IMAG, STOAS, PPO, PV, LEI

Transcriptie

1 Het mysterie van het ondernemerschap. boeren en tuinders op zoek naar nieuwe wegen in een dynamische maatschappij. IMAG, STOAS, PPO, PV, LEI 16 mei 2002 Carolien de Lauwere, Kees Verhaar, Hendrik Jan van Dooren, Helma Drost, Ina Enting, Aimée Hoeve, Carin van der Lans, Monique Mul, Bareld van der Ploeg, Peter Vermeulen

2 Probleemstelling. Kentering in agrarisch Nederland: maatschappij stelt hogere eisen wet. en regelgeving steeds stringenter vrije wereldmarkt afbraak van subsidies..> Agrarisch ondernemerschap steeds complexer..> Hoe geven boeren en tuinders hier invulling aan?

3 Doelstelling. Het in kaart brengen van het het agrarisch ondernemerschap;. Nagaan hoe dit gestimuleerd en/ of ondersteund kan worden.

4 4 pijlers + case studie. Quick Scan gebaseerd op INK Ontwikkelingsstadium van bedrijven. Taakanalyse Tijd besteedt aan operationeel, tactisch en strategisch management. Persoonlijkheidskenmerken karaktereigenschappen die positief of negatief zijn voor agrarisch ondernemerschap. Zoek. en leerprocessen en innovativiteit waar halen boeren en tuinders hun kennis vandaan?. Casestudie hoe geven boeren in het groene hart van holland invulling aan het agrarisch ondernemerschap?

5 Quick Scan Gebaseerd op: 27 kwalitatieve interviews (16 tuinders, 6 melkveehouders en 5 varkenshouders) 5 organisatiegebieden: leiderschap, beleid en strategie, medewerkers, middelen, processen 4 resultaatgebieden: waardering door medewerkers, waardering door klanten en leveranciers, waardering door maatschappij, eindresultaten bedrijven zijn product., proces., systeem., keten. of maatschappelijk georiënteerd

6 Resultaten Quick Scan. ontwikkelingsstadia van deelnemende bedrijven variëerden van product georiënteerd tot systeem georiënteerd.. Bedrijven die volledig keten georiënteerd of maatschappelijk georiënteerd zijn kwamen in steekproef niet voor. Quick scan wordt door deelnemende bedrijven ervaren als een goed hulpmiddel om een beeld te krijgen van het eigen ondernemerschap.. Door in workshops verder te praten met andere tuinders over de eigen en andermans scores in de Quick Scan ontstaan er belangrijke leermomenten

7 Taakanalyse Gebaseerd op: 27 kwalitatieve interviews (16 tuinders, 6 melkveehouders en 5 varkenshouders) Tijd besteed aan:. operationeel management: planning uitvoerende werkzaamheden. tactisch management: planning één productiecyclus. strategisch management: lange termijn planning

8 Resultaten Taakanalyse 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Totaal Melkvee Varkens Glastuinbouw strategisch tactisch operationeel uitvoering

9 Persoonlijkheidskenmerken en zoek. en leerprocessen telefonische enquête onder 1504 boeren en tuinders in heel Nederland:. leeftijd, opleiding, gezinsinkomen, bedrijfsresultaten, houding t.o.v. de maatschappij, toekomstverwachting, strategie om bedrijf in stand te houden (1504 boeren en tuinders). persoonlijkheidskenmerken (752 boeren en tuinders). zoek. en leerprocessen en innovativiteit (752 boeren en tuinders) 15 kwalitatieve interviews (9 tuinders, 4 varkenshouders en 2 melkveehouders)..>3 strategische oriëntaties: maatschappelijke oriëntatie, groei oriëntatie (financiële) behoudendheid..>5 groepen boeren en tuinders: zuinige ondernemers, maatschappelijke ondernemers, traditionele groeiers, nieuwe groeiers, twijfelaars

10 Verschillen tussen groepen ondernemers Nieuwe groeiers en maatschappelijke ondernemers onderscheiden zich van traditionele groeiers en zuinige ondernemers:. hogere score op maatschappelijke oriëntatie. grotere bedrijven. jonger. hoger gezinsinkomen. betere toekomstverwachting. meer vernieuwingen doorgevoerd op het bedrijf. oriënteren zich meer op consumententrends en afzet. hogere score op positieve persoonlijkheidskenmerken. lagere score op negatieve persoonlijkheidskenmerken

11 Mate van succes van verschillende groepen boeren en tuinders gem. score 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 gezinsinkomen toekomstverwachting zuinige ondernemers traditionele groeiers maatschappelijke ondernemers nieuwe groeiers

12 Innovativiteit van verschillende groepen boeren en tuinders percentage 'ja' vernieuwing op bedrijf? zuinige ondernemers traditionele groeiers maatschappelijke ondernemers nieuwe groeiers

13 Persoonlijkheidskenmerken van verschillende groepen boeren en tuinders 3 2 gem. score reflectie creatief leider - schap stand - vastig initiatief passief gemakzucht -2-3 zuinige ondernemers traditionele groeiers maatschappelijke ondernemers nieuwe groeiers

14 Conclusies (1) Algemeen:. maatschappelijke oriëntatie en economische zelfdragendheid zijn belangrijke elementen van goed ondernemerschap;. nieuwe groeiers en maatschappelijke ondernemers lijken op dit moment een beter antwoord te hebben op de veranderingen in agrarisch Nederland dan andere ondernemers;. elke bedrijfsstrategie is goed, zolang er maar bewust voor gekozen is Quick Scan:. hulpmiddel om ondernemers inzicht te geven in het eigen ondernemerschap;. onderlinge vergelijking van Quick Scan scores in workshops draagt bij aan het eigen leerproces en creëert ruimte om na te denken over de verdere ontwikkeling van het ondernemerschap.

15 Conclusies (2) Taakanalyse:. de meeste tijd wordt besteed aan uitvoerende werkzaamheden;. bedrijven met een hogere quick scan score hebben meer tijd voor operationeel en tactisch management. Persoonlijkheidskenmerken:. reflectie, creativiteit, leiderschap, standvastigheid, initiatief en marktgerichtheid zijn positieve eigenschappen voor agrarisch ondernemerschap;. passiviteit en gemakzucht zijn negatieve eigenschappen voor agrarisch ondernemerschap. Zoek. en leerprocessen en innovativiteit:. succesvollere agrarische ondernemers voeren meer vernieuwingen door op het bedrijf. succesvollere agrarische ondernemers oriënteren zich meer op consumententrends en afzet.

16 stimuleren van agrarisch ondernemerschap. het op verschillende manieren benadrukken van het belang van maatschappelijke oriëntatie. het inzetten van de Quick Scan om ondernemers inzicht te geven in het eigen ondernemerschap. het aanreiken van handvaten om het ondernemerschap op door de Quick Scan aangereikte punten te verbeteren. het stimuleren of verder ontwikkelen van persoonlijke eigenschappen die van belang zijn voor goed agrarisch ondernemerschap. het aangeven van het belang van innovativiteit en de oriëntatie op consumententrends en afzet

17 Relatie persoonlijkheidskenmerken en maatschappelijke oriëntatie 2,5 laag enigszins laag neutraal enigszins hoog hoog 2 gem. score 1,5 1 0,5 0 marktgericht leiderschap reflectie