Aan de gemeenteraad. juni Beste raadsleden,

Transcriptie

1 Raadhuislaan 6, Rockanje Postadres: Postbus 550, 3235 ZH Rockanje adres: Telefoon (0181) Fax (0181) Uw kenmerk: Aan de gemeenteraad Uw brief van: Ons kenmerk: Rockanje, 27 juni 2017 Verzonden: 27 juni 2017 Onderwerp: tussenevaluatie lokaal gezondheidsbeleid Beste raadsleden, In maart 2016 is het gezondheidsbeleid voor de jaren vastgesteld. In dit beleid staat een aantal doelstellingen en actiepunten vermeld, waaraan gewerkt wordt. In deze brief vindt u de stand van zaken. Het gezondheidsbeleid van de gemeente Westvoorne is voornamelijk een leefstijlbeleid. Andere beleidsterreinen schenken aandacht aan diverse determinanten van gezondheid, zoals de fysieke leefomgeving. Het Westvoornse gezondheidsbeleid is primair gericht op het lichamelijk, geestelijk én sociaal welbevinden bevorderen door - in samenwerking met partners - een gezonde leefstijl te stimuleren en te faciliteren. De verantwoordelijkheid van de gemeente ligt bij: 1) het stimuleren en faciliteren van gezond leven en gezonde keuzes en 2) de regie op de uitvoering van het lokaal gezondheidsbeleid. Iedereen is primair zelf verantwoordelijk voor zijn eigen gedrag en keuzes en daarmee ook voor zijn gezondheid. Eigen verantwoordelijkheid en toegankelijkheid van gezonde keuzes zijn dan ook sleutelbegrippen. In aanvulling op de visie zijn de volgende vijf uitgangspunten gehanteerd: - de burger is zelf verantwoordelijk voor zijn gedrag; - stimuleren en faciliteren van gezond leven en gezonde keuzes; - de gemeente als regisseur; - brede, integrale aanpak van gezondheidsproblemen; - bevorderen effectieve preventie. Bijl: 1 Ref: Col: Behandeld door: M.D.M. van Bochove, (0181) , mbochove@westvoorne.nl s.v.p. bij beantwoording datum en kenmerk vermelden

2 Bij het benoemen van de speerpunten is rekening gehouden met de gezondheidssituatie van de inwoners van Westvoorne en het reeds bestaande beleid. Er is gekeken welke gezondheidsproblemen evident aanwezig zijn onder de Westvoornse bevolking en voor welke van deze problemen al op andere beleidsterreinen, die te maken hebben of raken aan gezondheid, of aanpalende wet- en regelgeving beleid is vastgesteld of in ontwikkeling is. Dit heeft geleid tot de volgende speerpunten: 1. Overgewicht 2. Roken 3. Depressiepreventie en eenzaamheid Gezondheidsmonitor volwassenen en gezondheidsmonitor jeugd In deze informatiebrief worden cijfers gepresenteerd. Dit jaar is de gezondheidsmonitor volwassenen verschenen, hierin staan de cijfers uit 2016 op gezondheidsgebied en volwassenen. In 2015 is de gezondheidsmonitor jeugd verschenen, hierin staan de cijfers uit 2014 op gezondheidsgebied en jeugd. Om de vier jaar wordt er onderzoek, in 2019 verschijnt dus de volgende gezondheidsmonitor op het jeugdterrein, de cijfers hebben dan betrekking op Deze onderzoeken worden door de GGD Rotterdam Rijnmond uitgevoerd. De gezondheidsmonitor is onderdeel van Waar staat je gemeente. Waar staat je gemeente is namelijk breder van opzet. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van verschillende instrumenten, zoals de burgerpeiling, registraties van gemeenten zelf, maar ook van de gegevens van de gezondheidsmonitor. 1. Overgewicht Overgewicht brengt allerlei gezondheidsrisico's met zich mee: het vergroot de kans op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en gewrichtsklachten. Daarnaast vergroot het de kans op bepaalde vormen van kanker. Vanwege de vele gezondheidsrisico s is overgewicht één van de speerpunten. Hoe eerder overgewicht voorkomen kan worden, hoe beter. Vandaar dat de doelstellingen van het gezondheidsbeleid zich vooral richten op de jeugd. Wel is er binnen het bestaande sportactiviteiten aanbod ook aandacht voor het stimuleren van bewegen danwel sporten onder ouderen. Wat willen we bereiken? 1. Het aantal kinderen (4-12 jaar) met overgewicht neemt af. 2. Het aantal jongeren (12-18 jaar) met overgewicht neemt af. Indicatoren In 2012 was het percentage kinderen (4 12 jaar) met matig overgewicht 10%. In 2014 is er een nieuwe meting geweest, dit percentage was toen 11%. Hier valt dus een stijging te zien. Het percentage kinderen met ernstig overgewicht is echter gedaald van 1% naar 0%. Dit zijn de meest recente cijfers. Meer recente cijfers dan die van 2014 zijn nog niet bekend. Bij het opstellen van het gezondheidsbeleid is aangeven te streven naar een percentage van maximaal 8% bij kinderen met matig overgewicht en kinderen met ernstig overgewicht is gezet op 1%. De cijfers worden in 2019 verwacht als de eerstvolgende gezondheidsmonitor van jeugd over het jaar 2018 uitkomt Percentage kinderen (4-12 jaar) met matig overgewicht 10% 11% n.n.b. Percentage kinderen (4-12 jaar) met ernstig overgewicht 1% 0% n.n.b. (bron: GGD, gezondheidsmonitor volwassenen, gezondheidsmonitor kinderen) 2

3 Wat zijn onze actiepunten? 1. Uitbreiden van het aantal activiteiten die bijdragen aan de gezonde jeugd en de gezonde omgeving. 2. Opzetten van ketensamenwerking: het verbinden van preventie en zorg. 3. Verkennen hoe de gemeente vanuit het beleid t.a.v. fysieke inrichting kan bijdragen aan de doelstelling meer buiten spelen, en dagelijks bewegen (bijv. te voet of met fiets naar school). Wat werd er al gedaan op basis van het eerdere beleid? - Bij inrichting van de openbare ruimte oog hebben voor een gezonde omgeving waar bewegen en spelen wordt bevorderd (speelruimteplan) - Signalering en advies via het CJG en de scholen - Stimuleren van sporten en bewegen (sportbeleid), onder andere door: o Breedtesportimpuls o Gerichte activiteiten waarbij speciale aandacht uitgaat naar sporten op en rond de scholen met een focus op de instrumentele waarde van sport, samenwerking en integraliteit. o Bevorderen van sporten en bewegen op en rond de scholen, door op structurele en intensieve basis samen te werken met onder meer onderwijsinstellingen, sportverenigingen en commerciële sportaanbieders. o Combinatiefunctionarissen, buurtcoaches o Jaarlijkse sportevenement (Koningsspelen) o Subsidiebeleid 2. Roken In vergelijking met andere leefstijlfactoren levert roken een grote bijdrage aan de totale ziektelast1. Roken is van alle vermijdbare risicofactoren de factor met het meeste aantal doden tot gevolg. Wat willen we bereiken? 1. Het aantal personen dat rookt neemt af. Wat wordt er al gedaan? Advies en voorlichting via het CJG Stoppen met roken cursus wordt vergoed door de meeste zorgverzekeraars Actiepunten - Vanaf 2016 worden, in samenwerking met partners, acties opgesteld ten behoeve van tegengaan van roken. Indicatoren Percentage jongeren (14-16) dat rookt % % Percentage volwassenen (19-65) dat rookt 23% 19% ,9% (2014, 13 tot 16 jarigen) 21% Percentage ouderen (65 jaar en ouder) dat rookt 12% 11% (bron: GGD, gezondheidsmonitor volwassenen, gezondheidsmonitor kinderen) We zien dat het percentage jongeren dat rookte 2,9% was Er moet wel bij vermeld worden dat de categorie verbreed is, de 13-jarigen zijn ook meegenomen in het onderzoek, dus 1 Hoeymans et al

4 de percentages van 2012 en 2015 zijn niet te vergelijken. We kunnen stellen dat in % van de jongeren van jaar rookte en dat bij de meting in 2015 het percentage jongeren van 13 tot 16 jaar dat rookte 2,9% was. Bij de volgende meting wordt verwacht dat er wel een vergelijking te maken valt. In de categorie volwassenen (19-64) is een stijging de zien van 19% naar 21%. Bij de categorie ouderen (65+) is een daling te zien van 12% naar 11%. Acties: Bij de vaststelling van het gezondheidsbeleid in 2016 is op verzoek van de gemeenteraad gevraagd extra te investeren in het stoppen met roken, bovenop de mogelijkheden die via andere instanties, zoals zorgverzekeraars, worden aangeboden. Er is via een brede campagne door de gemeente Westvoorne in samenwerking met Sprink (onderdeel van Antes, voormalig Bouman/Delta) de cursus stoppen met roken, genaamd: voel je vrij, voor de inwoners van Westvoorne uitgezet. Er was geen eigen bijdrage voor de inwoners, de cursus en het lesmateriaal werd gratis aangeboden. De oproep aan inwoners is via diverse kanalen verspreid; kranten, website, social media, posters in de accommodaties, bij de huisartsen, apotheken, fysiotherapeuten, supermarkten, woonzorgcentra etc. Er is één aanmelding gekomen, dit was te weinig om de cursus door te laten gaan. Deze persoon is doorverwezen naar een fysiotherapiepraktijk in Westvoorne die ook een aanbod had voor een cursus stoppen met roken. 3. Depressiepreventie en eenzaamheid Psychische problemen, waaronder depressie, verminderen het welbevinden en hebben een sterke negatieve invloed op de lichamelijke gezondheid. Depressie vergroot onder meer de kans op hartaandoeningen en overgewicht. Bovendien heeft ggz-problematiek doorgaans een grote impact op andere leefgebieden zoals relaties, scholing, werk en inkomen en huisvesting. Met de komst van de decentralisaties hebben gemeenten meer verantwoordelijkheden in de ondersteuning van mensen met psychische en psychiatrische problematiek, zowel bij jeugdigen als bij volwassenen. Preventie van psychische en psychiatrische problematiek is daarmee zowel voor inwoners zelf als voor de gemeente zeer belangrijk. Wij hebben gekozen voor twee specifieke doelgroepen: eenzame ouderen en jeugdigen uit risicogroepen (o.a. kinderen van ouders met psychiatrische problematiek, kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld, kinderen die een vechtscheiding hebben meegemaakt). Van beide groepen is bekend dat zij een verhoogd risico lopen om (op korte of langere termijn) last te krijgen van psychische of psychiatrische problematiek. Voor ouderen is het voornamelijk van belang dat zij zo lang mogelijk mee kunnen blijven doen. Daarom achten we het van belang voor ouderen om vooral in te zetten op het voorkomen en bestrijden van eenzaamheid. Wat willen we bereiken? 1. Daling van het aantal jeugdigen (4-18 jaar) met een matig of hoog risico op depressie of psychosociale stoornis 2. Daling van het aantal ouderen (65+ jaar) met een matig of hoog risico op depressie of psychosociale stoornis Wat werd er al gedaan? - Het project "let op de kleintjes" voor kinderen van ouders die zijn gescheiden en waarbij de scheiding gepaard ging met ruzie (vechtscheiding). Wat doen nu? - Het project let op de kleintjes wordt voortgezet. - Uitvoering geven aan het actieplan aanpak eenzaamheid ten behoeve van het voorkomen en bestrijden van eenzaamheid. 4

5 Indicatoren % (jaar 2010) % (jaar 2014) 36% Percentage kinderen (4-12 jaar) met een verhoogd risico op psychosociale problemen (SDQ) Percentage ouderen (65+) met een matig of hoog risico 43% op depressie of angststoornis Percentage ouderen (65+ jaar) met een hoog risico op 2,3% 3,5% depressie of angststoornis (bron: GGD, gezondheidsmonitor volwassenen, gezondheidsmonitor kinderen) We zien dat het percentage kinderen (4-12 jaar) met een verhoogd risico op psychosociale problemen gedaald is van 8% in 2011 naar 6% in Verder blijkt er uit de cijfers van de GGD dat het percentage ouderen (65+) met een matig of hoog risico op een depressie of angststoornis fors gedaald is van 43% in 2012 naar 36% in Het percentage ouderen met een hoog risico op depressie of angststoornis is gestegen van 2,3% naar 3,5%. Aanpak eenzaamheid Het actieprogramma eenzaamheid maakt onderdeel uit van het gezondheidsbeleid. Er is gekozen om vooral aan te sluiten bij lokale activiteiten die al aangeboden worden en een effect hebben op eenzaamheid. In Westvoorne worden vele activiteiten georganiseerd om eenzaamheid te voorkomen. Het rijkt te ver om op deze plek alle initiatieven te noemen. Onderdeel van de aanpak is om initiatieven die structureel zijn en een groot bereik hebben zo goed mogelijk in kaart te brengen. Vrijwilligers van het Service Bureau Ouderen (SBO) bieden ondersteuning voor ouderen. MEE organiseert activiteiten en ondersteuning voor mantelzorgers. De welzijnsorganisatie Push organiseert onder meer ondersteuning voor vrijwilligers(organisaties). Ook zet het jongerenwerk van Push zich in voor kwetsbare jongeren en hebben zij een divers activiteiten- en begeleidingsaanpak. In Stuifakkers en de Leemgaarde worden diverse activiteiten georganiseerd die (ook) eenzaamheid tegen gaan. In de centra zijn vrijwilligersorganisaties (SWOR en LASSO) actief, die met hulp van subsidie van de gemeente activiteiten organiseren voor de ouderen in de centra en de omgeving. De centra maken deel uit van de woonzorgzones. Tevens zijn binnen Westvoorne twee inloophuizen. Kerken spelen ook een grote rol in ontmoetingsmogelijkheden. Ook de organisaties op het gebied van cultuur, sport etc. zorgen voor ontmoetingsmogelijkheden voor onze inwoners. Tevens geldt er voor mensen van 75 jaar en ouder woonachtig in Westvoorne een gereduceerd tarief voor het reizen met de regiotaxi, zodat deelname aan sociale activiteiten gestimuleerd wordt. Er valt te zien dat bijvoorbeeld het percentage matig tot zeer ernstig eenzamen in de categorie 19 t/m 64 jarigen gestegen is van 33% in 2012 naar 34% in 2016 in Westvoorne. Dit is een stijging, maar het percentage van 34% is de laagste van de hele regio Rijnmond. Ter vergelijking: Hellevoetsluis zit op 43%, Brielle op 36% en Schiedam en Vlaardingen zitten op 51% (bron: GGD, gezondheidsmonitor volwassenen 2016). Deze score in Westvoorne betekent niet dat er geen aandacht is voor eenzaamheid in onze gemeente, het blijft een voortdurend aandachtspunt. 5

6 Factsheet GGD Hieronder vindt u een gedeelte van de factsheet van de GGD. Hier staan enkele cijfers over Westvoorne. In de bijlage bij deze brief, vindt u de gehele factsheet. 6

7 Conclusie Westvoorne heeft een bovengemiddelde score op het gebied van goede gezondheid vergeleken met de andere gemeenten in de regio en Nederland. De gemiddelde hoge sociaaleconomische status van onze bevolking draagt hier aan bij. In mei 2017 is de gezondheidsmonitor 2016 volwassenen uitgekomen. Zoals eerder vermeld, vindt u in de bijlage bij deze brief een aantal resultaten van Westvoorne. Wilt u meer cijfers of wilt u weten wat achter de cijfers zit (bijvoorbeeld wat zijn de langdurige ziekten en aandoeningen en hoe zich dit verhoudt per leeftijdscategorie, of meer informatie over de cijfers met betrekking tot geluidshinder), dan kunt u deze vinden op Halverwege 2018 wordt een volgende tussenevaluatie van het gezondheidsbeleid opgesteld. Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders van Westvoorne Rob Beek secretaris Peter de Jong burgemeester Bijlage: 1 7