KADERNOTITIE SCHULDHULPVERLENING t/m Gemeente Ede Februari 2012

Transcriptie

1 KADERNOTITIE SCHULDHULPVERLENING 2012 t/m 2015 Gemeente Ede Februari 2012 Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

2 INHOUD 1. Inleiding 03 1.a Aard en omvang van de schuldenproblematiek 03 1.b De Edese aanpak 03 1.c Rendement Schuldhulpverlening De wet Gemeentelijke schuldhulpverlening Edese visie op schuldhulpverlening De Edese aanpak in de schuldhulpverlening 08 5 Formatie Ambitie 12 7 Financiën Potentiële maatregelen tot inhoudelijke aanpassingen De voorgestelde kaders schuldhulpverlening Ede Voorstel 14 Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

3 1. Inleiding De gemeente Ede staat inwoners met financiële problemen zo goed mogelijk bij. De uitvoering van de schuldhulpverlening is in Ede opgedragen aan het Bureau Schuldhulp en Budgetadvies, onderdeel van Publiekszaken. Tot nu toe is die taak nog een keuze van elke gemeente. Vanaf juli 2012 krijgt deze inspanning een wettelijke basis. Op die datum wordt de nieuwe Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening ingevoerd. Die nieuwe wet legt gemeenten wél verplichtingen op. Op grond van de wet moet de gemeente haar visie, uitgangspunten en werkwijze vastleggen in een plan dat de gemeenteraad voor ten hoogste 4 jaar vaststelt. Deze kadernotitie bevat die visie en concrete aanpak en moet gelezen worden tegen de achtergrond van het in het bestuursakkoord opgenomen afspraken: Bij de schuldhulpverlening willen wij vooral investeren in schuldpreventie. Daartoe zetten wij in op preventieve maatregelen, voorlichting en vroegtijdige signalering. De notitie geeft ook de financiële knelpunten weer die zich voordoen bij een voortgezette uitvoering van de schuldhulp op het huidige niveau en bespreekt de mogelijke alternatieven. 1.a Aard en omvang van de schuldenproblematiek Het aantal mensen dat moeite heeft de eindjes aan elkaar te knopen groeit. De financiële crisis bij de Nederlandse huishoudens zet nog steeds door. Volgens landelijke cijfers heeft ruim een kwart van de huishoudens schulden, bij 7 procent zijn die problematisch. Daarnaast zijn er mensen die uitgaven doen die niet passen bij hun inkomen. Verleidingen niet kunnen weerstaan of simpel pech hebben kunnen eveneens oorzaken zijn dat mensen hulp zoeken om hun situatie te veranderen. Nieuwe wetgeving (bijv. de Wet werk en bijstand met een gezinsinkomenstoets) versterkt deze ontwikkeling eerder dan dat deze wordt afgeremd. Een op de vijf Nederlanders vertoont financieel zwak gedrag; ongeveer 1,1 miljoen mensen (9%) heeft telkens aan het eind van de maand geen geld meer. Ruim vijf miljoen mensen (41% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder) zijn niet voorbereid op een onverwachte forse inkomensdaling. Dit zijn alarmerende cijfers, zeker nu de crisis nog niet is uitgewerkt. Alle reden dan ook om op preventie in te zetten en schulden te voorkomen. 1.b De Edese aanpak De gemeente Ede heeft van oudsher haar inwoners een integrale aanpak geboden op het gebied van schuldhulpverlening. De komst van de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening betekent op zichzelf geen wijziging in de Edese aanpak. Sterker nog, de wet zet juist in op een integrale aanpak met een nadruk op preventie om cliënten met financiële problemen daadwerkelijk te kunnen helpen. Voornaamste vraag is echter of de Edese aanpak komende jaren gehandhaafd kan worden gezien de teruglopende middelen. Daarover hierna meer. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

4 1.c Rendement van Schuldhulpverlening Bureau Regioplan beleidsonderzoek Amsterdam heeft in juli 2011 de resultaten uitgebracht van een door hen gehouden onderzoek 1 naar de kosten en baten van schuldhulpverlening. Doorgaans kijken organisaties voor schuldhulpverlening naar de directe resultaten van hun inzet: hoeveel mensen hebben zij geholpen en hoeveel trajecten zijn succesvol doorlopen. Schuldhulpverlening draagt echter ook indirect bij aan het realiseren van successen bij andere persoonlijke problemen. De conclusie van het onderzoek van Regioplan is dat het rendement van de schuldhulp gemiddeld twee keer zo hoog is als de kosten die ermee gemoeid zijn. Gemiddeld gaven de onderzochte organisaties aan schuldhulpverlening 1,4 miljoen euro uit per inwoners. Daarmee voorkwamen zij gemiddeld genomen een bedrag van 3,3 miljoen euro aan uitgaven op andere beleidsterreinen. De gemeente met het laagste rendement bespaarde toch nog 1,70 aan kosten op andere beleidsterreinen per ingezette euro. Kostenbesparing vindt vooral plaats op uitkeringen en wonen. De grootste baten worden gegenereerd door het inkorten en voorkómen van bijstands- en WWuitkeringen en het voorkómen van huisuitzettingen en dakloosheid. De bespaarde kosten op bijstandsniveau vormen hierbij voor de gemeente het grootste belang. Ook derden zoals het UWV en de woningcorporaties hebben echter profijt van de activiteiten van de gemeentelijke schuldhulpinstanties, aldus Regioplan, omdat zij daardoor veel kosten besparen. 2. DE WET GEMEENTELIJKE SCHULDHULPVERLENING Uitgangspunt voor deze kadernotitie is de opdracht die de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (Wgs) gemeenten geeft. De wet legt gemeenten een zorgplicht op het terrein van integrale schuldhulpverlening op. De gemeente moet aangeven hoe het proces van integrale schuldhulpverlening er uitziet, welke partijen er bij betrokken zijn en wat hun rol is. Bij gemeenten ligt de regierol op dit terrein. Het wetsvoorstel (inmiddels aangenomen door de Eerste Kamer op 7 februari 2012) schrijft verder voor dat de gemeenteraad een plan vaststelt dat richting geeft aan de integrale schuldhulpverlening aan inwoners van haar gemeente, telkens voor een periode van maximaal 4 jaar, met de mogelijkheid van tussentijdse wijziging. Aan deze planverplichting wordt in Ede met deze kadernotitie voldaan. Het plan moet de hoofdzaken bevatten van het door de gemeente te voeren beleid en op het voorkómen dat personen schulden aangaan die ze niet kunnen betalen. De wet noemt daarbij nadrukkelijk inzet van preventie. Verder staat er de aanbeveling in om beleidsregels te formuleren over de toegang tot de integrale schuldhulpverlening. 1 Schuldhulpverlening loont! Een onderzoek naar de kosten en baten van schuldhulpverlening - juli 2011 Regioplan Beleidsonderzoek, Amsterdam N.B. Voor deze kadernotitie zijn teksten gebruikt uit het eindrapport Klantprofielen voor schuldhulpverlening (juni 2011). Dit is een onderzoek uitgevoerd door Regioplan Beleidsonderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Verder is gebruik gemaakt van de Leidraad Wet gemeentelijke schuldhulpverlening van de Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren NVVK. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

5 Volgens artikel 2 van de Wgs moet in het plan in ieder geval staan: 1. Doelstelling: wat wil de gemeente bereiken met integrale schuldhulpverlening 2. Beleid en acties: hoe wil de gemeente het samenhangende beleid van integrale schuldhulpverlening uitvoeren en welke acties onderneemt men in de door het plan bestreken periode. 3. Resultaten: welke resultaten wenst de gemeente te behalen in de door het plan bestreken periode 4. Kwaliteit: welke maatregelen neemt de gemeente om de kwaliteit te borgen van de wijze waarop de integrale schuldhulpverlening wordt uitgevoerd 5. Preventie: welke maatregelen neemt het college om te voorkomen dat personen schulden aangaan die ze niet kunnen betalen 6. Maatwerk: de wijze waarop de integrale schuldhulpverlening wordt afgestemd op de situatie van de verzoeker (bijv. aan gezinnen met inwonende minderjarige kinderen) 7. Wachttijd: het maximaal aantal weken (wettelijk max. 4 weken) dat de gemeente nastreeft tot aan het eerste gesprek waarin de hulpvraag wordt vastgesteld. Bij spoedeisende zaken moet dat gesprek overigens al binnen drie werkdagen plaatsvinden De toegang tot de integrale schuldhulpverlening zal onder toepassing vallen van de Algemene wet bestuursrecht. Daarmee worden besluiten rond de toegang formele publiekrechtelijke besluiten, waartegen anders dan nu - bij voorbeeld ook bezwaar en beroep mogelijk is Als nieuw instrument krijgt de gemeente ook de mogelijkheid om bij de rechtbank een moratorium aan te vragen: een periode van maximaal 6 maanden waarin schuldeisers niet bevoegd zijn om hun schuld op te eisen of op de schuldenaar te verhalen. Volgens de nieuwe Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening moet het college nog een aantal zaken nader uitwerken in beleidsregels, mede vanwege de doorwerking naar de Algemene wet bestuursrecht (AWB). Bij inwerkingtreding van de wet moet de gemeente op elke aanvraag een gemotiveerd besluit nemen waartegen bezwaar en beroep mogelijk is. Ook moeten onder andere beleidsregels worden opgesteld voor het omgaan met fraudegevallen en herhaalde verzoeken voor schuldhulpverlening. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

6 3. DE EDESE VISIE OP SCHULDHULPVERLENING Ede heeft al een rugzak vol ervaring op het terrein van de schuldhulpverlening. Het Bureau Schuldhulp en Budgetadvies Ede (BSB) beschikt over een team consulenten dat een groot aantal instrumenten kan inzetten om inwoners van Ede te onder-steunen. De laatste jaren is het instrument preventie hieraan toegevoegd. Vanuit die ervaring valt de Edese visie op schuldhulpverlening te formuleren, aansluitend op de uitgangspunten die Ede ook op andere domeinen (WWB, WMO) hanteert: Ede biedt hulp en ondersteuning aan inwoners van de gemeente met (dreigende) financiële problemen. Deze hulp en ondersteuning is gericht op het (opnieuw) bereiken van financiële zelfredzaamheid van de klant. Hulp wordt op effectieve en efficiënte wijze ingezet. Met deze visie wil Ede als maatschappelijk effect, en dus resultaat, bereiken dat de maatschappelijke participatie van (kwetsbare) inwoners van Ede wordt vergroot c.q. hersteld. Schuldproblemen vormen namelijk een belemmering voor participatie. In deze kadernotitie staan voornamelijk hoofdlijnen. Waar nodig komen er aanvullend nog beleidsregels, bijvoorbeeld voor de toegang tot de schuldhulpverlening. Integrale schuldhulpverlening is verweven met meerdere beleidsterreinen. Succes met integrale schuldhulpverlening leidt vaak ook tot successen op andere beleids-terreinen die hier raakvlakken mee hebben, zoals: - Zorg (verslaving, gezondheid) - Werk (re-integratie) - Welzijn (psychosociale hulpverlening) - Minimabeleid (terugdringen niet-gebruik van voorzieningen) - Onderwijs (voorlichting op jonge leeftijd) - Openbare orde en veiligheid (criminaliteit) Integraliteit geldt niet alleen binnen de gemeente maar heeft ook betrekking op de samenwerking met partners in het maatschappelijk middenveld. Voorbeelden van deze zogenaamde ketenpartners zijn: - Algemeen maatschappelijk werk - Vrijwilligersorganisaties - Kerken - Verslavingszorg - UWV - Geestelijke gezondheidszorg - Scholen Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

7 Inzet van vrijwilligers In toenemende mate worden in Nederland vrijwilligers ingezet in de schuldhulpverlening. In Ede is op dit gebied al een lange traditie. Verschillende organisaties en kerkelijke instellingen helpen mensen met schulden op verschillende terreinen. Het gaat onder andere om het op orde brengen van de administratie, het toeleiden naar de gemeentelijke schuldhulpverlening en bieden van (immateriele) ondersteuning tijdens het traject. Deze begeleiding is zeer waardevol en een aanvulling op de dienstverlening van BSB. Bijzondere aandacht in dit verband verdient Schuldhulpmaatje-project In dit project wordt in samenwerking met De Medewerker een client gekoppeld aan een vrijwilliger. Ook wordt in de budgetcursus aandacht besteed aan de mogelijkheden van deze ondersteuning. Voor de komende jaren wil Ede met de verschillende vrijwilligersorganisaties tot eenduidige afspraken voor de samenwerking komen. Omdat veel inzet van de verschillende vrijwilligers gericht is op preventieve aspecten van de schuldhulpverlening, zal in het preventiejaarplan van de afdeling vorm en inhoud aan de samenwerking gegeven worden. Zo zal de afdeling in 2012 de vrijwilligers via actualiteitenbijeenkomsten de mogelijkheid bieden hun kennis en kunde up to date te houden. Schuldeisers worden ook meegenomen in het uitvoeren van beleid. Met diverse van hen bestaan samenwerkingsafspraken. Met Woonstede heeft Ede bijv. al jaren samenwerkingsafspraken om tijdig in actie te kunnen komen bij huurachterstanden. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

8 4. DE EDESE AANPAK IN SCHULDHULPVERLENING Maatwerk De visie in Ede op schuldhulpverlening is primair gericht op het (opnieuw) financieel zelfredzaam maken van haar inwoners. Dat betekent niet per se dat aan alle hulpvragers een schuldenvrije toekomst kan worden geboden. Soms is het in de situatie van de cliënt realistischer om in te zetten op het voorkómen van huisuitzetting of het zorgen dat mensen geen verdere schulden maken. Om hulp op effectieve en efficiënte wijze in te zetten is maatwerk op clientniveau noodzakelijk. De Edese manier van werken gaat uit van de individuele situatie van de schuldenaar en meer nog wat in zijn situatie het hoogst haalbare is. De schuldhulp-verlener stelt daarbij zo snel mogelijk vast wat een schuldenaar zelf kan en moet doen en welke ondersteuning de gemeente biedt. De consulent weegt af of een schuldenaar al dan niet wordt toegelaten tot een traject om een schuldregeling te treffen. Daarvoor zijn 3 niveaus te benoemen: Minimaal: interventies zoals het voorkómen van een huisuitzetting of afsluiting van nutsvoorzieningen Midden: voorkómen van (verdere) escalatie en/of het creëren van duurzame stabiliteit terwijl de schulden blijven bestaan Maximaal: de situatie dat de schuldenaar weer schuldenvrij wordt en blijft is het hoogst haalbare Het gedrag van de schuldenaar is een belangrijke, en misschien wel belangrijkste factor in het ontstaan van de schuldsituatie. Het is de taak van de consulent die de intake afneemt, om snel inzicht te krijgen in de motivatie van de klant en zijn vaardigheden om gedrag te veranderen. Problematische schulden zijn bijna altijd het gevolg van iemands gedrag. Hier ligt dan ook meestal de oplossing. Door aan schuldenaren zo snel mogelijk toe te lichten wat op dat moment het hoogst haalbare is, wordt voorkomen dat zij gedesillusioneerd uitvallen. Binnen de schuldhulpverlening zijn enkele doelgroepen te onderscheiden die een bijzondere aanpak krijgen omdat hun omstandigheden afwijken van de reguliere schuldhulpverlening dan wel de Wgs een bijzondere aanpak voorschrijft: Gezinnen met inwonende minderjarige kinderen. Deze groep vormt grof geschat 30% van het Edese klantenbestand. De Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening vraagt voor deze doelgroep bijzondere aandacht. Zelfstandige ondernemers. Tot en met 2011 heeft Ede in een pilot ondernemers die zich melden voor schuldhulpverlening doorverwezen naar een externe partij. Uit de analyse van de pilot blijkt dat schuldhulpverlening aan ondernemers van toegevoegde waarde is. Ook leert de pilot dat met een extra investering in aanvullende kennis, gemeente Ede prima in staat is om de schuldhulpverlening voor ondernemers zelf uit te voeren. In 2012 zal daarom in Ede het product Schuldregeling voor ondernemers ingezet worden. Ex-daklozen en verslaafden. Bij ex-daklozen en verslaafden is stabilisatie aan de orde. Er is extra aandacht voor mensen met een chronische verslaving of psychiatrische voorgeschiedenis. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

9 4.a Werkwijze De Edese aanpak is in vier stappen uiteen te zetten: 1. Preventie 2. Inventariseren 3. Stabiliseren 4. Oplossen. Preventie Preventie betekent bewustwording om te voorkómen dat mensen schulden aangaan die ze niet kunnen betalen. Mensen zijn zich namelijk niet altijd bewust van de waarde van geld en van de gevolgen van het aangaan van financiële verplichtingen. Bureau Schuldhulp merkt vanuit jarenlange ervaring de volgende groepen aan als risicovol en dus als doelgroep voor gerichte preventie: Jongeren Inwoners met een bijstandsuitkering Mensen met een verstandelijke beperking Ouderen met geen of weinig AOW- of pensioenjaren Door een preventiemedewerker wordt o.a. voorlichting gegeven op scholen en in wijkcentra, worden budgetcursussen verzorgd voor inwoners van de gemeente Ede (in groepen) en worden individuele budgetadviesgesprekken gevoerd (in 2011: 53). Daarnaast wordt door de BSB-consulenten een laagdrempelig inloopspreekuur gehouden voor algemene vragen of voor het aanmelden voor een schuldhulptraject. Inventariseren Integrale schuldhulpverlening is het actief ondersteunen van een klant bij het achterhalen van de oorzaak van zijn financiële problemen of de omstandigheden die verhinderen dat de financiële problemen kunnen worden opgelost. Integrale schuldhulpverlening houdt daarnaast in dat zoveel mogelijk voorkómen wordt dat (verdere) schulden ontstaan. De integrale intake moet van hoge kwaliteit zijn omdat snel duidelijk moet zijn welke inzet bij een klant minimaal nodig is om hem duurzaam uit de schulden te helpen. Een adequate intake betekent tijdwinst in het vervolgtraject. Dit houdt onder andere in dat de consulent schuldhulp een goede diagnose stelt (is sprake van crisis?, oorzaak/gedrag duidelijk krijgen, vaardigheden van en steunsysteem rond klant in kaart brengen, wat kan klant zelf en wat absoluut niet?), uitstekend op de hoogte is van de verschillende mogelijkheden voor een vervolgtraject (stabiliseren c.q. oplossen) en ingevoerd is in de sociale kaart van Ede en omgeving. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

10 Stabiliseren Stabiliseren houdt in het creëren van financiële stabiliteit en rust. Voorkomen moet worden dat de schulden (verder) oplopen en er een crisissituatie ontstaat. Instrumen-ten die ingezet kunnen worden om deze doelstelling te bereiken zijn vooral: budgetbeheer/budgetbegeleiding flankerende hulp (algemeen maatschappelijk werk, geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg) beschermingsbewind cursus Omgaan met geld Van bepaalde inwoners is aannemelijk dat zij nooit zelfredzaam zullen worden. Het hoogst haalbare is dan bijvoorbeeld om de situatie te stabiliseren ter bescherming van de eerste levensbehoeften. Oplossen Als bij de integrale intake blijkt dat de situatie complex is door de veelheid van problemen komt de schuldregeling in beeld. Dat kan een minnelijk traject zijn (proberen om met alle schuldeisers tot een schuldregeling te komen), beschermingsbewind, doorverwijzen naar Stadsbank Arnhem of toeleiden naar een wettelijk traject voor schuldsanering (WSNP). In de afgelopen jaren wordt het boeken van resultaten voor schuldhulpverleners lastiger. Dit komt onder andere door complexere schuldposities van cliënten (eigen woning, huurkoopcontracten e.d.) en de steeds assertievere opstelling van schuldeisers en incassokantoren. Toch slaagt BSB Ede er nog steeds bovengemiddeld in om tot een goede afwikkeling van de schuldpositie van de cliënt te komen. BSB Ede zet in het kader van oplossen voornamelijk de instrumenten schuldregeling en WSNP verklaring in. Daarnaast worden voor cliënten met beperkte schulden ook betalingsregelingen getroffen. In de Edese praktijk lukt het om in 40% van de in behandeling genomen gevallen een akkoord te bereiken met de schuldeisers. De gang naar de rechter voor de wettelijke sanering (zogenaamde WSNP-traject) is daardoor niet nodig. Hiermee scoort Ede landelijk gezien goed. Stadsbank Arnhem In sommige gevallen wordt een schuldregeling voor een client in de vorm van een saneringskrediet gegoten. De Stadsbank Arnhem verstrekt in dat geval een saneringskrediet aan de cliënt, waarmee de schuldeisers worden afbetaald. De gemeente Ede staat dan borg voor het krediet. Daarnaast verleent de Stadsbank leningen voor de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen voor mensen met een laag inkomen en WWB gerechtigden. Dit wordt beschouwd als een voorliggende voorziening waarop eerst een beroep moet worden gedaan voordat een bijzondere bijstandsaanvraag kan worden gehonoreerd. Overigens werkt Ede ook samen met de Stadsbank inzake de rentevoordeelrekening. Dit is gecombineerd leen/spaarproduct waarbij minima tegen gunstig tarief kunnen lenen en sparen. Aantallen Om een goed beeld te krijgen van de Edese aanpak in de praktijk is een overzicht ingevoegd van de geleverde inspanningen in 2011 en de prognose voor het lopende jaar. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

11 Aantal aanvragen Aantal trajecten budgetbeheer Gemiddeld schuldenpakket Op basis van landelijke ervaringscijfers en ontwikkelingen en door invoering van de nieuwe wet is in 2012 een lichte stijging (5%) te verwachten in het aantal aanmeldingen. Ook wordt extra instroom verwacht door invoering van de gewijzigde normering (toetsen aan huishoudinkomen) in de WWB. 5. FORMATIE Formatie-inzet 2012 (op basis van normtijden NVVK en eigen tijdschrijfgegevens) : Consulent Admin. ondersteuning Overig Preventie 0,6 fte. 0,9 fte. preventiemedew. Inventariseren 1,4 fte. 0,3 fte. Stabiliseren 4,1 fte. 0,3 fte. 3,1 fte. budgetbeheerder Oplossen 2,5 fte. 0,8 fte. Overig 1,0 fte. (algemeen) 1,0 fte. kwaliteit+beleid 1) 0,8 fte. teamleider Totaal 8,6 fte. 2,4 fte. 5,8 fte. Benodigde formatie (per 2012) Huidige formatie Consulent (incl. budgetcoach) 8,6 fte Consulent 8,6 fte Budgetbeheerder 3,1 fte Budgetbeheerder 2,3 fte Preventiemedewerker 0,9 fte Preventiemedewerker 0,9 fte Administratieve ondersteuning 2,4 fte Administratieve ondersteuning 3,2 fte Kwaliteitsmedewerker 1,0 fte Kwaliteitsmedewerker 0,0 fte Teamleider BSB 0,8 fte Teamleider BSB 1.0 fte Totaal 16,8 fte Totaal 16,0 fte 1) Kwaliteitszorg/beleidsondersteuning Afgelopen jaren is gebleken dat de uitvoering van schuldhulpverlening in toenemende mate behoefte heeft aan een zekere beleidsmatige ondersteuning. Zo is bij voorbeeld in 2011 het uitvoeringsproces van schuldhulpverlening lean gemaakt, waardoor het aantal uitvoerings-handelingen is verminderd en ook de aanvraagperiode substantieel is ingekort. Ook worden bijv. klanttevredenheidsonderzoeken uitgevoerd, wordt deelgenomen aan benchmarks en wordt ook uitvoering gegeven aan de eisen van de NVVK, de brancheorganisatie. Daar bovenop wordt ook de borging van de kwaliteit van de uitvoering steeds belangrijker. Met de invoering van de nieuwe Wgs is schuldhulpverlening een wettelijke gemeentelijke taak. Trajectplannen gaan vallen onder de bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Toetsen en sturen op kwaliteit is daardoor meer dan voorheen nodig. Voor de wettelijke vereisten, de Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

12 inhoudelijke toetsing op trajectniveau, de termijnbewaking en de algehele kwaliteitszorg zet BSB daarom vanaf 2012 een kwaliteitsmedewerker in. 6. AMBITIE 2012 Wij gaan er op basis van de landelijke verwachting van uit dat het werkaanbod voor schuldhulpverlening in 2012 met circa 5% zal stijgen. Daarnaast stelt de nieuwe Wgs extra eisen aan de gemeentelijke uitvoering. Desondanks zetten wij erop in, dat BSB met de bestaande formatie de dienstverlening kwalitatief minstens op het huidige peil kan houden. Daartoe zullen wij nog verder de kwaliteit van de bedrijfsvoering optimaliseren, o.a. door meer ketensamenwerking met andere afdelingen en organisaties aan te gaan en ook door gebruik te maken van verdere verbetermogelijkheden op het gebied van ICT. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

13 7. FINANCIËN De uitkomst van het onderzoek naar de benodigde formatie voor de schuldhulpverlening in de Edese aanpak sluit vrijwel geheel aan op de huidige formatie. Alleen op het onderdeel kwaliteitszorg is mede vanwege de WGS een uitbreiding nodig van de huidige formatie. De huidige formatie wordt echter voor een groot deel met incidentele (rijks-)middelen gefinancierd. De huidige formatie van 16,0 fte bestaat voor 11,0 fte uit normformatie en voor 5,0 fte uit incidenteel gefinancierd personeel. Deze 5,0 fte van de afgelopen jaren kwam voort uit een sterk toegenomen vraag naar schuldhulpverlening. Hiervoor werden tot en met 2011 ook incidentele middelen van het rijk verkregen. Per 2012 zijn die extra rijksmiddelen echter gestopt en is door het rijk zelfs aan gemeenten een structurele (personele) taakstelling voor schuldhulpverlening opgelegd, die voor Ede bedraagt. Met de incidentele rijksmiddelen t/m 2011 is een reserve BSB gevormd. De reserve BSB is nog toereikend om het huidige bovennormatieve personeel te financieren tot en met Probleem is wel dat gezien de voortdurende financiële crisis - het hogere niveau aan schuldhulpverlening structureel noodzakelijk blijft, terwijl daarvoor momenteel dus geen structurele financiering in de gemeentebegroting bestaat. Bij handhaving van het huidige werkaanbod, de bestaande taakuitoefening en de daaraan verbonden formatie wordt vanaf 2014 een structureel financieel tekort voorzien van De aanpassing van de afdeling BSB naar de benodigde formatie in 2012 betreft samen met de taakstelling vanuit het rijk, die ook vanaf 2012 bestaat, een tekort van Door het rijk wordt aangegeven dat in de structurele (meer-)kosten van schuldhulpverlening al in 2011 is voorzien. Vanaf 2011 ontvangen gemeenten namelijk structureel 80 miljoen (voor Ede ,-) extra middelen van het rijk voor armoede en schuldhulpverlening. Daarvan wordt nu vanaf 2012 weer 20 miljoen (voor Ede ,-) door het rijk gekort, omdat het rijk wil inzetten op een meer selectieve en gerichte schuldhulpverlening. De extra middelen voor gemeente Ede vanuit de genoemde 80 miljoen zijn indertijd toegevoegd aan de algemene middelen, omdat dit toen gezien werd als een tegemoetkoming achteraf voor kosten die we al maakten. Dit is toen als volgt verwoord: Binnen het bestuursakkoord is 80 miljoen (voor Ede ) toegevoegd om armoede te bestrijden en schuldhulpverlening te bieden. Uitgaande van de huidige Edese inspan-ningen en budgetten op dit gebied worden hier geen extra inspanningen van Ede verwacht. Perspectiefnota Nu blijkt dat de vraag naar schuldhulpverlening grotendeels toch structureel van aard lijkt te zijn en we als gemeente hiervoor al gecompenseerd zijn, ligt het voor de hand om de financiële problematiek vanuit de algemene middelen te benaderen. Bij de Perspectiefnota worden hiertoe overeenkomstige voorstellen gedaan. 8. POTENTIËLE MAATREGELEN TOT INHOUDELIJKE AANPASSINGEN Mocht ondanks voorgaande paragraaf het college al of niet volledig willen vasthouden aan de bestaande budgettaire kaders voor schuldhulpverlening, dan moet worden gekeken naar mogelijkheden om in de loop van 2012 en 2013 het takenpakket terug te brengen, voor zover dit wettelijk kan. Als eerste verkenning daartoe zijn daarbij de volgende zaken van belang. Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

14 Preventie: deze taak staat in de nieuwe wet. De wijze waarop en de mate waarin deze taak wordt uitgevoerd kan echter door de gemeente zelf worden bepaald. Zowel de preventieactiviteiten als het inloopspreekuur kunnen dus worden heroverwogen. Inventariseren: de instrumenten zijn onderdeel van het primaire schuldhulpproces en zijn lean. Hooguit kan de intake wat minder integraal plaats vinden. Stabiliseren: maakt deel uit van het proces integrale schuldhulpverlening. Besparingen zijn theoretisch mogelijk door de periode van stabilisatie te beperken. Oplossen: de gemeente heeft niet de keuze om taken niet of beperkt uit te voeren. 9. DE VOORGESTELDE KADERS SCHULDHULPVERLENING EDE Het voorgaande resumerend stellen wij de gemeenteraad voor om de volgende kaders vast te stellen voor de schuldhulpverlening in de gemeente Ede: 1. De gemeente Ede acht zich onverminderd verantwoordelijk om zorg te dragen voor een effectieve schuldhulpverlening voor inwoners van de gemeente Ede 2. Preventie staat voorop: wij blijven inzetten op o.a. voorlichting en vroegtijdige signalering 3. Binnen de mogelijkheden zetten wij in op integrale schuldhulpverlening, die op efficiënte en effectieve wijze goed aansluit op andere vormen van hulp- en dienstverlening in Ede. 4. Qua methodiek kiezen wij voor de Edese aanpak, waarin in aansluiting op de eigen kracht van de burger - een opvolgend en samenhangend pakket van schuldhulpverlening wordt geboden, bestaande uit preventie, inventarisatie, stabilisatie en oplossing. 5. Schuldeisers worden actief betrokken bij het structureel oplossen van schuldproblematiek 6. De ontwikkeling van de schuldproblematiek wordt actief gevolgd. Indien zich knelpunten voordoen in de schuldhulpverlening wordt dit tijdig onderkend en aan de orde gesteld. 10. VOORSTEL Het college van burgemeester en wethouders wordt voorgesteld: - de kadernotitie schuldhulpverlening 2012 t/m 2015 in concept vast te stellen; - de Wwb-raad om advies te vragen; - de financiële aspecten van de kadernotitie te betrekken bij de besluitvorming inzage de Perspectiefnota ; - de agendacommissie voor te stellen de kadernotitie te bespreken in de vergadering van de Commissie Maatschappelijke zaken van 16 mei 2012; - de agendacommissie voor te stellen de kadernotitie ter besluitvorming te behandelen in de vergadering van de gemeenteraad van 31 mei Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari

15 Kadernotitie schuldhulp 2012 tot en met gemeente Ede februari