Nationale rekeningen 2012

Transcriptie

1 Nationale rekeningen 2012

2

3 Nationale rekeningen 2012

4 Verklaring van tekens. Gegevens ontbreken * Voorlopig cijfer ** Nader voorlopig cijfer x Geheim Nihil (Indien voorkomend tussen twee getallen) tot en met 0 (0,0) Het getal is kleiner dan de helft van de gekozen eenheid Niets (blank) Een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen tot en met /2013 Het gemiddelde over de jaren 2012 tot en met / 13 Oogstjaar, boekjaar, schooljaar enz., beginnend in 2012 en eindigend in / / 13 Oogstjaar, boekjaar, enz., 2010/ 11 tot en met 2012/ 13 In geval van afronding kan het voorkomen dat het weergegeven totaal niet overeenstemt met de som van de getallen. Colofon Uitgever Centraal Bureau voor de Statistiek Henri Faasdreef 312, 2492 JP Den Haag Prepress: Centraal Bureau voor de Statistiek, Grafimedia Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam Ontwerp: Edenspiekermann Inlichtingen Tel , fax Via contactformulier: Bestellingen verkoop@cbs.nl Fax Prijs 54,00 (exclusief verzendkosten) ISBN ISSN Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen, Verveelvoudigen is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld P-2

5 Voorwoord De Nederlandse economie bevond zich ook in 2012 in een periode van laagconjunctuur en kromp met 1,2 procent. Dit kwam vooral door de verdere afname van de consumptie door huishoudens en door de daling van de investeringen. Het was het tweede jaar op rij dat huishoudens minder besteedden. De investeringen kenden in 2011 nog een opleving, maar deze liep begin 2012 al ten einde. Hoofdoorzaak van de teruglopende investeringen was de zwakke woningmarkt. De enige bestedingscategorie die de krimp van de economie enigszins beperkt hield, was de groeiende export. Daarbij moet worden aangetekend dat het aandeel van de wederuitvoer in de groei veel groter was dan dat van de uitvoer van Nederlandse producten. Door maatregelen om het overheidstekort terug te dringen kromp de consumptie van de overheid. Het tekort van de Nederlandse overheid liep in 2012 dan ook terug, al lag het met 4,1 procent van het bbp nog altijd ruim boven de EMU-norm. De periode van aanhoudende laagconjunctuur die begon in 2011, heeft tot een forse verhoging van de werkloosheid geleid. De slechte situatie op de arbeidsmarkt heeft ook gevolgen voor de inkomens van huishoudens. In 2012 daalden deze voor het vijfde jaar op rij. Dit verklaart mede het teruglopen van de consumptie. De nationale rekeningen zijn de officiële overzichtsstatistiek van de Nederlandse economie. De statistiek speelt een centrale rol bij het vaststellen en beoordelen van het economische en monetaire beleid en is de basis voor de economische voorspellingen en analyses van het Centraal Planbureau. De economische groei, het overheidstekort en het beschikbaar inkomen van huishoudens zijn belangrijke gegevens uit de nationale rekeningen. Verder geeft deze statistiek onder meer cijfers over consumptie, investeringen, in- en uitvoer en werkgelegenheid. Voor de belangrijkste macro-economische gegevens zijn lange tijdreeksen beschikbaar, enkele vanaf Gebaseerd op de nationale rekeningen worden in een andere publicatie, De Nederlandse economie 2012, de belangrijkste economische ontwikkelingen in Nederland beschreven, met daarin uiteraard volop aandacht voor de crisis. Voor anderstalige gebruikers is National accounts of the Netherlands 2012 beschikbaar. Op zijn de gegevens van de nationale rekeningen te selecteren. Directeur-Generaal van de Statistiek, Drs. G. van der Veen Den Haag/Heerlen, september 2013 Nationale rekeningen

6 Inhoud Colofon 2 Voorwoord 3 Inhoud 4 Lijst van tabellen, toelichtingen en aanhangsels 5 Nationale rekeningen op de CBS-website 9 Afkortingen en letterwoorden 11 Wijzigingen ten opzichte van de voorgaande publicatie 13 Economische kerncijfers Tabellen Macro-economie Aanbod-, gebruik- en input-outputtabellen Bestedingen Productie, verbruik en inkomensvorming Arbeid Rekeningenstelsel Jaargegevens Sectorgegevens Transactie-matrices Balansen (Sub)sectorspecifieke detailgegevens Historische gegevens Social Accounting Matrix-, Milieu-, Toerisme- en Regionale rekeningen Social Accounting Matrix (SAM) rekeningen Milieurekeningen Satellietrekeningen toerisme (SRT) Regionale rekeningen Toelichtingen Experimentele gegevens Aanhangsels 232 Trefwoordenregister 236 Enkele andere CBS-publicaties Centraal Bureau voor de Statistiek

7 Lijst van tabellen, toelichtingen en aanhangsels 1-9 Tabellen Macro-economie 16 M 1 De drie benaderingen van het binnenlands product 16 M 2 De belangrijkste macro-economische saldi van binnenlands product tot nationaal vorderingensaldo 17 M 3 De belangrijkste macro-economische saldi naar sectoren 18 M 4 Binnenlands product en nationaal inkomen, alternatieve definities 19 M 5 Inkomensvorming naar sectoren 20 M 6 Goederen- en dienstentotalen 21 M 7 Bijdrage aan de volumegroei van het binnenlands product (bruto, marktprijzen), per finale bestedingscategorie Aanbod-, gebruik- en input-outputtabellen 22 G 1.1 Aanbodtabel, basisprijzen, G 1.2 Gebruiktabel, aankoopprijzen, G 1.3 Input-outputtabel, basisprijzen, Bestedingen 28 B 1 Consumptieve bestedingen naar goederen- en dienstencategorieën 28 B 2 Consumptieve bestedingen naar goederen- en dienstencategorieën: volumemutaties 29 B 3 Consumptieve bestedingen naar goederen- en dienstencategorieën: deflatoren 30 B 4 Consumptieve bestedingen naar verbruiksfuncties 31 B 5 Investeringen in vaste activa (bruto) naar type van activa 32 B 6 Investeringen in vaste activa (bruto) van vennootschappen en huishoudens incl. IZWh naar type van activa 33 B 7 Investeringen in vaste activa (bruto) van de overheid naar type van activa 34 B 8 Investeringen in vaste activa (bruto) naar bedrijfstakken en sectoren 35 B 9 Investeringen in vaste activa (bruto) naar bedrijfstakken: volumemutaties 36 B 10 Investeringen in vaste activa (bruto) naar bedrijfstakken: deflatoren 37 B 11 Uitvoer van goederen en diensten naar herkomst 38 B 12 Uitvoer van goederen en diensten naar herkomst: volumina en deflatoren 39 B 13 Invoer van goederen en diensten naar bestedingscategorieën 40 B 14 Invoer van goederen en diensten naar bestedingscategorieën: volumemutaties 41 B 15 Invoer van goederen en diensten naar bestedingscategorieën: deflatoren Productie, verbruik en inkomensvorming 43 P 1 Productie (basisprijzen) 43 P 2 Intermediair verbruik 44 P 3 Niet-productgebonden belastingen op productie 45 P 4 Niet-productgebonden subsidies 46 P 5.1 Duale classificatie van de beloning van werknemers, P 5 Beloning van werknemers 48 P 6 Lonen 49 P 7 Sociale premies t.l.v. werkgevers 50 P 8 Exploitatieoverschot/gemengd inkomen (bruto) 51 P 9 Exploitatieoverschot/gemengd inkomen (netto) 52 P 10 Afschrijvingen 53 P 11.1 Duale classificatie van de toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen), P 11 Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen) 55 P 12 Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen): volumemutaties 56 P 13 Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen): deflatoren 57 P 14 Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen): % bbp 58 Nationale rekeningen

8 5. Arbeid 59 A 1.1 Kerncijfers arbeid 59 A Aantal werkzame personen 60 A Aantal werknemers 61 A Aantal zelfstandigen 62 A Banen van werkzame personen 63 A Banen van werknemers 64 A Banen van zelfstandigen 65 A 2.2 Banen naar geslacht 66 A 2.3 Banen van werknemers naar geslacht en dienstverband, A 3.1 Arbeidsvolume van werkzame personen, in arbeidsjaren 68 A Arbeidsvolume van werkzame personen, in gewerkte uren 69 A Arbeidsvolume in gewerkte uren 70 A Arbeidsvolume in gewerkte uren 71 A Beloning van werknemers (lonen en sociale premies t.l.v. werkgevers) per arbeidsjaar en gewerkt uur 72 A Beloning van werknemers (lonen en sociale premies t.l.v. werkgevers) per arbeidsjaar en gewerkt uur, mutaties 73 A 4.2 Arbeidsinkomensquote naar bedrijfstakken en sectoren 74 A 4.3 Opbouw loonkosten 74 A 4.4 Ontwikkeling loonkosten per gewerkt uur A 4.5 Arbeidsproductiviteit in arbeidsjaren 75 A 4.6 Arbeidsproductiviteit per gewerkt uur naar bedrijfsklassen Rekeningenstelsel Jaargegevens 2010, 2011 en Sectorgegevens 80 S 1.2 Totale economie 80 S 11 Niet-financiële vennootschappen 82 S 12 Financiële instellingen 84 S 121/2 Monetaire financiële instellingen 86 S 125 Verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen 88 S 123/4 Overige financiële instellingen 90 S 13.1 Overheid (geconsolideerd) 92 S 13.2 Overheid (niet geconsolideerd) 94 S 1311 Centrale overheid (niet geconsolideerd) 96 S 1313 Lokale overheid (niet geconsolideerd) 98 S 1314 Wettelijke sociale verzekeringsinstellingen (niet geconsolideerd) 100 S 14 Huishoudens 102 S 15 IZW huishoudens 104 S 2 Buitenland Transactie-matrices 108 S Inkomen uit vermogen naar tegensectoren 108 S Rente naar tegensectoren 110 S Werkelijke rente naar tegensectoren 112 S Dividenden naar tegensectoren 114 S Overige inkomensoverdrachten n.e.g. naar tegensectoren 116 S Kapitaaloverdrachten naar tegensectoren Balansen 120 S 11.4 Niet-financiële vennootschappen 120 S 12.4 Financiële instellingen 120 S 121/2.4 Monetaire financiële instellingen 122 S Verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen 122 S 123/4.4 Overige financiële instellingen 124 S Overheid (geconsolideerd) 124 S Overheid (niet geconsolideerd) 126 S Centrale overheid (niet geconsolideerd) 126 S Lokale overheid (niet geconsolideerd) 128 S Wettelijke sociale verzekeringsinstellingen (niet geconsolideerd) Centraal Bureau voor de Statistiek

9 S 14/5.4 Huishoudens en IZW huishoudens 130 S 2.4 Buitenland 130 SN 1 Niet-financiële balansen naar type van activa en sectoren 132 SN 2 Veranderingen in niet-financiële balansen naar type van activa (Sub)sectorspecifieke detailgegevens 138 D 1.1 Belastingen 138 D 1.2 Belastingen op productie en invoer 138 D 1.3 Belastingen op inkomen en vermogen 139 D 11 Specificatie van transacties van niet-financiële vennootschappen naar eigendom 140 D 12 Specificatie van transacties van financiële instellingen naar eigendom 141 D 123/4 Overige financiële instellingen exclusief bijzondere financiële instellingen 142 D 13.1 Definities van productie en consumptieve bestedingen door de overheid 145 D 13.2 Inkomsten en uitgaven van de overheid (geconsolideerd) 146 D 13.3 Overheidssaldo en -schuld conform EMU-definities 147 D 13.4 Specificaties van transacties van de publieke sector 147 D 14.1 Netto winst van bedrijven van natuurlijke personen naar bedrijfstakken 148 D 14.2 D 2 Alternatief beschikbaar inkomen van huishoudens en werkelijke individuele consumptie 148 Transacties van het buitenland met Nederland exclusief bijzondere financiële instellingen Historische gegevens 152 H 1 Goederen- en dienstentotalen: indexcijfers 152 H 2 Componenten van het binnenlands product 153 H 3 Nationaal inkomen, beschikbaar nationaal inkomen en vorderingensaldo 155 H 4 Goederen- en dienstentotalen: volumemutaties 157 H 5 Deflatoren van de goederen- en dienstentotalen: mutaties 159 H 6 Goederen- en dienstentotalen Social Accounting Matrix-, Milieu-, Toerisme- en Regionale rekeningen Social Accounting Matrix (SAM) rekeningen 163 SR 1 Middelen en bestedingen naar huishoudenstypen, 3-jaars voortschrijdend gemiddelden 163 SR 2 Middelen en bestedingen naar huishoudenstypen, SR 3 Consumptieve bestedingen door huishoudens naar goederen- en dienstencategorieën, Milieurekeningen 166 MR 1 Geïntegreerde monetaire Milieurekeningen, MR 2 Geïntegreerde fysieke Milieurekeningen, Satellietrekeningen toerisme (SRT) 168 TR 1 Kerncijfers Satellietrekeningen toerisme (SRT) Regionale rekeningen 169 RR 1 Kerncijfers Regionale rekeningen Toelichtingen Nationale rekeningen in hoofdlijnen Transacties in de nationale rekeningen Aanbod-, gebruik- en input-outputtabellen Sectoren in het rekeningenstelsel Rekeningen in het rekeningenstelsel Social Accounting Matrix (SAM) rekeningen Milieurekeningen Satellietrekeningen toerisme (SRT) 204 Nationale rekeningen

10 10.9 Regionale rekeningen Arbeid Enkele breuken in de reeksen Prijs- en volumemutaties Experimentele gegevens 222 EX 1.1 Multifactorproductiviteitsonwikkeling op basis van(geconsolideerde) productie van bedrijven 225 EX 1.2 Bijdragen aan de groei van de (geconsolideerde) productie 225 EX 1.3 Bijdragen aan de groei van de (geconsolideerde) productie Naar bedrijfsklassen 225 EX 2.1 Balansen: niet-financiële en financiële van de totale economie 226 EX 2.2 Balansen: niet-financiële en financiële van de sector niet-financiële vennootschappen 227 EX 2.3 Balansen: niet-financiële en financiële van de sector financiële instellingen 228 EX 2.4 Balansen: niet-financiële en financiële van de sector overheid (geconsolideerd) 229 EX 2.5 Balansen: niet-financiële en financiële van de sectoren huishoudens en instellingen zonder winstoogmerk t.b.v. huishoudens 230 EX 3.1 Uitgaven van de overheid naar COFOG-functie (geconsolideerd) Aanhangsels Gedetailleerde indeling naar bedrijfsklassen op StatLine Overgang SBI 93 naar SBI Centraal Bureau voor de Statistiek

11 Nationale rekeningen op de CBS-website Website Cijfers en publicaties van de nationale rekeningen zijn beschikbaar via internet. De website van het CBS ( biedt toegang tot themapagina s van waaruit gemakkelijk de gewenste informatie is te vinden. De cijfers van de nationale rekeningen worden gepubliceerd op StatLine, de elektronische databank van het CBS. Gedetailleerde aanbod- en gebruiktabellen en input-outputtabellen zijn op aanvraag verkrijgbaar. Macro-economische cijfers op StatLine De gegevens van de nationale rekeningen staan op StatLine onder het thema Macroeconomie. Hieronder wordt de mappenstructuur beschreven. Voor elke map is aangegeven wat voor soort informatie hierin is te vinden. De meeste tabellen onder het thema Macroeconomie zijn afkomstig van de nationale rekeningen, het systeem waarmee onderling consistente macro-economische cijfers over Nederland worden gemaakt. Macro-economische cijfers die buiten dit systeem tot stand komen, zijn ondergebracht in de map Financiële markten. Er zijn geen aparte mappen meer voor jaar- en kwartaalcijfers: indien tabellen (mede) kwartaalcijfers bevatten, blijkt dit uit de naam. Hoofdmap (Macro-economie) Kerncijfers nationale rekeningen, met onder meer de opbouw van het bbp, en historische reeksen. Bbp, productie en bestedingen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de aanbod- en gebruiktabellen van de nationale rekeningen. Ze bevatten informatie over het bbp (de economische groei), de toegevoegde waarde, de productie en het intermediair verbruik. Ook de verschillende bestedingscategorieen zijn hier te vinden, zoals daar zijn consumptie, investeringen, invoer en uitvoer. De meeste tabellen bevatten uitsplitsingen naar bedrijfstak en/of productgroep. Inkomens- en vermogensrekeningen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de sectorrekeningen. Ze bevatten informatie over inkomsten en uitgaven en over bezittingen en schulden, en veranderingen hierin. Veel tabellen bevatten uitsplitsingen naar sectoren, onderdelen van de maatschappij die een vergelijkbare economische functie vervullen, zoals de niet-financiële ondernemingen, de overheid of de huishoudens. Groeirekeningen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de groeirekeningen en bevatten gegevens die inzicht bieden in de economische groei. Te vinden is onder meer de kapitaalgoederenvoorraad, de productiviteit en de bijdragen van diverse productiefactoren aan de ontwikkeling van de productiewaarde en de toegevoegde waarde. Arbeidsrekeningen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de arbeidsrekeningen en bevatten gegevens over arbeid en lonen. De tabellen bevatten onder meer werkzame personen, banen, arbeidsjaren, gewerkte uren en de beloning van werknemers. Veel gegevens zijn uit te splitsen naar bedrijfstak, geslacht en type werkende (werknemer / zelfstandige). Overheidsfinanciën, macro economisch De tabellen in deze map bevatten gegevens over de overheidsfinanciën. Deze sluiten aan bij de nationale rekeningen. Dezelfde map is in StatLine ook te vinden onder het thema Overheid en politiek. Regionale rekeningen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de regionale rekeningen en bevatten regionale uitsplitsingen van gegevens uit de nationale rekeningen. Te vinden zijn onder meer het bruto regionaal product, de economische structuur, het arbeidsvolume, de investeringen, de vestigingsgrootte en de inkomsten van huishoudens. De gegevens zijn uit te splitsen naar landsdeel en provincie en naar veertig kleinere regio s (COROP-gebieden). Nationale rekeningen

12 Toerismerekeningen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de toerismerekeningen en bevatten gegevens over bestedingen aan toerisme. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen type uitgave, type aanbieder (hotel, reisbureau, vervoerder, enzovoorts), zakelijk en recreatief, uitgaven door ingezetenen en niet-ingezetenen, en uitgaven van ingezetenen in binnen- en buitenland. Milieurekeningen De tabellen in deze map zijn gebaseerd op de milieurekeningen en bevatten gegevens over het milieu die in samenhang zijn gemaakt met macro-economische gegevens. Te vinden zijn onder meer de omvang van diverse vormen van uitstoot en vervuiling, herkomst (bedrijfstakken, huishoudens) en bestemming (verbranding, storting, enzovoorts) van diverse vormen van vervuiling, gemaakte kosten om vervuiling te vermijden en opbrengsten aan milieuheffingen. Ook zijn er gegevens over waterverbruik en de winning en het gebruik van grondstoffen. Financiële markten Dit onderdeel staat los van de nationale rekeningen. De map bevat gegevens over aandelenkoersen, obligaties, roodstand, spaartegoeden en kredieten. 10 Centraal Bureau voor de Statistiek

13 Afkortingen en letterwoorden AAW Algemene Arbeidsongeschiktheidswet ABW Algemene Bijstandswet AKW Algemene Kinderbijslagwet ANW Algemene Nabestaandenwet AOK Arbeidsongeschiktheidskas AOW Algemene Ouderdomswet AR Arbeidsrekeningen ANWB Algemene Nederlandse Wielrijdersbond AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten AWW Algemene Weduwen- en Wezenwet tot 1996 BFI Bijzondere financiële instelling Bbp Bruto binnenlands product BLSV Bruto loon sociale verzekering Bni Bruto nationaal inkomen BPM Belasting van personenauto s en motorrijwielen Btw Belasting over de toegevoegde waarde CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CIF Cost, insurance, freight CO Centrale overheid COFOG Internationale classificatie van overheidsfuncties COICOP Internationale classificatie van individuele consumptie naar verbruiksfuncties CPA Internationale classificatie van produkten CPB Centraal Planbureau CTG College Tarieven Gezondheidszorg CTSV College van Toezicht Sociale Verzekering DNB De Nederlandsche Bank DNE De Nederlandse economie EBB Enquête Beroepsbevolking ECB Europese Centrale Bank EEG Europese Economische Gemeenschap EMU Economische en Monetaire Unie ESR Europees systeem van nationale rekeningen EU Europese Unie EWL Enquête Werkgelegenheid en Lonen FAOP Fonds arbeidsongeschiktheidsverzekering overheidspersoneel FOB Free on board IGDFI Indirect gemeten diensten van financiële intermediairs ILO International Labour Office I/O Input-outputtabellen IMF Internationaal Monetair Fonds IMOC Prijsindex netto materiële overheidsconsumptie IOAW Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers IOAZ Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen IZW Instellingen zonder winstoogmerk IZWh Instellingen zonder winstoogmerk ten behoeve van huishoudens KWP Kwartaalstatistiek Werkzame Personen LO Lokale overheid M B Middelen minus bestedingen MKZ Mond- en klauwzeer NACE Rev.1 Nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese Gemeenschap NAM National Accounting Matrix NAMEA National Accounting Matrix including Environmental Accounts NMP Nationaal Milieubeleidsplan NOC*NSF Nederlands Olympisch Comite*Nederlandse Sport Federatie Oxfam Novib Nederlandse Organisatie Voor Internationale Betrekkingen NR Nationale rekeningen NS Nederlandse Spoorwegen OESO Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling PIM Perpetual inventory method SAM Social Accounting Matrix SBI Standaard bedrijfsindeling SDR Bijzonder trekkingsrecht SESAME System of Economic and Social Accounting Matrices and Extensions Nationale rekeningen

14 SNA SNV SSB STER SV TW TSA UFO UMTS UWV v.a. VDL VN VROM VUT Wajong WAO WAZ Whk WIA WIR WKO Wmo WSW WVG WW ZFW ZVW ZW System of National Accounts Nederlandse Ontwikkelingsorganisatie Sociaal statistisch bestand Stichting Etherreclame Wettelijke sociale verzekeringsinstellingen Toeslagenwet Tourism Satellite Accounts Uitvoeringsfonds voor de Overheid Universal Mobile Telecommunications System Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vaste activa Verloonde dagen en loonsommen Verenigde Naties Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieu Regelingen inzake vervroegde uittreding Wet arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen jonggehandicapten Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen Werkhervattingskas Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen Wet Investeringsrekening Wet Kinderopvang Wet maatschappelijke ondersteuning Wet sociale werkvoorziening Wet voorzieningen gehandicapten Werkloosheidswet Ziekenfondswet Zorgverzekeringswet Ziektewet 12 Centraal Bureau voor de Statistiek

15 Wijzigingen ten opzichte van de voorgaande publicatie Algemene wijzigingen In deze publicatie zijn cijfers opgenomen voor de jaren 2006 tot en met Langere tijdreeksen zijn beschikbaar op StatLine, de elektronische database van het CBS ( In deze publicatie worden geen prijs- en volume-indexcijfers en gegevens in constante prijzen meer opgenomen. Er worden alleen cijfers in werkelijke prijzen en prijs- en volumemutaties gegeven. Prijsindexcijfers en constante prijzen zijn te vinden op StatLine. Wijzigingen in het tabellenhoofdstuk Macro-economie In de macro-serie is een nieuwe tabel M 7 opgenomen waarin de bijdrage van de componenten van de finale bestedingen aan de volumegroei van het bbp wordt gegeven. Wijzigingen in het tabellenhoofdstuk Arbeid Er is een nieuwe tabel A opgenomen met de mutaties van de beloning van werknemers per arbeidsjaar en per gewerkt uur. Ook wordt in een nieuwe tabel A 4.4 de ontwikkeling van de loonkosten per gewerkt uur gegeven. De tabelnummering is aangepast. Opmerkingen bij het hoofdstuk Experimentele gegevens Nieuwe gegevens over de ontwikkeling van de multifactorproductiviteit zijn bij het ter perse gaan van deze editie nog niet beschikbaar. In tabel EX 1.1 en EX 1.2 worden de gegevens van 2005 t/m 2011 gegeven. Nationale rekeningen

16 14 Centraal Bureau voor de Statistiek

17 Kerncijfers Economische kerncijfers Eenheid * 2012* Totale economie Binnenlands product (bbp) mln euro Binnenlands product (bbp) (economische groei) % volumemutaties 3,4 3,9 1,8 3,7 1,5 0,9 1,2 Belasting- en premiedruk % bbp 38,6 38,4 38,9 38,0 38,8 38,3 38,8 Nationale besparingen (netto) mln euro Nationaal vorderingensaldo mln euro Verandering in financieel vermogen mln euro Milieu-indicatoren Broeikaseffect (CO 2 -equivalenten) mln Ozonlaagaantasting (CFK12-equivalenten) X Verzuring (ZEQ) mld 26,0 25,5 24,1 22,6 21,3 20,2 20,0 Netto energieverbruik petajoules Inkomen Nationaal inkomen (netto) mln euro Nationaal inkomen (netto) % reële mutaties 6,0 2,7 2,6 5,0 1,7 3,5 1,5 Beschikbaar nationaal inkomen (netto) mln euro Beschikbaar nationaal inkomen (netto) % reële mutaties 6,2 2,7 2,6 4,9 1,7 3,5 1,6 Nationaal inkomen (netto) per inwoner % reële mutaties 5,8 2,5 3,0 5,5 1,2 3,0 1,8 Beschikbaar nationaal inkomen (netto) per inwoner % reële mutaties 6,0 2,5 3,0 5,4 1,1 3,0 2,0 Exploitatieoverschot/gemengd inkomen (netto) mln euro Bevolking Gemiddelde bevolking X Gemiddeld aantal huishoudens X Arbeid Aantal werkzame personen X Werkzame beroepsbevolking jaar X Werkloze beroepsbevolking jaar X Banen van werkzame personen X banen Arbeidsvolume van werkzame personen X arbeidsjaren Arbeidsvolume van werkzame personen mln gewerkte uren Arbeidsvolume van werknemers X arbeidsjaren Arbeidsvolume van werknemers mln gewerkte uren Arbeidsproductiviteit per gewerkt uur % volumemutaties 1,7 1,6 0,4-2,0 2,3 0,4 1,1 Binnenlands product (bruto) per arbeidsjaar euro Beloning van werknemers (loonkosten) mln euro Finale bestedingen Consumptieve bestedingen mln euro Consumptieve bestedingen % volumemutaties 2,9 2,4 1,8 0,5 0,4 0,6 1,3 Huishoudens incl. IZWh mln euro Huishoudens incl. IZWh % volumemutaties 0,3 1,8 1,3 2,1 0,3 1,1 1,6 Overheid mln euro w.o.: Netto materiële consumptie deflatoren: % mutaties 1,9 1,7 4,0 1,2 1,7 1,7 2,3 Algemeen bestuur (inclusief defensie) deflatoren: % mutaties 1,8 1,9 3,9 0,9 1,9 1,6 2,5 Gesubsidieerd onderwijs deflatoren: % mutaties 1,6 1,8 3,7 1,8 0,8 0,8 1,1 Consumentenprijsindex % mutatie 1,1 1,6 2,5 1,2 1,3 2,3 2,5 Investeringen in vaste activa (bruto) mln euro Investeringen in vaste activa (bruto) % volumemutaties 7,5 5,5 4,5 12,0 7,4 6,1 4,0 Buitenland Uitvoer van goederen en diensten mln euro Uitvoer van goederen en diensten % volumemutaties 7,3 6,4 2,0 7,7 11,6 4,1 3,2 Invoer van goederen en diensten mln euro Invoer van goederen en diensten % volumemutaties 8,8 5,6 2,3 7,1 10,3 4,2 3,3 Uitvoeroverschot % bbp 7,7 8,2 8,3 7,0 8,1 8,6 8,4 Saldo lopende transacties met het buitenland mln euro Overheid Belastingen mln euro Subsidies mln euro Sociale premies mln euro Sociale uitkeringen in geld mln euro Sociale uitkeringen in natura mln euro Sociale uitkeringen in geld en natura % bbp 19,5 19,3 19,6 21,9 22,3 22,6 23,4 EMU-schuld % bbp 47,4 45,3 58,5 60,8 63,4 65,7 71,3 EMU-saldo % bbp 0,5 0,2 0,5 5,6 5,1 4,3 4,1 Besparingen (netto) mln euro Totaal inkomsten % bbp 46,1 45,4 46,7 45,8 46,3 45,6 46,4 Totaal uitgaven % bbp 45,5 45,3 46,2 51,4 51,3 49,9 50,4 Huishoudens incl. IZWh Sociale uitkeringen in geld mln euro Besparingen (netto) mln euro Beschikbaar inkomen (netto) mln euro Reëel beschikbaar inkomen (exclusief effect ZVW) % volumemutaties 3,9 2,7 0,3 1,1 0,2 0,4 2,2 Verandering in financieel vermogen mln euro Woninghypotheken financiële transacties mln euro Woninghypotheken eindbalans 1000 mln euro Vennootschappen Exploitatieoverschot (netto) mln euro Besparingen (netto) mln euro Vorderingensaldo mln euro Marktsector Arbeidsproductiviteit per gewerkt uur % mutatie 2,7 2,5 0,3 3,2 2,3 0,6 1,9 Loonvoet per arbeidsjaar % mutatie 2,6 3,3 3,3 2,2 1,7 1,9 1,7 Loonkosten per eenheid product % mutatie 0,0 0,9 3,1 5,5 1,4 0,8 2,7 Arbeidsinkomensquote niveaus, % 77,5 77,4 79,3 80,8 79,0 79,1 80,5 Nationale rekeningen

18 1. Macro-economie TABEL M 1 De drie benaderingen van het binnenlands product * 2012* VANUIT DE PRODUCTIE mln euro Productie (basisprijzen) Intermediair verbruik (excl. aftrekbare btw) ( ) Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen) Saldo van productgebonden belastingen en subsidies Productgebonden belastingen Productgebonden subsidies ( ) Verschil toegerekende en afgedragen btw Binnenlands product (bruto, marktprijzen) VANUIT DE INKOMENSVORMING Beloning van werknemers Lonen Sociale premies t.l.v. werkgevers Saldo van belastingen op productie en invoer en subsidies Belastingen op productie en invoer Subsidies ( ) Exploitatieoverschot / gemengd inkomen (bruto) Afschrijvingen Exploitatieoverschot / gemengd inkomen (netto) Binnenlands product (bruto, marktprijzen) VANUIT DE FINALE BESTEDINGEN Consumptieve bestedingen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Investeringen in vaste activa (bruto) Vennootschappen, huishoudens en IZW huishoudens Overheid Veranderingen in voorraden 1) Uitvoer van goederen en diensten Goederen Diensten Invoer van goederen en diensten ( ) Goederen Diensten Binnenlands product (bruto, marktprijzen) ) Inclusief saldo aan- en verkopen van kostbaarheden. 16 Centraal Bureau voor de Statistiek

19 Nationale totalen TABEL M 2 De belangrijkste macro-economische saldi van binnenlands product tot nationaal vorderingensaldo * 2012* mln euro Binnenlands product (bruto, marktprijzen) Saldo uit het buitenland ontvangen primaire inkomens Uit het buitenland ontvangen primaire inkomens Beloning van werknemers Inkomen uit vermogen Uit het buitenland (EU) ontvangen subsidies Aan het buitenland betaalde primaire inkomens ( ) Beloning van werknemers Inkomen uit vermogen Aan het buitenland betaalde belastingen op productie en invoer Nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) Afschrijvingen ( ) Nationaal inkomen (netto, marktprijzen) Saldo uit het buitenland ontvangen inkomensoverdrachten Uit het buitenland ontvangen inkomensoverdrachten Belastingen op inkomen en vermogen Sociale premies Sociale uitkeringen (in geld) Overige inkomensoverdrachten Aan het buitenland betaalde inkomensoverdrachten ( ) Belastingen op inkomen en vermogen Sociale premies Sociale uitkeringen (in geld) Overige inkomensoverdrachten Beschikbaar nationaal inkomen (netto) Consumptieve bestedingen ( ) Correctie pensioenvoorziening (saldo buitenland) Nationale besparingen (netto) Investeringen in vaste activa (netto) ( ) Veranderingen in voorraden ( ) 1) Saldo lopende transacties met het buitenland Uitvoeroverschot Goederen Diensten Saldo primaire inkomens Ontvangen Betaald ( ) Saldo inkomensoverdrachten Ontvangen Betaald ( ) Correctie pensioenvoorziening (saldo buitenland) Saldo uit het buitenland ontvangen kapitaaloverdrachten Uit het buitenland ontvangen kapitaaloverdrachten Aan het buitenland betaalde kapitaaloverdrachten ( ) Nationaal vorderingensaldo Verandering van vorderingen op het buitenland Verandering van schulden aan het buitenland ( ) Statistisch verschil ) Inclusief saldo aan- en verkopen van kostbaarheden. Nationale rekeningen

20 Nationale totalen TABEL M 3 De belangrijkste macro-economische saldi naar sectoren * 2012* mln euro Binnenlands product (bruto, marktprijzen) Saldo van productgebonden belastingen en subsidies Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Verschil toegerekende en afgedragen btw Vennootschappen Huishoudens Afschrijvingen ( ) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Saldo ontvangen primaire inkomens Saldo van productgebonden belastingen en subsidies ( ) Totaal verdeeld naar sectoren Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Nationaal inkomen (netto, marktprijzen) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Saldo ontvangen inkomensoverdrachten Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Beschikbaar nationaal inkomen (netto) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Consumptieve bestedingen ( ) Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Correctie pensioenvoorziening (saldo) Vennootschappen Huishoudens incl. IZW huishoudens Nationale besparingen (netto) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Investeringen (netto) ( ) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Saldo ontvangen kapitaaloverdrachten Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Saldo aan- en verkopen van niet-geproduceerde niet-financiële activa ( ) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Nationaal vorderingensaldo Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens % bbp Nationaal inkomen (netto, marktprijzen) 88,1 87,3 83,5 82,2 85,1 89,3 90,0 Vennootschappen 13,9 13,6 9,7 9,2 12,0 14,6 14,4 Overheid 12,0 11,6 12,2 11,3 11,6 11,3 11,9 Huishoudens incl. IZW huishoudens 62,2 62,1 61,6 61,8 61,5 63,5 63,8 Beschikbaar nationaal inkomen (netto) 86,7 85,8 82,0 80,8 83,6 87,7 88,2 Vennootschappen 14,4 14,1 10,4 10,5 12,1 15,3 15,0 Overheid 26,0 26,1 27,3 25,1 25,7 25,7 26,6 Huishoudens incl. IZW huishoudens 46,2 45,6 44,2 45,2 45,8 46,7 46,7 Nationale besparingen (netto) 14,5 14,5 10,9 6,2 7,7 11,1 10,8 Vennootschappen 10,5 10,1 6,4 7,0 9,5 12,2 12,0 Overheid 1,0 0,9 1,6 3,5 3,4 3,5 3,2 Huishoudens incl. IZW huishoudens 3,0 3,4 2,8 2,8 1,6 2,4 2,0 Nationaal vorderingensaldo 8,7 8,2 4,4 2,7 4,6 7,4 7,7 Vennootschappen 9,5 9,0 4,8 8,0 9,7 11,3 11,1 Overheid 0,5 0,2 0,5 5,6 5,2 4,5 4,2 Huishoudens incl. IZW huishoudens 1,3 0,9 0,9 0,3 0,0 0,6 0,8 18 Centraal Bureau voor de Statistiek

21 Nationale totalen TABEL M 4 Binnenlands product en nationaal inkomen, alternatieve definities * 2012* mln euro Binnenlands product (bruto, marktprijzen) per inwoner (euro) per arbeidsjaar (euro) Beloning van werknemers Saldo van belastingen op productie en invoer en subsidies Exploitatieoverschot / gemengd inkomen (bruto) Afschrijvingen ( ) Binnenlands product (netto, marktprijzen) Saldo uit het buitenland ontvangen primaire inkomens Nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) netto, marktprijzen per inwoner (euro) Saldo uit het buitenland ontvangen inkomensoverdrachten Beschikbaar nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) netto, marktprijzen per inwoner (euro) % volumemutaties Binnenlands product (bruto, marktprijzen) 3,4 3,9 1,8 3,7 1,5 0,9 1,2 per inwoner (euro) 3,2 3,7 1,4 4,2 1,0 0,5 1,6 per arbeidsjaar 1,7 1,7 0,3 2,6 2,1 0,4 1,0 netto, marktprijzen 3,6 4,2 1,8 4,6 1,7 1,1 1,5 Nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) 5,4 2,7 1,9 4,0 1,6 2,9 1,2 netto, marktprijzen 6,0 2,7 2,6 5,0 1,7 3,5 1,5 per inwoner 5,8 2,5 3,0 5,5 1,2 3,0 1,8 Beschikbaar nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) 5,5 2,7 2,0 3,9 1,5 3,0 1,3 netto, marktprijzen 6,2 2,7 2,6 4,9 1,7 3,5 1,6 per inwoner 6,0 2,5 3,0 5,4 1,1 3,0 2,0 deflatoren: % mutaties Binnenlands product (bruto, marktprijzen) 1,8 1,8 2,1 0,1 0,8 1,1 1,3 netto, marktprijzen 1,8 1,8 2,2 0,1 0,7 1,5 1,6 Nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) 2,0 2,0 2,1 0,1 1,7 1,0 1,9 netto, marktprijzen 2,1 2,0 2,1 0,1 1,8 1,4 2,3 Beschikbaar nationaal inkomen (bruto, marktprijzen) 2,0 2,0 2,1 0,1 1,7 1,0 1,9 netto, marktprijzen 2,1 2,0 2,1 0,1 1,8 1,4 2,3 Nationale rekeningen

22 Nationale totalen TABEL M 5 Inkomensvorming naar sectoren * 2012* mln euro Binnenlands product (bruto, marktprijzen) Saldo van productgebonden belastingen en subsidies Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Verschil toegerekende en afgedragen btw Vennootschappen Huishoudens Beloning van werknemers Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Saldo van belastingen op productie en invoer en subsidies ( ) Productgebonden Niet-productgebonden Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Exploitatieoverschot / gemengd inkomen (bruto) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Afschrijvingen ( ) Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Exploitatieoverschot / gemengd inkomen (netto) Netto exploitatieoverschot van vennootschappen Netto gemengd inkomen van huishoudens Centraal Bureau voor de Statistiek

23 Nationale totalen TABEL M 6 Goederen- en dienstentotalen * 2012* mln euro Beschikbaar voor finale bestedingen Binnenlands product (bruto, marktprijzen) Invoer van goederen en diensten Goederen Diensten Totale finale bestedingen Nationale finale bestedingen Consumptieve bestedingen Overheid Huishoudens incl. IZW huishoudens Investeringen in vaste activa (bruto) Vennootschappen, huishoudens en IZW huishoudens Overheid Veranderingen in voorraden 1) Uitvoer van goederen en diensten Goederen Diensten % volumemutaties Beschikbaar voor finale bestedingen 5,5 4,6 2,0 5,0 4,9 2,3 0,7 Binnenlands product (bruto, marktprijzen) 3,4 3,9 1,8 3,7 1,5 0,9 1,2 Invoer van goederen en diensten 8,8 5,6 2,3 7,1 10,3 4,2 3,3 Goederen 10,0 6,8 1,9 9,4 11,9 4,7 3,6 Diensten 4,8 1,3 4,0 1,8 5,4 2,5 2,3 Totale finale bestedingen 5,5 4,6 2,0 5,0 4,9 2,3 0,7 Nationale finale bestedingen 4,1 3,2 2,0 2,8 0,1 0,8 1,6 Consumptieve bestedingen 2,9 2,4 1,8 0,5 0,4 0,6 1,3 Overheid 9,5 3,5 2,8 5,0 0,5 0,2 0,7 Huishoudens incl. IZW huishoudens 0,3 1,8 1,3 2,1 0,3 1,1 1,6 Investeringen in vaste activa (bruto) 7,5 5,5 4,5 12,0 7,4 6,1 4,0 Vennootschappen, huishoudens en IZW huishoudens 8,2 5,8 4,3 15,3 8,8 9,5 4,6 Overheid 4,1 4,2 5,4 4,4 1,8 7,0 1,3 Veranderingen in voorraden 1) Uitvoer van goederen en diensten 7,3 6,4 2,0 7,7 11,6 4,1 3,2 Goederen 8,7 6,5 1,2 9,3 12,9 4,3 3,6 Diensten 1,9 5,8 5,5 1,4 7,2 3,3 1,9 deflatoren: % mutaties Beschikbaar voor finale bestedingen 2,3 1,7 3,1 2,3 3,1 2,5 1,8 Binnenlands product (bruto, marktprijzen) 1,8 1,8 2,1 0,1 0,8 1,1 1,3 Invoer van goederen en diensten 3,0 1,5 4,7 6,0 6,5 4,5 2,4 Goederen 3,5 1,7 4,9 8,5 8,0 5,1 2,7 Diensten 1,1 0,8 3,8 2,4 1,6 2,1 1,5 Totale finale bestedingen 2,3 1,7 3,1 2,3 3,1 2,5 1,8 Nationale finale bestedingen 2,0 2,1 1,8 0,6 1,3 0,7 1,8 Consumptieve bestedingen 2,0 2,1 1,9 0,6 1,4 1,5 2,4 Overheid 1,6 2,6 3,4 2,3 1,2 0,0 2,7 Huishoudens incl. IZW huishoudens 2,2 1,8 1,1 0,5 1,5 2,4 2,2 Investeringen in vaste activa (bruto) 2,0 1,9 2,0 1,5 1,2 1,1 0,6 Vennootschappen, huishoudens en IZW huishoudens 2,1 1,8 1,9 1,7 1,3 1,6 1,0 Overheid 1,5 2,1 2,6 0,5 0,9 1,0 1,2 Veranderingen in voorraden 1) Uitvoer van goederen en diensten 2,6 1,3 4,8 6,0 5,3 4,6 1,7 Goederen 3,2 1,6 4,6 8,4 6,4 5,3 2,2 Diensten 0,2 0,3 5,3 2,7 1,3 1,9 0,1 1) Inclusief saldo aan- en verkopen van kostbaarheden. TABEL M 7 Bijdrage aan de volumegroei van het binnenlands product (bruto, marktprijzen), per finale bestedingscategorie * 2012* % volumemutaties Binnenlands product (bruto, marktprijzen) 3,4 3,9 1,8 3,7 1,5 0,9 1,2 procentpunten Nationale finale bestedingen 2,2 2,2 1,6 1,3 0,7 0,1 1,6 Consumptieve bestedingen 1,5 1,4 1,2 0,4 0,2 0,4 0,8 Overheid 1,9 0,8 0,7 1,0 0,1 0,1 0,1 Huishoudens incl. IZW huishoudens 0,4 0,6 0,5 0,6 0,1 0,5 0,7 Investeringen 0,7 0,8 0,4 1,7 0,9 0,5 0,8 Uitvoer 1,2 1,7 0,2 2,4 2,2 0,8 0,4 Goederen uit productie 0,6 0,9 0,3 1,4 1,3 0,4 0,1 Wederuitvoer 0,4 0,2 0,1 0,3 0,3 0,1 0,0 Diensten uit productie 0,2 0,6 0,4 0,7 0,6 0,3 0,3 Nationale rekeningen