Vaststellen van het effect van voorlichting over brand bij basisschoolleerlingen en hun ouders

Transcriptie

1 Vaststellen van het effect van voorlichting over brand bij basisschoolleerlingen en hun ouders Resultaten van een veldonderzoek naar twee voorlichtingsmethoden In opdracht van de NVBR Den Haag, maart 2012 Dr. Bert Pol Drs. Anja de Boer Ingeborg Smit MSc, MA

2 !"#$%&'$()*+,- Samenvatting... 2! 1! Inleiding... 4! 1.1.! Aanleiding en doel... 4! 1.2.! Methode... 4! 1.3.! Opzet van het rapport... 5! 2! Conclusies en aanbevelingen... 6! 2.1.! Conclusie leerlingen... 6! 2.2.! Conclusies ouders... 7! 2.3.! Aanbevelingen... 8! 3! Onderzoeksopzet... 10! 4! Resultaten leerlingen... 12! 4.1.! Vergelijking van de 0-meting... 13! 4.2.! Brabant Zuidoost: effecten van het lespakket... 15! 4.3.! Limburg-Noord: effecten van het lespakket... 19! 4.4.! Drenthe: effecten van voorlichting door de brandweer... 25! 4.5.! Zuid-Limburg: effecten van voorlichting door de brandweer... 30! 4.6.! Vergelijking effectiviteit van de twee voorlichtingsmethoden... 35! 4.7.! Aandachtspunten voor het lesmateriaal... 39! 5! Resultaten ouders... 41! 5.1.! Brabant Zuidoost: effecten van het lespakket... 42! 5.2.! Limburg-Noord: effecten van het lespakket... 45! 5.3.! Zuid-Limburg: effecten van voorlichting door de brandweer... 51! 5.4.! Belangrijkste uitkomsten uit de interviews met ouders... 55! Bijlage 1: Vragenlijst leerlingen... 59! Bijlage 2: Vragenlijst ouders... 65! Bijlage 3: Overzicht respondenten... 74! 1

3 Samenvatting Vraagstelling en methode Er zijn veel verschillende methoden om basisschoolleerlingen voor te lichten over brand en brandveiligheid. De NVBR heeft Tabula Rasa gevraagd om in een pilotsetting twee van deze methoden te toetsen: lespakket Brááánd!!! en voorlichting door een brandweerfunctionaris die langs komt op school. Met behulp van vragenlijsten zijn op vier verschillende scholen zowel leerlingen als ouders bevraagd, voorafgaand aan een voorlichtingsmethode en een aantal weken daarna. Ook op vier controlescholen zijn op twee meetmomenten vragenlijsten afgenomen bij leerlingen en hun ouders. Door de twee meetmomenten van elke school met elkaar te vergelijken, en tevens door de scholen met en de scholen zonder voorlichtinsmethode tegen elkaar af te zetten, werden de effecten van de methoden aangetoond. Resultaten onderzoek: beide methoden sorteren effect, maar lespakket iets effectiever Beide voorlichtingsmethoden sorteren effect. Op een aantal punten zien we een toename van goede/gewenste antwoorden. Het lespakket behaalde in dit onderzoek bij kinderen iets betere resultaten dan de voorlichting door een brandweerfunctionaris. Er waren echter geen grote verschillen. Bij ouders was er geen verschil tussen de twee methoden. Inhoud en moeilijkheidsgraad van lesmateriaal aanpassen Op veel vragen en stellingen gaf de meerderheid van de leerlingen al het goede antwoord tijdens de 0-meting. Dit kan betekenen dat de inhoud van het lesmateriaal te simpel is voor kinderen in groep zeven en acht. Er zijn echter ook een aantal vragen waarop de scores na de interventies laag bleven of slechts weinig verbeterden. Deze onderwerpen komen wellicht op dit moment niet voldoende of niet uitgebreid genoeg aan bod in de leerstof. Een belangrijke aanbeveling is dan ook om het huidige lesmateriaal aan te passen. Wellicht is een update van de leerstof al genoeg om het effect te vergroten. Omdat dit onderzoek lijkt te bevestigen dat interventies die gericht zijn op basisschoolleerlingen ook hun uitwerking hebben op ouders (zij het dat de effecten niet sterk zijn), is het ook zinvol om het lesmateriaal uit te breiden met opdrachten waarbij de kinderen in kaart brengen hoe de brandveiligheid thuis geregeld is, om het praten over brandveiligheid te stimuleren. 2

4 Een combinatie van een lespakket en een bezoek van de brandweer is waarschijnlijk aan te raden. Bezoek van een brandweerfunctionaris appelleert aan de verbeeldingskracht van de kinderen. De combinatie met een meer cognitieve insteek is gunstig: beide soorten kennisverwerving hebben hun voordelen voor opslag in het geheugen. Mogelijk draagt vragenlijst indirect bij aan kennis over brandveiligheid Ook op controlescholen (zonder voorlichting) zagen we soms een toename van kennis. Dit zou verklaard kunnen worden doordat de vragenlijst op zichzelf ook indirect voor een toename van kennis bij de kinderen kan zorgen. Ze kan een aanleiding zijn om er thuis of op school over te praten. Inzicht in zaken die thuis niet op orde zijn Dit onderzoek geeft tevens inzicht in de zwakke punten in de brandveiligheidsmaatregelen bij de gezinnen thuis. Daar kan weer gebruik van gemaakt worden bij voorlichtingsactiviteiten aan huis. 3

5 1 Inleiding 1.1. Aanleiding en doel Kinderen zijn voor de brandweer een belangrijke doelgroep als het gaat om voorlichting over brandveiligheid. Jong geleerd is immers oud gedaan, en via de kinderen hoopt de brandweer ook hun ouders te bereiken. Landelijk zijn er verschillende methoden in gebruik om brandveilig gedrag en kennis over brandveiligheid te stimuleren bij leerlingen in het basisonderwijs. brandweerfunctionarissen voorlichting op scholen, andere ontwikkelden een lespakket voor kinderen in de bovenbouw en weer elders worden rondleidingen op kazernes of bezoeken aan Floriansdorf georganiseerd. Er een aantal van deze voorlichtingsmethoden combineren in een integraal pakket. Tot nu toe was nog niet onderzocht of deze voorlichtingsmethoden het gewenste effect hebben op kinderen en hun ouders, en zo ja, welke dan het meest effectief is. De NVBR heeft Tabula Rasa daarom gevraagd om twee van deze methoden op sociaal wetenschappelijke wijze te toetsen, namelijk voorlichting van een brandweerfunctionaris die langs komt op school en het Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid Methode Veldonderzoek Het lespakket en de voorlichting door een brandweerfunctionaris zijn getest in een veldonderzoek. Dat wil zeggen dat het onderzoek in de natuurlijke omgeving namelijk op echte scholen heeft plaatsgevonden. Vragenlijsten als meetinstrument Om het effect van de voorlichtingsmethoden te meten zijn twee vragenlijsten ontwikkeld: één voor leerlingen en één voor ouders (zie Bijlagen 1 en 2). Het beschikbaar gestelde lesmateriaal 1 diende als input voor de vragenlijsten. 1 Presentaties van brandweerfunctionarissen die voorlichting geven, en het lespakket Brááánd!!! Jij, de brandweer en veiligheid. 4

6 Een effect kan pas vastgesteld worden als ook de nulsituatie bekend is. Daarom is het van belang eerst de bestaande kennis en het gedrag van de kinderen en hun ouders in kaart te brengen. Daartoe heeft voorafgaand aan de voorlichting een 0-meting plaatsgevonden. Enkele weken na de voorlichting werd een 1-meting uitgevoerd. Diepte-interviews Als check op de betrouwbaarheid van de resultaten van de vragenlijsten, hebben we interviews gevoerd met een aantal ouders per school. Op deze wijze konden we controleren of mensen bijvoorbeeld sociaalwenselijke antwoorden hebben ingevuld. Daarnaast gaven de interviews inzicht in belangrijke onderwerpen die ouders bezighouden als het gaat om brandveiligheid Opzet van het rapport Dit rapport beschrijft de resultaten van het onderzoek waarin de effectiviteit van twee verschillende methoden van het geven van voorlichting aan basisschoolleerlingen is onderzocht Hoofdstuk 2 beschrijft de belangrijkste conclusies en aanbevelingen gebaseerd op het uitgevoerde onderzoek. We behandelen de resultaten per voorlichtingsmethode en bespreken welke methode het meest effectief lijkt. Ook geven we aan op welke gebied de lessen kunnen verbeteren. In hoofdstuk 3 staat de onderzoeksopzet centraal. De doelgroep en het experimenteel design worden beschreven, evenals de manier van meten. Hoofdstuk 4 toont de resultaten bij de leerlingen. In dit hoofdstuk worden eerst de nulmetingen op de verschillende scholen met elkaar vergeleken en vervolgens worden de resultaten per regio weergegeven. Ook vergelijken we de twee voorlichtingsmethoden met elkaar. Hoofdstuk 5 gaat over de resultaten bij de ouders. Eerst bespreken we per regio de belangrijkste uitkomsten van het vragenlijstonderzoek. Daarna volgen de belangrijkste conclusies uit de interviews. 5

7 2 Conclusies en aanbevelingen In dit hoofdstuk staan de belangrijkste conclusies uit het onderzoek beschreven en het daarop gebaseerde advies. In hoofdstuk 4 en 5 beschrijven we de resultaten in detail Conclusie leerlingen Beide methoden effectief, maar lespakket scoort iets beter Beide voorlichtingsmethoden sorteren effect: op een aantal onderwerpen zien we een toename van juiste/gewenste antwoorden. Het lespakket zorgt bij leerlingen voor iets betere resultaten dan de voorlichting van de brandweerfunctionaris. Er zijn echter geen grote verschillen tussen de twee methoden aangetroffen. Als we de resultaten per school vergelijken blijkt dat het lespakket op iets meer items een toename tussen de 0- en de 1-meting teweegbracht dan de voorlichting door een brandweerfunctionaris. Als we de resultaten per interventie vergelijken, dan blijkt dat het lespakket op 4 items meer effect sorteert dan de voorlichting van de brandweerfunctionaris. De voorlichting van de brandweerfunctionaris lijkt op 1 item effectiever dan het lespakket. Vanwege verschillen in nulsituaties en onderlinge verschillen tussen scholen is het echter niet mogelijk om de harde conclusie te trekken dat het behandelen van het lespakket een betere interventie is dan voorlichting door een brandweerfunctionaris. Uit de data blijkt dat de meeste resultaten van de interventie lespakket behaald worden op de experimentele school in Limburg-Noord. Door de goede resultaten op deze school, is er ook een effect in de samengenomen groep. Ook de controleschool is in deze regio sterk verbeterd, waarschijnlijk door invloed van de maand van brandveiligheid waar volgens de coördinatoren in deze regio veel aandacht aan is besteed. Mogelijk draagt vragenlijst indirect bij aan kennis over brandveiligheid Ook in andere regio s zien we op controlescholen (zonder voorlichting) een toename van kennis. Dit zou verklaard kunnen worden doordat de vragenlijst an sich ook indirect tot een toename van kennis bij de kinderen kan leiden. Ze praten er bijvoorbeeld thuis of op school over. 6

8 Lesmateriaal op sommige punten te makkelijk voor doelgroep, op andere punten juist meer diepgang nodig Op 12 van de 36 vragen/stellingen gaf de meerderheid van de leerlingen (75%-10) al het goede antwoord tijdens de 0-meting. De nulsituatie was al goed bij deze onderwerpen en veel verbetering was dus niet meer mogelijk. Dit kan betekenen dat de inhoud van het lesmateriaal/de presentatie op sommige vlakken iets te simpel is voor kinderen in de hoogste groepen van de basisschool. Er zijn echter ook een aantal items waarop de scores na de interventies laag bleven of slechts weinig verbeterden. Deze onderwerpen komen wellicht op dit moment niet voldoende of niet uitgebreid genoeg aan bod in de leerstof (zie paragraaf 4.7 voor een overzicht van de items die aandacht behoeven). Scholen niet geheel vergelijkbaar qua kennis Als we de 0-meting van de 8 scholen met elkaar vergelijken, wijken deze op 15 van de 36 items in grote mate van elkaar af. Scholen zijn bij aanvang van het onderzoek dus niet geheel vergelijkbaar qua kennis van de leerlingen Conclusies ouders Beide methoden hebben een bescheiden effect op ouders Binnen de experimentele scholen constateren we een kleine toename in gewenste gedragsintenties en betrokkenheid bij het onderwerp brandveiligheid. Beide interventies hebben een bescheiden effect op ouders. We kunnen op basis van dit onderzoek echter niet zeggen welke van de twee interventies effectiever is. Dat komt omdat het aantal items waarop verbetering is opgetreden klein is, en omdat er in één van de regios niet meegenomen kon worden in de analyse wegens te weinig data. 2 Vragenlijst kan aanleiding zijn om over brandveiligheid te praten met kind Ook bij de ouders kan het zijn dat de vragenlijst an sich bijdraagt aan een toename van kennis over brandveiligheid en brandveilig gedrag. Het brengt het onderwerp onder hun aandacht en vormt aanleiding om er met hun kind over te spreken. Verder hebben sommige ouders de vragenlijst samen met hun zoon of dochter ingevuld. 2 In Drenthe waren er te weinig vragenlijsten ingevuld door ouders. 7

9 Inzicht in thuissituatie: winst te behalen met voorlichting Dit onderzoek geeft tevens inzicht in welke maatregelen mensen wel of juist niet genomen hebben in het kader van brandveiligheid. Zo blijkt dat ouders met regelmaat geen brandblusser of blusdeken hebben. Ook heeft gemiddeld 3 van de gezinnen geen rookmelders in huis Aanbevelingen Inzetten op optimaliseren van methoden: huidige lesmateriaal aanpassen De twee lesmethoden hebben effect, maar de effecten lijken bescheiden. Er is echter wel sprake van kennistoename op relevante onderwerpen. Bovendien kunnen de effecten door enkele ingrepen in het lesmateriaal vergroot worden. De brandweer kan zich dan ook afvragen of het verstandig is om te kijken naar alternatieve methoden om kinderen alert te maken op brandgevaarlijke situaties. Het is de vraag of de kosten dan opwegen tegen de baten. De huidige methoden zijn niet zo duur. Een belangrijke aanbeveling is dan ook om het huidige les- en presentatiemateriaal aan te passen. Wellicht is een update van de leerstof al genoeg om het effect te vergroten, bijvoorbeeld door het niveau van de opdrachten op te schroeven. Nu ziet het er naar uit dat het materiaal te makkelijk is voor kinderen in groep zeven en acht. Voordeel is dat je aansluit bij bestaande kennis wat voor een leereffect goed is, maar het nadeel is dat je nogal kleine stappen maakt. Ook is het zinvol meer aandacht te besteden aan de onderwerpen die nu onderbelicht lijken (zie paragraaf 4.7). Omdat dit onderzoek lijkt te bevestigen dat interventies die gericht zijn op basisschoolleerlingen ook hun uitwerking hebben op ouders (zij het dat de effecten niet sterk zijn), is het ook zinvol om het lesmateriaal uit te breiden met opdrachten waarbij de kinderen in kaart brengen hoe de brandveiligheid thuis geregeld is, om het praten over brandveiligheid te stimuleren. Combinatie van lespakket en bezoek brandweerfunctionaris lijkt zinvol Een combinatie van een lespakket en een bezoek van de brandweer is waarschijnlijk aan te raden. Bezoek van een brandweerfunctionaris appelleert aan de verbeeldingskracht van de kinderen. De combinatie met een meer cognitieve insteek is gunstig: beide soorten kennisverwerving hebben hun voordelen voor opslag in het geheugen. 8

10 Inzicht in thuissituatie biedt mogelijkheden tot aanscherpen van voorlichtingsactiviteiten Dit onderzoek geeft tevens inzicht in de zwakke punten in de brandveiligheidsmaatregelen bij gezinnen. Daar kan weer gebruik van gemaakt worden bij voorlichtingsactiviteiten aan huis. Zo bleek dat in een Ook heeft meer dan de helft van de ouders geen brandblusser en geen blusdeken in huis. Scholen persoonlijk benaderen om kans op deelname te vergroten Verder is het raadzaam om persoonlijk bij scholen langs te gaan om uitleg te geven over voorlichtingsactiviteiten waar ze aan kunnen deelnemen. Dat werkt doorgaans beter dan schriftelijke communicatie. Een brief met het aanbod om voorlichting te komen geven of een lespakket in een envelop worden al snel opzij geschoven als iets anders de aandacht van docenten vraagt. Persoonlijke communicatie is een effectieve en beproefde methode om gewoontegedrag te doorbreken èn mensen te bereiken. De effectiviteit van persoonlijke communicatie zit in de dialoog. Als je met mensen in verwerken. Dat vergroot de kans dat scholen zullen deelnemen aan voorlichtingsactiviteiten. 9

11 3 Onderzoeksopzet Toetsen van twee voorlichtingsmethoden Dit onderzoek toetst de effectiviteit van twee voorlichtingsmethoden: lespakket en voorlichting door een brandweerfunctionaris Doelgroep: basisschoolleerlingen uit groep zeven en acht en hun ouders We richten ons in deze pilot op basisschoolleerlingen uit groep zeven en acht en hun ouders (zie bijlage 3 voor een overzicht van de respondenten). Bij vragenlijstonderzoek gaat de voorkeur uit naar leerlingen uit de bovenbouw omdat jongere kinderen problemen kunnen hebben met leesvaardigheid. Voor jongere kinderen zijn andere onderzoeksmethoden beter geschikt. Opzet: in iedere regio een school met en een school zonder interventie Brabant-Zuidoost Limburg-Noord Drenthe Zuid-Limburg In totaal participeren acht scholen: in elke regio doen twee scholen mee. Op één school vindt een interventie plaats in de vorm van een lespakket of voorlichting door een brandweerfunctionaris. Op de andere school vindt geen interventie plaats: deze school fungeert als controlegroep. Door de resultaten van scholen met een interventie te vergelijken met die van controlegroepen kan vastgesteld worden of effecten daadwerkelijk toe te schrijven zijn aan de interventies en niet aan andere factoren. De interventies zijn als volgt verdeeld: Lespakket Brááánd!!! Voorlichting door een brandweerfunctionaris Controlegroep Brabant-Zuidoost X X Limburg-Noord X X Drenthe X X Zuid-Limburg X X 10

12 Meetmethode De werking van de interventies kan bepaald worden door metingen te verrichten. Zowel voor leerlingen als voor ouders is een vragenlijst ontwikkeld. De vragenlijsten meten het kennisniveau van leerlingen en het kennisniveau, de betrokkenheid en het gedrag (of -intenties) bij ouders op het gebied van brandveiligheid. De vragenlijsten zijn opgenomen in bijlagen 1 en 2. De vragenlijsten zijn uitgedeeld door de meester of juf en individueel ingevuld door de leerlingen. De vragenlijsten voor de ouders zijn meegegeven naar huis en vervolgens weer op school ingeleverd. De vragenlijst voor leerlingen is op elke deelnemende school twee keer afgenomen: voorafgaand aan de interventie (0-meting) en na de interventie (1-meting). De 1-meting vond twee tot drie weken na de interventie plaats. Op scholen met een interventie is de vragenlijst voor ouders eveneens twee keer afgenomen. Alleen op controlescholen is bij de ouders slechts één keer een vragenlijst afgenomen. Dit om weerstand te voorkomen jegens het feit dat tweemaal een zelfde vragenlijst wordt afgenomen zonder duidelijke reden (les of voorlichting). Irritatie of onbegrip kan dan leiden tot vervuilde onderzoeksresultaten: mensen vullen maar wat in. Om uit te sluiten dat persoonlijke ervaringen met brand de onderzoeksresultaten zouden beïnvloeden, hebben we aan beide vragenlijsten /heeft u ooit thuis een brand oegevoegd. eventueel verwijderd worden. Dit bleek niet nodig. Er waren wel respondenten met persoonlijke ervaringen, maar het gemiddelde aantal verschilde niet per school. Het is dus niet waarschijnlijk dat verschillen tussen scholen veroorzaakt worden omdat op de ene school meer leerlingen/ouders een brand meegemaakt hadden dan op de andere. Als check op de betrouwbaarheid van de ingevulde antwoorden hebben we diepte-interviews met een aantal ouders per school gevoerd. 11

13 4 Resultaten leerlingen De antwoorden van de leerlingen zijn ingevoerd en geanalyseerd in het statistische programma SPSS. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de belangrijkste resultaten uit de analyses. Eerst vergelijken we de 0-metingen van de scholen met elkaar. Vervolgens bespreken we per regio de meest relevante significante resultaten. Het gaat hierbij om geconstateerde verschillen tussen de 0- en de 1-meting van de scholen, en geconstateerde verschillen tussen de experimentele school en de controleschool. Voor het significantieniveau wordt p < 0,05 gehanteerd, marginaal significante verschillen hebben een p-waarde tussen de 0,05 en 0,1. Een groot deel van de resultaten wordt ook weergeven in een figuur. In deze figuren zijn het percentage en het absolute aantal leerlingen opgenomen dat het juiste of gewenste antwoord geeft. Het aantal leerlingen dat heeft meegedaan aan de 0-meting komt niet altijd overeen met het aantal dat heeft meegedaan aan de 1-meting. Bijvoorbeeld omdat er leerlingen ziek of afwezig waren. Omdat de aantallen op beide meetmomenten steeds groot genoeg waren, heeft dit geen invloed op de betrouwbaarheid van de resultaten. Wel moet er rekening mee gehouden worden bij het aflezen van de figuren. 12

14 4.1. Vergelijking van de 0-meting Op alle acht de scholen heeft een 0-meting plaatsgevonden. Door het vergelijken van de 0-metingen wordt duidelijk of de acht deelnemende scholen voorafgaand aan het onderzoek vergelijkbaar scoren op de items in de vragenlijst. Vergelijkbare 0-metingen zijn een voorwaarde om de 1- metingen van scholen met elkaar te kunnen vergelijken. 3 Vergelijken van de acht 0-metingen Op 15 van de 37 items in de vragenlijst weken de scores tijdens de 0- meting van de acht scholen (in grote mate) van elkaar af. Het gaat om de volgende items: Hebben jullie thuis een rookmelder? Hebben jullie thuis een blusdeken? Hebben jullie thuis een brandblusser? Laten jullie thuis de tv meestal op stand-by staan? Als de vlam in de plan slaat, kun je het vuur met water doven. Vuil in de oven kan gaan branden. Als je de tv op stand-by laat staan, kan hij in brand vliegen. De brandweer blust branden. De brandweer controleert op veiligheid. Alarmnummer bellen als er bij je thuis is ingebroken, maar de inbrekers zijn weg. Alarmnummer bellen bij sterke gaslucht. Hoort niet in vluchtplan: waar je favoriete speelgoed ligt. Hoort niet in vluchtplan: wie de buren belt. Hoort wel in vluchtplan: welke uitgangen er zijn. Hoort wel in vluchtplan: wie 112 belt. De acht scholen waren bij aanvang van het onderzoek dus niet geheel vergelijkbaar wat betreft kennis op de onderwerpen die aan bod komen in de vragenlijst. Als je op straat een sterke gaslucht ruikt, mag je het alarmnummer De figuur hieronder geeft het percentage en aantal leerlingen weer dat het olen is duidelijk zichtbaar. 3 Verschillen tussen een experimentele school en een controleschool zeggen namelijk niets over de interventie, als die verschillen voorafgaand aan het onderzoek al bestonden. 13

15 10 8 BZO interventie n=13 68,8% n=11 56% n=14 56% n=14 87,5% 74,1% n=35 n=20 53,1% 43,8% n=26 n=7 BZO controle Limb-N interventie Limb-N controle Drenthe interventie Drenthe controle interventie controle interventie controle interventie controle interventie controle Limb-Z interventie Limb-Z controle BZO Limb-N Drenthe Limb-Z Figuur 1: Juiste antwoorden op Je mag het alarmnummer bellen als je op straat een sterke gaslucht ruikt Op 8 items is toename van kennis niet mogelijk: hoge scores laten zien dat plafond bereikt is De gemiddelde scores per item laten zien dat de scholen op 8 items tijdens de 0-meting al zeer goed scoren: 95%-10 van de leerlingen geeft het juiste antwoord. Verdere verbetering van de kennis op de onderwerpen in kwestie is niet mogelijk, het plafond is al bereikt. Het gaat om de volgende items: De brandweer blust branden. De brandweer redt mensen. Weet jij hoe je de brandweer (of politie of ambulance) kunt bereiken? Wat is hun telefoonnummer? Hoe werkt een rookmelder? Het is handig om vluchtplan te hebben zodat je veilig het huis uit komt. Hoort niet in vluchtplan: waar je favoriete speelgoed ligt. Hoort in vluchtplan: de beste vluchtroute. Hoort in vluchtplan: welke uitgangen er zijn. 14

16 4.2. Brabant Zuidoost: effecten van het lespakket Deze paragraaf toont de items (vragen in de vragenlijst) waarop relevante significante resultaten zijn gevonden in Brabant Zuidoost. In deze regio is experimentele school. Op de controleschool heeft geen interventie plaatsgevonden. Als de vlam in de pan slaat, kun je het vuur met water doven Na het behandelen van het lespakket gaven meer leerlingen op de experimentele school correct aan de vlam in de pan niet met water, (p = 0,001, significant). Op de controleschool was er geen verschil Als we de twee scholen (experimenteel en controle) met elkaar vergelijken is er tijdens beide meetmomenten geen significant verschil ,3% n=11 88% n=22 62,5% n=10 68,4% n=13 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controle school Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controle school 0-meting Figuur 2: Als de vlam in de pan slaat kun je het vuur met water doven (Brabant-Zuidoost) Als je de tv op stand-by laat staan, kan hij in brand vliegen Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker het juiste antwoord op de stelling: Als je de tv op stand-by (p = 0,002, significant). Op de controleschool was er geen verschil. Dit resultaat wordt bevestigd als we de experimentele school vergelijken met de controleschool: op de experimentele school gaven leerlingen tijdens de 1-meting vaker aan dat als je de tv op stand-by laat staan, hij in brand kan dan op de controleschool (p = 0,019, significant). Dit verschil was er tijdens de 0-meting niet. 15

17 ,8% n=14 92% n=23 66,7% n=10 63,2% n=12 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 3: Als je de tv op stand-by laat staan kan hij in brand vliegen (Brabant-Zuidoost) Het vet in de filter van de afzuigkap kan in brand vliegen Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker het juiste antwoord op de stelling: Het vet in de filter van de (p < 0,001, zeer significant). Op de controleschool was er geen significant verschil tussen de metingen Als we de experimentele school vergelijken met de controleschool is het verschil zowel tijdens de 0- als de 1-meting niet significant. 44% n=11 96% n=24 68,8% n=11 84,2% n=16 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Figuur 4: Het vet in de filter van de afzuigkap kan in brand vliegen (Brabant-Zuidoost) Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Hoort in een vluchtplan: waar de huissleutel ligt Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker correct in een vluchtplan hoort te staan waar de (p = 0,017, significant). Op de controleschool was er geen significant verschil tussen de metingen. 16

18 Als we de twee scholen (experimenteel en controle) met elkaar vergelijken is het verschil niet significant ,9% n=7 6 n=15 31,1% n=5 52,9% n=9 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 5: Hoort in een vluchtplan: waar de huissleutel ligt (Brabant-Zuidoost) Hoort in een vluchtplan: welke uitgangen er zijn Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker juist in een vluchtplan hoort te staan welke (p = 0,041, significant). Alle leerlingen gaven het juiste antwoord tijdens de 1-meting. Op de controleschool gaven alle leerlingen op beide meetmomenten het juiste antwoord. Als we de experimentele school vergelijken met de controleschool zien we dat leerlingen op de controleschool tijdens de 0-meting nog marginaal significant beter scoorden dan de leerlingen op de experimentele school (p = 0,09). Tijdens de 1-meting gaven ook de leerlingen op de experimentele school allemaal het goede antwoord en was er geen verschil meer tussen de scholen ,6% n=22 10 n=25 10 n=16 10 n=18 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0-meting Experimentele school 1-meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 6: Hoort in een vluchtplan:welke uitgangen er zijn (Brabant-Zuidoost) 17

19 Effect in tegengestelde richting Op drie items in de regio Brabant-Zuidoost is wel een significant verschil gevonden, maar dit waren verschillen in de tegengestelde richting. Dat wil zeggen dat meer leerlingen het foute antwoord gaven nadat het lespakket is behandeld. Mogelijk is er sprake van hypercorrectie. Dat wil zeggen dat een goed antwoord ten onrechte wordt gecorrigeerd. De brandweer geeft voorlichting en redt mensen Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker het verkeerde De brandweer geeft (p = 0,069, marginaal significant). Zowel tijdens de 0- als tijdens de 1-meting was er geen significant verschil tussen de experimentele school en de controleschool. Hoort in een vluchtplan: wie de buren belt Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker onjuist aan dat wie de buren beltp = 0,076, marginaal significant). Er werd dus vaker het verkeerde antwoord gegeven tijdens de 1-meting. Zowel tijdens de 0- als tijdens de 1-meting was er geen significant verschil tussen de experimentele school en de controleschool. Hoort in een vluchtplan: op welke plek je verzamelt om samen naar buiten te gaan Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele school vaker onjuist aan dat plek je verzamelt om samen naar buiten te gaanp = 0,041, significant). Er werd dus vaker het verkeerde antwoord gegeven tijdens de 1-meting. Als we de twee scholen (experimenteel en controle) met elkaar vergelijken zien we dat leerlingen op de experimentele school tijdens de 1-meting minder vaak het juiste antwoord gaven dan op de controleschool (p = 0,083, marginaal significant). De controleschool scoorde dus beter. 18

20 4.3. Limburg-Noord: effecten van het lespakket Deze paragraaf toont de items (vragen in de vragenlijst) waarop relevante significante resultaten zijn gevonden in Limburg-Noord. In deze regio is experimentele school. Op de controleschool heeft geen interventie plaatsgevonden. Effecten op experimentele school Hebben jullie thuis een rookmelder? Na het behandelen van het lespakket gaven meer leerlingen op de experimentele school aan thuis wel een rookmelder te hebben. Er zijn geen leerlingen meer die zeggen dit niet te weten (p = 0,017). Op de controleschool was er geen verschil tussen de 0-meting en de 1-meting Als we de experimentele school vergelijken met de controleschool was het verschil, zowel tijdens de 0- als de 1-meting, niet significant. 6 n=15 28% n=7 12% n=3 84% n=21 76% n=19 16% n=4 16% n=4 8% n=2 Figuur 7: Hebben jullie thuis een rookmelder? (Limburg-Noord) 78,3% n=18 17,4% n=4 4,3% n=1 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Hebben jullie thuis een blusdeken? Na het behandelen van het lespakket zeiden minder leerlingen op de experimentele school niet te weten of ze thuis een blusdeken hebben. Het aantal leerlingen dat zei geen blusdeken te hebben is toegenomen, en ook het aantal leerlingen dat zegt wel een blusdeken te hebben is iets toegenomen (p = 0,097, marginaal significant). Op de controleschool was er geen significant verschil tussen de 0- en 1-meting. Ja Nee W.i.n. Als we de twee scholen (experimenteel en controle) met elkaar vergelijken is het verschil niet significant, zowel tijdens de 0- als de 1-meting. 19

21 % 4 n=11 16% n=10 n=4 24% n=6 6 n=15 16% n=4 36% 4 n=9 n=10 24% n=6 47,8% n=11 34,8% n=8 17,4% n=4 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Ja Nee W.i.n. Figuur 8: Hebben jullie thuis een blusdeken? (Limburg-Noord) Als je de tv op stand-by laat staan kan hij in brand vliegen Na het behandelen van het lespakket gaven meer leerlingen op de experimentele school correct als je de tv op stand-by laat staan hij (p < 0,001, zeer significant). Op de controleschool was er geen significant verschil tussen de 0- en 1-meting. De experimentele school en de controleschool verschilden zowel tijdens de 0- als 1-meting niet significant van elkaar % n=13 96% n=24 72% n=18 82,6% n=19 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 9: Als je de tv op stand-by laat staan kan hij in brand vliegen (Limburg-Noord) De brandweer controleert op veiligheid Na het behandelen van het lespakket gaven meer leerlingen op de experimentele school correct de brandweer controleert op veiligheidp = 0,008, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de 0- en 1-meting, maar de score was bij de 0-meting al hoog (96%). 20

22 Tijdens de 0-meting gaven leerlingen op de controleschool vaker het goede antwoord dan leerlingen op de experimentele school (p = 0,003, significant). Tijdens de 1-meting was er geen verschil meer tussen de scholen ,9% n=14 84% n=21 96% n=24 91,3% n=21 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 10: De brandweer controleert op veiligheid (Limburg-Noord) Het alarmnummerbellen: als je ziet dat iemand een auto probeert te stelen Na het behandelen van het lespakket gaven alle leerlingen op de je het alarmnummer mag bellen als je ziet dat iemand een auto probeert te stelen. Tijdens de 0-meting gaf 8 het goede antwoord (p = 0,018, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de 0- en de 1-meting. Tijdens de 0-meting gaven leerlingen op de experimentele school en op de controleschool ongeveer even vaak het goede antwoord. Na het behandelen van het lespakket scoorden de leerlingen op de experimenteel school beter, ook gaven zij tijdens de 1-meting vaker het goede antwoord (p = 0,062, marginaal significant) dan op de controle school. 21

23 n=20 10 n=25 84% n=21 87% n=20 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 11: Alarmnummer bellen: als je ziet dat iemand een auto probeert te stelen (Limburg- Noord) Hoort in een vluchtplan: wie 112 belt Na het behandelen van het lespakket gaven leerlingen op de experimentele i (p = 0,042, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de 0- en de 1-meting. Zowel tijdens de 0-meting (p = 0,077, marginaal significant) als tijdens de 1-meting (p = 0,006, significant) scoorden leerlingen op de experimentele school beter dan op de controleschool % n=19 96% n=24 52% n=13 65,2% n=15 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 12: Hoort in een vluchtplan: wie 112 belt (Limburg-Noord) 22

24 Effecten in tegengestelde richting Op twee items in de regio Limburg-Noord is wel een significant verschil gevonden, maar dit was een verschil in de tegengestelde richting. Dat wil zeggen dat meer leerlingen het foute antwoord gaven nadat het lespakket is behandeld. Mogelijk is er sprake van hypercorrectie. Dat wil zeggen dat een vermeende fout ten onrechte wordt gecorrigeerd. De brandweer verkoopt brandblussers en blusdekens Na het behandelen van het lespakket gaven minder leerlingen op de experimentele school het juiste antwoord (= nee) de brandweer brandblussers en blusdekens verkooptp = 0,047, significant in de verkeerde richting). Op de controleschool was er geen verschil tussen de 0- en 1-meting. Tijdens de 0-meting gaven leerlingen op de controleschool en op de experimentele school even vaak het goede antwoord. Tijdens de 1-meting scoorde de controleschool significant beter dan de experimentele school (p = 0,009). Hoort in een vluchtplan: op welke plek je verzamelt om samen naar buiten te gaan Na het behandelen van het lespakket gaven minder leerlingen op de experimentele school het juiste antwoord (= nee) op de stelling in een vluchtplan hoort te staan op welke plek je verzamelt om samen naar buiten (p = 0,082, marginaal significant in verkeerde richting). Op de controleschool was er geen verschil. Tijdens de 0-meting verschilden de controleschool en de experimentele school niet significant van elkaar. Tijdens de 1-meting scoorde de controleschool dan tijdens de 0-meting en ook slechter dan de controleschool (p = 0,030). Ook verbetering op controleschool Op 6 items van de vragenlijst gaven zowel de leerlingen van de experimentele school als van de controleschool tijdens de 1-meting significant vaker het goede antwoord dan tijdens de 0-meting. Omdat op de controleschool geen lespakket is behandeld, kunnen deze resultaten niet (geheel) worden toegeschreven aan de interventie. Voor enkele items geldt wel dat de verbetering op de experimentele school sterker is dan op de controleschool. Waardoor het toch mogelijk is dat het verschil gedeeltelijk is toe te schrijven aan de interventie. 23

25 De 6 items zijn in Tabel 1 opgenomen. Voor beide scholen is voor de 0- en de 1-meting het percentage en aantal leerlingen opgenomen dat het juiste antwoord op de stelling gaf. experimentele school controleschool items 0-meting 1-meting verschil 0-meting 1-meting verschil n % n % p n % n % p Vuil in de oven kan gaan branden , ,086 Een rookmelder hang je in de keuken , ,8 0,085 Het vet in de filter van de afzuigkap kan in brand , ,6 0,012 vliegen Je mag het alarmnummer bellen als er bij je thuis is ingebroken maar de ,7 < 0, ,6 0,074 inbrekers zijn weg Je mag het alarmnummer bellen als je op straat een ,3 0, ,2 0,101 erg sterke gaslucht ruikt In een vluchtplan hoort te staan waar de huissleutel ligt , ,6 0,074 Tabel 1: Verbeterde scores op experimentele school en controleschool (Limburg-Noord) 24

26 4.4. Drenthe: effecten van voorlichting door de brandweer Deze paragraaf toont de items (vragen in de vragenlijst) waarop relevante significante resultaten zijn gevonden in Drenthe. In deze regio is op de experimentele school voorlichting over brandveiligheid gegeven door een brandweerfunctionaris. Op de controleschool heeft geen interventie plaatsgevonden. Effecten op de experimentele school Vuil in de oven kan gaan branden Op de experimentele school gaven alle leerlingen na het bezoek van de brandweerfunctionaris het juiste antwoord op de stelling: Vuil in oven kan Het verschil met de 0-meting is niet significant, maar de maximale verbetering is bereikt. Op de controleschool was er geen significant verschil tussen de 0- en de 1-meting. Als we de twee scholen met elkaar vergelijken is het verschil wel significant (p = 0,064, marginaal significant): op de experimentele school gaven leerlingen tijdens de 1-meting vaker het juiste antwoord dan op de controleschool. Tijdens de 0-meting was het verschil niet significant ,7% n=26 10 n=21 73,3% n=11 84,6% n=11 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 13: Vuil in de oven kan gaan branden (Drenthe) Een rookmelder hang je in de keuken Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven leerlingen op de experimentele school vaker het juiste antwoord neeop de stelling: Een (p = 0,014, significant). Op de controleschool is het verschil tussen de 0- en de 1-meting niet significant. 25

27 Als we de twee scholen met elkaar vergelijken is het verschil niet significant, de controleschool scoorde tijdens de 1-meting even goed als de experimentele school ,8% n=13 8 n=16 62,5% n=10 84,6% n=11 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 14: Een rookmelder hang je in de keuken (Drenthe) Het vet in de filter van de afzuigkap kan in brand vliegen Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven leerlingen op de experimentele school vaker het juiste antwoord op de stelling: Het vet in de filter van de afzuigkap kan in brand vliegenp = 0,005, significant). Op de controleschool was er geen verschil. Dit resultaat wordt bevestigd als we de experimentele school vergelijken met de controleschool: op de experimentele school gaven leerlingen tijdens de 1-meting vaker correct aan het vet in de filter van de afzuigkap in brand kan vliegendan op de controleschool (p = 0,037, significant). Tijdens de 0-meting werd op beide scholen ongeveer even vaak het goede antwoord gegeven. 26

28 ,7% n=17 95,2% n=20 62,5% n=10 69,2% n=9 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 15: Het vet in de filter van de afzuigkap kan in brand vliegen (Drenthe) De brandweer verkoopt brandblussers en blusdekens Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven leerlingen op de experimentele school vaker correct aan dat de brandweer geen brandblussers en blusdekens verkoopt (p = 0,046, significant). Op de controleschool was er geen verschil. Dit resultaat wordt bevestigd als we de experimentele school vergelijken met de controleschool: op de experimentele school gaven leerlingen tijdens de 1-meting vaker juist aan dat de brandweer geen brandblussers en blusdeken verkoopt dan leerlingen op de controleschool (p = 0,008, significant). Dit verschil constateerde we tijdens de 0-meting niet ,1% n=23 10 n=20 68,8% n=11 69,2% n=9 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 16: De Brandweer verkoopt brandblussers en blusdekens (Drenthe) 27

29 Wat kun je het beste doen bij brand in huis? Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven leerlingen op de Stel je voor dat er een grote brand is i(p = 0,069, marginaal significant). Op de controleschool was het verschil tussen de 0- en 1-meting niet significant. Dit resultaat wordt bevestigd als we de experimentele school vergelijken met de controleschool: op de experimentele school gaven leerlingen tijdens de 1-meting vaker het juiste antwoord dan op de controleschool (p = 0,064, marginaal significant). Dit verschil constateerde we niet tijdens de 0-meting ,8% n=21 10 n=21 68,8% n=11 84,6% n=11 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 17: Wat kun je het beste doen bij brand in huis (Drenthe) Hoort in een vluchtplan: waar de huissleutel ligt Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven leerlingen op de in een vluchtplan hoort te staan waar de huissl (p = 0,001, significant). Het verschil tussen de 0- en de 1-meting op de controleschool was niet significant. Als we de twee scholen (experimenteel en controle) met elkaar vergelijken is het verschil zowel tijdens de 0- als 1-meting niet significant. 28

30 ,5% n=9 85,7% n=18 43,8% n=7 69,2% n=9 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 18: Hoort in een vluchtplan: waar de huissleutel ligt (Drenthe) Ook verbetering op de controleschool In de regio Drenthe zijn er 2 items waarop zowel de leerlingen van de experimentele school als van de controleschool vaker het juiste antwoord geven tijdens de 1-meting dan tijdens de 0-meting. De 2 items zijn in onderstaande tabel opgenomen. Voor beide scholen is voor de 0- en de 1- meting het percentage en aantal leerlingen opgenomen dat het juiste antwoord op de stelling gaf. items Als de vlam in de pan slaat kun je het vuur met water doven Als je de tv op stand-by laat staan, kan hij in brand vliegen experimentele school controleschool 0-meting 1-meting verschil 0-meting 1-meting verschil n % n % p n % n % p 23 82, , , , , Tabel 2: Verbeterde scores op experimentele en controleschool (Drenthe) 84, 6 0,051 29

31 4.5. Zuid-Limburg: effecten van voorlichting door de brandweer Deze paragraaf toont de items (vragen in de vragenlijst) waarop relevante significante resultaten zijn gevonden in Zuid-Limburg. In deze regio is op de experimentele school voorlichting over brandveiligheid gegeven door een brandweerfunctionaris. Op de controleschool heeft geen interventie plaatsgevonden. Effecten op de experimentele school Hebben jullie thuis een rookmelder? Na het bezoek van de brandweerfunctionaris zeiden meer leerlingen op de experimentele school thuis wel een rookmelder te hebben. Minder leerlingen gaven aan niet te weten of ze thuis een rookmelder hebben (p = 0,033, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de 0- en 1-meting. Tijdens de 0-meting zeiden leerlingen op de controleschool vaker ja en minder vaak weet ik niet op de vraag of ze thuis een rookmelder hebben dan de leerlingen op de experimentele school (p = 0,055, marginaal significant). Tijdens de 1-meting was er geen significant verschil tussen de scholen ,9% n=27 4,9% n=2 29,3% n=12 90,9% n=30 3, 6,1% n=1 n=2 82,4% n=42 73,3% n=33 9,8% 7,8% n=5 n=4 15,6% 11,1% n=7 n=5 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Ja Nee W.i.n. Figuur 19: Hebben jullie thuis een rookmelder? (Zuid-Limburg) 30

32 Hebben jullie thuis een blusdeken? Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven meer leerlingen op de experimentele school aan thuis wel een blusdeken te hebben. Minder leerlingen zeiden niet te weten of ze thuis een blusdeken hebben (p = 0,002, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de metingen. Tijdens de 0-meting was er geen significant verschil tussen de scholen. Tijdens de 1-meting was er wel een verschil (p = 0,09, marginaal significant). Na het bezoek van de brandweerfunctionaris zeiden leerlingen op de experimentele school vaker ja en minder vaak weet ik niet dan op de controleschool % n=9 34,1% n=14 43,9% n=18 51,5% n=17 39,4% n=13 9,1% n=3 29,4% n=15 25,5% n=3 45,1% n=25 38,6% n=17 31,8% n=14 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool 29,5% n=13 Ja Nee W.i.n. Figuur 20: Hebben jullie thuis een blusdeken? (Zuid-Limburg) Hebben jullie thuis een vluchtplan Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven meer leerlingen op de experimentele school aan thuis een vluchtplan te hebben. Minder leerlingen zeiden thuis geen vluchtplan te hebben, of dat ze dit niet wisten (p = 0,007, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de metingen. Tijdens de 0-meting verschilden de experimentele en controleschool marginaal significant van elkaar (p = 0,061). Ook tijdens de 1-meting was er een significant verschil (p = 0,027). 31

33 ,2% n=21 34,1% n=14 14,6% n=6 48,5% n=16 30,3% n=10 21,2% n=7 47,1% n=24 27,5% n=14 25,5% n=13 26,7% n=12 24,4% n=11 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool 48,9% n=22 Ja Nee W.i.n. Figuur 21: Hebben jullie thuis een vluchtplan? (Zuid-Limburg) Als de vlam in de pan slaat, kun je het vuur met water doven Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven meer leerlingen op de als de vlam in de pan slaat, je het vuur niet (p = 0,053, marginaal significant). Op de controleschool was er geen verschil. De experimentele school en de controle school verschilden zowel tijdens de 0- als 1-meting niet significant van elkaar ,2% n=30 90,9% n=30 8 n=41 85% n=38 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 22: Als de vlam in de pan slaat, kun je het vuur met water doven (Zuid-Limburg) 32

34 Hoort in een vluchtplan: wie 112 belt Na het bezoek van de brandweerfunctionaris gaven meer leerlingen op de experimentele schoin een vluchtplan hoort te staan wie 112 belt (p = 0,018, significant). Op de controleschool was er geen verschil tussen de metingen. Tijdens de 0-meting scoorde de experimentele school significant slechter dan de controleschool (p = 0,001). Na het bezoek verbeterde de scores van de leerlingen op de experimentele school, waardoor er tijdens de 1- metinggeen verschil meer was tussen de experimentele school en de controleschool , n=16 66,7% n=22 72,5% n=37 68,9% n=31 0-meting 1-meting 0-meting 1-meting Experimentele school Controleschool Experimentele school 0- meting Experimentele school 1- meting Controleschool 0-meting Controleschool 1-meting Figuur 23: Hoort in een vluchtplan: wie 112 belt (Zuid-Limburg) Ook verandering op de controleschool In de regio Zuid-Limburg zijn is er 1 item waarop zowel de leerlingen van de experimentele school als van de controleschool vaker het juiste antwoord geven tijdens de 1-meting dan tijdens de 0-meting. In onderstaande tabel is voor dit item voor beide scholen voor beide metingen het percentage en aantal leerlingen opgenomen dat het juiste antwoord op de stelling gaf. experimentele school controleschool item 0-meting 1-meting verschil 0-meting 1-meting verschil n % n % p n % n % p Waar de huissleutel ligt hoort in het vluchtplan 13 32, ,6 0, , ,6 0,073 Tabel 3: Verbeterde scores op experimentele en controleschool (Zuid-Limburg) 33

35 Ook is er een item in de regio Zuid-Limburg waarop zowel de leerlingen van de experimentele school als van de controleschool vaker het foute antwoord geven tijdens de 1-meting dan tijdens de 0-meting. In onderstaande tabel is voor dit item voor beide scholen voor beide metingen het percentage en aantal leerlingen opgenomen dat het goede antwoord op de stelling gaf. experimentele school controleschool item 0-meting 1-meting verschil 0-meting 1-meting verschil n % n % p n % n % p Wie de buren belt hoort in een vluchtplan 35 85, ,6 0, ,1 0,007 Tabel 4: Slechtere scores op experimentele en controleschool (Zuid-Limburg) 34