STOWA / RCE, Amersfoort: 23 november 2015 Impasse of Oplossingsrichtingen # ## ## ## # # - Oeroud # # # # # # # # # # # ##### # # # # # # # # #

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "STOWA / RCE, Amersfoort: 23 november 2015 Impasse of Oplossingsrichtingen # ## ## ## # # - Oeroud # # # # # # # # # # # ##### # # # # # # # # #"

Francisca Martens
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Herwaardering van de Eeuwenoude invloed van Watermolens op onze Beekdalen Watermolenlandschappen Inleiding KRW avant la lettre Stukje Geschiedenis Oorsprong, verschijningsvormen? Watermolenlandschap Doorwerking en betekenis Dr Hans de Mars Senior ecohydroloog x STOWA / RCE, Amersfoort: 23 november 2015 Impasse of Oplossingsrichtingen Stroomgebied Maas Anno 2000: 450 watermolens (bron: EVIM, 2001) c. 55 in Nederlandse deel Beekfauna tot redelijk op orde excl. lange afstandmigreerders Watermolens en zo - Oeroud KRW: - knelpunt: natuurlijke beekloop, vismigratie, stroming, (micro-)morfodynamiek. KRW : - zegen: levend beekdal laagland beek, overstromingsvlakte, vismigratie, opgroeigebieden, (moeras)natuur 3 4 1

vijvers, visvanginstallahes etc het door het

stuwschaduw, maar ook vloeiweiden, grachten

bovenslagmolens) Watermolens: Ruim 2000 jaar

Duitsland (Eifel): Barbegal- Fontveille (3e

Inden Lösnich Ruwer Kyll London: Greshamstr.

eeuw) Karel de Grote 8e - 9e eeuw - Molengouw

eeuw Kaarschot: 965 Limburg: Obbicht: 948

2 Watermolenlandschap? Versmelting van Natuur en Erfgoed Een samenhangend gebied van: de molen, bijbehorende stuwwerken, afslagtakken, vijvers, visvanginstallahes etc het door het molenpeil bovenstrooms beïnvloede gebied; de stuwschaduw, maar ook vloeiweiden, grachten en/of het intrekgebied (alleen bovenslagmolens) Watermolens: Ruim 2000 jaar cultuurgeschiedenis Rome: 1e eeuw v. chr. Duitsland (Eifel): Barbegal- Fontveille (3e eeuw) Engeland: (Bron: De Mars, 2011) ( 1e eeuw v. chr) ( 2e eeuw) (4e eeuw) Frankrijk: het direct aan de molen te koppelen (bij)gebouwen, landgebruik (tuin, boomgaard, weide, houtwallen, hakhout), wegen, beekovergangen etc. Inden Lösnich Ruwer Kyll London: Greshamstr. ( 1e - 2e eeuw) Muur van Hadrianus ( 2e - 3e eeuw) Karel de Grote 8e - 9e eeuw - Molengouw (Niersdal) Lex Salica 6-9e eeuw Leefregels BenedicHjnen > 6e eeuw Oudste archief vermeldingen NL Noord- Brabant: Waalre: 8e eeuw Kaarschot: 965 Limburg: Obbicht: 948 Epen: 1056 Doomesday book ( 1086 ) watermolens Europa : Vroege Middeleeuwen: ontbossing en de bouw van watermolens leiden tot een versnelde verna<ng en veengroei in beekdalen (Bron: Succow, 1988) 2

3 Bijzondere gebruiksvormen Visvijvers (wijers) Aanpassingen beeksystemen Landgoederen: parkvijvers kasteelgrachten Bovenstrooms verlengen, vergraven, omleggen waterlopen Veluwe: Maastricht, Horst, Arcen Spoordonk, Velders (BRD) Vaassense beek > Sprengensysteem Wilde bevloeiingen Vloeiweiden (bijv. Abeek- dal [B], Dommeldal) Kwelplekken aansnijden 1650 rijke (vis)fauna (Bron: Burny, 1999) Bron: Menke et al Watermolenlandschap - Stuwschaduw Spoordonkse molen Gedeeld water Stuwschaduw: Kilsdonkse Molen - tijdelijke verlaging: 1.40 m 1,2 km stroomopwaarts: opstuwing Verval m verlaging Stuwhoogte 3

4 Midden- Limburgse watermolenmoerassen c 1850 Schoorkuilen (N2000): Molen: verval 1,2m + peildynamiek Geomorfologie: zeer ﬂauwe hellingen Ø Oeverkruid Gr / Kl. Biesvaren Waterlobelia Kr moerasweegbree Veenmosorchis Lange zonnedauw Teer guichelheil wintermolens Sieralgen! Otter Avifauna Natura2000 & = watermolens Bijzondere Broekbossen - Oude bossen - Nieuw leefgebied bevers L1 7 april 2014: Bevers zetten tanden in de Leumolen: 4

14-12- 15 FuncYoneert wanneer het moet Wateropgaven hebben zich verengd tot beekloop.

- te intensief landgebruik (molens nu opeens probleem) Heropenen overstromingsvlakte 17 Synthese Watermolens - Eeuwenlang de

.. maar een Landschapssysteem & behoren tot het DNA van onze Beekdalen maar vindt geen erkenning binnen KRW Overeenkomsten

versterking belevingswaarde (= draagvlak) 18 Dilemma: Integreren - Maatwerk of Beide Niet terug naar 1850 maar kijken naar

5 FuncYoneert wanneer het moet Wateropgaven hebben zich verengd tot beekloop. - Tegen-natuurlijk peilbeheer - Hoogwaterbezwaar / inundaties afgewenteld op de beek in plaats van het beekdal. - te intensief landgebruik (molens nu opeens probleem) Heropenen overstromingsvlakte 17 Synthese Watermolens - Eeuwenlang de sturende factor & dragers Beek(dal)landschap & Biodiversiteit Watermolens zijn geen Object... maar een Landschapssysteem & behoren tot het DNA van onze Beekdalen maar vindt geen erkenning binnen KRW Overeenkomsten groter dan de (ogenschijnlijke) tegenstelling Behoud/herstel funcme = Herstel landschap, watersystemen, leefgebieden & versterking belevingswaarde (= draagvlak) 18 Dilemma: Integreren - Maatwerk of Beide Niet terug naar 1850 maar kijken naar 2050 Interpretatie KRW / bijstelling streefbeelden Ambitie per Waterlichaam Oplossing lokaal niveau beton Nauw! KRW interpretatie " ruim Hoog! Ambitieniveau " laag Hoger Lokale oplossing afstemmi ng Kans op conflict Lager 20 5

Vergelijkbare documenten

Vitruvius & Waterrad. Title: 2000 year watermill landscapes Nederweert-Eind,

Vitruvius & Waterrad. Title: 2000 year watermill landscapes Nederweert-Eind, Vitruvius & Waterrad Marcus Vitruvius Poll(i)o (± 85 20 voor Chr.): - militair, ingenieur, (landschaps)architect, molenconstructeur en ecohydroloog avant-la-lettre Page 1 Watermolenlandschappen Opzet beoordelingsinstrument