VERWARMINGSINSTALLATIES

Transcriptie

1 VERWARMINGSINSTALLATIES DERDE GRAAD BSO DERDE LEERJAAR LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL September 2008 (vervangt leerplan D/1995/02789/020 met ingang 1 september 2008) Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

2

3 Inhoud Plaats van dit leerplan in de lessentabel Inleiding - Nieuwe impulsen Studierichtingsprofiel en samenhang Situering van de studierichting in het logisch bso-curriculum van de studiegebieden Mechanica-elektriciteit en Auto Instroom Persoonlijkheidsvereisten Algemene doelstellingen Algemene vorming Doelstellingen specifiek gedeelte Algemene pedagogisch-didactische wenken Inleiding Geïntegreerd werken Projectmatig werken Werken volgens het technologisch proces Het gebruik van Informatie- en Communicatietechnologie (ict) Evaluatie Wat en waarom evalueren Hoe evalueren Hoe rapporteren Leerplandoelstellingen, leerinhouden en didactische wenken Preventie Milieu (geïntegreerd te realiseren) Planning Kostprijs Kwaliteit Realisatie verwarmingsinstallaties Realisatie brandstoftank Realisatie cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw Realisatie ventilatie-installatie Realisatie warme luchtinstallatie Realisatie alternatieve warmtebron Stages Minimale materiële vereisten Infrastructuur Algemene uitrusting Individueel per leerling Gemeenschappelijke materialen Gemeenschappelijk klein gerief Brandstoftanks Branders groter dan 70 kw Ventilatie systeem de graad bso - 3de leerjaar 3

4 7.9 Warme luchtinstallatie Alternatieve warmtebron Bibliografie Handboeken Tijdschriften Normen Nuttige adressen de graad bso - 3de leerjaar

5 Plaats van dit leerplan in de lessentabel Studierichting Graad en onderwijsvorm Pedagogische vakbenamingen Administratieve vakbenaming Specifiek gedeelte Derde leerjaar derde graad bso Realisaties PV + TV Centrale verwarming/mechanica/elektromechanica Minimum 18 uur waarvan minimum 2 uur stage. 3de graad bso - 3de leerjaar 5

6

7 1 Inleiding - Nieuwe impulsen Volgende impulsen liggen aan de basis van het vernieuwen van het leerplan: vernieuwde pedagogisch didactische inzichten op het vlak van geïntegreerd werken, het bewaken van de diverse leerlijnen; de vraag van zowel de onderwijsverstrekkers als van de werkgevers en werknemers om het aanbod zo transparant mogelijk te maken; de verticale samenhang bewaken in de leerplannen van de basisopties, de beroepenvelden, de studierichtingen Basismechanica bso, Centrale verwarming en sanitaire installatie bso en bso; de mogelijkheden om vakoverschrijdende thema s te integreren; de stijgende aandacht voor veiligheid, gezondheid, hygiëne, milieu en ergonomie; de zorg van de metaalverwerkende sector om de snel evoluerende technologieën te kunnen implementeren; de mogelijkheden die het geïntegreerd gebruik van ict biedt, zowel inhoudelijk als pedagogisch-didactisch. 3de graad bso - 3de leerjaar 7

8 2 Studierichtingsprofiel en samenhang 2.1 Situering van de studierichting in het logisch bsocurriculum van de studiegebieden Mechanica-elektriciteit en Auto Eerste graad 2de leerjaar Tweede graad bso 1ste en 2de leerjaar Derde graad bso 1ste en 2de leerjaar Derde graad bso 3de leerjaar Studiegebied 3de graad Elektriciteit (7uur) Elektrische installaties Elektrische installaties Industriële elektriciteit Computergestuurde werktuigmachines Werktuigmachines Lassen- Constructie Matrijzenbouw Industrieel onderhoud Metaal- en kunststofschrijnwerk Fotolassen Mechanica-elektriciteit Pijpfitten-lassen-monteren Metaal (7 uur) Kunststofverwerking Composietverwerking Nijverheid (14 uur) Basismechanica Auto-elektriciteit Auto Diesel - LPG Bedrijfsvoertuigen Auto Carrosserie Carrosserie en spuitwerk Vrachtwagenchauffeur Bijzonder transport Centrale verwarming en sanitaire installaties Non-ferro metalen dakbedekkingen Koeling en warmte Koelinstallaties Koeltechnische installaties Elektriciteit (7uur) Elektrische installaties 8 3de graad bso - 3de leerjaar

9 2.2 Instroom Zoals in schema in 2.1 blijkt, is de logische vooropleiding de studierichting Centrale verwarming en sanitaire installaties bso. De meeste leerlingen komen dan ook uit deze studierichting. Het merendeel van de leerlingen kwam dus al in min of meerdere mate in contact met praktische kennis en vaardigheden die nodig zijn bij cv-werkzaamheden. De studierichting bouwt vooral verder op de inzichten, vaardigheden en attitudes verworven in de derde graad bso Centrale verwarming en sanitaire installaties. Voor een overzicht van de kennis, vaardigheden en attitudes verwijzen we naar het leerplan van de 3dfe graad bso Centrale verwarming en sanitaire installaties. Bepaalde lichamelijke en fysische gebreken kunnen een belemmerende factor zijn voor het uitoefenen van één of meerdere beroepen waarop deze studierichting voorbereidt. Een gepaste oriëntering en begeleiding is dan ook ten zeerste aangewezen, enerzijds omdat ze invloed hebben op de slaagkansen van de leerlingen en anderzijds omdat ze de uitoefening van heel wat beroepen bemoeilijken. In heel wat beroepen waarop deze studierichting voorbereidt gelden bepaalde beroepsdrempels. 2.3 Persoonlijkheidsvereisten Vele beroepen stellen ook heel wat eisen op persoonlijkheidsvlak. Leerlingen van de studierichting bso bezitten deze reeds in bepaalde mate of geven in ieder geval blijk dat ze deze willen ontwikkelen. interesse voor één of meerdere aansluitende beroepen, blijk geven van voldoende verantwoordelijkheidszin, voldoende flexibel zijn en bereid zijn in diverse omstandigheden te functioneren, aandacht hebben voor aspecten die het welzijn op het werk bevorderen, uitvoeringsgericht kunnen communiceren, bereid zijn zich aan te passen aan de arbeidsomstandigheden. 3de graad bso - 3de leerjaar 9

10 3 Algemene doelstellingen De studierichting heeft een viervoudige doelstelling: het diploma van het secundair onderwijs behalen, de startkwalificatie te verwerven om onder leiding het beroep van installateur van centraleverwarmingsinstallaties te kunnen uitoefenen. Dit houdt in dat hij/zij verantwoordelijkheid kan opnemen voor het eigen werk en aan de hand van een technische informatie installaties en herstellingen aan verwarmingsinstallatie kan uitvoeren, deel te nemen aan de proeven tot het behalen van de wettelijke certificaten inherent aan het beroep, voldoende competenties verwerven om zich te kunnen vervolmaken. 3.1 Algemene vorming In de basisvorming van de studierichting 3de leerjaar 3de graad bso wordt de totale persoonlijkheid gevormd. In het specifiek deel van de studierichting wordt er vanuit het te realiseren profiel ook aan algemene vormingscompetenties gewerkt Communiceren De leerlingen van het 3 de leerjaar 3 de graad bso hanteren een specifiek technisch communicatiemiddel zoals schetsen, technisch tekeningen en schema s. Verder leert hij in de Nederlandse taal instructies, verslagen en algemene informatie lezen. De spreekvaardigheid wordt aangeleerd via besprekingen en presentaties van zijn eigen werkzaamheden. Dit gebeurt in overlegmomenten met het betrokken team, medeleerlingen, leraars en mensen uit de sectoren. Het schrijven krijgt aandacht in de vorm van het invullen van documenten, het maken van werkvoorbereidingen en verslagen van de uitvoeringen Een eigen mening vormen en verwoorden op basis van argumenten, luisteren naar de mening van anderen en eventueel de eigen mening herzien De leerling leert om zich een eigen en op argumenten gesteunde mening te vormen. Dit is belangrijk voor zijn algemeen maatschappelijk en zijn werkgericht functioneren. In het specifiek gedeelte van het 3de leerjaar 3de graad bso overlegt hij in team om tot een gemeenschappelijke visie te komen. Past hij deze gemeenschappelijke visie toe in zijn concrete werksituatie en staat hij voortdurend open voor de mening van anderen Op een verantwoorde manier keuzes maken In het specifieke deel leren we verantwoorde keuzes maken in verband met het GIP onderwerp, de keuze van machines, de materialen en de uitvoeringsprocessen. 10 3de graad bso - 3de leerjaar

11 3.2 Doelstellingen specifiek gedeelte VERPLICHT GEDEELTE Preventie - Milieu (zie 6.1, geïntegreerd te realiseren) Bij het voorbereiden en uitvoeren van carrosserie- en spuitwerk werken volgens de geldende preventievoorschriften en met respect voor het leefmilieu. Planning Kostprijs (zie 6.2, geïntegreerd te realiseren) Bij het voorbereiden en uitvoeren van carrosserie- en spuitwerk zijn eigen werkzaamheden plannen en erover rapporteren en kostprijsbewust werken. Kwaliteit (zie 6.3, geïntegreerd te realiseren) De leerling kan zelfstandig de uitgevoerde taken kritisch beoordelen op een volledige, correcte, kwalitatieve uitvoering. Realisaties verwarmingsinstallaties (zie 6.4) De leerling kan: de vigerende wetgeving inherent aan een cv-installatie opzoeken en toepassen; een ter beschikking gestelde tekening van een cv-installatie lezen en toelichten; aan de hand van technische documentatie de werking en de functie van de onderdelen van een cvinstallatie toelichten; aan de hand van technische documentatie de keuze en afmetingen van cv-onderdelen (ketel- verwarmingselement ), opzoeken; aan de hand van een ter beschikking gesteld documentatie, tekening en schema een cv-installatie uitvoeren; aan de hand van een installatietekening technische documentatie de werking en de functie van de onderdelen van de regeltechnische- en randapparatuur bij een cv-installatie, de werking en functie toelichten; aan de hand van een ter beschikking gesteld mechanisch, elektrische en hydraulisch schema de regelapparatuur van een cv-installatie monteren en aansluiten; volgens vigerende regelgeving een cv- installatie controleren, af stellen en de administratieve verplichtingen rapporteren: een mechanische, elektrische en hydraulische storing in een cv-installatie opsporen, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. Stage (zie 6.10) In een CV-bedrijf kennismaken met de bedrijfscultuur, afspraken maken en naleven en werkzaamheden in team uitvoeren 3de graad bso - 3de leerjaar 11

12 KEUZEGDEELTE In dit keuzegedeelte kiest de school voor één van de keuzeclusters 6.5, 6.6, 6.7, 6.8, 6.9. Realisaties brandstoftank (keuze, zie 6.5) De leerling kan: de vigerende wetgeving inherent aan cv-brandstoftank op te zoeken, toelichten en toepassen; aan de hand van een technische documentatie, schema de opbouw van een brandstoftank voor stookolie en gas (U) en de functie van bijhorende appendage toelichten; aan de hand van een ter beschikking gesteld schema de appendage bij een stookolietank monteren en aansluiten; aan de hand van een ter beschikking gesteld schema de appendage bij een gastank monteren en aansluiten (U); volgens vigerende wetgeving een brandstoftank voor gasolie controleren, afstellen, rapporteren en de administratieve verplichtingen nakomen; volgens vigerende wetgeving een brandstoftank voor gassen controleren, afstellen, rapporteren en de administratieve verplichtingen nakomen (U); storing aan een brandstoftank opsporen en rapporteren. Realisaties cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw (keuze, zie 6.6) De leerling kan: aan de hand van schema technische documentatie de werking van een cv-brander voor gasolie, gas en vaste brandstof (U) met een vermogen groter dan 70 kw toelichten; aan de hand van een installatietekening technische documentatie een cv-brander voor gasolie, gas (U) en vaste brandstof (U) met een vermogen groter dan 70 kw monteren, aansluiten en in bedrijf stellen; aan de hand van een installatietekening technische documentatie de werking en de functie van de onderdelen van de regeltechnische- en randapparatuur bij cv-installatie met een vermogen groter dan 70 kw toelichten en monteren volgens vastgelegde procedure een cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw in bedrijf te stellen en afstellen volgens de vigerende regelgeving; een storing opsporen, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. Realisaties ventilatie-installatie (keuze, zie 6.7) De leerling kan: de vigerende wetgeving inherent aan ventilatie-installatie opzoeken, toelichten en toepassen aan de hand van een schema technische documentatie de opbouw van een ventilatie-installatie en de functie van de onderdelen toelichten; aan de hand van een installatietekening technische documentatie een ventilatie-installatie monteren; aan de hand van schema technische documentatie de werking en functie van regeltechnische- en randapparatuur bij ventilatie-installatie toelichten, monteren en aansluiten; 12 3de graad bso - 3de leerjaar

13 een ventilatie-installatie in bedrijf stellen en afstellen volgens de vigerende regelgeving; in een bestaande ventilatie-installatie een storing opsporen, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. Realisaties cv-warme luchtinstallatie (keuze, zie 6.8) De leerling kan: aan de hand van schema technische documentatie de werking van een cv-warme luchtinstallatie toelichten; aan de hand van een installatietekening technische documentatie een cv-warme luchtinstallatie monteren, aansluiten en in bedrijf stellen; aan de hand van schema technische documentatie de werking en functie van de regeltechnische- en randapparatuur van cv-warme luchtinstallatie toelichten en monteren, aansluiten; een cv-warme luchtinstallatie in bedrijf stellen en afstellen volgens de vigerende regelgeving; in een bestaande cv-warme luchtinstallatie een storing opsporen, rapporteren en volgens vastgelegde procedure een herstelling uitvoeren. Realisaties alternatieve warmtebron (keuze, zie 6.9) De leerling kan: het belang en de ecologische verantwoording van alternatieve warmtebronnen toelichten aan de hand van een ter beschikking gestelde schema technische documentatie de opbouw en werking van een warmtepomp toelichten; aan de hand van een ter beschikking gestelde schema technische documentatie de opbouw en werking van een zonnepaneel voor de productie van warmwater toelichten; aan de hand van een ter beschikking gestelde schema technische documentatie de opbouw en werking van een cv-installatie met een alternatieve brandstof (pellets biobrandstof ) toelichten aan de hand van een ter beschikking gestelde schema technische documentatie de werking en functie van de regeltechnische- en randapparatuur van een verwarmingsinstallatie met een alternatieve energiebron toelichten; aan de hand van een ter beschikking gestelde installatietekening technische documentatie een cvinstallatie met een alternatieve energiebron monteren, aansluiten en in bedrijf stellen; aan de hand van een ter beschikking gestelde schema technische documentatie de regeltechnische- en randapparatuur van een verwarmingsinstallatie met een alternatieve energiebron monteren en aansluiten in een bestaande cv-installatie met alternatieve energiebron een storing opsporen, rapporteren en volgens vastgelegde procedure een herstelling uitvoeren. 4 Algemene pedagogisch-didactische wenken 4.1 Inleiding Dit leerplan wil hoofdzakelijk een leidraad zijn. De erin opgenomen doelstellingen en leerinhouden zijn een referentiekader waarmee het lerarenteam vrij kan omgaan. Het is zelf verantwoordelijk voor de wijze waarop deze doelstellingen en leerinhouden door de leerlingen kunnen worden verworven. De gekozen pedagogischdidactische methode is dus niet zonder belang. De in dit leerplan opgenomen pedagogisch-didactische wenken zijn dan ook bedoeld als suggesties, als tips. 3de graad bso - 3de leerjaar 13

14 Het leerplan op zichzelf mag in geen geval een excuus zijn om niet naar de noden van de maatschappij en de verwachtingen van de leerlingen te luisteren. Daarom is het noodzakelijk dat er voldoende aandacht blijft bestaan voor opvoeding, voor ontplooiingskansen van elke individuele leerling, voor geloofsovertuiging De geboden vorming leunt sterk aan bij wat typisch en attractief is voor een bedienaar cnc-machine. De samenhang tussen hetgeen in de klas gebeurt en in de realiteit van het arbeidsproces in het bedrijfsleven is duidelijk. Het gegeven onderwijs is dus levensecht. Leerlingen moeten immers beroepsfiere en vakbekwame mensen kunnen worden. Het is belangrijk dat leerlingen tijdens hun leerproces zo dikwijls mogelijk succes beleven. Zij moeten dan ook voldoende worden gewaardeerd voor het gepresteerde werk. Gebruik ook zoveel mogelijk werkvormen. Combineer voortdurend de theorie en de praktijk. Doe steeds een beroep op denken en doen. Vermijd langdurige opdrachten met steeds terugkomende vaardigheden. Hou de momenten van theorie kort maar herhaal veelvuldig. Schenk voldoende aandacht aan het werken in team. 4.2 Geïntegreerd werken Het geïntegreerd werken biedt een aantal pedagogisch-didactische voordelen. Deze worden hieronder in het kort besproken. Just in time learning Het geïntegreerd werken biedt de kans om de ogenblikken, waar aandacht wordt gevergd voor theorie, te plaatsen daar waar de kans op effect het grootst is. Bijvoorbeeld op het ogenblik waar de leerling de opdracht krijgt om iets uit te voeren en de vraag stelt: Ik moet dat nu uitvoeren, maar hoe moet dat nu en waarom? De theorie wordt dus zoveel mogelijk gegeven in directe aansluiting met de praktijk. Krachtige leeromgeving De klemtoon dient gelegd op zinvolle projecten. Er dient dus voor elk project een behoefte te zijn, een intrinsieke motivatie. Het moet voor de leerlingen de moeite waard zijn. Het ideale zou zijn dat elk project zo realistisch mogelijk wordt uitgevoerd, zo dicht mogelijk aanleunt bij de beroepsrealiteit. Het projectmatig werken wordt nog leerkrachtiger en boeiender door met de klasgroep simultaan aan verschillende projecten te werken. Men kan kijken en vergelijken, van elkaar leren. Het leerproces van de leerling staat centraal De didactiek vertrekt niet van kennisoverdracht, maar van het verwerven van kennis door zelfwerkzaamheid. Het leerproces van de leerling staat centraal. Door het geven van opdrachten, uitdagingen stimuleert de leraar het leerproces van de leerling. De rol van de leraar is dus duidelijk deze van opdrachtgever, coach, begeleider. Het blijft uiteraard de opdracht om kennis en vaardigheden over te dragen, maar dan in de filosofie van: liever dat de leerling het vraagt, dan dat de leraar het ongevraagd aanbiedt. Werken in team Het opzetten van grotere projecten, waar meerdere leerlingen samen aanwerken, is de pedagogische aanpak bij uitstek om het werken in team aan te leren. Vakoverschrijdend Het geïntegreerd werken vereist het gebruik van kennis en vaardigheden uit diverse domeinen (schetsen, diverse uitvoeringstechnieken, praktijk, pav, ict, ). Deze domeinen (vakken) vormen binnen de projectmatige aanpak een samenhangend geheel. Daar er geen splitsing in vakken is, gebeurt de integratie van kennis en vaardigheden uit diverse disciplines automatisch. De leraar beter het lerarenteam dient echter wel te zorgen voor een goed evenwicht tussen theorie en praktijk. De keuze van de projecten en de jaarplanning zijn hier bepalend. Een grote uitdaging is het bewaken van diverse leerlijnen. 14 3de graad bso - 3de leerjaar

15 Herhaling en terugkoppeling Door telkens met nieuwe projecten te werken, waarin aspecten uit vorige projecten voorkomen, is er voortdurend herhaling en terugkoppeling mogelijk. Voor deze doelgroep bso is dit, vanuit pedagogisch-didactisch standpunt, een groot pluspunt. Succesbeleving Elk project biedt een nieuwe kans op succesbeleving. De leerling heeft dus niet alleen kans op succesbeleving op het einde van een semester, op het einde van een leerjaar maar na elk nieuw project. Dit houdt dus in dat er permanent wordt geëvalueerd. De eindevaluatie baseert zich dan op een portfolio van gerealiseerde en geëvalueerde projecten. 4.3 Projectmatig werken Een mogelijkheid om de integratie te bevorderen is het werken met projecten. In de context van dit leerplan verstaan we onder project: Op inzichtelijke wijze gespecialiseerde werkzaamheden aan verwarmingsinstallaties praktisch realiseren, individueel en/of in team, deels onder begeleiding, deels zelfstandig. Binnen een project komen zowel kennis, vaardigheden en attitudes aan bod. Ook is er voortdurend aandacht voor evaluatie en bijsturing: Kennis; begrippen en inzichten om een opgedragen taak inzichtelijk te kunnen uitvoeren. Dit betekent eenvoudig gezegd: het denken voor het doen, voorkennis en voorbereiding. Vaardigheden; elementen nodig om de uitvoering te realiseren. bij te sturen en aldus te komen tot kwaliteitsverbetering. Evaluatie; slaat zowel op het proces als op het product met de bedoeling om de eigen kennis en vaardigheden bij te sturen en aldus te komen tot kwaliteitsverbetering. Attitude: resultaatsgerichtheid, initiatief nemen, kostenbewustzijn, doorzetting, klantgerichtheid, kwaliteitszorg, werkmethodiek, discipline, interesse, sociale houding, Elk project biedt een nieuwe kans op succesbeleving. De leerling heeft dus niet alleen kans op succesbeleving op het einde van een semester, op het einde van een leerjaar maar na elk nieuw project. Dit houdt dus in dat er permanent wordt geëvalueerd. De eindevaluatie baseert zich dan op een portfolio van gerealiseerde en geëvalueerde projecten. 3de graad bso - 3de leerjaar 15

16 4.4 Werken volgens het technologisch proces Elk project dient in min of meerdere mate te verlopen volgens het technologische proces. Onderstaande flowchart licht dit proces toe. Opdrachtbeschrijving vanuit een reële behoefte en formuleren van de eisen Opdoen van de relevante voorkennis en verzamelen van de nodige gegevens bijsturen evaluatie OK Voorbereiding, planning en organisatie evaluatie bijsturen OK Uitvoeren, realiseren bijsturen evaluatie bijsturen OK Einde project 16 3de graad bso - 3de leerjaar

17 4.5 Het gebruik van Informatie- en Communicatietechnologie (ict) Het is evident dat van de mogelijkheden die de computer, op het didactisch vlak biedt, optimaal gebruik moet worden gemaakt. Typische mogelijkheden die op dit leerplan betrekking hebben zijn: het opzoeken van onder meer: kenmerken van materialen, gereedschappen en uitvoeringstechnieken via Internet, cd-roms, ; het gebruik van educatieve programma s in verband met het lezen van tekeningen, ruimtelijk voorstellingsen waarnemingsvermogen; eenvoudige rekenbladen of geprogrammeerde formulieren om de kostprijs te berekenen; programma s ter ondersteuning van zelfevaluatie; eenvoudige software om op een actieve manier kennis en inzichten te verwerken. Er dient opgemerkt dat de programma s die men aanwendt dermate gebruiksvriendelijk zijn dat de klemtoon ligt op de te verwerven leerplandoelstellingen en zeker niet op de beheersing van één of ander softwarepakket. 5 Evaluatie 5.1 Wat en waarom evalueren Evalueren is geen doel op zich. Het maakt deel uit van het didactisch proces. Via allerlei vormen van evalueren krijgen de leerlingen en de leraar informatie over de bereikte en de niet-bereikte leerdoelen. Zowel het proces als het product worden geëvalueerd. De klemtoon ligt daarbij uiteraard op het proces want de hoofdbedoeling van het evalueren is bijsturen, remediëren. Bij het evalueren wordt aandacht besteed aan: cognitieve vaardigheden (kennen, begrijpen, inzien, toepassen...), psychomotorische vaardigheden (nadoen, oog-hand-coördinatie, ritme, snelheid, nauwkeurigheid, beheersen), attitudes (doorzetting, efficiëntie, sociale gerichtheid, ). Cognitieve elementen worden alleen getoetst in de context van de projecten en de realisaties, in directe relatie tot wat wordt of zal worden uitgevoerd. De einddoelstelling is dat de leerling door zelfevaluatie zijn eigen handelen leert bijsturen om te komen tot kwaliteitsverbetering. Wanneer evalueren Het lerend bezig zijn van de leerlingen en de vorderingen die ze daarbij maken worden permanent beoordeeld en geëvalueerd. De evaluatie gebeurt bij elke stap die ze zetten bij de realisatie van een product. Hun technisch en technologisch kennen en kunnen wordt permanent getoetst. Daarbij kunnen de leerlingen ook nog periodiek aan de hand van goed gekozen en duidelijk omschreven opdrachten bewijzen dat ze bepaalde vaardigheden en ondersteunende kennis verworven hebben. Evalueren helpt ook het onderwijsproces sturen. Daarom wordt het evalueren doorgedreven geïntegreerd in dat onderwijsproces. Evaluatie is geen afzonderlijke activiteit en is meer een leermoment dan een beoordelingsmoment. Daardoor worden het leerproces van de leerling en de instructie van de leraar geoptimaliseerd. 3de graad bso - 3de leerjaar 17

18 Bovendien moet aan een aantal doelstellingen, dat voortdurend in de praktijk moet worden toegepast, elke les worden gewerkt. Zij kunnen niet het voorwerp zijn van een eenmalige of sporadische evaluatie. Dit is bijvoorbeeld zo voor het begrijpen en toepassen van de algemene en de machinegebonden veiligheidsvoorschriften of voor de attitude van zorg en respect voor materiaal en milieu. In deze visie kunnen klassieke examens voor deze vakken op het niveau van de derde jaar van de derde graad bso overbodig worden. Ze onderbreken alleen maar een natuurlijk en logisch leerproces en geven geen meerwaarde. 5.2 Hoe evalueren Toetsen van cognitieve elementen via schriftelijke opdrachten als Verklaar..., Omschrijf..., Leg uit met je eigen woorden... brengen heel veel bso leerlingen, ook al kennen ze het antwoord, niet tot een goed einde. Ze leveren dus heel vaak een foutieve beoordeling van de leerling op. Andere vormen van schriftelijke evaluatie zijn wel bruikbaar: meerkeuzevragen; aanvullen van een tekening of schema (geen loutere invuloefening!); opdrachten als verbind de samenhorende elementen met een pijl, plaats in de juiste volgorde...; vooraf klaargemaakte tabellen of controlelijsten kunnen door de leerlingen individueel of in groep ingevuld worden en als basis dienen voor de evaluatie - mogelijke inhouden daarbij zijn: de opgemeten hoeveelheden, de te bestellen materialen, de beschrijving van de werkvolgorde, de geraamde en de werkelijke tijdsduur, de toegepaste veiligheidsvoorzieningen; het kunnen lezen van een werktekening kan men evalueren door bijvoorbeeld het nodige aantal te bestellen materialen/onderdelen te laten bepalen. Voor wat betreft het kunnen is het vooral ook de bedoeling dat de leerling zijn eigen werk leert beoordelen, dus aan zelfevaluatie doet. Het zelf kunnen deelnemen aan de evaluatie werkt stimulerend en motiverend voor de leerling. Bij iedere opdracht wordt duidelijk op voorhand opgegeven welke items zullen worden geëvalueerd en hoe de beoordeling zal worden opgevat. 5.3 Hoe rapporteren De rapportering gebeurt niet louter via een cijferrapport. De vorderingen van de leerling en vooral de tips voor remediëren worden in een eenvoudige en directe taal omschreven. Een soort portfolio of dossier bijhouden van de gerealiseerde projecten (eventueel geïllustreerd met foto s van de gerealiseerde projecten) kan een middel zijn om de succesbeleving te bevorderen. 18 3de graad bso - 3de leerjaar

19 Leerplannen van het VVKSO zijn het werk van leerplancommissies, waarin begeleiders, leraren en eventueel externe deskundigen samenwerken. Op het voorliggende leerplan kunt u als leraar ook reageren en uw opmerkingen, zowel positief als negatief, aan de leerplancommissie meedelen via (leerplannen.vvkso@vsko.be) of per brief (Dienst Leerplannen VVKSO, Guimardstraat 1, 1040 Brussel). Vergeet niet te vermelden over welk leerplan u schrijft: vak, studierichting, graad, licapnummer. Langs dezelfde weg kunt u zich ook aanmelden om lid te worden van een leerplancommissie. In beide gevallen zal de Dienst Leerplannen zo snel mogelijk op uw schrijven reageren. 3de graad bso - 3de leerjaar 19

20 6 Leerplandoelstellingen, leerinhouden en didactische wenken De leerplandoelstellingen onder 6.1 Veiligheid milieu (geïntegreerd te realiseren) 6.2 Planning kostprijs (geïntegreerd te realiseren) 6.3 Kwaliteitsbeheersing (geïntegreerd te realiseren) 6.4 Realisatie verwarmingsinstallatie 6.10 Stage zijn verplicht te realiseren. De leerplandoelstellingen onder 6.5 Realisatie brandstoftank 6.6 Realisatie cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw 6.7 Realisatie ventilatiesysteem 6.8 Realisatie cv-installatie warme luchtinstallatie 6.9 Realisatie cv-installatie alternatieve brandstof zijn keuze, de school kiest één van de keuzeclusters 6.5, 6.6, 6.7, 6.8, Preventie Milieu (geïntegreerd te realiseren) De leerling kan Bij het voorbereiden en uitvoeren van carrosserie- en spuitwerk werken volgens de geldende preventievoorschriften en met respect voor het leefmilieu. LEERPLANDOELSTELLINGEN 1 De voorschriften in verband met de basisveiligheid naleven. LEERINHOUDEN Machine-instructiekaarten Veiligheidsinstructiekaarten Procedures evacuatie bij brand bij ernstige ongevallen rampen 2 Gevaarlijke situaties herkennen, melden en volgens de verstrekte voorschriften in verband met de basisveiligheden en de richtlijnen handelen. Eigen aan de opdracht en de locatie Aandachtspunten struikelen, uitglijden en vallen gereedschappen en machines 20 3de graad bso - 3de leerjaar

21 Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) Elektrisch Brandgevaar Ontploffingsgevaar 3 De elementaire voorzieningen van een EHBO-kit op een verantwoorde wijze kunnen toepassen. 4 De in lichamelijke opvoeding aangeleerde technieken om op een ergonomische verantwoorde wijze werkzaamheden uit te voeren, toepassen. 5 De wijze waarop in een bedrijf de diverse preventie- en milieuaspecten toegepast worden met eigen woorden toelichten 6 De verstrekte richtlijnen op het vlak van milieu naleven. 7 Producten en materialen volgens afspraak en voorschriften verhandelen, bewerken, verwerken, sorteren en opslaan. Tillen, dragen van lasten Procedures en afspraken bij het hijsen van lasten Houding aan de werkpost Organisatie van de milieudienst Milieufilosofie milieucoördinator Milieuvoorschriften afvalvoorkoming en verwerking Reinigings- en poetsproducten Lawaaihinder Kenmerken van producten en materialen Verhandelen, bewerken, verwerken Sorteren Opslag DIDACTISCHE WENKEN Wijs op de overeenkomsten tussen de in de school en in het bedrijfsleven geldende afspraken. Bij de doelstelling over de persoonlijke veiligheidsvoorschriften verwijzen sommige leerinhouden naar het te behalen of behaald VCA-attest. Besteed bijzondere aandacht aan voorschriften in verband met preventie, persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen, hygiëne en milieu. Let er op dat elke leerling alvorens aan het werk te gaan voldoende geïnstrueerd is over de gevaren bij het uitvoeren van werkzaamheden. Zie toe op het noteren ervan in de agenda. Heb oog voor eventuele afwezigen. Verwijs naar de impact op het milieu bij de winning, productie, verwerking gebruik en verwerking na gebruik van materialen. Toepassingen in functie van de gekozen specialisatieoptie. 3de graad bso - 3de leerjaar 21

22 6.2 Planning Kostprijs De leerling kan: Bij het voorbereiden en uitvoeren van carrosserie- en spuitwerk zijn eigen werkzaamheden plannen en erover rapporteren en kostprijsbewust werken. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 8 Eigen werkzaamheden plannen en organiseren. Eigen werkzaamheden 9 In team de invloed van de werkelijke uitvoeringstijd van de verschillende bewerkingen op de planning onderkennen en de planning bijsturen. Planning Organisatie Inrichting eigen werkplek Het actualiseren van de planning voorziene tijdsduur uitvoeringstijd bijsturingsmogelijkheden 10 De administratieve afhandeling en verwerking van gegevens van de eigen werkzaamheden volgens verstrekte richtlijnen uitvoeren. 11 Een dagrapport, administratieve formulieren invullen 12 Het belang van het rapporteren van defecten, storingen en tekorten, toelichten. Administratie Materialen Producten Machine-uren Manuren Andere Dagrapport Administratieve formulieren Voorraadbeheer Tekorten storingen DIDACTISCHE WENKEN Voldoende toelichten dat bij de aanvang van het project niet alle parameters in detail gekend zijn, maar duidelijker worden naargelang de vorderingen van de werkzaamheden. Het is dus belangrijk dat in de beginfase de parameters zo goed mogelijk worden omschreven en bij opvolging zo goed mogelijk wordt geanticipeerd op onverwachte gebeurtenissen. Stel gegevens ter beschikking van werkelijke uitvoeringstijden en laat leerlingen deze noteren van de werkzaamheden die ze zelf uitvoeren. Bestudeer bij bedrijfsbezoeken de inrichting van de werkplaats en van het bedrijf. Laat eventueel bedrijfsdeskundigen een les in de school mee ondersteunen. Overleg met de taalleerkrachten voor het opstellen van rapporten. 22 3de graad bso - 3de leerjaar

23 Maak gebruik van standaard invulbladen om een stukkenlijst op te maken, de schade en tijdsbesteding te rapporteren. Laat de leerlingen in catalogi de verschillende factoren (uurloon, gebruik van speciale gereedschappen, kostprijs wisselstukken, ) opzoeken die de kostprijs van de opdracht bepalen. Toepassingen in functie van de gekozen specialisatieoptie. 6.3 Kwaliteit De leerling kan: zelfstandig de uitgevoerde taken kritisch beoordelen op een volledige, correcte, kwalitatieve uitvoering. LEERPLANDOELSTELLINGEN 13 Na het uitvoeren van de werkzaamheden, in team, de CV installatie op correcte werking te evalueren en op basis daarvan voorstellen formuleren tot bijsturen. 14 Tijdens de uitvoering van de installatie, uitvoeringsfouten ontdekken en oplossingen formuleren. 15 Hedendaagse inzichten op het vlak van kwaliteitscontrole toelichten. 16 Een meetgereedschap volgens voorgeschreven procedure gebruiken en aflezen. 17 Een bestaande CV- installatie controleren of deze voldoet aan de vooropgestelde eisen. 18 Rapporteren en interpreteren van de meetresultaten en maatregelen formuleren om bij te sturen. LEERINHOUDEN Productevaluatie Procesevaluatie Uitvoeringsfouten Suggesties tot bijsturen Demingcirkel Meetinstrumenten Meetopstelling Metingen Opgelegde kwaliteitseisen Opmeten Rapporteren Interpretatie Bijsturing DIDACTISCHE WENKEN Het moet een attitude worden voor de leerling om resultaten te vergelijken met opgegeven criteria, laat dit dan consequent doen. Dit moet vermijden dat er niet meetbare eisen op tekeningen worden geplaatst. Bij het evalueren is het belangrijk dat individuele leerlingenevoluties kunnen worden vastgesteld. Leer de leerling meer en meer zichzelf en het eigen werk te evalueren. Zorg ervoor dat evaluaties dicht aansluiten bij de werkzaamheden waarmee de leerlingen echt bezig zijn. Enkel op die manier kan er aan remediëring worden gedaan. In klasverband het resultaat van de uitvoering evalueren. 3de graad bso - 3de leerjaar 23

24 6.4 Realisatie verwarmingsinstallaties De leerling kan: de vigerende wetgeving inherent aan een cv-installatie opzoeken en toepassen; een ter beschikking gestelde tekening van een cv-installatie lezen en toelichten; aan de hand van technische documentatie de werking en de functie van de onderdelen van een cvinstallatie toelichten; aan de hand van technische documentatie de keuze en afmetingen van cv-onderdelen (ketel- verwarmingselement ), opzoeken; aan de hand van een ter beschikking gesteld documentatie, tekening en schema een cv-installatie uitvoeren; aan de hand van een installatietekening technische documentatie de werking en de functie van de onderdelen van de regeltechnische- en randapparatuur bij een cv-installatie, de werking en functie toelichten; aan de hand van een ter beschikking gesteld mechanisch, elektrische en hydraulisch schema de regelapparatuur van een cv-installatie monteren en aansluiten; volgens vigerende regelgeving een cv- installatie controleren, af stellen en de administratieve verplichtingen rapporteren: een mechanische, elektrische en hydraulische storing in een cv-installatie opsporen, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. LEERPLANDOELSTELLINGEN 19 Specifieke veiligheidsmaatregelen bij CV- installatiewerkzaamheden opzoeken, toelichten en naleven. 20 De specifieke milieuvoorschriften van toepassing bij cv-werkzaamheden toelichten en toepassen. 21 Aan de hand van ter beschikking gestelde vlakke en ruimtelijke voorstellingen van een cv-installatie begrijpend lezen en de functie van de componenten toelichten. LEERINHOUDEN Werken op hoogten Bouwwerven Gasleidingen Ontploffingsgevaar Elektrocutiegevaar Milieu Sorteren van afvalproducten Omgaan met basisgrondstoffen Bouwtechnisch plan CV-installatieplan Elektrisch Hydraulisch Componententekening Montagetekening Componenten ketelappendage Handleiding fabrikant Technische documentatie 24 3de graad bso - 3de leerjaar

25 22 In het kader van duurzaam wonen energiebesparende maatregels toelichten, voorstellen formuleren. 23 Volgens voorschriften van de fabrikant isolatiematerialen tegen warmteverliezen aanbrengen. 24 Aan de hand van technische documentatie de afmetingen, het warmtevermogen van een verwarmingselement bepalen en toelichten. 25 Met behulp van een rekenblad het nodige warmtevermogen van een ruimte bepalen (U). 26 Aan de hand van technische documentatie de keuze en afmetingen, van een cv-ketel bepalen en toelichten. 27 Aan de hand van technische documentatie de opbouw van cv-ketels toelichten. 28 Aan de hand van technische documentatie, de keuze en afmetingen van een oliebrander bepalen en toelichten. 29 Aan de hand van technische documentatie de functie van de onderdelen en de werking van een oliebrander toelichten. 30 Een oliebrander volgens voorschriften van de fabrikant monteren en in bedrijf stellen. 31 De vigerende wetgeving i.v.m. oliebranders opzoeken, toelichten en toepassen. 32 Een oliebrander volgens de vigerende milieuvoorschriften afstellen en de administratieve verplichtingen naleven. Isolatie volgens voorschriften Energiebesparende technieken Temperatuursregeling Warmterecuperatie Woningventilatie Keuze isolatie Technische documentatie Afmeting van het verwarmingselement Vermogen Technische fiches Vermogen ketel Condensatieketel Open-, gesloten toestel Technische fiches documentatie Vermogen ketel Hedendaagse brander Technische handleiding fabrikant Vigerende wetgeving Emissie-uitstoot Invloed op het milieu Vergunning attest Documenten rapportering Rookgasanalyse Rapportering 3de graad bso - 3de leerjaar 25

26 33 Storing bij een oliebrander detecteren, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. 34 Het belang van een goede ventilatie van de stookruimte toelichten. Methodiek Storingen Mechanisch Hydraulisch Elektrisch Brandertechnisch Regeltechnisch Onder-, bovenverluchting 35 Volgens voorschriften de stookruimte inrichten Ventilatiesysteem 36 Gas als brandstof, en de distributie ervan met eigen woorden toelichten. Gas Distributie: 37 Aan de hand van technische documentatie de eigenschappen van een gas met eigen woorden toelichten en waarden kunnen opzoeken. 38 Aan de hand van technische documentatie de verschillende gasdrukken in een Cv- gasketelcombinatie met eigen woorden toelichten en opmeten. 39 Aan de hand van technische documentatie de functie van de onderdelen van een cv- gasketelcombinatie en de werking ervan toelichten. Eigenschappen Kookpunt, dampdruk Soortelijk gewicht - densiteit Verbrandings- en stookwaarde Druk eenheden Drukken in een gasbrander-ketelcombinatie Absolute druk, Atmosferische druk, Overdruk, voordruk, branderdruk Statische druk, dynamische druk... Verband druk debiet - vermogen Gasdebiet Gasdebietmeter Drukmeting Principe drukregelaar Meetwaarden interpreteren en rapporteren Gasleidingen Gaskraanwerk Cv- gasketelcombinatie Soorten verbranding Stoechiometrisch Volledig verbranding Onvolledig verbranding 26 3de graad bso - 3de leerjaar

27 Dauwpunt Rendement: rookgaszijdig, waterzijdig, nominale belasting De vlamtypes: gele vlam, blauwe vlam Verbrandingsproces Ontsteking Piëzo Hoogspanning Gloeikaars Vlambeveiliging Thermokoppel-waakvlam Ionisatie-elektrode UV-vlamstraling Beveiligingssystemen Drukverschilregelaar Droogkookbeveiliging Waterniveau controle TTB (thermische terugslagbeveiliging) Atmosfeerbeveiliging Toevoer verbrandingslucht Lage verluchting Hoge verluchting Gecombineerd 40 Aan de hand van technische documentatie het een geschikte gasbrander- ketelcombinatie bepalen en de werking toelichten. 41 De vigerende voorschriften en procedure voor aansluiten op het openbaar gasdistributienet toelichten. 42 De vigerende wetgeving i.v.m. Cv- gasketelcombinatie opzoeken, toelichten en toepassen. Verbrandingsvoorwaarden Vermogen van het aardgas t.o.v. stookolie vergelijken Verschil tussen onderwaarde en bovenwaarde Samenstelling rookgassen: CO 2, CO, N 2, NO x, H 2 O, O 2 Type B-, C Habilitatiewetgeving veiligheid Luchttoevoer Verluchting Gasaansluiting Lektest 3de graad bso - 3de leerjaar 27

28 43 Een Cv- gasketelcombinatie volgens voorschriften en procedure onderhouden, aansluiten en in bedrijf stellen. 44 Een storing aan de brandstoftoevoer bij een cvgasketelcombinatie detecteren, rapporteren, maatregelen voorstellen en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. 45 Een ter beschikking gesteld elektrisch schema van een cv-installatie lezen. 46 Aan de hand van een technische documentatie de elektrische regelapparatuur van een cvinstallatie toelichten, elektrisch aansluiten en in bedrijf stellen. 47 Aan de hand van een technische documentatie de cv-brander en appendage van een cvinstallatie elektrisch aansluiten, en in bedrijf stellen. 48 Aan de hand van een technische documentatie de elektro hydraulische componenten van een cv-installatie elektrisch aansluiten, en in bedrijf stellen. Montagevoorschriften Tubering Stookinrichtingen Schoorsteentrek, principe Schoorsteensectie Eisen van een schoorsteen Schoorsteenkap. Schoorsteenuitmonding Aansluiting toestel op rookgaskanaal Aansluiting gesloten toestel Gewone schoorsteen Dubbelwandig kanaal CLV systeem Aansluiting gas toevoer In bedrijfstelling Ontluchten van de installatie Beproeving en nazicht van de installatie Attest Methodiek Economische verantwoording (herstellen niet herstellen) Symbolische voorstelling Bedrading Stuur- en regelkringen Temperatuursregeling Automatische procesregeling (U) Brandermotor Branderautomaat Kranen Opvoerpompen Kleppen 28 3de graad bso - 3de leerjaar

29 49 In een bestaand elektrische net van een CVinstallatie een storing detecteren, rapporteren, maatregelen voorstellen. Methodiek Rapportering 50 In een bestaande cv-installatie een elektrisch storing volgens voorschriften herstellen. 51 Volgens verstrekte richtlijnen machines en gereedschappen instellen, gebruiken en volgens voorgeschreven procedure onderhouden. Machines en gereedschappen Instellingen Werking Basisonderhoud Smering, smeerschema 6.5 Realisatie brandstoftank De leerling kan: de vigerende wetgeving inherent aan cv-brandstoftank op te zoeken, toelichten en toepassen; aan de hand van een technische documentatie, schema de opbouw van een brandstoftank voor stookolie en gas (U) en de functie van bijbehorende appendage toelichten; aan de hand van een ter beschikking gesteld schema de appendage bij een stookolietank monteren en aansluiten; aan de hand van een ter beschikking gesteld schema de appendage bij een gastank monteren en aansluiten (U); volgens vigerende wetgeving een brandstoftank voor gasolie controleren, afstellen, rapporteren en de administratieve verplichtingen nakomen; volgens vigerende wetgeving een brandstoftank voor gassen controleren, afstellen, rapporteren en de administratieve verplichtingen nakomen (U); storing aan een brandstoftank opsporen en rapporteren. LEERPLANDOELSTELLINGEN 52 Specifieke veiligheidsmaatregelen bij tankwerkzaamheden opzoeken, toelichten en naleven. 53 De vigerende wetgeving i.v.m. een brandstoftank opzoeken en toelichten. LEERINHOUDEN Morsen van vloeistoffen Vigerende wetgeving Stookolie Gas Administratieve verplichtingen 3de graad bso - 3de leerjaar 29

30 54 Aan de hand van een schema technische documentatie de opbouw van een brandstoftank voor stookolie en de functie van bijhorende appendage toe te lichten. 55 Aan de hand van een schema technische documentatie de opbouw van een brandstoftank voor gas en de functie van bijhorende appendage toelichten. 56 Aan de hand van een schema technische documentatie de appendage bij een stookolietank monteren en aansluiten. 57 Aan de hand van een schema technische documentatie de appendage bij een gastank monteren en aansluiten.(u) 58 Een stookolietank volgens de vigerende milieuvoorschriften voorschriften controleren, maatregelen voorstellen bij eventuele tekorten, rapporteren en administratieve verplichtingen nakomen. 59 Een gastank volgens de vigerende milieuvoorschriften voorschriften controleren, maatregelen voorstellen bij eventuele tekorten, rapporteren en administratieve verplichtingen nakomen.(u) Opbouw tank Enkelwandig Dubbelwandig Appendage Vulopening Veiligheidsventiel Kranen Opbouw tank Enkelwandig Dubbelwandig Appendage Vulopening Veiligheidsventiel Kranen Plaatsing tank Appendage Toevoer en afvoerleiding Plaatsing tank Appendage Toevoer en afvoerleiding Lektest Corrosie Watertest Staalname slib Lektest Corrosie 6.6 Realisatie cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw De leerling kan: aan de hand van schema technische documentatie de werking van een cv-brander voor gasolie, gas en vaste brandstof (U) met een vermogen groter dan 70 kw toelichten; aan de hand van een installatietekening technische documentatie een cv-brander voor gasolie, gas(u) en vaste brandstof (U) met een vermogen groter dan 70 kw monteren, aansluiten en in bedrijf stellen; aan de hand van een installatietekening technische documentatie de werking en de functie van de onderdelen van de regeltechnische- en randapparatuur bij cv-installatie met een vermogen groter dan 70 kw toelichten en monteren 30 3de graad bso - 3de leerjaar

31 volgens vastgelegde procedure een cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw in bedrijf te stellen en afstellen volgens de vigerende regelgeving; een storing opsporen, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 60 Aan de hand van een schema en technische documentatie de functie van de onderdelen en de werking van een cv-brander met een vermogen groter dan 70 kw toelichten. 61 Een gasoliebrander met een vermogen groter dan 70 kw volgens voorschriften van de fabrikant monteren en in bedrijf stellen. 62 Een gasoliebrander met een vermogen groter dan 70 kw volgens de vigerende milieuvoorschriften afstellen en de administratieve verplichtingen naleven. 63 Een gasbrander met een vermogen groter dan 70 kw volgens voorschriften van de fabrikant monteren en in bedrijf stellen (U). 64 Een gasbrander met een vermogen groter dan 70 kw volgens de vigerende milieuvoorschriften afstellen en de administratieve verplichtingen naleven (U). 65 Storing bij een gasoliebrander met een vermogen groter dan 70 kw detecteren, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. Technische documentatie CV-brander op Gasolie Gas Vaste brandstof (U) Technische handleiding fabrikant Montagetekening Overgang debiet klein groot Debietafstelling Regeling luchtkleppen Rookgasanalyse Rapportering Overgang debiet klein groot Debietafstelling Regeling luchtkleppen Technische handleiding fabrikant Montagetekening Rapportering Methodiek Storingen Mechanisch Brandstofsysteem Elektrisch 3de graad bso - 3de leerjaar 31

32 6.7 Realisatie ventilatie-installatie De leerling kan: de vigerende wetgeving inherent aan ventilatie-installatie opzoeken, toelichten en toepassen; aan de hand van een schema technische documentatie de opbouw van een ventilatie-installatie en de functie van de onderdelen toelichten; aan de hand van een installatietekening technische documentatie een ventilatie-installatie monteren; aan de hand van schema technische documentatie de werking en functie van regeltechnische- en randapparatuur bij ventilatie-installatie toelichten, monteren en aansluiten; een ventilatie-installatie in bedrijf stellen en afstellen volgens de vigerende regelgeving; in een bestaande ventilatie-installatie een storing opsporen, rapporteren en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 66 De vigerende wetgeving i.v.m. een ventilatieinstallatie opzoeken en toelichten. 67 Het belang van goede ventilatie-installatie in een context van duurzaam wonen toelichten. 68 Aan de hand van een schema technische documentatie de opbouw en werking van een ventilatie-installatie toelichten. 69 Aan de hand van een schema technische documentatie de functie en werking van de regeltechnische- en randapparatuur van een ventilatie-installatie toelichten Ventilatie-installatie Ventilatiekanalen Natuurlijke versus mechanische ventilatie Systeem B, C, D, D+,. Ophanging Afzuigventielen Werking Warmterecuperatie Individuele regeling Regelingen Kleppen 70 Volgens een ter beschikking gestelde installatietekening en voorschriften van de fabrikant de kanalen van een ventilatie-installatie monteren. 71 Volgens een ter beschikking gestelde installatietekening en voorschriften van de fabrikant de regeltechnische- en randapparatuur van een ventilatie-installatie monteren en in bedrijf stellen. Bevestiging kanalen Mondstukken Mondstuk regelen 32 3de graad bso - 3de leerjaar

33 72 Een storing in een bestaande ventilatie-installatie detecteren, rapporten en een herstelling volgens vastgelegde procedure uitvoeren. Methodiek Storingen Mechanisch Elektrisch Lawaaihinder Filter Doorstroming - debietregeling 6.8 Realisatie warme luchtinstallatie De leerling kan: aan de hand van schema technische documentatie de werking van een cv-warme luchtinstallatie toelichten; aan de hand van een installatietekening technische documentatie een cv-warme luchtinstallatie monteren, aansluiten en in bedrijf stellen; aan de hand van schema technische documentatie de werking en functie van de regeltechnische- en randapparatuur van cv-warme luchtinstallatie toelichten en monteren, aansluiten; een cv-warme luchtinstallatie in bedrijf stellen en afstellen volgens de vigerende regelgeving; in een bestaande cv-warme luchtinstallatie een storing opsporen, rapporteren en volgens vastgelegde procedure een herstelling uitvoeren. LEERPLANDOELSTELLINGEN 73 Aan de hand van een schema technische documentatie de opbouw en werking van een cvwarme luchtinstallatie toelichten. 74 Aan de hand van een schema technische documentatie de functie en werking van de regeltechnische- en randapparatuur van een cvwarme luchtinstallatie toelichten. 75 Volgens een installatietekening en voorschriften van de fabrikant een cv-warme luchtkanalen plaatsen. LEERINHOUDEN Collectieve warme luchtinstallatie Luchtkanalen Ophanging Warme luchtblazer Individuele warme luchtblazers Werking Warmterecuperatie Individuele regeling Collectieve regelingen door sturing van centrale warmtebron Temperatuurregeling Kleppen Bevestiging kanalen Mondstukken 76 Volgens installatietekening en voorschriften van de fabrikant een individueel luchtverwarminginstallatie monteren, plaatsen en in bedrijf stellen. 3de graad bso - 3de leerjaar 33