig uit het verkeersonderzoek Soest-Zuid gebruikt dat in mei 2016 heeft plaatsgevonden. Het uitgebreide dynamische verkeersmodel van Soest-Zuid is tevens de referentiesituatie voor deze studie. Vervolgens is ook de in stap 1 bepaalde projectvariant gemodelleerd in het verkeersmodel. In beide modelvarianten zijn verschillende soorten meetpunten aangebracht om informatie te kunnen geven over de prestaties van het hele netwerk, de hoeveelheid verkeer op de spoorkruisingen en door de Bartolottilaan en de reistijden voor het OV. 2

7 De gemeten verkeersintensiteiten in het model zijn vervolgens gebruikt om de etmaalintensiteit af te leiden. Dit is gedaan op basis van de spits-etmaalverhoudingen die is afgeleid uit de tellingen van het verkeersonderzoek in Soest-Zuid. Bronbestanden Dynamisch verkeersmodel Soest-Zuid, DTV Consultants, 14 maart 2017 Telcijfers verkeersonderzoek Soest-Zuid mei 2016,, mei 2016 Stap 3. NCW-berekening De resultaten uit het verkeersmodel geven niet direct antwoord op de onderzoeksvragen. Om te weten of maatregelen in aanmerking komen voor subsidie uit het VERDERprogramma is een Netto Contante Waarde berekening uitgevoerd. Output van het verkeersmodel is gebruikt op de baten te bepalen. Het financieel overzicht van het verkeersplan Soest-Zuid is gebruikt voor het bepalen van de kosten. Bronbestanden RV Bijlage 1 Financieel overzicht Verkeersplan Soest-Zuid.pdf, Gemeente Soest, 7 oktober 2015 Stap 4. Beantwoorden onderzoeksvragen en conclusie trekken Nu alle informatie is berekend en verzameld kunnen de onderzoekvragen worden beantwoord en kan geconcludeerd worden of het amendement haalbaar is of niet. 3

8 2. Beschrijving referentie- en projectsituatie In dit hoofdstuk staan de referentie- en projectsituatie beschreven. Deze twee varianten zijn vervolgens doorgerekend in het dynamisch verkeersmodel Soest-Zuid Referentiesituatie De referentiesituatie komt overeen met de huidige situatie, huidige verkeersaantallen en verkeersstromen. Het is in de huidige situatie niet toegestaan om de spoorkruising bij de Foekenlaan in de spits te passeren. Het is daarnaast niet toegestaan om linksaf van de Birkstraat naar de Bartolottilaan te slaan. De straten tussen de Soesterbergsestraat en het spoor zijn niet uitnodigend voor doorgaand verkeer. De straten zijn erg smal ingericht en bevatten veel snelheidsremmende maatregelen. De Bartolottilaan is een vrij brede straat voor een 30 km/h weg. De straat kent geen snelheidsremmende maatregelen en nodigt uit tot harder rijden dan is toegestaan. Vanwege het linksafverbod, wordt de straat in één richting veel minder bereden dan in de andere richting Projectsituatie De projectsituatie bestaat uit het een aantal door de raad in december 2015 vastgestelde maatregelen in Soest-Zuid: Het opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan inclusief bijbehorende verkeersmaatregelen op de Birkstraat zodat de doorstroming op de Vondellaan verbetert, in combinatie met maatregelen op de Bartolottilaan en Van Beuningenlaan om de route onaantrekkelijk te maken voor doorgaand verkeer. Het opheffen van de spitsafsluiting op de Foekenlaan en Den Blieklaan inclusief bijbehorende verkeersmaatregelen om de veiligheid te waarborgen Verkeersmaatregelen op de Hildebrandlaan en Gentiaanlaan en omgeving om de veiligheid te waarborgen Van de verkeersmaatregelen op de Birkstraat om het linksafverbod op te heffen is het door de raad vastgestelde ontwerp (zie afbeelding 1) opgenomen in het simulatiemodel. Van de verkeersmaatregelen in de wijk is bewust nog geen ontwerp gemaakt. De gemeente wil dit te zijner tijd samen met de bewoners uitwerken. In het simulatiemodel is op dit moment uitgegaan van een volledige herinrichting conform de herinrichting van de Heideweg. 4

9 Info plaats vervalt Effectstudie opheffen afsluitingen Afbeelding 1. Het door de raad vastgestelde ontwerp van de kruising Birkstraat Bartolottilaan. 5

10 3. Modelstudie Voor deze studie is het nieuwe dynamische verkeersmodel van Soest-Zuid gebruikt. Dit model is begin 2017 gemaakt op basis van tellingen uit 2016, de daadwerkelijke verkeersregelingen zoals deze functioneren op straat en de dienstregeling van het openbaar vervoer. Om dit model voor deze studie toe te passen moet het modelnetwerk eerst uitgebreid worden. Vervolgens is de variant met maatregelen in het model gebracht Toelichting verkeersmodel Soest-Zuid 1. Uitbreiden basisverkeersmodel Soest-Zuid Voor deze studie is gebruik gemaakt van het verkeersmodel Soest-Zuid van de gemeente Soest. Het verkeersmodel is ontwikkeld met het softwarepakket Vissim. Voor deze studie is het netwerk van het basismodel uitgebreid met de wegenstructuur in Soest-Zuid. In afbeelding 2 is het basisnetwerk en de netwerkuitbreiding aangegeven. Afbeelding 2: Netwerk verkeersmodel Soest-Zuid. Naast het uitbreiden van het netwerk is ook extra verkeer toegevoegd aan de voedingspunten in Soest-Zuid om zo het verkeer met een herkomst en bestemming in deze wijk te simuleren. Hiervoor is gekeken naar de herkomsten en bestemmingen van verkeer in Soest-Zuid in de richting van Soesterberg. Het uitgebreide verkeersmodel Soest-Zuid is vervolgens opnieuw gekalibreerd aan de hand van tellingen uit De verkeersaantallen uit het uitgebreide basismodel komen hierdoor in voldoende mate overeen met de verkeerstellingen. 2. Variant met maatregelen inbrengen in verkeersmodel Voor dit onderzoek zijn er twee varianten doorgerekend. Voor beide varianten is vervolgens de ochtendspits en de avondspits doorgerekend. Omdat buiten de spits het verkeer in Soest- Zuid prima doorstroomt zijn de momenten buiten de spitsen om niet meegenomen in de 6

11 simulatie. De eerste variant is de huidige situatie, ook wel referentiesituatie genoemd. In deze variant zijn de afsluitingen opgenomen en zijn er geen aanvullende maatregelen getroffen op de wegen in Soest-Zuid. De tweede variant is gelijk aan de referentiesituatie met de wijziging dat hier de afsluitingen op de Bartolottilaan en Foekenlaan zijn opgeheven. Hierdoor is het mogelijk om vanaf de Birkstraat vanuit Amersfoort af te slaan richting de Bartolottilaan. Ook is het in de tweede variant mogelijk om via de Foekenlaan de zuidelijke spoorwegovergang te gebruiken. In deze variant zijn tevens de maatregelen genoemd in paragraaf 2.2 in het model opgenomen. 3. Meetpunten in model definiëren Om het effect van het project te kunnen bepalen zijn er drie soorten meetpunten in het model aangebracht: Meetpunten die aantallen voertuigen tellen. Meetpunten die de reistijd van het OV op trajectniveau meten. Meetpunten die totale reistijd en verliestijd van al het verkeer in het hele netwerk meten. Telpunten Om te bepalen of het projecteffect binnen de in het amendement gestelde grens van mvt/etmaal blijft, zijn in simulatiemodel telpunten ter hoogte van de spoorkruising bij de Foekenlaan en aan de noordzijde van de Bartolottilaan aangebracht. Afbeelding 3. Locatie van meetpunten verkeersaantallen Reistijdmeting OV Om het projecteffect van het openbaar vervoer te meten worden van alle buslijnen in Soest- Zuid de rijtijd op trajectniveau gemeten. Van onderstaande trajecten wordt de rijtijd gemeten: Lijn 70 van N221/Klein Engendaalweg tot N221/Bartolottilaan v.v. 7

12 Lijn 74 van Nieuweweg naar Busstation v.v. Lijn 272/571 van Nieuweweg naar Soesterbergsestraat/Dennenweg v.v. Het verschil in rijtijd tussen de referentie en projectsituatie wordt in de NCW-berekening gebruikt om de baten voor het OV te bepalen. Afbeelding 4. De busroutes door Soest-Zuid waarvan de rijtijd wordt gemeten. Netwerkprestatie Van alle voertuigen wordt de totale rijtijd en verliestijd binnen het netwerk gemeten en bij elkaar opgeteld. Op deze manier wordt per variant inzichtelijk gemaakt hoe veel de totale rij- en verliestijd bedraagt. Deze informatie wordt vervolgens bij de NCW-berekening gebruikt om de baten voor het autoverkeer te bepalen 4. Referentie en variant doorrekenen en bepalen effect De referentie en projectsituatie zijn beide doorgerekend met het model. In het model zijn de voertuigaantallen voor de spitsen gemeten. Om vervolgens tot etmaalcijfers te komen is gebruik gemaakt van de telcijfers uit Bartolottilaan Het opheffen van het linksafverbod naar de Bartolottilaan staat de gehele dag een nieuwe verkeersstroom naar de Bartolottilaan toe. Volgens het model neemt daarmee de hoeveelheid verkeer op de Bartolottilaan met een factor 2,26 toe in beide spitsen. De aanname is dat op de rest van de dag maximaal een vergelijkbare toename zal plaatsvinden. Uit de tellingen in 2016 blijkt dat per etmaal motorvoertuigen door de Bartolottilaan rijden. Wanneer dezelfde factor op dit aantal wordt toegepast komt het aantal motorvoeruigen per etmaal op uit. Omdat in de spitsen de druk op het kruispunt Vondellaan Soesterbergsestraat vrij groot is, zal er dan mogelijk ook een klein deel doorgaand verkeer over de Bartolottilaan gaan. De afgeleide factor voor de spitsen is daarmee een worst case benadering 8

13 Spoorkruising Foekenlaan In de referentiesituatie is het niet toegestaan hier het spoor tijdens de spitsen te kruisen. Volgens het model rijden hier dan ook geen voertuigen tijdens de spits. Wanneer de spoorkruising tijdens de spitsen opengesteld wordt maken hier volgens het model 470 voertuigen gebruik van. Omdat deze wijziging alleen tijdens de spitsperioden van toepassing is, zal naar verwachting de rest van de dag de hoeveelheid verkeer niet veranderen. Het is, gezien de extra reistijd t.o.v. de route via de N221, niet de verwachting dat het opheffen van het linksafverbod bij de Bartolottilaan buiten de spits effect heeft op de hoeveelheid verkeer op de spoorkruising bij de Foekenlaan. Om de hoeveelheid verkeer pet etmaal te bepalen is daarom de spitsintensiteit uit het model vermeerdert met het etmaaltelcijfer. Het totaal aantal voertuigen per etmaal komt hiermee op Omdat in werkelijkheid, ondanks het verbod, de spoorkruising tijdens de spits gewoon gebruikt wordt, is dit een worst case benadering. 9

14 4. NCW-berekening De resultaten van de simulatie zijn vervolgens gebruikt worden om de NCW-berekening uit te voeren. De NWC-berekening is opgebouwd uit vier verschillende onderdelen: de auto, het openbaar vervoer, de fiets en verkeersveiligheid. Vanwege de fase van het project en de detaillering van de maatregelen is in deze fase van het onderzoek alleen de berekeningen voor de auto en het openbaar vervoer gebruikt. Van de andere aspecten is op dit moment geen informatie bekend. Aangezien (aanvullende) verkeersmaatregelen worden genomen om o.a. de verkeersveiligheid te verbeteren, zal dit ook een positief effect op de NCWberekening hebben. Aangezien de maatregelen pas in een volgende fase verder worden uitgewerkt in overleg met de bewoners kan dit effect op dit moment niet worden bepaald. Met de netto-contante-waarde-berekening is berekend of de baten van de rijtijdwinsten van het autoverkeer en openbaar vervoer opwegen tegen de benodigde kosten voor het investeren in de aanpassing van de infrastructuur. Omdat de kosten en de baten niet op hetzelfde moment in de tijd plaatsvinden moeten deze omgerekend worden naar hetzelfde moment in de tijd. Dat wordt de actuele waarde of contante waarde genoemd. Kosten De lasten in de berekening voor het autoverkeer bestaan uit een eenmalige investering in de infrastructuur en de beheerskosten. De eenmalige investeringskosten voor het uitvoeren van de projectsituatie (openstellen Foekenlaan en opheffen linksafverbod Bartolottilaan) inclusief de aanvullende maatregelen die getroffen worden in Soest-Zuid om de gewijzigde verkeersstromen verkeersveilig af te wikkelen bedragen ,-. In onderstaande tabel is aangegeven hoe tot dit bedrag is gekomen Maatregelen Herinrichting van de Bartolottilaan/Van Beuningenlaan e.o. (bron: inschatting op basis van herinrichting Heideweg) Uitbreiden kruispunt Birkstraat Bartolottilaan met o.a. linksafopstelvak (bron: kostenraming RHDHV) Aanvullende verkeersmaatregelen Hildebrandlaan e.o. (toegevoegd n.a.v. inspraak 2015) Herinrichting van de Foekenlaan/Den Blieklaan e.o. (bron: inschatting op basis van herinrichting Heideweg) Aanvullende verkeersmaatregelen Den Blieklaan en Gentiaanlaan e.o. (toegevoegd n.a.v. inspraak 2015) Indexering (in verband met prijspeil 2015) 3 jaar a 1,5% Projectleiding, aanvullende onderzoeken, communicatie en participatie (inschatting) Kosten Totaal Tabel 1. Uitsplitsing van de kosten van de projectsituatie De jaarlijkse beheerskosten van deze investering bedragen ,- (2% van de investeringskosten) 10

15 Baten De baten bestaan uit twee componenten. Door het project zijn er baten voor het autoverkeer. Doordat het aantal voertuigen op de N221 iets daalt profiteert ook het openbaar vervoer. Beide baten zijn apart berekend. Autoverkeer In de simulaties is de totale netwerkprestatie gemeten. Dit wordt gedaan door de rijtijd van elk individueel voertuig bij elkaar op te tellen. Deze berekening is voor beide varianten en voor beide spitsen uitgevoerd. Het project, het opheffen van de afsluitingen, levert voertuiguren per jaar op. Een uur reistijdwinst wordt gewaardeerd op 11,64, waarmee de jaarlijkse winst voor het autoverkeer ,- bedraagt. Openbaar vervoer Voor het openbaar vervoer is per lijn en per route bepaald wat de rijtijd is in het model in de referentie- en projectsituatie. Alle buslijnen profiteren van de verkeersmaatregelen die getroffen worden in dit project. Aangezien lijn 70 de belangrijkste en meest frequente buslijn is, zijn hiervoor ook de baten berekend. Richting Amersfoort bedraagt de reistijdwinst gemiddeld 15 seconden en richting Soest-Noord 30 seconden. Dit levert een exploitatiewinst op van ,- per jaar. Deze winst is alleen het effect van de verkeersmaatregelen uit dit project. Lijn 70 krijgt een andere route via de Ossendamweg, waarmee de reistijdbaten waarschijnlijk zullen vergroten. Hier is niet mee gerekend in dit project, omdat hier een afzonderlijke traject voor doorlopen wordt en bij het schrijven van dit rapport hier nog geen besluit over is genomen Resultaat NCW-berekening De netto-contante waarde wordt vervolgens bepaald door de totale kosten en baten door de jaren heen door elkaar te delen. Een positief getal en dus een positieve NCW betekent dat de investering rendeert. Een negatief getal betekent dat de investering in infrastructuur niet rendeert. In dit geval is de NCW-waarde voor het autoverkeer +1,46 en voor het openbaar vervoer +0,87. Gezamenlijk leidt dit tot een positieve waarde van 1,82. 11

16 5. Conclusies De raad heeft opdracht gegeven om te onderzoeken of het opheffen van de spitsafsluiting op de spoorkruising bij de Foekenlaan en mogelijk maken van de linksafbeweging richting de Bartolottilaan in de huidige situatie op basis van de huidige verkeersaantallen mogelijk is Het amendement van de raad is vertaald tot twee onderzoeksvragen, die hier beantwoord zijn: 1. Wat levert het openstellen van De Foekenlaan en opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan op voor de bereikbaarheid en is dat voldoende om dit los van de rest van het maatregelenpakket te financieren vanuit de vrijgegeven bijdrage uit het VERDERprogramma? Het project heeft een positief effect op zowel het autoverkeer als het openbaar vervoer. Gezamenlijk komt de netto-contante-waarde uit op een positieve waarde van 1, Leidt het openstellen van De Foekenlaan en opheffen van het afslagverbod naar de Bartolottilaan niet tot een verkeersonveilige situatie in de wijken? De hoeveelheid verkeer op deze wegen moet daardoor beperkt blijven tot maximaal motorvoertuigen per etmaal. Met respectievelijk voertuigen en voertuigen per etmaal op de Bartolottilaan en Foekenlaan blijft deze openstelling ruimschoots binnen de gestelde norm van motorvoertuigen per etmaal. In combinatie met de herinrichting van deze straten het treffen van aanvullende maatregelen zal de verkeersveiligheid in de wijken geborgd blijven. Eindconclusie Aangezien het project een positieve bijdrage levert aan de doorstroming en daarmee gefinancierd kan worden vanuit de vrijgegeven bijdrage uit het VERDER-programma en de intensiteiten beneden de motorvoertuigen per etmaal blijven, voldoet het project aan de randvoorwaarden die gesteld zijn in het amendement. De raad heeft echter opdracht gegeven om alleen te onderzoeken of de verkeersmaatregelen in de huidige situatie mogelijk zijn. In dit onderzoek is daarom niet gekeken naar wat het effect van de verkeersmaatregelen in de toekomst kan zijn, wanneer verkeersaantallen en verkeersstromen anders zijn dan nu. 12