Betreft: het verstrekken van Dukaten en het verzilveren van Rocks bij verkoop boeken.

Transcriptie

1 Sanctievoornemen Kenmerk: BVB mvk Betreft: het verstrekken van Dukaten en het verzilveren van Rocks bij verkoop boeken. Sanctievoornemen van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wet op de vaste boekenprijs door Blokker B.V. (hierna: Blokker). a. Verloop van de procedure 1. Bij brieven van 23 november 2007 (kenmerk BVB bm), 19 december 2007 (kenmerk BVB mla), 22 januari 2008 (kenmerk BVB bm), 7 april 2008 (kenmerk BVB bm), 5 augustus 2008 (kenmerk BVB mvk) en per e- mail van 11 september 2008 verzocht het Commissariaat Blokker informatie te verstrekken over de verzilvering van Rocks en het verstrekken van Dukaten bij de verkoop van boeken in de Nederlandse en Friese taal. 2. Bij brieven van 18 en 20 december 2007, 25 februari, 10 juni, 20 augustus en 15 september 2008 en telefonisch op 29 augustus 2008 heeft Blokker de gevraagde informatie verstrekt. b. Feiten 3. Blokker hanteert een spaarsysteem dat inhoudt dat een klant voor iedere 5,- die hij bij Blokker besteedt, gedurende een bepaalde periode, een Dukaat ontvangt. De Dukaten zijn vervolgens in te wisselen voor daartoe geselecteerde artikelen. 4. Blokker accepteert Rocks vijfjes, die elders worden gespaard. Een Rocks vijfje is 5,- waard en kan worden besteed bij aankoop van ieder artikel uit het assortiment bij Blokker. c. Relevante artikelen 5. Artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wet op de vaste boekenprijs (hierna: Wvbp) bepaalt dat de verkoper gehouden is bij de verkoop van boeken in de Nederlandse en Friese taal de prijs toe te passen die de uitgever voor deze boeken heeft vastgesteld. 6. Artikel 13, onder e, Wvbp geeft aan dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur nadere regels kunnen worden gesteld omtrent het toepassen door een verkoper van korting op de vaste prijs, waaronder levering in het kader van een collectieve spaaractie. 7. Artikel 4, eerste lid, Bvbp, omschrijft een collectieve spaaractie als een actie: a. die wordt georganiseerd door een rechtspersoon wiens activiteiten volgens de statutaire doelstelling uitsluitend of hoofdzakelijk bestaan uit de bevordering van de publieksaandacht voor boeken; b. die voldoende publiekelijk bekend wordt gemaakt;

2 c. waaraan alle verkopers onder gelijke, door de organiserende rechtspersoon te stellen voorwaarden kunnen deelnemen, en d. waarbij eindafnemers, zijnde natuurlijke personen, een spaartegoed in de vorm van spaarpunten met een vooraf vastgestelde geldwaarde kunnen opbouwen dat bij alle deelnemende verkopers besteedbaar is voor de koop van boeken zonder beperking naar titel of genre. 8. Artikel 4, tweede lid, Bvbp, bepaalt dat de verkoper alleen bij deelname aan een collectieve spaaractie bij levering van boeken aan een eindafnemer, zijnde een natuurlijk persoon, een korting op de vaste prijs kan toepassen in de vorm van het verstrekken van spaarpunten met een geldwaarde van ten hoogste 2 procent van de vaste prijs van de geleverde boeken. 9. Artikel 4, derde lid, Bvbp, bepaalt dat de verkoper alleen bij deelname aan een collectieve spaaractie bij levering van een boek een korting op de vaste prijs kan toepassen in de vorm van aanvaarding van betaling ten laste van een spaartegoed dat door de eindafnemer in het kader van een collectieve spaaractie is opgebouwd. 10. Op grond van artikel 17, eerste lid, Wvbp, kan het Commissariaat in geval van overtreding van het bepaalde in artikel 2 tot en met artikel 14 Wvbp een bestuurlijke boete opleggen. d. Informatie Blokker 11. Blokker is niet in overtreding door het accepteren van Rocks en het verstrekken van Dukaten. Rocks zijn te vergelijken met VVV-bonnen. 12. Om aan de wensen van het Commissariaat tegemoet te komen, zal Blokker haar medewerkers instrueren dat geen Dukaten meer worden gegeven bij boeken. Ook in de Dukatenfolders zal dit worden vermeld. Verder zal in de Blokkerfolder bij reclame van een boek expliciet worden vermeld dat geen Dukaten worden verstrekt bij aankoop van dat boek. Daarnaast zal Blokker geen actieve promotie voeren voor de verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen in combinatie met Rocks. 13. Uit controle van de database van het jaar 2007 blijkt dat bij een nader aangeduid percentage van de omzet Rocks zijn ingenomen bij de verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen. De inname van Rocks bij boeken die onder de Wvbp vallen en de daarmee door het Commissariaat gestelde overtreding is derhalve verwaarloosbaar. De boekencollectie van Blokker is de afgelopen jaren qua samenstelling nagenoeg niet veranderd, zodat de jaren voor en na 2007 hetzelfde beeld zullen geven. 14. Bij iedere bestede 5,- in een uitgifteperiode van Dukaten wordt desgewenst een Dukaat verstrekt. Niet wordt geregistreerd of de Dukaten daadwerkelijk door de klant in ontvangst worden genomen. Inzage in hoeveel Dukaten zijn verstrekt bij verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen is dan ook niet mogelijk.

3 e. Overwegingen Commissariaat Rocks 15. Het Commissariaat stelt vast dat bij Blokker in ieder geval sinds de inwerkingtreding van het Bvbp op 27 juli 2005, Rocks kunnen worden verzilverd en dat boeken niet zijn uitgezonderd. In het Bvbp zijn de kortingsmogelijkheden die de Wvbp biedt, opgenomen. 16. In artikel 1 t/m 5 van het Bvbp zijn achtereenvolgens de volgende kortingsmogelijkheden opgenomen: volumekortingen, onderwijskortingen, bibliotheekkortingen, collectieve spaaracties en collectieve promotieacties. 17. Hoewel Blokker bestrijdt dat bij het verzilveren van Rocks sprake is van korting, is door de wetgever anders bepaald. In artikel 13, onder e, Wvbp, in samenhang met artikel 4, derde lid, Bvbp, en de toelichting op dat artikel, zijn de mogelijkheden opgenomen voor het toepassen van kortingen op de vaste prijs door middel van collectieve spaaracties. Hieruit blijkt dat de verkoper geen betaling mag aanvaarden ten laste van een spaartegoed dat door een eindafnemer op een andere wijze dan met een collectieve spaaractie in de zin van artikel 4 van de Wvbp is opgebouwd. 18. Een collectieve spaaractie in de zin van de Wvbp moet voldoen aan een aantal eisen (zie punt 7). Aan deze eisen wordt met het Rocks spaarprogramma niet voldaan. De Rocks kunnen worden verkregen bij onder andere Super de Boer en Texaco. Met een bepaald aantal Rocks kan een waardecheque worden verkregen, die vervolgens kan worden ingeleverd bij diverse bij het Rocks spaarprogramma aangesloten winkels. Voor zover het Commissariaat heeft kunnen nagaan, wordt de Rocks spaaractie niet georganiseerd door een rechtspersoon wiens activiteiten volgens de statutaire doelstelling uitsluitend of hoofdzakelijk bestaan uit de bevordering van de publieksaandacht voor boeken. Hiermee wordt niet voldaan aan het criterium dat de spaaractie moet worden georganiseerd door een rechtspersoon wiens activiteiten uitsluitend of hoofdzakelijk uit het bevorderen van publieksaandacht voor boeken bestaat (artikel 4, eerste lid, onder a, Bvbp). Verder is niet gebleken dat iedere verkoper onder gelijke voorwaarden kan deelnemen (artikel 4, eerste lid, onder c, Bvbp). Bovendien moeten collectieve spaaracties uitsluitend gericht zijn op bevordering van de verkoop van boeken of bladmuziekuitgaven. 1 De Rocks spaaractie is niet gericht op de verkoop van boeken, maar op de verkoop van brandstof bij Texaco en levensmiddelen bij Super de Boer. Nu niet wordt voldaan aan de eisen van artikel 4, eerste lid, Bvbp, concludeert het Commissariaat dat geen sprake is van een collectieve spaaractie in de zin van de Wvbp. 19. De vergelijking die Blokker maakt met VVV-bonnen gaat reeds hierom niet op aangezien VVV-bonnen (Irischeques) niet door middel van een spaarsysteem worden verkregen, maar voor de nominale waarde worden verkocht. 20. Nu geen sprake is van een collectieve spaaractie in de zin van de Wvbp en het Rocks spaarprogramma ook niet valt onder één van de andere kortingsmogelijkheden die zijn opgenomen in het Bvbp, is er sprake van ongeoorloofde korting. 21. Gelet op het bovenstaande is het Commissariaat van mening dat Blokker door het geven van de mogelijkheid tot het verzilveren van Rocks bij verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen, artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wvbp, overtreedt. 1 TK , , nr. 2, p.4

4 Dukaten 22. Het Commissariaat stelt vast dat bij Blokker in ieder geval sinds de inwerkingtreding van het Bvbp, namelijk op 27 juli 2005, desgewenst Dukaten worden verstrekt bij iedere aankoop van 5,- in een bepaalde uitgifteperiode van Dukaten. Deze Dukaten zijn vervolgens in te wisselen voor daartoe geselecteerde producten. 23. Een klant van Blokker heeft recht op een Dukaat bij iedere besteding van 5,-. Boeken zijn van dit spaarsysteem niet uitgezonderd. Dit betekent dat bij verkopen van (onder meer) boeken Dukaten worden verstrekt. De Dukaten kunnen worden ingewisseld voor producten die daartoe zijn geselecteerd. Deze geselecteerde producten kunnen vervolgens met korting worden verkregen. Het Commissariaat concludeert derhalve dat een Dukaat een geldelijk voordeel vertegenwoordigt, dat onder andere wordt verstrekt bij de verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen. 24. De wetgever bepaalt in artikel 13, onder e, Wvbp in samenhang met artikel 4, tweede lid, Bvbp en de nota van toelichting betreffende dit artikel dat het verstrekken van spaarpunten bij verkoop van boeken moet worden aangemerkt als korting. Hieruit volgt dat de verkoper niet de vaste prijs toepast indien hij bij de verkoop van boeken spaarpunten verstrekt. Er is sprake van een vorm van korting die alleen mag worden verleend als sprake is van een collectieve spaaractie in de zin van artikel 4, eerste lid, Bvbp. 25. Het Commissariaat overweegt dat het spaarprogramma niet wordt georganiseerd door een rechtspersoon wiens activiteiten uitsluitend of hoofdzakelijk bestaan uit het bevorderen van de publieksaandacht voor boeken (dat wil zeggen het bevorderen van het lezen en kopen daarvan). De nota van toelichting op het Bvbp geeft aan dat een organisatie die gericht is op het organiseren en uitvoeren van spaaracties in brede zin, dus ook buiten het terrein van boeken, geen collectieve spaaractie in de zin van het Bvbp kan organiseren. Tevens is deelname aan het spaarprogramma door andere verkopers niet mogelijk en is het spaarprogramma niet uitsluitend gericht op de verkoop van boeken. Naar het oordeel van het Commissariaat voldoet het Dukaten spaarprogramma dan ook niet aan de voorwaarden als genoemd in artikel 4, eerste lid, Bvbp. 26. Gezien het feit dat het Dukaten spaarprogramma niet voldoet aan de voorwaarden die in artikel 4, eerste lid, Bvbp ten aanzien van collectieve spaaracties worden gesteld, was het Blokker niet toegestaan bij de verkoop van boeken korting te verlenen in de vorm van het verstrekken van spaarpunten. Naar het oordeel van het Commissariaat heeft Blokker met de hierboven omschreven handelwijze derhalve artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp overtreden. Voorgenomen bestuurlijke boete 27. Zoals overwogen in bovenstaande, is het Commissariaat van mening dat Blokker met zowel de verzilvering van Rocks bij verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen als met de verstrekking van Dukaten bij verkoop van boeken die onder de Wvbp vallen, artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wvbp, overtreedt. Het Commissariaat is gelet op beide overtredingen dan ook voornemens een boete van in totaal op te leggen, waarvan 5.000,- voor het verzilveren van Rocks en 5.000,- voor het verstrekken van Dukaten.

5 28. Bij het bepalen van de hoogte van de voorgenomen boete houdt het Commissariaat rekening met de aard en de ernst van de overtreding. Hierbij worden de omstandigheden van het specifieke geval in aanmerking genomen. Dit betekent dat het Commissariaat in dit geval rekening houdt met het feit dat Blokker een landelijk opererende winkelketen is met 595 winkels (bron: de periode waarin Rocks zijn verzilverd en Dukaten zijn verstrekt, het aantal boeken waarbij de Rocks zijn geaccepteerd en het aantal boeken waarbij Dukaten zijn verstrekt. Voor de uitgifte van Dukaten baseert het Commissariaat zich op het aantal verzilverde Rocks. Nu Blokker hierover geen aantallen heeft kunnen verstrekken, gaat het Commissariaat er gevoeglijk vanuit dat het aantal boeken waarbij Dukaten zijn verstrekt, minstens gelijk is aan het aantal boeken waarbij Rocks Vijfjes zijn verzilverd. Dukaten worden (desgewenst) immers bij íedere klant verstrekt, zij het gedurende een bepaalde Dukatenperiode, zodat het aannemelijk is dat het aantal boeken waarbij Dukaten zijn verstrekt in ieder geval gelijk is aan het aantal boeken waarbij Rocks Vijfjes zijn verzilverd. 29. Anderzijds overweegt het Commissariaat dat Blokker geen publiciteit heeft gegeven aan het verzilveren van Rocks Vijfjes bij verkoop van boeken en aan het verstrekken van Dukaten bij de verkoop van boeken. Verder overweegt het Commissariaat dat Blokker stelt maatregelen te zullen nemen door niet langer Dukaten te verstrekken bij de verkoop van boeken. Dit zal worden gecommuniceerd naar de medewerkers van Blokker en ook in de folder opgenomen, daar waar van toepassing. 30. Het Commissariaat is verder niet gebleken van feiten of omstandigheden die het zouden rechtvaardigen van de toepassing van de bestuurlijke boete af te zien. f. Voorgenomen Besluit 31. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, is het Commissariaat voornemens een boete op te leggen van 5.000,- vanwege overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp inzake de uitgifte van Dukaten bij verkoop van boeken en een boete van 5.000,- inzake de verzilvering van Rocks bij verkoop van boeken. Het Commissariaat is gelet op het vorenstaande derhalve voornemens een boete van in totaal ,- op te leggen. g. Hoorzitting 32. Voordat het Commissariaat een besluit neemt, stelt zij Blokker in de gelegenheid haar zienswijze naar voren te brengen. Het Commissariaat nodigt Blokker daarom uit voor een hoorzitting op 3 november 2008 om uur aan de Hoge Naarderweg 78 te Hilversum. 33. Blokker kan zich tijdens de hoorzitting door derden laten bijstaan of vertegenwoordigen. Het horen zal geschieden door prof. dr. Tineke Bahlmann, commissaris. Tevens zullen aanwezig zijn mr. Bastiaan Mons, hoofd Bureau Vaste Boekenprijs en mr. Marloes van Kleef, juridisch medewerker. 34. Indien Blokker geen gebruik wil maken van de mogelijkheid te worden gehoord, verzoekt het Commissariaat dit uiterlijk een week voor de hoorzitting bekend te maken. 35. Eventuele schriftelijke opmerkingen kunnen tot uiterlijk tien dagen voor de hoorzitting bij het Commissariaat worden ingediend.

6 Hilversum, 7 oktober 2008 COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA, mr. Inge Brakman voorzitter prof. dr. Jan van Cuilenburg commissaris