Herinrichting Boven Slinge. Eerste inzichten na een jaar meten. Inleiding
|
|
- Tobias Thys
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Herinrichting Boven Slinge Eerste inzichten na een jaar meten Inleiding Aanleiding De Boven Slinge is een bijzondere beek, niet alleen voor de Achterhoek, maar zelfs op landelijke schaal. Er zijn in ons land namelijk weinig beken die het hele jaar stromen. Veel beken hebben een hoge stroomsnelheid in de winter, maar in droge perioden staat het water nagenoeg stil. De Boven Slinge stroomt zowel s winters als zomers volop. Dit maakt de Boven Slinge geschikt voor veel zeldzame insecten (haften, kokerjuffers, libellen) en vissen; kritische soorten die het alleen volhouden als er veel zuurstof in het water zit, maar ook snel verdwijnen wanneer het water enige dagen stil komt te staan. Tot vorig jaar ontbrak de stroming bij lage afvoeren in het traject tussen monding van de Osink Bemersbeek (Aalbrinkbos) en de Stemerdinkweg. Hier stonden namelijk twee vaste overlaten (stuwen) zie afbeelding 1 en 2 die weliswaar de beek op peil hielden, maar daardoor ook alle stroming uit het water haalden. Bovendien belemmerden deze stuwen vissen en andere waterdieren die stroomopwaarts willen zwemmen. Populaties raken daardoor geïsoleerd en lopen zo een hoger risico op uitsterven. Afbeelding 1 & 2: Voormalige situatie, benedenstrooms en bovenstrooms Stemerdinkstuw. De oplossing Waterschap Rijn & IJssel is beheerder van de Boven Slinge en is daarmee ook (mede)verantwoordelijk voor de waterkwaliteit en biodiversiteit van deze beek. Daarom hebben we, samen met Provincie Gelderland en de particuliere eigenaar Hesselink, in het najaar van 2015 het gestuwde traject in de Boven Slinge aangepakt. De twee stuwen zijn verwijderd en er zijn een aantal bochten gegraven. Daarnaast hebben we op een aantal locaties bomen (wortelkluit met stam) in de beek gelegd. Beekgebonden fauna heeft namelijk niet alleen veel stroming nodig, maar ook een gevarieerde leefomgeving. Bomen in de beek zorgen daarvoor: ze bieden gelegenheid om te schuilen en onderbreken de stroming waardoor een fijnmazig patroon ontstaat van zand- en grindbanken, stroomkuilen en bladpakketten. We wilden weliswaar een dynamischer beek, maar we wilden in ook voorkomen dat de beek zich dieper zou insnijden door de hogere stroomsnelheid. In dat geval zal de beek meer verdrogend 1
2 gaan werken. Daarom hebben we plaatselijk de beekbodem vastgelegd met enkele bodemdrempels, ook wel riffles genoemd. Deze bestaan uit breuksteen afgewerkt met grind. Afbeelding 3 & 4: Situatie tijdens aanleg, links: bovenstrooms van Hesselinkstuw en rechts: Hesselinkstuw nieuwe situatie. Volgen van effecten Om na te gaan of alle maatregelen ook uitpakken zoals we voor ogen hadden, hebben we een uitgebreid meetnet opgesteld. We meten jaarlijks stroomsnelheid, structuurvariatie en de soortensamenstelling van vissen en andere beekbewoners. Daarnaast houden we ook de vorm van de beek scherp in de gaten. Hetzelfde geldt voor de grondwaterstand. Dankzij peilbuizen in en rondom het projectgebied kunnen we tijdig signaleren welk effect de nieuwgevormde beek heeft op de waterstanden in de beek en op het omliggende grondwater. Het totale traject is verdeeld in deeltrajecten. Het traject in het Aalbrinkbos (BOSV0) wordt beschouwd als referentie, het ecologisch niveau dat we uiteindelijk willen bereiken. De meeste metingen lopen nu één jaar. Dat is te vroeg om definitieve conclusies te trekken over succes of falen van dit project. Tegelijkertijd geven die eerste resultaten wel al een waardevolle tussenstand weer. In dit verslag bekijken we eerst of stroomsnelheid en structuurvariatie zijn verbeterd sinds de maatregelen zijn uitgevoerd. Ook gaan we na of vissen al gereageerd hebben op de maatregelen. Vervolgens zullen we, voor zover mogelijk met onze prille dataset, bespreken hoe de grondwaterstanden hebben gereageerd op de herinrichting. 2
3 profiel Aalbrinkbos Afbeelding 5: Verdeling van de monitoringstrajectenresultaten na 1 jaar Stroomsnelheid De stroomsnelheid is op verschillende locaties gemeten met een digitale stroomsnelheidmeter. De meting heeft plaatsgevonden voor en na herinrichting en op drie plekken in het dwarsprofiel: op de linkeroever, in het midden van de beek en aan de rechterzijde. De resultaten zijn weergegeven in onderstaande afbeeldingen. 3
4 Afbeelding 6. Stroomsnelheid in meter per seconde voor de herinrichting (in september 2015), bij afvoer 0,27 m3/s op meetpunt Kotten, De zeldzame beeksoorten hebben een stroomsnelheid nodig van tenminste 0,10 m/s en bij voorkeur 0,20-0,40 m/s Afbeelding 7.Stroomsnelheid in meter per seconde één jaar na herinrichting (september 2016), bij afvoer 0,29 m3/s op meetpunt Kotten De stroomsnelheden in het traject zijn sterk toegenomen. Voor de herinrichting in 2015 was de stroomsnelheid in het gehele gestuwde traject te laag (0,0 tot 0,05 meter per seconde). Alleen in het referentietraject komen in 2015 stroomsnelheden voor tot 0,4 meter per seconde. Na de herinrichting is de stroomsnelheid in het traject benedenstrooms van de voorde (traject 1 en 2) sterk toegenomen in de klassen 0,15-0,20 meter per seconde en 0,20 tot 0,25 meter per seconde. De voorde (traject 3 en 4) lijkt als een drempel te werken, bovenstrooms daarvan zijn de stroomsnelheden namelijk veel lager. 4
5 Structuurvariatie Met de structuurvariatie wordt de variatie aan verschillende substraten in de beek zoals zand, grind, blad en hout (in de vorm van stobben en bomen) bedoeld. Een natuurlijke beek heeft een grote structuurvariatie. De structuurvariatie is in hoge mate bepalend voor de soortenrijkdom van de beek. Veel zeldzame beekvissen, zoals beekforel, serpeling en beekprik zijn sterk afhankelijk van grof- en fijn grind voor hun voortplanting. Verschillende waterinsecten zoals libellen (beekrombout en bosbeekjuffer) of kokerjuffers zijn afhankelijk van boomwortels en dood hout. Afbeelding 6 & 7: Voormalige situatie bovenstrooms van Stemerdinkstuw een traject met weinig structuurvariatie. Na herinrichting ontstaan door stroming patches met fijn grind in de waterbodem. Referentietraject (Stemerdinkbos) Voor herinrichting (2015) Na herinrichting (2016) 5
6 Traject 1 tussen Stemerdinkweg en Kottenseweg Voor herinrichting (2015) Na herinrichting (2016) Traject 2 tussen Kottenseweg en riffle Hesselink Voor herinrichting 2015 Na herinrichting 2016 Traject 3 tussen riffle Hesselink en riffle Hesselinkstuw Voor herinrichting 2015 Na herinrichting2016 6
7 Het referentietraject in het Stemerdinkbos had zowel in 2015 als in 2016 een hoge mate van structuurvariatie. Alle voorkomende substraattypen komen op korte afstanden van elkaar voor. In 2015 is het percentage slib per abuis niet opgenomen. Het traject tussen Stemerdinkweg en Kottenseweg (traject 1) bestond in 2015 voornamelijk uit vegetatie zoals grote egelskop en liesgras en fijn- en grof zand. In 2016 is dit sterk veranderd. Grof en fijn zand zijn nog steeds aanwezig, watervegetatie is sterk afgenomen, maar hier zijn andere bodemsubstraten bij gekomen zoals grof- en fijn grind. Ook het traject tussen de Kottenseweg en riffle Hesselink (traject 2) was in 2015 behoorlijk monotoon. Sinds de herinrichting is de variatie sterk toegenomen, onder meer met grof- en fijn grind en dood hout. Afbeelding 8: Structuurrijk traject in het Stemerdinkbos Vissen Voorafgaand aan de werkzaamheden in 2015 zijn vier trajecten op het voorkomen van vissen bemonsterd met een elektrovisapparaat. Deze werkwijze is in 2016 herhaald. Er werd per monsterpunt een traject van 250 m in stroomopwaartse richting vanuit een boot of wadend over de gehele breedte bemonsterd. Tijdens de bemonsteringen zijn alle vishabitats (bijvoorbeeld een holle oever, onderwatervegetatie of diepe kom) bemonsterd. Traject Stemerdinkbos
8 Traject 1 Stemerdinkweg en Kottenseweg Voor herinrichting 2015 Na herinrichting 2016 Traject 2 tussen Kottenseweg en riffle Stemerdink Voor herinrichting 2015 Na herinrichting2016 8
9 Traject 3 tussen riffle Hesselink en riffle Hesselinkstuw Voor herinrichting 2015 Na herinrichting 2016 In 2015 zijn in het hele traject negen vissoorten aangetroffen. Sinds de herinrichting is de soortenrijkdom toegenomen tot veertien soorten. Opvallende nieuwkomer is de paling. Deze soort is de afgelopen 15 jaar zeldzaam geworden in de Achterhoek. De soort heeft hier waarschijnlijk gebruik gemaakt van de betere optrekmogelijkheden. Andere nieuwe soorten zijn de tiendoornige stekelbaars, bittervoorn, blauwband, giebel en goudvis. Stromingsminnende soorten zoals serpeling, bermpje en beekprik zijn sterk toegenomen door structuurvariatie en stromingsdynamiek. Er zijn geen soorten verdwenen. Ook de beekforel is nog in verschillende lengteklasses in verschillende trajecten aanwezig. Gevolgen voor grondwaterstand Het grondwaterniveau wordt in twee raaien loodrecht op de beek gemeten. De ene raai omvat twee grondwaterbuizen en ligt aan de noordzijde van de beek in het Aalbrinkbos. De andere raai, met drie grondwaterbuizen, ligt ten zuiden van de beek, ter hoogte van de overgang van Aalbrinkbos in landbouwgronden. Afbeelding 9: Positie van grondwaterstandsbuizen in twee raaien. 9
10 Afbeelding 10 is een dwarsdoorsnede van profiel Aalbrinkbos. Het laat de waterstanden in de beek en het grondwaterniveau zien van de situatie vóór en na de herinrichting. De grondwaterstanden zijn niet gemeten in de periode vóór de herinrichting en zijn om die reden geschat met behulp van een modelberekening. Afbeelding 10: Dwarsprofiel ter hoogte van het Aalbrinkbos met een beeld van de grond- en oppervlaktewater situatie vóór en na de herinrichting. Uit de metingen blijkt dat de waterstand in de beek bij lage afvoeren ongeveer 45cm lager is als gevolg van de herinrichting. Dit verschil wordt met name veroorzaakt door het verwijderen van stuw Hesselink. De waterstand tijdens piekafvoeren is ongewijzigd. In afbeelding 10 is ter illustratie de piekwaterstand van eind juni 2016 opgenomen. Deze komt overeen met een afvoer die gemiddeld eens per 10 jaar voorkomt. De grondwaterstand in de omgeving is zelfs bij lage afvoeren in de zomer hoger dan de waterstand in de beek. Dat betekent dat het hele jaar door grondwater naar de beek stroomt dat ervoor zorgt dat de beek voldoende stroming houdt voor de vissen en andere waterdieren. Dit geldt voor droge perioden. De verlaging van het beekpeil als gevolg van de herinrichting, werkt door in een verlaging van de grondwaterstand in de omgeving. Uit de modelstudie is gebleken dat de verlaging van de grondwaterstand op een afstand van 100m van de beek, ongeveer 40% kleiner is dan de verlaging van het beekpeil, dus in dit geval is die grondwaterstandsverlaging 25cm. Impact op (monumentale) bomen Door dhr. J. Kopinga van Kopinga Boomadvies uit Wageningen is in 2016 een advies gegeven over de impact van de veranderde grondwaterstand op enkele monumentale bomen. De volgende conclusies zijn van toepassing: Bomen wortelen diep genoeg om een verlaging van de grondwaterstand in de zomermaanden te kunnen opvangen; 10
11 De meeste bomen staan al op plaatsen met sterk wisselende grondwaterstanden. Deze bomen zijn dus al ingesteld op meerdere decimeters verschil in grondwaterstand tussen natte en droge zomers; Er komen in het gebied relatief weinig boomsoorten voor die meer dan gemiddeld gevoelig zijn voor droogte c.q. verdroging. Voorlopige conclusie Het traject lijkt verbeterd voor bijzondere beeksoorten en ontwikkelt zich in de richting van het nagenoeg natuurlijke traject benedenstrooms. Eén jaar meten is echter te kort voor defintieve conclusies. Daarom blijven we de komende vijf jaar doorgaan met deze metingen. Het verwijderen van de stuwen heeft gezorgd voor een verlaging van de waterstand in de beek. Bovenstrooms van de voormalige stuw Hesselink is dat ongeveer 45 cm. Daardoor zijn ook de grondwaterstanden verlaagd in de directe omgeving. Op 100 meter afstand ongeveer 25 cm. We verwachten echter niet dat hierdoor extra bomen zullen sterven. 11
REACTIENOTA. Ontwerp projectplan Waterwet Herinrichting Boven Slinge Burloseweg
REACTIENOTA Ontwerp projectplan Waterwet Herinrichting Boven Slinge Burloseweg Juni 2015 INHOUD REACTIENOTA 1. INLEIDING 3 2. GEVOLGDE PROCEDURE 3 3. INGEKOMEN REACTIES 3 4. BEHANDELING REACTIES 4 2 1.
Nadere informatieHierdense Beek: building with nature in een Veluws beeksysteem. Peter van Beers Waterschap Vallei en Veluwe 3 maart 2016
Hierdense Beek: building with nature in een Veluws beeksysteem Peter van Beers Waterschap Vallei en Veluwe 3 maart 2016 Overzicht presentatie Overzicht presentatie: 1. Systeem & gebied 2. Wat speelt er
Nadere informatieBeek of beekmoeras? Water stroomt waar het gaan kan, en anders niet. Veldwerkplaats Beekdallandschap Verslag Geeserstroomgebied, Gees, 13 mei 2008
Beek of beekmoeras? Water stroomt waar het gaan kan, en anders niet Veldwerkplaats Beekdallandschap Verslag Geeserstroomgebied, Gees, 13 mei 2008 Inleiders: Rients Hofstra, DLG en Piet Verdonschot, Alterra
Nadere informatieProvinciaal Centrum voor Milieuonderzoek. Visstandsonderzoek van de monding van de Terkleppebeek te Geraardsbergen
Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek Visstandsonderzoek van de monding van de Terkleppebeek te Geraardsbergen 1 Wijze van citeren: Boets P., Dillen A., Malfroid D., Poelman E. (2017). Visstandsonderzoek
Nadere informatieRENHEIDE OP PEIL Doel pilot Beoogde effecten Maatregelen
Doel pilot GGOR: Gewogen Grondwater- en Oppervlaktewater Regime Verbetering waterhuishouding voor zowel landbouw als natuur Betere stuurbaarheid waterpeil in Buulder Aa Natuurlijker peilverloop (winter
Nadere informatieGeschiedenis van de Drentsche Aa
Geschiedenis van de Drentsche Aa Ontwikkeling van een beeksysteem gedurende de laatste 500 jaar Marije Langstraat Ronald Leeraar Methodiek Afbakening Gebiedsbeschrijving Ontwikkeling Systeem Stroming Structuur
Nadere informatieVoortgang ontwikkeling Lunterse beek Plan Wittenoord en traject KleinWolfswinkel-Engelaar
Voortgang ontwikkeling Lunterse beek Plan Wittenoord en traject KleinWolfswinkel-Engelaar In de Wijerd van december jl. heeft u in het artikel Kronkelende beek is nog geen natuurlijke beek kunnen lezen
Nadere informatieHerinrichting Hagmolenbeek Meer berging, meer stroming, meer fauna
Herinrichting Hagmolenbeek Meer berging, meer stroming, meer fauna Rob van Dongen, Waterschap Vechtstromen Met dank aan Pieter Jelle Damsté & Friso Koop Inhoud presentatie 1. Opgave Hagmolenbeek 2. Korte
Nadere informatieDatum 14 december Herstel Meander Lunterse Beek Scherpenzeel. Het college van dijkgraaf en heemraden van Waterschap Vallei en Veluwe
PROJECTPLAN WATERWET Datum 14 december 2015 Projectnummer P205508 Onderwerp Herstel Meander Lunterse Beek Scherpenzeel Het college van dijkgraaf en heemraden van Waterschap Vallei en Veluwe besluit het
Nadere informatieEcologische effecten van droogte en afvoerpieken in beken
Ecologische effecten van droogte en afvoerpieken in beken Ralf Verdonschot 9 mei 2019 Wageningen Environmental Research, Wageningen UR ralf.verdonschot@wur.nl Introductie Klimaatverandering: toename weersextremen
Nadere informatieBijlage 3: Notitie Aanvullend onderzoek vissen wijzigingsplannen N359, knooppunten Winsum, Húns-Leons en Hilaard
Bijlage 3: Notitie Aanvullend onderzoek vissen wijzigingsplannen N359, knooppunten Winsum, Húns-Leons en Hilaard Notitie aanvullend onderzoek vissen - aanpassingen kruisingen N359 De provincie Fryslân
Nadere informatieZienswijzen heer Liebregts Zienswijze d.d. 8 december 2011, gesprekken d.d. 26 januari jl. en 23 februari jl.
Bijlage B, Nota van beantwoording zienswijzen van de heren Liebregts, van Dommelen, van Mierlo en ZLTO afdeling Kempen Zuidoost. Zienswijzen heer Liebregts Zienswijze d.d. 8 december 2011, gesprekken d.d.
Nadere informatieBijlage(n) : Situering projectgebied (bijlage 1) Ontwerptekeningen (bijlage 2) Effect op peilen en grondwaterstanden (bijlage 3)
Onderwerp Status : Projectplan Waterwet Herinrichting Boven Slinge Burloseweg (gemeente Winterswijk) : Ontwerp besluit Datum vastgesteld door het college van Dijkgraaf en Heemraden : 3 maart 2015 Bijlage(n)
Nadere informatieNotitie. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning
Notitie Aan: Waterschap De Dommel Van: Onno de Vrind Datum: 17 november 2017 Kopie: - Ons kenmerk: BD5471/N0004/901865/EHV Classificatie: Definitief HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Onderwerp:
Nadere informatieBijlage(n) : Situering projectgebied (bijlage 1) Ontwerptekeningen (bijlage 2) Effect op peilen en grondwaterstanden (bijlage 3)
Onderwerp Status : Projectplan Waterwet Herinrichting Boven Slinge Burloseweg (gemeente Winterswijk) : Definitief besluit Datum vastgesteld door het college van Dijkgraaf en Heemraden : 7 juli 2015 Bijlage(n)
Nadere informatieDossiernummer: 23-10-2013 Projectnummer:
Bijlagen bij verordening subsidies natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen 2014: 1. Inrichtingseisen natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen; 2. Richtlijnen voor natuurvriendelijk onderhoud.
Nadere informatieBeek moet in bomen hangen
Beek moet in bomen hangen Verslag van beekherstel in stuwwalgebied, Veldwerkplaats Beekdalen in het Springendal op 10 juli 2007 Inleiders: Fons Eysink, Staatsbosbeheer, beheerder regio Oost en Piet Verdonschot,
Nadere informatieEcologische doelstelling
Nevengeulen langs de grote rivieren Leren van de praktijk Margriet Schoor Oost Nederland Platform beek- en rivierherstel Vreugderijkerwaard, oktober 2009 14 december 2011 Waarom nevengeulen? Hoofdgeul
Nadere informatieHet groeiende beek concept
Het groeiende beek concept Een ontwikkelingsstrategie voor de Wilderbeek Aanleiding In juni 07 is de Wilderbeek verlegd ten behoeve van de aanleg van de A73. De Wilderbeek kent over het traject langs de
Nadere informatieEcologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete
Ecologisch herstel van twee nieuwe beektrajecten in de bovenlopen van de Kleine Nete Alain De Vocht Centrum voor Milieukunde, Universiteit Hasselt, Agoralaan, Geb. D, 3590 Diepenbeek, Belgium alain.devocht@uhasselt.be
Nadere informatieJan de Brouwer, Piet Verdonschot en Anna Besse
Beekdalbreed hermeanderen Technieken om dood hout in te brengen Jan de Brouwer, Piet Verdonschot en Anna Besse Jan.debrouwer@wur.nl Piet.verdonschot@wur.nl nl Anna.besse@wur.nl team zoetwaterecologie Piet
Nadere informatieZaterdag 10 oktober 2015
Zaterdag 10 oktober 2015 Zaterdag 10 oktober zakten we af naar het hoge noorden van onze provincie. Paul, Harry en Rigo hadden de week vooraf de trajecten op de Prinsenloop vastgelegd. Bedankt daarvoor.
Nadere informatiegrondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast?
grondwater doorgrond wat kunt u doen tegen grondwateroverlast? grondwater doorgrond Grondwater bestaat uit regenwater en oppervlaktewater dat in de bodem is weg gezakt en kwelwater dat onder druk uit lager
Nadere informatieSamenvatting rapport Oorzaken en oplossingen kweloverlast omgeving Twentekanaal
Samenvatting rapport Oorzaken en oplossingen kweloverlast omgeving Twentekanaal De aanleiding voor het onderzoek Oorzaken en oplossingen kweloverlast omgeving Twentekanaal betreft de voorgenomen verruiming
Nadere informatieEcologische monitoring
Ecologische monitoring Op dit deel van de website staan de monitoringsgegevens die Eco-Niche heeft verzameld voor de jaarlijkse ecologische monitoring van de Meeslouwerplas. Gegevens over vissen, vogels,
Nadere informatieWaterschap Hunze en Aa s
Beekaanpassing Loonerdiep-Taarlooschediep Willem Kastelein 11 juni 2018 Waterschap Hunze en Aa s Democratische overheid Verantwoordelijk voor waterbeheer Veiligheid Voldoende water Waterkwaliteit 1 Drie
Nadere informatieOpdrachtgever: Gemeente Bodegraven projectnummer:
Memo Opdrachtgever: Gemeente Bodegraven projectnummer: 035.00.03.00.00 Aan: Gemeente Bodegraven Van: Mevrouw drs. A.A. Schwab Onderwerp: Actualisatie natuurwaardenonderzoek Bodegraven-Oost Datum: 13-11-2013
Nadere informatieMONITORING VAN VISMIGRATIEVOORZIENINGEN VOORJAAR 2012
MONITORING VAN VISMIGRATIEVOORZIENINGEN VOORJAAR 2012 WATERSCHAP AA EN MAAS 20 september 2012 076534150:0.7 - Definitief C01012.100177.0100 5 Waterschap Aa en Maas Hevelpassage Kaweise Loop 5.1 KAWEISE
Nadere informatieOm in aanmerking te komen voor een beoordeling op basis van Artikel 6d moet de verlaging van waterstanden ten minste 1 cm bedragen.
Afgedrukt: 21 februari 2014 Project : Ontwerp landgoederen Ossenwaard Datum : 17 februari 2014 Onderwerp : Resultaten van de berekeningen Van : Anne Wijbenga; Joana Vieira da Silva Aan : M. van Berkel
Nadere informatieVisonderzoek Mangelbeek: 12 en 19 september
Visonderzoek Mangelbeek: 12 en 19 september Locatie 1 1.A 1.B 2 3 4 5 6 7 Het heeft lang geduurd. Maar zaterdag 12 september was het zover. De eerste bemonstering van de LIKONA-Vissenwerkgroep was een
Nadere informatieVismonitoring in grote rivieren
Optrekmogelijkheden en habitatgebruik van de rivierprik in Nederland Vismonitoring in grote rivieren Erwin Winter & Ben Griffioen Erwin Winter Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek IMARES, Wageningen
Nadere informatieProjectnummer: C01012.100139.0400/LB. Opgesteld door: Tristan Bergsma. Ons kenmerk: 078572453:0.2. Kopieën aan: Cees-Jan de Rooi (gd)
MEMO ARCADIS NEDERLAND BV Beaulieustraat 22 Postbus 264 6800 AG Arnhem Tel 026 3778 911 Fax 026 4457 549 www.arcadis.nl Onderwerp: Beknopte watersysteemanalyse de Knoop, Doetinchem Arnhem, 29 juli 2015
Nadere informatieBestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal
Bestuurlijke samenvatting Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal De Groote Meer, deels gevuld met water De Brabantse Wal: een afwisselend natuurgebied met een grote variatie aan
Nadere informatieProefproject Vrij Eroderende Oevers langs de Maas locaties Bergen, Aijen en De Waerd
Proefproject Vrij Eroderende Oevers langs de Maas locaties Bergen, Aijen en De Waerd Deel 2: monitoring 2007, situatie na 1 jaar Bart Peters Augustus 2007 Peters, B., 2007. Proefproject Vrij Eroderende
Nadere informatieHerstel sprengen en Grift in Apeldoorn
Verslag excursie subgroep Realisatie op de ALV-dag 21 april 2009 Herstel sprengen en Grift in Apeldoorn Met medewerking van Wim Vilsteren en Diederik Brem (Waterschap Veluwe) Op het programma staat een
Nadere informatieNotitie HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Onderwerp: Ontwerpnotitie De Run 1. Doelstelling 2. Informatiebehoefte
Notitie HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning Aan: Waterschap De Dommel Van: Onno de Vrind en David Salwegter (Royal HaskoningDHV) Datum: 26 november 2018 Kopie: - Ons kenmerk: BD5471_T&P_NT_1811270852
Nadere informatieDe Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan.
De Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan. Dit werkblad en volgend werkblad worden in de klas gemaakt, voor dat ze op stap gaan en de Dender van dichtbij
Nadere informatieTREKVISSEN IN HET MEER EN DE POLDERS VAN UBBERGEN EN BEEK. onderzoek aan vier vispassages
TREKVISSEN IN HET MEER EN DE POLDERS VAN UBBERGEN EN BEEK onderzoek aan vier vispassages De waterhuishouding aan de voet van de stuwwal vanaf Ubbergen tot en met Beek is de laatste jaren aanzienlijk verbeterd.
Nadere informatieNader onderzoek vissen polder t Hoekje
Nader onderzoek vissen polder t Hoekje Auteur: Ir. T.F. Kroon Opdrachtgever: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Datum: 25-07-2013 Autorisator: Drs. E. Nat Status: Eindrapport Registratienummer:
Nadere informatieVisstandbemonsteringen in het beheergebied van Waterschap Regge en Dinkel
Visstandbemonsteringen in het beheergebied van Waterschap Regge en Dinkel veldwerkverslag 2008 Rapport 2009-023 J.H. Wanink Visstandbemonsteringen in het beheergebied van Waterschap Regge en Dinkel veldwerkverslag
Nadere informatieKennisvraag: wat waren de herhalingstijden van de neerslag-, afvoer- en grondwatersituatie? In beeld brengen situatie zoals die buiten geweest is.
Herhalingstijden Kennisvraag: wat waren de herhalingstijden van de neerslag-, afvoer- en grondwatersituatie? In beeld brengen situatie zoals die buiten geweest is. Antwoord: de herhalingstijden die berekend
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Bochten in beken Groep 1-2-3
Voorbereiding post 5 Bochten in beken Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Bochten in beken, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkbladen
Nadere informatieFoto: Merkske, Noord-Brabant
Foto: Merkske, Noord-Brabant 1 2 Hydraulischeweerstand is een optelsom van diverse soorten weerstand. Vegetatie geeft, met name in de zomer, de grootste weerstand. Ook obstakels als takken en omgevallen
Nadere informatieEvaluatie traject Smeerling
Evaluatie traject Smeerling Toelichting op inrichting en beheer door: Hein Kuiper Henk Roskam Paul Hendriks hk Aanleiding Ervaringen beheerders: hoge beekpeilen in groeiseizoen vernatting van het beekdal
Nadere informatieVISPASSAGES IN HET BEHEERSGEBIED VAN WATERSCHAP REGGE EN DINKEL
VISPASSAGES IN HET BEHEERSGEBIED VAN WATERSCHAP REGGE EN DINKEL TYPEN, LOCATIES EN MONITORING VAN DE VISOPTREK VISPASSAGE OVERWATER Gertie Schmidt Waterschap Regge en Dinkel, afd. BOA oktober VISPASSAGES
Nadere informatieSedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord
Sedimentatie in Harderwijker Bocht ten gevolge van de strekdam bij Strand Horst Noord In het gebied tussen de strekdammen bij Strand Horst Noord en de bebouwing van Harderwijk ligt een klein natuurgebied
Nadere informatie14. Geohydrologie Zuidbuurt eemnes Tauw Kenmerk N001-4524746BTM-V01 06-12-2007
14. Geohydrologie Zuidbuurt eemnes Tauw 06-12-2007 Notitie Concept Contactpersoon Maaike Bevaart Datum 6 december 2007 Geohydrologie Zuidbuurt Eemnes 1 Inleiding Ter voorbereiding op de ontwikkeling van
Nadere informatieRode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014
Rode Lijst Zoetwatervissen 2010: veranderingen ten opzichte van 1998 Frank Spikmans 42 ste bijeenkomst vissennetwerk Zwolle, 5 juni 2014 Inhoud Historie Rode Lijst Zoetwatervissen Aanpak Rode Lijst analyses
Nadere informatieBeverdam in de Scheide
Beverdam in de Scheide Aanleiding Sinds enkele jaren heeft zich een bever gevestigd in de overstortvijver bij de watergang Scheide in de gemeente Venray. Het dier heeft meerdere oeverholen langs de vijver
Nadere informatiehet noordelijk deel (nabij de woningen) en het zuidelijk deel. Vanwege de invloed naar de omgeving is alleen het noordelijk deel beschouwd.
partner in bouwputadvies en grondwatertechniek 1/5 Project : HT140056 Park Waterrijk Hekelingen Datum : 1 September 2014 Betreft : Nota waterhuishouding Opsteller : M. (Marco) Zieverink, MSc Documentstatus
Nadere informatieAnalyse Laagste Laagwaterstanden in jachthaven WSV De Engel, De Steeg
Analyse Laagste Laagwaterstanden in jachthaven WSV De Engel, De Steeg Inleiding In 2015 is er een ongekend lange periode van extreem laagwater geweest in de Rijn, IJssel en de Neder-Rijn en Lek. In de
Nadere informatieVisbestandopnames in het Netebekken 2011-Bemonsteringsverslag
Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek-Duboislaan 14 B-1560 Groenendaal-www.inbo.be Visbestandopnames in het Netebekken 2011-Bemonsteringsverslag Rode Loop Gerlinde Van Thuyne en Yves Maes INBO.IR.2012.24
Nadere informatieMaandag 17 juli Bemonstering Balengracht en Grote Nete.
Maandag 17 juli Bemonstering Balengracht en Grote Nete. Na de oproep van Jos meldden op de druilerige maandagmorgen om 9.00u 6 medewerkers zich op de plaats van afspraak. Hetzelfde onderzoek werd op 21
Nadere informatieBIJLAGE 1; NOTITIE VERDRINGINGSREEKS BEEKLOOP. Datum : 6 november 2013 : P034002, Beekherstel Beekloop
BIJLAGE 1; NOTITIE VERDRINGINGSREEKS BEEKLOOP Datum : 6 november 2013 Project : P034002, Beekherstel Beekloop Inleiding Waterschap De Dommel wil in 2014 beekherstel uitvoeren over een traject van 4,4 km
Nadere informatieNatuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1991 2010 Indicator 27 november 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieNatuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1991 2008 Indicator 15 juli 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieNatuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater,
Natuurkwaliteit van macrofauna in oppervlaktewater, 1990 2010 Indicator 14 mei 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatieVisie vereniging Markdal duurzaam en Vitaal, werkgroep Water en Natuur.
pagina 1 Visie vereniging Markdal duurzaam en Vitaal, werkgroep Water en Natuur. De Vereniging Markdal duurzaam en vitaal streeft naar een vitaal en duurzaam Markdal. Deze visie water en natuur is het
Nadere informatieBuilding with Nature: maatregelen In vogelvlucht
Building with Nature: Ecologische effecten van kleinschalige Building with Nature maatregelen In vogelvlucht Bart Brugmans 20 september 2016 Opgenomen in nieuwe Waterbeheerplan Effectievere inzet middelen
Nadere informatieNatuurkunde in het veld
Natuurkunde in het veld Voorwoord: Het natuurkundige deel van het vakoverstijgend project Dinkel heeft als titel Natuurkunde in het veld. Hierin gaan jullie een aantal natuurkundige zaken in en aan de
Nadere informatieHelp mee om achterstallig onderhoud te signaleren!
www.poelen.nu Help mee om achterstallig onderhoud te signaleren! Frank Spikmans Rheden 31 mei 2018 Inhoud Poelen als leefgebied voor amfibieën Amfibieën (in Rheden) Poelen aanleg & beheren www.poelen.nu
Nadere informatieInventarisatie beschermde vissoorten Vreeland
Inventarisatie beschermde vissoorten Vreeland Rapport: VA2008_11 Opgesteld in opdracht van: Tijhuis Ingenieurs BV Maart, 2008 door: R. Caldenhoven Statuspagina Statuspagina Titel: Inventarisatie beschermde
Nadere informatie4.5 Riviervis. Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO
4.5 Erwin Winter en Joep de Leeuw, RIVO (erwin.winter@wur.nl) De toestand van veel riviervissen is verbeterd sinds het dieptepunt in de jaren zeventig, maar de visstand is nog ver verwijderd van de situatie
Nadere informatieProjectnummer: D03011.000284. Opgesteld door: Ons kenmerk: Kopieën aan: Kernteam
MEMO Onderwerp Geohydrologisch vooronderzoek Amsterdam, WTC 5C, 2 oktober 2013 Van mw. M. Duineveld MSc. Afdeling IBZ Aan ZuidasDok Projectnummer D03011.000284. Opgesteld door mw. M. Duineveld MSc. Ons
Nadere informatiePresentatie tekst Velddag. Verdrogingsbestrijding Groote Peel. Peilopzet in combinatie met peilgesturde drainage
Presentatie 20-06 - 2007 1 tekst Velddag Verdrogingsbestrijding Groote Peel Peilopzet in combinatie met peilgesturde drainage Programma 2 Welkomstwoord door DB-lid Peter van Dijk Presentatie film Peilgestuurde
Nadere informatieKwabaal Gelderland Kansen voor herstel
Kwabaal Gelderland Kansen voor herstel Frank Spikmans Zaltbommel, 7 september 2017 Kwabaal Gelderland Ecologie & verspreiding Oorzaken achteruitgang Actuele toestand leefgebieden Kansen herstel Leefgebied
Nadere informatieDinsdag 1 mei 2012. Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Inhuldiging visdoorgang Poekebeek - Nevele
Dinsdag 1 mei 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Inhuldiging visdoorgang Poekebeek - Nevele Geachte burgemeester (Cornelis) en schepenen, Geachte mandatarissen,
Nadere informatie: Projectplan Waterwet Herinrichten Schipbeek; traject Kloosterstuw N348 (Deventerweg) te Deventer
Onderwerp Status : Projectplan Waterwet Herinrichten Schipbeek; traject Kloosterstuw N348 (Deventerweg) te Deventer : Definitief besluit Datum vastgesteld door het college van Dijkgraaf en Heemraden :
Nadere informatieInvloed damwand Meers-Maasband op grondwaterstroming
NOTITIE Onderwerp Invloed damwand Meers-Maasband op grondwaterstroming Project Grensmaas Opdrachtgever Projectbureau Consortium Grensmaas Projectcode HEEL14-29 Status Definitief Datum 18 mei 2016 Referentie
Nadere informatieSteeknet & Hengelvangstregistratie
Steeknet & Hengelvangstregistratie Schepnetvissers & hengelaars gezamenlijk op pad? Jan Kranenbarg & Toine Aarts Opbouw presentatie 1. Hengelaars & schepnetters bekeken 2. Wat wordt er zoal gevangen? 3.
Nadere informatieSamenvatting 203 Klimaatverandering leidt volgens de voorspellingen tot een toename van de mondiale temperatuur en tot veranderingen in de mondiale waterkringloop. Deze veranderingen in de waterkringloop
Nadere informatieProjectplan (ontwerpbesluit) Aanpassen Heelsumse beek
Projectplan (ontwerpbesluit) Aanpassen Heelsumse beek 1 Projectbeschrijving 1.1 Wat wordt aangelegd of gewijzigd? Dit Projectplan gaat over het aanpassen van de Heelsumse beek vanaf de N225 tot aan de
Nadere informatieDiepte-/profielschouw Kromme Rijngebied 2014
Diepte-/profielschouw Kromme Rijngebied 2014 1 Diepte-/profielschouw, wat en waarom? EEN SLOOT MOET EEN SLOOT BLIJVEN. Het is om meerdere redenen belangrijk dat de diepte en breedte van een sloot door
Nadere informatie: Projectplan Waterwet 'Beekherstel Ratumse Beek, Willinkbeek, Boven Slinge en Osink-Bemersbeek'
Onderwerp Status : Projectplan Waterwet 'Beekherstel Ratumse Beek, Willinkbeek, Boven Slinge en Osink-Bemersbeek' : Definitief besluit Datum vaststelling : 17 juli 2018 Bijlage(n) : Bijlage 1: Overzicht
Nadere informatieEcologische Karakterisering van Oppervlaktewateren (EKO)
Ecologische van Oppervlaktewateren (EKO) Aanleiding Het project EKO is in 1981 door de provincie en de waterschappen in Overijssel geïnitieerd. Hanneke Keizer-Vlek Alterra Aanleiding voor het project was
Nadere informatieSamen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water
Samen werken aan waterkwaliteit Voor schoon, voldoende en veilig water D D Maatregelenkaart KRW E E N Z D E Leeuwarden Groningen E E W A IJSSELMEER Z Alkmaar KETELMEER ZWARTE WATER MARKER MEER NOORDZEEKANAAL
Nadere informatieKleine Beerze. Bijeenkomst. 13 juli 2017
Kleine Beerze Bijeenkomst 13 juli 2017 Agenda 1. Uitkomsten berekeningen met nieuwe maatregelen. a) Klimaatsveranderingen b) Resultaten met mitigerende maatregelen 2. Effect drinkwaterwinning op grondwater.
Nadere informatieGebiedsbeschrijving Oude Diep
Gebiedsbeschrijving Oude Diep I. HET STROOMGEBIED Het waterlichaam Oude is een langzaam stromende meanderende beek. De oorsprong van deze beek ligt in het natuurgebied Mantinger Bos en Weiden. Het Oude
Nadere informatieDe visstand in vaarten en kanalen
De visstand in vaarten en kanalen Jochem Hop Bijeenkomst Vissennetwerk 6 juni 2013, Bilthoven Inhoudsopgave Inleiding Materiaal en Methode Analyse Trends Inleiding KRW-watertypen M3, M10, M6 en M7 M3 gebufferde
Nadere informatieZwart Water_Inrichting Schaapsen Diepbroek incl. sanering stortlocaties
Uitgangssituatie Algemeen Zwart Water_Inrichting Schaapsen Diepbroek incl. sanering stortlocaties Projectnummer: 2009_015 Projectnaam: Zwart Water_Inrichting Schaaps- en diepbroek incl sanering stort 1
Nadere informatieHet effect van schonen en baggeren op vis
Het effect van schonen en baggeren op vis focus op beschermde vissoorten sturende factoren schade (natuur)beheer Wouter Patberg - Vissennetwerk 24 maart 2016 Inleiding Onderhoud en beheer - schonen en
Nadere informatieHydraulische analyse schuren van de stadsgrachten. Inleiding. Gegevens
Hydraulische analyse schuren van de stadsgrachten Inleiding Het doorspoelen van de grachten in Gouda, zoals dat tot in de jaren 50 gebruikelijk was, zal een kortstondig effect hebben op de waterstand en
Nadere informatieHydrologische berekeningen EVZ Ter Wisch
Hydrologische berekeningen EVZ Ter Wisch Inleiding In deze notitie worden verscheidene scenario s berekend en toegelicht ter ondersteuning van de bepaling van inrichtingsmaatregelen voor de EVZ Ter Wisch.
Nadere informatieMEMO maaibeleid. Beheergroep Streefbeeld en maairegime Waar kan dit voorkomen Gazon
MEMO maaibeleid Met ingang van 1 januari 2016 is het maaibeleid voor grassen in de fysieke openbare njimte gewijzigd. Dit had ie maken met een verschuiving van middelen binnen het programma kwaliteit fysieke
Nadere informatieAchtergrondartikel grondwatermeetnetten
Achtergrondartikel grondwatermeetnetten Wat is grondwater Grondwater is water dat zich in de ondergrond bevindt in de ruimte tussen vaste deeltjes, zoals zandkorrels. Indien deze poriën geheel met water
Nadere informatieProvinciaal Centrum voor Milieuonderzoek. Visstandsonderzoek van de Molenbeek- Graadbeek te Aalst
Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek Visstandsonderzoek van de Molenbeek- Graadbeek te Aalst 1 Wijze van citeren: Boets P., Dillen A., Poelman E. (2017). Visstandsonderzoek van de Molenbeek-Graadbeek
Nadere informatieWitteveen+Bos B.V. t.a.v. R. ter Harmsel MSc Ecologie Postbus 233 7400 AE Deventer
Witteveen+Bos B.V. t.a.v. R. ter Harmsel MSc Ecologie Postbus 233 7400 AE Deventer Uw kenmerk: ****** Ons kenmerk: WBMU1310 Datum: 03-12-2013 Projectgebied: Gemaallocatie Monnickendam Onderwerp: Inventarisatie
Nadere informatieDe projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600.
Bijlage I Technische beoordeling van de vergunningsaanvraag van Ontwikkelingsverband Houten C.V. voor het onttrekken van grondwater ten behoeve van de bouw van een parkeerkelder onder het nieuw realiseren
Nadere informatieVisvriendelijk waterbeheer. Aanleg vispassage bij renovatie gemalen Kerkeland en Vuylcop-Oost in Schalkwijk
et Visvriendelijk waterbeheer Aanleg vispassage bij renovatie gemalen Kerkeland en Vuylcop-Oost in Schalkwijk Visvriendelijk waterbeheer Aanleg vispassage bij renovatie gemalen Kerkeland en Vuylcop-Oost
Nadere informatieInventarisatie Beekherstel
Afstudeerrapport Inventarisatie Beekherstel Stroomgebied Groenlose Slinge Statuspagina Titel Samenstelling E-mail Homepage Opdrachtgever Homepage Inventarisatie Beekherstel Stroomgebied Groenlose Slinge
Nadere informatieV$bii. Morra park. Voorlopige resultaten grond- en oppervlaktewater meetnet. M.P.T. Arts en R. Dijksma. RAPPORT 65 November 1995
Morra park Voorlopige resultaten grond- en oppervlaktewater meetnet M.P.T. Arts en R. Dijksma RAPPORT 65 November 1995 Vakgroep Waterhuishouding Nieuwe Kanaal 11, 6709 PA Wageningen ISSN 0926-230X V$bii
Nadere informatieStaatsbosbeheer T Oudemolense Diep. Wandelen langs de beek - 7 km
Staatsbosbeheer T 0592 248984 www.staatsbosbeheer.nl Oudemolense Diep Wandelen langs de beek - 7 km Zilveren lint door het dal Een bezoek aan het Drentsche Aa-gebied is niet compleet zonder een blik op
Nadere informatie(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem
Memo DM 1013497 Aan: Marktpartijen uitwerking plannen het Burgje, gemeente Bunnik Van: Beke Romp, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Datum: 13 januari 2016 Onderwerp: Notitie gebiedskenmerken (waterthema
Nadere informatieIII.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10.
III.1. Algemeen Deze bijlage is een detaillering van de beschrijving van de actuele waterkwaliteit die in paragraaf 2.10. is opgenomen III.2. Waterkwaliteit De meetpunten van het chemische meetnet liggen
Nadere informatieBijlage 1. Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek
Bijlage 1 Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bijlagel Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bodemopbouw en Geohydrologie Inleiding In deze bijlage wordt
Nadere informatieFiguur 1: Plangebied Integrale gebiedsontwikkeling (variant 18 woningen)
Memo Ter attentie van Wolfswinkel Reiniging Datum 2 oktober 2015 Distributie Prinsen Advies, VKZ Projectnummer 142215 Onderwerp Watertoets Ambachtsweg Maarsbergen 1 AANLEIDING De gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieOppervlaktewater in Nederland
Indicator 20 januari 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Nederland heeft een grote verscheidenheid
Nadere informatieGrondwateroverlast. Den Haag
terov Actieplan Grondwateroverlast Den Haag Anne Toeters Raadslid D66 Den Haag Dennis Groenewold Fractievertegenwoordiger D66 Den Haag maart 2018 Inleiding Het klimaat verandert. Er zijn steeds vaker lange
Nadere informatieInfiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441
Notitie Contactpersoon Wietske Terpstra Datum 25 oktober 2011 Kenmerk N001-4817394TER-mfv-V01-NL Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441 1 Inleiding Autobedrijf Van den
Nadere informatieLANDGOED VILSTEREN - WATER
LANDGOED VILSTEREN - WATER ROUTE 4,5 km Welkom op het ca. 1.051 hectare grote particuliere landgoed Vilsteren, eigendom van de familie Cremers, waar naast bos, heide en cultuurland ook veel water te vinden
Nadere informatie