Cijfers over Wonen Feiten over mensen, wensen, wonen

Transcriptie

1 Cijfers over Wonen 23 Feiten over mensen, wensen, wonen

2 Woord vooraf Voor u ligt de derde editie van Cijfers over Wonen. Indien de voorgaande reeks onder de titel Volkshuisvesting in Cijfers wordt meegeteld is dit reeds de 16de editie. De ondertitel luidt Feiten over mensen, wensen, wonen, een verwijzing naar de Nota mensen, wensen, wonen (MWW) die ook voor het kabinet Balkenende 1 de basis voor het woonbeleid in de komende jaren is. Geleidelijk aan is in de laatste edities de nadruk verschoven van het volkshuisvestingsbeleid naar het woonbeleid. Voor de verzameling van de kwantitatieve informatie is een groot aantal bronnen geraadpleegd. Een van de belangrijkste bronnen is het periodiek uitgevoerde Woningbehoefteonderzoek, (WBO). Eenmaal per vier wordt dit onderzoek uitgevoerd met gebruikmaking van een netto steekproef van zestigduizend huishoudens. De meest recente informatie stamt uit 1998 of 2. De WBO s leveren informatie op over een groot aantal, met het wonen samenhangende thema s, zoals onder andere: bezoek aan culturele voorzieningen, sociale contacten naar woonmilieu, gebruik en aanwezigheid van voorzieningen voor specifieke doelgroepen naar woonmilieu. Een deel van die informatie is terug te vinden in deze uitgave. In deze uitgave is veel nieuwe informatie ontleend aan de, dit jaar gereedgekomen, Kwalitatieve Woningregistratie (KWR), het tweede grote periodieke onderzoek van het DGWonen. Dit onderzoek geeft, met gebruikmaking van een steekproef van vijftienduizend adressen, een waardevol inzicht in de kwalitatieve toestand van de woningvoorraad en de woonomgeving. Evenals vorig jaar is ook nu weer een paragraaf opgenomen over de thema s van VBTB (van Beleidsvoorbereiding tot Beleidsverantwoording), ontleend aan de Rijksbegroting 23, alsmede een hoofdstuk over de stedelijke vernieuwing. Voor het hoofdstuk Verkenningen is de Nota MWW wederom de belangrijkste bron. Andere bronnen zijn de studies Bewoners Nieuwe Woningen, de Monitor Nieuwe Woningen, de Monitor Stedelijke Vernieuwing, de Politiemonitor, EnergieNed en de Nota Ruimte maken, Ruimte delen (Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening), alsmede publicaties van de instellingen als het Centraal Bureau voor de Statistiek, het Sociaal Cultureel Planbureau, het Centraal Planbureau, de Europese Commissie, het Sociaal Fonds voor de Volkshuisvesting, het Kadaster, de Nederlandse Vereniging van Makelaars en de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën. Waardevolle informatie kwam tevens van de adviesbureaus ABF, Tauw en PRC Bouwcentrum. Getracht is om de presentatie van de informatie zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Daartoe is aan het begin van ieder hoofdstuk in een notendop een toelichting gegeven op de belangrijke beleidsaspecten die samenhangen met de informatie in het betreffende hoofdstuk. Voorts is door de herschikking van enkele onderwerpen de toegankelijkheid verbeterd. Bij een ieder die betrokken is bij, of belangstelling heeft voor het wonen, beveel ik Cijfers over Wonen 23 van harte aan. De Directeur Strategie van het Directoraat Generaal Wonen, Ir. C. Lever

3 Inhoud Beleid en begroting 7 De woningvoorraad 17 Kenmerken van de woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad Verandering van de woningvoorraad 39 Woningaanbod en woningtekort Nieuwbouw en bouwvergunningen Onttrekkingen Wonen: bewoners en woninggebruik 53 Bevolking Voorzieningen en contacten Woonsatisfactie Veiligheid Kansarmoede Ruimte in en om de woning Verhuizingen Sociale verhuurders 15 Algemeen Financieel De sociale as 165 Ouderen Studenten Woonwagenbewoners en dak- en thuislozen Gehandicapten Allochtonen ISV-gemeenten 195 Wonen internationaal 27 Duurzaam bouwen 219 Algemeen Energiegebruik en -besparing Verkenningen 237 Ontwikkeling bevolking Ontwikkeling wonen Voor inhoudsopgave per tabel zie pagina 275 Woonlasten en betaalbaarheid 119 Prijs en kwaliteit Woonlasten Aandachtsgroep en scheefheid

4 Beleid en begroting 7

5 8 Begroting Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, 23 9 Beleid en begroting Met ingang van het begrotingsjaar 22 is de begroting opgezet volgens het VBTBstramien (VBTB = van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording). Dit betekent dat in de begroting inzichtelijk wordt gemaakt wat de maatschappelijke effecten zijn die VROM en DGW op de verschillende beleidsterreinen nastreven, de prestaties die daarvoor geleverd moeten worden en de middelen (budgetten) die daarvoor nodig zijn. De begroting is niet langer meer een financieel document, maar een beleidsdocument geworden. De interne bedrijfsvoering van het ministerie kan hier niet los van worden gezien. Derhalve is in 22 een belangrijke stap gezet om de interne jaarplancyclus en externe begrotingscyclus in termen van tijdstippen, vorm en inhoud beter op elkaar af te stemmen. De invoering van VBTB heeft ook gevolgen voor de opzet en inhoud van de jaarverantwoording. In het jaarverslag 22 zal - als tegenhanger van de beleidsbegroting 22 - meer dan voorheen beleidsmatig verantwoording (moeten) worden afgelegd over de in dat jaar gerealiseerde maatschappelijke effecten en de daarvoor geleverde prestaties. Begroting 23 In de op Prinsjesdag bij de Staten-Generaal ingediende ontwerpbegroting 23 is door VROM nog geen gedetailleerde invulling geven aan de efficiency- en volumetaakstellingen uit het nieuwe regeerakkoord. Op basis van een zorgvuldige prioriteitsstelling zal de concrete invulling door middel van een zogeheten Nota van Wijziging in de begrotingsvoorstellen worden verwerkt. In samenhang hiermee is er tevens vooralsnog voor gekozen bij de beleidsartikelen 2 t/m 5 geen concrete ambities (in de vorm van streefwaarden) en prestaties op te nemen. Ook dit zal in de Nota van Wijziging worden ingevuld. Als gevolg van de beleidsmatige invulling van de taakstellingen zullen de in de navolgende overzichten opgenomen (apparaats)- budgetten nog wijzigen. beleidsartikelen 1 strategische beleidsontwikkeling en monitoring betaalbaarheid van het wonen duurzame woningen en gebouwen aantrekkelijke fysieke woonomgeving sociale kwaliteit van het wonen en de woonomgeving versterken ruimtelijke kwaliteit stedelijke gebieden verbeteren integrale milieukwaliteit op lokaal niveau versterken ruimtelijke kwaliteit landelijke gebieden versterken ruimtelijke kwaliteit in Europees verband verbeteren nationale milieukwaliteit tegengaan klimaatverandering en emissies beheersen milieurisico's van stoffen, afval en straling handhaving huisvesting Koninklijk Huis, Hoge Colleges van Staat en Ministerie van Algemene Zaken niet-beleidsartikelen 15 algemeen nominaal en onvoorzien totaal betaalbaarheid van het wonen duurzame woningen en gebouwen aantrekkelijke fysieke woonomgeving sociale kwaliteit van het wonen en de woonomgeving versterken ruimtelijke kwaliteit stedelijke gebieden Bron: Rijksbegroting 23 Begrotingsopzet is anders dan vorige edities door nieuwe artikelsgewijze opzet VBTB Bedragen in euro s x 1. Beleid en begroting

6 Begroting VROM De thema s van het w VBTB Beleid en begroting totaal Thema 1: Betaalbaarheid van het wonen a - Betaalbare woonkeuze huren b - Betaalbare woonkeuze kopen c - Versterking van de positie van de burgerbij huur en koop Thema 4: Sociale kwaliteit van het wonen en de woonomgeving a - Voldoende aanbod b - Aanbod van voldoende kwaliteit c - Voldoende keuzevrijheid voor de burger Thema 2: Duurzame woningen en gebouwen a - Garanderen van de minimale kwaliteit van woningen en gebouwen b - Verbeteren van de kwaliteit van woningen en gebouwen en stimuleren van innovatie c - Bevorderen van de invloed van de burger op de kwaliteit bij totstandkoming van woningen en gebouwen d - Coördinatie bouwbeleid Thema 3: Aantrekkelijke fysieke leefomgeving a - Herstructurering b - Nieuwbouw en verkoop huurwoningen Beleid en begroting begroting totaal Uitgaven thema s (in E 1) op basis van begroting t/m Thema Thema Thema Thema Bron: Rijksbegroting 1997 t/m 23 Bedragen in euro s x 1. Bron: Rijksbegroting 23

7 Thema 1: Betaalbaarheid van het wonen 12 Thema 2: Budget duurzame woningen en gebouwen 13 Beleid en begroting Index 1997/ / /2 2/21 Percentage huishoudens met een laag netto inkomen na aftrek w woonlasten Alleenstaanden t/m 64 jr 2,8% 2,6% 2,8% - Meerpersoons t/m 64 jr 7, 6,5% 5,7% - Alleenstaanden 65+ 8,1% 7,8% 7,6% - Meerpersoons 65+ 4,4% 4,6% 4, - w Ninki* voor categorieën huursubsidieontvangers Alleenstaanden t/m 64 jr 1, 12,1% 15,4% 19,1% Meerpersoons t/m 64 jr 1, 12,2% 16,2% 19,6% Alleenstaanden 65+ 1, 12,2% 18,4% 111,6% Meerpersoons 65+ 1, 12,6% 17,9% 111,3% Netto w huurquote voor verschillende groepen huursubsidieontvangers Alleenstaanden t/m 64 jr 25,7% 25,8% 25,9% 25,6% Meerpersoons t/m 64 jr 18,2% 18,3% 18,4% 18,2% Alleenstaanden ,5% 23,6% 23,1% 22,9% Meerpersoons ,6% 19,6% 19,3% 19,1% Ninki voor categorieën huursubsidieontvangers (1997/1998 =1) Alleenstaanden t/m 64 jr Apparaatsuitgaven Programma Totale uitgaven Verbijzondering programma Garanderen minimale kwaliteit van woningen en gebouwen Toegankelijkheid rijkshuisvesting Verbeteren kwaliteit woningen en gebouwen en stimuleren innovatie Regeling sanering loden leidingen Energiebesparing rijkshuisvesting Duurzaam bouwen rijkshuisvesting Innovatief bouwen Regeling Energiebesparing huishoudens lagere inkomens Programma energiebudgetten Energiepremieregeling (EPR) Coördinatie bouwbeleid Onverdeeld programma Budget BWS Onderzoek Volkshuisvestinginstellingen, experimenten en kennisoverdracht Communicatie-instrumenten Beleid en begroting / / /2 2/21 Meerpersoons t/m 64 jr Alleenstaanden 65+ Meerpersoons Index ontwikkeling budget duurzaam wonen en bouwen (22 =1) Apparaatsuitgaven Programma Verbeteren kwaliteit woningen en gebouwen en stimuleren innovatie Coördinatie bouwbeleid 5 Onverdeeld programma Bron: Rijksbegroting 23 * Ninki: index van netto inkomen na w kale huurlasten Bron: Rijksbegroting 23 Uitgaven

8 Thema 3: Budget aantrekkelijke fysieke leefomgeving 14 Thema 4: Budget sociale kwaliteit van het wonen en de woonomgeving 15 Beleid en begroting Apparaatsuitgaven Programma Totale uitgaven Verbijzondering programma Herstructurering en nieuwbouw Investeringen stedelijke vernieuwing Stadsvernieuwing Planologische en woningbouwknelpunten VINEX Stimulerings herstructurering woningvoorraad Stedelijke vernieuwing Lelystad Innovatiebudget stedelijke vernieuwing Grondzakeninstrumentarium Onverdeeld programma Onderzoek Volkshuisvestingsinstellingen, experimenten en kennisoverdracht Communicatie-instrumenten Apparaatsuitgaven Programma Totale uitgaven Verbijzondering programma Bevorderen vernieuwing beleid voor wonen en zorg Huisvesting gehandicapten Woonzorgstimuleringsregeling Bevorderen sociale kwaliteit in de woonomgeving Sociale verniewing Onverdeeld programma Onderzoek Kennisoverdracht, experimenten e.a Communicatie-instrumenten Beleid en begroting Index ontwikkeling van het budget (22 = 1) Apparaatsuitgaven Programma Index budget sociale kwaliteit van wonen en woonomgeving (22 = 1) Apparaatsuitgaven Programma 2 15 Herstructurering en nieuwbouw Bevorderen vernieuwing beleid voor wonen en zorg Onverdeeld programma Uitgaven Bevorderen sociale kwaliteit in de woonomgeving Onverdeeld programma Uitgaven Bron: Rijksbegroting 23 Bron: Rijksbegroting 23

9 16 17 De woningvoorraad Beleid en begroting Kenmerken van de woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad

10 18 19 De woningvoorraad Op 1 januari 21 stonden er in de Nederlandse woningvoorraad 6,65 miljoen woningen. Op een bevolking van bijna 16 miljoen inwoners betekent dit een gemiddelde woningbezetting van 2,4. In 197 lag deze nog op 3,5. Er wordt steeds ruimer gebouwd. In 1985 lag de gemiddelde inhoud van een nieuwbouwwoning op 335 kubieke meter. In 21 is deze gestegen tot 515. De woningbezetting ligt hier gemiddeld op 2,5 personen. Het percentage eengezinswoningen in de voorraad ligt op 71%. Naar bouwjaarklasse bezien is bijna de helft van de voorraad na 197 gebouwd. De stijging van het eigen woningbezit houdt ook in 21 aan. Op 1 januari 21 bestond 53% van de woningvoorraad uit koopwoningen. Tien jaar geleden was het percentage koopwoningen nog 46. In deze periode is het totale aantal koopwoningen gestegen met ruim 825., terwijl het aantal huurwoningen licht is gedaald. De groei van het aantal koopwoningen wordt veroorzaakt door nieuwbouw en door omzetting van woningen van de huur- naar de koopsector. De provincie Zeeland kent het hoogste eigen woningbezit (65%). Noord- en Zuid-Holland het laagste (45%). De Nederlandse woningvoorraad is in de periode aanzienlijk verbeterd. In 199 lagen de totale herstelkosten (dit zijn de kosten die moeten worden gemaakt om manifeste bouwtechnische gebreken op te heffen) op E 24,3 miljard. In 2 zijn deze gedaald tot E 16,4 miljard. Omgerekend naar woning en eigendomscategorie liggen de herstelkosten het hoogst bij vooroorlogse eigen woningen (E 5.694,- per woning in 2). De gemiddelde herstelkosten zijn het laagst in de sociale huursector, vooral de woningen die na 197 zijn gebouwd. Deze bedragen E 958,-. vooroorlogs en later 2 27% 53% 1+2 kamers ,8% Huur 3 kamers 2 Aantal zelfstandige 1 woningen 1 4 kamers 35% woningen 52,2% Koop 5+ kamers 35% 1 68,4% 31,6% eengezins meergezins De woningvoorraad

11 Kenmerken van de woningvoorraad 2 Woningvoorraad 21 aantal woningen (1) koopwoningen eengezinswoningen % 71% % 69% % % 67% % 69% % 68% % 69% % 69% % 71% % 71% % 71% % % 71% % 71% % 71% % 71% toename Groningen ,8% Friesland ,6% Drenthe ,1% Overijssel ,1% Flevoland ,2% Gelderland ,5% Utrecht ,4% N-Holland ,7% Z-Holland ,3% Zeeland ,1% N-Brabant ,3% Limburg , Nederland ,8% Amsterdam ,9% Rotterdam ,4% Den Haag ,1% Utrecht ,7% De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad 8 koopwoningen 6 toename Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad Bron: ABF Woningvoorraadbestand Bron: ABF Woningvoorraadbestand Aantal woningen x 1., inclusief leegstand Gegevens 21 per 31 december 2; overige jaren per 1 januari van betreffende jaar

12 Gemiddelde woningbezetting 22 Woningvoorraad naar woningtype 23 w bezettingsgraad w bezettingsgraad 197 3, , , , , , , , , , ,83 2 2, , , , , ,7 23 2, , , , , , , , , , , , , , , ,51 eengezins meergezins totaal (1) Groningen 73% 27% 244,8 Friesland 88% 12% 264,1 Drenthe 89% 11% 193,3 Overijssel 83% 17% 428,5 Flevoland 85% 15% 126,6 Gelderland 84% 17% 753,2 Utrecht ,6 N-Holland 56% 44% 1.125,1 Z-Holland 52% 48% 1.471,6 Zeeland 88% 12% 164,4 N-Brabant 85% 15% 949,1 Limburg 81% 19% 475,8 Nederland 71% 29% 6.649, Amsterdam 15% 85% 373, Rotterdam 27% 73% 284,7 Den Haag 21% 79% 216, Utrecht 48% 52% 111,3 De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad 4, 3,5 3, reëel prognose 1 8 eengezins meergezins 2,5 6 2, 1,5 4 1,,5 2, Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Nederland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad Bron: CBS ( ) en DGW/S (2-21) Gemeten op 1 januari Bron: ABF Woningvoorraadbestand Aantal woningen inclusief leegstand Gemeten op 1 januari 21

13 Woningvoorraad naar bouwperiode 24 Woningvoorraad naar sector en totaal tot later (1) Groningen 28% 11% 18% 19% 13% 11% 244,8 Friesland 25% 1 17% 21% 14% 12% 264,1 Drenthe 17% 12% 19% 21% 17% 14% 193,3 Overijssel 2 12% 18% 19% 16% 14% 428,5 Flevoland 5% 5% 2 35% 35% 126,6 Gelderland 19% 12% 19% 2 17% 13% 753,2 Utrecht 21% 1 17% 18% 19% 15% 452,6 N-Holland 3 11% 15% 15% 17% 13% 1.125,1 Z-Holland 24% 12% 18% 16% 17% 13% 1.471,6 Zeeland 22% 14% 18% 22% 12% 12% 164,4 N-Brabant 14% 12% 2 22% 18% 15% 949,1 Limburg 16% 16% % 11% 475,8 Nederland 21% 12% 18% 18% 17% 14% 6.649, w sociale w particuliere huur huur koop totaal (1) Groningen 37% 12% 52% 244,8 Friesland 33% 9% 58% 264,1 Drenthe 3 11% 6 193,3 Overijssel 33% 9% 58% 428,5 Flevoland 35% 7% 59% 126,6 Gelderland 32% 1 58% 753,2 Utrecht 33% 1 57% 452,6 N-Holland 4 15% 45% 1.125,1 Z-Holland 4 14% 45% 1.471,6 Zeeland 27% 8% 65% 164,4 N-Brabant 32% 9% 59% 949,1 Limburg 32% 9% 59% 475,8 Nederland 35% 11% 53% 6.649, De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad Amsterdam 44% 1 11% 8% 15% 13% 373, Rotterdam 34% 14% 15% 8% 18% 11% 284,7 Den Haag 45% 17% 9% 7% 12% 11% 216, Utrecht 36% 12% 22% 6% 13% 11% 111,3 Amsterdam 56% 26% 19% 373, Rotterdam 59% 13% 28% 284,7 Den Haag 39% 26% 35% 216, Utrecht 42% 13% 45% 111,3 Nederland tot koop particuliere huur sociale huur en later Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad Bron: ABF Woningvoorraadbestand Aantal woningen inclusief leegstand Gemeten op 1 januari 21 Bron: ABF Woningvoorraadbestand Aantal woningen inclusief leegstand Gemeten op 1 januari 21

14 Woningvoorraad naar w prijsklasse 26 Realisatie netto uitbreidingsproductie 27 De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad w huur w koop totaal w goed- w middel- w goed- w middel- aantal koop duur w duur koop duur w duur woningen Groningen 29,7% 14,7% 1,4% 24,3% 14, 15,9% Friesland 28,5% 13,6% 2,1% 19,9% 11,4% 24,5% Drenthe 24,2% 13,8% 2,4% 11,7% 18,4% 29,6% Overijssel 25,8% 16,4% 1,5% 13,3% 15,7% 27,3% Flevoland 11,3% 24,2% 5,6% 11,5% 24,9% 22,5% Gelderland 22,5% 15,5% 3, 6, 17, 36, Utrecht 23,6% 15,2% 6,8% 4,3% 14, 36,2% N-Holland 34,4% 17,2% 5,5% 5,9% 13,5% 23,5% Z-Holland 31,1% 18,2% 5,8% 1,1% 13,7% 21,1% Zeeland 23,3% 1,5% 2,4% 29,6% 16,5% 17,8% N-Brabant 22, 16,7% 3,7% 7,2% 16,7% 33,7% Limburg 23,1% 16,9% 2,4% 7,4% 19,9% 3,3% Nederland 27,1% 16,6% 4,2% 9,6% 15,4% 27,2% Amsterdam 58,4% 16,8% 7,5% 2,2% 4,6% 1,4% Rotterdam 54,6% 16,9% 4,7% 1,2% 5,8% 7,9% Den Haag 43,8% 15,5% 6, 17,2% 8,1% 9,4% Utrecht 4,2% 17,1% 6,8% 6,9% 13,9% 15,2% dure koop middeldure koop goedkope koop dure huur Aantallen volgens realisatie realisatie totaal VINEX convenanten 1995 t/m 2 21 realisatie kaderwetgebieden overige stadsgewesten overige gebieden Nederland totaal realisatie kaderwetgebieden overige stadsgewesten overige gebieden De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad 2 middeldure huur 1. Nederland Amsterdam Rotterdam Den Haag Utrecht goedkope huur Bron: WBO 2 Gemeten op 1 januari 2 Bron: CBS Netto uitbreiding betekent nieuwbouw minus ontrekkingen

15 Productiewaarde van de woningbouw 28 w Herstelkosten naar eigendomscategorie en bouwjaarklasse 29 De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad Noord Oost Zuid West totaal gemiddelde herstelkosten per woning totale herstelkosten sociale huur voor ,1,9, ,2 2,8 1, en later ,2 1, 1, particuliere huur voor ,5 3,9 2, ,,9, en later ,3,3,3 eigen woning voor ,3 6,5 4, ,9 3,3 2, en later ,8 2,2 2,7 De woningvoorraad Kenmerken van de woningvoorraad Nederland ,3 21,9 16,4 Gemiddelde herstelkosten West Zuid tot Oost Noord 3 2 na Sociale huur Particuliere huur Koopwoningen Bron: CBS Productiewaarde in mln. van 21 Bron: KWR / / Alle bedragen prijspeil 1-1-2

16 Gemiddelde relatieve w herstelkosten* per woning naar eigendomscategorie en bouwjaarklasse 3 Woningvoorraad naar kwaliteitsklassen 31 De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad relatieve relatieve relatieve aantal herstel- aantal herstel- aantal herstelwoningen kosten woningen kosten woningen kosten sociale huur voor ,4% 28 7,5% 279 4,4% , , 99 3,6% 1971 en later 926 3, ,2% ,9% particuliere huur voor , ,2% 353 1,1% ,4% 22 9,8% 178 5,3% 1971 en later 231 3,1% 26 2,5% 246 2,4% eigen woning voor ,9% 83 11, 869 7,4% ,4% 779 7,1% 819 4,7% 1971 en later 1.1 2,7% ,3% ,1% Nederland ,5% ,3% ,9% relatief relatief relatief aantal t.o.v. de aantal t.o.v. de aantal t.o.v. de woningen voorraad woningen voorraad woningen voorraad uitstekend (relatieve herstelkosten tot 1%) % goed (relatieve herstelkosten: 1% tot 1) % % % matig (relatieve herstelkosten 1 tot 2) 99 16% % 411 6% slecht (relatieve herstelkosten 2 of meer) % 372 6% 115 2% Totaal De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad relatieve herstelkosten 2 12% 1 8% 6% tot na slecht matig goed 4% 4 3 uitstekend 2% 2 1 Sociale huur Particuliere huur Koopwoningen Bron: KWR / / * Relatieve herstelkosten: herstelkosten woning gedeeld door de nieuwbouwwaarde woning Aantallen x 1. Aantallen woningen: voorraad in duizenden woningen Bron: KWR / /

17 na na na 197 totaal Woningvoorraad in kwaliteitsklassen naar eigendomscategorie en bouwjaarklasse, 2 32 Gemiddelde relatieve w herstelkosten* per woning voor G4, G26 en overige gemeenten 33 De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad aantal woningen uitstekend goed matig slecht Totaal sociale huur voor en later particuliere huur voor en later eigen woning voor en later totaal Overige G4** G26 gemeenten totaal sociale huurwoningen voor ,3% 4,9% 6,5% 4,4% ,6% 3,7% 3,9% 3,6% na 197 1,4% 1,8% 2, 1,9% particuliere huurwoningen voor ,2% 1,8% 13,1% 1,1% , 4,5% 6,1% 5,3% na 197 1,4% 1,9% 2,7% 2,4% koopwoningen voor ,6% 7, 8,1% 7,4% ,8% 3,9% 5, 4,7% na 197 1, 2,1% 2,2% 2,1% totaal 3,4% 3,8% 4,1% 3,9% De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad aandeel voorraad slecht/matig 45% 4 35% G4 G26 25% Overige gemeenten 15% 1 5% 4 2 soc. huur voor 1964 soc. huur soc. huur part. huur voor 1964 part. huur part. huur eigen woning voor 1964 eigen woning eigen woning Kwaliteitindeling, uitstekend: rel. herstelkosten tot 1%; goed: 1% tot 1; matig: 1 tot 2 en slecht: 2 of meer Aantal woningen x 1 Bron: KWR sociale huurwoningen voor 1946 particuliere huurwoningen voor 1946 koopwoningen voor 1946 * Relatieve herstelkosten: herstelkosten woning gedeeld door nieuwbouwwaarde woning ** G4: vier grote steden Bron: KWR

18 na na na 197 totaal Gemiddelde oppervlakte per woningtype naar eigendomscategorie en bouwjaarklasse 34 Aanwezigheid voorzieningen meergezinswoningen naar eigendomscategorie en bouwjaarklasse 35 De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad eengezins- meergezinswoningen woningen totaal sociale huurwoningen voor na particuliere huurwoningen voor na koopwoningen voor na spreekinstallatie en deuropener huismeester lift sociale huurwoningen voor ,3% 8,1% 6,6% , 26, 45,4% na ,5% 32, 65,5% particuliere huurwoningen voor ,1% 2,6% 7,6% ,8% 2,1% 53,5% na ,7% 42,3% 93,5% koopwoningen voor ,9% 3,2% 11,2% ,2% 14,7% 51,8% na ,8% 18,4% 86, De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad totaal totaal 74,4% 22,3% 51,4% aanwezigheid voorzieningen, eengezins meergezins sociale huurwoningen voor 1946 particuliere huurwoningen voor 1946 koopwoningen voor 1946 spreekinstallatie en deuropener huismeester lift Bron: KWR Oppervlakte: gemiddelde gebruiksoppervlakte (GBO) in m 2 Bron: KWR Aanwezigheid lift bij meergezinswoning met tenminste 4 bouwlagen

19 Voorzieningen woningen: sanitair natte cel 36 Kwaliteitsaspecten naar w aandachtsgroep/niet-aandachtsgroep 37 De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad aantal toiletten % 65% 54% 2 of meer 33% 35% 46% totaal voorzieningen in badkamer alleen een douche 61% 6 56% bad of bad en douche 36% 38% 44% geen van beide 3% 2% totaal w niet- totaal w aandachtsgroep aandachtsgroep w huishoudens Oppervlakte per persoon* eengezins woning meergezins woning totaal Gemiddelde relatieve herstelkosten voor ,8% 7,3% 7,5% van 1946 t/m 197 4,3% 4,1% 4,2% 1971 of later 2, 2,1% 2,1% totaal 4,2% 3,8% 3,9% Voorzieningen individuele CV 7 83% 79% lift bij meergezinswoning** 49% 53% 52% dubbel glas 64% 72% 7 intercom bij meergezinswoning*** 73% 75% 74% huismeester 22% 2 21% De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad 1 9 voorzieningen in de badkamer geen van beide 1 9 voorzieningen aandachtsgroep 8 7 bad of bad en douche 8 7 niet-aandachtsgroep alleen een douche totaal huishoudens individuele CV lift dubbel glas intercom bij meergezinswoning* huismeester Bron: KWR / / Bron: KWR * Gemiddelde gebruiksoppervlakte per persoon (GBO) ** meergezinswoningen met tenminste 4 bouwlagen *** Intercom: spreekinstallatie en deuropener

20 Fysieke kwaliteit van G4, G26 en overige gemeenten De woningvoorraad Verbetering van de woningvoorraad Overige totaal G4* G26 gemeenten Nederland Voorzieningen (A) privé parkeerplaats (B) speelvoorziening binnen 1 m (C) gemiddelde of meer dan gemiddelde hoeveelheid openbaar groen Vervuiling en vandalisme (D) zeer weinig tot geen vervuiling (E) zeer weinig tot geen graffiti (F) zeer weinig tot geen beschadigingen Verandering van de woningvoorraad Woningaanbod en woningtekort Nieuwbouw en bouwvergunningen Onttrekkingen door vandalisme Veiligheid (G) voldoende openbare verlichting (H) openbaar gebied voldoende overzichtelijk (I) verkeersverordening is woonerf of 3 km-zone G4 G26 overige gemeenten 4 2 A B C D E F G H I Voorzieningen Vervuiling en vandalisme Veiligheid * G4 vier grote steden Bron: KWR

21 4 Ontwikkeling woningvoorraad, 2 41 Verandering van de woningvoorraad Voor de periode van zijn door middel van convenanten afspraken gemaakt over de uitvoering van het VINEXverstedelijkingsbeleid. Hiervan vormen de afspraken over de woningbouw een belangrijk onderdeel. De woningbouwproductie is de laatste twee jaren behoorlijk gedaald. Het perspectief op een spoedige opleving van de bouwproductie is klein, gelet op het aantal afgegeven bouwvergunningen. Voor de daling is een aantal oorzaken te noemen, zonder dat daarbij gesteld kan worden dat een bepaalde oorzaak daarin een dominante rol speelt. Tussen de vier landsdelen zijn er grote verschillen voor wat betreft het aandeel van de diverse woningtypen. In de noordelijke provincies is de twee-onder-een-kapper het dominante woningtype onder de verkochte woningen. In het westen wordt bijna de helft van de nieuwe koopwoningen in rij gebouwd. In het landsdeel Zuid valt het relatief grote aandeel appartementen op. Voor alle onderscheiden woningtypen blijkt dat de verkoopprijs per m 2 gebruiksoppervlak voor in 2 verkochte nieuwe woningen hoger is dan voor woningen die in dat jaar zijn verkocht in de voorraad. Bovendien is het gebruiksoppervlak van vrijstaande woningen en twee-onder-eenkap woningen in de voorraad groter dan dat van nieuwe woningen. Bij appartementen is sprake van een tegengesteld beeld: het gemiddelde gebruiksoppervlak van nieuwe appartementen is groter dan dat van appartementen in de voorraad. Het prijsverloop van nieuwe koopwoningen blijft ook in 22 opmerkelijke fluctuaties vertonen. De huursector omvat een naar verhouding klein deel van de nieuwbouwproductie. Bovendien neemt dit aandeel in de loop van de tijd af. In tegenstelling tot de nieuwe koopwoningen zijn de meeste nieuwe corporatie-huurwoningen appartementen. Daarnaast is differentiatie in woningtypen bij nieuwe corporatiewoningen aanmerkelijk minder groot dan bij de nieuwe koopwoningen. Opvallend bij de bewoners van nieuwe corporatiewoningen is de oververtegenwoordiging van ouderen. Bewoonde woningvoorraad per ,4 mln woningen + Urgente starters Urgente doorstromers = Urgente vraag Bron: WBO Nieuwbouw Produktie anderszins Onttrekkingen 53.3 Bewoonde woningvoorraad per ,36 mln woningen Woningtekort Woningtekort Nieuwbouw Produktie anderszins 9. - Onttrekkingen Adm. Corr. 3. Bewoonde woningvoorraad per ,51 mln woningen + Urgente doorstromers Urgente woningverlaters 43.6 = Aanbod Verandering van de woningvoorraad

22 Aangeboden en verkochte nieuwbouwwoningen 42 Statistisch woningtekort 43 Verandering van de woningvoorraad Woningaanbod en woningtekort aanbod verkoop opgeleverd 1999 I II III IV I II III IV I II III IV I II absoluut absoluut absoluut % woningvoorraad Groningen ,4% Friesland 3. 1.,4% Drenthe 2. 2., Overijssel ,7% Flevoland ,8% Gelderland ,2% Utrecht ,3% N-Holland ,7% Z-Holland ,7% Zeeland ,2% N-Brabant , Limburg ,4% Nederland ,3% Verandering van de woningvoorraad Woningaanbod en woningtekort statistisch woningtekort aanbod 3, 2,5% 12.5 verkoop 2, ,5% 5. 1, 2.5,5%, 1999 I 1999 II 1999 III 1999 IV 2 I 2 II 2 III 2 IV 21 I 21 II 21 III 21 IV 22 I 22 II Drenthe Friesland Groningen Limburg Overijssel Z-Holland Zeeland Gelderland Nederland Flevoland N-Brabant Utrecht N-Holland Bron: Monitor Nieuwe Woningen 2/1 Aantal woningen per kwartaal Bron: WBO Woningtekort bepaald op basis van urgent woningzoekenden en woningverlaters Gemeten op 1 januari

23 Voltooide nieuwbouwwoningen 44 Voltooide nieuwbouwwoningen naar sector en prijsklasse 45 Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen per inw. Groningen ,8 Friesland ,3 Drenthe ,2 Overijssel ,6 Flevoland ,1 Gelderland ,3 Utrecht ,3 N-Holland ,4 Z-Holland , Zeeland ,6 N-Brabant , Limburg ,5 Nederland , w goedkope huur w middeldure huur w goedkope koop w middeldure koop w dure huur en koop totaal Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen Amsterdam ,7 Rotterdam ,8 Den Haag ,8 Utrecht , Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg aantal voltooide nieuwbouwwoningen per 1 inw. per 1 inw dure huur en koop middeldure koop goedkope koop middeldure huur goedkope huur Bron: CBS Bron: CBS

24 Voltooide nieuwbouwwoningen en afgifte bouwvergunningen naar opdrachtgever 46 Voltooide nieuwbouwwoningen en afgifte bouwvergunningen naar prijsklasse en opdrachtgever, 2 47 voltooide nieuwbouwwoningen afgifte bouwvergunningen andere andere overheid en bouwers particuliere overheid en bouwers particuliere w woning- voor opdracht- w woning- voor opdrachtcorporaties de markt* gevers corporaties de markt* gevers andere overheid en bouwers voor particuliere w corporaties de markt* opdrachtgevers totaal voltooide nieuwbouwwoningen w goedkope huur w goedkope koop w middeldure huur w middeldure koop w dure huur- en koop totaal afgifte bouwvergunningen w goedkope huur w goedkope koop w middeldure huur w middeldure koop w dure huur- en koop totaal Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen voltooide nieuwbouwwoningen voltooide nieuwbouwwoningen totaal voltooide nieuwbouwwoningen totaal afgifte bouwvergunningen dure huur en koop middeldure koop middeldure huur goedkope koop overheid en corporaties bouwers voor de markt andere particuliere opdrachtgevers Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen goedkope huur Bron: CBS *Bouwers voor de markt inclusief institutionele beleggers Bron: CBS *Bouwers voor de markt inclusief institutionele beleggers

25 Ontwikkelingen in inhoud en woningbezetting van nieuwbouwwoningen 48 Voltooide nieuwbouwwoningen naar aantal kamers en bouwtype, Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen m 3 per woning m 3 per bewoner w bezettingsgraad , , , , , , , , , , , , , , , , ,5 bouwtype aantal kamers eengezins meergezins Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg Nederland Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen oppervlakte 6 5 3, 2,6 bezettingsgraad m 3 per woning 1 8 meergezins eengezins 4 2,2 m 3 per bewoner ,8 1,4 1, aantal personen Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg Nederland Bron: CBS en BNW Betreft bruto-inhoud van woningen waarvoor bouwvergunning is verleend Bron: CBS

26 Particulier opdrachtgeverschap naar provincie, 21 5 Onttrekkingen aan de woningvoorraad 51 Verandering van de woningvoorraad Nieuwbouw en woonvergunningen 21 I 21 II 21 III 21 IV 21 Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Totaal Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg Nederland Verandering van de woningvoorraad Onttrekkingen Amsterdam Rotterdam Den Haag Utrecht Gereedgekomen woningen uit particulier opdrachtgeverschap IV III II I Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Bron: CBS Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Bron: CBS Onttrekkingen door verbouw, buitengebruikstelling en vernietiging Cijfers 1996 gemeente Den Haag opgenomen in cijfers 1997 gemeente Den Haag. Cijfers voor Nederland en Zuid-Holland in 1996 exclusief gemeente Den Haag en in 1997 inclusief cijfers gemeente Den Haag N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg

27 Onttrekkingen aan de woningvoorraad naar bouwperiode Verandering van de woningvoorraad Onttrekkingen bouwperiode voor en later totaal Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking Voorzieningen en contacten Woonsatisfactie Veiligheid Kansarmoede Ruimte in en om de woning Verhuizingen 2 voor en later Bron: CBS Onttrekkingen door verbouw, onbewoonbaarverklaring, buitengebruikstelling, afbraak, brand en andere rampen Cijfers 1996 exclusief gemeente Den Haag; cijfers 1996 gemeente Den Haag opgenomen in cijfers 1997 Een marginaal aantal woningen is buiten deze tabel gelaten door het ontbreken van de bouwperiode

28 54 Bevolking en huisvesting 2 (WBO) 55 De bewoners en het gebruik van de woning De trend op de woningmarkt lijkt anno 22 te veranderen. De zwakke economische ontwikkeling, de achterblijvende bouwproductie en de stagnerende doorstroming in de huursector zijn veelvuldig in het nieuws. De gevolgen voor de woningmarkt worden weinig rooskleurig beschreven. Als gekeken wordt naar de trends is er weliswaar een trendverschuiving waarneembaar, maar geen trendbreuk. De prijsvorming in de koopsector is stabiel. De woonwensen zijn als vanouds: er is een grote vraag naar eengezins huizen in de koopsector waarvoor de bewoners bereid zijn flink te investeren. De bewoners verwachtten een goede kwaliteit van de woning en een schone maar bovenal veilige woonomgeving. Door het hogere prijsniveau worden de luxere woningen betrokken door bewoners met een goed inkomen. Het zijn dikwijls mensen van middelbare leeftijd in hun actieve loopbaan en het zijn vaker huishoudens in de groeifase met jonge kinderen dan huishoudens in de empty-nest fase. Dit is geen regel van Meden en Perzen, want er is ook een groep ouderen met een goed pensioen die zich op woongebied veel kan permitteren. De keerzijde wordt gevormd door bewoners die minder bij kas zijn en woningen zoeken die goedkoop zijn. De goedkope voorraad is geconcentreerd in stedelijke gebieden. Goedkopere woningen zijn ook kwalitatief minder en staan dikwijls in een onveiliger woonomgeving. Bron: WBO hoofdbewoner 99% van de huishoudens bevolking inwoners huishoudens huishoudens bewoonde andere ruimte o.a. woonwagens en woonschepen 1% van de huishoudens wooneenheid 3% van de huishoudens woning 95% van de huishoudens huurwoningen 48% koopwoningen 52% inwonend 1% van de huishoudens Wonen: bewoners en woninggebruik

29 Bevolkingsomvang 56 Bevolking naar leeftijd 57 Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking bevolkingsomvang bevolkingsomvang t.e.m. 14 jaar 18,4% 18,4% 18,4% 18,5% 18,6% 18,6% 18,6% 18,6% 18, jaar 12,9% 12,5% 12,2% 12, 11,9% 11,8% 11,9% 12, 12,3% jaar 16,9% 16,8% 16,5% 16,1% 15,7% 15,2% 14,8% 13,5% 12,3% jaar 15,4% 15,6% 15,7% 15,8% 15,9% 16, 16,1% 16, 15, jaar 13,6% 13,8% 14,1% 14,2% 14,4% 14,5% 14,3% 14,1% 14,7% jaar 9,5% 9,5% 9,6% 9,8% 1, 1,1% 1,7% 11,8% 12,8% jaar 7,6% 7,6% 7,6% 7,6% 7,5% 7,5% 7,5% 7,6% 8,2% 75 jaar e.o. 5,7% 5,8% 5,9% 6, 6, 6,1% 6,1% 6,3% 6,6% Aant. inwoners in miljoenen 15,5 15,6 15,7 15,8 15,8 16, 16,1 16,4 16,9 demografische druk*,6,61,61,61,61,61,62,63,64 Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking 16,5 16, 15,5 bevolking in miljoen inwoners , 14, t/m 24 14, 3 13, , Bron: CBS Gemeten op 1 januari Bron: CBS Gemeten op 1 januari * Demografische druk is de verhouding tussen het niet-actieve deel (-19 en 65+ jaar) op het actieve deel van de bevolking (2-64 jaar).

30 Bevolking naar leeftijd en provincie, Aantal w huishoudens 59 Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking 75 en totale ouder bevolking Groningen 16,9% 13,9% 14,9% 15,1% 14,1% 1,7% 7,6% 6,9% 57.3 Friesland 19, 12,4% 13,7% 15,1% 14,1% 11,2% 7,8% 6,6% Drenthe 18,6% 1,8% 12,9% 15,7% 14,9% 11,6% 8,7% 6,8% Overijssel 19,5% 12,6% 14,8% 15,3% 13,6% 1,5% 7,7% 6, Flevoland 23,5% 12,9% 15,7% 17,9% 13,7% 7,7% 5, 3,6% Gelderland 19, 12, 14,2% 15,9% 14,4% 1,8% 7,7% 6, Utrecht 19,1% 12,3% 16,3% 16,3% 13,8% 9,8% 6,7% 5,7% N-Holland 17,9% 11, 16, 16,8% 14,4% 1,5% 7,1% 6,3% Z-Holland 18,6% 12,2% 15,3% 15,9% 14, 1,3% 7,3% 6,5% Zeeland 18,4% 11, 13, 14,7% 14,6% 11,8% 8,5% 7,9% N-Brabant 18,6% 11,7% 14,5% 16,3% 14,6% 11,1% 7,8% 5,4% Limburg 17,1% 11, 12,8% 16,5% 15,5% 12, 8,8% 6,2% Nederland 18,6% 11,9% 14,8% 16,1% 14,3% 1,7% 7,5% 6,1% Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg Nederland Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking Amsterdam 16,1% 11,3% 2,9% 18, 13,2% 8,6% 5,9% 5,9% Rotterdam 17,4% 13,3% 17,5% 15,3% 12,4% 9,3% 7,4% 7,4% Den Haag 17,2% 12,2% 17,5% 15,7% 13,2% 9,4% 6,9% 8, Utrecht 15,8% 14,8% 23,3% 15,5% 1,9% 8, 5,9% 5,6% toename huishoudens (x 1) 2 t.o.v Nederland -14 jr jr jr jr jr jr jr 75 jr en ouder Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht N-Holland Z-Holland Zeeland N-Brabant Limburg Bron: CBS Gemeten op 1 januari 22 Bron: WBO Aantal huishoudens x 1. Flevoland: voor 1 januari 1986 ZIJP Gemeten op 1 januari

31 w Huishoudens naar grootte 6 w Huishoudens naar samenstelling 61 Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking aantal personen % 22% 28% 29% 31% 33% 34% % 33% 34% 33% 3 17% 16% 15% 14% 14% 13% 13% 4 21% 21% 19% 17% 15% 14% 14% 5 of meer 14% 11% 8% 8% 7% 6% 7% totaal (1) w eenpersoonshuishouden 18% 22% 28% 29% 31% 33% 34% w niet gezinshuishouden 3% 2% 1% 1% 1% 1% (echt)paar 26% 26% 26% 28% 3 31% 3 (echt)paar met kinderen 48% 43% 38% 35% 33% 3 31% een-oudergezin 5% 7% 7% 7% 6% 5% 4% totaal (1) Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking of meer eenpersoonshuishouden (echt)paar (echt)paar met kinderen een-oudergezin niet gezinshuishouden Bron: WBO Gemeten op 1 januari Totaal x 1 Bron: WBO (Echt)paar: gehuwd of met vaste partner Gemeten op 1 januari Totaal x 1

32 w Huishoudens naar huisvestingsvorm, 2 62 w Eenpersoonshuishoudens 63 Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking 65 en ouder totaal zelfstandige woning 71% 94% 98% 98% 98% 95% 95% wooneenheid 23% 4% 1% 1% 1% 3% 3% w bewoonde andere ruimten 1% 1% 1% 1% 1% 2% 1% inwoning 5% 1% 1% totaal (1) Groningen 28% 32% 35% 39% 39% 39% Friesland 21% 25% 26% 29% 32% 31% Drenthe 16% 21% 2 24% 29% 27% Overijssel 18% 23% 25% 27% 29% 29% Flevoland 8% 18% 22% 22% 19% 26% Gelderland 2 26% 26% 28% 3 3 Utrecht 25% 31% 32% 34% 32% 36% N-Holland 27% 34% 37% 38% 4 4 Z-Holland 24% 3 32% 34% 35% 37% Zeeland 2 24% 25% 27% 27% 29% N-Brabant 17% 21% 23% 25% 29% 28% Limburg 17% 22% 24% 25% 29% 29% Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking Nederland 22% 23% 29% 31% 33% 34% zelfstandige woning wooneenheid bewoonde andere ruimten 45% 4 35% 3 25% 2 eenpersoonshuishoudens 2 18 tot 24 jr 65 jr en ouder inwoning 15% 1 5% Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Z-Holland N-Holland Zeeland N-Brabant Limburg Bron: WBO 2 Gemeten op 1 januari 2 Bron: WBO Aantal eenpersoonshuishoudens als percentage van alle huishoudens Flevoland: voor 1 januari 1986 ZIJP Gemeten op 1 januari

33 Bevolking naar w woonmilieu 64 Bewonerskenmerken naar w woonmilieu, 2 65 Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking Centrum stedelijk huishoudens Stedelijk buiten-centrum huishoudens 55% alleenstaanden 23% huishoudens zonder kinderen 21% huishoudens met kinderen 39% alleenstaanden 27% huishoudens zonder kinderen 34% huishoudens met kinderen stedelijk centrum buiten- groen centrum stedelijk centrum stedelijk dorps landelijk totaal w aandachtsgroep 41% 38% 34% 32% 32% 35% 55-plussers 31% 33% 38% 36% 38% 35% alleenstaanden 51% 37% 34% 24% 22% 31% aantal woningen Wonen: bewoners en woninggebruik Bevolking Groen stedelijk 36% alleenstaanden huishoudens 32% huishoudens zonder kinderen 32% huishoudens met kinderen 6 Centrum dorps 25% alleenstaanden 5 aandachtsgroep huishoudens 33% huishoudens zonder kinderen 42% huishoudens met kinderen plussers alleenstaanden 2 Landelijk 23% alleenstaanden huishoudens 35% huishoudens zonder kinderen 42% huishoudens met kinderen centrum stedelijk stedelijk buitencentrum groen stedelijk centrum dorps landelijk Bron: WBO 2 Bron: WBO 2