AGENTS OF CHANGE. voor jongeren door jongeren. voorlichting in asielzoekerscentra

Transcriptie

1 AGENTS OF CHANGE voor jongeren door jongeren voorlichting in asielzoekerscentra

2 AGENTS OF CHANGE voor jongeren door jongeren voorlichting in asielzoekerscentra projectverslag sep apr 2014

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Het project Aanleiding Opzet van het project Doel Doelgroep 3. Bereikte doelen Kick-off bijeenkomst Training Agents of Change Uitvoering voorlichting AZC's Resultaten 4. Conclusie 5. Aanbeveling 6. Nawoord projectverslag sept april

4 Inleiding VGV Doelstelling en Visie FSAN FSAN speelt sinds eind jaren 90 een centrale rol in de bestrijding van Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) in Nederland. De inzet van FSAN is vooral gericht op voorlichting en preventie binnen de risicogroepen. Daarnaast functioneert FSAN op het gebied van bestrijding van VGV al jarenlang als advies- en steunpunt voor leden uit de praktiserende gemeenschappen, professionals van verschillende instanties, studenten en onderzoekers. Verder is FSAN in de strijd tegen VGV actief in uiteenlopende overlegorganen, zowel op nationaal als internationaal niveau. Op Europees niveau is FSAN lid van EuroNet-FGM en END FGM European Campaign. FSAN is tevens lid van het Inter-African Committee on Traditional Practices (IAC) (gezeteld in Addis Abebe) dat volledige uitbanning van de schadelijke praktijken van VGV nastreeft. Als IAC-lid neemt FSAN actief deel aan internationale conferenties. FSAN beschouwt VGV als gender-gerelateerd geweld en als schending van de rechten van meisjes en vrouwen. Haar missie is dan ook totale uitbanning van alle vormen van deze traditie. Ouders/familieleden binnen de risicogroepen dienen er goed van doordrongen te zijn dat VGV verboden is. Wie zijn of haar dochters nu nog laat besnijden, moet gestraft worden. FSAN gelooft in een centrale rol voor lokale zelforganisaties en sleutelpersonen in preventie en bestrijding van VGV. Zij hebben direct toegang tot de praktiserende gemeenschappen en kunnen de mensen voorlichten, thuis bezoeken, een vertrouwensband opbouwen en activiteiten op lokaal niveau organiseren. projectverslag sept april

5 Essentieel is de brug die deze zelforganisaties en sleutelpersonen vormen tussen de risicogroepen aan de ene kant en zorginstellingen (o.a. GGD'en), ketenpartners, beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en gemeenten aan de andere kant. Het vergroten van de rol van vrouwen, mannen, jongeren en religieuze leiders in de strijd tegen VGV. Deelnemen aan relevante internationale conferenties en congressen en het geven van presentaties over de VGV aanpak in Nederland. Het project Aanleiding van het project Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) is een eeuwenoude traditie die in 29 landen voorkomt. Volgens de World Health Organization (WHO) heeft Somalië met 97,9% het hoogste percentage besneden meisjes ter wereld. Sinds 1993 zijn alle vormen van VGV verboden in Nederland. Het is strafbaar als een vorm van kindermishandeling en er staat een maximale gevangenisstraf van 12 jaar op. Werkwijze FSAN Het trainen van nieuwe sleutelpersonen en bijscholing van de oude sleutelpersonen. Het begeleiden van deze sleutelpersonen bij de voorlichtingen, huisbezoeken, huiskamergesprekken en activiteiten die zij voor hun lokale achterban organiseren. Het vergroten van het draagvlak voor de uitbanning van VGV door middel van een website en voorlichtingsmaterialen in eigen taal. Het informeren over en bekendmaken van de Verklaring tegen Meisjesbesnijdenis. Het stimuleren van zelforganisaties in de activiteiten tegen VGV. Het bieden van podia/media waarop tegenstanders van VGV hun stem kunnen laten horen en NEE kunnen zeggen tegen VGV. Er kan een nog hogere straf worden opgelegd als de meisjesbesnijdenis door de ouder van het kind zelf wordt uitgevoerd (artikel 300 tot en met 304 Wetboek van Strafrecht). Ouders zijn ook strafbaar als zij iemand anders opdracht geven voor de besnijdenis. FSAN is al sinds 1996 actief in de bestrijding van meisjesbesnijdenis door het initiëren en uitvoeren van projecten en geven van voorlichting. De organisatie werkt hierin nauw samen met Pharos, GGD en, Vluchtelingen- Organisatie Nederland (VON) en talloze Afrikaanse zelforganisaties in Nederland. FSAN assisteert Nederlandse instanties bij het signaleren van besnijdenis en het handhaven van de wet en adviseert hulpverleners over de lichamelijke en psychische gevolgen van besnijdenis. projectverslag sept april

6 In haar eigen projecten kiest FSAN voor bestrijding van VGV door middel van voorlichting- en bewustwordingscampagnes en huisbezoeken om een cultuurverandering teweeg te brengen. De afgelopen jaren heeft FSAN haar aandacht gevestigd op voorlichting over Vrouwelijke Genitale Verminking voor Afrikaanse gezinnen in Nederland, Afrikaanse nieuwkomers in Asielzoekerscentra en Afrikaanse jongeren. Daarnaast houdt FSAN zich bezig met de training van sleutelpersonen en professionals. Met het project Agents of Change heeft FSAN een nieuwe groep bereikt, meisjes in de leeftijdscategorie jaar. Voor dit project zijn jonge vrouwen tussen de 18 en 22 jaar getraind om gezinnen met jonge meisjes in de leeftijdscategorie jaar voor te lichten. Belangrijkste leerpunt van dit project is dat het cruciaal is om een gesprek te starten tussen jonge meisjes en hun moeders over meisjesbesnijdenis om het taboe te doorbreken. Tevens is het van belang jonge meisjes in een vroeg stadium voor te lichten over meisjesbesnijdenis, zodat zij sterk in hun schoenen staan en zich in de toekomst met behulp van goede, inhoudelijke argumenten kunnen verzetten tegen VGV. Er wordt al enkele jaren voorlichting gegeven op AZC s. Dit gebeurt in de eigen taal door sleutelpersonen uit de gemeenschappen en door professionals op het gebied van gezondheid en seksualiteit. Met het project Agents of Change sloten wij aan bij het gegeven dat asielzoekers voorlichting krijgen van hun eigen landgenoten in hun eigen taal, maar we plaatsten daarbij jongeren centraal. Het idee was om jongeren uit Somalië, Eritrea en Sierra Leone die al een geruime tijd in Nederland wonen als Agents of Change voorlichting te laten geven aan jonge landgenoten in diverse Asielzoekerscentra. Het project richtte zich voornamelijk op VGV in het kader van gezondheid, seksualiteit en mensenrechten. Opzet van het project De jongeren worden opgeleid tot Agents of Change en door FSAN, andere relevante instellingen en ervaringsdeskundigen getraind in onder andere mensenrechten, seksualiteit en communicatie-en presentatievaardigheden. De jongeren in de Asielzoekerscentra krijgen vervolgens in totaal drie voorlichtingen. De eerste voorlichting is voor de meisjes over VGV en seksualiteit. De tweede voorlichting is voor de jongens over VGV en seksualiteit. Voorlichtingen over meisjesbesnijdenis wordt gegeven door de Agents of Change en voorlichtingen over seksualiteit door GGD en. De derde voorlichting, voor jongens en meisjes samen, is een interactieve voorlichting waarin de Agents of Change vertellen over hun leven hier in Nederland, het onderwijs hier en welke obstakels de Agents zelf hebben moeten overwinnen om volledig te kunnen integreren in de samenleving. Deze sessie is geheel in handen van de Agents. projectverslag sept april

7 Doel van het project VGV bespreekbaar maken onder jongeren in Asielzoekerscentra. Inzicht in het Nederlands beleid tav VGV en kennis over VGV in het kader van gezondheid, seksualiteit en mensenrechten overdragen en/of vergroten. Inzicht in het onderwijssysteem in Nederland en de mogelijkheden voor jongeren overdragen. Agents of Change kunnen hierbij een rolmodel zijn voor de jongeren. Het uiteindelijke doel van dit project was om VGV bespreekbaar te maken onder jonge Afrikaanse nieuwkomers in de Asielzoekerscentra. Dit hebben we gedaan door het onderwerp te verbreden en het te plaatsen onder de onderwerpen mensenrechten, gezondheid en seksualiteit. Doelgroep van het project De doelgroep van het project waren jonge Afrikaanse asielzoekers uit de risicolanden tussen jaar. Tijdens de bijeenkomst werd diep ingegaan op aanleiding en doelstellingen van het project. Daarbij is van belang om te realiseren dat VGV onlosmakelijk verbonden is met gezondheid, seksuele rechten en mensenrechten. Bovendien is het geven van vroegtijdige informatie aan jongeren in Asielzoekerscentra een vrij uniek idee. Er was dan ook veel aandacht voor de invulling van de voorlichting en voor de manier waarop GGD en de Agents of Change elkaar kunnen aanvullen. De nadruk lag voornamelijk op herkenbaarheid en relevantie van het voorlichtingsmateriaal voor de jongeren in het AZC, alsook het stimuleren van interactie aan de hand van stellingen en discussiepunten. Tot slot was er tijd voor een evaluatie van de eerste voorlichtingsronde in Asielzoekerscentra. Training Agents of Change Op 16 en 17 februari 2013 vond de weekendtraining plaats voor de Agents of Change, bijgewoond door 18 actieve jongeren uit Somalië en Guinnee. Deze jongeren kregen een training over onder andere gezondheid, seksualiteit, meisjesbesnijdenis, communicatie- en presentatievaardigheden en onderwijs & integratie. Bereikte doelen Kick-off bijeenkomst Op dinsdag 22 januari 2013 vond de kick-off bijeenkomst plaats van het project AZCvoorlichtingen door jongeren, voor jongeren. Het doel van deze bijeenkomst was om diverse GGD functionarissen, werkzaam in asielzoekerscentra, en Pharos te informeren over het project. De training over gezondheid en seksualiteit werd gegeven door een gezondheidsfunctionaris van GGD Midden-Nederland. projectverslag sept april

8 Tijdens deze sessie lag de nadruk op basiskennis ten aanzien van geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van baby tot volwassene. Doel hiervan was het vergroten van de kennis van de jongeren over gezondheid en seksualiteit. De tweede sessie van de dag ging over meisjesbesnijdenis en in het bijzonder de psychologische en lichamelijke gevolgen van deze schadelijke traditie. Daarnaast werd ook aandacht geschonken aan motiverende gespreksoefeningen, zoals hoe je met anderen praat over moeilijke onderwerpen zoals meisjesbesnijdenis. Tot slot werd een beeld geschetst van meisjesbesnijdenis en het beleid tav meisjesbesnijdenis in Nederland, Europa en Afrika. Tijdens de tweede dag werd een training gegeven over onderwijs en integratie en een training over communicatie- en presentatievaardigheden. De jongeren kregen informatie over het Nederlandse onderwijssysteem en volwassenenonderwijs. Daarnaast werd er aandacht besteed aan integratie en met name het leren van de taal. Tot slot kregen de jongeren meer informatie over de manier waarop zij een boodschap goed kunnen overbrengen aan diverse ontvangers. Met behulp van oefeningen konden de jongeren zich voorbereiden op het geven van voorlichting. Uitvoering voorlichting Asielzoekerscentra De jongeren hebben de verworven kennis toegepast in hun werk als Agents of Change, waarbij ze voorlichting hebben geven aan leeftijdgenoten in Asielzoekerscentra. In totaal heeft FSAN samen met Agents of Change 10 AZC s bezocht, namelijk Leersum (2 keer), Almere, Winterswijk, Sint Annaparochie, Alkmaar, Luttelgeest, Dronten, Schalkhaar en Utrecht. Per AZC werden drie bijeenkomsten georganiseerd. De eerste bijeenkomst over gezondheid en seksualiteit werd gegeven door een verpleegkundige van de Publieke Gezondheidzorg Asielzoekers (PGA). Tijdens deze bijeenkomst werd de nadruk gelegd op basiskennis over de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van baby tot volwassene. De tweede bijeenkomst over VGV werd gegeven door Agents of Change onder begeleiding van de FSAN project coördinator. De derde bijeenkomst ging over onderwijs en integratie. De Agents of Change vertelden over hun ervaringen en het leven hier in Nederland, het onderwijs en welke obstakels zij zelf hebben moeten overwinnen om volledig te kunnen integreren in de samenleving. projectverslag sept april

9 Aan de hand van verschillende stellingen over cultuur en integratie ontstond interactie tussen de Agents of Change en de jongeren. Resultaten 30 voorlichtingen gegeven op 10 AZC s 213 jongeren, mannen en vrouwen, bereikt in AZC s Vaardigheden en kennis over gezondheid en seksualiteit, over VGV en VGV aanpak in Nederland, over het onderwijssysteem en integratie overgedragen aan jonge asielzoekers. Informatiepakket samengesteld voor voorlichting op AZC s voor en voor jongeren. Werving en training van 18 Agents of Change die de voorlichtingen verzorgden in verschillende AZC s. Een informatiepakket en certificaat voor iedere Agent of Change na afloop van de training Kick-Off bijeenkomst met 10 personen van GGD en (PGA), vertegen woordigers van Agents of Change en Pharos Conclusie Door middel van dit project heeft FSAN 213 jongeren empowered. Het uiteindelijke doel van dit project, namelijk het bespreekbaar maken van VGV onder de nieuwkomers in de Asielzoekerscentra, is naar wens uitgevoerd. Dit project heeft er ook voor gezorgd dat de nieuwkomers een duidelijk beeld kregen over verschillende onderwerpen, zoals kinderrechten en mensenrechten, VGV, seksualiteit en educatie. Tijdens de voorlichting toonden zij bovendien interesse door vele vragen te stellen over de verschillende onderwerpen. De jongeren die in dit project voorlichting kregen, zijn geëmpowered en bewust geworden van hun rechten. Als wij dit doorzetten zal dit een positieve uitwerking hebben op alle Afrikaanse nieuwkomers. De basis van het project: door jongeren voor jongeren, is goed bevallen. Het is een zinvolle manier om informatie over te brengen die ook inzetbaar is in andere settings. Aanbeveling Onze ervaring is dat het in de praktijk erg moeilijk is gebleken om informatiesessies voor vluchtelingen in AZC s te organiseren. Om in de toekomst vervolg te geven aan dit project of een vergelijkbaar project zijn een aantal veranderingen vereist. Daarom pleit FSAN voor landelijke afspraken tussen de professionals in AZC s en voorlichters van landelijke migrantenorganisaties. projectverslag sept april

10 Nawoord FSAN wil bij deze alle betrokkenen bedanken, met name de Agents of Change, PGA in Asielzoekerscentra, medewerkers van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), alle vrijwilligers en de Stichting Kinderpostzegels voor de financiële ondersteuning. Tekst & fotografie: Vormgeving: Drukwerk: FSAN DG Graphic Design De Koning Repro projectverslag sept april

11 Tussen september 2012 en april 2014 liep het FSAN project Agents of Change. Onder het motto door jongeren, voor jongeren gaven jonge mensen voorlichting in asielzoekerscentra door heel Nederland over verschillende onderwerpen, zoals kinderrechten en mensenrechten, VGV, seksualiteit en educatie. Belangrijkste doelstellingen waren empowerment van jongeren en het bespreekbaar maken van VGV onder nieuwkomers in AZC s. Agents of Change is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële ondersteuning van de Stichting Kinderpostzegels. W. de Zwijgerlaan 350 B/ RD Amsterdam T: E: