Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Facilitaire dienstverlening

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Facilitaire dienstverlening"

Transcriptie

1 Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Facilitaire dienstverlening Zoetermeer, december 2008

2 Kenwerk, Zoetermeer December 2008 Samengesteld door: Drs. M.R. Bakker Drs. Y.M. Hoogeveen Kenwerk Maria Montessorilaan Postbus AP Zoetermeer Telefoon Fax Het gebruik van cijfers en teksten is toegestaan mits de bron daarbij duidelijk wordt vermeld. Drukfouten en/of andere onvolkomenheden voorbehouden.

3 Voorwoord Kenwerk slaat een brug tussen onderwijs en bedrijfsleven en zet zich ervoor in dat bedrijven over adequaat opgeleid personeel beschikken en dat jongeren kunnen kiezen voor een beroep met perspectief op een baan. We doen dat door het leveren van kwalificatiedossiers, door de begeleiding van leerbedrijven, door onze zorg voor maatschappelijk geaccepteerde examens en door projectuitvoering op het raakvlak van opleiden en arbeidsmarkt. Daarbij speelt Kenwerk een essentiële rol in het leveren van informatie over de onderwijs- en arbeidsmarkt voor horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening. Nu het economisch wat minder lijkt te gaan, is het des te belangrijker goed te monitoren welke ontwikkelingen zich voordoen op de arbeidsmarkt en tijdig op veranderingen in te spelen. Net als alle andere kenniscentra geeft Kenwerk ieder jaar een Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie uit. De rapportage voorziet onderwijs en bedrijfsleven van kwantitatieve informatie. Op basis daarvan weten scholen naar welke beroepsopleidingen de meeste vraag is nu en in de toekomst. Beleidsmakers en sociale partners kunnen de informatie gebruiken bij het ontwikkelen en implementeren van arbeidsmarktbeleid. Voor het bedrijfsleven is het een hulpmiddel voor het aanscherpen van het personeelsbeleid. Kortom, met de resultaten van het arbeidsmarktonderzoek kunnen partijen concreet aan de slag. Niet alleen vanuit het eigen perspectief van onderwijs of bedrijfsleven, maar vooral ook vanuit dat gezamenlijk perspectief. Ook nu weer slaat Kenwerk de brug tussen onderwijs en bedrijfsleven. Alien Cnossen algemeen directeur Kenwerk

4 INHOUDSOPGAVE 1 SAMENVATTING INLEIDING Inhoud Doel en doelgroepen Leeswijzer BESCHRIJVING ARBEIDSMARKT Karakteristieken werknemers BESCHRIJVING ONDERWIJSMARKT Aantal vmbo leerlingen Aantal leerlingen voortgezet onderwijs Aantal vmbo leerlingen naar sector Aantal leerlingen en scholen in het examenprogramma vmbo Zorg en Welzijn Intrasectoraal Programma Doorstroom vmbo naar mbo Aka leerlingen Vooropleiding mbo leerlingen Aantal mbo leerlingen Aantal mbo leerlingen Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en per CWI district Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg Mutaties aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg Aantal mbo scholen per kwalificatie en per CWI-district Aantal mbo diploma s Vervolgonderwijs Verantwoording BESCHRIJVING MARKT PRAKTIJKLEREN Leerbedrijven vmbo Leerbedrijven aka Leerbedrijven mbo Praktijkopleiders PERSPECTIEVEN MARKT PRAKTIJKLEREN Prognoses leerplaatsen per CWI-district en mbo kwalificatie Verantwoording ARBEIDSMARKTPERSPECTIEVEN Arbeidsmarktontwikkelingen algemeen Arbeidsmarktperspectieven naar beroepsgroep Vraag naar nieuwe arbeidskrachten Toekomstige knelpunten Vooropleidingen Arbeidsmarktperspectieven naar opleidingstype Beroepsgroepen Bedrijfssectoren Vraag naar nieuwe arbeidskrachten Aanbod van nieuwe arbeidskrachten Vraag en aanbod vergeleken Arbeidsmarktpositie van schoolverlaters Concurrentie van andere opleidingen Arbeidsmarktperspectieven per CWI-district en mbo kwalificatie Verantwoording CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Conclusies Aanbevelingen LITERATUURLIJST BIJLAGEN Overzicht CWI-districten Kwalificaties Kenwerk Aantal vmbo leerlingen en vestigingen naar provincie Assistentenopleiding mbo in het vmbo Vmbo leerwerktrajecten Leerwegondersteunend onderwijs Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

5 10.7 Vooropleiding mbo leerlingen Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en CWI-district Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg Mutaties aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg t.o.v Aantal mbo scholen per kwalificatie en CWI-district Aantal mbo diploma's per kwalificatie en leerweg Mutaties aantal mbo diploma's per kwalificatie en leerweg 2007 t.o.v Aantal studenten hbo facility management Aantal diploma s hbo facility management Mbo instroom hbo facility management Erkende leerbedrijven vmbo leerwerktrajecten en stage per CWI-district Aantal erkende mbo leerbedrijven binnenland Aantal erkende mbo leerbedrijven binnenland per kwalificatie en CWI-disctrict Aantal mbo leerbedrijven met bbl leerplaatsen binnenland Aantal erkende mbo leerbedrijven buitenland Belangrijkste beroepsgroepen per type opleiding Belangrijkste bedrijfssectoren per type opleiding Opleidingstypen waarvan op de markt sterke concurrentie wordt ondervonden Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

6 1 SAMENVATTING Rapport Jaarlijks geeft Kenwerk een rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie uit. De rapportage verschaft kwantitatieve informatie over beroepsopleidingen, het leren in de praktijk en de aansluiting op de arbeidsmarkt voor de sectoren waarop Kenwerk zich richt: horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening. De rapportage is vooral bedoeld voor onderwijsinstellingen, bedrijfsleven, sociale partners en organisaties gericht op arbeidsvoorziening. Beschrijving arbeidsmarkt facilitaire dienstverlening De facilitaire dienstverlening is als branche niet gemakkelijk te omschrijven. Kenwerk heeft daarom een markt- en beroepenonderzoek laten uitvoeren. Doel is om inzicht te verkrijgen in de actuele omvang en ontwikkeling van deze sector, de inhoud van de beroepen en de sectorale trends. De onderzoeksuitkomsten worden vertaald naar de gevolgen voor opleidingen in het beroepsonderwijs. De resultaten van het onderzoek worden naar verwachting het eerste kwartaal van 2009 in rapport uitgebracht. Leerlingen facilitaire dienstverlening Ruim de helft van de mbo leerlingen facilitaire dienstverlening heeft een vmbo vooropleiding. Het totaal aantal mbo leerlingen de afgelopen jaren is gestegen van in schooljaar naar in schooljaar Het aantal leerlingen binnen mbo onderwijs facilitaire dienstverlening is eveneens toegenomen, van leerlingen in het schooljaar tot in schooljaar Het afgelopen jaar is sprake van een daling van het aantal leerlingen met 8% leerlingen volgen de kwalificatie Facilitair leidinggevende en de kwalificatie Facilitair medewerker. 25% van de leerlingen facilitaire dienstverlening volgt de mbo opleiding facilitaire dienstverlening in Oost-Nederland. Over het gehele mbo opleidingsaanbod facilitaire dienstverlening is de verhouding bbl (korte stages) bol (werkend leren), 21% - 79%. Dit wijkt enigszins af van het landelijk gemiddelde waar de verhouding 31%-69% is. De kwalificatie Facilitair leidinggevende wordt vrijwel alleen in de bol variant gevolgd. Scholen 28 van de in totaal 72 ROC s bieden één of meer mbo opleidingen facilitaire dienstverlening aan. Diploma s Het aantal diploma s mbo facilitaire dienstverlening is met 191 gestegen van schooljaar naar 680 in schooljaar Vervolgonderwijs Het aantal studenten hbo facility management is gestegen van in 2003 naar in In 2006 zijn 912 diploma s hbo facility management afgegeven. Dit is een lichte stijging van 3% ten opzichte van In 2007 bedraagt de mbo instroom naar hbo facility management % van de leerlingen mbo facilitaire dienstverlening participeert in een vervolgopleiding, hetgeen als hoog kan worden beschouwd. Leerplaatsen In 2008 zijn mbo leerbedrijven erkend voor de sector facilitaire dienstverlening. Over het afgelopen jaar is het aantal erkende leerbedrijven licht toegenomen met 8%. Het aantal leerbedrijven met bbl leerplaatsen is de laatste jaren toegenomen van 59 naar 177. Het aantal mbo leerbedrijven met bbl leerplaatsen is 7,5% van het aantal erkende mbo leerbedrijven. Er zijn 17 erkende buitenlandse leerbedrijven facilitaire dienstverlening. De prognoses voor leerplaatsen voor een mbo opleiding facilitaire dienstverlening zijn voor beide kwalificaties en over alle CWI-districten heen goed. Arbeidsmarktperspectieven algemeen Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

7 Tot voor kort waren de arbeidsmarktverwachtingen heel positief. Echter in het najaar van 2008 is Nederland in de ban van een mondiale kredietcrisis. Op het moment van het samenstellen van deze rapportage zijn de gevolgen van deze crisis op de arbeidsmarkt nog niet goed te voorspellen. De Raad voor Werk en Inkomen geeft aan dat werkgelegenheidsontwikkeling vertraagd reageert op het verloop van de economische groei. Dat betekent dat de huidige krapte op de arbeidsmarkt nog enige tijd zal voortduren, ook wanneer de conjunctuur het laat afweten. Bij vrij snel herstel is weinig reden om de optimistische prognoses omtrent de kansen op werk voor diverse opleidingscategorieën ingrijpend te herzien. Zet echter een negatieve trend door, dan komen ook mensen met beroepen waarvoor nu nog grote tekorten gelden in de problemen. Arbeidsmarktperspectieven facilitaire dienstverlening De totale vraag naar nieuwkomers op de arbeidsmarkt van gediplomeerden met een opleiding facilitaire dienstverlening is klein en het aanbod van schoolverlaters is groot. De arbeidsmarktperspectieven voor deze opleidingen zijn dan ook matig. Hier staat tegenover dat mensen met een opleiding facilitaire dienstverlening makkelijk kunnen uitwijken naar andere beroepen. Hierdoor kunnen arbeidsmarktperspectieven voor facilitaire dienstverlening toch als ruim voldoende worden aangeduid. Conclusies en aanbevelingen De arbeidsmarktprognoses voor gediplomeerden facilitaire dienstverlening zijn wat diffuus. Enerzijds worden matige arbeidsmarktperspectieven voorspeld, anderzijds is wel de verwachting dat mensen in de branche zelf goed een baan kunnen vinden. Ook door de breedheid van deze opleiding vinden relatief veel mensen een baan in een andere sector en stromen veel leerlingen door naar een vervolgopleiding. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

8 2 INLEIDING 2.1 Inhoud Jaarlijks geeft Kenwerk een rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie uit. De rapportage verschaft kwantitatieve informatie over beroepsopleidingen, het leren in de praktijk en de aansluiting op de arbeidsmarkt voor de sectoren waarop Kenwerk zich richt: horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening. Wat de informatie over beroepsopleidingen betreft, is in de rapportage onder andere te vinden hoeveel mbo leerlingen de binnen de sectoren aangeboden opleidingen volgen en succesvol afronden, welke vooropleiding deze leerlingen hebben en hoeveel leerlingen doorstromen naar het hbo onderwijs. Er wordt dus informatie verschaft over de gehele beroepskolom. Met betrekking tot het leren in de praktijk biedt de rapportage onder andere inzicht in het aantal binnen- en buitenlandse leerbedrijven en het aantal leerlingen dat bij een leerbedrijf in dienst is. Tevens is in de rapportage te lezen of er al dan niet voldoende aanbod is van leerbedrijven voor de opleidingen. Betreffende de arbeidsmarkt is in het rapport een beschrijving te vinden van de sectoren qua aantal en omvang van bedrijven en het aantal werkzame personen. Daarnaast wordt inzicht verschaft in de vooruitzichten op een baan in de richting waarvoor men is opgeleid. De gegevens worden zoveel mogelijk regionaal gepresenteerd. Daarbij wordt de indeling van de CWI-districten gevolgd. Een overzicht van de indeling naar CWI-districten is te vinden in bijlage 1. Deze rapportage onderscheidt zich van andere arbeidsmarktrapportages in deze sectoren door het detailniveau waarop de informatie ter beschikking wordt gesteld. Zo wordt gerapporteerd over alle kwalificaties waarop opleidingen worden aangeboden in de sectoren horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening. Onder andere komt op kwalificatieniveau aan de orde hoeveel leerlingen de desbetreffende opleiding volgen dan wel een diploma behalen en hoeveel een leerplaats hebben. Tevens worden op kwalificatieniveau prognoses gegeven over de markt van het praktijkleren en over de arbeidsmarkt. Rapportage op kwalificatieniveau is mogelijk aangezien Kenwerk als kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven beschikt over unieke gegevensbronnen. Zo kan Kenwerk via Colo, de vereniging van de kenniscentra voor beroepsonderwijs bedrijfsleven, informatie bewerken uit databestanden van het ministerie van Onderwijs. Voorts heeft Kenwerk inzicht in het aantal erkende leerbedrijven via het register erkende leerbedrijven. Tot slot zijn bij Kenwerk adviseurs werkzaam die beschikken over jarenlange kennis en ervaring van de markt van praktijkleren en de arbeidsmarkt in de sectoren horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening. De gegevens worden in een breder perspectief geplaatst door ze te vergelijken met gegevens die ter beschikking worden gesteld door onder andere de HBO-raad, het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) en brancheorganisaties. 2.2 Doel en doelgroepen Kenwerk verzorgt de rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie in het kader van haar wettelijke taak. In de Wet Educatie Beroepsonderwijs is geformuleerd dat kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven bijdragen aan het ontwikkelen en onderhouden van een landelijke kwalificatiestructuur, gericht op de aansluiting tussen het aanbod van beroepsonderwijs en de maatschappelijke behoeften daaraan, mede in het licht van de arbeidsmarktperspectieven voor afgestudeerden. Daarnaast dragen deze kenniscentra bij aan de beschikbaarheid van voldoende leerbedrijven van voldoende kwaliteit. Allerhande partijen binnen het beroepsonderwijs en bedrijfsleven kunnen informatie uit de rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie gebruiken ter vormgeving en onderbouwing van hun beleid. De doelstelling is afstemming van het onderwijsaanbod op de arbeidsmarktbehoefte, nationaal en regionaal. Met name waar sprake is van overschotten dan wel tekorten is beleidsmatige sturing van belang. Kenwerk vervult hierin een brugfunctie als kenniscentrum met als uiteindelijk doel een goede aansluiting tussen onderwijs- en bedrijfsleven in de betreffende sectoren. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

9 Naast het feit dat Kenwerk arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie mede gebruikt ten behoeve van eigen beleidsontwikkeling voor de sectoren horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening, is de rapportage vooral bedoeld voor onderwijsinstellingen, bedrijfsleven, sociale partners en organisaties gericht op arbeidsvoorziening. Onderwijsinstellingen kunnen de arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie raadplegen bij de afweging nieuwe opleidingen te starten of bestaande opleidingen aan te passen dan wel op te heffen. Werkgevers kunnen mede gebruik maken van de arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie bij het vormgeven van het personeelsbeleid. Arbeidsvoorzieningsorganisaties kunnen de informatie gebruiken bij het nader invullen van het omscholingsbeleid. Daarnaast zijn met name de prognoses van belang voor mensen die aan een opleiding willen beginnen, die voornemens zijn een vervolgopleiding te volgen en mensen die zich willen oriënteren op de arbeidsmarkt bij het zoeken van een baan dan wel bij het veranderen van werkomgeving. De informatie is ook interessant voor mensen die bovengenoemden willen voorlichten, zoals studiekeuze- en loopbaanadviseurs. In samenwerking met Colo verschijnt de prognostische informatie eveneens op en Leeswijzer De rapportage valt uiteen in vijf sectorrapportages, voor elke sector waarop Kenwerk zich richt: horeca, bakkerij, reizen, recreatie en facilitaire dienstverlening. Deze deelrapportage richt zich op de sector facilitaire dienstverlening. Elke sectorrapportage is overeenkomstig de verenigingsafspraken van de kenniscentra opgesteld. Het sectorrapport begint met een beschrijving van de arbeidsmarkt (hoofdstuk 3). Voorts wordt de onderwijsmarkt beschreven (hoofdstuk 4). Daarna komt de markt van het praktijkleren aan bod, waarbij eerst in hoofdstuk 5 een beschrijving wordt gegeven van deze markt, waarna in hoofdstuk 6 de perspectieven van de markt van het praktijkleren worden uiteengezet. In hoofdstuk 7 komen de arbeidsmarktperspectieven aan de orde. Tot slot volgen in hoofdstuk 8 conclusies en aanbevelingen. De sectorrapportages zijn onafhankelijk van elkaar te lezen. Indien men een vergelijking wenst te maken tussen de verschillende sectoren is dit mogelijk aangezien de rapportages zoveel mogelijk parallel zijn opgebouwd. Het dossier Frontofficemedewerker wordt deels gerapporteerd in het rapport voor de sector horeca en deels in het rapport voor de sector recreatie. Voor deze indeling is gekozen aangezien de kwalificaties van dit dossier voornamelijk gericht zijn op deze sectoren. De kwalificatie Receptionist zal aan de orde worden gesteld in de sectorrapportage horeca en de kwalificaties Informatiemedewerker en Hoofd informatie komen aan bod in de sectorrapportage recreatie. In de rapportage komen alleen kwalificaties aan bod waarop daadwerkelijk inschrijvingen zijn en/of scholen bestaan die de kwalificaties aanbieden. Daarbij worden de kwalificaties steeds aangeduid met de meest recente termen. Voor een vergelijk met de eerder gebruikte termen wordt verwezen naar bijlage 2. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

10 3 BESCHRIJVING ARBEIDSMARKT De facilitaire dienstverlening is als branche niet gemakkelijk te omschrijven. Er is niet, zoals bijvoorbeeld in de horeca, een historisch gevestigde vereniging van bedrijven in de facilitaire dienstverlening. In de branche-indeling van het CBS (SBI 93) komt facilitaire dienstverlening als categorie onder deze benaming niet voor. In de branche-indeling van de Kamers van Koophandel komt de categorie facilitaire diensten wel voor. Deze categorie bevat de volgende soorten bedrijven: automatiseringsdiensten, onderzoek en ontwikkeling, verhuurbedrijven, milieubedrijven, schoonmaakbedrijven, uitzendbureaus, beveiliging, fotografie, beurzen en overig. Deze soorten bedrijven vallen in de CBS-indeling onder de categorieën Zakelijke diensten en Overige dienstverlening. De branche zoals deze door de Kamer van Koophandel wordt beschreven omvat zeer verschillende soorten bedrijven, van zeer specialistisch tot laaggeschoold werk, die niet veel met elkaar gemeen hebben, behalve het feit dat zij vaak ondersteunend zijn. Facilitaire dienstverlening komt vaak voor als stafafdeling bij grote bedrijven. Tegelijk richten veel bedrijven zich steeds meer op hun 'core business' ofwel kerntaken en besteden deze ondersteunende diensten uit aan specialistische bedrijven in facility management. Veel van deze specialistische bedrijven hebben ook specialistische functies, eigen beroepen en opleidingen. Uit onderzoek is gebleken dat voor de kwalificaties Facilitair medewerker en Facilitair leidinggevende facilitaire bedrijven, horeca en gezondheidszorg belangrijke sectoren zijn. In facilitaire bedrijven houden medewerkers facilitaire dienstverlening zich met name bezig met restauratieve verzorging, leiding, sturing en management. De gediplomeerde leerlingen houden zich zelden bezig met gebouwendienst, management van gebouwen en gebouwenservice/ onderhoud. Binnen horecabedrijven verrichten gediplomeerden facilitaire dienstverlening met name werk op het gebied van voedselverzorging en restauratieve verzorging. In gezondheidszorginstellingen hebben zij een breed scala aan werkzaamheden. Tot hun bezigheden behoren: receptie/ telefooncentrale, voedseldistributie, technisch onderhoud, schoonmaak, voedselbereiding, inkoop/voorraadbeheer, postverwerking, textiel/linnenverzorging, vervoer/transport, wasserijwerk en bewaking/ beveiliging (NIZW, 1998 in: OVDB, 2006). Teneinde de arbeidsmarkt nader te omschrijven, laat Kenwerk een markt- en beroepenonderzoek uitvoeren voor de sector facilitaire dienstverlening. Doel is om inzicht te verkrijgen in de actuele omvang en ontwikkeling van deze sector, de inhoud van de beroepen en de sectorale trends. De onderzoeksuitkomsten worden vertaald naar de gevolgen voor opleidingen in het beroepsonderwijs. De resultaten van het onderzoek worden naar verwachting het eerste kwartaal van 2009 in rapport uitgebracht. 3.1 Karakteristieken werknemers Het aantal werknemers met een opleiding mbo facilitaire dienstverlening bedraagt ongeveer in de periode In is nog sprake van ongeveer werknemers met deze opleiding. Er is dus sprake van een sterke daling. De verhouding man/vrouw is gemiddeld met 62% man en 38% vrouw. Het aandeel niet-westerse allochtonen is met 4% gemiddeld (ROA, 2007). De gemiddelde leeftijd voor werknemers met een opleiding facilitaire dienstverlening op mboniveau is 41,7 jaar, wat hoog is. Het aandeel jongeren (15 t/m 29 jaar) is laag met 14%. Het aandeel ouderen (50-64 jaar) is gemiddeld met 24%. Het gemiddeld aantal uren per week is 36,8 uur. 93% van de werknemers met een opleiding facilitaire dienstverlening werkt in vast dienstverband, 29% werkt in deeltijd en 7% uitzendkracht of anderszins flexibel. Het aandeel zelfstandigen is met 13% gemiddeld (ROA, 2007). Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

11 4 BESCHRIJVING ONDERWIJSMARKT Dit hoofdstuk gaat in op het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) in de sector facilitaire dienstverlening. Daarnaast geeft het de doorstroom in de beroepskolom aan, van vmbo naar mbo en van mbo naar hbo. Wat het mbo onderwijs betreft, wordt het aantal mbo leerlingen, diploma s en scholen belicht: per kwalificatie, per regio en over een aantal jaar heen. Betreffende de beroepskolom komen de voor- en vervolgopleidingen van mbo leerlingen aan bod. Achtereenvolgens worden behandeld: o Aantal vmbo leerlingen (paragraaf 4.1) o Aantal leerlingen Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent (aka) (paragraaf 4.2) o Vooropleiding mbo leerlingen (paragraaf 4.3) o Aantal mbo leerlingen (paragraaf 4.4) o Aantal mbo scholen per kwalificatie en per CWI-district (paragraaf 4.5) o Aantal mbo diploma s (paragraaf 4.6) o Vervolgonderwijs (paragraaf 4.7) Het hoofdstuk eindigt met een verantwoording (paragraaf 4.8). 4.1 Aantal vmbo leerlingen In deze paragraaf komt aan de orde hoeveel vmbo leerlingen zich richten op onderwijs gericht op facilitaire dienstverlening. Allereerst wordt het aantal leerlingen voortgezet onderwijs over behandeld (paragraaf 4.1.1). Vervolgens worden het aantal vmbo leerlingen naar sector behandeld over (paragraaf 4.1.2). Voorts wordt het aantal leerlingen en scholen voor het vmbo examenprogramma Zorg en Welzijn Intrasectoraal Programma behandeld over (paragraaf 4.1.3). Tot slot komt de doorstroom van vmbo naar mbo aan bod (paragraaf 4.1.4) Aantal leerlingen voortgezet onderwijs Zoals in onderstaande tabel is af te lezen, is in het voortgezet onderwijs de afgelopen jaren een stijgende trend te zien in het aantal leerlingen. In het schooljaar is deze stijging afgezwakt en is het aantal leerlingen ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van schooljaar Aantal leerlingen voortgezet onderwijs Aantal leerlingen voortgezet onderwijs Bron: Ministerie van OCW (2008) Aantal vmbo leerlingen naar sector Het vmbo begint, net als alle soorten voortgezet onderwijs, met de onderbouw. Deze duurt voor het vmbo twee jaar en voor havo/vwo 3 jaar. In de onderbouw volgen leerlingen een breed vakkenpakket dat in principe voor iedereen hetzelfde is. In 2007 namen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs ongeveer leerlingen deel. Aan het einde van de tweede klas kiezen de leerlingen in het vmbo een leerweg en een sector. De sectoren in het vmbo zijn Economie, Zorg & Welzijn, Techniek en Landbouw. Het vmbo kent vier leerwegen: de basisberoepsgerichte leerweg, de gemengde leerweg, de kaderberoepsgerichte leerweg en de theoretische leerweg. Elke leerweg biedt andere doorstroommogelijkheden naar het mbo. De basisberoepsgerichte leerweg leidt op naar mbo opleidingen op niveau 2. De kaderberoepsgerichte, gemengde en theoretische leerwegen bereiden leerlingen voor op mbo opleidingen op niveau 3 en 4. De theoretische leerweg valt niet onder een sector, maar is te vergelijken met de vroegere mavo. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

12 De volgende tabel geeft het aantal leerlingen weer in de periode Daarnaast wordt het aantal leerlingen vermeld dat een intersectoraal programma 1 volgt en het aantal leerlingen dat de theoretische leerweg volgt. In het cursusjaar volgen leerlingen het 3 e en 4 e leerjaar van het vmbo, waarvan de theoretische leerweg. De cijfers van 2007 zijn moeilijk te vergelijken met de jaren daarvoor, vanwege de invoering van intersectorale programma s. Aantal vmbo leerlingen 3 e en 4 e leerjaar per sector Sectoren Economie Landbouw Techniek Zorg en Welzijn Intersectorale programma s Theoretische Leerweg Totaal Bron: CFI ( ) Aantal leerlingen en scholen in het examenprogramma vmbo Zorg en Welzijn Intrasectoraal Programma In het vmbo bestaat geen apart examenprogramma voor de facilitaire dienstverlening. Dit is opgenomen in het programma Zorg en Welzijn Breed als één van de 15 onderdelen van het examenprogramma. Het examenonderdeel facilitaire dienstverlening is als volgt omschreven: De kandidaat kan in de groothuishouding: o eenvoudige menu s, menucomponenten en snacks voorbereiden o maaltijden en tussengerechten distribueren, serveren en afruimen o afwasapparatuur bedienen o schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden uitvoeren o magazijnbeheer uitvoeren (Examenblad.nl, 2008) Het aantal leerlingen dat de opleiding vmbo Zorg en Welzijn Intrasectoraal Programma (ZW-ISP) volgt en het aantal scholen (vestigingen) dat deze opleiding aanbiedt is weergegeven in onderstaande tabel. In schooljaar volgen leerlingen deze opleiding. Ten opzichte van het vorig jaar is het aantal leerlingen van deze richting met 1% gestegen. Het aantal vestigingen is in vergelijking met het vorig jaar weliswaar gestegen, maar door de stijging van het leerlingaantal is het gemiddelde aantal leerlingen per vestiging ongeveer gelijk gebleven. Aantal vmbo leerlingen en vestigingen ZW-ISP Aantal leerlingen Aantal vestigingen Gemiddeld aantal leerlingen per vestiging Bron: CFI ( ) In bijlage 3 is de verdeling van het aantal scholen met de opleiding ZW-ISP naar provincie weergegeven en vergeleken met voorgaand schooljaar. In de provincies Zuid-Holland, Noord- Brabant en Gelderland bevinden zich de meeste leerlingen en ook de meeste scholen. In Drenthe, Zeeland, Flevoland en Utrecht is het aantal leerlingen ZW-ISP het laagst. In Limburg is het aantal leerlingen ten opzichte van voorgaand jaar fors gestegen met 22% en ook in Overijssel, 1 De volgende intersectorale programma s werden aangeboden in het schooljaar : Dienstverlening en Commercie ICT-route Sport, dienstverlening en veiligheid Technologie en commercie Technologie en dienstverlening Technologie Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

13 Noord-Holland en Utrecht stijgt het aantal leerlingen ZW-ISP relatief flink met respectievelijk 17, 12 en 11%. In Flevoland is het aantal leerlingen flink afgenomen met 30% en ook Gelderland ziet een daling van het aantal leerlingen ZW-ISP van 9%. Het gemiddelde aantal leerllingen ZW- ISP per vestiging in Nederland is 92, maar hierin is grote diversiteit te zien. In de volgende tabel wordt het aantal leerlingen in het 3 e en 4 e leerjaar vmbo naar leerweg weergegeven voor de opleiding ZW-ISP, per 1 oktober Uit de tabel blijkt dat het grootste gedeelte van de leerlingen de basisberoepsgerichte leerweg en de kaderberoepsgerichte leerweg volgt. Ten opzichte van het voorgaande jaar is te zien dat de leerlingaantallen bij alle leerwegen stijgen, behalve bij de gemengde leerweg en leerwerktrajecten. Bij de assistentenopleiding is het leerlingenaantal sterk gestegen. Aantal vmbo leerlingen ZW-ISP per leerweg Leerweg Mutatie 2007 t.o.v (%) Assistentenopleiding Basisberoepsgerichte leerweg Gemengde leerweg Kaderberoepsgerichte leerweg Leerwerktraject Totaal Bron: CFI ( ) Per 1 augustus 2005 kan door vmbo scholen een mbo assistentenopleiding (niveau 1) worden verzorgd. De leerinhoud van de assistentenopleiding in het vmbo is gelijk aan die in het mbo. De examens worden afgenomen onder verantwoordelijkheid van het mbo. De leerling ontvangt een mbo diploma niveau 1 naast het reguliere vmbo diploma. Sinds augustus 2001 is het ministerie van OCW begonnen met het afgeven van licenties aan vmbo scholen om een leerwerktraject (LWT) voor ZW-ISP te mogen verzorgen. De assistentenopleiding en het leerwerktraject worden nader belicht in respectievelijk bijlage 4 en bijlage 5. Naast het reguliere vmbo is er leerwegondersteunend onderwijs (lwoo). Dit onderwijs is bestemd voor leerlingen die voldoende capaciteiten hebben om een vmbo diploma te halen, maar die leerachterstanden of gedragsproblemen hebben. Lwoo leerlingen volgen onderwijs in één van de vier leerwegen, maar krijgen daarnaast extra ondersteuning. Meer cijfermatige informatie over het lwoo is te vinden in bijlage Doorstroom vmbo naar mbo Over de doorstroom van de vmbo leerlingen ZW-ISP naar het mbo kan geen uitspraak worden gedaan omdat hierover geen gegevens beschikbaar zijn. De opleiding ZW-ISP valt in de classificering van het ROA in de categorie vmbo verzorging en uiterlijke verzorging. Uit gegevens van het ROA blijkt dat 63% van de vmbo leerlingen verzorging en uiterlijke verzorging kiest voor een vervolgopleiding. ROA classificeert dit percentage als erg hoog (ROA, 2007). 4.2 Aka leerlingen Per 1 augustus 2004 is in het mbo gestart met het aka kwalificatieprofiel. In het schooljaar bieden 48 onderwijsinstellingen de experimentele aka opleiding aan, met in totaal aka leerlingen. Bij Kenwerk zijn 58 aka leerlingen ingeschreven in het schooljaar , in zijn dat 43 deelnemers. Met dit kwalificatieprofiel krijgen instellingen ruimte om voor een bepaalde categorie jongeren maatwerk en flexibiliteit te bieden en voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Het doel van de opleiding is jongeren een arbeidsmarktkwalificatie mee te geven waardoor hun perspectief op werk breder wordt in eigen stad of regio, zij in hun eigen onderhoud kunnen voorzien en functioneren in het maatschappelijk leven. Het grootste gedeelte van de aka gediplomeerden (60%) stroomt uit in een mbo niveau 2 opleiding. Van de ongediplomeerde aka deelnemers die uitstromen is van 43% onbekend waar ze naartoe gaan (Herontwerp mbo, 2007). Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

14 4.3 Vooropleiding mbo leerlingen In 2006 heeft ruim de helft van de mbo leerlingen facilitaire dienstverlening een vmbo vooropleiding, waarvan 19% een vooropleiding vmbo theoretische leerweg, de voormalige mavo. Daarnaast valt op dat 30% basisschool of basisvorming als vooropleiding heeft. In 2004 en 2005 zijn deze percentages nagenoeg gelijk. In bijlage 7 wordt een uitgebreider overzicht gegeven van de vooropleiding van leerlingen binnen mbo facilitaire dienstverlening. 4.4 Aantal mbo leerlingen In deze paragraaf komt aan de orde hoeveel mbo leerlingen onderwijs facilitaire dienstverlening volgen. Allereerst wordt het aantal leerlingen over behandeld (paragraaf 4.2.1). Vervolgens worden de aantallen over het schooljaar nader uitgesplitst per kwalificatie en CWI-district (paragraaf 4.2.2). Tot slot wordt het aantal leerlingen per kwalificatie en leerweg besproken over het schooljaar en wordt een vergelijking gemaakt met het voorafgaande schooljaar (paragraaf en 4.2.4) Aantal mbo leerlingen Het mbo onderwijs is opgedeeld in vier sectoren, te weten Economie, Techniek, Zorg en Welzijn en Landbouw. Het aantal leerlingen is de afgelopen jaren gestegen. In het schooljaar volgen een mbo opleiding, in ruim en in zijn dit er Binnen het mbo onderwijs facilitaire dienstverlening is een stijgende lijn merkbaar van het aantal leerlingen, van leerlingen in het schooljaar tot in het schooljaar Dit is een stijging van ongeveer 40% in 5 jaar. In het schooljaar is het aantal leerlingen weer licht gedaald (8% lager ten opzichte van het schooljaar ). Het mbo onderwijs heeft twee verschillende leerwegen of leerroutes, te weten de beroepsopleidende leerweg (bol) 2 en de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) 3. Het aantal bol leerlingen facilitaire dienstverlening bedraagt in het schooljaar , Ten opzichte van schooljaar is het aantal bol leerlingen facilitaire dienstverlening iets afgenomen. Wanneer schooljaar als referentiepunt wordt genomen, blijkt er een stijging te zijn van ongeveer 44%. Het aantal bbl leerlingen facilitaire dienstverlening is met 30% gestegen van 559 in het schooljaar naar 731 in het schooljaar Echter, het afgelopen schooljaar heeft een afname van het aantal bbl leerlingen facilitaire dienstverlening plaatsgevonden van 21%. Een volledig overzicht van het aantal mbo leerlingen facilitaire dienstverlening over de periode uitgesplitst naar leerweg, is hieronder weergegeven. 2 Deelnemers van een bol opleiding hebben tijdens hun opleiding één of meerdere stageperiodes. De beroepspraktijkvorming vormt bij een bol opleiding minimaal 20% en maximaal 60%. 3 Een bbl opleiding bestaat voor minimaal 60% uit praktijk. Mensen die een bbl opleiding volgen, werken met een arbeidsovereenkomst in een leerbedrijf en gaan meestal één dag in de week naar school voor de theoretische onderbouwing. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

15 Aantal mbo leerlingen facilitaire dienstverlening Bol Bbl Totaal Bron: CFI ( ) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

16 4.4.2 Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en per CWI district Ten behoeve van het onderwijs facilitaire dienstverlening zijn verschillende kwalificaties ontwikkeld. Regionale Opleidingscentra (ROC s) stellen op basis van de kwalificaties een opleiding samen die een enigszins andere benaming kan hebben. Voor de eenduidigheid wordt in dit rapport steeds gesproken over kwalificaties. De opleiding tot Facilitair dienstverlener wordt aangeboden op twee niveaus, te weten niveau 2 en niveau 4. Bij nadere beschouwing van de kwalificaties valt op dat leerlingen de kwalificatie Facilitair leidinggevende volgen en de kwalificatie Facilitair medewerker. Tussen de verschillende CWI-districten is te zien dat in Oost-Nederland het leerlingenaantal voor een opleiding tot Facilitair dienstverlener het hoogst is. Noord-Nederland heeft de minste leerlingen. Over de overige districten is het aantal leerlingen ongeveer evenredig verdeeld. In bijlage 8 is een volledig overzicht te vinden van het aantal mbo leerlingen per kwalificatie en CWI-district Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg Over het gehele mbo opleidingsaanbod facilitaire dienstverlening is te melden dat de verhouding bbl-bol 21%-79% is. Dit wijkt enigszins af van het landelijk gemiddelde waar de verhouding 31%-69% is. Wanneer de verdeling bbl en bol nader wordt bezien over de verschillende kwalificaties, valt op dat de kwalificatie Facilitair leidinggevende vrijwel alleen in de bol variant wordt gevolgd, hetgeen bij kwalificaties op niveau 4 gebruikelijk is. Bij de Facilitair medewerker is de verdeling ongeveer fifty-fifty. Het volledige overzicht van het aantal mbo leerlingen facilitaire dienstverlening per kwalificatie en leerweg is te lezen in bijlage Mutaties aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg Bij nadere analyse van de mutaties van het aantal leerlingen facilitaire dienstverlening in schooljaar ten opzichte van , wordt duidelijk dat het aantal mbo leerlingen facilitaire dienstverlening in het schooljaar met 301 leerlingen (8,1%) is gedaald ten opzichte van het schooljaar , waarvan bbl met 191 (20,7%) en bol met 110 leerlingen (3,9%). Een uitgebreid overzicht is te zien in bijlage Aantal mbo scholen per kwalificatie en per CWI-district 28 Van de in totaal 72 ROC s bieden één of meer mbo opleidingen tot Facilitair dienstverlener aan. De scholen zijn redelijk gelijk verdeeld over de zes CWI-districten. De meeste scholen zitten in Oost-Nederland (7). Dit verhoudt zich tot het aantal leerlingen in deze regio. In Middenwest- Nederland bieden 2 scholen één of meer mbo opleidingen facilitaire dienstverlening aan, waardoor op deze scholen gemiddeld 296 leerlingen per school zitten. Het gemiddeld aantal mbo leerlingen facilitaire dienstverlening per school bedraagt 122. Bijlage 11 bevat het volledige overzicht. 4.6 Aantal mbo diploma s Het aantal diploma s mbo facilitaire dienstverlening is gestegen met 191 van schooljaar naar 680 in schooljaar (40%). De grafiek is hieronder weergegeven. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

17 Aantal diploma's mbo facilitaire dienstverlening Bol Bbl Totaal Bron: CFI ( ) Bij nadere bestudering van het aantal diploma s facilitaire dienstverlening per kwalificatie en leerweg over schooljaar is te constateren dat voor de kwalificatie Facilitair leidinggevende geldt dat het aantal behaalde diploma s wat achter blijft bij hetgeen verwacht kan worden gezien het aantal leerlingen dat deze kwalificatie volgt. De verklaring is gelegen in de vernieuwingsslag in het onderwijs, waarbij is overgestapt van de eindtermenstructuur naar het competentiegerichte onderwijs in schooljaar en De kwalificatie Facilitair leidinggevende heeft relatief veel leerlingen getrokken op het competentiegerichte onderwijs. Deze leerlingen zullen naar verwachting pas in 2010 en 2011 hun diploma behalen. Het overzicht in detail kan worden nagelezen in bijlage 12. Voor de kwalificatie Facilitair leidinggevende is een stijging van het aantal diploma s te zien van 2006 naar 2007 van 194. Over dit jaar is voor de kwalificatie Facilitair medewerker een geringe daling waarneembaar van 3 diploma s. Het volledige overzicht is te vinden in bijlage Vervolgonderwijs Op hbo niveau worden drie opleidingen aangeboden die betrekking hebben op de sector facilitaire dienstverlening, te weten Associate degree facility management, Bachelor facility management en Kort facility management. Het aantal studenten hbo facility management is gestegen van in 2003 naar in Het betreft met name de opleiding Bachelor facility management. De opleiding Associate degree facility management wordt aangeboden sinds Er zijn 6 studenten ingeschreven op deze opleiding. De grafiek met een overzicht van de aangeboden hbo opleidingen facility management is te vinden in bijlage 14. Het aantal afgegeven diploma s hbo facility management fluctueert enigszins over de jaren. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

18 In 2006 zijn 912 diploma s afgegeven. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2005 van 3%. Voor de grafiek wordt verwezen naar bijlage 15. Elk jaar stroomt een aantal mbo deelnemers in op de hbo facility management opleiding. In 2007 bedraagt deze instroom 385 deelnemers. Deze instroom is afkomstig uit één van de aangeboden mbo opleidingen op niveau 4, dus niet alleen vanuit mbo kwalificatie Facilitair leidinggevende niveau 4. Na een stijging in 2005 is de mbo instroom weer gedaald. In bijlage 16 is dit in een grafiek weergegeven. 65% Van de leerlingen mbo facilitaire dienstverlening stroomt door naar een vervolgopleiding, hetgeen als erg hoog wordt getypeerd. Dit is niet specifiek een hbo opleiding facility management (ROA, 2007). 4.8 Verantwoording De geraadpleegde bronnen voor dit hoofdstuk zijn tellingen van de Centrale Financiële Instellingen (CFI), een uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Onderwijs. In dit rapport wordt alleen het aantal mbo leerlingen in kaart gebracht dat een opleiding volgt op een ROC. Tevens wordt alleen gerapporteerd over kwalificaties waarop leerlingen zijn ingeschreven. Voorts dient te worden opgemerkt dat scholen leerlingen kunnen inschrijven op een algemeen nummer binnen één van de vier niveaus, maar ook op een specifieke uitstroom van het desbetreffende niveau. Bij de inschrijving op een algemeen nummer is nog niet bekend welke uitstroom de leerling kiest. Hierdoor kan een enigszins vertekend beeld ontstaan. De gegevens met betrekking tot aantal leerlingen en aantal diploma s zijn steeds gebaseerd op tellingen per 1 oktober van betreffend jaar. Om te komen tot het aantal leerlingen wordt dus aan het begin van het schooljaar geteld, waarbij geen rekening wordt gehouden met uitval. Betreffende het aantal diploma s wordt aan het eind van het kalenderjaar geteld. Bij het berekenen van het aantal leerlingen, scholen en diploma s op CWI-district is steeds de hoofdvestiging van de ROC s als uitgangspunt genomen. Aangezien ROC s meerdere vestigingen kunnen hebben, welke soms in verschillende CWI-districten gelegen zijn, kunnen kleine afwijkingen bestaan. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

19 5 BESCHRIJVING MARKT PRAKTIJKLEREN In dit hoofdstuk wordt de markt van praktijkleren voor de sector facilitaire dienstverlening uiteengezet. Achtereenvolgens wordt ingegaan op het aantal vmbo leerbedrijven, het aantal leerbedrijven voor Arbeidsmarktgekwalificeerd assistent (aka), het aantal mbo leerbedrijven en het aantal praktijkopleiders. Waar mogelijk is de informatie regionaal weergegeven. Wat het aantal leerbedrijven mbo betreft, wordt het aantal erkende leerbedrijven gerapporteerd, maar ook het aantal leerbedrijven met bbl leerplaatsen, zowel nationaal als internationaal. Het aantal erkende leerbedrijven nationaal wordt op kwalificatieniveau gepresenteerd. De gegevens die in dit hoofdstuk gerapporteerd worden, zijn alle afkomstig uit het Register Erkende Leerbedrijven van Kenwerk. De opbouw van dit hoofdstuk is als volgt: o Leerbedrijven vmbo (paragraaf 5.1) o Leerbedrijven aka (paragraaf 5.2) o Leerbedrijven mbo (paragraaf 5.3) o Praktijkopleiders (paragraaf 5.4) 5.1 Leerbedrijven vmbo Het aantal vmbo leerbedrijven leerwerktrajecten bedraagt 18 in juni 2008 (Kenwerk, 2008). Het aantal vmbo leerbedrijven stage bedraagt 70 in juni 2008 (Kenwerk, 2008). Wanneer het aantal vmbo leerbedrijven per CWI-district wordt bezien, valt op dat in Noord-Nederland geen vmbo leerbedrijven gevestigd zijn die leerwerktrajecten aanbieden. Een derde van de vmbo leerbedrijven die stages aanbieden, is gevestigd in Middenwest-Nederland. In bijlage 17 is het volledige overzicht te vinden. 5.2 Leerbedrijven aka Het aantal erkende aka leerbedrijven facilitaire dienstverlening bedraagt 76 in juni 2008 (Kenwerk, 2008). 5.3 Leerbedrijven mbo Vanaf 1 mei 2007 registreert Kenwerk leerbedrijven in de sector facilitaire dienstverlening. In 2008 zijn mbo leerbedrijven erkend voor de sector facilitaire dienstverlening. Over het afgelopen jaar is het aantal erkende leerbedrijven licht toegenomen met 8% (Kenwerk, 2008). In bijlage 18 is een overzicht opgenomen. In bijlage 19 is een overzicht opgenomen van het aantal erkende mbo leerbedrijven per kwalificatie en per CWI-district. Bij nadere beschouwing blijkt dat voor de kwalificatie Facilitair medewerker nagenoeg alle leerbedrijven zijn erkend. Voor Facilitair leidinggevende zijn leerbedrijven erkend. In Noord-Nederland zijn de minste leerbedrijven, hetgeen overeenkomt met het leerlingenaantal dat in Noord-Nederland het laagst is. Bijlage 20 geeft een overzicht van het aantal mbo leerbedrijven met bbl leerplaatsen over Het aantal is de laatste jaren toegenomen van 59 naar 177. Als de cijfers worden vergeleken met het aantal erkende leerbedrijven, valt op dat bij 7,5% van het aantal erkende leerbedrijven daadwerkelijk bbl leerplaatsen zijn. In bijlage 21 is het aantal erkende leerbedrijven buitenland schematisch weergegeven. Ten opzichte van 2007 is het licht toegenomen. Het aantal in 2008 is 17. Er zijn geen leerbedrijven met bbl leerplaatsen in zowel 2008 als 2007 (Kenwerk, ). 5.4 Praktijkopleiders In 2008 zijn 860 praktijkopleiders geregistreerd voor de sector facilitaire dienstverlening. In deze sector geldt geen verplichting om een leermeesterdiploma te behalen (Kenwerk, 2008). Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

20 6 PERSPECTIEVEN MARKT PRAKTIJKLEREN In dit hoofdstuk worden de perspectieven voor de markt van praktijkleren uiteengezet. In paragraaf 6.1 worden de prognoses voor leerplaatsen over het schooljaar gerapporteerd per CWI-district en mbo kwalificatie. In paragraaf 6.2 wordt de wijze waarop tot de prognoses is gekomen, verantwoord. 6.1 Prognoses leerplaatsen per CWI-district en mbo kwalificatie De prognoses voor leerplaatsen over het schooljaar voor mbo facilitaire dienstverlening zijn goed, voor beide kwalificaties en over alle CWI-districten heen. Het overzicht is hieronder weergegeven. 6.2 Verantwoording De prognoses voor leerplaatsen is per kwalificatie berekend op basis van het aantal erkende leerbedrijven en het aantal ingeschreven leerlingen op de desbetreffende kwalificatie. De gebruikte bronnen zijn het Register Erkende Leerbedrijven van Kenwerk en de CFI-tellingen van het Ministerie van Onderwijs. Allereerst is het aantal leerbedrijven met bbl leerplaatsen berekend per bbl leerling 4. Om te komen tot het aantal benodigde leerbedrijven is dit vermenigvuldigd met het totaal aantal leerlingen. Vervolgens is het aantal benodigde leerbedrijven vergeleken met het aantal erkende leerbedrijven om na te gaan of er al dan niet voldoende leerbedrijven zijn voor het jaar In een formule uitgedrukt, luidt dit als volgt: aantal leerlingen X aantal leerbedrijven met bbl leerplaatsen -/- aantal erkende leerbedrijven aantal bbl leerlingen Opgemerkt dient te worden dat de factor 5 is gebaseerd op bbl leerlingen. De reden hiervoor is dat voor leerlingen die een bbl leerweg volgen, bij het aangaan van leerbanen een contract wordt afgesloten en voor leerlingen die een bol leerweg 6 volgen niet. In het Register Erkende Leerbedrijven worden alleen gegevens opgenomen van leerlingen voor wie een contract is afgesloten. Dientengevolge zijn in het Register Erkende Leerbedrijven van Kenwerk alleen gegevens bekend van bbl leerlingen. Bij het aantal leerlingen zijn zowel bbl als bol leerlingen meegenomen. Om bol leerlingen mee te nemen in de berekening, is een herberekening gemaakt waarbij bol leerlingen als 0,5 zijn opgevoerd en bbl leerlingen als 1. Op deze wijze wordt ervan uitgegaan dat een bol leerling twee 4 Leerling die een beroepsbegeleidende leerweg volgt. Ongeveer 80% van de opleiding wordt in een leerbaan gevolgd. 5 Aantal leerbedrijven met bbl leerplaatsen gedeeld door aantal bbl leerlingen. 6 Beroepsopleidende leerweg. Ongeveer 20% van de opleiding wordt in stageverband gelopen. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

21 korte stages loopt op jaarbasis. Er wordt hiermee voor een behoudend scenario gekozen zodat niet te snel het gevoel bestaat dat er voldoende stageplaatsen beschikbaar zijn. De berekende prognoses zijn voorts aan de regioadviseurs van Kenwerk voorgelegd ter verificatie of het beeld dat gegeven is strookt met de ervaringen in de desbetreffende regio. Waar nodig zijn kleine wijzigingen aangebracht. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

22 7 ARBEIDSMARKTPERSPECTIEVEN In dit hoofdstuk worden de arbeidsmarktperspectieven uiteengezet. De arbeidsmarktperspectieven worden vanuit verschillende invalshoeken belicht. Eerst worden de arbeidsmarktontwikkelingen voor de gehele arbeidsmarkt besproken (paragraaf 7.1). Dan komen de arbeidsmarktperspectieven naar beroepsgroep aan de orde (paragraaf 7.2), waarna de arbeidsmarktperspectieven naar opleidingstype zullen worden toegelicht (paragraaf 7.3). Tot slot wordt ingegaan op de arbeidsmarktperspectieven per CWI regio en mbo kwalificatie (paragraaf 7.4). Bij het tot stand komen van dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van verschillende bronnen. Zo zijn de gerapporteerde gegevens in paragraaf 7.1 tot en met 7.3 voornamelijk gebaseerd op de gegevens van het ROA. Wanneer gesproken wordt over vraag naar nieuwe arbeidskrachten, wordt steeds de vraag op de gehele arbeidsmarkt naar nieuwkomers in een bepaalde beroepsgroep dan wel met een bepaalde opleiding bedoeld. Het ROA houdt daarbij expliciet rekening met de vraag naar nieuwe arbeidskrachten als gevolg van uitstroom door bijvoorbeeld pensionering, de zogeheten vervangingsvraag. De gegevens gerapporteerd in paragraaf 7.4 zijn afkomstig van de regioadviseurs van Kenwerk. Deze gegevens zijn op kwalitatieve wijze vergaard. Dit verschil in benaderingswijze dient in het achterhoofd gehouden te worden bij de interpretatie van de resultaten. 7.1 Arbeidsmarktontwikkelingen algemeen Tot voor kort waren de arbeidsmarktverwachtingen heel positief. Zo rapporteert het ROA voor de gehele arbeidsmarkt de verwachting voor de jaren 2007 tot en met 2011 dat de krapte op de arbeidsmarkt verder zal toenemen. Hierdoor zal naar alle waarschijnlijkheid de werkloosheid verder gaan dalen. De werkgelegenheid zal als gevolg van de oplevende economie toenemen voor de bouw, handel en reparatiesector en de horeca en zakelijke dienstverlening. De werkgelegenheid neemt eveneens toe bij de overheid, het onderwijs en in de gezondheidszorg, maar minder dan gedurende de afgelopen jaren (ROA, 2007). Echter, in het najaar van 2008 is Nederland in de ban van een mondiale kredietcrisis. Op het moment van het samenstellen van deze rapportage zijn de gevolgen van deze crisis op de economie, het consumentenvertrouwen en dientengevolge de arbeidsmarkt nog niet goed te voorspellen. De Raad voor Werk en Inkomen houdt in de Arbeidsmarktanalyse 2008 rekening met economische teruggang. Zo wordt aangegeven dat de werkgelegenheidsontwikkeling vertraagd reageert op het verloop van de economische groei. Dat betekent dat de huidige krapte op de arbeidsmarkt nog enige tijd zal voortduren, ook wanneer de conjunctuur het laat afweten. Indien er vrij snel weer herstel optreedt, dan is er weinig reden om de optimistische prognoses omtrent de kansen op werk voor diverse opleidingscategorieën ingrijpend te herzien. Zet echter een negatieve trend door, dan komen ook mensen met beroepen waarvoor nu nog grote tekorten gelden in de problemen (RWI, 2008). Aangezien de mbo opleiding facilitaire dienstverlening als gemiddeld conjunctuurgevoelig wordt aangeduid (ROA, 2007), zal dit naar alle waarschijnlijkheid ook voor de sector facilitaire dienstverlening gelden. In de rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Kenwerk worden verdere ontwikkelingen geanalyseerd en gerapporteerd. 7.2 Arbeidsmarktperspectieven naar beroepsgroep In deze paragraaf wordt ingegaan op de beroepsgroepen conciërges, hoofden technische dienst, monteurs, chauffeurs, productieplanners, boekhouders en secretaresses, interieurverzorgers en winkeliers. Deze beroepsgroepen dekken weliswaar niet de gehele sector facilitaire dienstverlening af, echter kunnen wel een beeld geven van arbeidsmarktperspectieven binnen de sector. Deze beroepsgroepen zijn gebaseerd op de beroepen waar Facilitair dienstverleners de afgelopen jaren voornamelijk zijn terechtgekomen. Achtereenvolgens worden de volgende zaken besproken: o Vraag naar nieuwe arbeidskrachten per beroepsgroep (7.2.1) o Toekomstige knelpunten per beroepsgroep (7.2.2) o Vooropleidingen van mensen werkzaam in de beroepsgroepen (7.2.3) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

23 7.2.1 Vraag naar nieuwe arbeidskrachten In onderstaande tabel is de vraag naar nieuwe arbeidskrachten weergegeven. Het betreft de uitbreidingvraag 7 en vervangingsvraag 8 van de beroepsgroepen conciërges, hoofden technische dienst, monteurs, chauffeurs, productieplanners, boekhouders en secretaresses, interieurverzorgers en winkeliers over de periode 2007 tot en met Tevens is het aantal baanopeningen 9 gerapporteerd. Het aantal baanopeningen voor deze beroepsgroepen varieert van gemiddeld tot laag. De totale vraag naar nieuwkomers op de arbeidsmarkt varieert dus van gemiddeld tot klein. Het gaat hierbij om de vraag op de gehele arbeidsmarkt naar nieuwkomers in deze beroepsgroepen (ROA, 2007). Verwachte vraag naar nieuwe arbeidskrachten per beroepsgroep, 2007 t/m 2011 Uitbreidingsvraag (totaal %) Vervangingsvraag (totaal %) Baanopeningen (totaal %) Typering baanopeningen Conciërges -200 (-1%) (23%) (23%) gemiddeld Hoofden technische dienst 0 (0%) (19%) (19%) gemiddeld Monteurs (-2%) (15%) (15%) laag Chauffeurs (-2%) (17%) (17%) laag Productieplanners (7%) (16%) (23%) gemiddeld Boekhouders en secretaresses (7%) (16%) (23%) gemiddeld Interieurverzorgers (2%) (23%) (26%) gemiddeld Winkeliers (-1%) (14%) (14%) laag Bron: ROA (2007) Toekomstige knelpunten Voorts meldt ROA in het AIS voor de beroepsgroep conciërges een Indicator Toekomstige Knelpunten naar Beroepsgroepen (ITKB) 10 in 2012 van 0,818. Dit houdt in dat grote knelpunten worden verwacht voor deze beroepsgroep in Voor de beroepsgroep hoofden technische dienst, monteurs, chauffeurs en productieplanners worden eveneens grote knelpunten verwacht in 2012 (ITKB van respectievelijk 0,791, 0,765, 0, 806 en 0,817). Voor boekhouders en secretaresses, interieurverzorgers alsmede voor winkeliers worden juist vrijwel geen knelpunten verwacht in 2012 (ITKB van respectievelijk 0,865, 0,857 en 0,866). In het AIS is tevens vermeld dat de substitutiemogelijkheden 11 van de opleidingen voor de conciërges hoog is, voor hoofd technische dienst erg hoog, voor monteurs en chauffeurs hoog, voor 7 De uitbreidingsvraag betreft de vraag naar nieuwe arbeidskrachten die ontstaat door groei van de werkgelegenheid. Wanneer er sprake is van een werkgelegenheidsdaling, is de uitbreidingsvraag negatief (ROA, 2007). 8 De vervangingsvraag is de vraag naar nieuwe arbeidskrachten die ontstaat door bijvoorbeeld pensionering, (tijdelijke) uittreding vanwege zorgtaken, arbeidsongeschiktheid, beroepsmobiliteit of doorstroom naar andere opleiding (ROA, 2007). 9 Baanopeningen zijn de totale vraag naar nieuwkomers op de arbeidsmarkt, zoals deze is bepaald door de werkgelegenheidsgroei (positieve uitbreidingsvraag) en de vervangingsvraag (ROA, 2007). 10 De Indicator Toekomstige Knelpunten naar Beroepsgroepen (ITKB) in 2012 geeft aan in welke mate het voor werkgevers mogelijk is om binnen beroepsgroepen de gewenste personeelssamenstelling naar opleidingsachtergrond te realiseren, rekening houdende met de vraag-aanbod-verhoudingen voor de verschillende opleidingstypen. De ITKB heeft een waarde tussen 0 en 1 en naarmate de indicator lager wordt, zijn de knelpunten groter voor de opleidingstypen die voor de betreffende beroepsgroep relevant zijn. Wanneer de ITKB daarentegen dichter bij 1 ligt, zullen werkgevers weinig moeite hebben de gewenste personeelssamenstelling te realiseren (ROA, 2007). 11 De indicator subsitutiemogelijkheden opleidingen geeft de mate aan waarin werkgevers voor een bepaald beroep arbeidskrachten kunnen aantrekken met een uiteenlopende opleidingsachtergrond. Een genormeerd aantal opleidingstypen waaruit werkenden in deze beroepsgroep afkomstig zijn (ROA, 2007). Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

24 productieplanners erg hoog, voor boekhouders en secretaresses en interieurverzorgers gemiddeld en voor winkeliers hoog (ROA, 2007) Vooropleidingen Onderstaand is af te lezen wat de belangrijkste vooropleidingen zijn van mensen werkzaam in de beroepsgroepen. Bij de beroepsgroep conciërges heeft 42% een mbo opleiding en 35% een vmbo opleiding. Hoofden technische dienst hebben met name een mbo opleiding (65%), evenals monteurs. 46% van de chauffeurs hebben een vmbo opleiding en 36% een mbo opleiding. Productieplanners en boekhouders en secretaresses hebben voornamelijk een mbo opleiding (respectievelijk 66,6% en 78%). Interieurverzorgers zijn afkomstig uit verschillende opleidingniveaus. Winkeliers zijn voornamelijk mbo opgeleid. Als wordt gekeken naar de vooropleidingen vmbo (uiterlijke) verzorging en mbo facilitaire dienstverlening, valt op dat voor de beroepsgroepen nagenoeg geen vooropleiding vmbo (uiterlijke verzorging) dan wel mbo facilitaire dienstverlening benodigd is. Zo heeft in de beroepsgroep conciërges 3,4% een opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging gevolgd. In de beroepsgroep productieplanners heeft eveneens 3,4% een opleidingsachtergrond mbo facilitaire dienstverlening. In de beroepsgroep interieurverzorgers heeft 14,3% een opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging gevolgd. Winkeliers zijn voor 2,6% afkomstig van de opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging en voor 3,1% van de opleiding mbo facilitaire dienstverlening (ROA, 2007). Naar alle waarschijnlijkheid komen mensen met deze opleiding in genoemde beroepen terecht aangezien mbo facilitaire dienstverlening een brede opleiding is en er in deze beroepen knelpunten zijn. Belangrijkste opleidingsniveaus/typen beroepsgroepen, gemiddelde (in procenten) Basisonderwijs Vmbo (uiterlijke) verzorging Vmbo Mbo facilitaire dienstverlening Mbo Hbo/ wo Conciërges 17 3,4 31, Hoofden technische dienst 65 Monteurs Chauffeurs Productieplanners ,4 66,6 4 Boekhouders en secretaresses Interieurverzorgers 23 14,3 23, Winkeliers 4 2,6 20,4 3,1 55,9 4 Bron: ROA (2007) 7.3 Arbeidsmarktperspectieven naar opleidingstype In deze paragraaf wordt steeds per opleidingstype achtereenvolgens ingegaan op: o Beroepsgroepen (7.3.1) o Bedrijfssectoren (7.3.2) o Vraag naar nieuwe arbeidskrachten (7.3.3) o Aanbod van nieuwe arbeidskrachten (7.3.4) o Vraag en aanbod vergeleken (7.3.5) o Arbeidsmarktpositie van schoolverlaters (7.3.6) o Concurrentie van andere opleidingen (7.3.7) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

25 Deze onderwerpen worden besproken met betrekking tot de opleiding mbo facilitaire dienstverlening. Daarnaast worden deze onderwerpen ook besproken met betrekking tot de opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging. Dit aangezien de opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging eveneens onderwerpen van de sector facilitaire dienstverlening behandelt Beroepsgroepen Betreffende de beroepsgroepen waarin gediplomeerden met een opleiding facilitaire dienstverlening komen te werken, is te melden dat van de gediplomeerden met een opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging 15,1% werkt als interieurverzorger en 2,5% als chauffeur. De rest is werkzaam in andere beroepsgroepen. Van mensen met een afgeronde opleiding mbo facilitaire dienstverlening is 16,8% werkzaam als boekhouder en secretaresse, 8,4% als winkelier, 4,6% als productieplanner en 2,7% als monteur. De rest werkt in andere beroepsgroepen (ROA, 2007). Voor een gedetaileerder overzicht van de beroepsgroepen waarin gediplomeerden met een opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging of mbo facilitaire dienstverlening werken, wordt verwezen naar bijlage Bedrijfssectoren Wat betreft de bedrijfssectoren waarin gediplomeerden met een opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging komen te werken, kan worden vermeld dat 24,7% werkzaam is in de sector gezondheidszorg, 23,8% in de sector handel en reparatie en 51,5% in andere bedrijfssectoren. 22,7% van de gediplomeerden met een opleiding mbo facilitaire dienstverlening is werkzaam in de sector handel en reparatie, 10,6% in de gezondheidszorg, 9,8% in de zakelijke dienstverlening en 56,9% in andere bedrijfssectoren (ROA, 2007). Voor een gedetailleerder overzicht van de bedrijfssectoren waarin gediplomeerden met een opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging of mbo facilitaire dienstverlening werkzaam zijn, wordt verwezen naar bijlage Vraag naar nieuwe arbeidskrachten In onderstaande tabel is weergegeven wat de vraag naar nieuwe arbeidskrachten zal zijn per opleidingstype. Het betreft de uitbreidingvraag 12 en vervangingsvraag 13 over de periode 2007 tot en met Tevens is het aantal baanopeningen 14 gerapporteerd. Het aantal baanopeningen voor het vmbo (uiterlijke) verzorging en mbo facilitaire dienstverlening wordt als laag getypeerd, wat betekent dat de totale vraag naar nieuwkomers op de arbeidsmarkt met een opleiding (uiterlijke) verzorging dan wel facilitaire dienstverlening klein is. Het gaat hierbij om de vraag op de gehele arbeidsmarkt naar nieuwkomers van de betreffende opleiding. Verwachte vraag naar nieuwe arbeidskrachten per opleidingstype, 2007 t/m 2011 Uitbreidingsvraag (totaal %) Vervangingsvraag (totaal %) Baanopeningen (totaal %) Typering baanopeningen Vmbo (uiterlijke) (3%) (17%) (20%) laag verzorging Mbo facilitaire dienstverlening (5%) (16%) (21%) laag Bron: ROA (2007) 12 Zie voetnoot Zie voetnoot Zie voetnoot 9. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

26 7.3.4 Aanbod van nieuwe arbeidskrachten Qua aanbod van schoolverlaters over 2007 tot en met 2011 vermeldt het ROA in het AIS dat het aanbod voor vmbo (uiterlijke) verzorging is, hetgeen ROA als hoog typeert. Voor mbo facilitaire dienstverlening is het aanbod van schoolverlaters 9.900, eveneens getypeerd als hoog Vraag en aanbod vergeleken Als gekeken wordt naar de vraag gerelateerd aan het aanbod, wordt inzicht verkregen in de mogelijke knelpunten in de personeelsvoorziening en de arbeidsmarktperspectieven. Zoals is te zien in onderstaande tabel, is uit het AIS van het ROA te herleiden dat voor de opleidingen gericht op facilitaire dienstverlening vrijwel geen knelpunten bestaan voor de personeelsvoorziening. De waarde van de Indicator Toekomstige Knelpunten in de Personeelsvoorziening (ITKP) 15 is respectievelijk 1,11 en 1,07. De arbeidsmarktperspectieven zijn matig aangezien er sprake is van een aanbodoverschot. De waarde van de Indicator Toekomstig Arbeidsmarktperspectief (ITA) 16 is respectievelijk 1,11 en 1,07. De uitwijkmogelijkheden naar andere beroepsgroepen 17 wordt voor vmbo (uiterlijke) verzorging als gemiddeld getypeerd en voor mbo facilitaire dienstverlening als hoog. De uitwijkmogelijkheden naar andere bedrijfssectoren 18 wordt voor vmbo (uiterlijke) verzorging als gemiddeld getypeerd en voor mbo facilitaire dienstverlening als erg hoog (ROA, 2007). Vraag en aanbod vergeleken, 2007 t/m 2011 Arbeidsmarktperspectieven Uitwijkmogelijk heden naar beroeps groepen Uitwijkmogelijk heden naar bedrijfs sectoren Knelpunten Vmbo (uiterlijke) verzorging vrijwel geen matig gemiddeld gemiddeld Mbo facilitaire dienstverlening vrijwel geen matig hoog erg hoog Bron: ROA (2007) Arbeidsmarktpositie van schoolverlaters In onderstaande tabel is de arbeidsmarktpositie van schoolverlaters nader uiteengezet. Bij deze gegevens dient te worden opgemerkt dat in de steekproef alleen schoolverlaters zijn opgenomen die een bol opleiding hebben gevolgd. In geval van voornoemde opleidingen is de werkloosheid 19 voor vmbo (uiterlijke) verzorging hoog en voor mbo facilitaire dienstverlening erg hoog. De intredewerkloosheid daarentegen is laag voor vmbo (uiterlijke) verzorging en erg laag voor mbo facilitaire dienstverlening. De onderbenutting 20 is gemiddeld voor vmbo (uiterlijke) verzorging en erg laag voor mbo facilitaire dienstverlening. Het aantal schoolverlaters dat een functie buiten de vakrichting uitoefent wordt als gemiddeld 15 De Indicator Toekomstige Knelpunten in de Personeelsvoorziening (ITKP) in 2012 geeft de verwachte knelpunten in de personeelsvoorziening weer. Naarmate de waarde van de indicator lager wordt, zijn de verwachte knelpunten in de personeelsvoorziening groter (ROA, 2007). 16 De waarde van de Indicator Toekomstig Arbeidsmarktperspectief (ITA) geeft aan welke vraag-aanboddiscrepantie er per opleidingstype te verwachten is. Als het arbeidsaanbod kleiner is dan de vraag en de ITA dus kleiner dan- of gelijk is aan 1,00, wordt het arbeidsmarktperspectief als goed getypeerd. 17 De indicator uitwijkmogelijkheden naar beroepsgroepen geeft aan in hoeverre arbeidskrachten afhankelijk zijn van de arbeidsmarktsituatie in een bepaalde beroepsgroep, een genormeerd aantal beroepsgroepen waarin mensen met dit opleidingstype werkzaam zijn (ROA, 2007). 18 De indicator uitwijkmogelijkheden naar bedrijfssectoren geeft aan in hoeverre arbeidskrachten afhankelijk zijn van de arbeidsmarktsituatie in een bepaalde bedrijfssector, een genormeerd aantal bedrijfssectoren waarin mensen met dit opleidingstype/beroepsgroep werkzaam zijn (ROA, 2007). 19 Werkloosheid: percentage gemeten in procenten van de schoolverlaters die behoren tot de beroepsbevolking (ROA, 2007). 20 De indicator onderbenutting wordt bepaald op basis van het opleidingsniveau dat is vereist voor de functie (ROA, 2007). Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

27 getypeerd voor schoolverlaters van de opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging en als erg laag voor schoolverlaters van de opleiding mbo facilitaire dienstverlening. Het aantal schoolverlaters dat een vast dienstverband verkrijgt is gemiddeld voor schoolverlaters van vmbo (uiterlijke) verzorging en erg hoog voor mbo facilitaire dienstverlening. Het aantal schoolverlaters dat een deeltijdfunctie uitoefent is voor zowel vmbo (uiterlijke) verzorging als voor mbo facilitaire dienstverlening erg hoog. Het gemiddelde bruto maandloon is voor schoolverlaters van vmbo (uiterlijke) verzorging erg laag en voor mbo facilitaire dienstverlening gemiddeld. Een gemiddeld percentage schoolverlaters met een vmbo opleiding (uiterlijke) verzorging geeft aan spijt te hebben van de gevolgde opleiding. Van schoolverlaters met een mbo opleiding facilitaire dienstverlening is het niet bekend (ROA, 2007). Arbeidsmarktpositie schoolverlaters 2006 (alleen bol) Intredewerkloosheid Werkloosheid 4 maanden of langer Onderbenutting Functie buiten vakrichting Vmbo (uiterlijke) verzorging hoog (9%) laag (4%) gemiddeld (16%) gemiddeld (31%) Mbo facilitaire dienstverlening erg hoog erg laag erg laag erg laag Arbeidsmarktpositie schoolverlaters 2006 vervolg (alleen bol) Vast dienstverband Deeltijd Gemiddeld bruto maandloon Spijt gevolgde opleiding Vmbo (uiterlijke) verzorging gemiddeld (60%) erg hoog (66%) erg laag voor vmbo (540) gemiddeld (12%) Mbo facilitaire dienstverlening erg hoog erg hoog gemiddeld voor havo/vwo/mbo onbekend Bron: ROA (2007) Concurrentie van andere opleidingen Wanneer gekeken wordt naar andere opleidingen komt naar voren dat gediplomeerden van de opleiding vmbo (uiterlijke) verzorging in 2006 met name concurrentie ondervinden op de arbeidsmarkt van schoolverlaters van de opleiding vmbo administratie, handel en mode en vmbo theoretische leerweg (concurrentie-index 21 is respectievelijk 0,86 en 0,79). Degenen die de opleiding mbo facilitaire dienstverlening hebben afgerond, ervaren in 2006 met name concurrentie van mensen die een algemene opleiding hebben afgerond, zoals havo/vwo, mbo administratie en logistiek, mbo toerisme en recreatie en mbo secretariaat (concurrentie-index is respectievelijk 0,89, 0,87, 0,81 en 0,8) (ROA, 2007). Voor een uitgebreider overzicht van de opleidingstypen waarvan gediplomeerden van de opleidingen vmbo (uiterlijke) verzorging en mbo facilitaire dienstverlening op de markt sterke concurrentie ondervinden, wordt verwezen naar bijlage Arbeidsmarktperspectieven per CWI-district en mbo kwalificatie De arbeidsmarktperspectieven tot 2012 voor mbo facilitaire dienstverlening gediplomeerden worden over alle CWI-districten als ruim voldoende aangeduid. Mensen met deze opleiding zijn breed inzetbaar en vanuit de arbeidsmarkt zeer gewild. Hierna is het overzicht weergegeven. 21 Deze index geeft aan hoe groot de kans is dat personen met een verschillende opleidingsachtergrond in dezelfde beroepsgroep werkzaam zijn. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

28 7.4.1 Verantwoording Teneinde inzicht te verkrijgen in de arbeidsperspectieven op het niveau van kwalificaties en uitstromen in de sector facilitaire dienstverlening is gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van de regioadviseurs van Kenwerk. Zij hebben intensief contact met het bedrijfsleven en onderwijs en kunnen op basis hiervan een algemene indicatie geven over de arbeidsperspectieven per kwalificatie in de desbetreffende regio. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

29 8 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 8.1 Conclusies Momenteel is nog onvoldoende inzicht in de omvang van de sector facilitaire dienstverlening. Nader onderzoek hiertoe is in uitvoering. Waar binnen het mbo onderwijs facilitaire dienstverlening een stijgende lijn merkbaar is van het aantal leerlingen, is het afgelopen jaar het aantal leerlingen met 8% gedaald. Twee derde van de leerlingen mbo facilitaire dienstverlening stroomt door naar een vervolgopleiding, hetgeen als erg hoog wordt getypeerd. De prognoses voor leerplaatsen over het schooljaar voor mbo facilitaire dienstverlening zijn goed, voor beide kwalificaties en over alle CWI-districten heen. 7,5% van het aantal erkende leerbedrijven hebben daadwerkelijk bbl leerlingen in dienst. Indien nodig bestaat dus voldoende ruimte om bij erkende leerbedrijven leerlingen te plaatsen. De arbeidsmarktprognoses voor gediplomeerden facilitaire dienstverlening zijn wat diffuus. Enerzijds worden matige arbeidsmarktperspectieven voorspeld, anderzijds is wel de verwachting dat mensen in de branche zelf goed een baan kunnen vinden. Ook vinden relatief veel mensen een baan in een andere sector door de breedheid van de opleiding en stromen veel leerlingen door naar een vervolgopleiding. 8.2 Aanbevelingen Aangezien de helft van de mbo leerlingen in de sector facilitaire dienstverlening een vmbo vooropleiding heeft, is het zinvol voorlichtingsinitiatieven met betrekking tot de aansluiting van het mbo onderwijs facilitaire dienstverlening op de arbeidsmarkt mede te richten op het vmbo onderwijs. Het is van belang de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt nauwlettend te blijven volgen, mede middels vacatureonderzoek. Daarnaast wordt onderzoek onder schoolverlaters aanbevolen om inzicht te krijgen in de motieven van gediplomeerden facilitaire dienstverlening om aan een vervolgopleiding te beginnen. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

30 9 LITERATUURLIJST CFI - Centrale Financiële Instellingen ( ). Oktobertelling. Den Haag Examenblad.nl (2008). HBO-raad (2008). Feiten en cijfers. Telling juni Den Haag Herontwerp mbo (2007). Activiteitenverslag Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent. Nijmegen Kenwerk ( ). Register Erkende Leerbedrijven. Telling juni. Zoetermeer Ministerie van OCW - het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2008). Kerncijfers OCW Ministerie van OCW: Den Haag OVDB (2006). Informatie arbeidsmarkt en onderwijs 2006/2007. OVDB: Bunnink ROA - Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (2007). Arbeidsmarktinformatiesysteem Universiteit Maastricht: Maastricht ROA - Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (2007). Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt Universiteit Maastricht: Maastricht RWI - Raad voor Werk en Inkomen (2008). Arbeidsmarktanalyse Den Haag Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

31 10 BIJLAGEN 10.1 Overzicht CWI-districten CWI- district RPA-gebied 1, Noord 1 Noord Groningen 2 Oost-Groningen 3 Centraal-Groningen 4 Friesland 5 Zuid-Drenthe 2, Oost 6 IJssel Vecht 7 Twente 8 Noordwest-Veluwe 9 Stedendriehoek 10 Valleiregio 11 Arnhem 12 Achterhoek 13 Nijmegen 14 Rivierenland 3, Middenwest 15 Flevoland 16 Gooi & Vechtstreek 17 Eemland 18 West-Utrecht 21 Rijnstreek 22 Haaglanden 4, Noordwest 19 Noord-Holland Noord 20 Zuidelijk Noord-Holland 5, Zuidwest 23 Rijnmond 24 Zeeland 25 West-Brabant 6, Zuidoost 26 Midden-Brabant 27 Noordoost-Brabant 28 Zuidoost-Brabant 29 Noord-Limburg 30 Weert 31 Roermond 32 Westelijke Mijnstreek 33 Parkstad Limburg 34 Maastricht Mergelland Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

32 10.2 Kwalificaties Kenwerk Facilitaire dienstverlening Naam kwalificatie Crebo Oude benamingen Niveau 2 Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende Medewerker facilitaire dienstverlening N.B. Kwalificaties die betrekking hebben op eindtermen onderwijs en kwalificaties betreffende het competentiegerichte onderwijs zijn samengenomen waar de kwalificaties enigszins met elkaar te vergelijken zijn. Dit om de leesbaarheid te vergroten Aantal vmbo leerlingen en vestigingen naar provincie Vmbo ZW-ISP Provincie Aantal leerlingen Aantal vestigingen Gemiddeld aantal leerlingen per vestiging Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Totaal Bron: CFI ( ) 10.4 Assistentenopleiding mbo in het vmbo In het gehele vmbo volgen 988 leerlingen de assistentenopleiding in het schooljaar Dit is in onderstaande tabel af te lezen. 119 daarvan volgen de assistentenopleiding ZW-ISP. Vergeleken met de voorgaande jaren is te zien dat het aantal leerlingen aan de assistentenopleiding in de richting ZW-ISP weer relatief sterk is gestegen. Meer in het algemeen is te zien dat het aantal leerlingen dat een mbo assistentenopleiding in het vmbo volgt, flink is gestegen sinds deze constructie in 2005 mogelijk gemaakt is. Aantal leerlingen assistentenopleiding Leerlingen AO gehele vmbo Leerlingen AO ZW-ISP Bron: CFI ( ) In onderstaande tabel is het aantal vmbo scholen en leerlingen assistentenopleiding ZW-ISP per provincie weergegeven. In leerjaar bieden 2 scholen de assistentenopleiding aan voor ZW-ISP. In leerjaar is dit aantal gestegen naar 7 scholen en in zijn er 8 scholen die de assistentenopleiding aanbieden. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

33 Aantal vmbo scholen en leerlingen assistentenopleiding ZW-ISP per provincie, 2007 Provincie Aantal scholen Aantal leerlingen Gelderland 1 8 Limburg 2 5 Noord-Brabant 1 23 Noord-Holland 1 20 Utrecht 1 45 Zuid-Holland 2 18 Totaal Bron: CFI (2007) 10.5 Vmbo leerwerktrajecten In het jaar volgen 351 leerlingen een leerwerktraject (LWT) in de richting ZW-ISP (3 e en 4 e leerjaar), waarvan 87 in het vmbo en 264 in het lwoo. In het leerjaar zijn dit 406 leerlingen. Ten opzichte van schooljaar is het aantal LWT leerlingen met 13% gedaald. Dit is opvallend, omdat het jaar daarvoor het leerlingenaantal voor LWT ZW-ISP met 11% was gestegen, namelijk van 365 leerlingen in naar 406 in Aantal vmbo leerlingen ZW-ISP leerwerktraject Leerweg Mutatie 2007 t.o.v (%) Vmbo LWT Lwoo LWT Totaal Bron: CFI ( ) 10.6 Leerwegondersteunend onderwijs In onderstaande grafiek is het aantal leerlingen ZW-ISP per leerweg aangegeven. Hierbij is onderscheid gemaakt in reguliere vmbo en lwoo leerlingen. Aantal leerlingen regulier vmbo en lwoo ZW-ISP per leerweg deelnemers Assistentenopleiding Basisberoepsgerichte leerweg Gemengde leerweg leerweg Kaderberoepsgerichte leerweg Leerwerktraject 7038 Totaal regulier vmbo lwoo Bron: CFI (2007) In de volgende tabel is het aandeel lwoo leerlingen voor het programma ZW-ISP aangegeven van het totaal aantal vmbo leerlingen in de richting ZW-ISP. Voor 2007 ligt dit op 34%. Het percentage schommelt voor de assistentenopleiding en leerwerktrajecten, omdat de aantallen hiervan laag zijn. Voor de overige leerwegen is een stijging te zien van het aandeel lwoo leerlingen over de afgelopen jaren. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

34 Lwoo leerlingen ten opzichte van totaal aantal leerlingen vmbo ZW-ISP (in procenten) Assistentenopleiding Basisberoepsgerichte leerweg Gemengde leerweg Kaderberoepsgerichte leerweg Leerwerktraject Totaal Bron: CFI ( ) 10.7 Vooropleiding mbo leerlingen Facilitaire dienstverlening (%, afgerond op hele procenten) Inschrijfjaar Basisonderwijs Basisvorming Vmbo Vmbo tl Mbo Havo/Vwo Hbo/Wo Bron: CFI ( ) 10.8 Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en CWI-district Facilitaire dienstverlening Naam kwalificatie Midden -west CWI-districten Noord -west Zuid -west Zuid -oost Niveau 2 Noord Oost Totaal Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende Bron: CFI (2007) Aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg Facilitaire dienstverlening Naam kwalificatie Bbl Bol Totaal Niveau 2 Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende ,4% 78,6% Ter vergelijk: verhouding bbl-bol van alle in het land aangeboden mbo opleidingen 31% 69% Bron: CFI (2007) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

35 10.10 Mutaties aantal mbo leerlingen per kwalificatie en leerweg t.o.v Facilitaire dienstverlening in absolute aantallen Naam kwalificatie Bbl Bol Totaal Niveau 2 Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende Totaal ,7% -3,9% -8,1% Bron: CFI ( ) Terug Aantal mbo scholen per kwalificatie en CWI-district Facilitaire dienstverlening Naam kwalificatie CWI-districten Niveau 2 Noord Oost Midden -west Noord -west Zuid -west Zuid -oost Totaal Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende Totaal Gemiddeld aantal mbo leerlingen facilitaire dienstverlening Bron: CFI (2007) Aantal mbo diploma's per kwalificatie en leerweg 2007 Facilitaire dienstverlening Naam kwalificatie Bbl Bol Bbl en bol Extraneus Totaal Niveau 2 Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende Bron: CFI (2007) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

36 10.13 Mutaties aantal mbo diploma's per kwalificatie en leerweg 2007 t.o.v Facilitaire dienstverlening in absolute aantallen Naam kwalificatie Bbl Bol Totaal Niveau 2 Facilitair medewerker, Voedingsassistent Niveau 4 Facilitair leidinggevende Bron: CFI ( ) ,6% 62,7% 39,1% Aantal studenten hbo facility management Aantal studenten hbo facility management Opleiding Associate degree facility management 6 Bachelor facility management Kort facility management Totaal Bron: HBO-raad (2008) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

37 10.15 Aantal diploma s hbo facility management Aantal diploma's hbo facility management Opleiding Kort facility management Bachelor facility management Totaal Bron: HBO-raad (2008) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

38 10.16 Mbo instroom hbo facility management Mbo instroom hbo facility management Opleiding Associate degree facility management * * * * * Bachelor facility management Kort facility management 1 * * * * Totaal Bron: HBO-raad (2008) Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Facilitaire dienstverlening

Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Reizen

Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Reizen Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie 2008-2009 Sector Reizen Zoetermeer, december 2008 Kenwerk, Zoetermeer December 2008 Samengesteld door: Drs. M.R. Bakker Drs. Y.M. Hoogeveen Kenwerk Maria Montessorilaan

Nadere informatie

Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Horeca

Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Horeca Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie 2008-2009 Sector Horeca Zoetermeer, december 2008 Kenwerk, Zoetermeer December 2008 Samengesteld door: Drs. M.R. Bakker Drs. Y.M. Hoogeveen Kenwerk Maria Montessorilaan

Nadere informatie

Barometer arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Kenwerk 2008-2009

Barometer arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Kenwerk 2008-2009 Barometer arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie Kenwerk 2008-2009 Barometer arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie 2008-2009 Op welke uitdagingen en knelpunten moeten we vanuit onderwijs- en arbeidsmarktperspectief

Nadere informatie

Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Recreatie

Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie Sector Recreatie Rapportage arbeidsmarkten onderwijsinformatie 2008-2009 Sector Recreatie Zoetermeer, december 2008 Kenwerk, Zoetermeer December 2008 Samengesteld door: Drs. M.R. Bakker Drs. Y.M. Hoogeveen Kenwerk Maria

Nadere informatie

Erkend leerbedrijf. dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening

Erkend leerbedrijf. dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Erkend leerbedrijf dáár wordt het vak geleerd horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Waarom erkend leerbedrijf? Jonge mensen wegwijs maken in de sector: dat is de taak van een leerbedrijf.

Nadere informatie

Voorwoord. Alien Cnossen algemeen directeur Kenwerk

Voorwoord. Alien Cnossen algemeen directeur Kenwerk Voorwoord In het nieuwe regeerakkoord lezen we dat de regering inzet op betere vakmensen voor de 21 e eeuw. In het beroepsonderwijs zal het moeten gaan over ondernemerschap en het versterken van de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen

Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen ECABO Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen Dit document vormt een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen uit de Monitor arbeidsmarkt

Nadere informatie

Colo-barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt

Colo-barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt Colo-barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt Een inventarisatie door Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, verenigd in Colo, peiling mei 2007. Het aantal door kenniscentra erkende leerbedrijven

Nadere informatie

index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant

index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant index Technocentrum Kwantitatieve regioanalyse technisch beroepsonderwijs Provincie Noord-Brabant Inhoudsopgave 1. Mbo Techniek... 3 1.1 Deelnemers mbo techniek... 3 1.1.1 Onderwijsinstellingen... 3 1.1.2

Nadere informatie

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 1999- ROA Colofon Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA). Niets uit deze uitgave mag op enige manier worden verveelvoudigd zonder voorafgaande

Nadere informatie

Joost Meijer, Amsterdam, 2015

Joost Meijer, Amsterdam, 2015 Deelrapport Kohnstamm Instituut over doorstroom vmbo-mbo t.b.v. NRO-project 405-14-580-002 Joost Meijer, Amsterdam, 2015 Inleiding De doorstroom van vmbo naar mbo in de groene sector is lager dan de doorstroom

Nadere informatie

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt

Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt Schoolverlaters tussen onderwijs en arbeidsmarkt 1999-4Middelbaar BeroepsOnderwijs ROA De cijfers in deze publicatie zijn gebaseerd op de jaarlijkse schoolverlatersonderzoeken van het Researchcentrum voor

Nadere informatie

ECABO - Trends binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen

ECABO - Trends binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen ECABO - Trends binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen Dit document vormt een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen uit de Monitor arbeidsmarkt en beroepsonderwijs

Nadere informatie

1. Teller UZS in RMC Regio Utrecht

1. Teller UZS in RMC Regio Utrecht Voorblad bij Rapportage UzS oktober 2014 t/m 1 okt 2015 RMC Regio Utrecht 1. Teller uitschrijvingen zonder startkwalificatie 2. Leeswijzer 3. Conclusies en aanbevelingen 1. Teller UZS in RMC Regio Utrecht

Nadere informatie

KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS

KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS - editie 2007 KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS REGIO MIDDEN- EN WEST-BRABANT - Samenvatting - Een initiatief van index Technocentrum Midden- en West-Brabant index Technocentrum Mozartlaan

Nadere informatie

Landelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007

Landelijke Jeugdmonitor. Rapportage 2e kwartaal 2007 Landelijke Jeugdmonitor Rapportage 2e kwartaal 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen, 2007 Verklaring der tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer x = geheim = nihil = (indien

Nadere informatie

Kengetallen ECABO Bijlage bij jaarverslag 2010

Kengetallen ECABO Bijlage bij jaarverslag 2010 Kengetallen ECABO Bijlage bij jaarverslag 2010 Aantal erkende leerbedrijven in ARTUS 46.269* Aantal geregistreerde leerplaatsen 83.412 Aantal deelnemers ECABO 2009-2010 85.667 Aantal BOL-deelnemers 76.307

Nadere informatie

ECABO Kans op werk en stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen

ECABO Kans op werk en stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen ECABO Kans op werk en stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen Dit document vormt een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen uit de Monitor arbeidsmarkt en beroepsonderwijs

Nadere informatie

De praktijk... dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening

De praktijk... dáár wordt het vak geleerd. horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening De praktijk... dáár wordt het vak geleerd horeca bakkerij reizen recreatie facilitaire dienstverlening Verbinding tussen bedrijfsleven en onderwijs Kenwerk is het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven

Nadere informatie

A fbouw. Ontwikkeling aantal leerlingen Afbouw 2013/2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1. Datum: januari 2014 Auteur: Sanne Saalbrink

A fbouw. Ontwikkeling aantal leerlingen Afbouw 2013/2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1. Datum: januari 2014 Auteur: Sanne Saalbrink A fbouw Ontwikkeling aantal leerlingen Afbouw 2013/2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1 Datum: januari 2014 Auteur: Sanne Saalbrink Colofon Savantis is een kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven

Nadere informatie

FACTSHEET Verwante en niet-verwante doorstroom in de beroepskolom

FACTSHEET Verwante en niet-verwante doorstroom in de beroepskolom FACTSHEET Verwante en niet-verwante doorstroom in de beroepskolom In het Nederlands onderwijsbestel moeten kinderen op jonge leeftijd belangrijke keuzes maken die de rest van hun loopbaan beïnvloedt. De

Nadere informatie

Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie Onderzoek Sector Uiterlijke Verzorging

Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie Onderzoek Sector Uiterlijke Verzorging Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie Onderzoek Sector Uiterlijke Verzorging 214-218 Colofon Al meer dan 65 jaar is KOC Nederland het kenniscentrum voor de sector Uiterlijke Verzorging (kapper, schoonheidsspecialist,

Nadere informatie

Trends & cijfers. facilitaire dienstverlening

Trends & cijfers. facilitaire dienstverlening Trends & cijfers facilitaire dienstverlening Zicht op arbeidsmarkt en onderwijs 2012-2013 Colofon Uitgave Kenwerk Maria Montessorilaan 11-17 2719 DB Zoetermeer Telefoon: 079 360 14 00 Website: www.kenwerk.nl

Nadere informatie

Ontwikkeling leerlingaantallen

Ontwikkeling leerlingaantallen Ontwikkeling leerlingaantallen Elk jaar wordt op 1 oktober het leerlingaantal van elke basisschool geregistreerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (). Op basis van deze leerlingtelling wordt de bekostiging

Nadere informatie

Aantal deelnemers paardensport 2013-2014: 293. Meest gevolgde niveau: 4

Aantal deelnemers paardensport 2013-2014: 293. Meest gevolgde niveau: 4 PAARDENSPORT Onderwijs 2013-2014 Deze factsheet bevat specifieke informatie over het middelbaar beroepsonderwijs voor de paardensport. Onderwerpen die aan bod komen zijn: aantal deelnemers, aantal gediplomeerden

Nadere informatie

Samenvatting. Doorstroomatlas vmbo. De onderwijsloopbanen van vmbo ers in kaart gebracht

Samenvatting. Doorstroomatlas vmbo. De onderwijsloopbanen van vmbo ers in kaart gebracht Samenvatting Doorstroomatlas vmbo De onderwijsloopbanen van vmbo ers in kaart gebracht Samenvatting Doorstroomatlas vmbo De onderwijsloopbanen van vmbo ers in kaart gebracht 2012 Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Erratum Jaarboek onderwijs 2008

Erratum Jaarboek onderwijs 2008 Centraal Bureau voor de Statistiek Erratum 13 december 2007 Erratum Jaarboek onderwijs 2008 Ondanks de zorgvuldigheid waarmee deze publicatie is samengesteld, is een aantal zaken niet juist vermeld. Onze

Nadere informatie

Facts & Figures Flevoland

Facts & Figures Flevoland Facts & Figures Flevoland Prognose van leerlingaantallen In Flevoland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,

Nadere informatie

Behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein

Behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein Behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein Afdeling arbeidsmarktonderzoek, Maart 2011 ECABO Disketteweg 6 Postbus 1230 3821 RA AMERSFOORT Telefoon 033 450 46 46 Fax 033 450 46 66 info@ecabo.nl www.ecabo.nl

Nadere informatie

Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen

Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen ECABO Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen Dit document vormt een korte samenvatting van de belangrijkste bevindingen uit de Monitor arbeidsmarkt

Nadere informatie

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014 Nummer 6 juni 2014 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014 Factsheet Ondanks eerste tekenen dat de economie weer aantrekt blijft de werkloosheid. Negen procent van de Amsterdamse beroepsbevolking is werkloos

Nadere informatie

Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem

Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem Resultaten Kans op werk 2019 Sectorkamer Mobiliteit, transport, logistiek en maritiem SBB, 31 januari 2019 190131 Resultaten Kans op werk 2019 MTLM 1 Inhoudsopgave blz Inleiding 3 1 Toelichting 4 2 Vergelijking

Nadere informatie

Districtsrapportage. NOORDWEST -Noord-Holland-Noord -Zuidelijk Noord-Holland

Districtsrapportage. NOORDWEST -Noord-Holland-Noord -Zuidelijk Noord-Holland Districtsrapportage NOORDWEST - - 21 INHOUDSOPGAVE Pagina ACHTERGRONDINFORMATIE 3 1 WERKGELEGENHEID 4 2 VACATURES 5 3 ECABO ENQUETE 6 4 LEERLINGEN 7 5 GEDIPLOMEERDEN 8 7 PERSPECTIEVEN WERKGEVERS 1 8 ARBEIDSMARKTPERSPECTIEVEN

Nadere informatie

Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen

Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst. Groen is overal en voor iedereen Ondernemend onderwijs voor een groene toekomst Groen is overal en voor iedereen AOC s geven een breed scala aan opleidingen op het gebied van voedsel, natuur en leefomgeving. Zij verzorgen vmbo, mbo en

Nadere informatie

Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen

Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen ECABO Kans op werk en kans op stage binnen de economisch-administratieve, ICT- en veiligheidsberoepen Dit document vormt een korte samenvatting van de belangrijkste resultaten van het jaarlijkse arbeidsmarktonderzoek

Nadere informatie

Facts & Figures Drenthe

Facts & Figures Drenthe Facts & Figures Drenthe Prognose van leerlingaantallen In Drenthe wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte, theoretische-

Nadere informatie

Facts & Figures Overijssel

Facts & Figures Overijssel 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 Facts & Figures Overijssel Prognose van leerlingaantallen In Overijssel wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit

Nadere informatie

Facts & Figures Friesland

Facts & Figures Friesland Facts & Figures Friesland Prognose van leerlingaantallen In Friesland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,

Nadere informatie

Facts & Figures Zeeland

Facts & Figures Zeeland Facts & Figures Zeeland Prognose van leerlingaantallen In Zeeland wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte, theoretische-

Nadere informatie

Ontwikkeling aantal leerlingen en gediplomeerden Reclame, Presentatie en Communicatie 2014 RECLAME, PRESENTATIE EN COMMUNICATIE

Ontwikkeling aantal leerlingen en gediplomeerden Reclame, Presentatie en Communicatie 2014 RECLAME, PRESENTATIE EN COMMUNICATIE RECLAME, PRESENTATIE EN COMMUNICATIE Ontwikkeling aantal leerlingen en gediplomeerden Reclame, Presentatie en Communicatie 2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1 en 2 Datum: 4 december 2014 Colofon Savantis

Nadere informatie

Middelbaar beroepsonderwijs regio Arnhem

Middelbaar beroepsonderwijs regio Arnhem Deze factsheet toont de ontwikkeling van het aantal studenten in het middelbaar beroepsonderwijs in de regio Arnhem. De cijfers geven inzicht in de ontwikkelingen per sector, niveau en leerweg. Daarnaast

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018

Graydon Kwartaalmonitor Q3 2018 Graydon Kwartaal monitor 1 Voorwoord Inhoud De economie zit duidelijk in de lift. Na eerdere positieve berichten over de groeiende omvang van het Nederlandse bedrijfsleven, blijkt ook uit deze Graydon

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Leeswijzer

Inhoudsopgave. Leeswijzer Inhoudsopgave Leeswijzer... 2 Deel I: Deelnemers mbo... 3 Deelnemers mbo Zorg... 3 Deelnemers mbo Welzijn... 4 Nieuwe instromers mbo Welzijn... 7 Deel III: Gediplomeerden mbo... 8 Gediplomeerden mbo Welzijn...

Nadere informatie

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Groot Amsterdam - Gooi en Vechtstreek

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Groot Amsterdam - Gooi en Vechtstreek Regiorapportage Mobiliteitsbranche Groot Amsterdam - Gooi en Vechtstreek Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in de regio Groot Amsterdam -

Nadere informatie

Onderwijs in Kaart 2018 West- Brabant

Onderwijs in Kaart 2018 West- Brabant Onderwijs in Kaart 2018 West- Brabant Cijfermatige ontwikkelingen in West- Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40 00 F 088 144 40

Nadere informatie

Facts & Figures Limburg

Facts & Figures Limburg 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 2031 2033 2035 2037 Facts & Figures Limburg Prognose van leerlingaantallen In Limburg wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat

Nadere informatie

SCHOONMAAK EN GLAZENWASSEN. Leerlingcijfers. Sector Schoonmaak en Glazenwassen. Datum: 16 februari 2015 Auteur: Savantis

SCHOONMAAK EN GLAZENWASSEN. Leerlingcijfers. Sector Schoonmaak en Glazenwassen. Datum: 16 februari 2015 Auteur: Savantis SCHOONMAAK EN GLAZENWASSEN Leerlingcijfers Sector Schoonmaak en Glazenwassen Datum: 16 februari 2015 Auteur: Savantis Colofon Savantis is het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven voor de sectoren

Nadere informatie

KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS

KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS - editie 2006 KWANTITATIEVE REGIOANALYSE TECHNISCH BEROEPSONDERWIJS REGIO MIDDEN- EN WEST-BRABANT - Samenvatting - Een initiatief van index Technocentrum Midden- en West-Brabant index Technocentrum Mozartlaan

Nadere informatie

Onderwijs in Kaart 2018 Zuidoost-Brabant

Onderwijs in Kaart 2018 Zuidoost-Brabant Onderwijs in Kaart 2018 Zuidoost-Brabant Cijfermatige onderwijsontwikkelingen in Zuidoost-Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40

Nadere informatie

AGRARISCH ZORGBEDRIJF

AGRARISCH ZORGBEDRIJF AGRARISCH ZORGBEDRIJF Onderwijs 2013-2014 Deze factsheet bevat specifieke informatie over het middelbaar beroepsonderwijs voor agrarische zorgbedrijven. Onderwerpen die aan bod komen zijn: aantal deelnemers,

Nadere informatie

5. Onderwijs en schoolkleur

5. Onderwijs en schoolkleur 5. Onderwijs en schoolkleur Niet-westerse allochtonen verlaten het Nederlandse onderwijssysteem gemiddeld met een lager onderwijsniveau dan autochtone leerlingen. Al in het basisonderwijs lopen allochtone

Nadere informatie

Regionale Arbeidsmarktanalyse uit Feiten en Cijfers

Regionale Arbeidsmarktanalyse uit Feiten en Cijfers Regionale Arbeidsmarktanalyse uit Feiten en Cijfers Een beschrijving van het horeca onderwijs en de horeca arbeidsmarkt per provincie Regionale Arbeidsmarktanalyse uit Feiten en Cijfers Een beschrijving

Nadere informatie

Informatie Arbeidsmarkt en Onderwijs 2004

Informatie Arbeidsmarkt en Onderwijs 2004 Informatie Arbeidsmarkt en Onderwijs 2004 Informatie Arbeidsmarkt en Onderwijs 2004 Auteurs : Jop van Amelsvoort, Pascale Heuts, Geertje Röling, Marieke Politiek copyright september 2004 OVDB, Bunnik Pagina

Nadere informatie

Facts & Figures Utrecht

Facts & Figures Utrecht Facts & Figures Utrecht Prognose van leerlingaantallen In provincie Utrecht wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte,

Nadere informatie

Onderwijs- en arbeidsmarktdata: wat is beschikbaar en hoe gebruikt u het voor de regiovisie?

Onderwijs- en arbeidsmarktdata: wat is beschikbaar en hoe gebruikt u het voor de regiovisie? Onderwijs- en arbeidsmarktdata: wat is beschikbaar en hoe gebruikt u het voor de regiovisie? 1 www.sterktechniekonderwijs.nl EVEN VOORSTELLEN 01 02 Onderwijs Regionale overheden 03 Bedrijfsleven 04 Anders?

Nadere informatie

Trends & cijfers. facilitaire dienstverlening

Trends & cijfers. facilitaire dienstverlening Trends & cijfers facilitaire dienstverlening Zicht op arbeidsmarkt en onderwijs 2014-2015 Colofon Uitgave Kenwerk Maria Montessorilaan 11-17 2719 DB Zoetermeer Telefoon: 079 360 14 00 Website: www.kenwerk.nl

Nadere informatie

VERSHANDEL, LOGISTIEK EN TRANSPORT

VERSHANDEL, LOGISTIEK EN TRANSPORT VERSHANDEL, LOGISTIEK EN TRANSPORT Onderwijs 2013-2014 Deze factsheet bevat specifieke informatie over het middelbaar beroepsonderwijs voor vershandel, logistiek en transport. Onderwerpen die aan bod komen

Nadere informatie

Minder jongeren zonder startkwalificatie van school

Minder jongeren zonder startkwalificatie van school Minder jongeren zonder startkwalificatie van school 09 Aantal voortijdig schoolverlaters gedaald Lissabondoelstelling om voortijdig schoolverlaten terug te dringen bijna gehaald Meer mannen dan vrouwen

Nadere informatie

Ontwikkeling aantal leerlingen Reclame, Presentatie en Communicatie 2013/2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1

Ontwikkeling aantal leerlingen Reclame, Presentatie en Communicatie 2013/2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1 R eclame, P resentatie en C ommunicatie Ontwikkeling aantal leerlingen Reclame, Presentatie en Communicatie 2013/2014 Statistisch jaaroverzicht deel 1 Datum: februari 2014 Auteur: Sanne Saalbrink Colofon

Nadere informatie

Langdurige werkloosheid in Nederland

Langdurige werkloosheid in Nederland Langdurige werkloosheid in Nederland Robert de Vries In 25 waren er 483 duizend werklozen. Hiervan waren er 23 duizend 42 procent langdurig werkloos. Langdurige werkloosheid komt vooral voor bij ouderen.

Nadere informatie

FIGURES, FACTS & TRENDS

FIGURES, FACTS & TRENDS FIGURES, FACTS & TRENDS Scholingstrajecten voor immigranten, groep gemotiveerde, vaak hoog opgeleide statushouders INSTROOM VANUIT MEERDERE PERSPECTIEVEN Reguliere instroom vanuit VMBO naar BOL-opleidingen

Nadere informatie

OVER DE KWALIFICATIES VOOR DE BLOEMEN- EN GROENE DETAILHANDEL

OVER DE KWALIFICATIES VOOR DE BLOEMEN- EN GROENE DETAILHANDEL BLOEMEN- EN GROENE DETAILHANDEL Onderwijs 2013-2014 Deze factsheet bevat specifieke informatie over het middelbaar beroepsonderwijs voor de bloemen- en groene detailhandel. Onderwerpen die aan bod komen

Nadere informatie

Factsheet Open teelten Landbouw Ontwikkelingen in de sector op basis van de administratie van Colland Arbeidsmarkt in 2013

Factsheet Open teelten Landbouw Ontwikkelingen in de sector op basis van de administratie van Colland Arbeidsmarkt in 2013 Factsheet Open teelten Landbouw 2014 Ontwikkelingen in de sector op basis van de administratie van Colland Arbeidsmarkt in 2013 Colland Bestuursbureau, 14 oktober 2014 Pagina 2 27 Inhoudsopgave Toelichting

Nadere informatie

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013 Fact sheet nummer 5 maart 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam Er zijn ruim 133.000 jongeren van 15 tot en met 26 jaar in Amsterdam (januari 2012). Met de meeste jongeren gaat het goed in het onderwijs

Nadere informatie

Zorgplicht arbeidsmarktperspectief ZORGEN VOOR WERKZAME OPLEIDINGEN. Arbeidsmarktintrede van mbo-gediplomeerden. september 2016

Zorgplicht arbeidsmarktperspectief ZORGEN VOOR WERKZAME OPLEIDINGEN. Arbeidsmarktintrede van mbo-gediplomeerden. september 2016 ZORGEN VOOR WERKZAME OPLEIDINGEN Arbeidsmarktintrede van mbo-gediplomeerden Auteurs Christoph Meng & Annelore Verhagen, Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) september 2016 Jaarlijks krijgen

Nadere informatie

De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer

De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer De kwaliteit van ons onderwijs Examenresultaten Stedelijk College Zoetermeer schooljaar 2005-2006 schooljaar 2006-2007 schooljaar 2007-2008 Gemiddelde examenresultaten over de laatste drie schooljaren

Nadere informatie

Kengetallen Mobiliteitsbranche 2003-2013

Kengetallen Mobiliteitsbranche 2003-2013 Kengetallen Mobiliteitsbranche 2003-2013 Kengetallen Mobiliteitsbranche 2003-2013 drs. W. van Ooij MarktMonitor Januari 2015 Kengetallen Mobiliteitsbranche 2003-2013 . Kengetallen Mobiliteitsbranche 2003-2013

Nadere informatie

Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen verder gestegen in februari

Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen verder gestegen in februari Februari 2009 Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen verder gestegen 2 Ingediende vacatures 5 Vraag en aanbod bij UWV WERKbedrijf 6 Verleende ontslagvergunningen 7 Statistische bijlage 8 Toelichting NWW

Nadere informatie

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Flevoland

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Flevoland Regiorapportage Mobiliteitsbranche Flevoland Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in de regio Flevoland ROC Flevoland 2012 2013 1 1. Kans op

Nadere informatie

Arbeidsmarktregio Oost-Utrecht

Arbeidsmarktregio Oost-Utrecht Regiosheet Arbeidsmarktregio REGIOSHEET Arbeidsmarktregio 1 1 Dit is de regiosheet voor de arbeidsmarktregio, waarin de arbeidsmarkt wordt geschetst voor de beroepen in het ECABO-domein. ECABO brengt in

Nadere informatie

Bunnik, oktober 2006 OVDB Resultaatgroep Marktinformatie. Informatie arbeidsmarkt en onderwijs 2006/2007

Bunnik, oktober 2006 OVDB Resultaatgroep Marktinformatie. Informatie arbeidsmarkt en onderwijs 2006/2007 Bunnik, oktober 2006 OVDB Resultaatgroep Marktinformatie Informatie arbeidsmarkt en onderwijs 2006/2007 Inhoudsopgave 0. Inleiding... 8 1. Samenvatting... 11 2. Verpleging en Verzorging... 13 1.1 Arbeidsmarkt

Nadere informatie

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Juni 2011

Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Juni 2011 Barometer Arbeidsmarkt Regio Achterhoek (BARA) Juni 2011 In deze notitie van het UWV WERKbedrijf worden de actuele ontwikkelingen op de regionale arbeidsmarkt kort toegelicht. Vanuit diverse bronnen is

Nadere informatie

Arbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant

Arbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant Arbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant Factsheetrapportage sector onderwijs De provincie Noord-Brabant heeft door Etil het onderzoek 'Arbeidsmarktanalyse HCA Noord-Brabant' laten uitvoeren. Om het menselijk

Nadere informatie

Twente: (ook) op zoek naar vervanging Arbeidsmarktprognoses

Twente: (ook) op zoek naar vervanging Arbeidsmarktprognoses Twente: (ook) op zoek naar vervanging Arbeidsmarktprognoses 2017-2022 De groei van de economie vertaalt zich in aanhoudende vraag naar personeel en steeds meer krapte op de arbeidsmarkt. Recent opgestelde

Nadere informatie

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015

Herziening MBO voor leerbedrijven. Versie 1.0 juli 2015 Herziening MBO voor leerbedrijven Versie 1.0 juli 2015 De presentatie in het kort Het mbo-onderwijs verandert Keuzedelen, nieuw in de mbo-opleiding Kansen voor het bedrijfsleven Het mbo-onderwijs verandert

Nadere informatie

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo

Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Handreiking: Uitleg begrippen vmbo-mbo Ook in het vmbo is er sprake van onderwijsvernieuwing. De meest in het oog springende vernieuwing is de introductie van een kern, profiel en (meerdere) keuzes. De

Nadere informatie

Colo-barometer. van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt

Colo-barometer. van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt Colo-barometer van de stageplaatsen- en leerbanenmarkt Een inventarisatie door Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, verenigd in Colo, peiling augustus 2007 Meer leerbedrijven nodig om de toekomstige

Nadere informatie

KENGETALLEN MOBILITEITSBRANCHE

KENGETALLEN MOBILITEITSBRANCHE KENGETALLEN MOBILITEITSBRANCHE 2005-2016 Juni 2016 Kengetallen mobiliteitsbranche 2005-2016 1 INHOUD 1. Aanleiding 3 2. Conclusie 5 3. Resultaten 10 3.1 Werkgevers 10 3.2 Medewerkers 27 3.3 Branchemobiliteit

Nadere informatie

RENDEMENTEN EN DIPLOMA S

RENDEMENTEN EN DIPLOMA S 2. ONDERWIJSOPBRENGSTEN EN DEELNEMERSONTWIKKELING RENDEMENTEN EN DIPLOMA S DIPLOMA S VMBO 2-24 De rendementen vmbo zijn gebaseerd op de opbrengsten oordelen van de onderwijsinspectie. Als een leerling

Nadere informatie

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Noord-Holland Zuid

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Noord-Holland Zuid Regiorapportage Mobiliteitsbranche Noord-Holland Zuid Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in de regio Noord-Holland Zuid ROC Nova College 2012

Nadere informatie

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit;

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Mede namens de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit; Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 10 oktober 2006, nr. BVE/IenI/2006/33530, houdende regels voor het verstrekken van een aanvullende vergoeding voor het werven van

Nadere informatie

Februari 2010. Brancheschets Horeca

Februari 2010. Brancheschets Horeca Februari 2010 Brancheschets Horeca Brancheschets Horeca Afdeling Arbeidsmarktinformatie Redactie: Rob de Munnik, Marijke Oosterhuis & Niek Veeken 10-2-2010 Landelijk Bedrijfsadviseur Horeca Patricia Oosthof

Nadere informatie

Facts & Figures Groningen

Facts & Figures Groningen 217 219 221 223 225 227 229 231 233 235 237 Facts & Figures Groningen Prognose van leerlingaantallen In Groningen wordt er een krimp verwacht van het totale leerlingenaantal op het vmbo. Dit gaat over

Nadere informatie

FACTSHEET ARBEIDSMARKT

FACTSHEET ARBEIDSMARKT 1 FACTSHEET ARBEIDSMARKT Zuid LIMBURG 1. Kerngegevens beroepsbevolking Figuur 1.1 Samenstelling bevolking naar leeftijd en geslacht, Zuid Limburg, 2013-2025 Bron: Regioportret Zuid Limburg Ontgroening

Nadere informatie

Onderwijs in Kaart 2018 Midden-Brabant

Onderwijs in Kaart 2018 Midden-Brabant Onderwijs in Kaart 2018 Midden-Brabant Cijfermatige onderwijsontwikkelingen in Midden-Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40 00 F

Nadere informatie

Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs Midden-Brabant

Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs Midden-Brabant Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs Midden-Brabant In mei 2019 verscheen de Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs. In die publicatie leest u over de actuele trends en ontwikkelingen in het zorg- en welzijnsonderwijs

Nadere informatie

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak - 2017 Analyse op basis van het doelgroepregister en de polisadministratie 1 Inhoud Inleiding... 3 1: Werkzaam zijn en blijven... 4 1a: Werkzaam zijn en blijven

Nadere informatie

Arbeidsmarktregio Noord-Holland Noord

Arbeidsmarktregio Noord-Holland Noord Regiosheet Arbeidsmarktregio REGIOSHEET Arbeidsmarktregio 1 1 Dit is de regiosheet voor de arbeidsmarktregio, waarin de arbeidsmarkt wordt geschetst voor de beroepen in het ECABO-domein. ECABO brengt in

Nadere informatie

Inzicht met cijfers. Michael van der Ploeg Deltion College Odile Sondermeijer, SBB. Gebruikersbijeenkomst SBB, sambo-ict, Woerden, 28 mei 2018

Inzicht met cijfers. Michael van der Ploeg Deltion College Odile Sondermeijer, SBB. Gebruikersbijeenkomst SBB, sambo-ict, Woerden, 28 mei 2018 Inzicht met cijfers Michael van der Ploeg Deltion College Odile Sondermeijer, SBB Gebruikersbijeenkomst SBB, sambo-ict, Woerden, 28 mei 2018 Inzicht met cijfers Analyse opleidingen hout en meubel - landelijk

Nadere informatie

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Zuid-Limburg

Regiorapportage Mobiliteitsbranche Zuid-Limburg Regiorapportage Mobiliteitsbranche Zuid-Limburg Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs in de motorvoertuigen- en tweewielerbranche in de regio Zuid- Limburg ROC Arcus College 2012 2013 1

Nadere informatie

Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt

Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt Met een startkwalificatie betere kansen op de arbeidsmarkt Ingrid Beckers en Tanja Traag Van alle jongeren die in 24 niet meer op school zaten, had 6 procent een startkwalificatie, wat inhoudt dat ze minimaal

Nadere informatie

Factsheet Jongeren in een kwetsbare positie, schooljaar , voorlopige cijfers Landelijk pagina: 2

Factsheet Jongeren in een kwetsbare positie, schooljaar , voorlopige cijfers Landelijk pagina: 2 Factsheet jongeren in een kwetsbare positie Schooljaar 2015-2016 Voorlopige cijfers versie1 Uitgave: juni 2016 Factsheet Jongeren in een kwetsbare positie, schooljaar 2015-2016, voorlopige cijfers Landelijk

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Leeswijzer

Inhoudsopgave. Leeswijzer Inhoudsopgave Leeswijzer... 2 Deel I: Deelnemers mbo... 3 Deelnemers mbo Welzijn... 4 Deel II: Nieuwe instromers mbo... 6 Nieuwe instromers mbo Welzijn... 7 Deel III: Gediplomeerden mbo... 9 Gediplomeerden

Nadere informatie

De behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein

De behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein De behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein Afdeling arbeidsmarktonderzoek Odile Sondermeijer Maart 2014 14 03 13 De behoefte aan Ad-opleidingen in het ECABO domein 1 14 03 13 De behoefte aan Ad-opleidingen

Nadere informatie

Test je kennis over de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Lian de Bruijn Regionaal beleidsadviseur onderwijs arbeidsmarkt

Test je kennis over de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden. Lian de Bruijn Regionaal beleidsadviseur onderwijs arbeidsmarkt Test je kennis over de arbeidsmarkt in de regio Haaglanden Lian de Bruijn Regionaal beleidsadviseur onderwijs arbeidsmarkt 0 Hoeveel kenniscentra voor beroepsonderwijs zijn er tot 1 augustus 2015? A. 8

Nadere informatie

Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs Noordoost-Brabant

Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs Noordoost-Brabant Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs Noordoost-Brabant In mei 2019 verscheen de Arbeidsmarkt in Beeld: Onderwijs. In die publicatie leest u over de actuele trends en ontwikkelingen in het zorg- en welzijnsonderwijs

Nadere informatie

RECLAME, PRESENTATIE EN COMMUNICATIE. Gediplomeerden 2013/2014. Sector Reclame Presentatie en Communicatie. Datum: maart 2015 Auteur: Savantis

RECLAME, PRESENTATIE EN COMMUNICATIE. Gediplomeerden 2013/2014. Sector Reclame Presentatie en Communicatie. Datum: maart 2015 Auteur: Savantis RECLAME, PRESENTATIE EN COMMUNICATIE Gediplomeerden 2013/2014 Sector Reclame Presentatie en Communicatie Datum: maart 2015 Auteur: Savantis Colofon Savantis is het kenniscentrum beroepsonderwijs bedrijfsleven

Nadere informatie

Kwantitatieve ontwikkelingen rondom jeugdwerkloosheid

Kwantitatieve ontwikkelingen rondom jeugdwerkloosheid Bijlage 1 Kwantitatieve ontwikkelingen rondom jeugdwerkloosheid Landelijk beeld Algemeen beeld: Lichte daling jeugdwerkloosheid De afgelopen maanden is sprake van een lichte daling van de jeugdwerkloosheid

Nadere informatie